Over het boek De liefde faalt nooit en het leven zal niet falen zolang er liefde is. Wat ook je geloof mag zijn, zoek allereerst de liefde. Zij is hier, bestaat nu, op dit moment. Het ergste lot dat een mens kan treffen is in eenzaamheid te leven en te sterven, zonder lief te hebben of liefgehad te worden. De tijd verandert niet de mens, de kracht van de wil verandert niet de mens. De liefde wel. Het is beter niet te leven dan niet lief te hebben. Over de auteur Paulo Coelho (Rio de Janeiro, 1947) is een wereldwijd gevierde schrijver. Zijn werk verschijnt in 170 landen en 80 talen. Van de ruim dertig titels die zijn oeuvre omvat zijn mondiaal gezien 165 miljoen exemplaren verkocht. Daarvan zijn er ruim 1,8 miljoen verschenen in Nederlandstalige edities.
Leverbare boeken van Paulo Coelho bij De Arbeiderspers: De pelgrimstocht naar Santiago De alchemist Aan de oever van de Piedra huilde ik De Vijfde Berg Veronika besluit te sterven De duivel en het meisje De strijders van het licht Elf minuten Leven – de mooiste citaten De Zahir Als een rivier De heks van Portobello De hoogste gave Brida De winnaar staat alleen Liefde – de mooiste citaten De beschermengel Aleph Manuscript uit Accra Overspel
Paulo Coelho Paulo Coelho DeDe hoogste gave hoogste gave Een bewerking van Henry Drummonds Een bewerking van Henry Drummonds The Greatest ThingThing in theinWorld The Greatest the World Vertaald doordoor Piet Janssen Vertaald Piet Janssen
Leesfragment
Uitgeverij De Arbeiderspers Uitgeverij De Arbeiderspers Antwerpen Amsterdam Amsterdam · · Antwerpen
Copyright bewerking © 1991 Paulo Coelho Copyright Nederlandse vertaling © 2007 Piet Janssen/ bv Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam Deze uitgave werd gepubliceerd met toestemming van Sant Jordi Asociados, Barcelona, Spanje; alle rechten voorbehouden Oorspronkelijke titel: O Dom Supremo Oorspronkelijke uitgave: Editora Rocco Ltda., Rio de Janeiro, Brazilië Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van bv Uitgeverij De Arbeiderspers, Herengracht 370-372, 1016 ch Amsterdam. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from bv Uitgeverij De Arbeiderspers, Herengracht 370-372, 1016 ch Amsterdam. Omslagontwerp: Nico Richter Foto omslag: Josh Westrich/zefa/Corbis isbn 90 295 4 /9420 nur2302 isbn 978 e-book 9786597 90 295 / nur 302 www.arbeiderspers.nl isbn paperback 978 90 295 6597 4 / nur 302 www.paulocoelho.nl www.arbeiderspers.nl www.paulocoelho.nl
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Heilige Maria, onbevlekt ontvangen, bid voor ons die onze toevlucht tot u zoeken. Amen.
Pagina 5
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 6
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 7
‘Zie je deze vrouw? Ik ben in jouw huis te gast, en je hebt me geen water voor mijn voeten gegeven; maar zij heeft met haar tranen mijn voeten natgemaakt en ze met haar haar afgedroogd. Je hebt me niet begroet met een kus; maar zij heeft, sinds ik hier binnenkwam, onophoudelijk mijn voeten gekust. Je hebt mijn hoofd niet met olie ingewreven; maar zij heeft met geurige olie mijn voeten ingewreven. Daarom zeg ik je: haar zonden zijn haar vergeven, al waren het er vele, want ze heeft veel liefde betoond; maar wie weinig wordt vergeven, betoont ook weinig liefde.’ Toen zei hij tegen haar: ‘Uw zonden zijn u vergeven.’ Zijn tafelgenoten dachten bij zichzelf: wie is hij, dat hij zelfs zonden vergeeft? Hij zei tegen de vrouw: ‘Uw geloof heeft u gered; ga in vrede.’ Lucas 7:44-47
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 8
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
Eind vorige eeuw kwam op een koude lentemiddag een aantal mannen en vrouwen samen
09:56
Pagina 9
9
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 10
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 11
Om de beroemdste prediker van die tijd te horen. Het waren mensen die uit verschillende plaatsen in Engeland kwamen en benieuwd waren naar wat de man te zeggen had. Maar na acht maanden van reizen en vermoeiend evangelisatiewerk in verschillende landen voelde de prediker zich leeg. Hij keek naar het kleine groepje toehoorders, probeerde het een paar zinnen en gaf op. Gods Geest had hem die middag niet aangeraakt. Aangeslagen, zonder te weten wat hij moest doen, wendde hij zich tot een van de toehoorders, een jonge zendeling. De jongen was sinds kort terug uit Afrika. Misschien dat hij iets interessants te vertellen had. Dus vroeg hij de jongen om hem te vervangen. De mensen, daar in die tuin in Kent, waren enigszins teleurgesteld.
