Nieuwsbrief 157 AGENDA OKTOBER 2010 ANBO activiteiten op woensdagmiddag in de Sfinx,14.00 uur: 06 oktober 13 oktober
20 27 10 22
: spelletjesmiddag : in samenwerking met de gezamenlijke ouderenbonden houden Rita Dorst en Marloes Kiewiet van Emeritus een informatiemiddag over de zorg in Nederland oktober : spelletjesmiddag oktober : BINGO november : Cees Steijger houdt zijn verhaal over vliegtuigen in de eerste wereldoorlog december : Kerstviering
SWOZ activiteiten in De Sfinx Maandagmiddag: Dinsdagochtend
Bridgen van 13.30 tot 16.30 uur; Meer bewegen voor ouderen om 9.00 en 10.00 uur. Om 11.00 uur zitgym voor hen die slecht ter been zijn. Woensdagochtend: Country linedance om 9.00 uur en om 10.15 uur. Woensdagavond: Shantykoor van 20.00 tot 22.00 uur. Donderdagochtend: Handwerken van 9.30 tot 12.00 uur. Donderdagmiddag: Volksdansen van 13.45 tot 15.45 uur. 1x per maand op woensdag. Vrijdagochtend: Koffie-inloop van 10.00 tot 12.00 uur. Vrijdagmiddag: Gezellig zingen met elkaar van 14.00 tot 15.45 uur. Vrij biljarten: Op dinsdag, woensdag en vrijdag van 9.30 tot 11.30 uur. Film: Elke tweede zondag van de maand van oktober tot april. Aanvang: 14.30 uur, kosten € 1.- incl. kopje koffie of thee. Dansen: Elke tweede zaterdag van de maand van 19.00 tot 23.00 uur kunt u een dansje wagen. Ontmoetingsmiddag: Elke laatste zondag van de maand van 14.00 tot 16.00 uur; daarna van 16.00 tot 22.30 uur gelegenheid om een dansje te maken.
Kopij inleveren vóór de 15e van de maand. Het bestuur is niet verantwoordelijk voor de inhoud van in dit blad opgenomen stukken en behoudt zich bovendien het recht voor om ingezonden brieven, zonder opgaaf van redenen, te weigeren
LIEF EN LEED -
Mevrouw An Lenderink is voor haar knie opnieuw een weekje in het
-
-
ziekenhuis geweest en inmiddels alweer een poosje thuis. Het lopen gaat steeds beter en we wensen haar verder een voorspoedig herstel toe. MevrouwTruus Barendse heeft in februari haar bovenarm gebroken. Tot op heden is dat nog niet geheeld. Bij het samenstellen van dit blad is ze is nu opgenomen in het St. Jansdal ziekenhuis en zal zij een nieuwe schouderkom krijgen. We wensen haar veel sterkte en ook een spoedig herstel. Mevrouw Elly Durkstra heeft in haar zomervakantie een nieuwe heup gekregen en kan zich gelukkig weer heel goed bewegen!
1
oktober 2010 Colofon Voorzitter & contactadres: Hr. J.J. (Jan)Zwaan Vecht 30, 3891 CZ, tel. 522 3882
[email protected] Secretaris: Vacant Penningmeester Hr. J. (Jan)Schokker, Almereweg 57, 3891 ZN tel. 523 4460 mob. 06 11 33 12 06
[email protected] Algemeen lid: Mw. M.J. (Marja)Brandes, Teylingen 91, tel. 8482936
[email protected] Hr. M. (Mijndert) Dirkzwager Terp 10, 3891 GJ tel. 522 3068
[email protected] Hr. D. (Dirk) Jongejan Jolpad 1, tel. 540 8466
[email protected] Mw. E.M.J. (Elly) Ottevanger Egelantier 63, tel. 522 1989
[email protected] Mw.I.C.(Iet) van der Veen Laak 50, tel. 522 0905
[email protected] ______________________ Sociale contacten: Mw. S. (Sia) Dirkzwager Terp 10, 3891 GJ, tel. 522 3068 Ledenadministratie: Hr. M. (Mijndert) Dirkzwager Terp 10, 3891 GJ, tel. 522 3068
[email protected] Nieuwsbriefredactie: Mw. E.M.J. (Elly) Ottevanger Egelantier 63, tel. 522 1989
[email protected] Nieuwsbrief verspreiding & coördinatie: Hr. M. (Mijndert) Dirkzwager Terp 10, 3891 GJ, tel. 522 3068
[email protected] ANBO leeskring Mw. E.M.J. (Elly) Ottevanger Egelantier 63, tel. 522 1989
[email protected] ANBO cultuur Mw. R. (Riet) Steman Rede 84, 3891 AV, Tel.: 522 34 38
[email protected], SWOZ: 522 6084 Vrijwillige hulpdienst: 523 4711
www.anbo.nl/Zeewolde
OVERLEDEN Helaas moeten we ook weer enkele overledenen noemen: de heer Van Mourik, Zuiderzeeweg 81, de heer Kroon, Reeënspoor 11 en de heer Karelsen, Winde 123. We wensen de familie veel sterkte met het verlies.
