NHG standaard ADHD bij kinderen en ontwikkelingen in de 1 ste lijns zorg Implicaties voor de zorg anno 2015 Door. Mw. A .Kruishoop, (mede) auteur NHG standaard Lid werkgroep transitie jeugdzorg Utrecht
Praktijk Catharijnesingel
Inhoud
Doel van de voordracht NHG standaard, tot stand koming Taakverdeling in de standaard Diagnostiek Werkwijze ADHD zorg bij de HA Cijfers: kinderen met ADHD per normpraktijk Ontwikkelingen in de HA zorg Toelichting op de rol POH-GGZ
Inhoud 2
Buurtteams/ wijkteams Samenwerking tussen verschillende disciplines Taakverdeling en taakafbakening. Communicatie Risico's en kansen Deense model Take home messages
ADHD
ADHD meest voorkomende kinderpsychiatrische aandoening, 25% Prevalentie 3-5% Volle poli’s kinderpsychiaters, kinderartsen Lange wachtlijsten diagnostiek tot voor kort Door capaciteitsproblemen veel kinderen/ jong volwassen terug naar HA, geen protocol
NHG standaard
November 2014 NHG standaard ADHD bij kinderen Handvatten voor signalering, begeleiding en medicamenteuze therapie bij ADHD door HA Diagnostiek is veelomvattend, veel tijd en veel ervaring nodig voor goede diagnostiek Uitgangspunt standaard: signaleren door HA/POH-GGZ, diagnostiek door expert Expert wordt in de toekomst vaker gevonden binnen de eerstelijns voorziening. Trent!
Chronische zorg en ADHD
Waarom valt ADHD niet onder de chronische zorg van de HA? HA zorg in principe vraaggestuurde zorg ADHD ers niet in beeld tot 2013 (zoeksystemen) Herhaal medicatie (niet alle huisartsen) HA ervaren ADHD zorg als specialistisch 14% van de kinderen en jongeren ontvangt ADHD zorg van de huisarts (2005) 15% van de medicatie bij ADHD gestart door de HA (2012)
Aantal ADHD-ers per praktijk, Utrecht Centrum, 9 normpraktijken, 18.000 pt
Volwassenen: gemiddeld 60 per normpraktijk (2015, 2350 pt) 40% medicatie, 50% daarvan bij HA, 10-15 ptn Kinderen gemiddeld 13 per normpraktijk Gemiddeld 70% bij specialist/ KA in zorg 60% medicatie, daarvan 25% bij HA, 1-3 ptn Zelden tot nooit controles van personen die GEEN medicatie gebruiken. Tot nu toe geen oproepsysteem chronische zorg, ptn worden opgeroepen nav het aanvragen van herhaal medicatie
Ontwikkelingen in de HA zorg
Grotere samenwerkingverbanden, GEZ: geïntegreerde eerstelijnszorg Doel: Door betere multidisciplinaire samenwerking betere kwaliteit en minder kosten, meer zorg naar de eerste lijn. Utrecht 70-80% georganiseerd in GEZ-sen 8-10 normpraktijken Mogelijkheid: 1 POH-GGZ J voor alle ADHD Is er nog niet! Voorlopig ADHD- zorg versnipperd over alle praktijken Wie betaalt de POH –GGZ-J: gemeente?
