NIEUWSBRIEF. Jeannette Noëlhuis. Nooit werd iemand weggetild uit deze tijd. Maar soms even wordt lijden opgeschort of dragen mensen het samen

NIEUWSBRIEF Jeannette Noëlhuis Jaargang 26 • Nr. 2

Catholic Worker Amsterdam

Nooit werd iemand weggetild uit deze tijd Maar soms even wordt lijden opgeschort of dragen mensen het samen. Zo zouden wij moeten leven. Uit het ‘Lied van alle dagen’, Huub Oosterhuis

Het Jeannette Noëlhuis is een leefgemeenschap in Amsterdam Zuidoost. Onze levensstijl is gebaseerd op eenvoud, gastvrijheid, gebed en directe actie voor een betere samenleving. De gemeenschap is ontstaan vanuit de Catholic Workerbeweging in de Verenigde Staten. De Catholic Worker is een beweging van radicale christenen en is pacifistisch en anarchistisch ingesteld: onze loyaliteit aan het Koninkrijk van God is groter dan onze loyaliteit aan het Koninkrijk der Nederlanden. Ons streven is om het evangelie handen en voeten te geven door vreedzame getuigenissen op plekken waar het wringt en door concrete hulp aan de armsten. In het evangelie van Matteüs (hoofdstuk 25) zegt Jezus: “Al wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders en zusters, hebben jullie voor Mij gedaan”. Tot de onaanzienlijksten anno 2014 horen ook de mensen in onze samenleving die wij het stempel ‘illegaal’ opdrukken. Daarom leven we samen met elf tot achttien mensen zonder papieren (afhankelijk van het aantal kinderen dat bij ons woont), die soms nog wel en soms ook niet uitzicht hebben op een verblijfsvergunning. We (proberen te!) delen wat we hebben met anderen die minder hebben. We vragen geen salaris voor wat we doen, maar ontvangen wel kost en inwoning.

2 • Jeannette Noëlhuis

In de kerngroep werken christenanarchisten en democraten, vegetariërs en vleeseters, hardcore protestanten en Latijn prevelende katholieken, jong en iets minder jong, man en vrouw, samen onder één dak. De Catholic Workerbeweging heeft geen partijprogramma of hoofdkantoor. Ieder binnen de beweging zoekt steeds opnieuw naar nieuwe en oude antwoorden op de vragen van de tijd. We zien het als een persoonlijke taak van ieder om te helpen wanneer iemand in nood is. We maken geen aanspraak op overheidsgeld. Dankzij de steun van veel mensen, engelen en heiligen en Gods erbarmen kan deze gemeenschap bloeien. Margriet Bos, Frits ter Kuile, Nina Popkes

INHOUD 3

Woord vooraf

4

Huisnieuws – door Siska

7

Beter of beter af

8

Een feest van ontmoeting – door Margriet

10 Geknipt voor u 11

Zomer in Zeeland – door bewoners Noëlhuis

14 Wordt vervolgd: nucleaire veiligheid ≠ nieuwe kernwapens – door Frits 16 Schipholwakes 2015 18 De wondere wegen van een Tukker – door Gerard 21 Geknipt voor u 22 Hebt uw vijanden lief – door Frits 25 Geknipt voor u

WOORD VOORAF We hadden net een verjaardagsfeestje gevierd. Met zijn allen zaten we nog gemoedelijk wat koffie en thee te drinken in de keuken. Centrum van aandacht waren zoals meestal de twee peuters in huis. Gloria zette een muziekje aan op haar telefoon, ‘I’m so happy’, waarop dochtertje Felicity vol overgave begon te springen en dansen. Haar twee maanden oudere vriendje Mo keek het op twee passen afstand even aan en begon toen stoer ook wat te huppelen en springen. Iedereen barstte in lachen uit. Wonderlijk, hoe mensen ondanks bittere onzekerheid en uitzichtloosheid toch vaak plezier kunnen hebben. Soms even wordt lijden opgeschort, vooral wanneer mensen het samen dragen. Die ervaring wensen we ook al onze lezers toe.

26 A.J. Muste, vredestichter – door Gerard 27 Bedelnap 28 TTIP - oder: wollt ihr den totalen Markt? – door Frits 31 Agenda 32 Wakes her en der

Jeannette Noëlhuis • 3

Huisnieuws Deze week zat ik aan tafel tijdens het avondeten. Ik keek om me heen en zag mensen uit alle windstreken om me heen zitten. Iedereen heeft een eigen geschiedenis en toekomst, maar dat moment deelden we met elkaar. In het Jeannette Noëlhuis delen mensen uit alle hoeken van de wereld voor een korte tijd hun leven. Het is bijzonder om daar deel van uit te mogen maken.

met haar eenjarige dochter bij ons wonen en hoopt dezelfde weg te gaan bewandelen met haar Nederlandse dochter.

Goed nieuws - door Siska Brand-Barth Sommige mensen wonen voor jaren in het Noëlhuis, andere voor een paar dagen. Gemiddeld wonen mensen zo’n half jaar in de gemeenschap. We eten samen, praten samen en doen leuke dingen. Een jaarlijks hoogtepunt is de zomervakantie. Ook dit jaar gingen we weer met de hele groep en een stel oudhuisgenoten naar Zeeland. Verderop in de nieuwsbrief kunt u daarover meer lezen. We hebben erg genoten van de zon en de zee. Voor sommige huisgenoten was de vakantie direct hun afscheidsfeestje. Na twee jaar namen we afscheid van de Nigeriaanse Rosita en haar driejarige dochter. Zij verhuisden naar België in de hoop daar meer kans op papieren te maken. Sommige procedures lijken beter te verlopen wanneer ze onder Europees recht vallen, dan wanneer ze onder het Nederlands recht vallen.


Ook de Marokkaanse Miriam kon met haar twee dochters dankzij de hulp van een vriendelijke psychologe in België gaan wonen. Nmachi (Nigeria) kwam

Een hoopvolle toekomst ligt ook in het verschiet voor de Eritrese Amleset die Nederlandse papieren kreeg. Ook een aantal oud-huisgenoten kreeg papieren en

gedeelde slaapkamers en clusters van slaapkamers en een gemeenschappelijke eetzaal en andere voorzieningen op een verlaten plek bij elkaar (dus geen stad met disco's en zo) en probeer zo de vijandbeelden door vriendschappen te vervangen. Laat de kinderen van elkaar leren over (internationale) gerechtigheid en elkaar inspireren voor een inzet op milieugebied. Het wordt vast een schitterende tijd voor Jia Jia, maar we missen haar natuurlijk wel.

Minder goed nieuws zo kon hun leven in Nederland nu echt beginnen. We zijn blij voor hen! We zijn ook blij voor Jia Jia, de dochter van Frits en Aiyun, die geboren en opgegroeid is in het Noëlhuis. Ze heeft een beurs gekregen om in Italië haar middelbare school af te maken aan een United World College. Het is een mooie formule: selecteer kinderen uit de hele wereld (88 landen) met een hart voor vrede, gerechtigheid of het milieu, die goed kunnen leren en waarvan je vermoedt dat ze later een positie en een netwerk in hun samenleving krijgen waar ze een genuanceerde kijk op de vijand kunnen uitdragen, kunnen werken richting rechtvaardiger structuren en voor duurzaamheid en het behoud van de natuur. Breng die kinderen twee jaar lang in een kleine school (200 kinderen) met

Zoals altijd zijn er ook mensen bij wie het anders loopt dan gehoopt. Zo hebben we na een jaar afscheid genomen van de zevenjarige Anoush, de tienjarige Gregory en hun moeder. Vertrek naar het land van herkomst is geen optie, maar Nederlandse papieren liggen ook buiten het bereik. Samen met hun moeder logeren zij nu bij een vriendin. De moeder is ongelofelijk sterk, maar het is geen gemakkelijke situatie. Ook Ibrahim uit Bangladesh blijkt geen kans te maken op Nederlandse papieren, maar terug gaan lukt ook niet. Daar heb je immers ook een paspoort voor nodig. Nu logeert hij in de nachtopvang in afwachting van een hopelijk meer permanente verblijfplaats. Jacques ging naar Ter Apel, maar zijn aanvraag werd negatief beantwoord en hij is weer bij ons terug gekomen. Toen

bleek dat zijn juridische begeleider van de vluchtelingenorganisatie die hem bijstaat was ontslagen wegens een gebrek aan geld. Misschien is het op zo'n moment wel fijn om het Noëlhuis achter je te hebben staan, om toch je zaak bij die organisatie op de radar te houden. Er wonen al langere tijd een aantal zieke mensen in het Noëlhuis. Jonathan, die al meer dan twee jaar in het Noëlhuis woont, is redelijk hersteld van zijn laatste operatie en kijkt alweer op tegen de volgende. Ook een van de kleine kinderen is met enige regelmaat in het ziekenhuis te vinden. Voor Igor lijkt er hoop te zijn op Nederlandse papieren, omdat de dokters unaniem zijn over de noodzaak van Nederlandse medicijnen bij zijn behandeling. Verder logeerden er veel mensen voor een kortere periode in het huis. Sommigen vergeet je niet gauw, zoals het Mongoolse gezin dat we binnen een week moesten vragen te vertrekken, omdat zij in zeer dronken toestand zowel politie als ambulance in het huis haalden. Ook denken we aan Gabriel, die in ondervoede toestand bij ons aan kwam waaien zonder juridisch perspectief. Hij heeft een aantal maanden hier gewoond, heeft weer wat kracht verzameld en bleek op een dag weer verder gewaaid te zijn.


