Speelbeleidsplan 2012 - 2017 “Even op de speelplaats kijken of er iemand is”
gemeente MONTFOORT
Titel: Opgesteld door: Datum:
Speelbeleid 2013-2017
2
Speelbeleidsplan 2013 -2017 W.F. Guelen - beleidsmedewerker groen September 2012
gemeente MONTFOORT
3
Inhoudsopgave Inleiding ............................................................................................................................................................4 1.
“Even op de speelplaats kijken of er iemand is”......................................................................................6 1.1 Leeftijd en sekse ....................................................................................................................................6 1.2 Speelplaatsen ........................................................................................................................................7 1.3 Bereikbaarheid .......................................................................................................................................7 1.4 Jongeren ................................................................................................................................................7
2.
Kaders en randvoorwaarden ...................................................................................................................9 2.1 Attractiebesluit .......................................................................................................................................9 2.2 Aansprakelijkheid ................................................................................................................................ 10 2.3 Financiële randvoorwaarden .............................................................................................................. 10 2.3 Participatie .......................................................................................................................................... 11
3.
Feiten & cijfers ...................................................................................................................................... 12 3.1 Locatie speeltuinen ............................................................................................................................. 12 3.2 Leeftijdsopbouw .................................................................................................................................. 13 3.3 Speeltuinen vs. leeftijden. ................................................................................................................... 13 3.3.1 Montfoort ..................................................................................................................................... 13 3.3.2 Linschoten ................................................................................................................................... 15 3.4 Toestellen inventaris 2009 v.s. 2012 .................................................................................................. 16 3.2.1 Typen toestellen .......................................................................................................................... 16 3.2.2 Ondergronden ............................................................................................................................. 17 3.3.3 Investeringswaarde ..................................................................................................................... 18
4.
Onderhoud en beheer .......................................................................................................................... 19 4.1 Beeldkwaliteit ...................................................................................................................................... 19 4.2 Onderhoud .......................................................................................................................................... 20 4.2.1 Klein en groot onderhoud ............................................................................................................ 20 4.2.2 Materiaalkeuze vs. onderhoud .................................................................................................... 20 4.2.3 Onderhoud vs vervanging ........................................................................................................... 21
5.
Aanbevelingen ...................................................................................................................................... 22
6.
Financiën .............................................................................................................................................. 23 6.1 Onderhoudsbudget ............................................................................................................................. 23 6.2 Voorziening ......................................................................................................................................... 23 6.3 Investeringen ...................................................................................................................................... 23
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
4
Inleiding Kinderen hebben spelen nodig om op te groeien en te ontwikkelen. Zij leven in het hier & nu en zien in alles een spelaanleiding. Bijvoorbeeld een stippellijn van een fietspad is om te slingeren. Een berg zand is om in te graven. Een hekje kan als duikelrek gebruikt worden. In een bosje kan een hut worden gebouwd. Doormiddel van fantasie wordt alles mooier en groter. 17%1 van de tijd dat kinderen buiten spelen, spelen ze op toestellen. Dat betekent dat ze dit 83% van de tijd niet doen! Ze spelen dan op straat, op de stoep, in de ruimte om de toestellen heen, in het groen. In dit plan wordt vooral ingegaan op de jeugd tot 12 jaar. De jeugd van 12-18 is een andere doelgroep en vraagt om een andere aanpak. Aanleiding Het vorige speelbeleid is van 2010, hierin was gepland tot en met 2013. Met in 2013 de aanleg van trapveld aan de Akkermunt in Hofland Oost. Aangezien deze werkzaamheden uitgevoerd worden met budget uit de opbrengsten van deze wijk, vervalt dit project. Dit plan is dus een vervolg op het vorige speelbeleidsplan 2010-2013. Koppeling met andere beleidsplannen
Ten eerste is er het vorige speelbeleidsplan 2010-2013
Dit beleidsplan is vooral in gegaan op de formele speelplekken. Er is aandacht besteed aan de hoeveelheid speelplekken ten opzichte van het aantal kinderen. Ook is er gekeken hoe het huidige niveau van speelvoorzieningen in stand gehouden dient te worden.
Ten tweede “Jeugdigen tellen en doen mee” Visie op de Jeugdvoorzieningen gemeente Montfoort 20102013. Hierin is een evaluatie gemaakt van de nota speelruimte 2005-2008. Hierin wordt geconstateerd dat
de eerdere bezuinigingsrondes de speeltuinen nauwelijks hebben geschaad. De bezuinigingsronde van 2011 heeft dit echter wel gedaan. Uit het overleg met de verschillende basisscholen blijkt dat op het gebied van jeugdparticipatie verbeteringen mogelijk zijn. Ook ontbreekt het nog aan voldoende vrijetijdsvoorzieningen voor de jeugd van 10- 17 jaar. Met de visie 2010-2013 wil men bereiken dat de jeugd uit de gemeente Montfoort in de leeftijdcategorie van 0-23 opgroeit tot zelfstandige burger die passend bij hun capaciteiten en mogelijkheden hun eigen verantwoordelijkheid kennen en positief meedoen aan het maatschappelijke verkeer. Belangrijke punten die genoemd worden in de visie: - de basis – en algemene voorzieningen van Montfoort moeten in stand blijven en waar mogelijk versterkt worden. - Jongeren dienen nog meer bij de uitvoering van het beleid betrokken te worden. - Een van de resultaten die gehaald moet worden is: inwoners van de gemeente ervaren minder overlast door jongeren (meetinstrument is de Burgerbarometer). - Te weinig uitdagende trapveldjes voor de wat oudere jeugd.
