Nieuwsbrief Cool Nature tevens verslaglegging CoP4 (deel 1)

Nieuwsbrief en Verslag CoP 10 febr. 2011

Nieuwsbrief Cool Nature tevens verslaglegging CoP4 (deel 1) Overzicht Cool Nature- locaties Gemeente/organisatie Arnhem

Apeldoorn

Barchem, gemeente Lochem

Bronckhorst

Montferland

Oost Gelre

Oude IJsselstreek

Fase Cool Nature Locatie: Beekdalpark Geopend op 24 november 2010 als eerste Cool Nature plek Met inzet van de buurt, Natuurcentrum en gemeente zelf. Onthulling kapstok door wethouder van Arnhem Realisatie met eigen dienst in combinatie met gespecialiseerde hovenier. Reacties uit de buurt zijn erg positief en zijn net als de gemeente enorm trots op het resultaat. Die trots is de basis voor goed gebruik in de praktijk en afstemming over toezicht en beheer. Locatie: Park Berg en Bos Communicatie en participatietraject door gemeente zelf in samenwerking met natuurcentrum Apeldoorn. Ontwerp door gemeente zelf is afgerond Start uitvoering op de nationale boomfeestdag op 23 maart met planten van bomen, plaatsing van de ‘Cool Nature kapstok” en kinderen gaan aan de slag met het maken van een speelaanleiding. Locatie: Bos nabij reguliere speeltuin Er zijn diverse overleggen gevoerd met gemeente Lochem en buurtbewoners; met het schoolteam is de meerwaarde voor het onderwijs verkend en tot slot is er een vlekkenplan gemaakt als leidraad bij de vervolgstappen. Locatie: Park De Bleijke te Hengelo Startbijeenkomst projectgroep op 28 februari. Opstart offertetraject, dat voor de zomer afgerond zal zijn. Participatie met kinderen/jeugd en communicatietraject met de buurt en zorgcentrum gaat in september van start Locatie: Teletubbypark te Didam Na een zorgvuldig participatietraject met twee scholen, is de ontwerper aan de slag gegaan met de ideeen van de kinderen. ( het hele proces is op film gezet. Deze staat nu in verkorte versie op de site van Cool Nature). De plannen van de kinderen zijn heel herkenbaar in het ontwerp verwerkt. Fase: Momenteel wordt hard gewerkt in het park om het park dit voorjaar gerealiseerd te krijgen. Voorbereiding van feestelijke opening is ter hand genomen en de communicatie naar de buurt . De scholen worden hier zeer nadrukkelijk bij betrokken. Locatie: Wentholtpark, Lichtenvoorde Startbijeenkomst projectgroep op 28 februari samen met aannemersbedrijf dat de uitvoering zal gaan doen. Over participatietraject en communicatie met de buurt. Het Cool Nature deel van het park sluit aan bij het grote park door het dorp Lichtenvoorde met veel wateropvang en kleine speelterreintjes. Cool Nature park wordt een plek voor grotere kinderen. Locatie Engbergen Fase: Met twee scholen is hard gewerkt aan het ontwerp, zijn er maquettes gebouwd in een grote schuur van de betrokken grondeigenaar. Hiermee is de ontwerper aan de slag gegaan. Het definitieve ontwerp is opnieuw gepresenteerd

Overbetuwe

Staatsbosbeheer

Tiel

West Maas en Waal

Wijchen

aan de scholen. Iedereen is trots en zeer tevreden met het resultaat. Veel aandacht van de regionale pers. De uitvoering is in maart van start gegaan. Opening nog voor de zomer! Locatie: een open terrein in een nieuwbouwwijk bij drie PO en een VO school. Vanwege de hoge archeologische waarde was afstemming met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Cool Nature is toegestaan mits er niet te diepe grondwerkzaamheden plaatsvinden. Offertetraject kan nu eindelijk worden uitgezet. De buurt kan haast niet wachten! Locatie Hollanderbroekbos in/bij de Schuytgraaf in Arnhem. Het bos ligt tegen de nieuwbouwwijk aan en is onderdeel van Park Lingezegen. Leerlingen van twee scholen starten in maart met het ontwerp. Draagvlak in de wijk is heel belangrijk. Alles gebeurt in nauw overleg met een enthousiaste wijk. Locatie: Op de voormalige vuilstort Vijverberg In Tiel Oost laat de gemeente Tiel een 'Cool Nature-terrein' van meerdere hectares aanleggen. Scholen en kinderopvang worden betrokken bij het project. In maart wordt het proces in gang gezet. Locatie: De Cool Nature plek wordt een onderdeel van een groot waterberging gebied (het Leeuwse veld, 15 ha) in aanleg. Kinderen van Basisschool de Leeuwenkuil hebben prachtige natuurlijke maquettes gemaakt in zandbakken. In de loop van het voorjaar zullen die ideeën een plek krijgen in het grote geheel. Locatie: Park Noord Participatietraject in samenwerking met het dijkmagazijn en afgerond in 2010. Ontwerp en realisatie is bij één bedrijf neergelegd. Fase: De werkzaamheden zijn zo goed als klaar. De opening zal op 14 mei plaatsvinden. Plannen voor gebruik in het onderwijs en BSO zijn ism het NME centrum (het Dijkmagazijn) in voorbereiding