Veranderingen in kerngroep Niet alleen zijn er ontwikkelingen onder onze huisgenoten. De kerngroep blijft ook in beweging. Elk jaar is er een Duitse vrijwilligster die een jaar meedraait in het huis. Janneke woonde tot september bij ons en is nu begonnen aan haar studie in Duitsland. De nieuwe vrijwilligster heet Nina en komt uit Berlijn. In september kwam Peter, die een tijd lang rond heeft gekeken in het huis, tot de conclusie dat het toch beter was om geen kerngroepslid te worden. Hij studeert nu

wiskunde en wil graag docent worden. Siska heeft haar studie in juli afgerond en heeft een baan gevonden. Ze werkt vanaf oktober vier dagen in de week bij Kleinkunstig. Daar organiseert ze cultuurdagen met dans, theater, beeldende kunst en muziek voor middelbare scholen. Dit betekent wel dat de kerngroep een persoon armer is geworden, want een kerngroepslid kan maximaal twintig uur per week een baan buitenshuis hebben. Er zijn twee mensen geïnteresseerd om haar plaats in te nemen. Een van hen komt al

regelmatig logeren. Gelukkig wil Siska niet helemaal fulltime gaan werken, maar net als Mattias nog een dag per week haar schouders onder de gemeenschap zetten. Net als Mattias en Gerard blijft ze hier wel gewoon eten en bidden en koken en leven, dus heeft het huis er weer een steunbeer bij. Zo ontstaat er langzaam maar zeker een netwerk van mensen rondom het huis die heel actief zijn in de gemeenschap.

We kregen veel reacties op de rouwadvertentie die we dankzij onze partners in een aantal dagbladen konden zetten. De viering zelf was waardig. Zo proberen we het lijden aan onze buitengrenzen in de samenleving present te stellen.


Een bloeiende gemeenschap Het is mooi om te zien hoe nieuwe huisgenoten meestal snel hun draai vinden in de gemeenschap en opbloeien. Jelena uit een ver autonoom republiekje in de Russische Federatie blijkt een ware kunstenares te zijn. Wie weet kan ze er ooit van leven, want ze kan goed portretten en stadsgezichten schilderen. Met haar museumjaarkaart heeft ze toegang tot alle mooie musea van de stad en daar geniet ze duidelijk met volle teugen van. Tijdens de zomervakantie met de hele gemeenschap heeft ze prachtige schilderijen van het Zeeuwse landschap gemaakt. Sam blijkt een heel handige klusjesman te zijn die binnen een paar dagen alles wat kapot was gerepareerd heeft. Faru uit Bangladesh gaat regelmatig sporten en is zoals hij zelf zegt ‘heel blij’. Wij zijn ook blij dat het goed gaat in de gemeenschap. De groep is vreedzaam, de sfeer goed en de afwas wordt netjes gedaan. Hoewel, een van de mensen die hopelijk lid wordt van de kerngroep observeerde onze nonchalante omgang met het servies en herinnerde ons aan de regel van Benedictus om ‘alle gerei en bezit van de gemeenschap te beschouwen als vaatwerk dat aan de altaardienst is gewijd’. We zijn ook blij met alle steun die we krijgen van vrijwilligers, donateurs en vrienden. Samen scheppen we in deze gure tijden een gastvrije plek. O

Beter of beter af De wereld zou beter af zijn als mensen probeerden beter te worden. En mensen zouden beter worden als ze ophielden te proberen om beter af te zijn. Want als iedereen probeert beter af te zijn is niemand beter af. Maar als iedereen probeert beter te worden is iedereen beter af. Iedereen zou rijk zijn als niemand probeerde rijker te worden. En niemand zou arm zijn als iedereen probeerde de armste te zijn. En iedereen zou zijn wat hij zou moeten zijn als iedereen probeerde te zijn wat hij wilde dat de ander was. Peter Maurin (1877 - 1949), medeoprichter van de Catholic Worker beweging


Een

feest

van

ontmoetin

Nadat Margriet Bos haar master Klinische Psychologie in 2012 afrondde, kwam ze in het Noëlhuis wonen, in een kamertje aan het eind van de gang, naast het Mariabeeld. De afspraak was dat ze in ieder geval een jaar zou blijven, om te kijken hoe het eigenlijk werkt, leven in gemeenschap. Margriet is er gelukkig nog steeds. Ze blikt terug op twee jaar in het Noëlhuis. - door Margriet

Uitproberen

In het begin moest ik erg wennen aan mijn positie in het huis. Ik kwam net binnen en maakte direct (kleine) beslissingen voor/met huisgenoten die langer in huis waren en meestal ouder dan ik. Een huisgenoot zei na een tijd: ‘In het begin was je streng en liep je gehaast door het huis. Later werd je meer ontspannen.’ Zijn observatie geeft het gewenningsproces aan dat ik doorliep. Al snel leerde ik mij een houding te geven en begon ik ook te wennen aan de verschillende accenten Engels en Nederlands. Tegelijkertijd maakte ik ongemerkt aanpassingen aan mijn eigen taalgebruik, waardoor mijn zusje afgelopen vakantie opmerkte dat mijn Engels wel erg Afrikaans is geworden. Ik heb het zelf niet meer door. Gelukkig buigt het ook weer terug naar ‘normaal’ Engels wanneer ik omringd ben door Europese sprekers.

Toen ik in huis kwam bespraken we mijn takenpakket. Het cluster dat ik mocht kiezen heet ‘huishouden en welzijn’ en is zo vaag als het klinkt. Ik kreeg de tip rustig uit te zoeken wat mij ligt en wat ik op wil pakken. Die ruimte heeft mij heel goed gedaan. Dit is naar mijn mening ook een krachtpunt van de gemeenschap. Ik heb van alles kunnen uitproberen en wel of niet verder ontwikkelen. Zo ben ik aan de slag gegaan met de inrichting van de kamers om ze iets gezelliger te maken – het was toch best duidelijk dat er langere tijd voornamelijk mannen aan het roer hadden gestaan. Ook kon ik mij na een uitgebreid onderzoek door het Ministerie van Justitie aansluiten bij de bezoekgroep van het Grenshospitium. Nu bezoek ik tweewekelijks mensen die zonder iets strafbaars te hebben gedaan vast worden gehouden in het grensgevang van Schiphol. Ik heb ook via de gemeente vuilprikkers


geregeld waar we een paar keer enthousiast mee aan de slag gegaan zijn in de binnentuin en die nu rustig liggen te wachten tot ze weer ontdekt worden.

Niet altijd makkelijk Natuurlijk is het niet altijd makkelijk om in het Noëlhuis te wonen. Je kan hier op elk moment geconfronteerd worden met een medemens die om hulp vraagt, waar jij op dat moment soms bar weinig voor kunt doen. Zo nam ik op een vrijdagmiddag de telefoon op en werd in gebrekkig Engels aangesproken: ‘Please m’am, I have been on the street for two weeks. I’m sick and I don’t know where to go.’ Deze man bleek uit het AZC van Ter Apel gezet te zijn en daar rond te zwerven. Wat kon ik doen voor hem? Behalve dat, zijn het meestal de kleine dingen in huis die ik bij tijd en wijle zat

ng ben: een huisgenoot die mij iets vraagt als ik net van plan was een uurtje te lezen. Of het kraantje bij de wc dat wagenwijd openstaat, terwijl je twee uur daarvoor op de vergadering hebt gevraagd hierop te letten. Soms verlang ik naar een eigen huisje; een wc waarvan je weet hoe je ‘m aantreft en afwas die je kan laten staan tot jij zin hebt die af te wassen. Een eigen koelkast en fornuis. Meer geld op mijn rekening om niet degene te hoeven zijn die bij een avondje uit in haar hoofd aan het rekenen is of het uit kan van het beetje geld dat ik met een parttime baantje verdien. Al deze dingen verbinden mij echter ook met mijn huisgenoten en duizenden anderen in Nederland, die geen keuze hebben dan op deze manier te leven. Door eenvoudig te leven word ik mij ook meer bewust van de overvloed die we in onze schoot geworpen krijgen en de verantwoordelijkheid hiermee om te gaan. Het simpele leven trekt mij en ligt mij goed, maar het is niet altijd simpel.

