West-Friesland pakt de problematiek van alcohol- en drugsgebruik bij zijn jeugd aan in het project Jeugd, Alcohol en Drugs. Hierin werken de negen West-Friese gemeenten samen: Andijk, Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Medemblik, Koggenland, Opmeer, Stede Broec en Wervershoof. In 2007 sloten zij met het ministerie van Binnenlandse Zaken een convenant. Daarin zijn wederzijdse afspraken gemaakt over alcoholmatiging en veiligheid. In juni 2009 is een vervolgovereenkomst gesloten. Bij het project zijn behalve de negen West-Friese gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken de volgende partijen actief betrokken: de provincie NoordHolland, GGD Hollands Noorden, Brijder Verslavingszorg, GGZ Noord-HollandNoord, Politie Noord- Holland Noord en Openbaar Ministerie. Het project wordt begeleid door het Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord.
Congres: ‘Ouders zijn de spil’ ‘De dalende lijn van jongeren die steeds jonger gaan drinken, is tot stilstand gebracht.’ Dit benoemde burgemeester Theo van Eijk van Medemblik tijdens de provinciale conferentie Noord-Holland ontnuchtert op 22 april als een belangrijk wapenfeit van het project Jeugd, Alcohol en Drugs. Zo’n 300 bezoekers stroomden die dag Schouwburg en Congrescentrum het Park in Hoorn binnen. Daar maakten zij met hun grote betrokkenheid de conferentie tot een succes. Men was het eens: we hebben met elkaar een groot probleem te tackelen. Maar hoe dat het beste kan, daarover bleken verschillen van mening te bestaan. De vraag wie voorál verantwoordelijk is - de landelijke overheid, de gemeente, de horeca, de supermarkten, de sportclubs, de ouders, de jongeren zelf misschien - leverde
Burgemeester Van Eijk geïnterviewd door dagvoorzitter Leila Prnjavorac.
1
NIEUWSBRIEF JEUGD, ALCOHOL EN DRUGS
juni 2010
veel discussie op. Over één ding bestond eensgezindheid: de ouders zijn de spil. Díe moeten grenzen stellen. Daar hebben ze dan wel steun bij nodig. Joost Mulder van STAP: ‘Ze moeten betrokken worden, méér dan tot nu toe gebeurt.’
‘Het drinken begint thuis’ Gedeputeerde Sascha Baggerman betreurde het dat de gemeenten van de Tweede Kamer geen ruimte krijgen voor een eigen beleid, maar dat is volgens haar voor burgers geen reden om passief te blijven. Het drinken begint veelal thuis, onder het oog van de ouders. Die moeten zéker hun verantwoordelijkheid nemen. Baggerman wond er geen doekjes om: sinds de gemeenteraadsverkiezingen liggen in Hoorn de kaarten teleurstellend anders wat betreft de vervroegde uiterste toelatingstijd in de horeca. Zij richtte haar hoop op de tegenbeweging die in de rest van Noord-Holland gaande is. ‘Bijna alle regio’s binden de strijd tegen het alcoholmisbruik aan.’
kunt er beter niets van verwachten.’ Zie het interview met Guus Smit op pagina 4.
‘Mix is het beste’ Ook het betoog van Joost Mulder van STAP, instituut voor alcoholbeleid, sloeg aan. Net als Baggerman en Van Eijk pleitte hij voor doorzetten. ‘We wéten wat werkt, maar helaas zijn de effectiefste maatregelen het minst populair.’ De ‘West-Friese mix’ is naar zijn mening de beste weg, maar niet de gemakkelijkste. Hij pleitte voor meer aandacht voor de ouders. ‘Voorlichting alleen is niet genoeg. Ze moeten daadwerkelijk betrokken worden, meer nog dan tot nu toe gebeurt.’
‘We gaan door’ Theo van Eijk deelde de teleurstelling van de gedeputeerde over de veranderde situatie in Hoorn, maar toonde zich strijdbaar. ‘We gaan met elkaar door. Hopelijk kunnen we in de regio de voorgenomen evaluatie van de vervroegde uiterste toegangstijd doen.’ De burgemeester memoreerde dat de ontwikkeling van steeds jonger drinken in West-Friesland tot staan is gebracht. Verder zei hij weinig te zien van het gevreesde nadrinken sinds het vervroegen van de uiterste toegangstijd in de horeca.