1
Bron: Stichting speelruimte
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
5
Ten derde Plan Social Media 2012
In dit plan wordt de Social Media geïntroduceerd voor de gemeente Montfoort. Een van de redenen hiervoor is dat de doelgroep in de leeftijdscategorie 18 – 34 jaar moeilijk te bereiken is via de gemeente pagina’s. Deze doelgroep is te vinden op Social Media. Doormiddel van de Social Media is het makkelijker en toegankelijker om te communiceren met de jongere doelgroep.
Verkeersbeleid
Op dit moment is er geen verkeersbeleid.
Afgelopen jaren
In de afgelopen jaren zijn een aantal speeltuinen opgeknapt. Speeltuin de Hogewerf zal in 2012 nog worden opgeknapt. 2012 2011 2011 2011 2011 2011 2010 2010
Zandbakken scholencomplex Irenestraat Doelenplein mbv. Bewoners Schoolpleinen Brede vaart Jacob Barneveldstraat Den Engh noord Liefhovendijk Vijzelplantsoen
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
1.
6
“Even op de speelplaats kijken of er iemand is”
Voor kinderen is spelen en leren belangrijk. Het draagt bij aan de ontwikkeling tot evenwichtig mens. Daarnaast is spelen natuurlijk ook leuk. Kinderen spelen op allerlei verschillende manieren. Namelijk: Rust Bewegen Balspel Fantasiespel Constructiespel Verplaatsing Hieronder is een grafiek te zien welke sekse het meeste op een bepaalde manier speelt.
Figuur 1 Activiteit naar sexe Bron: Bron: stichting speelruimte
1.1 Leeftijd en sekse Leeftijd en sekse blijken een belangrijke rol te spelen bij het gebruik en de beleving van de woonomgeving. Kinderen tussen 6 en 12 jaar zijn de meest intensieve en frequente gebruikers van de buitenomgeving. (Van Andel 1985: 21; Van Gils 1986: 353). Kinderen onder de zes spelen vaak nog binnen of in de zeer directe omgeving van hun woning. Vanaf 12 jaar blijken kinderen in de regel al zelfstandig grote gebieden te (mogen) doorkruisen, waardoor ze meer gebruik maken van verder gelegen voorzieningen als een zwembad en een sporthal. Ook wordt voor hen buiten spelen met het opgroeien steeds minder aantrekkelijk. Kinderen onder de zes spelen relatief meer constructie- en fantasiespel, kinderen tussen 6 en 12 jaar meer bewegingsspel en kinderen boven de twaalf meer "rustactiviteiten" en norm overtredend gedrag. (Van Andel 1985: 209).
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
7
Jongens spelen vaker buiten dan meisjes, de actieradius van jongens in het algemeen groter is en de aard van het buitenspel van jongens en meisjes verschillend is: "Jongens blijken actiever te zijn, meer te stoeien en dergelijke, terwijl meisjes meer praten, rondkijken en regelspelletjes doen en meer doelbewust op weg zijn" (Van Andel 1985: 6).
1.2 Speelplaatsen Kinderen gebruiken de hele woonomgeving om te spelen: "Zodra het maar enigszins mogelijk is wat betreft bereikbaarheid en veiligheid, worden straten, stoepen, voetpaden, parkeerplaatsen, water, grasvelden en plantsoenen minstens zo intensief gebruikt als specifiek aangelegde speelplaatsen" (Van Andel 1985: 7). Speelplekken fungeren als een soort baken, een herkenbaar en vast punt: hier mag je spelen, hier komen ook andere kinderen. Een speelplaats is een ontmoetingsplek en vaak ook een startpunt van spel met elkaar. "Even op de speelplaats kijken of er iemand is, even op het huisje zitten kletsen en van daar uit weer op zoek naar nieuwe belevenissen." De voorkeur van kinderen gaat vooral uit naar plekken waar iets te beleven valt, waar gevarieerde activiteiten mogelijk zijn, waar andere kinderen aanwezig zijn, waar variatie in de omgeving is, waar natuurlijke elementen zijn, waar spanning en gevaar is, maar ook plekken die veilig, intiem en beschut zijn (Van Andel 1985: 7).
1.3 1. 3 Bereikbaarheid Speelruimte moet goed bereikbaar zijn. Hierbij speelt het aantal straten dat overgestoken moet worden een rol, maar ook de afstand. Onderzoek heeft aangetoond dat jonge kinderen (0-6 jaar) dicht bij huis spelen (niet verder dan 100 meter). Schoolkinderen (6-12 jaar) gaan verder van huis weg (300 à 400 m), maar ook in die leeftijdsgroep blijkt ruim de helft van de kinderen het liefst dicht bij huis te spelen. De af te leggen weg tussen huis en buitenomgeving is voor jonge kinderen vaak een weg met hindernissen. Gebleken is dat jonge kinderen die in gestapelde woonvormen boven de 3e etage wonen minder vaak buiten komen dan kinderen in laagbouwsituaties. Dat maakt hoogbouw tot een minder geschikte woonvorm voor jonge kinderen. In Montfoort is maar weinig hoogbouw, daar hoeft dus geen rekening mee gehouden te worden.