NIEUWE LEDEN We kunnen weer enkele nieuwe leden welkom heten. Te weten de heer J.A. Mol, Repel 23 en Mevrouw van Englen-Lagerweij, Flevoweg 150. We hopen dat u zich snel bij ons zal thuis voelen.
De ANBO Algemene Nederlandse Bond van Ouderen. Maar wat zijn nu ouderen. Dat kan je op verschillende manieren benaderen. Het kan de leeftijd zijn. Maar wanneer ben je dan een oudere? 50, 60. 70 of 80. Een ander definitie die je veel hoort is: je bent net zo oud als je je voelt. Dat kan ook, maar lichamelijke of andere beperkingen kunnen daar weer een rol in spelen. Ik zag kort geleden op de televisie twee 100 jarige mannen die nog zelfstandig woonden. Dat is prachtig maar ook niet voor iedereen weggelegd. Toen ik nog jong was werd er in mijn geboorteplaats een nieuw bejaardencentrum gebouwd. Zo heette dat toen nog. Om het vol te krijgen werden alle 65 jarigen en ouder aangeschreven om er te gaan wonen. Of het nu nodig was of niet. Het huis moest vol. Gelukkig heeft men nu meer de mogelijkheid om zelf te beslissen hoe lang men zelfstandig wil blijven wonen met of zonder begeleiding. Daarom is het een goede zaak dat nu eindelijk de uitbreiding van de Sfinx een vervolg gaat krijgen. Hoeveel jaren wordt er al gepraat over uitbreiding en hoeveel papier zou er al geproduceerd zijn over dit onderwerp. We zullen hopen dat er nu snel aan gewerkt wordt dat alle ouderen in Zeewolde ook oud kunnen worden en blijven wonen. Op wat voor manier dan ook. In het overleg van de drie voorzitters van Ouderenbonden en de wethouder komt dit onderwerp dan ook altijd aan de orde. Wij doen wat we kunnen om druk uit te oefenen om de uitbreiding van de Sfinx snel te kunnen realiseren. Blijft natuurlijk toch de vraag aan het begin van mijn stukje “wat zijn ouderen?” Ik denk dat een ieder dat maar zelf moet invullen. Een definitie is moeilijk te geven. Maar ouderen van 50 jaar en ouder kunnen altijd lid worden van de ANBO. Dus als u nog vrienden of kennissen hebt, die geen lid zijn, maak ze lid en vertel ze over de belangenbehartiging van de ANBO voor ouderen.
COLUMN van Dirk Jongejan Consulent Handicap en recht Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie
Deze keer geen boeiend relaas van Dirk Jongejan. Hij maakt een rondreis door Afrika. Misschien horen/zien we hem weer in het volgende nummer. Hij heeft heel hard gewerkt en hopelijk geniet hij nu met zijn Aly van al het moois daar.
2
INTERESSANTE THEMAMIDDAG OVER ZEEWOLDE WERELDDORP J.l. 8 september was de zaal van de Sfinx weer aardig gevuld met belangstellenden. Piet Stam hield een presentatie over de vriendschapsband tussen het plaatsje Gaongho in Burkina Faso (Afrika). Zoals u misschien wel weet is er in Zeewolde een werkgroep opgericht "Zeewolde Werelddorp" om het dorp Gaongho te steunen. Het land Burkina behoort tot de armste landen van de wereld. Het project "Zeewolde Werelddorp" levert hulp rechtstreeks aan de mensen zelf. De werkgroep heeft al met succes drie scholenacties op touw gezet voor projecten daar. Van de opbrengsten zijn 6 lerarenwoningen gebouwd. Er is een goede samenwerking tussen de werkgroep en de organisatie in Burkina Faso: l’Association pour le Département de Gaongho (Vereniging voor de ontwikkeling van de gemeente Gaongho). Het zou te ver voeren om de hele lezing hier te publiceren maar u begrijpt dat er werd verzocht om donateur te worden om in de toekomst ook deze zeer arme mensen aan een enigszins redelijk bestaan te helpen. Het project wordt ondersteund door de gemeente Zeewolde. We hopen op de volgende themamiddag nog meer belangstellenden te ontvangen. Die middag (13 okt. a.s) zal Emeritus een presentatie geven over de mogelijkheid om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Het bestuur is van mening dat veel leden daar wel belangstelling voor hebben. We hopen op een grote opkomst want we organiseren deze middagen niet voor niets!! En we herhalen het nog maar eens: Bent u moeilijk ter been? Bel ons en u wordt gehaald en thuisgebracht. (M.D.)
