niemand krijgt dit vlammetje uit... Nooit zal het doven. Altijd weer laat het zien, wat er niet is, maar komen kan

Nr. 11| November 2011| 33ste jaargang | verschijnt niet in augustus | P 408.654

Hoop niemand krijgt dit vlammetje uit... Nooit zal het doven. Altijd weer laat het zien, wat er niet is, maar komen kan.

november 2011

1

Inhoud / Uit de redactie

Inhoud Schriftwerk - Woord van de voorzitter Mantelzorg Sterren In het vizier: Hoop Poëzie in de Groote Oorlog Charle Péguy over “la petite fille l’éspérance”

blz. 4 blz. 6

Uit de synodale raad Synodevergadering 2011

blz. 7

Coördinaties Protestantse Omroep Jodendom-Christendom Islam-Christendom Studiefonds: Ik help een kind Impressies van een reis door Z.A. Jubileumjaar Belharbelijdenis

blz. 8 blz. 9 blz. 10 blz. 11 blz. 12 blz. 14

Van hier en daar Anglican Lutheran Society Musée du Désert

blz. 16 blz. 17

Aankondigingen Aanbod vzw Motief Aanbod vzw ProVor Herdenking William Tyndale Tentoonstelling Vorstelijk Verzameld Concert Christus Koning Protestants Sociaal Centrum Brussel Vlaamse Bijbelzondag

blz. 18 blz. 19 blz. 20 blz. 20 blz. 24 blz. 24 blz. 25

Reactie en getuigenis Aan Tafel!

Advertenties Voltijds predikant Brugge Voorzitter synodale raad

2

blz. 3 blz. 3

november 2011

blz. 21 blz. 22

Uit de redactie Eind oktober en begin november staat elk jaar bijna automatisch in het teken van gedenken. We kijken terug. Of dat nu komt door het vallen van de bladeren of door de traditionele herdenkingsdata, is moeilijk te zeggen, de gedachten gaan zo hun eigen gang. In dit nummer hebben wij het goed geacht om eens één van die gedachtenisdata eruit te lichten, die vaak in de kerk wat tussen wal (Hervormingsdag) en schip (Allerheiligen) valt: 11/11/11, wapenstilstandsdag. De dag waarop het einde van de Groote Oorlog wordt herdacht, maar die uitgegroeid is tot veel meer dan dat. De invalshoek die wij gekozen hebben is die van de poëzie, want als het gaat om het gevoel dat hoort bij oorlog en vrede, leven en dood, dan is er eigenlijk niets krachtigers dan gedichten. Edwin Delen belicht in het hoofdartikel enkele War Poets. Verspreid over het nummer kunt u dan nog enkele andere gedichten lezen die met dit thema te maken hebben. Voor het voetlicht komen met name Charles Péguy en Rudyard Kipling, beiden overtuigd van het nut en de noodzaak van de oorlog toen hij begon, maar vanaf de eerste echte kogel was alles anders. Enfin, u leest het verderop. ____________________________________________ Namens de redactie Dick Wursten

blz. 26 blz. 27

Schriftwerk / Woord van de synodevoorzitter

Mantelzorg 11 November is de dag van Wapenstilstand maar ook de dag van de heilige Sint Maarten. Onze reformator Maarten Luther en Martin Luther King zijn beiden naar hem genoemd. Martinus was de zoon van een rijke koopman en soldaat in het Romeinse leger in de 4de eeuw na Christus. Op een dag reed hij naar Amiens. Bij de stadspoort stapte er plotseling een arme man op hem af. Martinus zou zijn mantel wel willen geven maar in die tijd mochten soldaten zonder mantel, hun uniform, de stadspoort niet in. Daarop trok Martinus zijn zwaard en sneed de mantel in twee stukken. Zo deelde hij zijn mantel. Later ontdekte hij in een droom dat het Christus zelf was die hij daar had ontmoet. Christus die verborgen aanwezig is in de hongerige en de arme mensen van deze wereld. Dat is de tekst van Mattheus 25: “Want ik had honger en jullie gaven mij te eten, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op, ik was naakt, en jullie kleedden mij.” Verbaasd zullen de rechtvaardigen dan antwoorden: “Heer, wanneer hebben wij u hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en u te drinken gegeven?” En de koning zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan.” Mensen zijn op zoek naar God. Zij gaan op zoek naar zichzelf of trekken de natuur in om met bomen of dolfijnen te praten. Mensen proberen God te vangen in moeilijke theologische formules, verklaringen of lange gebeden. In tijden van oorlog, rouw en verdriet vragen we onszelf nog meer af: Waar is God? Elie Wiesel was in een kamp gedwongen getuige van de terechtstelling van een kind. De doodsstrijd van dat kind duurde lang. Waar is God?, vroeg iemand halfluid. Wiesel schrijft dan: In mij kwam het antwoord omhoog: Hij hangt daar, aan de galg. Het zijn indringende vragen die Christus ons stelt: Heb je mij te eten gegeven? Heb je mij een schuilplaats geboden? Heb jij je mantel gedeeld? Want wat uiteindelijk telt zijn niet je woorden maar wel je daden: Was jij er toen ik je nodig had? Laten wij dan in deze kille koude herfstmaand, vol met vragen over verdriet en oorlog elkaar de warmte en bescherming van een mantel bieden. _______________________________________________________ Ds. Saskia Ketelaar

Sterren Veel culturen geloven dat er ooit ergens een volmaakte wereld heeft bestaan. Plato schrijft in zijn boek Timaeus bijvoorbeeld over het eiland Atlantis. Het ligt volgens hem “buiten de zuilen van Hercules” en “buiten de zee die waarlijk haar naam verdiende”. Hij bedoelt hiermee de straat van Gibraltar en de Atlantische Oceaan. Atlantis is in zijn ogen een perfect en paradijselijk land. Echter: heeft dit land Atlantis écht bestaan? Volgens de één wel, volgens de ander niet. Plato zou het land Atlantis zo hebben genoemd vanwege de Atlantische Oceaan. Maar het omgekeerde is evengoed mogelijk: dat de mensheid de Atlantische Oceaan zo genoemd heeft vanwege het eiland Atlantis! Wie gelijk heeft, is niet belangrijk. Het gaat er om dat de mensheid op de een of andere manier kennelijk zo een spiegel van een perfect land nodig heeft, om er zijn koers op te richten. Het christendom noemt dat het Koninkrijk Gods. Dat ligt ver weg, is onbekend, maar zet hier en nu al aan tot handelen. En daar is het in het christelijk geloof allemaal om te doen. Dat mensen hier en nu op weg gaan, met dromen en idealen, geloof en hoop, vertrouwen en liefde in het hart. Dan komt het Koninkrijk van God een beetje dichterbij. Idealen, ook geloofsidealen, zijn tenslotte als sterren: we kunnen ze nooit bereiken, doch er wel onze koers naar richten. ________________________________ dr. Guy Liagre, synodevoorzitter.

november 2011

3

In het vizier: Hoop

Poëzie in de Groote Oorlog Kom vanavond met verhalen hoe de oorlog is verdwenen en herhaal ze honderd malen alle malen zal ik wenen... (uit Vrede van Leo Vroman)

De grote oorlog, WOI dus, betekende achteraf gezien het einde van een tijdperk. De tijdgeest van de 19de eeuw die het eerste decennium van de 20ste nog bepaalde, werd gebroken in de oorlog. Het bijdetijds jubelende optimisme over vooruitgang en industrialisatie keert snel om in een even groot pessimisme wanneer de Groote Oorlog de mens door het slijk van Europa laat wurmen om daar zijn dood te vinden. Literatuur ademt de geest van de tijd waarin ze werd geschreven. Het is verrassend om te ontdekken hoeveel dichters als direct betrokkenen deze oorlog in hun poëzie hebben verwoord. Dichters uit alle landen van Europa. De Europese dichtkunst leek in de loopgraven te liggen van WOI: de War Poets. Velen vonden hun dood in Flanders Fields. Aanvankelijk heerste bij hen nog een zeker optimisme: de Europese beschaving zal door deze oorlog gered en beschermd worden.

•

Charles Péguy (1873-1914, verderop in Kerkmozaïek komt u hem weer tegen) schrijft: Gelukkig wie gesneuveld is voor rechte waarden1.

4

november 2011

•

Voor hij vertrok, dankt de Britse dichter Rupert Brooke (1887-1915) God die ons zijn uur toedacht en onze jeugd beetgreep en ons deed ontwaken... weg van een wereld, oud en koud en bang…

•

Blijkbaar is het van alle tijden om God en oorlogsenthousiasme te verbinden. In 1911 was de oorlogsdreiging reeds voelbaar en dat bracht Georg Heym (1887-1912) tot een donker en haast profetisch beeld van een oorlogsgod die allesvernietigend is: Boven de weerschijn van door stormverscheurde wolken, in de koude woestenij van dode duisternis, druppelt, om de nacht met brand te verdorren, pek en zwavel neer op Gomorra.

•

Rainer Maria Rilke (1875-1926), volgens sommigen te fijnbesnaard voor de oorlog, begreep heel goed dat alle harten aan de vooravond van 1914 volliepen met oorlog, zo absoluut dat hij hem tot god kon promoveren: hoezeer is hij opgelucht door die ene roep... eindelijk een god. Even absoluut als de oorlog(sgod) was voor hem de dood, de tot vorst gemaakte dood.