‘Het jonge brein in gevaar’ Veel indruk maakte de lezing van neurobioloog Guus Smit over de invloed van alcohol op de rijpende hersenen. Het jonge brein is in gevaar, stelde hij. Hij vertelde over de resultaten van het universitaire onderzoek dat hij leidt en gaf de geboeide zaal zijn conclusies mee. ‘De ouders zijn de belangrijkste partij, als regelstellers en handhavers. Debatteren met je kinderen is natuurlijk prima, maar je
Leeftijdsgrens In de paneldiscussie ging het er soms stevig aan toe. Burgemeester Van Eijk, STAP-medewerker Joost Mulder, Ludo Keizer van Trigger Boys, Hans Kant van Horeca Nederland en jongeren van NH Jong gingen met elkaar in debat en met de zaal. Daar zaten jongeren van The Movement en scholieren van het Atlascollege. Lees het interview met leerlinge Roos Spanhaak op pagina 9. Stellingen maakten de tongen los. Over het optrekken van de leeftijdsgrens naar 18 jaar voor het verstrekken van alcohol zei Joost Mulder dat Nederland met zijn twee leeftijdsgrenzen van 16 en 18 jaar (voor respectievelijk zwak en sterk alcoholische drank) uit de pas loopt met de rest van Europa. ‘Heel on2
De informatiemarkt in de foyer trok veel belangstelling.
handig voor het controleren en handhaven. De Voedsel- en Warenautoriteit bepleit dan ook één leeftijd.’ Er ontspon zich een discussie over de rollen van verschillende partijen. Een jongere (‘ik drink niet, want ik sport’): ‘Er zijn alleen maar goede redenen om de grens naar 18 jaar te brengen. Dan ben je je meer bewust van het risico. En je kunt op die manier de startleeftijd van het drinken optrekken bij jongeren van wie de ouders – hoe is het mogelijk! - denken dat ze hun kind thuis alvast moeten leren drinken.’
De goede kant op Hans Kant zag meer in eerst handhaven en samenwerken dan in het sleutelen aan de horecatoegangstijden dat nu gebeurt. Hij hekelde het maar blijven hameren op de omvang van het probleem, terwijl de eerste onderzoeksresultaten in West-Friesland laten zien dat het de goede kant op gaat. Rob Bovens van het Trimbos-instituut was het er niet mee eens. ‘We wéten toch dat drinken door de jeugd schadelijk is? Dan gaan we toch geen jaren verspillen door eerst het handhaven eens te regelen?’ Kant ging in tegen een overmacht die vond dat de horeca zijn verantwoordelijkheid onvoldoende neemt: ‘Wij schenken maar 20 procent van de hele plas die gedronken wordt. Mag het vingertjewijzen ook rich-
Toegangstijd Hoornse horeca Met ingang van juni mogen bezoekers van cafés, bars en discotheken in Hoorn tot 01.00 uur naar binnen. Ook de terrassen mogen tot 01.00 uur openblijven voor nieuwe bezoekers. Hiermee is uitvoering gegeven aan een motie die de nieuwe gemeenteraad van Hoorn eerder had aangenomen. De uiterste toegangstijd is van 24.00 uur naar 01.00 uur verruimd.
ting de jongeren zelf gaan die drank bestellen terwijl dat niet mag? Waar is de eigen verantwoordelijkheid?’
Gemeenterol De opvatting van Theo van Eijk dat gemeenten de regierol hebben – ‘maar dan moeten ze wel ballen tonen’ – werd vanuit de zaal enigszins gerelativeerd. ‘Hoe kunnen ze effectief optreden als er geen eenduidig landelijk beleid is?’ Eveneens vanuit het publiek, ondersteund door applaus: ‘Zorg eindelijk eens voor aantrekkelijke alternatieven om ‘fris’ uit te gaan.’ Op www.jeugdenalcohol-nh.nl is nog meer informatie te vinden: zowel een uitgebreid verslag van het congres als informatie over organisaties, sprekers en panelleden. ■
Toeristen geïnformeerd over uitgaanstijden Bezoekers van West-Friesland worden in het Nederlands, Engels en Duits geïnformeerd over de nieuwe uitgaanstijden in de regio en de gemeente Hoorn. Hiervoor is een speciale poster gemaakt. Die hangt op plaatsen als havenkantoren, VVV’s en hotels. Ondernemers die de poster willen gebruiken, kunnen deze gratis downloaden en printen via www.westfrisland.nl.