WOENSDAG 13 OKTOBER 2010 Zo zit de zorg in Nederland in elkaar In samenwerking met de gezamenlijke ouderenbonden in Zeewolde houden Rita Dorst en Marloes Kiewiet van Emeritus op woensdag 13 oktober een informatiemiddag over de zorg in Nederland. Soms komt er een moment dat iemand hulp en zorg nodig heeft om in de eigen woning te kunnen blijven wonen. Of wordt u geconfronteerd met een zieke partner of ouder(s). Op dat moment rijzen er vragen zoals: “Wanneer kom ik in aanmerking voor zorg?”, “Wat betaal ik voor zorg?” of “Waar bestaat de zorg uit?” Tevens krijgt u te maken met verschillende instanties en is het belangrijk om te weten wat deze voor u doen. Om u inzicht te geven in deze materie heeft Emeritus een presentatie ontwikkeld waarin wordt uitgelegd hoe de zorg in Nederland in elkaar zit. U krijgt uitleg over de verschillende organisaties zoals het CIZ en het Zorgkantoor en wat zij voor u doen. U krijgt uitleg over de verschillende begrippen zoals “Eigen Bijdrage” en “Begeleiding”. Tevens laten we zien hoe procedures in zorgland verlopen, hoe u aan hulp en zorg komt. Er zal voldoende tijd zijn voor het beantwoorden van vragen. Aan het eind krijgt u een handig overzicht mee. Wie zijn wij Emeritus is een Flevolandse organisatie en in 2006 van start gegaan met dienstverlening en ondersteuning op maat voor senioren en mantelzorgers. Emeritus is een landelijke organisatie met ook een coördinator voor Zeewolde. Emeritus biedt ondersteuning en 3
begeleiding in het dagelijks leven zodat u en/of uw partner zo lang mogelijk zelfstandig, verantwoord en prettig thuis kan blijven wonen. Ook regelt Emeritus als dat nodig is de zorg zoals u dat graag wilt. Alles is gericht op uw wens en uw specifieke situatie. Voor meer informatie zie www.emeritus.nl Datum: woensdag 13 oktober 2010 van 14.00 – 16.00 uur. Locatie: DE SFINX Toegang: gratis
WIST U DAT… …de Inspectie voor de Gezondheidszorg op 1 september jl. een Meldpunt Gehandicaptenzorg heeft geopend? Cliënten en hun vertegenwoordigers kunnen bij dit Meldpunt een signaal afgeven over de zorgverlening. Daarnaast geeft het meldpunt informatie over patiëntenrechten en klachtrecht. De inspectie behandelt geen individuele klachten en bemiddelt ook niet in individuele behandelsituaties. De signalen worden uitsluitend gebruikt bij het toezicht op de instellingen. Door het registeren van signalen kan de inspectie structurele problemen en tekortkomingen in de gehandicaptenzorg eerder opsporen. Gaat de melding over een ernstig feit, dan kan de inspectie besluiten onderzoek te (laten) doen. De inspectie stelt alleen onderzoek in als sprake is van structurele tekortkomingen in de zorg, een calamiteit met ernstig letsel, of seksueel misbruik. In andere gevallen verwijst men de beller door naar bijvoorbeeld de klachtencommissie van de zorgaanbieder. Met deze nieuwe werkwijze wil de inspectie signalen van burgers nadrukkelijker betrekken bij het toezicht op de zorginstellingen. Het Meldpunt Gehandicaptenzorg is een proef die loopt van 1 september tot 1 december 2010. Daarna wordt gekeken of het zinvol is het meldpunt voort te zetten en ook open te stellen voor andere onderdelen van de gezondheidszorg. Het meldpunt is bereikbaar op werkdagen van 09.00 - 17.00 uur via telefoon: 088-1205050 (lokaal tarief) of per e-mail:
[email protected]. U kunt ook een melding doen via de website www.meldpuntgehandicaptenzorg.nl. …het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) op 14 september jl. een studie heeft gepubliceerd over werken in de zorg “Zorgen voor zorg, een zorgelijke ontwikkeling” ? Het SCP constateerde dat er grote personeelstekorten in de zorg aan komen. Er zal in de nabije toekomst simpelweg niet genoeg personeel meer zijn om zieken en ouderen te verzorgen. Zelfs de medische verzorging komt onder druk te staan. Volgens de beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland dienen de eerste structurele tekorten zich in de Randstad al aan. Over enkele jaren zal één op de vier á vijf mensen in Nederland in de zorg moeten werken om alle senioren en zieken volgens de huidige normen te kunnen verzorgen. Bijkomend probleem is dat de animo voor banen in de zorg niet erg groot is. Het imago van de sector verpleeghuizen en thuiszorg bijvoorbeeld is niet positief; de verdiensten zijn niet geweldig, medewerkers moeten ongunstige ploegendiensten draaien en hebben vaak te maken met gebrekkig management. Bovendien moeten ze door tekort aan personeel extra hard werken. …vanaf september 2010 het CAK start met de uitvoering van de Compensatie eigen risico (CER) voor 2010? Dit jaar bedraagt de compensatie € 54,-. Iedereen die recht heeft op de compensatie krijgt vanaf september automatisch bericht van het CAK. De uitbetaling van de compensatie gaat eind november 2010 plaatsvinden.