1.4 Jongeren Steeds vaker komen bij gemeentes klachten binnen over rondhangende groepen jongeren. Vaak hebben deze klachten betrekking op geluidsoverlast en vernielingen. Wanneer een buurtbewoner gevraagd wordt of hij vindt dat er in de buurt wat gedaan moet worden voor jongeren dan antwoord hij vaak: ”Ja, maar niet hier” (het zogenaamde NIMBY effect= not in my back yard). Er wordt dus wel erkent dat jongeren een eigen plek nodig hebben, maar niemand wil deze plek voor zijn voordeur hebben. Te vaak wordt vergeten dat men zelf ook jong geweest is. Buurtbewoners zien de jongeren het liefst samen komen op een afgelegen plek in een verloren hoek van de buurt. De jongeren echter willen “zien en gezien worden”. Zij houden zich juist vaak op langs drukke routes en op centraal gelegen pleinen. Geprobeerd kan worden om de jongerenproblematiek op te lossen door het voeren van een actief jongerenbeleid. Dit houdt o.a. in het organiseren van jongeren activiteiten door het jongerenwerk, maar ook het creëren van goed ingerichte jongerenplekken. Zeker is echter dat zo’n beleid nauwelijks kans van slagen heeft als de buurtbewoners er niet achter staan.
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
8
Het is dus belangrijk indien er een plek wordt gezocht voor jongeren in Montfoort, dat er in gesprek gegaan wordt met bewoners, maar ook met de jongeren zelf.
Speelbeleid 2013-2017
9
gemeente MONTFOORT
2.
Kaders en randvoorwaarden
Spelen is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen, maar is wel aan regels gebonden zodat het spelen zo veilig mogelijk is. Deze regels komen voort uit wetten.
2.1 Attractiebesluit Het Attractiebesluit is sinds 1997 van kracht en heet sinds 2003 formeel het Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen (WAS). Het besluit bevat regels voor ontwerp, constructie, installatie, gebruik, beheer en onderhoud van speeltoestellen. Door te voldoen aan de regels van de WAS, kan de gemeente de kans op incidenten verkleinen. In de WAS staat dat speeltoestellen veilig geproduceerd en beheerd moeten worden. Richtlijnen hiervoor staan in de Europese normen voor speeltoestellen en waterglijbanen. Een toestel kan ook door middel van een risico analyse goedgekeurd worden, bijvoorbeeld bij een zelfgebouwd toestel. Bij ieder toestel dient een logboek geleverd te worden, zodat deze in de administratie opgenomen kan worden. Op elk toestel is een plaatje bevestigd met bouwjaar, fabrikant en type. De beheerder moet zorgen dat het toestel veilig geïnstalleerd wordt en goed onderhouden is. Ook moet de beheerder in het logboek alle gegevens, inspecties, werkzaamheden en ongevallen noteren. In de gemeente Montfoort worden alle logboeken bijgehouden in het programma Playmapping van het bedrijf Repcon. In Montfoort is de administratie van de toestellen heel goed op orde. De Voedsel en Waren Autoriteit /Keuringsdienst van Waren kan altijd het logboek van een toestel opvragen. En mag onveilige speeltoestellen buiten gebruik verklaren. Aanbevolen onderhoudswerk conform het Attractiebesluit Inspectie
Preventie
Correctie
Visuele inspecties (1x per week): controle op gevaarlijke situaties, bijvoorbeeld als gevolg van vandalisme. Functionele inspectie (1x per 2 maanden): controle op stabiliteit en sterkte van het toestel en gesteldheid van de ondergrond. Grote inspectie inspectie (1x per jaar): controle op slijtage, corrosie en houtrot en controle op een juiste uitvoering van tussentijdse reparaties. Schoonmaken, schilderen, vastzetten van verbindingen en herstel van bodemafwerking/ valondergrond. Zodra mankementen worden geconstateerd, moet de beheerder deze verhelpen of het toestel verwijderen.
Tabel 1: Aanbevolen onderhoudswerk conform het Attractiebesluit
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
10
2.2 Aansprakelijkheid Er zijn verschillende partijen die bij incidenten met aansprakelijkheid te maken kunnen krijgen: de beheerder van het toestel, de eigenaar van de grond waarop het toestel staat, de leverancier van het toestel en (soms) de aannemer die het toestel heeft geplaatst. Voor de gemeente zijn de volgende aandachtspunten van belang: Draag zorg voor veilige speeltoestellen en regelmatige inspecties, snelle reparaties en tijdig onderhoud. Neem in deze inspecties ook de speeltoestellen mee die niet bij de gemeente in beheer zijn, maar die wel op gemeentegrond staan. Ook daarvoor is de gemeente (mede) aansprakelijk. Leg alle inspectie- en onderhoudsactiviteiten vast in een logboek. Dit zal bij schadeclaims een belangrijke rol spelen bij het onderzoek naar eventuele nalatigheid van de beheerder. Zorg voor een goede aansprakelijkheidsverzekering. Wanneer bewoners beheertaken op zich nemen, zorg er dan voor dat zij werken vanuit een rechtspersoon (vereniging of stichting) en dat ook zij een goede aansprakelijkheidsverzekering hebben.