Let op: Nieuwe uitgaanstijden in de regio West-Friesland Als je uit wilt gaan, zorg dan dat je vóór 00.00 uur in het café of in de discotheek bent. Vanaf dat tijdstip mag niemand meer naar binnen en sluiten de terrassen. Als je binnen bent kun je blijven tot de kroeg of discotheek dicht gaat. Tot hoe laat dat is, kan per uitgaansgelegenheid verschillen. Veel plezier! Attention: New arrival times in the West-Friesland region When you go out, make sure you arrive at your café or club before midnight. From midnight, entrance will be denied and the outdoor areas will close. If you are already inside you can stay until the pub or club closes. Closing times may vary per venue. Have fun! Beachten Sie: Neue Zeiten für das abendliche Ausgehen in West-Friesland Wenn Sie abends ausgehen wollen, achten Sie bitte darauf, dass Sie vor 12.00 Uhr nachts in der Diskothek oder in der Bar sind, die Sie besuchen wollen. Nach Mitternacht darf niemand mehr eingelassen werden und die Außenterrassen werden geschlossen. Wenn Sie sich jedoch bereits in der Bar oder Diskothek befinden, können Sie so lange bleiben bis die Bar oder Diskothek schließt. Wie spät das ist, variiert von Bar zu Bar. Viel Spaß!
3
INTERVIEW
‘We willen straks geen volwassenen met puberhersenen’ Neurobioloog prof. dr. Guus Smit is een hartstochtelijk bestrijder van alcoholmisbruik door jongeren. ‘Dikke kans dat hierdoor in de puberhersenen de ‘bedrading’ niet goed wordt aan gelegd. Dat levert grote problemen op: leer- en geheugenstoornissen, impulsief gedrag. Mogelijk is dat later onomkeerbaar.’ Smit sprak op de provinciale conferentie Noord-Holland ontnuchtert, zie pagina 1 en verder.
De afdeling moleculaire en cellulaire neurobiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam doet onder leiding van Guus Smit onderzoek naar de effecten van verslavende stoffen op de hersenen. Onderzoek dat er tot voor kort nog weinig was, maar wordt geïntensiveerd naarmate we meer over de schade te weten komen. Vergelijkingen met vroeger (‘toen dronken we toch ook?’) gaan niet meer op sinds langzaamaan duidelijk wordt dat alcohol funest is voor jonge hersenen. De boodschap van Smit is: daadkrachtig optreden. ‘Het is keiharde noodzaak. Nederlandse jongeren scoren in de wereld akelig hoog, met veel, vaak en vroeg drinken. Meisjes drinken nu net zoveel als jongens, dankzij het ‘succes’ van zoete alcoholische drankjes die de drankindustrie heeft ontwikkeld.’
‘Niet discussiëren’ Ons brein bestaat uit zo’n honderd miljard zenuwcellen, die tijdens het rijpen van de hersenen naar elkaar toegroeien en contact maken. Zo ontstaan verbindingen tussen zenuwcellen in verschillende hersengebieden. Die maken het mogelijk dat wij goed functioneren. Eerst ontwikkelt zich het achterste deel van de hersenen: we leren fysieke vaardigheden, zoals lopen en het evenwicht bewaren. Dan volgt de ontwikkeling van het gebied dat
Probleemdrinkers
emoties en motivatie regelt. Het laatst ontwikkelt het voorste hersengebied zich, de prefontale cortex. Dat geeft ons het vermogen om goed vooruit te denken, complexe beslissingen te nemen en de gevolgen daarvan te overzien. Kinderen die al rond hun twaalfde jaar alcohol drinken, lopen het risico dat de gezonde groei van dit deel van de hersenen in gevaar komt. Pas op 24-jarige leeftijd zijn de verschillende hersengebieden (fysiek, emotie, beslissen) in balans. Guus Smit: ‘Gezien de volgorde waarin de hersenontwikkeling zich voltrekt, is het normaal dat pubers nogal eens riskant en impulsief gedrag vertonen. Ze kunnen in deze levensfase de risico’s en gevaren nog niet overzien. Het helpt juist daarom niet om met hen in discussie te gaan. Op deze leeftijd moeten ouders hun kinderen beschermen door regels te stellen.’ 4
Als we het laten gebeuren dat onze kinderen zich volgieten, voorziet de wetenschapper dat er de komende jaren veel volwassen probleemdrinkers bij komen. Vroeg drinken werkt verslaving in de hand. ‘We hebben nu 800.000 volwassen mensen met drankproblemen in beeld. Hoeveel zijn het er straks?’ In dit verband vraagt hij naast aandacht voor het schadelijke binge drinken (heel veel drinken in korte tijd) minstens zoveel aandacht voor het chrónisch drinken door de jeugd. ‘Dat wordt niet geregistreerd, maar is mogelijk net zo schadelijk.’