12 maal Cool Nature is 12 maal anders Overzicht enkele resultaten en ervaringen participatie Bij de start van het project Cool Nature heeft de provincie ervoor gekozen helder randvoorwaarden te stellen, de nadruk te leggen op participatie van gebruikers in de ontwerpfase en zodanige eisen te stellen aan de inrichting, dat de kans op gebruik optimaal is. De Cool Nature plek moet uitdagen tot bewegen, kansen bieden voor natuur- en milieueducatie en vooral natuurlijk spelen. Uit de zeer uiteenlopende participatie trajecten blijkt dat dit binnen elke gemeente of organisatie, die de trekker is van Cool Nature, goed wordt opgepakt. Het project vraagt sowieso een integrale aanpak binnen de gemeente zelf, omdat altijd diverse beleidsterreinen betrokken zijn. Het betrekken van scholen en andere locale organisaties vergt aanvankelijk veel tijd, maar ook het vertrouwen met iets bezig te zijn dat door de buurt enorm gewaardeerd wordt. Vanuit de visie dat een verbetering van de fysieke omgeving bijdraagt aan de kwaliteit van het spelen, waardoor de gebruiksmogelijkheden voor het onderwijs toenemen en dat kinderen binnen en buitenschools daar direct profijt van hebben. Op alle locaties is participatie de motor van het ontwerp en wordt er via participatie de basis gelegd voor het gebruik op langere termijn. Iedere plek komt op een andere manier tot stand. Door de grote inzet op participatie blijkt het op lokaal niveau te lukken de lat hoog te leggen. Iedere gemeente wil recht doen aan de inbreng van de kinderen vanuit de gedachte dat daarmee de basis wordt gelegd voor verantwoordelijkheid nemen op latere leeftijd. Aanvankelijk ging de aandacht vooral uit naar thema’s als veiligheid, vandalisme, toezicht en welke risico’s kan een gemeente nemen en hoe kunnen risico’s verzekeringstechnisch afgedekt worden. Ook nu zijn alle vragen niet beantwoord, maar zien we de resultaten van het participatieproces weerspiegeld in de creatieve aanpak in de realisatie. Men koerst juist op sociale veiligheid, omdat dat een benadering is waar buurt, school en gemeente graag in investeren. Kracht van kinderparticipatie • geen belangen • onbevangen en enthousiast • creatief • meer oplossingen dan problemen • verankerd in de buurt • hoofdgebruikers, betrokkenheid • spil in een netwerk • goed te gebruiken in de communicatie (journalisten, inloopavonden, expo’s)

Vierentwintig hectare natuurlijk speelterrein erbij Het is nog te vroeg om nu al te spreken over spin off van het project Cool Nature. Toch geven de 12 locaties die nu in ontwikkeling zijn wel veel inspiratie om met andere ogen naar de gemeentelijke ruimtelijke opgave te kijken zoals herstructurering van parken en aanleg van nieuwe, groenzones als buffers tussen verkeer en wijk, herinrichting na bodemsanering en opvangcapaciteit van water. Twee gemeenten zijn aan de slag gegaan met de herijking van het speelbeleid, ook voor de kleinere postzegels in de wijk. Het betekent niet zomaar een hele grote verandering, maar helpt Cool Nature om het natuurlijk spelen binnen de gemeente op de agenda te zetten en vaker te kiezen voor een meer natuurlijke inrichting en vaker te overleggen met de andere afdelingen binnen de gemeente of er niet meer mogelijk is dan de standaard inrichting. Om echt resultaten te kunnen benoemen, is het van belang het gebruik van Cool Nature locaties te monitoren. Het advies is, om dit in de buurt aan te kaarten. Mogelijk hebben de buurtbewoners en organisaties die direct gaan profiteren van de locaties daar ideeën over, zodat het eenvoudig is om activiteiten te registeren. Het zou jammer zijn wanneer we over een jaar of twee alleen beschikken over een klachtenregistratie. Vanuit de projectgroep zal nog een bericht komen om de gemeente hierin te ondersteunen

Natuursprong, spelen tot je groen ziet.