2.3 Financiële randvoorwaarden De gemeente kan speelruimte uit eigen middelen financieren, maar sommige onderdelen kunnen via bewoners worden gedekt door externe financiering. Met (tijdelijke) impulsgelden, subsidies en sponsorgelden kunnen prachtige dingen worden gerealiseerd. Maar daarnaast is de gemeente jarenlang verantwoordelijk voor de kosten van onderhoud en beheer. Ook dan is structurele financiering nodig! Deze overweging wordt vaak niet gemaakt. De inrichtingskosten van een speelplek worden doorgaans afgeschreven over een periode van 8 tot 10 jaar, waarbij ieder jaar geld voor vervanging wordt gereserveerd. Zo kan de gemeente snel reageren op slijtage en kan zij de continuïteit van speelvoorzieningen waarborgen. Gebeurt dat niet, dan blijft onderhoud van de speelruimte afhankelijk van ad-hoc financiering . Exploitatiekosten Financieringskosten 7.910.75.01 Fysiek onderhoud 6.580.03 – 34.300
Storting in voorziening -
Onderhoud toestellen; Maaien gras; Onderhoud ondergrond; Visuele inspectie van de speeltoestellen; Jaarlijkse veiligheidsinspectie; Reparaties; Beheersysteem.
Tabel 2: Exploitatiekosten
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
11
2.3 Participatie Inspraak is van groot belang voor het welzijnsgevoel van de gebruikers van de openbare ruimte. Ook zorgt betrokkenheid van burgers vaak voor een betere zorg voor hun woonomgeving. We willen daarom participatie als vast onderdeel neerzetten bij het realiseren van speelruimte. Vooraf wordt duidelijk gemaakt aan de omwonenden wat er van hen verwacht wordt en hoeverre hun mening wordt meegenomen in het proces. We kunnen als gemeente echter niet bij alle werkzaamheden participeren. Hieronder is opgesomd hoe en wanneer er communiceert wordt met inwoners van gemeente Montfoort. -
Kleine vervangingen tot 1.000 euro geen participatie Kleine toevoegingen tussen 1.000 euro en 5.000 euro worden omwonende geïnformeerd Renovaties tussen 5.000 euro en 7.000 euro kunnen omwonende adviseren Grote renovaties vanaf 7.000 euro kunnen omwonende meebeslissen
Een aantal aandachtspunten voor participatie zijn: -
NIMBY (not in my back yard) 49%-51% mate van inspraak van inwoners Helder zijn over proces, plek en financiën
Bewoners kunnen hun meldingen, klachten en ideeën indienen via internet of per telefoon. Een snelle klachtenafhandeling en passende reactie op ideeën zijn van groot belang voor de betrokkenheid van de burgers en het veilig houden van de speeltoestellen.
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
3.
12
Feiten & cijfers
Montfoort is ingedeeld in zeven- en Linschoten in drie ‘speelwijken’. De grenzen van deze wijken worden bepaald door fysieke afgrenzing (water en wegen) van de gemeente. Zie figuur 2&3 Binnen deze wijken moet er voldoende speelruimte zijn voor verschillende leeftijdsgroepen. Het buitengebied van de gemeente wordt buiten beschouwing gelaten, aangezien de kinderen die hier wonen voor het spelen gebruik kunnen maken van de ruimte om het huis. Daarnaast wonen de kinderen dusdanig verspreid dat het geen meerwaarde heeft om formele speelplekken aan te leggen. De leeftijdsopbouw van de wijken is belangrijk voor de keuze van toestellen en de inrichting van speelterreinen. De leeftijdsopbouw van de wijk is de basis voor de keuzes van de toestellen.
3.1 Locatie speeltuinen Op de kaartjes is ook te zien waar de speeltuinen liggen. Om iedere speeltuin is een cirkel getrokken aan de hand van de soort toestellen die er staan. Een groene cirkel is een ontmoetingsplek voor tieners en jongeren. Speeltuinen binnen de blauwe cirkels zijn voor de kinderen tussen de 8 en 12 jaar. De paarse cirkels zijn speeltuinen voor de kleine kinderen, grotere cirkels betekend niet dat er geen toestellen staan voor de kleinere kinderen. Op de kaarten zijn de “speelwijken” te zien door middel van de rode lijnen.
Figuur: 2 & 3. 3. Verdeling van de wijk en hun speeltuinen bijlage 1 en 2
Speelbeleid 2013-2017
13
gemeente MONTFOORT 3.2 Leeftijdsopbouw
Uit de onderstaande tabel is op te maken dat in iedere wijk kinderen wonen. Natuurlijk in de ene wijk meer dan in de andere.
Montfoort
De jongste kinderen wonen in de wijken Hofland oost, Hofland noord en Keizerrijk. De kinderen in de lijftijd 6-11 jaar wonen ook het meeste in deze wijken. De jongeren zijn te vinden in de binnenstad, Hofland zuid en Keizerrijk.