Uitstellen Als pubers de smaak van het drinken te pakken hebben, blijven ze de alcohol opzoeken. Dringend advies van Smit aan ouders: ‘Stel het beginnen met drinken door uw kind zo lang mogelijk uit. Hoe eerder jongeren drinken, des te groter de kans op verslaving later. Elk jaar dat op die manier gewonnen wordt, verkleint de kans op verslaving. Als je dat weet, marchandeer je toch niet? Eigenlijk kan je niet over een biologische grens praten. Hoe dan ook is alcohol schadelijk. Maar het is natuurlijk winst dat we hebben afgesproken dat we vóór 16 jaar geen alcohol toestaan.’ ■
Lang leve de gezellige kermisborrel Het is weer volop kermisseizoen Dat duurt van het vroege voorjaar tot laat in de zomer. Zeg ‘kermis’ en de rechtgeaarde West-Fries denkt onmiddellijk aan de kermis borrel. Zonder dat sociale gebeuren is het feest niet compleet. Traditiegetrouw hoort alcohol erbij, ook voor jongeren. Dat staat sinds kort in een wat ander daglicht. We weten uit wetenschappelijk onderzoek dat op jonge leeftijd drinken en overmatig drinken een reëel gevaar vormen voor de hersenontwikkeling van pubers. De traditie van de kermisborrel is al bijna een eeuw oud. Buren, vrienden en dorpsgenoten beleven veel plezier aan dit sociale gebeuren. In de loop der jaren is wel het een en ander veranderd. Van oudsher was de borrel in huiselijke kring. Dat beperkte het aantal bezoekers vanzelf. Nu zijn sommige kermisborrels uitgegroeid tot complete evenementen, waar honderden mensen komen. Hoe groot of klein ook, gezelligheid is de gemeenschappelijke factor. Mensen ontmoeten elkaar in een losse sfeer van gemoedelijkheid. Alcohol draagt aan die losse sfeer bij. Dan wordt gemakkelijk vergeten dat jongeren een kwetsbare prooi zijn voor alcohol. Hun lichaam en brein zijn nog niet volgroeid en daarom komt alcohol bij hen harder aan dan bij volwassenen. Dat kan leiden tot vervelend en gevaarlijk gedrag: vandalisme en agressie.
Niet wegwuiven Juist in de gezellige ‘onder elkaar’-stemming van de kermisborrel kan de sociale controle op drinken erbij inschieten. Iedereen wil het immers leuk houden. Wie wil het feestje nou verstoren? De vraag is echter: wordt de kermisborrel voor de jeugd minder gezellig als er minder wordt gedronken, en andersom: draagt veel drinken bij aan de feeststemming? Het zijn de mensen die het met elkaar leuk maken. En omdat we nu weten wat we enkele jaren nog niet wisten – op jonge leeftijd drinken brengt grote risico’s met zich mee – is het gerechtvaardigd om ook tijdens de kermis drankmisbruik te voorkomen en de regel ‘niet drinken onder je zestiende’ te handhaven. Dat is geen ‘gezellig’ nieuws, maar het probleem wegwuiven is eigenlijk de kop in het zand steken.
