news. driemaandelijks november Op ons kunt u rekenen

.news

driemaandelijks november 2009 www.cerga.be

EEN BAKEN in een stormachtige wereld in dit nummer

Beste lezer, We leven in een snel veranderende wereld. Ook u als gasinstallateur ontkomt niet aan de toenemende reglementering, de groei­ende complexiteit en de technologische evolutie. Bij Cerga begrijpen we de veran­dermoeheid en zelfs de ongerustheid. Vooreerst heeft de liberalisering van de gasmarkt de relaties tussen alle partners in de sector grondig dooreengeschud. Ook de Europese richtlijnen over het nazicht en het onderhoud van de stookinstallaties hebben ingrij­pende gevolgen. In Vlaanderen volgden inmiddels dui­zenden technici de opleidingen over de nieuwe regelgeving. In Wallonië is de regel pas in juni gepubliceerd en in Brus­sel is men er nog niet aan toe gekomen. Buitenlandse installateurs uit andere Europese landen krijgen inmiddels vrije toegang tot de Belgische markt en vice versa. Dan is er de versoepeling van de vestigingswet waardoor een koeltechnicus zich plots als gasinstallateur kan uitgeven, zonder het vak echt te kennen. Daarbovenop komt de technolo­ gische stormloop. De traditionele atmosferische ketel heeft baan geruimd voor de condensatieketel. We ken­nen de nieuwe technologische uit­dagingen zoals microwarmtekrachtkoppeling, warmte-

Op ons kunt u rekenen. pompen met aardgasmotor, de combinatie van gas met zonne-energie… Ook de nationale en Europese normen op het gebied van gasinstallaties blijven evolueren. Denk maar aan de normen over stookplaatsen. In februari 2009 heeft de sector zijn schouders gezet onder de promotie van de Cerga professionele gasinstallateur. Cerga wil een veilig baken zijn in een veranderende wereld. Behalve met technische steun willen wij u als gasvakman commercieel en marketinggewijs tegemoetkomen. Toon het Cerga-label op uw bedrijfsvoertuigen, website, publicaties en brief­papier. Met het tijdschrift dat u in handen houdt, informeren we onze bevoorrechte partner, de Cerga professionele gasinstallateur, als eerste over alle uitdagingen die op hem afkomen. Op ons kunt u rekenen.

Condensatiegastoestellen: hoe het condenswater afvoeren en andere uitdagingen.

2

Dubbelportret van de allereerste Cerga-installateur en zijn zoon.

4

Waarom opleiding de basis vormt voor service en een bindingsmiddel is voor uw personeel.

7

Bart Thomas General Manager Cerga

WIN 25 x 2 gratis vrijkaarten

voor het Magritte Museum! Kijk snel op pagina 8.

en verder Nazicht gasketels 6 Geveluitmondingen in Brussel 6 Het Magritte Museum in Brussel 8 Blunder in beeld 8 Kooktip op aardgas: oosterse kip met groenten 8

colofon Cerga.news is het driemaandelijkse tijdschrift voor de Cerga professionele gasinstallateur × Verantwoordelijke uitgever: An De Backer, KVBG, Rodestraat 125, 1630 Linkebeek × P910849 × Tel.: 078 15 51 25 × [email protected] × www.cerga.be × Coördinatie: Isabelle Borremans × Werkten mee aan dit nummer: Bart Thomas, Kurt Goolaerts, Kenny Vanlancker, Isabelle Borremans × Concept & Realisatie: Roularta Custom Media. Aardgas is een milieuvriendelijke energie. Voor het realiseren van deze uitgave hebben wij eveneens rekening gehouden met het milieu. Reacties van lezers zijn welkom op [email protected].

dossier

figuur 1 De helling van het afvoerkanaal van de verbrandingsgassen en van de condensafvoer. figuur 2 Foute aansluiting van een condensafvoer met overdruk tussen de twee sifons. figuur 3 De juiste aansluiting van een condens­ afvoer met een trechter tussen de twee sifons.

Vakbekwaam narigheid voorkomen met

condensatie­ gastoestellen

1 helling ≥ 5 cm/m 3° afvoer verbrandingsproducten HR-TOP

Dit technische artikel is niet de zoveelste tekst waarin de werking en de voordelen van de condensatiegasketels uit de doeken worden gedaan. Het behandelt wel de specifieke problemen eigen aan condensatiegastoestellen en geeft aan welke oplossingen ervoor bestaan. Anders gezegd, het helpt narigheid te voorkomen.