zoeken of we een regenton op het balkon kunnen plaatsen en die huisgenoot helpen een sportabonnement af te sluiten. Maar daarnaast is er veel ruimte om jezelf te ontdekken en te verrijken met wat het gemeenschapsleven biedt. We koken om de beurt en ik hoef maar eens per twee weken te bedenken wat ik ’s avonds wil koken. Al die uitgespaarde

tijd kan ik voor andere dingen gebruiken. Naast mijn eigen kamer hoef ik maar één andere huishoudelijke taak in huis uit te voeren (die gang dus). Doordeweeks klinkt er regelmatig een bel die mij uit de chaos en drukte naar de kapel trekt. Deze momenten van gezamenlijk gebed en stilte vormen de basis van onze pogingen te leven als de ge-

Wat vreugde geeft Er zijn altijd dingen in huis die moeten gebeuren zoals de gang dweilen, oude apparaten naar de stort brengen, uit-


Geknipt voor u! Pensioenfondsen beleggen in militaire drones Nederlandse pensioenfondsen beleggen massaal in producenten van militaire drones. Dit blijkt uit onderzoek van Stop Wapenhandel. ABP is de belangrijkste investeerder in de dronesbedrijven. Het belegt voor in totaal ruim een miljard euro in de twintig onderzochte bedrijven. Een aantal andere pensioenfondsen, zoals die voor de Bouw, de Grafische Bedrijven, de Huisartsen en de Woningcorporaties, beleggen eveneens in veel van deze ondernemingen. ‘Drones nemen

een drempel weg om geweld te gebruiken in plaats van te zoeken naar diplomatieke of politieke oplossingen. Pensioenfondsen en andere financiële instellingen zouden meer werk moeten maken van een ethisch beleggingsbeleid’, aldus Stop Wapenhandel. Vooralsnog heeft geen enkel pensioenfonds een beleid ten aanzien van beleggingen in drones. Stop Wapenhandel pleit ervoor dat pensioenfondsen dergelijk beleid gaan ontwikkelen en investeringen in dronesbedrijven beëindigen. [Bron: Duurzaamnieuws.nl]

meenschap die we zijn. Het zet mij stil bij het besef dat we zonder Gods Geest en nabijheid nergens zouden zijn. In de afgelopen jaren heb ik geleerd meteen te doen wat ik kan doen en niet te wachten, want je weet nooit wat er de volgende minuut gebeurt. Wie weet wordt er gebeld, gaat de deurbel of snijdt iemand zich in zijn vinger en blijk je zo een uur verder te zijn. Ik maak kennis met de wereldkeuken in al zijn vormen: injera, foufou, echt chinees eten, groenten die ik nog nooit heb gezien, laat staan dat ik de naam ervan weet. De wereld komt in mijn huis. Ik hoef alleen maar mijn ogen open te houden en een vraag te stellen en ik leer over mijn broers en zussen wereldwijd. Hier geniet ik van. Het mooiste aan het leven in het Noëlhuis is dat je samenleeft met mensen die je niet hebt gekozen. Ik had hen nooit leren kennen zoals ik ze nu ken. De diversiteit en uniciteit van mensen is fascinerend. Het is een feest hen aan je eigen keukentafel te mogen ontmoeten, hen te leren kennen en van hen te leren. O


Zomer

in

Zeeland

Iedere zomer gaan we met het hele huis een weekje naar zee. Dit vormt een hoogtepunt van het jaar voor zowel huisgenoten als kerngroepsleden. Het is fantastisch te zien hoe huisgenoten genieten en zich ontspannen. We zien vaak kanten van mensen die we eerder niet te zien kregen. We vroegen een aantal huisgenoten iets te vertellen over deze week.

veel mensen zitten beneden. Daar zitten vind ik heel erg fijn. Dat is voor mij het fijnste. (…). Iedereen is heel blij, ik ben ook blij. We gaan lopen door het water, iedereen maakt foto’s van elkaar.

Peddelen op een surfplank Faru vertelt in zijn beste Nederlands: “Dit is de eerste keer dat ik op vakantie ben geweest met zoveel mensen. En dit was de eerste keer dat ik naar zee ging en erin zwom! Toen we wakker werden maakten we het ontbijt klaar en daarna gingen we met iedereen in de trein en met de auto naar Zeeland. Bij station Duivendrecht waren we vroeg en moesten we wachten. Met de kinderen speelden we ‘schipper mag ik overvaren’. Dat vond ik heel leuk. We zaten in de trein en ik zag veel verschillende steden. In de middag gingen we de tenten opzetten. Dat was heel leuk. Ik maakte veel foto’s van de tenten. De volgende dag gingen we met iedereen met de fietsen naar het bos. Dan namen we even pauze en zaten daar. Daarna fietsten we door naar het strand. Ik zie een duin en ik loop daar naartoe. Ik ga er bovenop zitten en zie heel groot blauw water. Heel


Mooie foto’s heb ik. Het was erg gezellig. Ik zwom in de zee door de golven samen met Ibrahim. Voor mij was het de eerste keer en ik was een beetje bang maar Ibrahim zei: ‘Kom, kom Faru!’ en ik ga en het was heel leuk. De golven waren heel hoog. En ik had een surfplank, dat had ik nooit eerder gedaan. Als een golf kwam ging ik snel peddelen en ging ik heel snel. Soms zit ik bovenop het


duin en ik kijk. Mijn hoofd is fris, leeg en het is goed voor mij. Ik zit de hele dag daar. Elke dag hebben we het leuk daar. Een dag heb ik gekookt voor iedereen, dat doe ik graag. De laatste dag hebben we gebarbecued en ijs gegeten en een groepsfoto gemaakt. Toen ik hoorde dat we weer naar huis zouden gaan wilde

ik dat we daar konden blijven. Toen we wakker werden ruimden we alles op en gingen met de trein weer naar huis. Dit was een leuke vakantie en het zijn goede herinneringen in mijn leven.”

Yoga op een duin Ook Jelena, een kunstenares en huisgenote, liet ons weten hoe ze de vakantie beleefd heeft:

“Ik vond het zo fijn. Ik heb uitgerust en gewerkt daar. Ik heb geschilderd en yoga gedaan op een duin. Ik hou van de zee, de zon, het zand. Ik wou dat ik daar kon wonen. Domburg is een uitzonderlijk mooie en creatieve plek. Ik ben geïnspireerd en onder de indruk. Ik was verbaasd hoe warm de zee was. Ik vond het heerlijk om in de golven te spelen. Het was geweldig. Ik hoop dat ik volgend jaar weer mee kan.”

was vol met unieke ervaringen. We gingen naar het kleine dorpje Veere voor een markt, waar traditionele producten en klederdracht te zien waren. Het toonde mij de diversiteit van de Nederlandse cultuur. We voegden ons bij de andere toeristen, allemaal samen om te genieten van dezelfde ervaring.

De laatste dag van de vakantie werd gekenmerkt door een barbecue en het maken van foto’s om onze aanwezigheid in Zeeland vast te leggen. Alles heeft een einde en zo ook onze vakantie. Met een goed gevoel verlieten we Serooskerke en we vroegen ons af wanneer de volgende vakantie zou zijn..?” O

Regenboogfamilie Tot slot laten we Genet aan het woord, een oud-huisgenote die vanuit het AZC in Delfzijl zich bij ons voegde voor een weekje aan zee: “Ik ging naar Serooskerke met de familie die ik de ‘regenboogfamilie’ noem. De eerste dag fietsten we naar het strand door een dicht bos. Het was een adembenemend moment, zomaar voor het grijpen. Aan de andere kant van het bos ontmoetten we het prachtige strand. Ik heb veel tijd daar doorgebracht, de spectaculaire golven waren mijn metgezel. Dat leidde me af van de gewoonlijke wereld vol regels en stress. Op de tweede dag ging ik mee boodschappen doen met de auto. Het gaf me de gelegenheid de buurt te ontdekken, evenals de lokale producten. Elke dag


Wordt vervolgd > nucleaire veil In de vorige nieuwsbrief schreven we over een vredesgetuigenis tijdens de nucleaire top in Den Haag. Onze boodschap: “Ja, nucleaire veiligheid. Dus ruim de oude kernwapens op en zadel de wereld zeker niet op met nieuwe generaties kernwapens!” Wij gingen op pad met een brief om deze suggestie aan de verzamelde machthebbers aan te bieden, doch werden al spoedig omsingeld en afgevoerd door een overmacht aan politie en marechaussee. - door Frits Na een uur of zes in krappe celletjes van ongeveer één vierkante meter werden we vrijgelaten. Afgelopen herfst regende het strafbeschikkingen met boetes van € 150,- per persoon. “Bent u het

niet eens met deze strafbeschikking, dan kunt u verzet aantekenen bij de officier van justitie.”