•

Sombere beelden en gedachten die ook Albrecht Lichtenstein (1889-1914) in hun greep hadden voor hij vertrok: De zon zakt naar de horizon af, Straks beland ik in het milde massagraf. Guillaume Appolinaire (1880-1918) nam zelfs afscheid van een heel tijdperk en dicht: we zegden vaarwel aan een heel tijdperk/Furieuze reuzen richtten zich op over Europa... Toen kwam de oorlog in België en het ging snel. Zo snel dat Paul van Ostaijen ( 1896-1928) er

In het vizier: Hoop maar enkele woorden voor had: Visé marsj Luik mortieren. Tientallen dichters sterven die eerste maanden, waaronder Péguy en Ernst Stadler (1883-1914), een vooraanstaand intellectueel verbonden aan de ULB en voor de oorlog genoemd als één van de groten uit de toenmalige literatuur. Brooke die zo enthousiast was vertrokken beschrijft enkele maanden later in Mortsel-OudeGod aangekomen, de situatie in België als een danteske hel. De Belgen, een volk van God verlaten dichtte van Ostaijen vanuit Hove een kilometer of zo verderop. Te midden van de verschrikkingen schrijft F.M. Hueffer (1873-1939) zelfs een elegie op de Belg: Belg zal een eervol woord zijn. Het meest bekende gedicht over de Groote Oorlog in België komt van de Brit John MacCrae (1872-1918) In Flanders fields dat onlosmakelijk verbonden blijft aan het gedenken van 11.11: In Vlaamse velden klappen rozen open Tussen witte kruisjes, rij op rij, Die deze plaats hier merken, wijl in ’t zwerk De leeuweriken fluitend werken, overhoord Verstomd door het gebulder op de grond. Wij zijn de Doden. Zo-even leefden wij. …2

In alle landen en talen die Europa rijk was verschenen gedichten. Vanzelfsprekend kan ik niet alles weergeven en was de selectie voornamelijk een persoonlijke proeverij van het materiaal dat ik doornam, maar voor wie verder wil lezen zijn er de bijzonder boeiende werken die u terugvindt onderaan dit artikel. _____________________________________________ Ds. Edwin DELEN Geciteerde teksten werden overgenomen, tenzij anders vermeld, uit Buelens G., Europa Europa!, over de dichters van de Grote Oorlog, Ambo & Manteau, 2008. Dit boek diende als leidraad voor dit artikel. 1

Vertaling van Tom Lanoye uit Niemandsland, Gedichten uit de Groote Oorlog, Prometheus Amsterdam, 2002. In dit boek vindt u de bekende War Poets zoals o. a. Owen, Rosenberg en Sassoon. 2

Het gedicht dat me het meest heeft geraakt tijdens mijn gepluis in de poëzie van de Grote Oorlog is van Guiseppe Ungaretti (1888-1970), een tekst die de auteur plaats en tijd meegaf: de kom van heuvel n° 4, 5 augustus 1916: gelijk deze steen van de st michiels even koud even hard even uitgedroogd even ongevoelig even absoluut ontzield gelijk deze steen is mijn geween, dat voor geeneen is te zien de dood betaal je af door te leven3

Vertaling van Tom Lanoye uit Overkant, Moderne verzen uit de Groote Oorlog, Prometheus Amsterdam 2004. 3

Eerdere nummers van Kerkmozaïek Vanaf heden staan de oude jaargangen van Kerkmozaïek (vanaf 2003) integraal op het internet (pdf). Een zoekfunctie stelt u in staat om dat ene artikel, die speciale reeks, of dat vreemde gedicht dat u eigenlijk nog wel eens zou willen lezen, terug te vinden: www.hipgo.be/kerkmozaiek/

november 2011

5

In het vizier: Hoop

Charles Péguy over “la petite fille l’espérance” In zijn prachtige tekst over de tweede van de drie kardinale deugden van het Christendom (Geloof, Hoop en Liefde), roept Charles Péguy (overleden in 1914) het beeld op van de hoop die als klein meisje tussen haar twee grote zussen (volwassen vrouwen, moeders) wandelt en daarom door iedereen over het hoofd wordt gezien... maar - aldus Péguy - tòch is zij degene over wie God zich het meest verbaast... “Mais l’espérance, dit Dieu, voilà ce qui m’étonne.” Het is een lang gedicht, eigenlijk een meditatie voor Allerheiligen en Allerzielen. Het verscheen in 1910 onder de titel: “Le Porche du Mystère de la Deuxième Vertu”. In dit gedicht introduceert Péguy het beeld van drie wandelende zussen. Iedereen die ze ziet kijkt automatisch naar de twee die volwassen zijn, geloof, liefde. Daar heeft de kerk het ook altijd maar weer over. En inderdaad, vergeleken met hen is hoop een meisje van niks, een prutske. Ze gaat nog naar school. Niemand let op haar. En zo stapt ze daar, tussen haar twee grote zussen in, ze verdwijnt in hun ruisende rokken De ene aan de linkerzijde De andere aan de rechterzijde En zij er tussenin. Dat kleine meisje, hoop: In het midden. En midden tussen haar twee grote zussen lijkt het of zij zich voorttrekken laat... Maar wie dat zo ziet, is blind En ziet niet dat in werkelijkheid, zij het is die de anderen vooruit helpt. Zij, het kleine meisje, ‘hoop’ - je ziet het zwak zijn, bang zijn, beven, je denkt soms: wat is het klein, dat vlammetje, Maar niemand krijgt het uit... Nooit zal het doven. Altijd weer laat het zien, wat er niet is, maar komen kan. Zien, soms, even.

Wat me verwondert, zegt God, is de hoop. Daar ben ik van ondersteboven. De mensenkinderen, ze zien toch wat er in de wereld allemaal omgaat en ze geloven dat het morgen omslaat. Ze zien hoe het in de wereld toegaat En toch geloven ze dat het morgen beter gaat Dat is toch ongelooflijk. Soms, zegt God, soms kan ik mijn eigen ogen niet geloven, Ja, de geloofsvorm, zegt God, waar ik het meest van hou, is de hoop. Geloof, dat verwondert me niet. Liefde, daarvan versta ik de bron Maar de hoop, dat is bijna niet te geloven. Ikzelf zegt God, ik ben ervan ondersteboven. çà c’est étonnant…

_____________________________________________________________ parafrase/vertaling, Dick Wursten Een echte vertaling van ook ongeveer dit fragment verscheen in ‘Het Teken’ jg. 77/ 2 (2004) van de hand van Frans Van Bladel.

6

november 2011

Synodale raad

Synodevergadering 2011 Het Woord op weg

Het Woord op weg in de plaatselijke gemeenten

Samen zijn Hoe kunnen wij in ons samen zijn als Verenigde Protestantse Kerk in België luisteren naar het Woord van God? Hoe smeden we het samen leven om tot een gemeenschappelijke visie? Hoe worden we dragers van hoop? De synodale raad bleef wegen verkennen om naar mogelijkheden te zoeken om deze fundamentele bezinning te stimuleren. De Algemene Kerkvergadering van zaterdag 7 mei 2011 in Louvain-la-Neuve bood bijvoorbeeld een unieke gelegenheid om Belgische protestanten op een feestelijke manier samen te brengen, rond het thema Woord op weg. Door voordrachten, stands, workshops, opvang voor kinderen en jongeren, liederen en een feestelijke kerkdienst, konden we ons laven aan de bron: het Woord van God. De synodale raad is er vast van overtuigd, dat deze vraag om herbronning ver boven de locale gemeenten uitreikt. Ook de synodevergaderingen vormen een belangrijke schakel om een nieuwe dynamiek in het regionale en in het plaatselijke leven te creëren. Welke problemen we persoonlijk of in onze plaatselijke gemeenten ook ontmoeten, er is immers nog steeds dat samen. En vooral is er het gedeelde vertrouwen in God, de getrouwe die naar ons luistert. En als God luistert, heeft hij ook oor voor al onze dromen, onze pijn, ons spreken en zwijgen, kortom ons leven zelf, waarvan niets verloren gaat.

Onze plaatselijke gemeenten zijn uiteraard de uitgelezen plekken voor het vormgeven van nationale oriëntaties. Maar is het omgekeerde niet even waar? Dienen we aan de plaatselijke gemeenten niet te vragen om ook van hun kant een project uit te werken? Is dit niet de enige manier om de richting die we in de toekomst wensen in te slaan, gemeenschappelijk uit te tekenen? Dient elke plaatselijke gemeente niet evenzeer na te denken over haar identiteit, om daarna haar richting te bepalen en prioriteiten vast te leggen? We zijn samen verantwoordelijk om de broederlijke en zusterlijke gemeenschap te voeden en te versterken. Elke gemeente vormt niet heel de Kerk. Maar toch omvat heel de Kerk elke gemeente! De synodale raad nodigt de plaatselijke gemeenten uit om zich te bezinnen over uitdagingen, prioriteiten en perspectieven voor de komende jaren, zowel op plaatselijk als op regionaal niveau.

Stands Wilt u als VPKB-dienst of -organisatie een stand openhouden op de komende synodevergadering van 26 november 2011 te Brussel, dan kunt u zich hiervoor tot 10 november a.s. melden op volgend adres: [email protected]

november 2011

7

Nederlandstalige communautaire coördinatie

Protestantse Omroep vzw Brogniezstraat 44 1070 Brussel __________________________________________

VRT, zondag 6 november 2011 Eén: 9:35 Canvas: laat avond

In de haven

op stap met Marc en Jörg In de Zeemansmissie van Antwerpen werken de havenpastors Marc Schippers en Jörg Pfautsch. Met de camera in hun kielzog krijgt de kijker een unieke gelegenheid om kennis te maken met het hectische leven in de haven, met kapiteins en bemanning maar ook met eenzame matrozen op boten in herstelling. Aan boord wordt hen een zeemanskrantje gebracht met nieuws uit het thuisland en worden ze uitgenodigd voor een gezellige avond in de Seaman’s Club. Daar vinden ze altijd een luisterend oor van een aalmoezenier en hulp voor hun kleine en grotere problemen. Internet en telefoon staan ter beschikking. Busjes van het Seafarers’ Centre rijden elke avond heen en terug naar de dokken. Op zondagmiddag is er voetbal en basket op het sportveld bij de haven. Daarvoor ronselt Jörg Pfautsch enthousiast de manschappen. Zeehavens en zeeschepen: het is ‘s werelds meest geglobaliseerde industrie. Daar wil de Zeemansmissie aanwezig zijn voor de zeelieden. Een teken van Gods liefde. Realisatie: David De Decker, [email protected] - 0495/412.476 Productie: Antoinette Panhuis, [email protected] - 02/230.52.22

8

november 2011

Little boy De Kleine Jongen sloeg zo woest om zich heen dat in een weidse omtrek alle huizen en bomen en dromen en muizen en mensen verwoest werden. Zo was het hem geleerd. Volwassenen? Je kan ze geen minuut alleen laten of ze maken wel iets stuk. Of iemand.