IJspegelvorming Een vervelend probleem bij conden­ satieketels is ijspegelvorming. De temperatuur van de rookgassen is zo laag dat condenswater neerslaat in het afvoerkanaal. Dat fenomeen in combinatie met winterse vriestempe-

te condenseren en lossen de afvoergassen gewoon op in de atmosfeer. De tweede oplossing is een ijspegelarme kap. Verschillende fabrikanten hebben speciale kunststof afvoerkappen ontwikkeld die minder gevoelig zijn voor ijspegelvorming.

condensafvoer sifon trechter

beschadigd kan worden. Vooral bij ketels met een kleine waterinhoud is dat belangrijk. Om de condensatie­ ketel te beschermen, is het vaak nodig een filter, slibvanger of evenwichtsfles in het hydraulische circuit te plaatsen.

Condenswater afvoeren

Verschillende fabrikanten hebben speciale kunststof afvoerkappen ontwikkeld die minder gevoelig zijn voor ijspegelvorming. raturen geeft ijsvorming in de afvoerkap van het afvoerkanaal. In extreme gevallen kan het afvoerkanaal zelfs volledig dichtvriezen of breken de ijsklompen bij dooi af wat tot gevaarlijke situaties kan leiden. Er zijn twee mogelijkheden om dit te voorkomen. Vooreerst kunt u de kap aan het afvoerkanaal gewoon weglaten. Dat kan als de uitmonding in zone I of II valt. Een andere voorwaarde is dat de toestel­fabrikant akkoord gaat. Op die manier krijgt de damp geen kans om

02 | november 2009

Nieuwe condensatieketel in bestaande installatie Wanneer een condenserende ketel op een bestaande verwarmingsinstallatie wordt aangesloten, moet het watercircuit van de installatie grondig worden gereinigd. Alle onzuiverheden en bezinksels die zich in de ketel kunnen afzetten, moeten immers worden verwijderd. Deze onzuiverheden en bezinksels kunnen zich binnen in de ketel afzetten en plaatselijk oververhitting veroorzaken waardoor de ketel

Het condenswater loopt via de rookgaspijp terug in de ketel. Onderaan de ketel wordt het opgevangen, vanwaar het wordt afgevoerd naar de riolering. Condensaat heeft een zuurtegraad (pH) tussen 3,5 en 4 wat iets zuurder is dan regenwater.

De zuurtegraad van condenswater is iets hoger dan van regenwater maar lager dan bij azijn.

Zuurtegraad van het condenswater

Basisch

Zuur

pH 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Ammoniak Wasmachine

Zeewater Leidingwater Gedistilleerd water

Vlarem

Zuiver regenwater Gewoon regenwater Azijn Fruitsap Maagzuur

Condenswater

Het bevat echter bestanddelen die corrosie van metalen versnellen. Bij de verwarming van appartementsgebouwen wordt de hoeveelheid zure condensaten (circa 1 liter/m3 gas) geneutraliseerd door het basische water afkomstig van baden, stort­baden en wasmachines. Het is dus niet nodig de afvoer van de condensaten aan te sluiten op een neutralisatiebak. Bij tertiaire en industriële installaties kan het wel nodig zijn het condenswater eerst te neutraliseren door de condens door een bak met kalk te laten vloeien. In bepaalde gevallen wordt neutralisatie van het condensatiewater voorgeschreven door de lokale of de regionale overheid. De diameter van de condenswaterafvoerleiding moet minimaal 25 mm zijn. Bovendien moet deze leiding minstens 5 cm per meter afhellen, vertrekkend van het toestel. Op die manier voert de leiding de corrosiehoudende producten zoals alumi­ niumoxide vlot af. Uiteraard mag de afvoerleiding geen obstakels bevatten. Sluit de condensafvoer met een zichtbare onderbreking

aan op de binnenriolering. Een onderbreker (trechter) tussen de sifon van de condensafvoerleiding en de sifon van de rioolaansluiting is de beste oplossing. Gebruik zeker geen gesloten afvoercircuit met twee sifons, want op die manier ontstaat een overdruk. Sluit de condenswaterafvoer aan op een plaats waar geregeld stroming in de binnenriolering aanwezig is en laat het condenswater niet zomaar in de gootsteen druppelen. Het zure condenswater zal de kalk in de bouwmaterialen oplossen.

helling ≥ 5 cm/m 3° afvalwaterleiding Ø ≥ 25 mm

2 HR-TOP

condensafvoer sifon 1

overdruk 3°

sifon 2 riool

3

Via de dakgoot Soms voert men het condenswater via de dakgoot af. Zure condens tast echter de dakgoot aan en kan problemen opleveren bij vorst. Als de uitstroomopening dichtvriest en er geen onderbreker (trechter) gemonteerd is, kan het condens­ water niet weg en zal de ketel in storing gaan. Het toepassen van deze technische adviezen zal uw klant heel wat narigheid besparen. En daar vaart u als installateur wel bij.