Iets dat op recht lijkt De voorbeelden van Jezus en Paulus zetten mij aan het denken over de manier waarop ik om kan gaan met deze vervolging. Jezus hield de elite van zijn tijd regelmatig een kritische spiegel voor. Hij deed tal van goede werken die op gespannen voet stonden met de regels en mores van zijn samenleving. Uiteindelijk werd hij opgepakt en aangeklaagd. Hij zweeg, verzette zich niet en nam de straf op zich. Een hele andere manier is die van Paulus. Toen hij werd opgepakt, beriep hij zich op de keizer in Rome. Zo kon hij ook daar van Gods koninkrijk getuigen. Zal ik verzet aantekenen? Wat maakt het uit als we voor de rechter verschijnen? Rechters spreken door de eeuwen


heen in geschillen tussen onderdanen vaak wel iets dat op recht lijkt. Maar in geschillen tussen gewone burgers en leden van de elite of de overheid kijken rechters toch vaak naar een uitkomst die de elite/overheid past. Dat gaat niet altijd van harte. Pilatus wilde Jezus eigenlijk niet veroordelen. De lokale elite dreigde hem aan te geven bij de keizer in Rome als hij hem niet zou veroordelen en zij hitsten het volk op tegen Jezus. Er zijn verschillende soorten uitspraken die de rechter kan doen. Meestal veroordelen zij enigszins conform de eis van de aanklager. Toen ik wegens dienstweigeren conform de eis tot een jaar gevangenis werd veroordeeld, ging dat veroordelen niet van harte. Soms spreekt een rechter iemand wel schuldig voor een symbolisch vergrijp, maar legt hij een minieme symbolische straf op. En heel soms volgt er zelfs een vrijspraak en riskeert een rechter hoon van collegae en van de officieren van justitie, een kras op zijn reputatie die promotie kan bemoeilijken. Voor ons biedt een rechtszaak gelegenheid om de samenleving te waarschu-

ligheid

nieuwe kernwapens

wen tegen de komst van nieuwe kernwapens. De fabriek waar deze nieuwe bommen gemaakt gaan worden staat in Kansas City (VS). De officiële inwijding (dedication in het Engels) van de fabriek vond in augustus 2014 plaats. Terwijl politici en oorlogsindustriëlen bijeenkwamen om het enorme $ 687 miljoen kostende fabriekscomplex in te zegenen, hield de lokale vredesbeweging onder leiding van ‘Artsen tegen Kernwapens’ een dead-ication begrafenis processie naar de hoofdpoort We hebben nog een paar jaar om de komst van nieuwe kernbommen naar Nederland te verhinderen. Heel misschien tref ik een rechter die hoort met de stem van zijn hart en inziet dat onze actie heilzaam voor de samenleving is. Misschien geeft hij ons in plaats van de forse boete voor zo'n symbolisch ‘vergrijp’ als het wandelen met een petitie, een symbolische straf of spreekt hij ons vrij. Daar moet ik echter niet op rekenen. In de hoop dat een rechtszaak in ieder geval een klein getuigenis mag worden voor een kernwapenvrije wereld, kies ik er nu voor om, ‘verzet aan te tekenen’.

Ruggesteun & Boetepot Het zou fijn zijn als er ruggensteun vanaf de publieke tribune is als het tot een rechtszaak komt. Mocht je een seintje willen krijgen als er een zittingsdatum bekend is, stuur dan een mailtje naar [email protected]. dan houden we je op de hoogte. Niet iedereen tekent verzet aan. En er is een kans dat het uiteindelijk toch tot veroordelingen komt. Voor sommigen is de boete een rib uit hun lijf. En sowieso is het mooi om de last over vele schouders te verdelen. Daarom vroegen we in onze vorige nieuwsbrief wie er mee zou willen doen met een boetepot om zo de lasten te verdelen. De respons was solidair! Mocht je ook in principe willen bijdragen aan de boetepot, stuur dan een mailtje aan het [email protected]. Maak nog niets over tot we weten hoe groot de nood is.

Teken tegen kernwapens Pax, het voormalige IKV Pax Christi, is een burgerinitiatief begonnen om een nationaal verbod op kernwapens voor elkaar te krijgen. Net zoals chemische wapens of clusterbommen inmiddels wereldwijd verboden zijn, moeten kernwapens ook verboden worden. Honderd-

vijftien landen liggen al in kernwapenvrije zones - waar deze wapens dus verboden zijn. Daarnaast zijn er NAVO-landen als Noorwegen, IJsland, Letland en Spanje die een verbod hebben ingesteld.

Nederland kan zich hierbij aansluiten. Om dit voorstel in het parlement op de agenda te krijgen, zijn 40.000 handtekeningen nodig. Ik hoop dat alle lezers van deze nieuwsbrief die nog niet getekend hebben, de moeite nemen om op www.tekentegenkernwapens.nl. de online petitie te tekenen en/of om Pax te bellen (030 - 233 33 46) en te vragen om een paar handtekeningenlijsten om in eigen kring handtekeningen op te halen. Als het parlement besluit dat kernwapens in Nederland verboden worden, dan kunnen we straks toch moeilijk nieuwe kernwapens op ons grondgebied toestaan? Tekenen dus, dat burgerinitiatief ! O


“Klaagzang en klacht over u, gij die de zwakken vertrapt, onschuldigen grijpt en mishandelt.” Lied van Amos, geïnspireerd op Amos 5: 21-24, door Huub Oosterhuis

JC S t e ij h van b zijn dorp aa s e ak hoeve penb w De , Bad per o menl 100 ang is geza om 1 k gev dt oo rtrek (n d r wo o´s. Ve m Zui aut terda 12). s Am plein d Zui kom u oor schip v k w. Kij w w op

G

n e e

g we d a dbl n e z it Dui ur. D . Er , l u pho 5:30 kbaar t i h Sc 0 - 1 erei me n 0 b . e r on n 14 ervoe gered Stati ma, a e S ar v aarto naf N agam a n W ijk uur v rant 0 au ws 1. u 13.3 t rest e i s e n 9 546 t s naa t 2 laa - 30 t e r h bel 06 o o st v .nl of r e s e mt lwake pho

S 15 E K A 0 2 W L IJD O H NST P I H C S LIJD18Efebruari

s n e ms i l a a g e l il

Aswoensdag Religieuzen voor Vluchtelingen, &Catholic Worker Amsterdam & Christian Baptist Church

22 februari Dominicuskerk, Keizersgrachtkerk & Studentenekklesia (A´dam)

1 maart Evangelische Broeder Gemeente, Doopsgezinden & Lutheranen

8 maart Stem in de Stad Haarlem & kerken uit de Haarlemmermeer

15 maart SPA020, Via Nova & Vineyard

22 maart Karmelitaanse familie in Nederland

29 maart Palmzondag Kerken uit Amsterdam-Oost

3 april Goede Vrijdag Franciscaanse Vredeswacht

5 april Pasen Oecumenisch Vuur

De wondere wegen Bijna elke donderdagavond eet Wim Hilderink mee in het Jeannette Noëlhuis. Hij neemt steevast een berg groente of grote bossen bloemen mee uit de schooltuin. Na het eten nog even samen koffie drinken en dan meestal verder naar een vergadering of afspraak. Hij is niet alleen steunpilaar voor ons huis, maar voor vele anderen. Zijn levensmotto: ‘Nemen vult de hand, geven vult het hart.’ - door Gerard Moorman Op mijn vraag wie of wat bepalend is geweest in zijn leven, begint Wim - een fitte vroegvijftiger - gelijk over zijn geboortestreek. “Ook al woon ik nu 26 jaar in de Bijlmermeer, toch blijf ik Twentenaar. Ik ben opgegroeid in Haaksbergen, anderhalve kilometer van de Duitse grens vandaan. Mijn ouderlijk huis was omgeven door bossen. Als kind speelde ik elke dag op de hei; hutten maken, tikkertje spelen met de fiets. Al mijn broers en zussen hebben iets met de natuur. Mijn ouders hebben dat ook gestimuleerd. Mijn vader kweekte altijd groente. Toen ik tien jaar was had ik ook een groentetuintje. Het was in ons gezin bijna ondenkbaar dat we groenten uit de winkel zouden kopen.” Van de Twentse bossen naar de betonnen kolossen in de Bijlmermeer lijkt een enor-


me overgang. Maar dat valt best mee, vindt Wim. “Natuur speelt nog steeds een belangrijke rol in mijn leven, al is het nu vooral stadse natuur. In de schooltuin waar ik werk zie ik buizerds, spechten, soms een ijsvogel.”

van

voorwerpen. Dat heeft me zeker beïnvloed”, vertelt Wim. De katholieke parochie in de wijk heeft een beslissende rol gespeeld in zijn ‘inburgering’. “De sleutel dat ik hier zo goed mijn weg heb gevonden is de kerk. Ik sloot me al vroeg aan bij het koor. Dat leek me een goede manier om mensen te leren kennen. En dat bleek ook zo. Via mijn contacten met andere koorleden raakte ik snel thuis in het parochiële leven. Ik zing nog steeds eens per week. Heerlijk vind ik dat!”