Linschoten
In Linschoten is duidelijk te zien dat de meeste kinderen en jongeren in de wijk Overvliet wonen. Goed om te weten is dat in de wijk Rapijnen veel jongeren wonen. Onderstaande tabel geeft de leeftijdsopbouw weer per wijk in Linschoten en Montfoort: Wijk
0 t/m 5 jaar
6 t/m 11 jaar
12 t/m 18 jaar
Montfoort
2012
Percentage
2012
Percentage
2012
Percentage
Binnenstad
68
10%
94
128
16%
Hofland Noord Hofland Zuid
64
10%
70
13% 10%
73
9%
136
21%
135
19%
171
22%
Hofland Oost
143
22%
136
19%
87
11%
Tabakshof
55
8%
55
8%
99
13%
Tabakshof Oost
64
89
12%
82
10%
Keizerrijk
119
10% 18%
143
20%
151
19%
Totaal aantal kinderen
649
100%
722
100%
791
100%
Linschoten Centrum/Noord
74
29%
93
29%
84
22%
Overvliet
121
47%
137
43%
154
39%
Rapijnen
64
25%
90
28%
152
39%
Totaal aantal kinderen
259
100%
320
100%
390
100%
Tabel 4: Leeftijdsopbouw per wijk Bron: burgerzaken
3.3 Speeltuinen vs. leeftijden. 3.3.1 Montfoort Hofland zuid In Hofland zuid wonen veel kinderen van iedere leeftijdscategorie. In deze wijk wonen de meeste jongeren. Grote speeltuin Muskeijnplantsoen 30 is aan de oostkant gelegen en een aantal kleine speeltuinen bevindt zich aan de westkant van de wijk. Het toestel op Muskeijnplantsoen 55 is bijna aan vervanging toe, deze wordt niet meer vervangen. De speeltuin bij Muskeijnplantsoen 30 bied voldoende speelmogelijkheden. Deze twee speeltuinen liggen vlak bij elkaar en zijn goed te bereiken onderling.
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
14
Hofland noord In deze wijk woont 10% van de kinderen. Middenin de wijk in ligt het scholencomplex waar veel speelruimte omheen is. In 2012 zijn de zandbakranden opgeknapt, verwachting is dat deze in de komende jaren nog een keer bijgewerkt moeten worden. Daarnaast zijn er nog enkele kleine speelplekken en het park waar de kinderen heen kunnen om te voetballen en informeel2 te spelen. Hofland oost In Hofland oost zijn in 2012 twee nieuwe speelplekken aangelegd. Zaak is hier om de jonge leeftijdsopbouw in de gaten te houden en hier de speelplaatsen op aan te passen. Tabakshof / Tabakshof oost In deze wijk zijn een aantal kleine speelplekken. Aan de demografische gegevens is te zien dat in deze wijk de kinderen ouder zijn dan in de andere wijken. Zaak is om hier te kijken naar een plek waar jongeren kunnen “meeten”. In de wijk Tabakshof staat de Kompasschool, de verwachting is dat deze in 2013 verbouwd is, het schoolplein voor de bovenbouw wordt een openbaarschoolplein waar ook buurtkinderen kunnen spelen. Centrum en omgeving In de binnenstad is een speeltuin aan de Julianalaan, in de Zevenhuizenstraat aan de zuidkant van de wijk en aan de oostkant twee plekken aan de Verlengde Hoogstraat en het van Rooijenplein welke in 2011 zijn opgeknapt. Het volleybal net is stuk, overwogen wordt om hier een ijzeren volleybal net te plaatsen. In het centrum wonen relatief veel jongeren. Zij kunnen “meeten” in de Jongeren Ontmoeting Plek (Jop) tegenover het stadskantoor. Aan de overkant van de IJssel ligt de speeltuin aan de Hofdijk. Deze voldoet nog aan de leeftijden van het wijkje aan de Hofdijk. Keizerrijk In de wijk Keizerrijk staat de Heeswijkschool die in 2014 opgeknapt wordt. Bij de bouw daarvan zullen er ook nieuwe toestellen geplaatst worden, waar de buurtkinderen kunnen spelen. De meeste kinderen zijn tussen de 6-11 jaar. In het afgelopen jaar zijn in de wijk het Doelenplein aan de Odiliastraat en de Irenestraat opgeknapt. Daarmee kan gezegd worden dat de speeltuinen voldoen aan de leeftijdsopbouw van de wijk.
Acties Montfoort -
2
Volleybalnet binnenstad Zandbakranden Scholencomplex opknappen Tabakshof Jongeren ontmoetingsplek (Jop) creëren Nog nader te bepalen speeltuin in Montfoort opknappen
Informeel spelen: spelen maar niet in de daarvoor bestemde “speeltuinen/toestellen”
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
15
3.3.2 Linschoten Rapijnen In Rapijnen zijn een aantal speeltuinen langs het Appellaantje voor de kleinere kinderen. Aangezien de leeftijdsopbouw hier wat hoger ligt dan de aanwezige speelgelegenheden, is het wenselijk hier op in te spelen. Het is zaak om voor de kinderen uitdagende toestellen te plaatsen en ontmoetingsplekken te creëren. Bijvoorbeeld in het speeltuintje aan de laan van Rapijnen. Ook kunnen de oudere kinderen naar het schoolplein van de Brede vaart. De speeltuin aan de Schansbos ligt op de verharding met rubberen tegels. Achter dit speeltuintje is een groen strook aanwezig waar de toestellen eventueel naar verplaatst kunnen worden. Zodoende oogt de speeltuin natuurlijker en ontstaan er meer parkeerplekken op de plek van de speelplek. Centrum/noord De speeltuin aan Vaartkade noordzijde is een speeltuintje wat maar weinig gebruikt lijkt te worden. In de straat woont één kind tussen de 0-5 jaar. Drie kinderen in de categorie 6-11 jaar en vijf in de categorie 1218 jaar. Overwogen wordt of deze speeltuin verwijdert wordt. In de wijk centrum/noord zijn twee wat grotere speeltuinen. In deze wijk wonen kinderen die wat verder kunnen reizen naar hun speelplek. De speelplek voldoet dus aan de leeftijdsopbouw in de wijk. Bij het vervangen van de riolering in 2013 zal gekeken worden naar een derde speelplek aan de noordkant van de wijk noord voor de kleinere kinderen. Speeltuin Hogewerf zal dit najaar opgeknapt worden volgens het speelbeleidsplan 2009-2013. Overvliet In de wijk Overvliet wonen de meeste kinderen. In het midden is de mooi ingerichte speeltuin het Vijzelplantsoen, welke voor de kinderen van oudere leeftijd is. Deze speeltuin is in 2010 opgeknapt en voldoet aan de leeftijdsopbouw van de omgeving. Op de kaart is te zien dat er aan de westkant van de wijk Overvliet een aantal kleinere speeltuinen ligt. Hier zouden er een of twee van weg kunnen. De loopafstand is nog acceptabel.