POH-GGZ
POH (praktijk ondersteuner huisartsen) GGZ is een HA voorziening, vaak in één vaste praktijk of centrum Vrijwel altijd ingezet voor volwassenen, ip voor alle lft. POH-GGZ wordt betaald door de zorgverzekeraar. HA bepaald waarvoor de POH wordt ingezet. POH GGZ vanaf 2008. In 2010 1000/9000 POH GGZ. Zuiden. Nwe kerncompetenties begin 2015 geformuleerd. ADHD kennis maakt daarvan geen expliciet deel uit, impliciet wel (standaard) Er zijn geen aparte competenties voor POH-GGZ jeugd geformuleerd: POH moet alle lft bedienen, spec mogelijk POH GGZ: ongeveer 50% voorheen SPV, 20% (basis) psycholoog, 15% MW Taken: vooral probleemverheldering, kortdurende behandeling, signalering/ screening, psycho-educatie, recent begeleiding chronische psychiatrie
Conclusie POH-GGZ
Per praktijk maar heel weinig ADHD kinderen die medicatie gebruiken. Expertise opbouwen? Met gemeente nog geen onderhandelingen voor de betaling van een speciale POH GGZ jeugd. Praktijk overstijgende POH-GGZ minderheid Vanaf 2015 POH-GGZ iha steeds langere wachttijden omdat veel zorg niet meer vergoed wordt, c.q. arme mensen het eigen risico niet kunnen betalen, chronische psychiatrische zorg terug naar de huisarts (bezuinigingen)
Achmea, 2014, Taken en bevoegdheden van de POH-GGZ: De POH-GGZ ondersteunt de huisarts bij de verwijzing en behandeling/begeleiding van klachten die niet tot de GGZ zorg behoren. De huisarts stelt vast of de klacht binnen de eigen praktijk of elders verholpen kan worden of dat er een vermoeden van DSM-IV stoornis is. In geval van een stoornis wordt verwezen naar de Generalistische Basis GGZ. De feitelijke diagnostiek wordt verricht door de behandelaar in de GGZ en niet door de POH-GGZ of de huisarts zelf
ADHD
ADHD is de meest voorkomende kinderpsychiatrische aandoening, ongeveer 20-25% van de kinderpsychiatrie Tweederde van ADHD-ers hebben complexe problematiek en/ of co-morbiditeit. Zij horen thuis bij de specialistische GGZ Een derde van de ADHD zijn de zng. ongecompliceerde ADHD-ers
ADHD diagnostiek , Kinderartsen
Behandeling van ongecompliceerde ADHD kinderen nu meestal bij de kinderarts. Zij besteden de diagnostiek en psycho educatie vaak uit aan specialisten (psychologen). Basis GGZ! Ongeveer 15000 ADHD kinderen onder behandeling van de kinderartsen in Nederland VWS heeft KA niet meegenomen in financiering en beleid in de toekomst. 2015 overgangsjaar: HA mag nog verwijzen Zorgverzekeraar betaalt, nog wel…
ADHD vanaf 2016
Status kinderartsen nog niet duidelijk ADHD mag binnen de huisartsvoorziening maar samenwerking met een gespecialiseerde KP KJP/orthopedagoog, POH-GGZ voorwaarde Beroepsverenigingen formuleren competenties Mening deskundigen is dat voor diagnostiek, behandeling en begeleiding veel ervaring vereist is om goede zorg te kunnen leveren. KA/ KJP/KP vinden minimum praktijk grootte 80-100 kinderen gewenst.
Risico
Gemeente verwijst voor ongecompliceerde ADHD zorg naar HA: HA heeft een behandelprotocol (NHG standaard) en personeel (POH-GGZ), dan drukt het niet meer op gemeente budget. De huisarts brengt de ADHD zorg onder bij een POH-GGZ volwassenen Nadeel: versnippering, verloren gaan expertise/ te weinig specifieke expertise. Dit geldt ook bij onderbrengen bij BT. Kwaliteit zorg achteruit
Kansen
ADHD zorg bieden in de eerste lijn werkt mogelijk drempelverlagend Patiënten zijn beter in het vizier bij de HA, mogelijkheden om therapietrouw te bevorderen (pubers) HA heeft vaak goed zicht op de gezinscontext HA zorg houdt niet op bij 18 jaar
Nieuwe speler in de GGZ: Buurtteam
Jeugdzorg naar Gemeente, integratie Welzijn en BGGZ- jeugd. Bezuiniging en efficiëntie. Oorspronkelijk beleidsvoornemen Gemeente Utrecht: 100% B-GGZ door buurtteam Groeiend inzicht: niet mogelijk Voor 2015: 20% jeugd B-GGZ door BT Buurtteams momenteel bezig hun taken af te bakenen Niet: diagnostiek, behandeling, complexe gevallen. BT moet generalistische zorg gaan leveren Voorlopig: elke team medewerkers uit diverse disciplines, op den duur iedereen generalist
Buurtteam en ADHD
Onder meer school MW, MEE, Buurtteam kan signaleren, ADHD? Buurtteam kan verwijzen naar de GGZ Buurtteam kan begeleiden in gezin, school Toekomst vb: verw door BT, diagnose in B-GGZ ,medicamenteus beleid na instelling door HA, begeleiding door BT Cave: afstemming, rolverdeling, taakverdeling!!! (financiering: zo goedkoop mogelijk!) Cave: communicatie!
Buurtteam en communicatie
Zeer belangrijk: privacy van de hulpvrager! Buurtteam heeft geen beroepsgeheim, valt onder burgerlijk wetboek, ook de voorheen BIG geregistreerde medewerkers, zoals K en J psycholoog (enkeling) Computersystemen niet beveiligd Vandaar: weinig gegevens opslag, bij verwijzing kan er geen klassieke brief retour Geen brieven naar HA, gezin moet zelf melden Ideaal: altijd brief naar HA, ook als HA geen verwijzer is.