Ervaringen vanuit natuursprong stimuleren ons na te denken over het actieve gebruik van Cool Nature door kinderen en jongeren. Het programma natuursprong draagt aantoonbaar bij aan de gezondheid van kinderen. De deelnemende kinderen komen vooral uit de zogenaamde achterstandswijken. De meeste kinderen zijn nog nooit eerder in een bos geweest. Onderstaande informatie is direct afkomstig van de site natuursprong. Het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen(NISB), Jantje Beton en Staatsbosbeheer zetten zich samen in om kinderen uit steden meer buiten te laten bewegen. Dat is goed voor hun gezondheid! Spelen in de natuur, met frisse buitenlucht en rustgevend groen. De vierde partner is de Vereniging van Duurzame gemeenten. Natuursprong Daartoe is het project Natuursprong gestart in 2008 met de eerste pilots. Natuursprong nodigt kinderen uit om groepsgewijs te spelen en te bewegen in natuurgebieden in de nabijheid van de stad waar ze wonen. Het zijn activiteiten van minimaal 1,5 uur tot een hele dag. Eén begeleider op 15 kinderen is een voorwaarde. In de steden Breda, Nijmegen, Zoetermeer, Dordrecht, Ede/Renkum en Utrecht zijn nu ervaringen opgedaan. Speelbossen Onder andere door Natuursprong stimuleren de organisaties het buitenspelen en bewegen in de natuur. Het is de bedoeling dat kinderen na het volgen van het beweegprogramma de weg naar de natuurgebieden ook zelf kunnen vinden, met leeftijdsgenoten en ouders. Staatsbosbeheer heeft verschillende natuurgebieden met speelbossen op steenworp afstand van de stad. Deze trekken nu al veel bezoekers, maar bij veel inwoners zijn de speelbossen nog niet bekend. Juist kinderen uit achterstandswijken die soms nog nooit in een bos of natuurgebied geweest zijn worden via de contacten van Jantje Beton betrokken. Het programma is zo samengesteld, dat de kinderen minimaal 2x het speelbos bezoeken. Lokale samenwerking biedt kansen voor structureel aanbod voor kinderen. De steun vanuit de landelijke organisaties en de samenwerking met gemeenten biedt unieke kansen zodat het programma een structurele plek krijgt in het aanbod van lokale organisaties die zich bezighouden met jeugd- en jongerenwerk. Het actieve buitenprogramma van Natuursprong sluit heel goed aan bij het gebruik van de Cool Nature locaties. Juist door de samenwerking op lokaal niveau ontstaan nieuwe mogelijkheden om kinderen en jongeren te bereiken en via actieve programma’s het buitenspelen te promoten. Zie verder www.natuursprong.nl Contactpersoon: Erna van de Wiel, Sr beleidsmedewerker recreatie en jeugd SBB, tel: 06 106 747 31

Training NISB en natuursprong in de praktijk Eenvoudige namenspelen, reactiespelen, verstoppertje, touwtrekken, natuurbeleving, allemaal spelen die buiten heerlijk zijn om te doen. Zelfs met een groep volwassenen. Op 10 februari hebben wij met alle leden van het CoP onder de bezielende leiding van Ellis van de GSF dit aan den lijve ondervonden. Sommige van ons werden bloedfanatiek, anderen schaafden hun knieën, maar vooral ontstond er een uitgelaten stemming. Het blijkt te werken. We verdrijven op een slimme manier onze middagdip en ontdekken spelenderwijs hoe met eenvoudige middelen veel activiteiten te bedenken zijn. Het vergt wel een enthousiaste spelbegeleider, die slim in kan spelen op de eigenaardigheden van een groep. Op uitnodiging van Erna van der Wiel kunnen een vijftal gemeenten een deelnemer afvaardigen naar de training Natuursprong, die door NISB gegeven wordt op 17 maart in het speelbos van Breda. De training leidt nieuwe spelbegeleiders op. Bij de training hoort een uitgebreide spelmap met actieve spelen, oude buitenspelen, spelen met educatief karakter of spelen meer gericht op natuurbeleving. Een kleine materialenkoffer maakt het geheel compleet. Het zijn eenvoudige materialen, die makkelijk mee te nemen zijn en niet te kostbaar.