‘De andere dag gewoon weer werken’ De familie Slijkerman uit Hoogkarspel geeft sinds enkele jaren thuis een borrel als het kermis is. Ook afgelopen mei was dit het geval. ‘Handen af van de kermisborrel; die hoort er gewoon bij’, vindt Jan Slijkerman. Tegelijkertijd zorgen hij en zijn vrouw er voor dat het niet te gek wordt. Dit jaar stond hun voordeur open voor de vrienden en vriendinnen van hun 17-jarige dochter. Daar hoorde een glaasje bij. ‘Zij heeft heus wel wat gedronken, maar ze is verstandig en wij zijn verantwoordelijke ouders. Te veel drinken is er niet bij. Dat weten die jongeren trouwens ook wel, is mijn ervaring. Vergeet niet dat de meesten gewoon de andere dag naar school of werk moeten. Die kijken ook met de kermisborrel echt wel uit.’
Sociale traditie Al zeven jaar lang organiseert Jan Willem Beers in Opmeer de grote Noordend-kermisborrel. Daar komen maar liefst zo’n 800 bezoekers op af. ‘Ook met zoveel mensen is het gezellig, maar er zit dan ook een goede organisatie achter. We zijn zelfs een stichting geworden. Ik vind de sociale traditie van de kermisborrel heel belangrijk voor ons dorp.’ Hij bagatelliseert het gevaar van drinken door de jeugd niet. Het liefst ziet hij dat jongeren die drinken, dat in goed overleg met hun ouders doen. Ook meent hij dat ze stevig in hun schoenen moeten staan: zélf beslissen of ze willen drinken en zeker niet drinken alleen om er maar bij te horen. ‘En hou het dan bij een biertje of een wijntje. Pas op met sterke drank.’ Sterke drank wordt op de kermisborrel helemaal niet geschonken. 5
Polsbandje Volgens Beers is er al die jaren nog nooit iets voorgevallen. ‘De mensen gaan tevreden naar huis en praten er nog lang over na.’ Jongeren boven de 16 mogen best een biertje drinken, maar met mate. ‘Een vrolijke dronk is geen probleem, maar te veel drinken doet afbreuk aan het plezier, zeker voor de persoon in kwestie. Mensen gaan je uit de weg, dus wat is dan de lol?’ De enkeling die echt vervelend wordt, krijgt eerst van de organisatie een waarschuwing. ‘Helpt dat niet, dan seinen we de mensen van Regiocontrol in om de betrokkene te verwijderen. Dit beveiligingsbedrijf is gedurende de hele borrel aanwezig.’
Aan jeugd onder de 16 jaar wordt geen alcohol geschonken. Die regel is gemakkelijk te handhaven doordat de gasten een polsbandje hebben, behalve de kinderen onder de 16. ‘En het doorgeven van drank door ouderen aan die jongeren gaan we zoveel mogelijk tegen. Dat willen we niet laten gebeuren.’ Het beeld is duidelijk: ook zonder (te veel) drank is de kermisborrel een niet weg te denken onderdeel van de kermis. Er is alle reden om het er met elkaar – de jongeren zelf, ouders, de vriendenkring, de organisatoren van de kermisborrels – over te hebben. Gezamenlijk moeten we grenzen stellen en ze bewaken. Zo houden we de kermisborrel gezellig. ■
Extra aandacht voor de kermisborrel De burgemeesters van een aantal WestFriese gemeenten hebben enige tijd geleden een openbare brief de regio ingestuurd over de rol van alcohol bij de niet meer weg te denken traditie van de kermisborrel. Zij geven aan dat op de kermisborrels ouders soms een oogje dichtknijpen en oogluikend toestaan dat kinderen die nog geen 16 jaar zijn, toch een biertje drinken. De boodschap: laten we met elkaar ook dán onze verantwoordelijkheid nemen. Bovendien kregen onder de paraplu van het project Jeugd, Alcohol en Drugs de huisaan-huisbladen en de diverse gemeentelijke pagina’s in West-Friesland bovenstaand artikel aangeleverd. Slogan: Ken je grens. Hou het gezellig!
Ben jij nog fris? Zoek de zwarte stippen:
Luister naar je lijf, ook op de kermisborrel. Deze illustratie is een van de concept-ideeën voor
de voorlichtingsactie over de kermisborrel.