4
…je op de 50plus Beurs nog steeds “geramd “ wordt door de medebezoekers?Voor het vervoer van de verzamelde trofeeën rijden ze, met een handige trolley achteloos achter zich aan, tegen je schenen of hielen of draaien zich onverwachts om en slaan je met een stevige boodschappen-tas, die ze over hun schouder hebben hangen of rugzak, om de oren. Het is ook de goede gewoonte geen tijd te hebben voor excuses, want men moet zich haasten om ook maar niets te missen van de folders, snoepjes, pepermuntjes, inlegkruisjes met en zonder vleugeltjes , yoghurtjes en typische beursaanbiedingen, die bij een zaak in ons dorp veel goedkoper zijn. Met levensgevaar zijn we overgestoken naar een stand met doodskisten, gevlochten van rotan of waterhyacint. Bel voor informatie naar Henk Boerland in Dieverbrug 0521 35 17 02 of kijk op www.henkboerland.nl En wat dacht u van ”woningontruiming op maat”. Deze firma biedt een helpende hand met de praktische afwikkeling bij verhuizing naar een zorgcentrum of bij overlijden. Neem contact op via telefoon 071 589 51 35 of www.woningontruiming-regionaal.nl …ongeveer een miljoen Nederlanders last heeft van oorsuizen (tinnitus)? Tien procent daarvan heeft er echt last van. En bij zo’n 25.000 Nederlanders is de tinnitus zo erg dat dit psychosociale problemen veroorzaakt. Zoek hulp als u er zelf niet uitkomt. Tinnitusloket: 0800-TINNITUS (84664887), www.tinnitus.nl
ROLLATOR O, Rollator, mijn steun en toeverlaat Heerlijke wagen, die steeds naast mij staat Waar ik loop of ga, je bent in mijn buurt Of het nu lang of kort duurt Rollator, je helpt me bij mijn onzekerheid In jou heb ik vertrouwen, altijd Rollator van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat Bied je steun, jij onvermoeidbaar apparaat Zonder jou zat ik op een stoel En miste ik een heleboel Voor velen ben jij een sta in de weg Voor mij ben jij onmisbaar, zeg Ik leun, ik steun, ik zit op jou Jij ben degene die ik het meest vertrouw Een standbeeld voor de uitvinder Die in stilte werkend achter schermen Zich over de slechte lopers wist te ontfermen Rollator ’s morgens sta je bij het opstaan naast mijn bed En onze eerste wandeling maken wij samen naar het toilet. Rollator, zonder jou, was ik uitgeteld, heel gauw.
5
WELKE PENSIOENFONDSEN GAAN MISSCHIEN KORTEN? Door de in 2008 begonnen financiële crisis is de vermogenspositie van een aantal pensioenfondsen geraakt. De kas zit bij de meeste fondsen inmiddels alweer net zo vol als voor de financiële crisis, maar de boekhoudregels vragen nu om een extra reserve. Bij ongeveer de helft van de Nederlandse pensioenfondsen ontstond door de crisis een zogenoemd tekort. Dat tekort is niet acuut, maar in Nederland vinden we dat een pensioenfonds nu voldoende geld moet hebben om alle pensioenen tot over tientallen jaren te betalen. 340 van de 550 fondsen moesten vorig jaar een herstelplan indienen bij De Nederlandsche Bank. In deze herstelplannen moeten de fondsen aangeven hoe ze binnen 5 jaar hun tekort weer wegwerken. 18 pensioenfondsen hebben in het herstelplan het verlagen van de pensioenen als allerlaatste maatregel opgenomen. Dit was nodig omdat zij zonder die maatregel niet in 5 jaar zouden kunnen herstellen. De Nederlandsche Bank heeft bekend gemaakt dat 14 van deze 18 fondsen waarschijnlijk niet aan het verlagen van de pensioenen kunnen ontkomen. De dekkingsgraad van deze fondsen blijft te laag. U vindt hieronder een opsomming van de 14 fondsen:
Pensioenfonds van de Metalektro (PME)ensioenfonds van de Meta Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Verf- en Drukinktindustrie Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat Stichting Notarieel Pensioenfonds Stichting Nutreco Pensioenfonds Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Stichting Pensioenfonds GITP Stichting Pensioenfonds Imtech Stichting Pensioenfonds Nedmag Industries Stichting Pensioenfonds Helvoet Stichting Total Pensioenfonds Stichting Pensioenfonds Openbare Apothekers (SPOA) Stichting Pensioenfonds SMIT Stichting Pensioenfonds voor Reclame en Marketing Staat uw pensioenfonds hier niet bij? Natuurlijk wilt u weten hoe de stand van zaken is bij uw pensioenfonds. Kijk op de website www.anbo.nl knop “ANBO en Pensioenen”. EL
EEN ZONNIG EILAND
Aad van den Heuvel Satirische roman over de industrie van de ontwikkelingshulp. Ergens in de Grote Oceaan ligt een zonnig eiland: Jarubo. De bewoners hebben het er goed. Hun welvaren hebben ze te danken aan het jarenlang pragmatisch gebruikmaken van gulle, naïeve en schuldbewuste ontwikkelingsorganisaties. Tot CoconutMorris, één van de eilandbewoners, de vergissing begaat te frauderen met een projectaanvraag. Wanneer de plaatselijke ordehandhaver een arrestatiebevel naar hem laat uitgaan, verdwijnt CoconutMorris spoorloos. Langzaamaan wordt duidelijk dat het schijnbaar rustige eiland een speelbal is van meerdere partijen met tegengestelde belangen.