Acties Linschoten -
Rapijnen: speeltuin Schansbos verplaatsen naar groen Uitdagende speelplek creëren in speeltuin aan de laan van Rapijnen Verwijderen speeltuin Vaartkade noord Onderzoeken of 1 speelplek in de wijk Noord gerealiseerd kan worden Verwijderen van een of twee speelplaatsen in de wijk Overvliet Uitdagendere toestellen in het Appellaantje
Speelbeleid 2013-2017
16
gemeente MONTFOORT 3.4 Toestellen inventaris 2009 v.s. 2012
Ten opzichte van 2009 is het aantal speeltoestellen in Montfoort toegenomen met 9 toestellen. Dit komt vooral door de uitbreiding van speeltuin het Doelenplein aan de Odiliastraat. Montfoort Kern 2009 2012 Totaal
Plekken 34 34 0
Toestellen 153 162 +9
Toestellen per plek 4,5% 4,7%
In Linschoten is er een speelplek bijgekomen, namelijk in het oude uilenbosje achter de Vaart. Linschoten Kern 2009
Plekken 22
Toestellen 82
Toestellen per plek 3,7%
2012
23
92
3,8%
Totaal
+1
+10
Tabel 5: 2009 vs. 2012
3.4.1 Typen toestellen In de tabellen is het verschil te zien in typen toestellen tussen 2009 en 2012. Het aantal wipveren en wippen is afgenomen, dit is positief want in het speelbeleidsplan 2010-2013 is gesteld dat er hier teveel van waren. Daarentegen zijn er duikelrekken bijgekomen, zaak is dit in de gaten te houden, om te voorkomen dat er niet teveel duikel rekken bijkomen. Opvallend is om te zien dat het aantal huisjes is toegenomen. Alle speelaanleidingen en kruipbuizen zijn verwijdert omdat deze teveel gevaar op leverden. Door de jaren heen zijn er een hoop glijbanen weggehaald, in de toekomst moet het aantal glijbanen niet verder dalen. Zowel het aantal combinatietoestellen als sporttoestellen is toegenomen in de afgelopen 3 jaar. In de afgelopen jaren zijn de hekken rondom de schoolpleinen niet onderhouden omdat er geen budget voor was. De hekken zijn inmiddels dringend aan een opknapbeurt toe. De Heeswijkschool zal binnenkort verbouwt worden, hier zal dan ook niks aan het hek gedaan worden. Het hek rondom het scholencomplex in Hofland zal wel opgeknapt worden.
Speelbeleid 2013-2017
17
gemeente MONTFOORT Type toestellen Wipveren en wippen Duikelrekken en bruggen Evenwichtsbalken en balanceertoestellen Bokspring palen/sets Glijbanen Schommels Draaitoestellen en looptonnen Klimtoestellen en ruimtenetten Huisjes Combinatietoestellen Sporttoestellen en jongerentoestellen Skate elementen Kabelbanen Zandspeeltoestellen Speelaanleidingen en kruipbuizen Eigenbouw Hekken Totaal
2009 77 32 7 3 21 14 3 20 2 20 21 4 0 5 6 0 0 235
2012 73 43 4 2 10 19 1 16 14 32 28 3 1 6 0 2 3 254
Tabel 6: Aantal toestellen per toesteltype
3.4.2 Ondergronden Speeltoestellen dienen veilig te zijn voor het verwachte gebruik. De veiligheid wordt voor een groot deel bepaald door het type ondergrond. In Montfoort is op één plek kunstgras toegepast. Van de 93 valondergronden zijn er 54 plekken met rubberen tegels en op 38 plekken houtsnippers. Wanneer een valondergrond - Tot 0,5 meter mogen toestellen op een verharde ondergrond staan. - Tot 1,50 meter is een grasondergrond voldoende - Daarboven zijn speciale ondergronden nodig zoals rubberen tegels of snippers. Indien een valondergrond vereist is wordt in de meeste gevallen voor houtsnippers gekozen in Montfoort. Indien het speeltuintje in de verharding ligt wordt gekozen voor rubberen tegels. Een nadeel van het gebruik van houtsnippers is dat het door katten en honden gebruikt wordt als toilet. In het kader van hygiëne is het dus verstandiger om rubberen tegels te gebruiken. Hoewel hiermee wel het uiterlijk van het speeltuintje achteruit gaat. In het kader van een natuurlijke uitstraling kan beter gekozen worden voor houtsnippers, maar dit wordt grotendeels opgevangen door vier keer per jaar de houtsnippers aan te vullen.