6
IVA-cursisten op de foto De afgelopen maanden heeft de ene na de andere sport vereniging de Instructie Verantwoord Alcoholschenken (IVA) gevolgd. Een samenwerking van GGD Hollands Noorden, GGZ Noord-Holland Noord, Brijder Verslavingszorg, Sportservice West-Friesland en het ROC. Zo weten de barmedewerkers van tafeltennisvereniging De Roemer in Medemblik nu precies waar ze aan toe zijn als ze achter de tap staan. V.l.n.r. Paul de Graaf, Bep Visser, Mieke Huijsen, Ellen Luttik en Hans Wijdenes. Liggend Pierre Spigt.
De gecertificeerde vrijwilligers van tafeltennisvereniging Disnierats. V.l.n.r. de heren Metz, Coufeld, Fallentin, Fasten en Sloothaak.
DOELSTELLING
Zes gecertificeerde leden van handboogvereniging De Streekschutters in Bovenkarspel op de foto. Bovenste rij v.l.n.r. Anja van Bezooijen, Ron Goedhart, Anneke Roukema en Monique Goedhart. Onderste rij Lia Zegers, Dirk Drijfhout.
De doelen van het convenant Zowel de minister van Binnenlandse Zaken als de negen gemeenten willen eind 2010 het volgende bereikt hebben.
• • • •
D e overmatige consumptie van alcohol door 10- tot 23-jarigen is 5 procent lager. 5 procent minder jongeren in de leeftijd van 10 tot 23 jaar drinken. D e leeftijd waarop jongeren voor het eerst alcohol drinken is niet gedaald. J ongeren geven 5 procent minder overlast.
7
Mystery guests willen drank kopen Deze zomer gaan in opdracht van de stuurgroep Jeugd, Alcohol en Drugs jongeren onder de 16 jaar ‘undercover’. Ze proberen alcohol te bemachtigen. Doel is te onderzoeken of horeca, winkeliers, jeugdcentra en sportclubs de regel naleven dat onder de 16 geen alcohol wordt verstrekt. Het onderzoek gebeurt door de Universiteit Twente en het instituut voor alcoholbeleid STAP. Het wordt veel gezegd: jongeren kunnen te gemakkelijk aan alcohol komen. En dat terwijl de Drank- en Horecawet een leeftijdsgrens van 16 jaar stelt voor verkoop van zwak alcoholhoudende drank (minder dan 15 procent alcohol) en van 18 jaar voor sterke drank (meer dan 15 procent). Sterke drank mag alleen in de slijterij en in de horeca worden verkocht. De wet bepaalt ook dat op plaatsen waar alcoholhoudende drank wordt verstrekt en bij de toegang tot een slijterij de leeftijdsgrenzen moeten worden aangegeven. Het komt dus op het naleven van de wet aan. Dat is echter ‘een uitdaging’, overigens niet alleen in West-Friesland, maar overal in het land.
Gapende kloof Als regels niet worden nageleefd, doet dat afbreuk aan het samenhangende alcoholbeleid waarvoor in onze regio is gekozen. Eigenlijk zou er geen probleem moeten zijn. Drankverstrekkers weten dat ze jongeren bij gerede twijfel over hun leeftijd moeten vragen om een geldig leeftijdsdocument te tonen. Ze
zéggen zich aan de regels te houden: 99 procent van de supermarktmanagers en de slijters en 96 procent van de horeca-uitbaters. Jongeren zelf zeggen iets heel anders: slaagkans 96 procent in de horeca, 91 procent in supermarkten en 68 procent in slijterijen. Daar gaapt een kloof. Het onderzoek moet duidelijk maken hoe alcoholverkopers zich in de werkelijkheid gedragen. ■
Wat is mystery shopping? Alcoholverkooppunten worden bezocht door personen die alcohol willen kopen. Het personeel weet niet dat dit onderdeel is van een onderzoek. De klanten zijn 15 jaar, zien er zo uit en gedragen zich als een vijftienjarige. De jongeren worden geselecteerd via een vwo-school in de regio. Ze worden getraind en begeleid door de medewerkers van de Universiteit Twente. Anonimiteit is gewaarborgd. Het kopen van de drank wordt samen met de onderzoekers geoefend. Die blijven tijdens de aankooppoging verborgen, maar kunnen alles zien. Na afloop wordt genoteerd wat er is gebeurd: vroeg de verkoper naar legitimatie, wees hij op de regels, verwees hij naar de informatie op de toegangsdeur en, de hamvraag, is de drank verstrekt of geweigerd?