6
HERFSTSOEPJE De herfst komt in het land, dan gaan we over op andere gerechten, te beginnen met een soepje! Nodig: middelgrote pompoen flinke ui kerrie, peper, zout, ketoembar crème fraîche Maak pompoen blokjes, doe die in ruim water en kook deze 20 minuten Zeef de massa en laat vocht en pompoen afkoelen. Pureer de pompoen en doe die terug in het vocht. Fruit de ui met alle kruiden en roer dat mengsel door de soep. Laat de soep 24 uur staan, dat maakt het lekkerder. Warm de soep en doe op ieder bord soep een klodder crème fraîche.
Eet smakelijk! Gery Mulder RIJBEWIJSKEURINGEN Voor uw rijbewijskeuring kunt u een afspraak maken bij: de praktijk van dr. M.S.M. Steijn, Gildenveld 83, tel. 522 22 25 of bij de praktijk van dr. S.K. Chin-On, Gedempte Gracht 11, tel. 521 15 44
REÜNIES Ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan van de Chr.HBS in Apeldoorn is er een reünie op 2 oktober a.s.
Uit: Nederlands Dagblad/7-10-2006/Willem Bouwman
7-10-1946 Waarom? In de oorlog was het gebouw door de Duitsers als kazerne gebruikt, maar in de nazomer van 1946 werd na een feestelijke optocht de school weer in gebruik genomen. Enkele weken later op maandag 7 oktober 1946, verscheen een eenpersoonsvliegtuig boven Apeldoorn. Het dook een paar keer op en neer, verloor toen hoogte en stortte neer bij een gymlokaal, waar op dat moment klas 2C van de Christelijke H.B.S. aan het gymmen was. Tweeëntwintig leerlingen verloren het leven, vijf leerlingen overleefden, onder wie Piet Oostlander. Hij keert jaarlijks naar Apeldoorn terug om de ramp te gedenken.
Een paar jaar na het ongeluk ben ik op deze HBS gekomen en zag dagelijks de plaquette in de hal. Pas toen ik het boek uit 1987 met de historische beschrijving van deze ramp(7-10-1946 Waarom?) inkeek en de namen op de plaquette las, heb ik me gerealiseerd dat ik zusjes van de omgekomen jongens heb gekend en er zelfs bij in de klas heb gezeten. Er werd nooit over gesproken, want zoals de kop van een krantenartikel in de Volkskrant uit 2001 vermeldt: “Kinderen rouwen niet, was de gedachte in 1946”. (EO)
7
Het vliegtuig werd bestuurd door de 23-jarige sergeantvlieger Max Christern, wiens moeder aan de Ribeslaan achter het schoolgebouw woonde. Christern was gelegerd op vliegbasis Valkenburg en had de zondag bij zijn moeder doorgebracht. 's Avonds was hij per trein naar Valkenburg teruggegaan. Hij was een beetje zenuwachtig, want de volgende ochtend zou hij horen of hij was goedgekeurd voor detachering op het vliegdekschip 'Karel Doorman'. Het schip zou binnenkort naar Nederlands-Indië varen en Christern hoopte vurig dat hij mee mocht. Tot dusver was zijn carrière voorspoedig verlopen. In Engeland had hij dat jaar zijn vliegbrevet gehaald voor eenmotorige vliegtuigen van het type “Fairey Firefly” waarvan de Marine VliegDienst dertig exemplaren had gekocht. Het insigne werd hem door prins Bernhard opgespeld. Die maandagochtend hoorde Christern dat hij was goedgekeurd en naar Indië mocht. Verblijd begon hij aan zijn dagelijkse werkzaamheden, het invliegen van de nieuwe vliegtuigen, waarvoor hij het hele Nederlandse luchtruim tot zijn beschikking had. Hij zette koers naar Apeldoorn, draaide rondjes boven het Marktplein en vloog toen richting de Ribeslaan, waar hij op geringe hoogte capriolen maakte. Misschien wilde hij zijn moeder duidelijk maken dat hij was goedgekeurd. Soldaten van het kampement aan de Vliegerlaan zwaaiden naar hem, tot ze merkten dat het toestel hoogte verloor. Wat er mis was met de piloot of het toestel weet niemand, maar de rechtervleugel van het vliegtuig raakte het dak van de Chr. H.B.S. De brandstoftank onder de vleugel schoot los en boorde zich door het dak van het gymnastieklokaal achter het schoolgebouw. Het vliegtuig sloeg tegen de grond, Max Christern was op slag dood en de gymzaal was in een oogwenk met verzengend vuur gevuld. Tweeëntwintig leerlingen van klas 2C overleefden het niet. Piet Oostlander en vier anderen wel. Jaren later weet Oostlander niet meer wat hij zich herinnert en wat hij van anderen heeft gehoord. „Ik weet wel dat ik een geweldige klap hoorde, dat het dak in vlam stond en dat ik weg moest. Ik stond achter in het gymlokaal, vlak bij de deuren naar de gang. Ik ben door de gang gerend, door de voordeur naar buiten, richting de Jachtlaan. Buiten werd ik aangehouden door een meisje, dat tegen me zei: “Je staat in brand, je moet in de vijver springen!” Ik ben toen in de vijver gesprongen, andere jongens hebben dat ook gedaan. Het water was niet diep. We moesten op onze hurken zitten en met de kin op de knieën om alles te kunnen doven. Ik ben er uit geholpen en op het gras gelegd. Daar kreeg ik een shock en heb ik vreselijk liggen gillen, niet van pijn maar van afgrijzen. Ik brulde van afgrijzen." Jaren