Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
Hoe zal het BVD programma in België er uit zien? Dr. Stefaan Ribbens
1
Onze missie
DGZ is dé betrouwbare partner van de Vlaamse veehouder om met gezonde dieren op duurzame wijze veilig voedsel te produceren. 2
1
Organisatiestructuur
Identificatie & Registratie
Gezondheids zorg
Laboratorium
Herkauwers
Diagnostici
Varkens Pluimvee 3
Gezondheidszorg herkauwers - #1 -1 Koen De Bleecker
Hans Van Loo Abortusprotocol
Teamleider
Jozefien Callens BVD
Stefaan Ribbens BVD
Annelies Goolaerts IBR
Jo Maris
Veepeiler Rund
Guido Bertels
Kleine herkauwers
Lien Merchiers Paratuberculose
Eva Van Mael
Kleine herkauwers 4
2
Diagnostici Cora Miry
Teamleider Diagnosticus varkens
Marieke Strubbe Rundvee
Annick Gryspeerdt Pluimvee & paarden
Katrijn Rosiers Histologie
Emily Rolly Varkens
5
Programma? Waarom?
Wat?
STOP BVD!
Hoe?
Wanneer?
3
Dierziekten richten naar preventie! Diergezondheid Infectiedruk
immuniteit (afweer)
BVD!!!
Infectieziekten (bestrijding en preventie)
Diagnose (curatief)
PREVENTIE
Evaluatie (behandeling of anders)
programma’s
vrijwillig
verplicht 7
Waarom BVD-bestrijden? Probleem: meerdere oorzaken LADENKAST • Elk schuifje = probleem • BVD: de grootste lade? • IBR, … • Koecomfort & hygiëne • Voeding, mineralen • ………. Wanneer te veel schuifjes open 8
4
Waarom BVD bestrijden? KAST VALT OM: gezondheidsproblemen productie daling
STERFTE !
9
Huidige wetgevende ondersteuning • Op dit ogenblik geen wetmatige aanpak! • Geen gestructureerd bestrijdingsprogramma maar VRIJWILLIG • Enkel wet op koopvernietiging: ‐ Koopvernietiging kan ingeroepen worden als 2 antigen positieve resultaten met min 21 dagen tsstijd kunnen voorgelegd worden (beiden uitgevoerd binnen de 30 dagen na aankoop dier)
• MAAR: technieken en mogelijkheden voor vrijwillige BVD aanpak bestaan! • Werkt een vrijwillige aanpak goed? NEEN… 10
5
BVD bestrijding België = vrijwillig
Vlaanderen: ~18.000 bedrijven –1.5 miljoen rundvee ~ 45 à 50% met actieve circulatie van BVD? ( PREVET: Sarrazin et al., 2012 http://dx.doi.org/10.1016/j.prevetmed.2012.07.005)
Bewijs van BVD-dragers 2011-2012
210.157 runderen op besmette bedrijven! n=1.356 bedrijven SCHADE ENORM!!! (15.200.000 euro per jaar?) ONDERSCHATTING!!!
6
Een willekeurig geval (BWB stier)…
2
1
5 3
4
1. Geboorte: 2. Detectie
5. Nog steeds in leven
15/09/2008
19/01/2012
03/02/2010
De principes van BVD-bestrijding Monitoring Verwijder dragers
• BVD-oormerken (antigeen) • Jongveevenster (antistoffen)
• Opsporen en direct verwijderen antigeen POS dieren • BVD-oormerken en screenen • Aankoopprotocol
Bioveiligheid
• Drachtig vee beschermen van direct en indirecte contacten
7
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
Hoe ontstaan dragers?