HR-TOP

condensafvoer sifon 1 3° trechter sifon 2 riool

| 03

interview

René Onkelinx geeft beroepstrots door aan zoon Olivier

iedere gasinstallateur het Cerga-label zou moeten voorleggen. Olivier: De erkenning zou ernstiger ge­nomen moeten worden. Ik heb het nu niet over Cerga maar over de bran­che in het algemeen. Wie zijn Cergalabel kwijtraakt omdat hij niet vakkundig werkt, kan gewoon voortwerken als niet-erkend installateur. Met het nieuwe Vlaamse decreet over onderhoud, moet iedere installateur een lijst naar de overheid sturen van alle installaties die hij heeft uitgevoerd. Op die manier kan ook die ons werk controleren. Maar wat mij betreft zouden ze gerust wat strenger mogen zijn.

VAN GENERATIE OP GENERATIE De allereerste Habilitatie-installateur en dus per definitie ook de allereerste Cerga-installateur woont in Huizingen. René Onkelinx beschouwt de Cergaerkenning als een gewaardeerd kwaliteits­label voor vakmanschap. Vakmanschap en beroepstrots die ook zoon Olivier hoog in het vaandel draagt. René Onkelinx (links) en zoon Olivier: "Cergaerkenning is een kwaliteitslabel voor vakmanschap."

“Noem me alsjeblieft geen installateur van de ‘oude garde’, ik vertegenwoordig nog steeds de ‘huidige’ generatie”, lacht René. “De oude generatie is van voor mijn tijd. Ik heb mijn zaak zelf opgestart en later kan ik ze in handen laten van Olivier. Ik weet dus waarom ik blijf werken. Bovendien kan ik op die manier aan ons personeel zekerheid en toekomstperspectief bieden.” Waarom hebt u zich destijds bij de Habilitatie aangesloten? René: Ik ben altijd erg leergierig ge­weest. Ik wilde op de hoogte blijven op het vlak van de technologische evolutie, wetten en normen. Ik had me ingeschreven voor een cursus en van het een kwam het ander. De overgang van Habilitatie naar Cerga is eigenlijk naadloos verlopen. Iedere gehabiliteerde installateur heeft automatisch het Cerga-label verkregen. De tech­ nische voordelen voor de installateur zijn overwegend dezelfde gebleven. Wel kunnen we rekenen op een nog meer accurate en snellere technische ondersteuning. Maar het grote verschil met vroeger situeert zich op het com­merciële vlak: de nieuwe naam­geving,

04 | november 2009

De erkenning in onze branche zou ernstiger genomen moeten worden. de actieve promotie van Cerga bij de consumenten, niet alleen door Cerga zelf maar ook door de aardgasleveranciers en distributienetbeheerders. Wat is het grootste voordeel van een Cerga-lidmaatschap? René: Als Cerga-installateur zit ik aan de bron om correcte informatie te ontvangen op het vlak van wetgeving en normen. Het gebeurt dat ik op de werf snel naar Cerga telefoneer om gerichte informatie te ontvangen. Ik zeg niet dat een niet-Cerga-installateur niet vakbekwaam zou zijn, maar van iemand die het Cerga-label draagt weet de klant dat hij zijn stiel kent. Olivier: Een belangrijk voordeel is dat wij een attest van conformiteit mogen afleveren. Een installatie uitgevoerd

door een Cerga-installateur kan bijge­volg onmiddellijk worden aangesloten op het aardgasnet. Dat betekent niet alleen tijdwinst. Er is bovendien geen controle door een externe instantie vereist, wat een besparing betekent voor de consument. Wordt de toekomst van de gasinstallateur gemakkelijker of moeilijker? Olivier: Hier moet ik een tweeledig antwoord op geven. Enerzijds wordt het er door de technologie steeds gemakkelijker op. We kunnen meer zaken uitmeten, wat vroeger niet kon. Aan de andere kant, hoe technischer en complexer het wordt, hoe beter geschoold het personeel moet zijn. En goed geschoold personeel vinden wordt alsmaar moeilijker. Vroeger mocht iedereen aan gasinstallaties werken. Met het nieuwe Vlaamse decreet over onderhoud en nazicht van stooktoestellen moet de technicus een certificaat G1 (voor atmosferische toestellen), G2 (voor gasunits) en G3 (voor aangeblazen gasbranders) hebben. Wie bijvoorbeeld de opleiding lange versie wil volgen, moet bereid zijn om 220 uren scholing te volgen.