Missionaris Zoals zovelen, kwam Wim eind jaren ’80 in de Bijlmer terecht omdat het de enige plek in Amsterdam was waar je snel een woning kon krijgen. De wijk verkeerde in die periode op een dieptepunt wat verloedering betreft. Waar dat voor velen reden was zo snel mogelijk verder te trekken, bleef Wim. Hij vertelt dat hij vanaf het begin gefascineerd was door de grote culturele verscheidenheid. Misschien zat die fascinatie in de genen van de familie. Want zowel een oom als een tante waren missionaris op Nieuw-Guinea. “Als kinderen hoorden we hun verhalen en zagen we foto’s en vreemde

Een andere passie van Wim is bloemschikken. Jaren geleden vierde het Jeannette Noëlhuis eens haar huisfeest aan de Gaasperplas. Wim kwam langs met een karrevracht aan bereklauwen, bloemen en gekleurde stoffen. In een handomdraai, zo leek het, toverde hij een hoek van het grote grasveld om tot feestplek. Zijn bijzondere talent zet hij genereus in bij allerlei gelegenheden. Hij werd eens gevraagd de Westerkerk te versieren voor een 5 mei-viering. Maar het mocht niks kosten. En hij had maar anderhalf uur de tijd om de kerk te versieren. Hij vertelt: “Als je zo’n grote ruimte moet ver-

n een

Tukker sieren heb je grote dingen nodig. Ik had nog lappen oranje stof liggen, dus dat heb ik over balustrades gedrapeerd en veel klimopbladeren verwerkt in de stukken. Dit soort uitdagingen kunnen wat mij betreft nooit groot genoeg zijn!”

Kraanvogels Wim herinnert zich nog goed hoe hij betrokken is geraakt bij het Jeannette Noëlhuis. Hij kwam op bezoek bij een Ronde Tafelgesprek met een Canadese architect en vredesactivist. “De Canadees vertelde over zijn voettocht naar Nagasaki. Onderweg maakte hij de meest wonderlijke dingen mee, waarschijnlijk omdat hij open stond voor de mensen. Tijdens zijn verhaal vouwde hij kraanvogels. Die bijeenkomst heeft grote indruk op me gemaakt.” Nu komt Wim al jaren eens per week langs. “Mijn bezoek is een soort rustpunt in de week voor me. Ik vind het fijn dat ik mee mag eten. En het mooie is dat ik hier mensen uit alle windstreken ontmoet.” Die ontmoetingen vind hij verrijkend, zegt hij. “Je leert te vertrouwen in de ander die anders is. Af en toe proef ik onder Nederlanders zo’n


wantrouwen tegenover mensen uit andere culturen. Alsof we zoveel beter zijn, tsjonge!” Naast leverancier van verse producten, bloemsierkunstenaar en gezellige tafelgenoot, is Wim ook voorzitter van de stichting Jeannette Noëlhuis.

Een kamer voor Christus Al jaren deelt Wim zijn appartement met andere mensen. Hij legt uit hoe dat is gekomen. “Vroeger woonde er een groep zusters in mijn flat. Zuster Mieke vroeg eens of ik een jongen uit haar geboortedorp op kamers kon nemen. Hij begon in Amsterdam aan een bakkersopleiding en had nog geen woonruimte. Dat heb ik gedaan. Na zijn vertrek heb ik nog verschillende keren studenten van de bakkersschool op kamers gehad.” Dit bleek de opstap tot de opvang van

vluchtelingen. “Na de Bijlmerramp in 1992 - toen een Boeing 747-vrachtvliegtuig een stuk verderop neerstortte op mijn flat - kwam via een vrijwilligster uit onze parochie de vraag of ik een Ghanese man in huis kon nemen die zijn huis had verloren. Hij viel tussen wal en schip van de hulpverlening, omdat hij geen verblijfspapieren had. Hij heeft ruim een jaar bij mij gewoond. Makkelijk was dat niet altijd. Hij dronk veel en had allerlei relationele problemen. Toestanden soms! Op een gegeven moment heb ik hem de deur gewezen. Heel tragisch. Maar uit lijfsbehoud moet je soms voor jezelf een grens trekken.” Wim liet zich door deze ervaring niet weerhouden om door te gaan met gastvrijheid. Hij vertelt dat het Jeannette Noëlhuis hem daarin heeft geïnspireerd. “Ik heb bij jullie gezien dat samen wonen met anderen goed kan gaan. Het hoeft niet problematisch te zijn.” In de loop der jaren heeft hij veel mensen uit verschillende Afrikaanse landen in huis gehad. Een van zijn huisgenoten nodigde hem in 2012 uit om kennis te komen maken met zijn familie in Lomé, de hoofdstad van Togo. Wim vertelt hoe indrukwekkend deze reis is geweest. “Ik heb er vier weken meegeleefd met zijn familie. Ik


was de enige blanke in de hele wijk; alle kinderen kwamen naar me kijken. ’s Ochtends heel vroeg werd je wakker van de oproep tot gebed vanuit de moskee. Ik ben meer een avondmens, maar daar heb ik mijn ritme omgegooid en ben vroeg opgestaan. Als ik nu beelden zie van Afrika, denk ik terug aan dat bezoek.” Wim is niet iemand die met zijn geloof te koop loopt. “Maar”, zegt hij, “ik probeer wel vanuit mijn geloof te leven. Ik ga graag zondags naar de kerk. Het is een rustmoment in de week, een moment om me te bezinnen.” Dat hij het evangelie ter harte neemt, blijkt uit zijn verhaal over Momo. “In 2010 had ik bardienst in de kerk tijdens de kerstmis. Toen ik alles had opgeruimd en het gebouw wilde sluiten, zat er nog een Afrikaanse man in de kerk. Hij bleek dakloos. Nou, als je dan net in het evangelie hebt gehoord dat er geen plek in de herberg was voor Jezus, dan kan je moeilijk zo’n man de straat op sturen! Zo is Momo bij me beland. Hij is al 16 jaar in Nederland, maar heeft nog steeds geen papieren. Hij bleek autistisch. Hij leeft in een eigen wereldje. Ik vond het mooi om te ontdekken hoe we toch met elkaar kunnen communiceren. Momenteel zit hij vast in detentiecentrum Zeist. Elk weekend belt hij en vraagt hoe het is. Het rare is dat de gevangenis hem pre-

cies biedt wat hij nodig heeft: rust en regelmaat. Hij krijgt er speciale zorg, kan veel sporten en t.v. kijken, dat vindt hij ook leuk.”

# Geknipt voor u! Commandant voelt zich bedreigd door geweldloze oma

Dorothy Day en Peter Maurin, oprichters van de Catholic Worker-beweging, zouden verguld zijn met Wim’s voorbeeld. Ze vonden dat elke parochie een house of hospitality moest hebben en elk christelijk gezin een Christ Room. Wim brengt dat in de praktijk. Daarmee is hij misschien meer dan hij zelf beseft ook bron van inspiratie voor ons! O

Oorlogsvoering heeft met de komst van militaire drones een geheel nieuwe dimensie gekregen. Op afstand worden onbemande vliegtuigjes ingezet om doelen in een ver land te bombarderen. Veel Catholic Workers zijn betrokken bij protesten tegen deze aanvallen. Ze zijn bezorgd en ontsteld dat drones de drempel om oorlog te voeren radicaal hebben verlaagd en dat ook veel onschuldige mensen omkomen bij aanvallen. In de staat New York is sinds 2009 een vredesgroep actief die regelmatig geweldloze acties voert bij de militaire basis bij Hancock Field. Van daaruit worden veel aanvallen met drones uitgevoerd. De rechterlijke macht en de militaire leiding lijken vastbesloten om het protest de kop in te druk-

ken. Op 10 juli 2014 werd Mary Anne Grady Flores (58) voor het maken van foto’s tijdens een vreedzame demonstratie veroordeeld tot EEN JAAR gevangenisstraf en een boete van 1000 dollar! Mary Anne, een Catholic Worker uit Ithaca, werd ten laste gelegd dat ze de commandant van de militaire basis had ‘gestalkt’. De aanklacht lijkt een slechte grap; hoe kan immers de commandant van een zwaar bewaakte basis zich bedreigd voelen door een geweldloze grootmoeder op de openbare weg buiten de basis. Maar de rechter achtte de klacht gegrond. Mary Anne is in hoger beroep gegaan. [Bron: The Catholic Worker, september 2014]


Hebt

uw

vijanden lief

Het is honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Het is voor mij nog steeds een raadsel hoe Franse en Duitse christenen elkaar met de zegen van de wederzijdse bisschoppen en andere christelijke herders massaal konden afslachten. Samen zijn wij toch het mystieke lichaam van Christus? Hoe kan je loyaliteit aan een staat groter zijn dan je loyaliteit aan God?

tingsmachten door de eeuwen heen, methoden die ook het IS hanteert.