try out na de lunch tijdens de CoP 4

Aanbod Gelderse Sportraad 2011 De GSF wordt vanuit de provincie ondersteunt in het project Speelruimte door middel van uren. De GSF heeft als motto ‘Bewegen begint bij spelen’. De GSF ondersteunt gemeenten, het onderwijs en andere betrokken partijen in de realisatie van speelvoorzieningen en het vervolgaanbod bij de speelvoorzieningen. Voor 2011 kan de GSF 60 uur vanuit provinciale uren beschikbaar stellen voor het beweegaanbod op de Cool Nature locaties. Voor deze uren wordt een bewegingsconsulent ingezet voor de uitvoering van sport- en spelactiviteiten op de locatie. De 60 uur wordt in 2011 verdeeld onder vijf gemeenten, waardoor iedere gemeente 12 uur voor de uitvoering krijgt. De bewegingsconsulent is fysiek drie keer aanwezig en verzorgt op de locatie een sport- en spelactiviteit van een uur. Voor en na de activiteit wordt er met de lokale partij de mogelijkheden besproken en waar op gelet moet worden. Naast de uitvoerende taak van de bewegingsconsulent heeft hij ook een counseling taak. Om voor een goed vervolgaanbod te zorgen van activiteiten op de locatie adviseren wij om tijdens de uitvoering van de activiteiten een lokale partij te betrekken. Voorbeelden hiervan zijn een sportservicepunt, sportbedrijf of sport- of buurtvereniging. Naast de locatie zelf wordt er regelmatig gebruik gemaakt van losse materialen. Op de momenten dat de bewegingsconsulent aanwezig is, neemt hij zelf de materialen mee. Op de momenten dat de bewegingsconsulent niet aanwezig is, moet de gemeenten voor deze materialen zorgen. Contactpersoon: GSF, Larisa Lentjes Telefoon: 026-35 40 360 Mailadres: [email protected]

NME en project 101 Groene klaslokalen Er zijn 17 NME centra in Gelderland. Ze hebben zich verenigd om producten uit te wisselen, zodat niet iedereen het wiel hoeft uit te vinden. Zo zijn de organisaties samen bezig het project 101 groene Klaslokalen vorm te geven en extra (landelijke) subsidie te verwerven om scholen te ondersteunen bij het onderwijs in de natuur, op het plein en bijvoorbeeld Cool Nature plekken. Elk centrum werkt in een bepaalde regio met uitgewerkte programma’s, leskisten en/of specifieke programma’s op maat. Het Dijkmagazijn gaat bijvoorbeeld op de Cool Nature plek Park Wijchen Noord een programma op maat opzetten samen met twee scholen, kinderopvang, wijkorganisatie en een kunstorganisatie. Activiteiten in het Park concentreren zich op beheer (kinderen en wijkbewoners), het aanleggen van natuurlijke elementen waarin kunsteducatie is vervlochten en het gebruik van deze elementen voor NME/ klimaat, energie en duurzaamheid. Dit project dient tevens als voorbeeld voor overige scholen om een groene schoolomgeving voor NME te gebruiken. Contactpersoon: William van den Akker Telefoon: 024-6777000 Mailadres: [email protected]

Spectrum Kenniscentrum Spectrum CMO Gelderland is deskundig op het terrein van jeugdbeleid, maatschappelijke participatie en gemeenschapsvoorzieningen. Onder andere ondersteunt Spectrum gemeentes met het ontwikkelen van speelbeleid. Ze hebben een kenniskring opgezet met verschillende gemeentes ter bevordering van Speelnatuur. Draagvlak is belangrijk o.a. bij omwonenden. Betrek bijvoorbeeld de moeders er bij en zorg voor bestuurlijke betrokkenheid, maak de wethouder enthousiast. Betrek ook jongerenwerkers van de gemeente er bij. Jorike Smeitink van Spectrum kent veel jongerenwerkers. CN-contact personen die in contact willen komen met de jongerenwerkers kunnen aan Jorike informatie (namen, telefoonnummers etc.) vragen. Ouders vinden sociale veiligheid belangrijk. Het is aan te raden om in het ontwerp daarmee rekening te houden. Bijvoorbeeld door een Cooperbaan aan te leggen zodat er vaak volwassenen in de buurt zijn of een CN-locatie situeren naast een bejaardenhuis zodat ouderen toezicht kunnen houden. Mensen uit zorginstelling een taak te geven die zij leuk vinden bv onderhoud speelplek. Zet er bankjes bij. Denk na over hoe je de plek levend houdt. Hiervoor kunnen bijvoorbeeld NME-centra betrokken worden die scholen kunnen stimuleren om gebruik te maken van de CN-locatie. Spectrum kan trainingen geven over omgaan met jongeren. contactpersoon: Jorike Smeitink

Adviesbureau / Kenniscentrum Spectrum CMO Gelderland Functie Beleidsmedewerker Telefoon 026 384 63 24 E-mail [email protected]

Contactpersonen Cool Nature Provincie Gelderland Indra Span, projectleider [email protected] 026-3598654 Bureau Niche Jan Kersten Tiny Wigman 024-3888694/06 238 215 38 [email protected]

Copyright © 2011 coolnature.nl