Daniel Billiet

Coördinatie Bezinning en Dialoog / Jodendom-Christendom

Sinds Mozes op de Sinaï de joodse traditie in het heilige land 04 – Sjammai de architect, ca.20 v.Chr. Over het leven van Sjammai weten wij vrijwel niets; hij wordt nergens vermeld door Flavius Josephus juist zoals Hillel. Uit de in het vorige nummer (03 over Hillel) geciteerde tekst met de meetstok leidt men af dat hij bouwmeester (architect) was. Alle rabbijnen hadden een gewoon beroep waarmee zij hun brood verdienden. Voor hun religieuze functie werden zij niet betaald. Een oude tekst vertelt dat Sjammai de mysterieuze figuur Menachem opvolgde en zo collega en discussiepartner van Hillel werd (mChagiga 2,2). Het gebeurde allemaal te Jeruzalem.

Sjammai en zijn collega Hillel Van Sjammai zijn ons ongeveer 20 halachot (regels voor de levenswijze) bewaard gebleven. Wanneer men deze nader bestudeert, dan blijkt dat de wijze man in twee derde der gevallen voor de strenge positie kiest en in één derde der gevallen voor de toegeeflijke. Men mag zo de verhouding Hillel Sjammai niet als wit-zwart voorstellen en zeggen dat Hillel altijd vriendelijk en Sjammai altijd bars is. Men moet relativeren. Dit wordt ook duidelijk uit de enige spreuk die ons van Sjammai is overgeleverd (mAvot 1,15). Met haar drie geledingen luidt zij als volgt: • Maak van uw Tora (-studie) een vaste (gewoonte); • spreek weinig en doe veel; • en wees gewoon alle mensen te ontvangen met een opgewekte gelaatsuitdrukking. Ter verduidelijking kan men hieraan toevoegen dat volgens Sjammai de Torastudie dus niet toevallig, occasioneel mag zijn. Tegelijk betekent dit dat men niet steeds met zijn eigen werk (vak) bezig mag zijn. Men moet bewust tijd vrij maken voor het Woord van God. Dezelfde nadruk op de Torastudie vonden wij bij Hillel… Spreek weinig, men kan het ook weergeven met beloof weinig. De boosaardigen beloven veel, maar zelfs weinig doen ze niet (Avot derabbi Natan A 13 Schechter 57). De grote nadruk op het doen is typisch voor Sjammai… De opgewekte gelaatsuitdrukking zou men, traditioneel gesproken, niet verwachten van Sjammai en toch staat het er. Het doet denken aan Hillel’s heb de mensen lief. Men merkt het, het verschil tussen de beide meesters is niet zo groot. Er is trouwens een geval bekend waarbij Sjammai instemt met de school van Hillel tegen de zienswijze van zijn eigen school in. Dit pleit voor de onbevoor-

oordeelde openheid der discussies en stellingnamen van de beide meesters en hun scholen (mOrla 2,5 en 4).

De feesten van Israël Voor Sjammai zijn verder de feesten van Israël uitermate belangrijk. Hij wil er zoveel mogelijk mensen, ook kinderen, bij betrekken. Over het Loofhuttenfeest (Sukkot) is het volgende overgeleverd. Ziehier het geval dat de schoondochter van Sjammai, de oudste, beviel (op Sukkot). En Sjammai maakte een opening in de dakbekleding en bracht boven het bed (van de schoondochter) een loofdak aan, ter wille van het kind. (mSukka 2,8). De regel voor de viering van het Loofhuttenfeest wil dat vrouwen, slaven en kleine kinderen vrijgesteld zijn van de sukka (loofhut). Zij moeten niet in de hut eten en slapen tijdens het feest zoals de mannen. Sjammai ziet het echter anders. Volgens hem is iedere jongen zonder meer, zelfs een pasgeborene - in casu zijn kleinzoon - verplicht tot de sukka. Om de baby (en zijn moeder) het overbrengen naar de sukka op de binnenplaats van het huis te besparen, maakt hij een opening in het plafond van de slaapkamer en bedekt het gat met takken die zo een loofhut vormen. Zijn kleinzoon bevindt zich in een sukka tijdens het feest. De pasgeborene wordt opgenomen in de meest vrolijke viering van Israël, Sukkot. Van Sjammai zijn ons geen specifieke exegetische regels of iets dergelijks overgeleverd. Zijn Tora uitleg blijft dicht bij de eenvoudige letterlijke betekenis van de tekst. Tegelijk gaat het ook om het directe doen (uitvoeren) van die Tora. Dit is blijkbaar de eigenheid van Sjammai wanneer men hem wil vergelijken met zijn collega Hillel. ____________________________________________ dr. Gerard F. Willems

november 2011

9

Coördinatie Bezinning en Dialoog

Werkgroep Christendom-Islam

school, de werkvloer, in organisaties en andere plaatsen.

Op 6 november viert de moslimgemeenschap haar Grote Feest, ook wel het offerfeest of Id al-Adha genoemd. Dit grote islamitische feest is onderdeel van het seizoen van de islamitische pelgrimage (Hadj) naar Mekka. Het is één van de belangrijkste islamitische feestdagen. Moslims herdenken deze dag de bereidheid van Abraham/Ibrahim om zijn enige zoon Ismaël te offeren. God zond Abraham een schaap, dat Ismaëls plaats op het altaar innam. Moslims vieren deze gelegenheid uitbundig en nodigen vrienden en familie uit. Ze delen in deze periode ook met de behoeftigen. Ook u kunt de moslims in uw buurt gelukwensen bij die gelegenheid. Er zijn artistieke wenskaarten beschikbaar. Het overhandigen van deze kaart aan de moslims die u kent, is een klein, maar erg betekenisvol gebaar. U levert een concrete bijdrage aan het opbouwen van goede relaties in uw buurt, op

10 november 2011

Kerkwerk Multicultureel Samenleven stelt voor deze feestgelegenheid, in samenwerking met El Kalima, een wenskaart met gelukwensen ter beschikking aan 0,50 euro per stuk (exclusief verzendkosten). De binnenzijde bevat een gepaste wens aan moslims in het Nederlands, Frans, Engels, Spaans, Turks en Arabisch. Daarnaast is er ook voorzien in vrije ruimte voor een eigen boodschap of wens.

Kaarten U kunt de kaart(en) bestellen via het mailadres [email protected] Kalenders De interlevensbeschouwelijke jaarkalender Feest met de buren 2012 over bronnen in de verschillende tradities kan ook vanaf nu besteld worden: 8 euro per stuk exclusief verzendkosten. Korting vanaf 21 exemplaren. Voor meer informatie: www.kms.be Bestellingen: [email protected]

Coördinatie Kerk en Wereld

Studiefonds: Ik help een kind

Uit dit studiefonds ontvangen jongeren van onze partnerkerk in Rwanda ( EPR) financiële steun voor hun secundaire studies. Deze jongeren komen uit de armste families en heel vaak zijn het wezen. Een secundaire studie geeft hen meer kansen op werk of een vervolgstudie! Van Protestantse Solidariteit kregen we bericht, dat er tot en met het 3e kwartaal een bedrag van 17.587 € is binnengekomen. Dit is iets minder in vergelijking met vorige jaren. Maar in de laatste maanden van het jaar ontvangen we vaak nog vele bijdragen. In ieder geval bevelen we dit project van onze kerk nog eens van harte bij u aan. In 2010 was het totaal 36.665 €. Helpt u mee om dit jaar minstens zo veel op te halen? Uw bijdrage kunt u storten op: Rek. nr. 125.9302045.30 van Protestantse Solidariteit Brogniezstraat 46 B-1070 Brussel o.v.v. ‘Ik help een kind” Fiscaal attest vanaf 40 Euro) Nr. IBAN: BE 15125930204530 Code BIC: CPDHBE71 Bij voorbaat hartelijk bedankt!

Nieuwe actie Zoals onze rooms-katholieke zusters en broeders een kruisbeeld in hun huiskamer ophangen, zou ik graag zien dat in alle protestantse gezinnen een hugenotenkruis kwam te hangen, als getuigenis van hun protestants zijn. Als u warm loopt voor dit idee, stelt u zich misschien de vraag: “Waar kan ik zo’n kruis bekomen ?” Het antwoord is simpel: “Bij mij!” Inderdaad, ik vervaardig dit voorwerp in klei (geverfd en gelakt) en bied deze aan alle protestanten van België tegen de prijs van 10 euro. De integrale opbrengst is bestemd voor het Studiefonds: Ik help een kind. U kunt het bedrag van 10 €/st. plus 2.50 € verzendkosten storten op rekeningnummer 404-5070851-34 t.n.v. Jean Lenders – Dorpstraat 59/4 te 2950 Kapellen, met vermelding van uw naam/ adres en “Hugenotenkruis”. Het hangmodel, dat ik aanbied, heeft een diameter van 13 centimeter met een hangende duif (teken van Gods Heilige Geest). Bij het eventueel bestellen, dient u met een levertijd van 2 à 3 weken te rekenen.

In november verschijnt weer een Nieuwsbrief met meer informatie. En de bijzondere actie (zie hiernaast) van Jean Lenders bevelen we natuurlijk van harte bij u aan!