- door Frits

Symbolisch geweld: Net als de Taliban met het opblazen van eeuwenoude Boeddhabeelden en IS met de vernietiging van eeuwenoude kloosters en opgravingen, wisten de Romeinen hun nieuwe onderdanen in het hart te treffen. Zij plaatsten Romeinse standaards in de joodse tempel en votief-schilden op het paleis en dreigden met een keizerbeeld in de tempel. Uiteindelijk vernietigden ze de tempel en namen ze alle rijkdom en heilige voorwerpen mee naar Rome.

er een kentering zichtbaar. Zelfs bij het vragen om handtekeningen voor een parlementair debat over een verbod op kernwapens, aarzelen sommige mensen: 'Moeten we niet een stevige über-knuppel hebben tegen de Russen en de radicale Islam?'.

Twee wegen

Gelukkig daalde na het einde van de Koude Oorlog de defensiebegroting gestaag. 'Vredesmissies' in Bosnië en Afghanistan bleken erg moeilijk en onze steun voor de Amerikaanse invasie van Irak leidde tot een nog grotere hel in dat land. Maar sinds het neerschieten van het passagiersvliegtuig boven de Oekraïne en de oorlog aldaar en de opkomst van IS, lijkt


Zelf zie ik twee wegen, de weg van Jezus en de weg van 'de wereld'. De weg van de wereld is met het zwaard. Heersers heersen met het zwaard en zetten hun onderdanen in vijandschap tegen elkaar op. Ontevreden onderdanen grijpen naar het zwaard om het juk van hun eigen of vreemde overheersers af te schudden. “Maar ik zeg u, heb je vijanden lief, doe wel wie u vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel.” (Matteüs 5: 44-45) Jezus leefde deze woorden voor onder een Romeins juk dat methoden hanteerde van heersers en bezet-

Kan je de Romeinse verovering en bezetting ten tijde van Jezus vergelijken met IS of de Taliban?

Systematisch geweld: De Romeinen executeerden systematisch iedereen die mogelijk een bedreiging zou kunnen vormen voor hun rijk. Het kruisigen van al dan niet werkelijke tegenstanders kon oplopen tot circa 20.000 (sommige bronnen zeggen: honderdduizenden) doden in Jeruzalem. Ook het uitroeien en vernietigen van hele dorpen gebeurde om het 'geheugen van de vijand uit te wissen'.

bereid zijn je eigen leven te geven en anderzijds door vrijwillige dienstbaarheid openingen naar een vreedzame toekomst scheppen.

Onmenselijk geweld: Overheersers doen vreselijke dingen als zij de macht hebben. Niemand is veilig. Denk bijvoorbeeld aan Herodes die alle kinderen van een dorp laat vermoorden (Matteüs 2:16). Uit de Romeinse geschiedschrijving zijn verhalen bekend over het doorverkopen van overwonnen volken als slaaf. Veel van deze slaven kwamen vrij snel aan hun eind in de bordelen en amfitheaters van de grote steden, of op de galeien en in de voorste linies van nieuwe oorlogen. Naast overeenkomsten, zijn er natuurlijk ook verschillen tussen bezetters en overheersers. Maar als ik naar de geschiede-

nis tot nu toe kijk, vallen mij vooral de overeenkomsten op. Onder zo'n rauwe bezetting van de Romeinen met de lokale elite als onderbazen, leefde Jezus zijn raad om je vijanden lief te hebben voor.

Want die Romeinse, Moorse, Ottomaanse, Servische, Franse, Duitse, Russische, Amerikaanse of IS-soldaat van de bezettingsmacht was vaak in zijn rol gedwongen. Menig soldaat blijft liever bij eigen familie, akker, werk en volk. Maar wie niet mee doet, wordt geëxecuteerd of gevangen gezet. Ook bij degenen die aanvankelijk wel met enthousiasme deelnamen aan een expeditie, kan de mening over hun vermeende vijand en de zegeningen van hun bezetting veranderen. Door de weg van Jezus, kun je bruggen bouwen naar die bezettende soldaat en hem zo voor je winnen.

Twee mijl Op de smeekbede van een Romeinse officier genas Jezus diens knecht. Jezus raadt ons aan om geweldloos actief om te gaan met de bezetter. Als die een onderworpene beval zijn ransel een mijl te dragen, "ga dan twee mijl met hem". Alles bekijken in het licht van het gebod om God en je naaste lief te hebben. Enerzijds niet heulen met de vijand, zelf niet doden en

Vetes Met bommen en granaten kun je een potentiële bezetter soms afschrikken en soms verdrijven. Het werkt, soms. Moeilijker wordt het al om in verre streken de mensen van eeuwenoude vetes af te brengen. In Kosovo onderdrukken Servisch-orthodoxen en Albanese Moslims - net wie op dat moment de macht heeft - al eeuwen


de ander, uit alle macht. Om te pogen te voorkomen dat de oorlog in Bosnië ook zou losbranden in Kosovo en in de hoop de Servische onderdrukking van de Albanezen richting vreedzaam en vruchtbaar samenleven om te buigen, was ik in 1994-95 met het Balkan Peace Team in Kosovo. Ik zag prachtige kansen voor geweldloze Albanese actie tegen de onderdrukking en voor vruchtbare gezamenlijke bloei. Maar ik ontdekte dat het niet mijn strijd was. De Albanezen zeiden dat de Serviërs geen beschaafde mensen waren, zoals de Engelsen waar Gandhi mee te doen had, of zoals de witte racisten die Martin Luther King en de zijnen onderdrukten. Zij zagen de Amerikaanse acties tegen de Serviërs in Bosnië en hoopten en lobbyden voor militaire interventie. Die kwam en sindsdien ligt Kosovo vol met radioactieve munitie (depleted uranium) die de NAVO gebruikte tegen de Servische tanks. Nu zijn de rollen weer omgedraaid en onderdrukken de Albanezen de Serviërs uit alle macht en bloeit er nog steeds slechts armoe en wederzijdse haat. Zo betwijfel ik ten zeerste of wij de Yezidi's, Soennieten, Sjiieten, Koerden en anderen in het Midden-Oosten kunnen bevrijden. Ik vrees dat degenen die nu slachtoffer worden van de soennitisch gedomineerde IS, vroeger niet protesteerden tegen- of juist actief meededen


aan het onderdrukken van de Soennieten.

Uitweg uit cycli van haat Wat zouden we kunnen doen in de geest van Jezus, Gandhi of Franciscus? Een ding zou denk ik kunnen zijn om geen van de partijen daar van wapens en geld te voorzien. Geen olie kopen van een bevolkingsgroep die de anderen het licht in de ogen niet gunt. Een luchtbrug maken om mensen die vermoord dreigen te worden, in vrijheid te brengen? Dan speel je wel de onderdrukker van dat moment in de kaart. Zelfs het ondersteunen van 'goede' krachten in een land is heel delicaat, want voor je het weet kan zo'n groep dan worden afgeschreven als mantelorganisatie van buitenlandse inmenging. Wat te doen met eeuwenoude vetes? Uiteindelijk moeten mensen zichzelf en de ander ervan bevrijden. Wij kunnen wel propageren dat samenwerking tot bloei leidt. Europa was twee keer helemaal kapot in de vorige eeuw. Fransen, Duitsers, Italianen, Engelsen, protestanten, moslims, joden, katholieken: door samen te werken bloeien we nu. Maar ook bij ons blijft het fragiel, zowel tussen de 'oude' Europeanen onderling als tussen 'oude' en 'nieuwe' Europeanen. Door de Moslims onder ons een 'kopvoddentaks' op te willen leggen of hen

uit te maken voor 'geitenneukers', door hen ongenuanceerd en kwaadaardig te behandelen, steunen we de potentiële ISkrachten bij hen en bevorderen we dat moslimjongeren uit frustratie of idealisme afreizen naar het IS-front of hier de strijd aangaan. Genoeg geschreven. In deze tijden van oorlog, geloof en zie ik dat Jezus raad om onze vijanden lief te hebben, weliswaar heel moeilijk is, maar de enige uitweg is uit eeuwenlange cycli van haat en onderdrukking en de beste weg is tot vrede en bloei. O

# Geknipt voor u! Bisschopswoning wordt gastvrije plek voor vluchtelingen De woning van de bisschop van het Duitse Regensburg zal in de toekomst gastvrijheid bieden aan vluchtelingen. Zo geeft de bisschop gehoor aan de oproep van het stadsbestuur voor onderdak aan asielzoekers. Mgr. Rudolf Voderholzer is sinds begin 2013 bisschop van Regensburg. Na zijn aantreden vestigde hij zich in de woning van de huishoudster, omdat hij zelf zijn huishouden doet. Na de nodige aanpassingswerken, zal mgr. Voderholzer zijn bisschopswoning open stellen voor de opvang van vluchtelingen. [Bron: kerknet.be]

# Geknipt door u!

Ontving u deze nieuwsbrief niet per post en wilt u hem wel twee keer per jaar ontvangen (indien mogelijk tegen een kleine donatie)? Vul dan het onderstaande strookje in en stuur deze op naar het Jeannette Noëlhuis: Postbus 12622, 1100 AP Amsterdam Naam: ………………… Adres:……………………. Postcode en plaats:……………………………. Telefoonnummer (eventueel):…………………………………………….. E-mail adres (eventueel):………………………….. Aanmelden en afmelden voor de nieuwsbrief kan ook via internet. Stuur een e-mail naar [email protected] en vermeldt uw adresgegevens bij uw verzoek.