Obstakels
Grenzen GEZ van de huisartsen niet hetzelfde als het adherentie gebied van een buurtteam Vb Onze praktijk: 70% van de patiënten woont in het adherentie gebied van de GEZ Minimaal 4 buurtteams betrokken bij 1 praktijk, vaak nog meer Voor ADHD ptn dus samenwerking met veel buurtteams jeugd. En met veel medewerkers
ADHD, buurtteam en huisarts
Voorlopige ambitie gemeente is dat op termijn steeds meer basis GGZ jeugd door de buurtteams geleverd wordt. Ongeveer een derde van de kinderen met ADHD zou in de basis GGZ vallen Geschat adherentie BT/ GEZ: 12000 pers/ 1800 kinderen tussen 6-18 jr (15%). Bij 4% ADHD ongeveer 76 kinderen met ADHD per BT/ GEZ. 25 kinderen ongecompliceerd, ongeveer 10-15 gebruiken medicatie. Diagnostiek? Expertise? Tijd? Kwaliteit van zorg het beste te garanderen als: : éen enkele POH-GGZ jeugd/ kinderpsycholoog deze hele groep gaat bedienen ism begeleiding door BT Cave: GEZ adherentie en BT adherentie verschillend! Wat gebeurt er als kinderen van KA naar HA gaan? Gemeente zal ervoor zijn dat het naar BT en HA gaat, dat is goedkoper dan naar de B-GGZ
Kansen buurteam zorg
BT is er vroeg bij, kan snel ingrijpen (verwijzen) Kan hulp bieden voor jongere afglijdt in zelfdestructief of crimineel gedrag Kan bij vroege herkenning van psychiatrie voorkomen dat schoolcarriëre vastloopt Kan helpen het opvoed klimaat rondom ADHD-er van negatief naar positief om te buigen, verbetering zelfvertrouwen Kan ouders versterken in opvoedrol, zelfvertrouwen Uiteindelijk ook beperken maatschappelijke schade
Risico BT
BT als generalist krijgt grote verantwoordelijkheid Huisarts buiten spel? Op afstand? Worden problemen met middelenmisbruik of normoverschrijdend gedrag herkent als uiting van ADHD? Wordt een leerstoornis herkent als comorbiditeit? Wordt spijbelen herkent als depressie/ angststoornis/ ADHD? Wordt oppositioneel gedrag herkent als ASS/ ADHD ? Wordt tijdig diagnostiek ingezet? Huisartsen verliezen het zicht daarop
Deense zorgmodel
http://www.volkskrant.nl/buitenland/bejubelddeens-stelsel-voor-jeugdzorg-nietzaligmakend~a3822028/ 'In de wet is vastgelegd dat de gemeente goede zorg moet leveren aan een kind met problemen', zegt Henrik Egelund Nielsen, coördinator sociaal beleid bij de Deense vereniging van sociaal werkers. 'Maar in de praktijk horen wij van veel collega's dat gemeentebesturen vooral voor de goedkoopste oplossing kiezen.
Deense model 2
Specialistische jeugdzorg in Denemarken door de decentralisatie behoorlijk uitgehold. 'Gemeenten kiezen liever voor hun eigen, goedkopere voorzieningen dan dat zij kinderen laten helpen in duurdere gespecialiseerde instellingen. Je kunt wel aanvoelen dat de zorgkwaliteit minder is geworden.‘ (Nederland: BT, HA, POH-GGZ)
Take home messages
ADHD zorg door HA in de kinderschoenen, standaard schept mogelijkheid tot zorg bij/door HA HA praktijken kleine aantallen kinderen met ADHD POH-GGZ (nog )niet toegerust voor ADHD zorg ADHD zorg door versnippering en verdunning expertise at risk, kwaliteit kan uitgehold worden Afbakening taken BT en J-BGGZ , HA nog in volle gang Communicatie BT en HA/ BGGZ-J bepaald mede de kwaliteit en efficiëntie in de jeugdzorg Kwalitatief goede ADHD zorg mogelijk als de HA dit in groter verband weet te organiseren.
Chronische zorg en ICPC
HA zorg in principe vraaggestuurde zorg Sommige chronische ziekten oproep gestuurd Randvoorwaarde: goede ICPC codering! Sinds 2-3 jaar, grotendeels compleet Diabetes type 2 COPD/ astma Hypertensie Hypercholesterolaemie Chronische medicatie (niet alle huisartsen) Maar niet: ADHD, vraag gestuurd! 14% 2005