Drager
Drager
Dag 0-125 van dracht
8
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Ag Drager
Drager
As
As Direct/indirect BVD Drager = Persistent virus POS = Virusfabriek
9
Verloop • subklinisch • Ernstig acuut BVD verloop, bloedingen, ademhalingsstoornissen, Immuno Acute infectie (TI)
suppressie • Onvruchtbaarheid, verlengde besmetting sperma stier
• Verwerpingen • Aangeboren aandoeningen, neonatale infectie Foetale infectie • Normaal kalf met antistoffen
• Achterblijvers, sterfte Persistente infectie
DRAGER
• Schijnbaar ‘Normaal’ • Mucosal Disease (acuut, chronisch, herstel, uitgestelde vorm) 19
BVD -drager = grote virusfabriek! • Elke 18 uur – nieuwe generatie met hoge mutatiefrequentie • Alle excreties: 10 miljoen viruspartikels/g secreet !!! • 1 drager besmet gemiddeld 20 andere dieren ! • 50% ‘lijkt gezond’, meerderheid sterft eerste levensjaar (10% > 2 jaar)
Permanente uitscheiders = DRAGERS ± 1% runderen
20
10
BVD= ernstige problemen! Leeftijd of productiestadium
Kalveren jonger dan 2 maanden
Kalveren ouder dan 2 maanden en jongvee IPI runderen (=BVD drager)
Mogelijke gevolgen infectie BVD indien onvoldoende biest: fatale darmontsteking eventueel in combinatie met slijmvliesletsels indien voldoende biest: milde diarree diarree (waterig tot bloederig) ademhalingsstoornissen symptoomloos Mucosal disease (indien cytopathogene stam) 21
BVD= ernstige problemen! Leeftijd of productiestadium Volwassen (niet drachtig)
Volwassen (<120 dagen dracht)
Mogelijke gevolgen infectie BVD acute diarree symptoomloos acute diarree symptoomloos embryonale sterfte/abortus van het kalf congenitale afwijkingen van het kalf
IPI kalf (=DRAGER) Volwassen (100-150 dagen dracht)
Volwassen (>120 dagen dracht)
acute diarree symptoomloos abortus van het kalf congenitale afwijkingen het kalf mogelijkheid IPI kalf acute diarree symptoomloos abortus/congenitale afwijkingen/geen effecten opmerking: indien het kalf geboren wordt, dan is het positief op BVDantistoffen
22
11
BVD = Dé afweer KILLER • IMMUNOSUPPRESSIE = ondermijning actieve en passieve immuniteit ‐ ↓B-cellen ‐ ↓T-cellen (helper & cytotox.) ‐ ↓ neutrofielen ‐ Gestoorde afdoding van bacteriën ‐ ↓ chemotaxis ‐ ↓ proliferatie lymfocyten ‐ ↓ Immunglobine secretie
• Secundaire – co-infecties !!! • Beeld van AIDS-patiënt (geen afweer) 23
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Geraamde schade op landniveau Inschatting 8.8 m CHF (95% BI: 5.5-12.9 m CHF)
Assumpties Schade BVD voor Zwitserse rundveepopulatie in 2011
10-44 miljoen US$ per miljoen kalvingen in Amerika 40-50 miljoen Noorse kronen per jaar
Gemiddelde schade per kalving in Amerika tgv BVD Jaarlijkse nationale schade in Noorwegen voor de start van BVD-bestrijding Schade in Denemarken in 1992 bij 34% actief besmette bedrijven Herverdientijd voor Ierse sector door nationaal programma in vergelijking met schade BVD
20 miljoen US$ per jaar Herverdientijd Ierland 0.5 tot 1.2 jaar
12
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
Schade op een melkveebedrijf Inschatting 19-600 € per koe per jaar
88 € per koe per jaar
Assumpties Melkproductiedaling, verminderde vruchtbaarheid, groeivertraging, verhoogde gevoeligheid andere ziekten, vervroegde afvoer en sterfte jongvee Berekening schade ten gevolge van BVD op een onderzoeksbedrijf in Ierland
Opmerkingen Gemiddelde kosten bij een BVDuitbraak
‘Conservatieve inschatting’ zonder rekening schade jongvee!
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Schade op een vleesveebedrijf Inschatting
Assumpties
Opmerkingen
40-44 € per koe per jaar
Afweerdaling jongvee (7%), groeivertraging, aangeboren afwijkingen (5%), BVD-dragers (19%), dragers onder vaarzen of volwassen vee (16%), verwerpingen (9%) en verminderde vruchtbaarheid (44%) Uitbraken virulente stammen in Amerikaanse bedrijven
Schade BVD op zoogkoeienbedrijf in Ierland (Opmerking, niet te vergelijken met BWB intensief vleesvee gezien geringere economische waarde kalf tov BWB!!)
40.000 tot 100.000 US$
Meerwaarde van BVD vrij kalf Kalvermesterij Duitsland in afmest :15 euro Schade van IPI 572-1350 euro Inherente schade van één BVD-drager, zonder secundaire schadekosten Negatieve gevolgen: +15% Negatieve gevolgen van ziekte, +40% griep + 50% drager op afmestbedrijf aanvangsbehandeling, groeivertraging; globaal -6.822.6 kg slachtgewicht
13
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
Dragers (in mindere mate ook TI) besmetten drachtig vee Betrouwbare, economische en vroege detectie elimineert BVD
BVD op een bedrijf
14
BVD op een bedrijf, één jaar later
BVD op een bedrijf, nog één jaar later
- Uitbraak in koppel met weinig afweerstoffen: > €500 per koe - Viruscirculatie op gemiddeld melkveebebedrijf > €60-90 per dier/jaar
15
Verwijder dragers consequent ! ??????
???
32
16
Voordelen van de BVD oormerken BVD oormerk Primo identificatieoormerken met oormerkfunctie (Allflex Senior Ultra TST) + bijhorende plaatsingsmateriaal en documenten Analyse van BVD Ag op oorweefsel Voordeel van deze methode: Staalname snel en eenvoudig Betrouwbare analyse en éénduidige interpretatie Geen fouten in identificatie dier Geen interferentie met biestmelkantistoffen Er wordt geen basiskost gerekend bij analyse earnotch! VROEGE DETECTIE!!!