A.J. Muste, vrede Gedurende zijn hele leven was de Nederlands-Amerikaanse A. J. Muste een sterk pleitbezorger van geweldloosheid. In veel opzichten was hij een voorloper van wat de New York Times enkele jaren terug de ‘opkomende supermacht’ noemde: de vrijheidsbewegingen die overal ter wereld het heft in handen nemen en vrijheid en democratie eisen van hun regeringen. In deze donkere dagen van bruut geweld in Syrië en Irak en burgeroorlog in Oekraïne, kunnen we te rade gaan bij A.J. Muste om te ontdekken hoe principes van geweldloosheid ook hier en nu van toepassing kunnen zijn.

Abraham Johannes Muste (1885-1967) was de afgelopen eeuw, samen met Martin Luther King en Dorothy Day, een van de meest vooraanstaande pleitbezorgers in de V.S. van christelijke geweldloosheid. Zijn carrière als vredesactivist omspant vele decennia: van de Eerste Wereldoorlog tot en met de Vietnamoorlog. Ook in tijden dat zijn standpunten allerminst populair waren, bleef hij vasthouden aan zijn pacifistische ideeën. Politieke tegenstanders respecteerden hem vanwege zijn integriteit en beleefde manier van optreden.

Bergrede A. J. Muste werd op 8 januari 1885 in Zierikzee geboren. Op zesjarige leeftijd


emigreerde hij met zijn familie naar Michigan, in het noorden van de V.S. Hij volgde een opleiding tot predikant in de Nederlands Hervormde Kerk (die in de V.S. streng vasthield aan Calvinistische principes). Hij werd echter al snel uit zijn ambt gezet vanwege zijn tegenstand tegen de Eerste Wereldoorlog. Dit leidde ertoe dat hij zich lange tijd distantieerde van geïnstitutionaliseerde godsdienst. Hij raakte betrokken bij de arbeidersbeweging en zette zich decennialang in als vakbondsleider. Een tijd lang was hij Marxist. Maar in het midden van de jaren ’30 brak hij met het Marxisme. Hij ontdekte de Bergrede als meest radicale programma voor maatschappelijke transformatie. De Bergrede

leidde hem tot het pacifisme. Daarover schreef hij: "Pacifisme – het leven – is gefundeerd in een centrale waarheid en de ervaring daarvan: God is liefde, liefde is van God. Liefde is de centrale kracht in het universum."

Schuilkelders In 1940 werd Muste uitvoerend secretaris van de Fellowship of Reconciliation (FOR), de meest vooraanstaande religieuze pacifistische organisatie. Hij bekleedde deze positie dertien jaar lang. De jaren ’40 en ’50 waren een moeilijke periode om pacifist te zijn. Desalniettemin versterkte het aanbreken van de periode van totale oorlogsvoering Muste’s overtuiging dat evangelische principes niet utopisch zijn, maar een opdracht die in de praktijk gebracht dienen te worden. Hij bleek een uiterst scherpe criticus van de Koude Oorlog en van theologen die zich beriepen op ‘realiteitszin’ - en op die grond nucleaire afschrikking en de militarisering van de Amerikaanse samenleving rechtvaardigden. In de jaren ’50 en ’60 leidde hij samen met Dorothy Day de tegenstand

estichter tegen de jaarlijkse atoombom-oefeningen, waarbij alle inwoners van New York verplicht waren dekking te zoeken. Muste zag deze oefeningen als een teken dat de Amerikaanse samenleving zich had onderworpen aan de duistere logica van nucleaire oorlogsvoering. Hij vond het de taak van christenen om deze logica door te prikken. Dat deed ze door niet de schuilkelders op te zoeken, maar in het parkje voor de ambtswoning van de burgemeester te picknicken. Elk jaar gingen ze hiervoor een maand de gevangenis in. Elk jaar deden er meer mensen mee. Tot uiteindelijk het verplichte karakter van deze oefening werd opgeheven.

BEDELNAP BEDELNAP

We zijn niet kieskeurig maar wel extra blij met fair trade/biologische producten. • Voor het huis komen (riet)suiker, aardappels, tomatensaus, kaas, afwasmiddel, UHT (soja-) melk, zeep, shampoo, (kinder)tandpasta en tandenborstel altijd van pas. • Fietsen voor nieuwe huisgenoten zijn ook welkom. • Stapelbare plastic tuinstoelen en een tuintafel. • Een goed werkende laptop met Windows 7 voor digitale Noëlhuis bezigheden. • Tennisrackets! In de binnentuin ligt een tennisbaantje. Iemand heeft aangeboden om huisgenoten tennisles te geven.

• Een bijbel in hedendaags Engels, dus niet King James! • Kinderkleren en luiers voor een meisje en een jongetje van anderhalf. • We gebruiken papier graag optimaal. Eenzijdig bedrukt A4papier is daarom welkom.

• Een sjofar, bazuin of klaroen om tijdens de wakes de gevangenen achter de muur te laten horen dat we er zijn en aan hen denken. • En uw aller gebed en financiële steun blijven natuurlijk ook onontbeerlijk!

Vrede is de weg Na zijn pensioen op 68-jarige leeftijd, leek Muste zich met nog meer energie in te zetten voor vrede. Verschillende keren werd hij gearresteerd tijdens protestacties tegen kernwapens. Toen hij eens door een journalist werd gevraagd wat het nou uithaalde om wakes te houden voor militaire bases waar nucleaire wapens werden opgeslagen, antwoordde

Gelukkig wordt de gemeenschap door vele mensen financieel ondersteund. Door een wijziging van de bank kunnen wij niet altijd meer zien wie ons steunt. We zien vaak alleen een rekeningnummer. Dat vinden we jammer, want we sturen graag een kaartje naar de mensen die betrokken zijn bij het huis. Daarom willen we aan u vragen of u uw naam en adres bij de omschrijving zou willen zetten, wanneer u een gift overmaakt. Als u liever anoniem een gift overmaakt, is dat natuurlijk geen probleem. We begrijpen dat er mensen zijn die dat prettiger vinden.


“Democratie kan alleen stand houden wanneer het afziet van geweld, en geweldloze manieren ontwikkelt om kwaad te bestrij-

TTIP

den en het goede te bevorderen.” A. J. Muste Muste: “Ik doe dit niet om de wereld te veranderen. Ik doe dit om ervoor te zorgen dat de wereld mij niet verandert.” In de jaren ’60 ontpopte hij zich tot de belangrijkste strateeg van de brede coalitie tegen de Vietnam-oorlog. In 1966, hij was 81 jaar oud, werd hij gearresteerd in Saigon na een poging om te demonstreren voor de Amerikaanse am-

bassade. Hij stierf een jaar later, op 11 februari 1967, slechts enkele weken na zijn terugkeer uit Noord-Vietnam waar hij naartoe gereisd was om met eigen ogen de vernietiging te aanschouwen die Amerikaanse bombardementen hadden aangericht. Muste’s inzet was niet gebaseerd op de behoefte om tastbare resultaten te halen. Daarin schuilt waarschijnlijk het geheim van zijn doorzettingsvermogen. Hij schreef eens: "Vreugde en groei ontstaan wanneer we onze diepste impulsen volgen, hoe dwaas – of gevaarlijk sommigen deze ook mogen vinden. Het maakt ook niet uit of ons streven nu leidt tot succes of niet." Voor hem was het van essentieel belang dat doel en middelen overeen komen. Zijn beroemdste uitspraak illustreert dit: "There is no way to peace, peace itself is the way." O Bronnen: ‘All Saints’, R. Ellsberg; Wikipedia.


Deze titel gaf Ursula Siegmund van mijn geliefde Franziskus Gemeinschaft in Oostenrijk haar artikel in hun nieuwsbrief van afgelopen zomer. Ze schrijft: Gezond eten, dierenbescherming, rechten van werknemers, genetisch gemanipuleerd voedsel, milieubescherming, regulering van banken, gegevensbescherming, wat je ook belangrijk vindt, alles staat op het spel bij TTIP. ‘TTIP? Nooit van gehoord’, dacht ik.

oder: wollt ihr den totalen Markt? - door Frits Het blijkt dat sinds zomer 2013 achter gesloten deuren geheime onderhandelingen plaats vinden tussen de V.S. en de EU over een vrijhandelsverdrag met de naam Transatlantic Trade and Investment Partnership, TTIP dus. Met een groot handelsblok van 800 miljoen mensen hoopt het Euro-Amerikaanse blok te kunnen blijven domineren over opkomende handelsblokken als China of India, die ieder voor zich al veel meer onderdanen hebben dan de V.S. en EU samen.