Meer weten over het hugenotenkruis, ga dan naar: www.wazamar.org/genealogie-a-z/a-z/ hugenoten.htm of www.protestantsekerkbrussel.com/Kruis.htm

Meer info over het studiefonds: [email protected]

Jean Lenders – tel.: 03/666.24.99 – e-mail: jean.lenders@skynet

november 2011

11

Coördinatie Kerk en Wereld

Impressies van een reis door Zuid-Afrika Het was de eerste keer dat de Commisie “Kerk en Wereld” een groepsreis organiseerde naar Zuid-Afrika. Het programma was een goede mix van toerisme en kennismaking met plaatselijke kerken en projecten van de partnerkerk van de VPKB, de Verenigende Gereformeerde Kerk in Suider-Afrika (URCSA). Met elf mensen uit verschillende VPKB-gemeenten in Vlaanderen en Wallonië trokken we van 6 tot 21 augustus jl. door dit schitterende kleurrijke land. Zuid-Afrika kent maar liefst 11 officiële landstalen en het volkslied wordt in vier talen gezongen. Daar kunnen we in België van leren!

Van Noord naar Zuid We reden door prachtige landschappen en genoten van de zeer bijzondere canyons en uitgestrekte wijngaarden bij Stellenbosch en Paarl. We bezochten de mooie steden Pretoria en Johannesburg in het Noorden en Kaapstad in het Zuiden, de allermooiste stad van Zuid-Afrika met een uitstekende mix van cultuur, verleden en heden. We zagen een westers ontwikkeld land, waar alles te krijgen is voor wie geld heeft. Zeker geen land in verval. Hoe zou het ook met een enorme bodemrijkdom (goud, diamant, platina, ...), een groot aantal zeer goed opgeleide zwarten en kleurlingen en een meestal rijke blanke minderheid, die is gebleven dankzij een voor hen voordelige politiek. Overal zagen we bouwactiviteiten: grote villa’s en middenklasse huizen en heel veel kleine stenen huisjes, de zogenaamde Mandelahuisjes. Voor veel mensen een eerste, nog steeds kleine, maar redelijke woning na hun golfplaten huisjes. Deze bouw gaat te langzaam naar de zin van velen. Geschokt waren we door het zien van de uitgestrekte townships met een etnische mix van zwarte bevolkingsgroepen in zeer kleine huisjes van golfplaten. Een soort ghetto’s uit de tijd van de apartheid. Toch ontdekten we, dat er in de townships niet alleen bidonvilles zijn, maar dat er ook wijken zijn met een rijke klasse, die in grote huizen woont en een kleine middenklasse.

Soweto: bekendste township We bezochten de meest bekende township Soweto, die beroemd is vanwege de cruciale rol

12 november 2011

die het gespeeld heeft tegen de Apartheid. Daar kwamen in 1976 studenten massaal op straat om vreedzaam te protesteren tegen het verplichte Afrikaans op zwarte scholen. Erg bekend is de schietpartij in datzelfde jaar, toen studenten in de rug geschoten werden door de politie. Een boegbeeld van die strijd is Hector Pieterse, een dertienjarige jongen, die doodgeschoten werd. Een foto van de dode jongen in de armen van een man, met zijn huilende zusje ernaast, is destijds door het Christelijk Instituut van ds. Beyers Naudé het land uit gesmokkeld. De wereld werd wakker geschud door deze foto. Ook velen in België. We herinneren ons een woelige periode in de VPKB na 1976, toen een groep mensen uit de VPKB vond, dat zij gevolg moesten geven aan de profetische oproep van het Christelijk Instituut van ds. Beyers Naudé, dr. Allan Boesak en bisschop Desmond Tutu tegen het Apartheidssysteem. Het was de tijd van boycotacties (bv. Boycot Outspan Sinaasappels), het Antiracismefonds van de Wereldraad van Kerken en de actie bij banken om hun investeringen uit Zuid-Afrika terug te trekken. Een spannende tijd in onze kerkgemeenschap, die een levendige discussie teweeg bracht.

Coördinatie Kerk en Wereld De apartheid is nog niet voorbij Van 1948-1992 werd het land door een Apartheidssysteem verscheurd. Nu, 19 jaar na de afschaffing van de Apartheid, kun je niet om de pijnlijke geschiedenis van de Apartheid in Zuid-Afrika heen. De raciale scheidslijnen zijn ook nu nog pijnlijk aanwezig. Deze hangen vooral samen met de economische apartheid. De kloof tussen rijk en arm is in Zuid-Afrika enorm groot. We hoorden en zagen het ook binnen de kerken, daar waar je juist eenheid zou mogen verwachten! De kerken binnen het gereformeerde kerkverband zijn veelal langs raciale scheidslijnen georganiseerd: de witte Nederduits Gereformeerde Kerk (NGK) en de zwarteen kleurlingenkerk VGKSA. De VPKB heeft sinds 1995 een partnerschap met deze laatste kerk. Deze scheiding binnen één en hetzelfde kerkverband is een intrieste zaak, met rechtszaken over eigendom van grond en kerkgebouwen. De witte NGK is niet bereid om samen te werken en te delen.

op verschillende plaatsen meemaakten, werd veel gezongen. Al voor de dienst werd ingezongen. Dit gebeurde spontaan. Iemand zet een lied in en de gemeente volgt. Vaak werd het lied enkele malen herhaald. En natuurlijk Gods’ lof zingen, je geloof uitzingen, doe je niet zittend. Heel het lichaam is erbij betrokken. Bij elk lied ging iedereen staan, klapte en danste. We werden er blij en vrolijk van! In het Noorden werden de diensten gehouden in het Sotho, in het Zuiden in het Xhosa of het Afrikaans. Het Afrikaans is dus niet alleen de taal van de blanken, ontdekten we. In de kerkdiensten was een duidelijk herkenbare liturgie met soms de lezing van de Wet en Genadeverkondiging. De collecte was in twee diensten een bijzonder moment van vreugde om gaven te

Bezoek aan zeven kerken Onze groep bezocht zeven gemeenten of projecten van onze partnerkerk. We werden één keer ontvangen door de kerkenraad van 116 (!) mensen, waarvan het merendeel vrouwen. Een soort centrale kerkenraad van verschillende wijkgemeenten in Polokwane. We maakten drie kerkdiensten mee. Dit onderdeel, contacten met mensen van onze zwarte zusterkerken, gaf een grote meerwaarde aan deze reis. Ons bezoek werd ook zeer op prijs gesteld. Meestal gaan de witten uit Europa of V.S. bij de witte NGK op bezoek. We ontmoetten er veel zelfbewuste, geëngageerde, vriendelijke en gastvrije mensen.

Vreugdevolle vieringen De kennismaking met gemeenten van onze partnerkerk was een verademing! Wat een levende kerkgemeenschappen met 200 tot 400 of meer kerkgangers. In de drie diensten, die we

Vreugdevolle dienst in Boipatong delen. Het nam zeker een half uur in beslag. Telkens brachten mensen in kleine groepjes hun gaven zingend en dansend naar voren. In de dienst in Sharpeville werd het direct geteld en na de dienst werd het totaal meegedeeld. Met een bezoek aan de kerk in Belhar, waar de Belhar Belijdenis 25 jaar geleden werd aangenomen, eindigde onze reis. Een schitterende en leerzame ervaring! We voelden ons bevoorrecht om Zuid-Afrika en onze partnerkerk beter te leren kennen. _____________________________________________ Namens de Zuid-Afrika reisgenoten, Greet Heslinga (Versie, ingekort door de redactie)

november 2011

13

Coördinatie Kerk en Wereld

Jubileumjaar voor Belijdenis van Belhar (1986-2011) Tijdens de bezoeken aan onze partnerkerk, de VGKSA, in Zuid-Afrika maakten we ook intensief kennis met de Belijdenis van Belhar. In de drie diensten, die we meemaakten, was het uitspreken van de Belijdenis van Belhar door de voorganger met responsies van de gemeente, een vast punt (zie de liturgische tekst). Deze Belhar-belijdenis is sinds 1986 één van de confessies naast de drie formulieren van Enigheid. We merkten dat deze belijdenis, die ontstond in het heetst van de strijd tegen de Apartheid, veel meer is dan een historisch document. Alles draait om hoogst actuele vragen van kerk-zijn. Helaas weigert de witte kerk NGK tot op vandaag deze Belhar-belijdenis te aanvaarden. In de belijdenis komt de term Apartheid niet voor. Wèl de gedwongen scheiding van mensen op grond van rassen. Deze belijdenis gaat over veel meer dan de context van Apartheid, waarin zij is ontstaan. Zij concentreert zich rond drie sleutelbegrippen uit de Schriften: eenheid, verzoening en gerechtigheid. In het slotwoord wordt dit alles getypeerd als zaak, niet alleen van geloof, maar ook van gehoorzaamheid. “Belijden is geen alternatief voor gehoorzaamheid, maar een vorm van gehoorzaamheid”. ( dr. L.J. Koffeman)¹ Wat wij ons niet realiseerden is dat ook onze kerk, de VPKB, deze Belijdenis van Belhar heeft aanvaard in november 1998 (Synode in Pâturages) en dat zij is opgenomen in de Gewoonteregels van de VPKB. Destijds is er een brochure over uitgebracht. Helaas is die uitverkocht. Het zou goed zijn om deze Belhar-belijdenis opnieuw onder de aandacht te brengen en haar een plaats te geven in de kerkdiensten. Dit lijkt ons belangrijk in het kader van het partnerschap met de VGKSA, maar zeker ook gezien onze context van gescheidenheid binnen de kerk en in de samenleving en de groeiende kloof tussen rijken en armen in ons land en in de wereld. Op de vooravond van onze terugreis naar België, brachten we een bezoek aan de kerk in Belhar, waar deze belijdenis op 26 september 1986 door