11
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 12
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 13
Geen van allen wist wie die jonge zendeling was. In feite was hij niet eens een zendeling; hij had van de wijding tot geestelijke afgezien omdat hij twijfelde of dat wel zijn roeping was.
13
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 14
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 15
Op zoek naar een invulling van zijn leven, op zoek naar zichzelf, had de jongen twee jaar doorgebracht in de binnenlanden van Afrika – geïnspireerd door het voorbeeld van mensen die hun droom waren gevolgd. De toehoorders in de tuin in Kent waren niet blij met de invaller. Ze waren gekomen voor een prediker die ervaren, wijs en beroemd was. Nu moesten ze iemand aanhoren die – evenals zij – nog worstelde om zichzelf te vinden. Maar Henry Drummond – zo heette de jongen – had al wel het een en ander geleerd.
15
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 16
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Henry vroeg een van de aanwezigen of hij zijn bijbel mocht lenen en hij las een fragment voor uit de brief die Paulus schreef aan de Korinthiërs:
Pagina 17
17
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 18
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 19
‘Al sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen – had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal. Al had ik de gave om te profeteren en doorgrondde ik alle geheimen, al bezat ik [alle kennis en had ik het geloof dat bergen kan [verplaatsen, had ik de liefde niet, ik zou niets zijn. Al verkocht ik mijn bezittingen omdat ik voedsel aan de armen wilde geven, al gaf ik mijn lichaam prijs en kon ik daar trots op zijn, had ik de liefde niet, het zou mij niet baten. De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen [zelfgenoegzaamheid.
19
Coelho De hoogste gave (binnw.)
20
01-11-2007
09:56
Pagina 20
Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt [ze, in alles volhardt ze. De liefde zal nooit vergaan. Profetieën zullen verdwijnen, talen zullen verstommen, kennis zal verloren gaan, want ons kennen schiet tekort en ons profeteren is beperkt. Wanneer het volmaakte komt, zal wat beperkt is verdwijnen. Toen ik nog een kind was, sprak ik als een kind, dacht ik als een kind, redeneerde ik als een kind. Nu ik volwassen ben, heb ik al het kinderlijke achter me gelaten.
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 21
Nu kijken we nog in een wazige spiegel, maar straks staan we oog in oog. Nu is mijn kennen nog beperkt, maar straks zal ik volledig kennen, zoals ik zelf [gekend ben. Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde.’
21
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 22
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 23
Iedereen deed er eerbiedig het zwijgen toe en luisterde. Maar ze waren teleurgesteld. De meesten kenden het fragment al en hadden er uitgebreid over nagedacht: de jongen had beter iets originelers kunnen kiezen, iets interessanters. Toen hij ophield met lezen, deed Henry de bijbel dicht, sloeg zijn ogen op naar de hemel, en begon:
23
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 24
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 25
‘Allemaal hebben we ons weleens deze ene vraag gesteld, een vraag die van alle tijden is: wat is het belangrijkste in mijn leven? We willen onze tijd zo goed mogelijk besteden en er is niemand die dat in onze plaats kan doen. Dus willen we weten waar we onze inspanningen op moeten richten, wat het hoogste is waarnaar we kunnen streven. Meestal krijgen we te horen dat in het spirituele leven het geloof het belangrijkste is. Op dit simpele woord “geloof ” zijn vele eeuwen van religieus leven gebaseerd. Denken we écht dat het geloof het belangrijkste is, het belangrijkste ter wereld is? Nou, dan slaan we de plank volledig mis. Dat idee kunnen we gerust laten varen. In het hoofdstuk dat ik zojuist voorlas, werden we teruggevoerd naar de vroegste tijden van het christendom. En we zagen: Ons
25
Coelho De hoogste gave (binnw.)
26
01-11-2007
09:56
Pagina 26
resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. Dit is niet zomaar een opmerking van Paulus, de schrijver van die regels. Per slot van rekening schreef hij even eerder al over het geloof, en toen zei hij dit: Al had ik het geloof dat bergen kan verplaatsen, had ik de liefde niet, ik zou niets zijn. Paulus ging het onderwerp niet uit de weg; integendeel, hij vergeleek het geloof met de liefde en concludeerde: [... ] de grootste daarvan is de liefde. Het zal voor Paulus heel moeilijk zijn geweest om dit te zeggen; we raden een ander meestal iets aan waar wijzelf sterk in zijn. En de liefde was niet Paulus’ sterkste kant. De oplettende bijbelstudent zal zijn opgevallen dat de apostel met het klimmen der jaren toleranter, milder werd. Maar de hand die schreef “maar de grootste daarvan is de liefde”, is in zijn jeugd vele malen bevlekt geweest met bloed. De brief aan de Korinthiërs is niet het enige document dat de liefde aanwijst als het summum bonum, de hoogste gave. De meesterwerken van het christendom verschillen op dit punt niet.