Taart voor de St. Jozefschool Rick Schreuder (13) van de St. Jozefschool in Zwaagdijk is op 28 mei uitgeroepen tot de WestFriese winnaar van de bierviltjeswedstrijd die de GGD Hollands Noorden heeft georganiseerd in het kader van het project Dat drinkt niet. Meester Ramses Ravenschot mocht de taart verdelen waarmee Ellen Swart van de GGD Rick en zijn klas blij kwam maken. Rick tekende een ontwerp dat de boodschap ‘geen alcohol onder de 16’ ondubbelzinnig uitdraagt. Kijk voor het winnende ontwerp van Rick op www.westfrisland.nl/actueel. ■ 8
INTERVIEW
‘Ik heb zelf gezien wat comazuipen is’ Roos Spanhaak (14) uit Midwoud was erbij op de Noord-Hollandse conferentie over jeugd en alcohol. Ze kwam, samen met andere vmbo-leerlingen van het Atlascollege, informatie vergaren voor een toekomstig filmproject over alcohol. Roos beseft terdege de gevaren van jong en veel drinken. ‘Onze drinkcultuur is best lastig.’
Hoe zit het bij jou thuis? ‘Ik ben de op één na oudste van vier kinderen. Sinds mijn oudste broer 16 is geworden, drinkt hij wel eens, maar heel weinig. Mijn ouders drinken soms bij het eten. Als ze op zaterdag uitgaan, drinken ze zeker. Dat merk ik meteen. De andere ochtend zijn ze veel later op dan normaal, moe en duf. Maar drank is niet vanzelfsprekend. We praten als gezin open met elkaar over drinken en roken. Onze ouders voeden ons uiteraard op, maar andersom corrigeren wij hen zo nodig óók.’
Drink jij wel eens en ga je uit? ‘Nee. Ik weet niet eens of ik dat van mijn ouders zou mogen, maar ik taal er niet naar. Nu moet ik zeggen dat ik niet erg voorop loop, omdat ik een aangeboren hartafwijking
heb: ik moet vaak een stapje terugdoen. Maar los daarvan zoek ik het niet op, ook niet om erbij te horen. Ik heb een aantal vriendinnen van 16 jaar en ouder en de meesten drinken. Dat moeten ze zelf weten, maar soms loopt het uit de hand en dan zeg ik er iets van. Ja, ik geef toch om ze? Maar die drinkcultuur van ons vind ik wel eens lastig. Om daar tegenin te gaan… Op Koninginnedag stond ik op de Roode Steen in Hoorn met mijn colaatje tussen allemaal drinkers. Aan iedereen werd geschonken, ook aan jongeren die duidelijk nog geen 16 waren. Ik vind dat niet kunnen.’
Wat weet jij over alcohol? ‘In de les heb ik geleerd over de gevaren, zoals hersenbeschadiging. Maar ik heb vooral veel geleerd van een akelige ervaring op school. Een meisje had zich in een tussenuur volgegoten met een hele fles zelf meegenomen mixdrank en nog wel meer. Het ging helemaal verkeerd. Ze werd hartstikke ziek, met kotsen en al, en ik heb urenlang bij haar gezeten om te voorkomen dat ze buiten bewustzijn raakte. En maar water geven. Het was doodeng en ook ontluisterend. Later wist ze er zelf nog maar weinig van. Wel was ze geschrokken van het gevaar dat ze hiermee gelopen heeft. Ik geloof dat veel jongeren drinken uit onmacht, omdat ze aandacht willen trekken, psychische proble-
9
men hebben. Dat zijn geen goede redenen.’
Wat vind je van de rol van opvoeders? ‘Er is tegenwoordig veel aandacht voor het alcoholprobleem, ook op school. Daardoor denk ik dat jongeren soms nog beter de feiten kennen dan hun ouders. Die hebben het maar moeilijk. Ze denken dat ze vroeger zelf net zoveel hebben gedronken, zonder merkbare gevolgen, en gunnen hun kinderen ook die lol. Maar zo simpel is het natuurlijk niet. Ik snap ouders niet die hun kinderen vroegtijdig thuis aan alcohol laten wennen. Alleen daarom al mag van mij de leeftijdsgrens om alcohol te mogen kopen, naar 18 jaar. Dan schuift de leeftijd van thuis drinken automatisch ook op. Ouders moeten hun kinderen alleen leren drinken in de betekenis van: denk na, weet wat je doet, drink niet voor je zestiende en drink daarna met mate.’