later hoorde Oostlander wie dat meisje was geweest. „Lisa Mobach. Zij heeft me de vijver in gestuurd en zo mijn leven gered. Haar broer, Ben Mobach, zat bij me in de klas. Hij is een dag later overleden." Directeur Piet Oostlander, geboren in 1932 in Oude Wetering in de Haarlemmermeerpolder, was de oudste zoon en het zesde kind in een antirevolutionair onderwijzersgezin. Na hem kwam nog een jongetje, de latere CDApoliticus Arie Oostlander. In 1936 verhuisde het gezin naar Apeldoorn. „Mijn vader werd hoofd van de School met den Bijbel aan de Alexandrinalaan. Hij stuurde z'n kinderen naar de Christelijke H.B.S. aan de Jachtlaan, voor ons gereformeerden een vanzelfsprekende keuze. In de oorlog was het gebouw door de Duitsers als kazerne gebruikt. In de nazomer van 1946 hebben we na een feestelijke optocht de school weer in gebruik genomen. Ik kwam in klas 2C, een jongensklas." Een maand later volgden de ramp en een langdurig verblijf in het ziekenhuis. „M'n zus vond me op het grasveld bij de vijver en belde m'n vader, die meteen naar school toe kwam. Hij regelde een bestelauto en reed me naar het Julianaziekenhuis. Daar lag het al vol, we moesten doorrijden naar het St. Liduïna Ziekenhuis aan de Arnhemseweg, aan de andere kant van het rangeerterrein. Bij de spoorwegovergang bleken de bomen gesloten, er werd gerangeerd en dat kon wel een halfuur duren. Pas na veel aandringen van mijn vader was de spoorwachter bereid ons door te laten." In het ziekenhuis kwam Oostlander in een zaal met andere slachtoffers te liggen, acht in totaal. „Eerst leken ze tamelijk opgewekt, maar al snel kreeg de een na de ander een shock en werden ze luid gillend weggevoerd. Ze kwamen ook niet meer terug, intuïtief wisten we dat ze gestorven waren. Al snel waren er nog twee jongens over, Wim Vastenhout en ik. Op een dag haalden ze me ook van de zaal. Ik herinner me dat ik bang werd en vroeg: 'Ga ik nou ook dood?' Maar ze legden me in een andere kamer, samen met Wim Vastenhout. Daar hebben we onze ziekte uitgelegen, zeven maanden lang." Dat klinkt gemoedelijker dan het was. „Ik had derdegraads brandwonden, dus een deel van mijn zenuwweefsel was verdwenen, zodat ik
8
de pijn niet zo voelde. Maar doordat ik in de vijver was gesprongen, in dat vieze water, was er vuil in de wonden gekomen en gingen de wonden zweren en etteren. Het stonk nogal. Sommige verpleegsters liepen kokhalzend de kamer uit als ze me moesten verbinden. Zelf rook ik het nauwelijks, ik was eraan gewend. Vlak na de oorlog was de medicatie nog niet zo goed als nu. De dokter schaafde stukjes huid van mijn linker dijbeen en implanteerde ze op mijn verbrande rechterbeen. Dat was wel pijnlijk. Af en toe werden we in een bad gelegd om de wonden te laten weken. Eerst werd het verband van de wonden gehaald, wat een verschrikking was, want het verband plakte aan de wonden. We lagen een halfuur in bad en kwamen er schoon weer uit." Hervormde dominees Elke maandagochtend kwamen de acht hervormde dominees van Apeldoorn bijeen in de pastorie van een van hen. Op maandagochtend 7 oktober vergaderden ze in de pastorie van ds. J. de Groot aan de Soerenseweg 91. Rond elf uur, de koffie was juist op, hoorden ze luid geraas, een vliegtuig scheerde over het huis en sloeg met een luide klap tegen de grond. De dominees holden naar buiten en reden met z'n allen in de auto van een van hen naar de plek van de ramp, honderdvijftig meter bij de pastorie vandaan. Ze troffen ons aan op het grasveld, zegt Piet Oostlander. „Een van hen, ds. P. Visser, knielde bij me neer. Ik meen me te herinneren dat hij het Onze Vader met me bad, maar volgens mijn zus, die bij me was gaan zitten, heeft hij heel indringend voor mijn behoud gebeden. Ze denkt dat het gebed van ds. Visser is verhoord en dat ik daardoor in leven ben gebleven. Er is ook met de andere slachtoffers gebeden. Ze zijn van jongetje naar jongetje gegaan." Oostlander betwijfelt of het gebed van dominee Visser zijn leven heeft gered. „Ik heb daar vragen bij. Wat moet ik denken van de jongens voor wie even hard ook gebeden is, maar die gestorven zijn? Ik kom uit een gezin van zeven kinderen. Als ik gestorven was, hadden m'n ouders zes kinderen overgehouden. Mijn vriendje Rinus van Gogh was enig kind. En hij is doodgegaan. Tot de dag van vandaag kan ik dat niet begrijpen. Toen ik hoorde dat hij dood was, dacht ik: wat onrechtvaardig! En nu, zestig jaar later, vind ik dat nog. Ik kan er niet bij." Oostlander sprak er alleen met zijn ouders over. „Ze zeiden: “Piet, de wegen des Heren zijn ondoorgrondelijk'." Maar Piet nam er geen genoegen mee. „Ik vind het een dooddoener, letterlijk een dóóddoener. Maar eens zal me duidelijk worden waarom Rinus gestorven is en ik ben blijven leven. Als ik later bij de Eeuwige