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 27
Petrus zegt: “Heb elkaar vóór alles innig lief, want de liefde bedekt tal van zonden.” Johannes gaat veel verder: “God is liefde.” In een ander fragment van Paulus vinden we: “De wet vindt zijn vervulling in de liefde.” Waarom zei Paulus dit? In die tijd probeerden de mensen in het paradijs te komen door de tien geboden te vervullen – en ook nog de honderden andere tien geboden die ze op basis van de stenen tafelen hadden gefabriceerd. Eerbiediging van de wet was alles. Belangrijker nog dan leven. Dus heeft Christus gezegd: “Ik zal jullie een manier laten zien, een manier om bij mijn Vader te komen, die simpeler is. Als jullie die leren, kunnen jullie honderden andere dingen doen, zonder bang te zijn dat je God zult beledigen. Liefde. Als jullie liefhebben, eerbiedigen jullie de wet, ook al zijn jullie je daar niet van bewust.” We kunnen bij onszelf nagaan of deze raad klopt. Laten we een willekeurig gebod pakken: “Heb God lief boven alles.” Ziedaar de liefde.
27
Coelho De hoogste gave (binnw.)
28
01-11-2007
09:56
Pagina 28
“Gebruik Zijn naam niet ijdel.” Zouden wij over iemand die we liefhebben zomaar een loze opmerking maken? “Houd de dag des Heren en de feestdagen in ere.” Zien we niet vaak vol verlangen uit naar de dag waarop we onze geliefde zullen ontmoeten om ons aan de liefde te kunnen wijden? Als we God liefhebben, dan houden we zonder meer de dag des Heren en de feestdagen in ere. De liefde vraagt ons om aan al Gods wetten te gehoorzamen. Als iemand liefheeft, is het niet nodig hem te vragen zijn vader en moeder te eren, of om niet te doden. Iemand die het goede wil, vragen niet te stelen, staat gelijk aan hem beledigen. Want hoe zou hij iemand kunnen bestelen van wie hij houdt? En voor hem zal het gebod niet vals te getuigen ook overbodig zijn, want hij zal het nooit doen – zoals hij ook niemand zal begeren die door een ander wordt bemind. Dus, “de wet vindt zijn vervulling in de liefde.” De liefde is de regel die alle andere regels samenvat.
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 29
De liefde is het gebod dat alle andere geboden zin geeft. De liefde is het geheim van het leven. Paulus heeft dit ten langen leste geleerd. En in de brief die we nu lezen, heeft hij ons de beste en belangrijkste beschrijving van het summum bonum, de hoogste gave, gegeven.
29
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 30
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 31
Paulus begint met de liefde te vergelijken met andere dingen, dingen waar in zijn tijd veel waarde aan werd gehecht. Hij vergelijkt de liefde met de welsprekendheid: een edele gave, in staat de harten en geesten van de mensen te raken en hen te stimuleren tot belangrijke en heilige taken, of tot grenzeloze avonturen. Paulus verwijst naar de grote predikers en zegt: Al sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen, had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal. We weten allemaal wel waarom. Hoe vaak horen we niet spreken over grote idealen, over het verbeteren van de wereld? Maar zulke woorden klinken gevoelloos, liefdeloos, ze raken ons niet, hoe logisch en intelligent ze ook mogen lijken. Paulus vergelijkt de liefde met het profeteren, met geheimen. Hij vergelijkt haar met het geloof, met liefdadigheid.
31
Coelho De hoogste gave (binnw.)
32
01-11-2007
09:56
Pagina 32
Waarom is de liefde belangrijker dan het geloof ? Omdat het geloof niet meer dan een weg is die ons naar de hoogste liefde leidt. Waarom is de liefde belangrijker dan de liefdadigheid? Omdat de liefdadigheid slechts een van de uitingsvormen van de liefde is. En het geheel is altijd belangrijker dan het deel. Bovendien is de liefdadigheid ook alleen maar een weg, een van de vele wegen die de liefde benut om ons te verbinden met onze naaste. En er is, zo weten we allemaal, liefdadigheid waarin liefde nauwelijks een rol speelt. Het is heel makkelijk om een arme op straat een muntje toe te werpen. Over het algemeen is het makkelijker om dit wel te doen dan het niet te doen. We voelen ons niet langer schuldig aan dat gruwelijke tafereel van ellende. Wat een opluchting, en dat al door een enkel muntje! Voor ons een koopje, en het lost het probleem van de bedelaar op. Maar als we werkelijk van die arme man zouden houden, zouden we veel meer voor hem doen.
Coelho De hoogste gave (binnw.)
01-11-2007
09:56
Pagina 33
Of we zouden niets doen. We zouden geen muntje geven, en wie weet zou ons schuldgevoel over dat soort ellende de ware liefde in ons wakker kunnen maken. 33