Speelbeleid 2013-2017
18
gemeente MONTFOORT
3.4.3 Investeringswaarde Het totale toestellenbestand (zie tabel 7) vertegenwoordigt momenteel een waarde van € 938.530,-. Hierin zijn ook de veiligheidsondergronden meegenomen. De waarde van de veiligheidsondergronden is ongeveer 25% van de totale toestelwaarde. De hekwerken vallen ook onder het budget van speelplaatsen beheer en zijn daarom ook hieronder weergegeven. Huidige inventaris Aanschafwaarde toestellen Aanschafwaarde veiligheidsondergronden Aanschafwaarde hekwerk Aanschafwaarde totaal
€ 750.824,€ 187.706,€ 51.690,990.220,,- ex btw € 990.220
Tabel 7: Inventaris gemeente Montfoort
Speelbeleid 2013-2017
4.
Onderhoud en beheer
Het onderhoud bestaat uit de werkzaamheden die door de onderhoudsmedewerker fysiek aan het toestel en de omgeving uitgevoerd moeten worden.
4.1 Beeldkwaliteit In de onderstaande tabel wordt weergegeven wat het verschil in kwaliteit tussen 2011 en 2012 is van de speeltoestellen. Bij nog verdere bezuinigingen bezuinigingen 2011 2012 Foto’s
Niveau Werkzaamhed en
B Speeltoestellen worden gerepareerd en vervangen wanneer nodig.
Risico’s
Beeld is niet optimaal
C Speeltoestellen worden niet altijd meer vervangen. Indien teveel onderhoud, wordt toestel verwijdert. Speelgazon onderhoud wordt in het vervolg uit de post speeltuinen onderhoud betaald. Toestellen sluiten niet aan op de leeftijd van de kinderen in de wijk.
D Onderhoud aan toestel alleen wanneer hoog nodig. Toestel worden verwijdert indien teveel onderhoud.
Meer risico op letsel.
4.2 Onderhoud Onder structureel onderhoud wordt verstaan: regelmatig terugkerend onderhoud om het toestel in optimale esthetische en functionele staat te houden. Daarbij moet gedacht worden aan het schoonmaken, verven en smeren van toesteldelen en het tijdig vervangen van toestelonderdelen, alles gericht op het voorkomen en verhelpen van gebreken. Naast het beheer van de speeltoestellen vormen inrichting, gebruik, toezicht en handhaving de aspecten die invloed hebben op de toestellen. Alle aspecten samen leveren een bepaald (beheer) kwaliteitsbeeld op. Andere, minder door de gemeente te sturen invloeden zijn zaken als: gebruiksintensiteit, gedrag en de ligging van de toestellen. 4.2.1 Klein en groot onderhoud Onderhoud dat voortvloeit uit de geconstateerde gebreken tijdens de inspecties kan worden onderverdeeld in groot en klein onderhoud. De grote en/of specialistische werkzaamheden worden in Montfoort gebundeld en na de jaarinspectie uitbesteed aan een gespecialiseerde aannemer. Wanneer een gebrek acuut gevaar oplevert, dient de inspecteur direct actie te ondernemen. De inspecteur meldt het gebrek bij de gemeente, registreert het in het logboek en zorgt dat het gebrek zo snel mogelijk wordt opgelost. 4.2.2 Materiaalkeuze vs. onderhoud De mate van onderhoudsintensiviteit hangt vaak samen met de materiaalkeuze. Dit geldt zowel voor de toestellen als voor de (valdempende) ondergronden van toestellen. Houten speeltoestellen zijn doorgaans sneller onderhevig aan aantasting. Hierbij gaat het om houtrot, brandschade (vandalisme) en stabiliteitsproblemen door uitdroging van het hout. Toestellen van metaal en kunststof zijn hier vaak minder gevoelig voor en zijn tevens minder slijtagegevoelig. Ten opzichte van kunstgras of gegoten rubber heeft een houtsnipperondergrond meer speelwaarde. Deze is ook gemakkelijker aan te passen aan een nieuwe situatie. Aan de andere kant vergt houtsnippers meer onderhoud om veilig te blijven. Door het GGD worden houtsnippers afgeraden in verband met het waarborgen van de hygiëne. Ook kunnen houtsnippers door honden en katten als toilet gebruikt. Toch kiezen we in Montfoort liever voor houtsnippers, omdat dit meer speelwaarde heeft. Mits het toestel in het gras staat. De veiligheid wordt gewaarborgd door het regelmatig controleren van de ondergronden en het aanvullen daarvan.
gemeente MONTFOORT
21
Het grootste deel van de aanwezige toestellen is van kunststof of hout.