kom en Hem vraag naar het waarom van Rinus' dood, misschien zegt Hij het dan." Piet Oostlander voelde zich persoonlijk schuldig na de ramp. „Rinus was dood, ik bleef leven: waaraan had ik dat verdiend? Ik wist het niet, en voelde me dus schuldig, tegenover Rinus en zijn ouders. Ik heb er jaren mee gezeten." Over de dood van de andere jongens zat hij minder in. „Eigenlijk kende ik hen niet zo goed. Het schooljaar was net begonnen, de klas was nieuw, we kenden elkaar nauwelijks. Rinus kende ik nog van de lagere school, hij woonde schuin tegenover ons.” Oostlander deelde zijn gevoelens niet met anderen. “Ik heb nooit naar de verhalen van anderen geluisterd, ik heb er ook nooit naar gevraagd. Ik was veertien jaar, een puber dus en pubers leggen hun emoties niet graag op straat. Ik was een beetje een macho en had geen zin om te zeuren over wat me overkomen was. Ik heb er nooit zoveel behoefte aan gehad. Ik praat er alleen over als ik word gevraagd." Het was ook geen tijd waarin veel gepraat werd. „Het was 1946, de oorlog was juist voorbij. Mensen kwamen terug uit concentratiekampen, de Joden waren vermoord, verzetslieden doodgeschoten. De vliegramp was erg, er waren doden gevallen, maar ik had het er levend vanafgebracht. Ik werd weer beter en moest niet zeuren. Zo was de stemming en zo voelde ik het ook. Bij thuiskomst uit het ziekenhuis kreeg ik een pen, een Waterman, die ik gekoesterd heb. En dominee Eringa die motorreed, nam me mee voor een tocht over de Veluwe.” Verwend Oostlander lag een halfjaar in het St. Liduïna Ziekenhuis. Was het een versnelde gang naar de
9
volwassenheid? „Nee, ik ben als een verwend kreng uit het ziekenhuis gekomen. Iedereen zorgde voor me, ik hoefde niets te doen, ik moest alleen maar liggen en beter worden. Eenmaal uit het ziekenhuis, wist ik niet beter of het bleef zo. Het is me nooit gezegd, maar ik vermoed dat ik geen gemakkelijke jongen was. Ik was een rotjoch op school, pestte de leraren en bleef tweemaal zitten. Op den duur werd ik in een andere klas geplaatst. Ik zat achterin, alleen. Ik vond het helemaal niks op school. Na het derde leerjaar ben ik van school gegaan." Oostlander ging iets met zijn handen doen. „Ik ben een nieuwsgierig mens, ik wil dingen onderzoeken en uitvlooien. Thuis prutste ik allerlei voorwerpen in elkaar, een windroosje met een blikken propeller bijvoorbeeld, dat bij ons op het schuurdak stond. Toen ik in het ziekenhuis lag, is het tijdens een storm van het dak gewaaid. Mijn moeder, die een beetje bijgelovig was, zag er een voorteken in; ze was bang dat ik dood zou gaan.” Is hij door de vliegramp gevormd? „Gevormd? Ik ben gevormd door mijn vrouw, met wie ik in 1957 ben getrouwd. Ze kwam uit een degelijk, hervormd gezin en is kerkelijk opgevoed door twee gereformeerde tantes, streng in de leer, maar met die strengheid had ik niet zo veel. Mijn vrouw was een lieve vrouw, en zonder dat ze het wist, heeft ze mijn leven vorm gegeven. Ze betekende veel meer in mijn leven dan de ramp met het vliegtuig zestig jaar geleden. Ik denk meer aan haar dan aan de ramp." Hij weet dat de andere overlevenden andere ervaringen hebben. „Wim Vastenhout heeft er nooit over willen praten. Een ander ging na de cafébrand naar Volendam om bijstand te verlenen, waarom weet ik niet. Ik vond het een naar ongeluk, zoals iedereen, en verder dacht ik: als die cafébrand niet in 2001 maar in 1946 was gebeurd, waren er veel meer doden gevallen en dan ben ik zo nuchter om te denken: dat ware misschien beter geweest. Want hoe moeten die zwaar misvormde overlevenden door het leven? Aan mij zie je niets. Mijn brandwonden zitten op m’n rug, m’n benen en m’n armen. Ik heb m’n oren nog, m’n neus, m’n oogleden. Maar de overlevenden van Volendam? Ze gaan zwaar verminkt door het leven.” Bloemen Sinds vijf jaar wordt de ramp jaarlijks herdacht. „Voor die tijd stond ik er niet speciaal bij stil als het 7 oktober was. Als ik in Apeldoorn familie bezocht, reed ik wel eens langs het kerkhof om de graven van mijn klasgenoten te bezoeken. Nu ben ik elk jaar bij de herdenking aanwezig. Het is een sobere plechtigheid. Meestal zijn er vijftien of twintig mensen, en klas 2C van de voormalige Christelijke H.B.S., nu het Christelijk Lyceum Sprengeloo, die onder leiding van de klassenleraar bloemen op de graven legt. Dat is elk jaar de taak van klas 2C. Ik ontmoet er mensen die het hebben meegemaakt, als overlevenden of als nabestaanden. Ik voel me geroepen om op 7 oktober bij hen te zijn. Ik ben er levend van afgekomen, anderen niet, en dan hoor ik te delen in het verdriet van anderen. Mijn aanwezigheid is een blijk van betrokkenheid." Oostlander voelt ook mee met de familie van Max Christern. „Zijn moeder woonde achter de school. Ze zag haar zoon neerstorten, kreeg