Niet één grote verandering, maar meerdere soorten verandering naast elkaar

1 © hans vermaak

Niet één grote verandering, maar meerdere soorten verandering naast elkaar

Bestuurdersconferen4e Jeugdzorg 16 gemeenten in de stadsregio Amsterdam

hans vermaak, 21 juni 2012

Pretentie en belofte Eerste indruk –  Ferme drive, zinnige analyses en principes over jeugdzorg –  Verhouden tot mul4-‐actor, mul4-‐factor: horizontaal & ver4caal –  Bereidheid tot communica4e onderling, alvast experimenteren –  In aanpak nu veel bestuurlijke-‐ en structuurzaken

Veranderkunde toont ook alarmbel & perspec4ef –  Variëteit niet alleen in werk, organisa4e en besturing. Ook verschillende soorten veranderopgaven zichtbaar & nodig –  Nu door elkaar gehusseld, scheef, soms plat. Winst NU te halen middels veranderkundige basisles die toch revolu4onair blijT!

Ashby’s law: only variety beats variety

2

2 © hans vermaak

Eén meervoudige kijk uitgepakt –  Primair Proces: de uitvoering van het werk zelf voor en met de buitenwereld. Waar je meerwaarde schept & waar je betekenis aan ontleent. De professionals & de gezinnen. –  Secundair proces: de ondersteuning van dat werk. Waar je condi4es schept en organiseert dat mensen aan het werk kunnen. Staffunc4es van personeel tot informa4e, van huisves4ng tot financiën. –  Ter4air proces: de besturing van de organisa4es. Waar je besluiten neemt in de match tussen buitenwereld en binnenwereld en kaders stelt. Dit in afstemming met betrokkenen. Wereld van bestuurders en managers.

Ter4air & Secundair proces schept condi4es voor primair proces.

Ze kunnen het breken, niet maken.

3

Lessons learned: succesvolle samenwerking komt in drie smaken Combina4on benefits & Management skills transfer

Ter4air proces (Besturing)

‘Func4onal skills transfer

Sharing resources

Sturing Strategie Structuur Systemen

Secundair proces (Ondersteuning)

Primair proces (Verrich4ng)

Integra4e Blauwdruk Planma4g & smeerolie Beste compromis Communica4e Competen4es Cultuur Complexiteit •  meer waardetoevoeging & trager •  meer ingebed & minder copieerbaar •  meer weerstand & aereukrisico

Naar: Haspeslagh & Jemison

4

3 © hans vermaak

Ook hier drie soorten veranderingen (1)

Elk vraagt eigen insteek die we kunnen typeren Ter4air proces (Besturing)


Primair proces (Uitvoering)

Aannames

Er verandert iets als je belangen bij elkaar brengt -‐  van de sleutelfiguren -‐  in een onderhandelings-‐ en lobbyproces -‐  om een consensus te vormen (win-‐win) Condi3es: -‐  Achter gesloten deuren -‐  Sense of urgency Mo6o: veranderen is een poli4ek spel

5





Aannames

Er verandert iets als je analy3sch denkt en doet -‐  onderzoek biedt objec4eve antwoorden -‐  oplossingen worden ontworpen (stappenplan) -‐  implementa4e gaat planma4g en transparant Condi3es: -‐  Toereikend sponsorschap -‐  Sense of control, objec4viteit Mo6o: veranderen is een ra4oneel proces

6

4 © hans vermaak





Aannames

Er verandert iets als je mensen mo3veert -‐  mensen straffen en belonen -‐  mensen verleiden en een ´wij´-‐gevoel scheppen -‐  aandacht, steun en erkenning bieden Condi3es: -‐  Respectvolle en zorgvuldige procedures -‐  Mensen zoeken elkaar op Mo6o: veranderen is een sociaal gebeuren

7





Aannames

Er verandert iets als je mensen laat leren -‐  bewust & bekwaam maken -‐  experimenten en explora4es -‐  in een koerszoekend, collec4ef proces Condi3es: -‐  Genoeg veiligheid, rust en respect -‐  Streven naar professionaliteit Mo6o: veranderen is ontwikkelen

8

5 © hans vermaak





Aannames

Er verandert iets als je de evolu3e een handje helpt -‐  systemisch duiden van onderstromen -‐  ruimte voor ondernemerschap en dynamiek -‐  blokkades wegnemen en conflicten op4maliseren Condi3es: -‐  Paradoxaal faciliteren -‐  Sense of humor Mo6o: veranderen gaat over vitaliteit

9

Contrasterende spelregels Ter4air proces (Besturing)



Actoren

Bestuurders

Staffunc4es

Professionals & gezinnen

Proces

Onderhandelingsfuik

Uitlegbaar ontwerp

Lerende cocrea4e

Succescriterium

Consensus & kaders

Efficien4e van organisa4e

Reflec4ef handelen

Loop4jd

Snel (half jaar)