Heb je een mening over de vervroegde toelatingstijd in de horeca? ‘Bij maatschappijleer is het echt een item. Het leeft dus wel. Ikzelf vraag me af of het helpt. Het indrinken is zó belangrijk, dat ik denk dat jongeren daarmee gewoon eerder beginnen. En blijven ze dan niet alsnog in de kroeg hangen?’ ■
Kom naar Bantam voor ‘LAM!’ Speciaal voor jongeren van 16 tot 18 jaar brengt theatercollectief De Nieuwe Lichting (DNL) op vrijdag 25 juni in Bantam (Hoogkarspel) de voorstelling ‘LAM!’ Rode draad is alcohol. De acteurs beelden verschillende dilemma’s uit en vragen de toeschouwers om advies. De voorstelling begint om 19.30 uur en de toegang is gratis. Het theaterstuk is mede mogelijk dankzij een financiële bijdrage van Univé Verzekeringen. Voor meer informatie over de theatervoorstelling en voor aanmelden: www.drechterjeugd.nl. ■
Plan van aanpak drugs De stuurgroep Jeugd, Alcohol en Drugs heeft een plan van aanpak Jeugd en Drugs in West-Friesland opgesteld en aangeboden aan de colleges van de negen WestFriese gemeenten. Die gaan er nu mee aan de slag. Het plan is opgesteld door een werkgroep van onder anderen medewerkers van gemeenten, politie, OM, GGD en GGZ. Het is een aanvulling op het plan West-Frisse jeugd (januari 2008) en het plan van aanpak Jeugd en Alcohol (oktober 2008). Er staan maatregelen in die de beschikbaarheid en het voor-
handen hebben van drugs terugdringen. Het gaat daarbij om zaken als het verwijderen van illegale verkooppunten van drugs, het optreden tegen drugspanden, het weren van smartshops, headshops en growshops en de aanpak van illegale hennepplantages. ■
10
www.westfrisland.nl De website van het project Jeugd, Alcohol en Drugs in West-Friesland www.alcoholinfo.nl Onderdeel van de landelijke alcoholmatigingscampagne ‘Voorkom alcoholschade bij uw opgroeiende kind’, in opdracht van de overheid uitgevoerd door het Trimbosinstituut. www.dgsg.nl Onderwijspreventieprogramma over alcohol, roken en drugs, opgezet door het Trimbos-instituut. www.trimbos.nl Website van landelijk instituut voor GGZ-zorg
COLOFON
HANDIGE LINKS
Websites voor informatie of verwijzing
De nieuwsbrief wordt u aangeboden door het Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord in opdracht van de stuurgroep Jeugd, Alcohol en Drugs. Samenstelling en eindredactie Christa van Hees Tekst Mirjam Scholten Teksten, Zwaag Vormgeving The Image Firm, Enkhuizen Foto’s Marcel Rob, Oostwoud PRIMO nh Projectleiding Simon Dijkstra 06 55706705
[email protected]
www.brijder.nl Website van verslavingszorgorganisatie Brijder www.ggdhollandsnoorden.nl Website van de GGD in het gebied van het project Jeugd, Alcohol en Drugs
Voor meer informatie en het ontvangen van de nieuwsbrief: Projectsecretariaat, Geertje Paaij 06 21809295
[email protected]
www.alcoholpreventie.nl Website van STAP, Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid, onafhankelijk kennisinstituut dat zich inzet voor effectief alcoholbeleid en voor publieke bewustwording van de gezondheidsrisico’s van alcohol www.alcoholzwangerschap.nl www.uwkindenalcohol.nl www.vroegopstap.nl Website van actiegroep voor vroegere horecasluitingstijden www.polikliniekjeugdenalcohol.nl Website ontwikkeld door de pilotziekenhuizen
11
Website www.westfrisland.nl