33
Testen nieuwgeborenen! Moeder
Nieuwgeborenen Ag NEG Ag NEG Ag NEG
Levenslang Geen drager
Ag NEG Certificatie op basis van neg nakomelingenonderzoek
17
Vroege detectie drager!
Drager
Ag POS
ELIMINEER VIRUSBRON !!!
? Controle moeder voor antigeen
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
18
Totaal aanpak BVD (‘trage methode’) Test alle nieuwgeborenen met ear‐notch staalname gedurende twee jaar
Earnotch Ag NEG
+
Test alle aankopen
Ev. vaccinatie BVD
Kalveren aangekochte drachtige dieren
Earnotch Ag POS
OPRUIMEN DRAGER + Testen moeder met Ag ELISA Testen moederdier met Ag ELISA bloed + ev. opruim
Moederdieren zijn NEG
Evaluatie na 2 jaar ‐> controle volledigheid screening via stallijst!
MONITORING (Jongveevenster)
BVD programma • Op vraag van de SEKTOR! • BASIS: ‐ Systematisch testen van nieuwgeborenen (bij voorkeur met earnotch) ‐ Vermijden dat BVD-dragers in handel komen ‐ BVD-databank
• Streefdatum 1 januari 2015
38
19
KB van kracht Publicatie KB
Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Stap 1: - Communicatie - BVD-databank uitwerken - Beperking reguliere oormerken - Voorbereiden KB - Publicatie KB
KB van kracht Publicatie KB
Stap 1
Stap 212 / 24 maand?Stap 3
Start BVD oormerken Blokkeren BVD-dragers Geen verplichte afvoer …
20
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
KB van kracht Publicatie KB
Stap 1
12 / 24 maand?
Stap 2
Stap 3
Stap 4 Stap 5
Stap 6
Start BVD‐oormerken Blokkeren BVD‐dragers Vrijwillige bedrijfscertificatie Individuele certificatie voor verkoop Verplicht afslachten BVD‐dragers
21
KB van kracht Publicatie KB
Stap 212 / 24 maand?Stap 3
Stap 1
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Testen van alle dieren die nog niet werden getest
Verplichte bedrijfscertificatie
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Simulatie aantal geanalyseerde BVD oormerken 60.000
BVD verplichting
50.000
40.000
30.000
BVD dierstatus
?
20.000
10.000
0 jan feb mrt apr mei jun
jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun
2014 Aantal geboorten
Stap 1
jul aug sep okt nov dec
2015 Aantal TST oormerken
Stap 2
22
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Simulatie BVD certificatie
2.000.000 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000
2014 Aantal geboorten
Vordering certificatie
dec
okt
nov
sep
jul
aug
jun
apr
mei
mrt
jan
feb
dec
okt
Aantal TST oormerken 2015
nov
sep
jul
aug
jun
apr
mei
mrt
jan
feb
dec
okt
nov
sep
jul
aug
jun
apr
mei
mrt
jan
feb
0
2016
Bestellingen op 681 rundveebedrijven Figuur 1: Aantal bestellingen BVD-oormerken per maand vanaf maart 2012 (DGZ-Vlaanderen). 42.272
4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500
2012
augustus
juli
juni
mei
april
maart
februari
januari
december
november
oktober
september
augustus
juli
juni
mei
april
maart
0
2013
23
BVD antigeen analysen oormerk op 609 bedrijven Figuur 2: Evolutie van het aantal analyses op oormerkweefsel per week (DGZ-Vlaanderen).
20.262
Geografische verdeling oormerken
24
Opgespoorde BVD-dragers
Aantal bedrijven
80 60 40 20 0 1
2
3
4
5
6
7
12
13
Aantal gedetecteerde dragers
Staalname en verzending ZO SNEL MOGELIJK Geboorte
0
3
=VROEG RESULTAAT
Wet
Primo oormerk
7
Gekoeld
30
Max 4°c 3 weken
25
Staalname en verzending in programma VROEG TESTEN = NOODZAAK
Geboorte
0
3
7 Gekoeld
10 -14 d doorlooptijd
Max 4°c
ENKEL IN HANDEL
3 weken
ALS CERTIFICAAT OOK STIERKALVEREN
Waarom nu al starten? • Elke drager die op nu nog een bedrijf staat = enorme schade en continu risico!!! • Terugverdientijd voor BVD gemiddeld 1.5 jaar op melkveebedrijf • Meer BVD drager vrij gecertificeerde dieren • Meerwaarde vroege starters (vraag naar vrije dieren en vrije bedrijven) • Vermijden stock reguliere oormerken • BVD-oormerken = beste vorm van MONITORING!!! 52
26
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
BVD dragers (& in minder mateTI) besmetten drachtig vee Betrouwbare, economische en vroege detectie van dragers elimineert BVD BVD oormerken = systematisch en vroeg opsporen dragers
Samen BVD bestrijden! Waarom?
Wat?
STOP BVD!
Hoe?
Wanneer?
27
Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw
28