14 november 2011

de synode van de VGKSA is aangenomen. We bezochten het monument dat in 2004 is opgericht om deze belangrijke gebeurtenis te gedenken. Daar hoorden we ook over de vele activiteiten, die gepland zijn tussen 26 september 2011 en eind maart 2012 ter gelegenheid van de 25-jarige herdenking van de Belijdenis van Belhar, gezien als: “een gave van God en een opgave voor de kerk”. Een ontdekking was het om te merken wat een kracht er uit kan gaan van een belijdenis. ____________________________________________ Namens de Zuid-Afrika-reisgenoten, Greet Heslinga. ¹ Artikel van Leo J. Koffeman, hoogleraar kerkrecht aan de ThUK te Kampen en beleidsmedewerker oecumene in het LDC in Utrecht,in Woord en Dienst, jrg. 51, nr 6, 2002

Bezoek uit Zuid-Afrika aan VPKB-synodevergadering Prof. dr. Nico KOOPMAN en prof. dr. Dirkie SMIT (hoogleraars Stellenbosch) zullen op de komende synodevergadering van 26 november a.s. van de Verenigde Protestantse Kerk in België aanwezig zijn naar aanleiding van het ondertekenen van de Belhar-belijdenis, 25 jaar geleden. Zij zullen de vergadering toespreken over de blijvende betekenis van deze belijdenis. Plaats: Protestantse Kerk Brussel Nieuwe Graanmarkt 8 1000 Brussel

Coördinatie Kerk en Wereld

De Belijdenis van Belhar – Liturgische bewerking V1 Wij geloven in de Drie-enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, die door zijn Woord en Geest zijn kerk verzamelt en samenroept uit heel het menselijk geslacht, haar beschermt tegen inslapen en gemakzucht en haar verzorgt opdat het verzoeningswerk van Christus zichtbaar wordt. V2 Daarom geloven wij, dat de eenheid van de kerk een gave én een opdracht is, waartoe het volk van God voortdurend opgebouwd moet worden. V1 Wij geloven dat God door zijn levenscheppend Woord en Geest de machten van zonde en dood en daarom ook van onverzoendheid en haat, bitterheid en vijandschap overwonnen heeft. V2 Daarom geloven wij dat deze boodschap ongeloofwaardig wordt gemaakt in een land dat op christelijkheid aanspraak maakt, maar waar ongelijke behandeling van mensen op grond van ideologieën, van ras, afkomst of sekse normaal en rechtvaardig wordt gevonden en wordt ondersteund door een zogenaamde democratische wetgeving. A. Daarom verwerpen wij elke leer, elke theologie, elke ideologie die de scheiding van mensen op grond van ras, afkomst of sekse sanctioneert en daardoor de verzoening in Christus bij voorbaat belemmert en ontkracht. V1 Wij geloven dat God zichzelf geopenbaard heeft als de Ene die gerechtigheid en ware vrede onder mensen wil brengen; dat Hij in een wereld vol onrecht en vijandschap op een bijzondere wijze de God van noodlijdenden, de armen en de ontrechten is en dat Hij de kerk roept om Hem hierin na te volgen. V2 Daarom geloven wij dat de kerk mensen in elke vorm van lijden en nood moet bijstaan, wat onder andere ook inhoudt dat de kerk zal getuigen en zal strijden tegen elke vorm van ongerechtigheid. A. Daarom verwerpen wij elke ideologie die vormen van ontrechting legitimeert en elke leer die niet bereid is om vanuit het evangelie zo’n ideologie te weerstaan. V1 Wij geloven dat de kerk geroepen wordt om dit alles te belijden en te doen in gehoorzaamheid aan Jezus Christus, haar enig hoofd, al zouden ook de overheden en verordeningen van mensen daartegen zijn en al zou straf en lijden daaraan verbonden zijn. A. Jezus is Heer. Aan de enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest komt toe eer en heerlijkheid in eeuwigheid. Amen.

november 2011

15

Van hier en daar

Anglicanen en Lutheranen ontmoeten elkaar in studie en gebed De laatste twintig jaar zijn anglicanen en lutheranen wereldwijd nauwer gaan samenwerken, niet alleen op het niveau van de plaatselijke oecumene, maar ook door middel van gezamenlijke verklaringen en officiële samenwerkingsverbanden. Het hoogste orAnglican-Lutheran International Commission. De Meissen en Reuilly Verklaringen in 1991 en 1999 brachten op hun beurt de Britse kerken en protestanten in Duitsland en Frankrijk dichter bij elkaar. Sinds de Porvoo Verklaring (1996) verkeren anglicanen in Groot-Brittannië en Ierland, Portugal en Spanje in eenheid van Woord en Sacrament met de meeste lutheranen in Scandinavië en de Baltische Staten. Sinds 2000-2001 is dit ook het geval in de V.S.A. en Canada. g

a

a

n

s

i

n

d

s

1

9

7

0

i

s

d

e

In 1984 kwamen twee vrienden, een anglicaan en een lutheraan, “tussen pot en pint” tot de conclusie dat ze eigenlijk niet zo goed op de hoogte waren van elkaars geloofstradities. Hierop besloten ze een vereniging op te richten die zich zou richten op de relaties tussen beide zusterkerken; de AnglicanLutheran Society was geboren. Tegenwoordig telt de vereniging leden uit Noord- en Zuid-Amerika, Scandinavië, de Britse Eilanden, de Baltische Staten, Noordwest- en Centraal-Europa, Afrika en India. Tijdens bijeenkomsten zorgt dit niet alleen voor een amalgaam van de twee christelijke strekkingen zelf, maar ook van de eigen interne verschillen op regionaal, cultureel en taalkundig vlak. Verantwoordelijkheden binnen de ALS worden netjes verdeeld tussen anglicanen en lutheranen. De vereniging rekent tot haar “beschermheren” de aartsbisschop van Canterbury en de president van de lutherse wereldbond, respectievelijk Rowan Williams en Munib Younan. Driemaal per jaar geeft zij ook een tijdschrift uit, The Window, met verdere gegevens over de (toekomstige) activiteiten van de vereniging en nieuws over ontwikkelingen binnen de lid-kerken. Op regionaal vlak trachten coördinatoren plaatselijke evenementen te stimuleren en nieuwe leden te verwelkomen. Ook voor de Benelux bestaat sinds kort een afdeling. De Society bidt voor de eenheid van de wereldwijde Kerk, vooral tussen anglicanen en lutheranen. Zij promoot kennis van en interesse in beide denominaties en hun gezamenlijke ontwikkeling. Zij hoopt

16 november 2011

tevens mogelijkheden te scheppen voor verdere gezamenlijke studie, gebed, missie en onderlinge vriendschap.Een van de manieren waarop de vereniging dit tracht te realiseren, is via de tweejaarlijkse conferenties, telkens met een thema dat vanuit verschillende gezichtspunten wordt benaderd. Gezien de 400ste verjaardag van de Authorized of King James Version van de Bijbel, was het onderwerp op de conferentie te Salisbury (16-20 september) ditmaal “the Word preached – the Word read”. Ook deze keer mocht de ALS deelnemers uit alle windstreken verwelkomen. Niet alleen de vertaalgeschiedenis van de Schriften binnen de tradities kwam aan bod, maar ook aspecten van catechese en communicatie, interpretatie en de autoriteit van de Bijbel en de eigen persoonlijke relatie met Gods Woord. Naast presentaties en debat, was er ook tijd voor gebed volgens de liturgieën van beide denominaties. Een bijzondere tijd rond een bijzonder thema, dat als het ware inspeelde op alle zintuigen. De volgende conferentie zal waarschijnlijk plaatsvinden in Hongarije, die van 2016 hoogstwaarschijnlijk in Duitsland, dit in aanloop naar de Reformatieherdenkingen in 2017. Wie meent dat dit een exclusief “clubje” voor anglicanen en lutheranen is, heeft het mis; eenieder, die geïnteresseerd is in religie in het algemeen, het christendom in al haar facetten en de oecumene op verscheidene niveaus, is van harte welkom om mee na te denken en te debatteren over of te bidden voor deze kerken en hun verdere samenwerking op weg naar intensere en zichtbare eenheid. Voor meer informatie kan u terecht op de AnglicanLutheran Society website www.anglican-lutheransociety.org of haar facebook-pagina AnglicanLutheran Society Benelux. ____________________________________________ Jo Jan VANDENHEEDE Lutheraan, actief in Saint John’s Anglican Church te Gent; lid van de ALS en ‘beheer’ facebookpagina Anglican-Lutheran Society Benelux; rondt momenteel Masters Godgeleerdheid af aan de Faculteit te Brussel, met als thesisonderwerp anglicanen en lutheranen in Israël en Palestina.

Van hier en daar

Musée du Désert in Mialet De Franse president bereidt zijn volgende verkiezing voor en heeft nu ook aandacht voor de protestanten en hun bijdrage aan de geschiedenis Op 4 oktober 2011 heeft de Franse president naar aanleiding van de opname van de Causses en van de Cévennes in het werelderfgoed van de Unesco, ook het museum, Musée du Désert in Mialet (in de Gard in Zuid-Frankrijk) bezocht. Het protestantse museum bestaat dit jaar 100 jaar en na het bezoek ging Sarkozy in Alès dieper in op de tijd van 3 eeuwen geleden.

joodse kinderen waren, maar niemand deed daarover zijn mond open. Veel joden hebben zo de gruwel overleefd. Het is ook daar dat reeds in de 18de eeuw neergeschreven werd: “Niemand mag verontrust worden omwille van zijn of haar mening, ook godsdienstig, op voorwaarde dat de publieke orde zoals zij neergeschreven is in de wet, niet geschaad wordt.”