Op welke manier waakt Cerga over de kwaliteit van haar erkenning? René: Ieder jaar moeten we een lijst indienen van tien installaties die we hebben geplaatst. Cerga speelt deze lijst op haar beurt door aan een onafhankelijk controleorganisme dat volledig autonoom een selectie maakt van de installaties die het zal inspecteren. Op die manier weet iedere Cerga-­ installateur dat zijn werk regelmatig en vooral objectief gecontroleerd kan worden. Bovendien moeten we een­­maal per jaar een bijscholing volgen bij een erkend opleidingscentrum. Hoe dan ook, het is de installateur en niet het controleorganisme die verantwoordelijk blijft voor de installatie. Olivier: Een Cerga-vakman wiens installatie door de controle wordt afgekeurd, riskeert zijn Cerga-label kwijt te raken. De klant kan met een gerust hart rekenen op de vakkennis van een installateur die bij Cerga is aangesloten. Wat verwacht u in de toekomst van Cerga of de branche? René: Ik hoop dat er ooit een algemene wettelijke erkenning komt, zodat

René { 62 jaar }

Olivier { 31 jaar }

Motto: Uw probleem is mijn zorg.

Motto: Alles kan, maar het kan iets kosten.

Toekomstdroom: Dat ik nog lang mag meedraaien en dat Olivier mag voortdoen zoals we nu bezig zijn.

Toekomstdroom: Een bloeiende firma.

Bloedhekel aan: Knoeiers.

Grootste Cerga-pluspunt: De communicatie naar de consument.

Grootste Cerga-pluspunt: We raken gemakkelijk aan technische informatie zonder het zelf te moeten opzoeken. Werken met mijn zoon is: delicaat. Overdag ben ik de baas, ’s avonds ben ik de vader.

Bloedhekel aan: Installateurs die het niet doen zoals het moet.

Werken met mijn vader is: niet altijd gemakkelijk. Favoriete vakantiebestemming: Euh, ergens in mijn bestelwagen?

Favoriete vakantiebestemming: Ik weet nooit waar we naartoe reizen. We vertrekken steeds met de camper naar het onbekende…

Kom zelf aan het woord! Komt u zelf graag eens aan het woord in een volgende Cerga.news? Stuur dan een mailtje naar [email protected] met een korte toelichting en misschien staat u volgende keer in de kijker.

| 05

praktijk

business

Investeren in opleiding:

NAZICHT GASKETELS:

regionale verschillen in richtlijnen Hoe vaak moeten gasketels worden nagekeken volgens de nieuwe regionale besluiten? Het gaat om de Europese richtlijn 2002/91/EG ‘Energy performance of buildings’ die iedere regionale overheid moet introduceren in het eigen gewest. Vlaanderen heeft deze besluiten gepubliceerd in december 2006 en ook Wallonië is gevolgd in juli 2009. In Brussel is er nog niets definitief. Deze typisch Belgische problematiek maakt het niet eenvoudig voor installateurs die in de drie gewesten werken. In Vlaanderen moet een gasinstallatie om de twee jaar worden gecontroleerd. Brussel stelt een driejaarlijkse controle voor bij installaties kleiner dan 100 kW. Voor een groter vermogen is een jaarlijkse controle nodig. In Wallonië is het verplichte nazicht ook driejaarlijks. Het nazicht moet gebeuren door een erkend technicus. Hoe u als technicus erkend wordt en welke opleidingen u moet volgen, vindt u op de website www.cerga.be.

Vrijstelling KVBG en Cerga doen trouwens al het mogelijke om de opleidingslast voor installateurs te beperken. Zo werden de Cerga-installateurs in Vlaanderen vrijgesteld van de opleiding G1.1. Wat toch een vrijstelling oplevert van 44 uur. Bovendien ijvert Cerga ervoor dat de installateur geen driemaal alle opleidingen moet volgen om te kunnen werken in de drie gewesten.

Het verplichte nazicht van de gasketel verschilt per gewest.