Figuur 3, 4 & 5: metaal, kunststof, hout
4.2.3 Onderhoud vs. vervanging Naarmate de toestellen ouder worden, vergen zij meer onderhoud om het toestel veilig te houden. Intensief gebruik, weersomstandigheden en eventueel vandalisme zorgen voor slijtage van het toestel. Het is van belang te bepalen wanneer er te hoge kosten voor het onderhoud worden gemaakt. Als stelregel geldt dat een toestel beter vervangen kan worden, wanneer er structureel meer onderhoudsgelden worden uitgegeven dan de eigenlijk vervangingsreservering, er beter vervangen kan worden. Uiteraard kan een keuze worden gemaakt tussen een laag onderhoudsniveau en vroege vervanging of een hoog onderhoudsniveau en late vervanging. In de gemeente Montfoort hebben de toestellen op dit moment een gemiddelde levensduur van circa 12 jaar. Dit ligt gelijk met het landelijk gemiddelde. De meeste toestellen zijn tussen 1997 en 2000 geplaatst zijn, een gemiddelde levensduur van 10 jaar hadden bij normaal onderhoud en een iets langere bij intensief onderhoud. Daarbij is geen rekening gehouden met vandalisme, wel met slijtage door gebruik en eventuele speelschade. Een aanzienlijk deel van de toestellen is van hout. Van deze toestellen is de levensduur korter dan van stalen of kunststof toestellen.
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
5.
22
Aanbevelingen
In het hoofdstuk 3 worden de leeftijden en speeltoestellen met elkaar vergeleken. Hieruit zijn een aantal acties gekomen die de komende jaren gerealiseerd dienen te worden. De onderstaande projecten worden aanbevolen:
Acties Montfoort -
Volleybalnet binnenstad Zandbakranden Scholencomplex opknappen Tabakshof Jongeren ontmoetingsplek (Jop) creëren Nog nader te bepalen speeltuin in Montfoort opknappen
Acties Linschoten -
Rapijnen: speeltuin Schansbos verplaatsen naar groen Uitdagende speelplek creëren in speeltuin aan de laan van Rapijnen Verwijderen speeltuin Vaartkade noord Onderzoeken of 1 speelplek in de wijk Noord gerealiseerd kan worden Verwijderen van een of twee speelplaatsen in de wijk Overvliet Uitdagendere toestellen in het Appellaantje
De toestellen die nu aanwezig zijn in de gemeente Montfoort hebben onderhoud nodig en zullen op den duur vervangen moeten worden. In deze tijd van bezuinigingen is in de afgelopen jaren het budget afgeroomd. Hierdoor kunnen de speeltuinen niet optimaal gehouden worden. Indien er dus geen budget meer is en het toestel dient verwijdert te worden om veiligheidsreden, wordt er geen of een kleiner toestel terug geplaatst. Ook met het verwijderen van toestellen zijn kosten gemoeid. Gemiddeld komen deze kosten uit op € 1.100,- per toestel.
Speelbeleid 2013-2017
gemeente MONTFOORT
6.
23
Financiën
6.1 Onderhoudsbudget De kosten voor het onderhoud zijn moeilijk van te voren te bepalen. Het belangrijkste is dat de speeltoestellen veilig zijn. Bij de meeste gemeente liggen de kosten voor het beheer tussen de 3-5%3 van de aanschafwaarde. In de gemeente Montfoort is gerekend met een 3,5%. In 2011 is besloten dat de kosten voor het maaien van de gazons in de speeltuinen ten laste komen van het beheerbudget speeltuinen. Deze kosten zijn ongeveer € 7.500,Het onderhoudsbudget 2013 is ten opzichte van 2012 met € 5.000,- verhoogt. Doordat nieuwe toestellen geplaatst zijn. Onder andere bij de Brede vaart in Linschoten, bij de nieuwe speeltuinen in Hofland Oost en de hekwerken die ook onderhouden worden van het speeltuinenonderhoud. In de komende jaren zullen in Montfoort nieuwe scholen gebouwd worden. Aannemelijk is dus dat de komende jaren het onderhoudsbudget weer moet worden verhoogd vanwege de aanwas van toestellen volgens planning. Huidige inventaris Aanschafwaarde Onderhoud investering 3,5%
€ 990.220,990.220,€ 34.657,-
6.2 Voorziening Op 1 januari 2012 bedraagt het saldo van de voorziening speelplaatsen € 52.171,-. De structurele storting bedraagt € 13.945,-. Bij het vaststellen van het budget moet gezocht worden naar de juiste onderlinge verhouding tussen de voorziening en onderhoudsbudgetten. Indien er een speelplek wordt aangelegd dient het beheerbudget verhoogd te worden. Dit dient ook te gebeuren als er bijvoorbeeld een toestel gesponsord wordt door een school, fonds of andere instantie. Ieder jaar zal het onderhoudsbudget aangepast worden aan de aanwas van toestellen. In de voorziening is een bedrag van € 5.500,- opgenomen voor onvoorziene omstandigheden. Door het jaar heen zijn er altijd gevallen van vandalisme of verzoeken van bewoners. Dit bedrag is bestemt voor deze onverwachte situaties. In de bijlage is een overzicht te zien van de aanbevolen acties en de planning daarvan.
6.3 Investeringen Speeltuinen waarvoor meer dan € 15.000,- geïnvesteerd moet worden zullen moeten worden geactiveerd. In dit plan is dit alleen de speeltuin aan de Laan van Rapijnen. De planning is dat deze in 2016 gerenoveerd wordt.
3
Bron: Stichting speelruimte
Speelbeleid 2013-2017