De Franse koningen stuurden toen hun dragonders naar de streek om huis te houden onder de bevolking. Zij mochten alles doen (!) Protestanten hebben hun rol gespeeld – en hebbehalve hen doden. Uit schrik hebben velen ben hun leven gegeven – voor de vrijheid van zich bekeerd tot het katholieke geloof, want zo geweten. wilde de koning het. Dat velen het uit schrik en _____________________________________________ voor de vorm deden was niet zo erg, want zo D. Rouges zei men “hun kinderen zullen wel goede katholieken worden”. Het is echter die volgende generatie die Last Post in opstand kwam, en de koningen stuurden daarop hun troepen. In Vanavond zou ik naar Ieper. Het liep tegen zessen. deze 18de eeuw verdwenen de pro- Ik reed de ondergaande zon tegemoet, en drie verdiepingen testanten in de clandestiniteit Dali-achtige wolken die door windkracht negen werden weggejaagd, (avondmaalserviezen voor de diensten in open lucht werden de hemel waaide van de aarde weg, demonteerbaar om mee te smokke- ik moest hem laten gaan, ik reed en reed, 150 per uur, len in de kleding, preekstoelen en raakte per minuut tien minuten achter. Daar ging mijn horizon. werden ter plaatse getoverd uit uitschuifbare tonnen), predikanten Als ik in Ieper arriveer is het 1917. Duitsers hebben de zon werden vogelvrij, burgers kwamen kapotgeschoten. Het licht dat er nog is, zijn explosies. aan huis (als prédicants) om gedeelten uit de bijbel voor te dragen... Ik bevind mij in een gedicht van Edmund Blunden. Men verzette zich. HugenotenVanuit de loopgraven schrijft hij een ode aan de klaproos. vrouwen die gevangen genomen werden krasten het woord Résistez Aarde heeft een groot Über-ich van bloemen over zich. Blunden heeft ze letterlijk in het vizier. in de steen in Aigues Mortes en bleven geloven. Verlaten waren zij, Het is hier een paar jaar lang maar waardig. Mensen die weerstand boden, die de knie niet bo- de laatste seconde voor je sterft. gen voor gelijk wie. Er zijn alleen maar kleinigheden.  Het is niet toevallig dat Marc Boegner in 1942 precies daar de predikanten opriep om niet toe te geven aan het Vichy-regime en haar antisemitisme. Men verborg joden. Iedereen wist wie de

Later hoorde ik onder de Menenpoort de Last Post aan: drie bugels die je tot tachtig jaar terug door wat nog over is van merg en been hoort gaan. Herman de Coninck

november 2011

17

Aankondigingen

Buiten de lijntjes kleuren Kleurrijk en hoopvol aanbod van vzw Motief Gemotiveerd Levensbeschouwing is een groot woord. Maar het sluit aan bij de ervaring dat ieder mens naar leven ´kijkt´ (beschouwt), met de dagelijkse dingen van het bestaan omgaat, op zoek naar zinvolle, hoopvolle invulling. Hoe open is levensbeschouwing? Gaat het om ons eigen gelijk of om een eng eigen belang? Of gaat het om een verlangen naar een open wereld, waarin rechtvaardigheid voorop staat? Gelukkig zijn er steeds mensen gemotiveerd om daar opnieuw over na te denken, samen te kijken naar de invloeden, vaak dominant en overheersend, met de vraag: hoe kunnen we dat heersende denken doorbreken en met recht buiten de lijntjes kleuren?!

Aanbod Motief vzw Motief is een pluralistische vormingsinstelling, met wortels in de joods-christelijke, socialistische, feministische traditie, gespecialiseerd in thema´s op het snijvlak van levensbeschouwing en samenleving. Vanuit de verschillende levensbeschouwelijke tradities wordt ontdekt: wat is hun betekenis, hun context en hun werking op mensen? En hoe verhoudt zich dat tot de grote vragen van onze samenleving: de kloof tussen arm en rijk, de neiging tot fundamentalisme en ander fanatiek gedrag, de zorg om de ecologische ruimte, de vragen rond bevrijdende woorden en de manier waarop die verzanden in machtsposities. Kan vorming dan bijdragen aan emancipatie, aan bevrijdend samenleven, aan ‘een andere wereld is mogelijk’? Er is alweer een indrukwekkend aanbod van Motief voor het komende najaar, met als motto: “ Leer ´out of the box´ te denken met Motief”. Aan te vragen bij Motief, tel. 03/2169483 – [email protected] – www.motief.org

Actief pluralisme Uitgaande van openheid en respect kan worden ontdekt wat verschillen zijn in levensbeschouwing (vruchtbaar te maken?/moeilijk te verteren?) en wat overeenkomsten zijn, zeker als je samen zoekt

18 november 2011

naar het grondverlangen van ieder kwetsbaar mens. Daarnaast ruimte voor grondige analyse van de sociaal-economische invloeden, het heersende denken in het vaak dodelijke neo-liberalisme. Speculatie en verbeurzing die de wereld lijkt te bepalen….Wat betekent daartegenover de tegenkracht van bijvoorbeeld de geloofsbelijdenis van Accra; wat betekent het in de dagelijkse keuzes van de (protestantse) kerken als deze woorden (duurzaam?) serieus worden genomen? De zoveelste vrome woorden of strategieën tot verandering? In de kursussen en ontmoetingen die Motief organiseert kan het niet zonder die vraag: hoe en waar draagt levensbeschouwing bij tot een rechtvaardiger samenleving? Hoe raken mensen en organisaties daartoe gemotiveerd, georganiseerd, met recht gevormd tegenover zoveel georganiseerde mis-vorming!

Open ruimte Motief biedt een open ruimte aan leerhuizen: langdurige projecten om samen bevrijdende verhalen tot dagelijkse werkelijkheid om te denken, om te leven. Ruimte ook om vooroordelen te doorbreken: angstige en te vaak aangewakkerde beeldvorming naar andere godsdienst, islamofobie. Ontmoetingen onder het motto ´Dar Es Salaam´ zoeken naar ontmoeting die de beelden omver haalt. Gelukkig zijn er steeds weer denkers die ´buiten de lijntjes durven kleuren´ in plaats van altijd maar de oude statements te herhalen (angstig en krampachtig). Er zijn vernieuwende islamdenkers en andere grote geesten, die ons helpen om onze geest te verruimen. En dat verruimen is niet bedoeld als een etherisch gebeuren, maar bedoeld om stem te geven aan wie het meest kwetsbaar zijn in onze wereld en een steun in de rug krijgen om hun recht te krijgen. Motief wil ons helpen vormen tot mensen, die kunnen doorzien wat ons media-gevoelig wordt aangepraat, en die daardoor hoopvol wegen vinden naar dat grote verlangen: ´Otro mundo es posible´ ofwel: geen mens meer ‘spaans benauwd’ , want een andere wereld is mogelijk! Omwille daarvan: maak gebruik van het grensverleggende aanbod van Motief. Samen kleur bekennen en buiten de lijntjes durven kleuren, een soort nieuw kerk-mozaïek? ____________________________________________ Henk VAN ANDEL, lid stuurgroep vzw Motief

Aankondigingen

Aantrekkelijk vormingsaanbod voor gemeenten Vorming ProVor vzw ProVor vzw verzorgt vormingsactiviteiten en cursussen voor ambtsdragers van protestantse gemeenten. Predikanten en kerkenraden kunnen ProVor inschakelen voor:

o

Cursussen of bijeenkomsten voor ambtsdragers op verschillend gebied • introductiecursus • gemeenteopbouw • mogelijkheden voor de gemeente om missionaire gemeente te zijn • pastoraat in de gemeente/gespreksvoering • beleid maken • efficiënt vergaderen • omgaan met conflicten • gemeente te klein? wat nu? Vorming • diaconaat • jongerenbeleid

o

Creatieve avonden rond de bijbel • Bijbel en poëzie • Bijbel en kunst • Bibliodrama o.l.v. gediplomeerd docent

o

En lezingen of bijeenkomsten over • een bekende theoloog • feministische theologie • het kerklied • belijdenisdocumenten • werken met vluchtelingen • intercultureel bijbellezen • een cursus Hebreeuws • geloof en wetenschap • sterven, rouw, hoe verder na het verlies van een dierbare • God en het lijden • pluralisme • evangelische en pentecostaalse tradities • betrekkingen jodendom-christendom

Voor gedetailleerde informatie: zie de ProVorfolder, die onlangs aan alle gemeenten is verstuurd of stuur een mail aan [email protected] ProVor vzw, p/a Koen D’haen, Herlaerstraat 1 - 1800 Vilvoorde - Tel 02/251.99.74

november 2011

19

Aankondigingen

William Tyndale-Silo-gemeente herdenkt dit jaar William Tyndale 475 jaar na zijn dood met op het programma onder andere 25 november 2011 tot december 2011

Expo William Tyndale Bibliotheek Vilvoorde, Grote Markt 9, 1800 Vilvoorde

08 december 2011

Poëzie en de Bijbel met Benno Barnard, Geert van Istendael en Willem Jan Otten Bibliotheek Vilvoorde, Grote Markt 9, 1800 Vilvoorde

Inschrijvingen en contact: [email protected] 21 maart 2012 om 20:00

Lezing Wim de Hertogh over leven en werk van William Tyndale WTS-kerk, Rondeweg 3 - 1800 Vilvoorde De Bijbel in het Vilvoords door Toneelvereniging De Violier