Vlaanderen Periodiciteit Nazicht

2 jaar

Brussel (voorstel)

Wie Erkend technicus

Periodiciteit 3 jaar als Pn < 100kW 1 jaar als Pn > 100kW

Wallonië

Wie

Periodiciteit

Wie

Erkend technicus

3 jaar

Erkend technicus

GEEN ZICHTBARE GEVELUITMONDINGEN IN BRUSSEL Wat zegt de reglementering in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in verband met geveluitmondingen? De dienst Stedenbouw van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft vanwege esthetische overwegingen bepaald dat de afvoersystemen van gas, ventilatie en airco niet zichtbaar mogen zijn vanaf de openbare weg. Het gaat om een besluit van november 2006 dat gepubliceerd is in het Staatsblad van december 2006. Concreet betekent dit dat er drie mogelijke plaatsen zijn voor de uitmonding: boven het dak, in de achtergevel of in een zijgevel. In het laatste geval mag de uitmon-

06 | november 2009

ding niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Opgelet, voor een bestaande woning en een nieuwbouwwoning blijven respectievelijk de regels van ‘huisje in perspectief’ en de verdunningsfactor van toepassing.

Vraag het aan Cerga! Hebt u zelf een technische vraag voor Cerga? Aarzel niet en mail ze naar [email protected], en misschien wordt ze wel behandeld in een volgende editie van Cerga.news.

betere service door gemotiveerd personeel Goed opgeleid personeel maakt het verschil. Dit is overal zo, en zeker in onze sector. Opleiding vormt de basis voor een onberispelijke service aan de klant. Tegelijk geeft u als werkgever blijk van het engagement ten opzichte van uw werknemers.

De opleiding van uw medewerkers is een investering die u op twee manieren terugverdient. In de eerste plaats is het een investering in de dienstverlening aan uw klanten. Via degelijk opgeleid personeel biedt u uw klant de garantie dat zijn installatie door een professional wordt aangelegd. Door uw medewerkers regelmatig opleiding en bijscholing te laten volgen, verhoogt u hun technische expertise rond de nieuwste technologieën. Dat laat u toe uw klant een energiezuinige, performante, betrouwbare en duurzame installatie aan te bieden. Zo differentieert u zich in de markt van uw concurrenten. Tegelijk vormt de investering in opleiding ook een belangrijke bron van motivatie. Door uw medewerkers één of meerdere opleidingen te laten volgen, biedt u hen de mogelijkheid zichzelf verder te ontplooien. Zo houdt u uw beste mensen aan boord.

Meer weten? www.cerga.be/techniek-en-praktijk

Waarom investeren in opleiding?

Financiële tegemoetkoming

Denk aan de jaarlijkse bijscholing!

Omdat de investering in opleiding voor uw bedrijf een extra last vormt, zorgen de overheid en tal van andere organisaties voor een financiële tegemoetkoming. Er bestaan verschillende formules. Ze zijn regionaal georganiseerd en onderling combineerbaar. Dat maakt de last al snel heel wat lichter om te dragen. Kijk op www.cerga.be om te vernemen hoe u deze financiële tegemoetkoming voor uw Cerga-opleiding kunt verkrijgen.

4 verhoogt de kwaliteit van uw dienstverlening. 4 verbetert uw imago in de markt. 4 motiveert uw medewerkers. 4 blijft betaalbaar dankzij financiële tegemoetkoming.

U verlengt uw Cerga-label door vóór het einde van het jaar vier uur bijscholing te volgen. De bijscholing is verplicht voor alle Cergainstallateurs. De kostprijs bedraagt € 45 en is te betalen aan het opleidingscentrum. Cerga organiseert de opleidingstrajecten samen met ruim twintig erkende opleidingscentra verspreid over het hele land. Meer info vindt u op www.cerga.be, in de rubriek ‘Opleiding en bijscholing’.

Overzicht van de verschillende formules voor een financiële tegemoetkoming in de regio's. De opleidingscheques van het Vlaams Gewest www.vdab.be Tel. 0800 30 700

Gemeentelijke regelgeving In Wallonië en Vlaanderen geldt deze regionale regel niet. Natuurlijk kan er ook een gemeentelijke regelgeving zijn, zoals in de Brugse binnenstad, die hetzelfde verbod oplegt.