van schrik een hartverlamming en stierf. Ze is met haar zoon in stilte gecremeerd. Haar dochter woonde nog thuis, en die heeft het niet gemakkelijk gehad, want haar broer kreeg de schuld van de ramp. Terecht, hij had misschien niet naar Apeldoorn mogen vliegen en geen stunt mogen uithalen. Maar veel mensen hebben de dochter met de schuld van haar broer geconfronteerd. En dat is niet zoals het hoort. Ik had ontzettend medelijden met haar, omdat ze in één klap haar moeder en haar broer verloor. In 1986, toen de ramp veertig jaar geleden was, hebben we voor het eerst een kaarsje aangestoken voor Max Christern. Bij eerdere herdenkingen was hij altijd doodgezwegen, letterlijk." „Zes of zeven jaar geleden hoorde ik dat de zus van Max Christern het moeilijk had met de manier waarop mensen over haar familie spraken. Ik ben toen naar haar toe gegaan. Ze woonde in het noorden van het land, ik had m'n komst niet aangekondigd, want anders zou ze me misschien weigeren. Ze was thuis en liet me binnen. Anderhalf uur spraken we met elkaar over wat er was gebeurd. Ik heb haar ervan verzekerd dat ik haar familie niets kwalijk neem en dat de andere overlevenden dat ook niet doen. Ik vond het nodig dat te zeggen. Ik vind dat ik dat moest doen." Dat komt door zijn geloof, zegt hij. „Ik kan in mijn ochtendgebed een lange reeks mensen aan de Heer opdragen en vragen of Hij ze wil gedenken en beschermen. Maar als het daarbij blijft, heeft het gebed geen waarde. Je moet eraan werken. En daarom ben ik naar de zus van Max Christern gegaan.
10
ANBO vecht onder meer voor: brede basisverzekering tegen ziektekosten eerlijker verdeling van betaalde en onbetaalde zorgarbeid meer invloed in de gezondheidszorg aandacht voor vrouwenhulpverlening verhoging van de AOW voor alleenstaanden verbetering aanvullende pensioenen voor vrouwen hogere arbeidsparticipatie van ouderen zeggenschap in pensioenfondsen via deelnemersraden voldoende geschikte woningen voor senioren voor toepassing van het Label WoonKeur voor goede woningen, ook geschikt voor ouderen meer aandacht voor veiligheid in en rond de woning erkenning van de specifieke woonwensen van ouderen deelname van ouderen aan maatschappelijke activiteiten leeftijdbewust personeelsbeleid in bedrijven en organisaties erkenning van het grote aandeel van ouderen in vrijwilligerswerk erkenning van ouderen als belangrijke politieke factor
de ANBO vecht onder andere tegen:
verdere aantasting van de individuele huursubsidie verschraling van het aanbod in de sociale woningbouw discriminatie op grond van leeftijd uitsluiting van ouderen uit maatschappelijke organisaties opeenstapeling van premies en eigen bijdragen ondoorzichtig netwerk van instanties en loketten aantasting van de koopkracht van de AOW premieheffing over aanvullende pensioenen ____________________________________________________________ Aanmeldingsformulier nieuw lid (Svp opzenden aan ledenadministratie ANBO afdeling Zeewolde, Terp 10, 3891 GJ te Zeewolde, tel. 036-5223068) Mijn achternaam...............................................................................................................m/v Mijn voornamen.................................................................................................................. Geboortedatum.................................................................................................................. Achternaam van mijn partner.......................................................................................m/v Voornamen van mijn partner.......................................................................................... Geboortedatum partner.................................................................................................. Straat en huisnummer..................................................................................................... Postcode en woonplaats................................................................................................... Telefoonnummer................................................................................................................ E-mail adres........................................................................................................................ Bank / Gironummer........................................................................................................... Datum en plaats
Handtekening
...........................................
...........................................
Bij verhuizing:
Nieuw adres:..........................................................................Postcode:...................................
Telefoonnummer:...........................................................Lidnummer:............................... 11
12