Tentoonstelling Vorstelijk Verzameld 5 oktober 2011 tot 15 januari 2012 Brugge Het Kunsthistorisches Museum in Wenen bezit één van de belangrijkste collecties oude meesters ter wereld. Die kunstwerken werden door de eeuwen heen verzameld door de aartshertogen van Oostenrijk en de latere keizers van het Heilig Roomse Rijk. Vanaf het huwelijk tussen Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk (1477) tot aan het einde van het ancien régime (1789) waren er nauwe banden tussen het Habsburgse vorstenhuis en de Lage Landen. Wenen leent een opmerkelijke selectie van 54 topstukken uit, allen daterend uit de 15de en 16de eeuw, afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden en van een bijzonder hoge artistieke kwaliteit. De schilderkunst uit deze eeuwen vertelt dat nieuwe ideeën geboren worden. Kortom de Hervorming is op gang. Hoewel God in die tijd niet in vraag gesteld wordt, kan men toch spreken van secularisatie of beter van een ontvoogding van de stedelijke burgerij ten opzichte van adel en Kerk. In de Nederlanden is er ook de invloed van de Devotie moderna met Geert Grote: plaats voor een persoonlijke relatie met God en meevoelen met het lijden van Christus. Jan van Eyck, Hugo van der Goes, Hans Memling, Gerard David, Michiel Sittow, Juan de Flandes, Jan Gossaert, Joos van Cleve, Joachim Patinir, Jheronimus Bosch, Pieter Bruegel en andere meesters komen de permanente collectie van het Brugse Groeningemuseum drie maanden vervolledigen. Groeningemuseum | Dijver 12 | 8000 Brugge

20 november 2011

Reactie

Aan Tafel De redactie heeft een aantal vragen ontvangen betreffende het titelblad van het oktobernummer van Kerkmozaiek Aan tafel ; de bronmelding was helaas verdwenen. De krijtpasteltekening op het titelblad is van Pierre Claes en komt uit het boek Onz’Ier bèi ons in Brussel. Dit boek vertelt het verhaal van het leven van Jezus maar dan in het typisch Brussels decor. Op deze tekening zie je de Emmausgangers geplaatst op de Grote Markt van Brussel. In de achtergrond herkennen wij de huizen De Gulden Boom, waar de brouwersgilde is gevestigd, het huis De Zwaan met het restaurant La Maison Du Cygne, het hoekhuis De Sterre met het bronzen beeld van Everard ‘t Serclaes, de straat naar Manneken Pis en de linkervleugel van het stadhuis van Brussel. De bijhorende tekst (in het Brussels dialect) is als volgt: “Twie van Onz’Ier zan volgelinge woere onderweg no ën dërpke, as ze, tèige den oevend, ne vremde teige kwoeme. Al marchèirend begoste ze mè malkander te babëllë ouver wat ër in de stad allemoe gebeud was mè ne meens da z’oo ‘t kroois genoegeld anj. «Kom mèi binne» zaa daan iene tèige-n-ëm «waaile goen ee ë stukske-n-èite en uuk sloepe, want ‘t wëd doenker booite.» As on ’t toefel zoete sprak ëm de zèige-n-ooit, brak het bruud èn gaf eule-n-eeder ë stuk. Op daan moment veel eule frang èn wiste ze mè wee da ze te doon anj.» Het boek Onz’Ier bèi ons in Brussel is een verlengstuk van het vorig boek De Krooiswèg van Onz’Ier deu de Stroete van Brussel. Daarin schreef Pierre Claes waarom hij Brussel als decor gebruikte: «Moest daan Meens de dag van vandoeg wei komme, étant donné onze-n-bien être matériel én d’onverschilligaait op spiritueel gebeed dee doen van voech komt, ahwèl, geluuft ma nëwo, daan Soekeleir za just’t taaigeste veu emme as 2000 joer geleie. Amen» Harry Sinnaghel

Rudyard Kipling Bij het begin van de oorlog, in september 1914, riep de Nobelprijswinnaar literatuur Rudyard Kipling de Engelsen op om zich te verzetten tegen de barbarij (de ‘Hun’) uit het Oosten. In september 1914 verscheen van zijn hand dit gedicht in The Times: For all we have and are For all our children’s fate Stand up and take the war The Hun is at the gate! Vele lezers van zijn succesroman Jungle Book, tieners en twens, meldden zich aan. En voor z’n eigen, enige zoon, net 18 geworden en bijziend (afgekeurd dus) regelde hij dankzij zijn invloedrijke netwerk toch nog een plaatsje in het leger. Na de slag bij Loos (september 1915), de eerste echte waaraan hij meedeed, werd zijn zoon opgegeven als ‘vermist’. Later publiceerde Kipling Epitaphs of the War 1914-1918. Een van de kortste grafschriften is deze: Common Form If any question why we died, Tell them, because our fathers lied.

november 2011

21

Getuigenis

Aan Tafel Ik wil jullie iets vertellen over mijn visie op god. Ik wil daarbij teruggaan naar mijn kindertijd en, laat ons zeggen, totdat ik zo’n jaar of twintig was. Het is dus al lang geleden. Voor mij was die god toen vrij eenvoudig. Hij, ja het was absoluut een ‘hij’, werd geschreven met een grote hoofdletter. Als ik aan hem dacht, had hij inderdaad een grote witte baard en iets in de hand wat een staf moet zijn geweest. Hij had alles onder controle. Hij bekeek alles vanuit zijn hoge hemel. Hij gaf punten voor alles wat we deden of niet deden. En als we pech zouden hebben om dood te gaan dan zouden we de afrekening voorgeschoteld krijgen: een positief saldo: recht naar de hemel met rijstpap met gouden lepeltjes. Was het saldo nul: een tijdje gaan branden in het vagevuur. Het ergste echter was sterven in staat van doodzonde. Recht naar de hel, de eeuwige verdoemenis. En ik kan al zo slecht tegen de warmte! Hoe wist ik dat allemaal zo zeker? Heel eenvoudig: dat werd me allemaal haarfijn uit de doeken gedaan, via mijn ouders en de school, door de katholieke leer, wereldwijd verspreid vanuit het onfeilbare Rome, met aan het hoofd een alleenheerser met de naam ‘paus’, pontifex maximus et sanctissimus. Dit alles heb ik in de jaren daarna van mij afgezet… Ik had het de laatste jaren, tussen 1965 en 1990 zo goed gehad. Ik had me van god noch gebod iets aangetrokken. Ik had absoluut geen nood aan een god. Alles was best naar mijn zin. Maar toen, vanaf 1990, ontmoette ik andere mensen. Ik begon godsdienstwetenschappen te studeren. De bijbel werd plots belangrijk in mijn leven... Ik kwam rechtstreeks in aanraking met armoede. Ik ervoer aan mijn eigen vel wat het is een lege koelkast te hebben. Elke dag schrik te hebben dat de facteur iets in je bus zou steken, want het zou wel één of andere rekening kunnen zijn die je toch niet kon betalen.

22 november 2011

Aanschuiven aan de deur van de sociale assistente van het OCMW, die sowieso toch niets verstond van heel je situatie. Hoe zou ze? Ze kon immers niet weten wat het betekent niets te hebben. Waar zou ze het geleerd hebben? Waar wordt het vak ‘armoede’ onderwezen? Maar wat heeft mijn godsbeeld hiermee te maken? ALLES! Ik kan het misschien best zo uitdrukken: vanuit een vrij statische god, ginder ergens boven, is het voor mij een actieve god geworden, waarvan ik me absoluut geen beeld meer kan voorstellen. Ik hoor alleen DE STEM die me voortdurend en overal oproept om te DOEN. Ik hoor en zie DE STEM als mensen in nood zijn, als mensen onrechtvaardig behandeld worden door onze maatschappij; als mensen klein gehouden worden; als mensen niet meetellen; als mensen geen stem hebben in onze wereld. Dan zet DE STEM mij in beweging, in verzet tegen het onrecht. En dan denk ik aan die oude bijbel. Een boek dat al lang versleten moest zijn. (In Rome is hij trouwens reeds onleesbaar geworden.) Een boek waarin de profeten niets anders doen dan oproepen om op te komen voor die armsten, die kleinsten, die NIETSEN. De profeten, die ons aanzetten het onrecht aan te klagen, want anders zaaien wij het zelf uit en zal het duizendvoudig opkomen in de toekomst, zegt Alexander Solzjenitsin. Dit alles in naam van DE STEM. Ik vind het een mooie, prachtige, verleidelijke, niet evenaarbare stem. En dus zal god toch nog een vrouw zijn zeker?! Ze heeft de tafel klaar gezet. We zijn allemaal uitgenodigd. Durf je mee aanschuiven? ________________________________________________________________________________ Koen.

Colloquium Op 29 november 2011 van 9 tot 18.00u. organiseert SPEP (= Service Protestant d’Education Permanente, de Franstalige tegenhanger van ProVor, de protestantse dienst voor volwassenenvorming), in samenwerking met de Franstalige Unie van Vrijzinnige Verenigingen een colloquium in het Brusselse Stadhuis met als thema: “De Staat en godsdiensten: welke evolutie voor Europa”. Meer info: Vincent Dubois: 02/510.61.63 of [email protected] (In de vorige nummer stond foutief dat dit colloquium plaatsvond op 29 oktober 2011.)

november 2011

23

Aankondiging

Concert Christus Koning Koor en orkest van het Antwerps Collegium Musicum olv Willem Ceuleers brengen een driedelig programma met muziek rond het thema ‘God als Koning’: met oude muziek van Praetorius, Schein, Schütz, Scheidt en twintigste eeuwse muziek van Karg-Elert en Hugo Distler en nieuw werk van Willem Ceuleers zelf.

.......................................................................................... Waar en wanneer? vrijdag 18 november 2011, 20.00u.: Brussel/Laken, Sint-Lambertuskerk zondag 20 november 2011,15.00u.: Antwerpen, Protestantse Kerk, Lange Winkelstraat 5 meer info: www.dick.wursten.be/acm.htm

..........................................................................................