Ze beschouwen de investering in opleiding als een teken van vertrouwen. Een bedrijf investeert namelijk maar in personeel waarmee het een langetermijnrelatie wil uitbouwen. Voor de medewerkers zelf is het bovendien ook prettig vast te stellen dat ze zich bij hun werkgever verder kunnen bekwamen in hun vak. Ze voelen zich daardoor gemotiveerd en nauwer betrokken bij het bedrijf.

Vlaams Gewest Brussels Gewest (NL) Brussels Gewest (FR) Waals Gewest Oostkantons (D)

4 4

KMO Portefeuille www.kmo-portefeuille.be Tel. 1700

De opleidingscheques van het Waals Gewest www.leforem.be Tel. 071 20 65 13 of www.sodexo.be Tel. 02 547 55 86

4 4 4

Financiële tegemoetkoming FVB/FFC www.fvb.be Tel. 02 210 03 33

Financiële tegemoetkoming Vormelek (www.vormelekformelec.be) Tel. 02 476 16 76

4 4 4 4 4

4 4 4 4 4

Integrale terugbetaling opleidingskosten door Sibelga voor geslaagde kandidaten www.sibelga.be Tel. 02 549 41 00 4 4

| 07

weetjes

AGENDA

Bezoek het Magritte Museum in Brussel Een van de bekendste Belgische schilders is de surrealist René Magritte. U kent ongetwijfeld zijn werk ‘La Trahison des Images’ (Het verraad van de voorstelling), met de geschilderde tekst ‘Ceci n'est pas une pipe’ onder de zeer realistische afbeelding van een pijp. Vlak voor de zomer werd in hartje Brussel het 'Musée Magritte Museum' geopend, dankzij de steun van GDF SUEZ en de Stichting Magritte. De bezoeker krijgt er de unieke kans om de bekendste werken van deze schilder onder één dak te ontdekken. Verheug u dus op de appel en de bolhoed, de wolkenhemels en de duiven, en ‘Zwarte magie’, het grote naakt van zijn vrouw Georgette. Musée Magritte Museum Koningsplein 1 1000 Brussel Tel. 02 508 32 11 www.musee-magritte-museum.be

Openingsuren Van dinsdag tot zondag: van 10 tot 17 uur Nocturne: op woensdag tot 20 uur Gesloten: op maandag

Win 2 gratis vrijkaarten voor HET Magritte Museum!

Cerga en Electrabel bieden u graag 25 gratis duotickets aan voor een bezoek aan het museum. Hoe? Stuur een mailtje met vermelding ‘Musée Magritte Museum’ en uw adresgegevens naar [email protected]. De eerste 25 mails ontvangen een gratis duoticket!

BLUNDER in beeld

U kent ze ongetwijfeld wel, de gasinstallaties die opvallen door een hoog blunder­gehalte. Wat dacht u van onderstaande foto?

food

{ 15 minuten }

Oosterse kip met groenten Ingrediënten voor 4 personen: 4 kipfilets / 2 el arachideolie / 2 gele paprika’s / 2 preistengels / 1 teentje knoflook / 6 schijfjes gember / sojasaus / cayennepeper

1 Snij de kipfilets in reepjes. 2 Was de paprika’s, snij ze in tweeën en verwijder de zaadjes. 3 Snij in blokjes. 4 Was de prei zorgvuldig en snij in schijfjes. 5 Pel de knoflook en hak fijn. 6 Fruit de prei en de gember in de hete olie in een wok. 7 Voeg de kip, knoflook en paprika toe. 8 Giet er 2 eetlepels sojasaus bij en laat al roerend 3-4 minuten sudderen. 9 Kruid met peper.

WIN een Bongobon!

In deze rubriek willen we telkens een foto van zo’n ‘blunderinstallatie’ publiceren. Kent u zelf een voorbeeld? Maak er een foto van en stuur die naar [email protected]. Wie weet wordt uw foto wel gepubliceerd en krijgt u van ons de Bongobon GASTRONOMIE 2010 (waarde 84,90 euro). Opgelet, voor publicatie hebben wij een hogeresolutiefoto (300 dpi) nodig.

08 | november 2009

* basisprincipes wok

snij de ingrediënten in kleine stukjes en verhit de vetstof goed. Het directe contact van de kleine stukjes groenten, fruit, vlees of vis met de hete olie of vet zorgt ervoor dat de poriën onmiddellijk dichtschroeien zodat de frisse kleuren, smaken, vitamines en sappen goed bewaard blijven.

* aardgas is hiervoor ideaal

men bereikt zeer snel de gewenste temperatuur. Bijkomend voordeel: aan is aan en uit is uit (geen verbrande vingers).