Rooskleurige praat Voorstanders van het verdrag claimen dat het verdrag tot groei, weliswaar minimaal, zal leiden: meer banen en meer geld voor al die Europese en Amerikaanse onderdanen. De modellen waarmee deze groei wordt voorspeld zijn echter discutabel. Buiten beeld blijven bijvoorbeeld de kosten die overheden zullen moeten maken om veranderingen op de arbeidsmarkt op te vangen. Het is verre van zeker dat er meer banen zullen komen. Bij eerdere handelsverdragen,

bijvoorbeeld NAFTA dat een NoordAmerikaanse vrijhandelszone schiep, was er ook rooskleurige banenpraat, maar raakten miljoenen mensen hun banen kwijt.

voet ontslaan, fracking, etc.: in de V.S. mag veel meer dan in Europa. Het gevaar is dat wij hier al die rotzooi en ellende ook moeten toestaan.

Dubieus In Europa mag een product pas op de markt komen, als bewezen is dat het niet schadelijk is. In Amerika is dat precies andersom. Een belangrijk onderdeel van TTIP gaat over regelgeving, wettelijke voorwaarden, procedures en standaarden voor producten. De laagste standaard dreigt de norm te worden. Landbouwgif, hormonen in vee, kippenlijkjes in chlooroplossingen wassen, ongelabeld genetisch gemanipuleerd voedsel, verhinderen dat mensen lid van een vakbond worden, mensen op staande

Want als we de slechtere Amerikaanse standaarden voor het milieu en werknemers niet toelaten of nieuwe regels invoeren, dan krijgen multinationale bedrijven met TTIP het recht om een land aan te klagen. Het oordeel moet worden geveld door drie advocaten die speciaal voor iedere zaak worden ingehuurd. Zo'n tribunaal staat buiten de normale rechtbanken. De zittingen zijn niet openbaar en beroep tegen het oordeel is niet mogelijk. Bedrijven kunnen enkel staten aanklagen, andersom kan

Een levend woud draagt niet bij aan groei, maar wanneer de bomen worden gekapt en verkocht als hout, dan spreken we wel van groei. Vandana Shiva

niet. Deze drie advocaten beslissen over het soevereine recht van staten om regulerend op te treden en daarbij meer aspecten te laten meewegen dan alleen investeringsbeslissingen. Zij kunnen overheden veroordelen tot miljarden euro's hoge boetes die met belastinggeld aan het eisende bedrijf moeten worden betaald. Zulke tribunalen zijn er nu ook al. Zo eist sigarettenfabrikant Philip Morris compensatie van Uruguay wegens regelgeving om rokers te beschermen en eist Energiegigant Vattenvall € 3,4 miljard van de Duitse overheid vanwege het besluit met kernenergie te stoppen na de kernramp in Fukushima. Het doet mij denken aan de slaveneigenaren die met belastinggeld gecompenseerd moesten worden voor hun verlies aan slaven toen


de slavernij eindelijk werd afgeschaft. Als je niet meer op dubieuze wijze geld mag verdienen, moet de regulerende overheid op kosten van de burger de dubieus handelende partij schadeloos stellen. Rare wereld, toch?!

Gesloten deuren Geen wonder dat de onderhandelingen grotendeels achter gesloten deuren plaats vinden in samenspraak met lobbyisten van de grote bedrijven, in plaats van in de democratisch gekozen parlementen en in de publieke media. De mensen wordt enkel economische groei en banen beloofd, in plaats van hen echt te informeren over de prijs die daarvoor betaald moet worden. Ursula, die heel eenvoudig leeft en met haar gemeenschap voor een groot deel

zelfvoorzienend is, vraagt zich af waarom we die voortdurende groei eigenlijk nodig hebben? En wat voor werk levert het dan op? En wat betekent dit allemaal voor de aarde en voor de armen? Zij eindigt haar artikel met een Oostenrijks burgerinitiatief dat oproept tot een parlementaire enquête over dit verdrag, een einde aan de geheimhouding, transparantie en een stop op de onderhandelingen tot alle relevante onderhandelingsdocumenten openbaar gemaakt zijn en er een democratisch proces is geschapen om de onderhandelingen verder te voeren. Inmiddels is er ook een petitie die wordt gedragen door 250 Europese NGO's. Aan ons om ervoor te zorgen dat het verdrag wordt afgeblazen of dat het door ons aller bemoeienis ook voor werknemers, dieren, het klimaat, de biodiversiteit, ja, dat het voor de hele schepping een zegen mag worden! O

'Feiten of fabels: 7 claims over TTIP', uitgegeven door Platform Authentieke Journalistiek, TNI en SOMO. Op www.stopttip.org/onderteken kunt u de petitie ondertekenen

A

AGENDA NOËLHUIS AGENDA: GEBEDSVIERINGEN

Elke woensdagavond is er een eenvoudig avondgebed. Speciale vieringen zijn er op: • Woensdag 11 februari: viering rond A.J. Muste, vooraanstaand Amerikaanse vredesactivist (1885 - 1967) • Woensdag 22 april: viering rond Käthe Kollwitz, Duitse kunstenares en pacifiste (1867 - 1945) • Woensdag 17 juni: viering rond John Wesley, stichter van de Methodistische kerk (1703 - 1791)

RONDETAFELGESPREK Op donderdag 22 januari om 19.00 uur vertelt zr. Yosé Höhne-Sparborth bij ons over de zeven weken die ze dan net doorbracht bij vluchtelingen in en rond Kirkuk (Noord-Irak) op uitnodiging van aartsbisschop Mirkis o.p., die ze al 12 jaar kent. Waarom ga je zeven weken? Wat kun je dan betekenen? Waardoor betekent het daar iets? Waardoor betekent het hier iets? Daar en hier, twee werelden, hoeveel hebben die met elkaar van doen ('onze' olie onder 'hun' zand)? En vooral: hoe overleven de Irakezen (mentaal en fysiek) in een land dat de ene na de andere golf van geweld over zich heen krijgt?

Round Table Cinema Ongeveer eens per maand bekijken we hier in huis een film of documentaire die een goed nagesprek verdient. De serie in het voorjaar staat in het teken van geweldloos verzet. De films beginnen om 19.30 u. • Donderdag 26 februari: In The Name of the Father (regie: Jim Sheridan, 1993) – De film vertelt het waargebeurde verhaal van de Ierse Guildford Four en Maguire Seven, die onterecht werden beschuldigd van terroristische aanslagen. • Donderdag 26 maart: Off Side (regie: Jafar Parahi, 2006) – Zes jonge meiden die gek zijn van voetbal, proberen ieder voor zich het stadion binnen te komen als Iran een beslissende kwalificatiewedstrijd speelt tegen Bahrein. • Donderdag 30 april: No (regie: Pablo Larraín, 2012) – Film gebaseerd op waargebeurde advertentiecampagne tijdens het referendum dat in 1988 moest beslissen of dictator Augusto Pinochet acht jaar langer zou kunnen aanblijven. • Donderdag 28 mei: The Singing Revolution (regie: James en Maureen Tusty, 2006) – Documentaire over het geweldloze ‘zingende verzet’ in Estland tussen 1986 en 1991 tegen de Sovjetbezetting. Van harte welkom om voorafgaand aan een viering, ronde tafel gesprek of filmavond bij onze maaltijd aan te schuiven (om 18.00 uur). Bel wel even van tevoren om je aan te melden.


JEANNETTE NOËLHUIS Dantestraat 202 Postbus 12622 1100 AP Amsterdam tel. 020 – 699 8 996 NL91 INGB 0002 7258 28 e-mail: [email protected] (NB e-mail alleen voor niet-spoedeisende zaken!) www.noelhuis.nl Wij zijn ook op

facebook &

twitter te vinden!

WAKES HER EN DER Elke tweede zondag van de maand is er van 14.00 – 15.30 uur een wake bij het Justitieel Complex Schiphol (Duizendbladweg 100, 1171 VA Badhoevedorp). Het JC is met bus 185 vanaf Schiphol goed bereikbaar. En om 13.30 uur vertrekken we naar het grensgevang met auto's vanaf de parkeerplaats naast restaurant Wagamama, Zuidplein 12, NS station Zuid. Kijk voor de serie wakes in de lijdenstijd op pagina 16 en 17 van deze nieuwsbrief. Meer info over deze wakes en over wakes bij de migrantengevangenissen Kamp Zeist en Rotterdam Airport vindt u op: www.schipholwakes.nl

NIEUWSBRIEF. Jeannette Noëlhuis. Nooit werd iemand weggetild uit deze tijd. Maar soms even wordt lijden opgeschort of dragen mensen het samen

Recommend Documents