Protestants Sociaal Centrum Brussel Ontdek onze sociaal culturele activiteiten! Herinnert u zich ons “Welzijnsproject”, een algemeen project van welzijn voor de begunstigden van het PSC? Het is belangrijk sociale banden te ontwikkelen, aangename momenten door te brengen, het zelfvertrouwen te ontwikkelen en hoop in de toekomst te brengen. Ons doel is uiteindelijk hen de nodige energie te geven om hun sociaal, professioneel en gezinsleven zelf in handen te nemen. Dit jaar, met de steun van CERA, hebben wij een aantal zeer aangename dagen kunnen doorbrengen: bezoek aan Pairi Daiza, bezoek aan het Arboretum van Kalmthout, een dag aan zee met bezoek aan het Museum voor Moderne Kunst. Voor verdere inlichtingen: 02/512.80.80. U kan ons ook financieel steunen door een schenking over te maken op ons bankrekeningnummer 424-5540371-42 (u kunt van een belastingsvrijstelling genieten bij een storting van 40 € of meer). Protestants Sociaal Centrum, Cansstraat 12 - 1050 Elsene

24 november 2011

Op de tweede zondag van november - 13.11.2011 vieren we de Vlaamse BIJBELZONDAG!

U kunt natuurlijk denken: in onze kerk is het elke zondag Bijbelzondag! Maar toch is het goed om één zondag per jaar echt even stil te staan bij het feit dat wij een Bijbel hebben, zelfs in diverse vertalingen, terwijl vele andere christenen nog geen Bijbel in hun eigen taal hebben of het Boek niet kunnen betalen. Daarom nodigen we u als kerk graag uit om op 13 november Bijbelzondag te vieren. Bijbelzondag staat in het teken van internationale solidariteit. Jonge kerken in het zuiden WACHTEN op de Bijbel. U wilt uw zusterkerken in Afrika vast helpen aan de Bijbel. Dat kan ook! Op de Vlaamse Bijbelzondag houden we een kerkcollecte voor de kerken in West-Afrika. Doet u mee? Het Vlaams Bijbelgenootschap heeft materiaal gemaakt om u te helpen invulling te geven aan de viering van Bijbelzondag in uw gemeente. U kunt de diverse materialen gratis downloaden via www.bijbelvlaanderen.be. Hieronder vindt u een overzicht: Bijbellezingen voor zondag 13 november 2011 o Spreuken 31:10-31 o Matteüs 25:14-30 Preekschets en liedsuggesties door ds. Eric Corthauts ‘Werken met de talenten van God’ (DOC) Informatie over het Bijbelwerk in West-Afrika o Alfabetisering in Burkina Faso (PDF) o Hoera! Ik mag naar de zondagsschool (DOC) o Wenskaarten ten voordele van het Bijbelwerk in West-Afrika Vlaams Bijbelgenootschap (VBG) Pascal Lauwaert, directeur Pelderijnstraat 10 8310 Brugge (St.Kruis) tel. 050-79.10.21 fax. 050-79.10.22 e-mail: [email protected] website: www.bijbelvlaanderen.be

november 2011

25

Advertentie

VPKB ’t Keerske in Brugge heeft per 1 september 2012 een vacature voor een voltijds predikant (m/v) Wij zoeken iemand, die -

een theologische opleiding op universitair niveau heeft afgerond; Gods woord op een verantwoorde theologische wijze weet te vertalen naar onze tijd en met respect voor de traditie kan inspireren; respect en belangstelling heeft voor de pluriformiteit en de verschillende leeftijdsgroepen in onze gemeente; met de plaatselijke kerkenraad en werkgroepen samenwerkt, hen begeleidt en ondersteuning biedt; actief medewerking verleent aan opbouw en organisatie van de landelijke kerk, en haar Constitutie en Kerkorde onderschrijft; een sterk pastorale, missionaire en oecumenische houding tentoon spreidt en bereid is mee te werken aan de zichtbaarheid van het christelijk geloof in de maatschappij; open staat voor evaluatie en permanente vorming; affiniteit heeft met de moderne media en samenwerkt bij redactie van kerkblad en website; representatief en communicatief vaardig is.

Onze gemeente is gehuisvest in een historische kapel in het centrum van Brugge. Wij bieden een eerste predikantsplaats en een ruime, goed gelegen pastorie.

Voor volledige profielschetsen en verdere informatie verwijzen wij naar onze website: www.protestantsekerkbrugge.be Ook kunt U zich wenden tot de voorzitter van de beroepingscommissie, dhr. Jan van Groenigen. Uw sollicitatie graag uiterlijk 6 weken na verschijning van deze advertentie aan dhr. Jan van Groenigen Zandwege 10, 8490 Varsenare. Tel. +32 50387262; Mob. +32 474270874 e-mail: [email protected]

26 november 2011

Advertentie

De Verenigde Protestantse Kerk in België zoekt per 1 januari 2013 een voorzitter synodale raad Deze predikant zal passen in de hieronder volgende profielschets. Hij/zij zal de volgende taken behartigen: (Ter herinnering de taken voorgeschreven door de constitutie, art. 30:  voorzitter synodale raad,  representatieve functies opgedragen door de synode vergadering,  vertegenwoordiger van de kerk bij de burgerlijke overheid als ‘synodevoorzitter’.) 1. als voorzitter van de synodale raad in een collegiale geest nieuw beleid initiëren (voor het uitvoeren hiervan kan hij/zij rekenen op een aantal administratieve krachten o.l.v. een administratief directeur); 2. als teken van eenheid een verbindende functie uitoefenen door actief aanwezig te zijn op alle niveaus van de Kerk, o.a. in plaatselijke gemeenten, districten, commissies/ werkgroepen en door een broederlijke relatie met de predikanten te onderhouden; 3. als vertegenwoordiger van de VPKB volgende representatieve functies waarnemen: - covoorzitter Administratieve Raad voor de Protestants-Evangelische Eredienst (ARPEE); - belangenverdediging van de VPKB bij de diverse overheden, - bij andere Kerken en denominaties in binnen- en buitenland.

Hij/zij zal over volgende kundigheden en vaardigheden beschikken: (Ter herinnering, de voorwaarden vermeld in de kerkorde, art. 30.3:  predikant,  licentiaat protestantse godgeleerdheid,  een 10 jaar actieve ambtsperiode, waarvan minstens vijf als verkozen predikant van een plaatselijke gemeente.) 1. een bekwaam theoloog die, gedragen door een persoonlijke spiritualiteit, de bijbelse boodschap vertaalt in een visie en een plan voor de VPKB in de 21e eeuw; 2. een persoon met bestuurlijke kwaliteiten, die vergaderingen kan leiden, die in teamverband kan werken, die kan delegeren; 3. een communicatieve persoonlijkheid, die zichtbaar aanwezig is, zich duidelijk uitdrukt, open, luistervaardig, meedenkend, met empathie (in één woord pastoraal), die actief tweetalig is of wordt (Nederlands – Frans). Kennis van Duits en Engels is sterk aanbevolen.

Kortom zal het een persoon zijn met een motiverende, bezielende en samenbrengende persoonlijkheid, die als voortrekker nieuwe wegen durft te wijzen en te gaan met de nodige creativiteit en souplesse, in samenwerking met de synodale raad, de districten en gemeenten.

Sollicitaties, in het Nederlands en het Frans, dienen uiterlijk 12 januari 2012 te worden gericht aan: Huis van het Protestantisme Coördinatoren Administratie en Financiën Brogniezstraat 44 1070 Brussel

november 2011

27

Colofon Verantwoordelijke uitgever Dr. Guy Liagre

Rudyard Kipling In 1915 verscheen van Rudyard Kipling “My Boy Jack”. Het gaat over iemand die vermist is op zee, maar dat niet alleen, dat is wel duidelijk. “Have you news of my boy Jack?” Not this tide. “When d’you think that he’ll come back?” Not with this wind blowing, and this tide. “Has any one else had word of him?” Not this tide. For what is sunk will hardly swim, Not with this wind blowing, and this tide. “Oh, dear, what comfort can I find?” None this tide, Nor any tide, Except he did not shame his kind — Not even with that wind blowing, and that tide. Then hold your head up all the more, This tide, And every tide; Because he was the son you bore, And gave to that wind blowing and that tide!” _____________________________________________ “My Boy Jack” is de naam van een toneelstuk (1997) waarin het verhaal van de familie Kipling wordt verteld. In de verfilming (2007) speelt Daniel Radcliffe (Harry Potter) de rol van John (Jack) Kipling.

28 november 2011

Redactieteam Bea Baetens ds. Edwin Delen ds. Ernst Veen dr. Dick Wursten Redactieadres: Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel tel.: +32-(0)2-511 44 71 fax.: +32-(0)2-510 61 74 E-mail: [email protected] Website : http://www.vpkb.be Prijzen Kerkmozaïek • Individueel abonnement: 15,00 euro • Groepsabonnement: 12,50 euro (vanaf minimum 5 exemplaren naar éénzelfde adres) • Steunabonnement: 20,00 euro Vorige nummers Kerkmozaïek http:/www.hipgo.be/kerkmozaiek/ Storten kan op rekeningnummer 068-0715800-64 van de Verenigde Protestantse Kerk in België, Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel. IBAN BE29 0680 7158 0064 BIC GKCCBEBB De redactie behoudt zich het recht voor om bepaalde artikelen niet te publiceren, indien nodig in te korten en/of redactioneel te bewerken. Zij is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de artikelen en slechts ten dele voor de stijl. Organisaties en tijdschriften, niet behorend tot de VPKB, die artikelen uit het maandblad Kerkmozaïek geheel of gedeeltelijk wensen over te nemen of te bewerken, dienen dit schriftelijk aan te vragen op het redactieadres. Sluitingsdatum volgende Kerkmozaïek : 16 november 2011

l se su r B 0 7 0 1 4 4 ta a r ts z e i n g ro B , e rg a iL . G .r d : s e r d a d n e z fa n e r e v e g ti u . w t n a r e V le ss u r B 0 7 0 1 : r o o t n a k e fti g f A

Creatie cover: Drukkerij N. de Jonge n.v., 1850 Grimbergen