Daadkracht (een jaar)

Doorgaand & cyclisch

Complexiteit

Poli4eke begrenzing

Versimpelen regels

Complexiteit waarderen

Energie

Spannend

Hygiëne

Vitaal

Communica4e

Gesloten & legi4merend

Informa4e & geruststelling

Involverend & rijk

10

6 © hans vermaak

Uitglijders & deviezen 1.  Ter4air en secundair verdringt primair. In loop4jd en in omvang. Dan krijg je veel gepraat en geregel over zorg, maar weinig verbetering van zorg. En een pendulumbeweging in de 4jd. Devies: Zorg dat de drie veranderingen gelijkwaardig plaatsvinden. Houd zorgeffect maatgevend, niet een deelra4onaliteit.

11

Uitglijders & deviezen 2. Door elkaar husselen en aanpaksverwarring. Zoals leren ontwikkelen of brede par4cipa4e bij ter4aire onderwerpen als ‘instrumentarium’ of ‘financieringsstromen’ of ‘besluitvormingvoorbereiding’. Of zoals grote nadruk op organisatorische afstemming, financiering en convenanten bij een primair onderwerp als mul4focale zorg.

Devies: Zorg dat je de drie veranderingen onderscheidt en scheidt. Ze vinden plaats dwars door organisa4e-‐ en afdelingsmuren. Ze doen dat naast elkaar en ze moeten sterk contrasteren.

12

7 © hans vermaak

Uitglijders & deviezen 3. Verwatering door ‘competency traps’. Lerend ontwikkelen rond het primair proces is het minst ingebed als rou4ne. Je ziet dan hybriden onstaan die slecht werken. ProeTuinen worden dan ‘ingericht’ of lerende organisa4es ‘gebouwd’. Goed opvoeden wordt dan ‘verplicht’. Vraagsturing ‘vervangt’ aanbodsturing. Of ‘ruimte’ moet professionals krach4g doen handelen. Dat schept vervelende self-‐fulfilling prophesies. Devies: Verdiep de principes van elk van de drie veranderingen. Elk van de drie veranderingen heeT zijn eigen opvaqngen, interven4es, kijkwijze & taal. Hoe meer je die recht doet, hoe beter het werkt.

13

Uitglijders & deviezen 4. Losgezongen arena’s. Primair, secundair en ter4air kunnen gescheiden levens gaan leiden: dominan4e & isolement roepen elkaar daarin op. Dan krijg je subculturen die elkaar niet begrijpen, problemen aan de ander wijten en zelf ongrijpbaar worden. Devies: Drie arena’s ‘losjes’ koppelen. Gemeenschappelijke taal helpt elkaar (en jezelf) te begrijpen. Veranderaars ‘houden elkaar vast’ en leren schakelen rond eindopgaaf. Ze arrangeren hoe de arena’s elkaar voeden en versterken.

14

8 © hans vermaak

Meer lezen van de auteur… Over meervoudigheid en kleurendenken: •  L. de Caluwé, H. Vermaak. Leren veranderen; een handboek voor de veranderkundige. Kluwer, 2006 •  H. Vermaak. Veranderkunde in zeven vragen. Holland Management Review, 2002 •  H. Vermaak. Strategieën voor veranderen. Luister-‐CD Verandermanagementbox. MainPress, 2008 •  H. Vermaak. Veranderen? (1) Kies de juiste strategie & Veranderen? (2) Valkuilen bij het situa4oneel kiezen van een aanpak! Management Execu4ve, 2008 •  L. de Caluwé, H. Vermaak. Learning to Change; A Guide for Organiza4on Change Agents. Sage, 2003

Veranderkunde voor gevorderden: •  H. Vermaak, Plezier beleven aan taaie vraagstukken. Werkingsmechanismen van vernieuwing en weerbars4gheid. Kluwer, 2009 •  H. Vermaak. Leren genieten van complexiteit. Complexe vraagstukken vragen om aanpakken met evenveel finesse. Synaps, 2011 •  H. Vermaak. Ruimte om te exploreren. In G. Smid & E. Rouweve (red.). Onderzoekende professionaliteit. Van Gorcum, 2009 •  H. Vermaak. Nobody has all the answers, but collec4vely we can find them. Using causal loop diagrams to deal with ambiguity. Paper Academy of Management, Boston, 2012 •  G. Schuiling, H. Vermaak, H. Tours. Leren in organisa4es. Als leren het antwoord is, wat is dan de vraag. Kluwer, 2010

Zie kennisbank voor deze en meer publica4es: www.hansvermaak.com 15

hans vermaak

e [email protected] w www.hansvermaak.com

Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presenta4e berusten bij de auteur. Niets uit deze presenta4e mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriTelijke toestemming.

16

Niet één grote verandering, maar meerdere soorten verandering naast elkaar

Recommend Documents