PROPERTYNL TOP-101 MAKELAARS 2014
Nek-aan-nekrace in top vastgoedadvies DTZ ZADELHOFF STAAT NOG STEEDS OP NUMMER ÉÉN, MAAR DE NUMMER TWEE, CBRE, IS DTZ INMIDDELS DICHT GENADERD DOOR PETRA KOOIJMAN EN PAUL WESSELS
IN ’T KORT
• CBRE en DTZ
nek aan nek • Internationals domineren • Sterke lokale partijen doen het goed
G
especialiseerde beleggingsmakelaars en internationale vastgoedadviseurs maken de dienst uit in de Nederlandse transactiemarkt voor commercieel onroerend goed. Partijen die sterk lokaal verankerd zijn, kunnen met name op het gebied van winkels en bedrijfsruimte een sterke positie opbouwen. In de top-4 komen de partijen dichter bij elkaar en zijn DTZ Zadelhoff en CBRE in een nek-aan-nekrace verwikkeld. Dat zijn enkele belangrijke conclusies uit het jaarlijkse onderzoek van PropertyNL Research naar de concurrentieverhoudingen in vastgoedadvies. Dit jaar is een aanvullend onderzoek gehouden naar de niet-transactionele activiteiten van makelaars. Hieruit blijkt dat taxatiediensten, asset management/vastgoedbeheer en consultancy/corporate advies steeds belangrijker worden. Ook dit jaar was het niet eenvoudig achter de juiste gegevens te komen. De provisie die door PropertyNL
TOP-10 KANTOORRUIMTE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Makelaar DTZ Zadelhoff CBRE JLL Dynamis Cushman & Wakefield Van Gool Elburg Vastgoedspecialisten BNP Paribas Real Estate Van Dijk & Ten Cate Vastgoedadviseurs Ans de Wijn Bedrijfshuisvesting MVGM Bedrijfshuisvesting
berekend is, de Property Indication Fee (PIF), is een indicatie van de provisie-inkomsten van vastgoedadviseurs. Grote (beleggings)transacties kunnen met deze methodiek leiden tot forse verschuivingen in de totaal berekende provisie. Bij twijfelgevallen heeft het researchteam van PropertyNL aanvullend onderzoek gedaan bij de opdrachtgever, de belegger. Dit was bij in totaal zes twijfelgevallen, die alle grote beleggingstransacties betroffen, nodig. CBRE NADERT DTZ Kijkend naar de top-5 valt op dat DTZ Zadelhoff weliswaar nummer één blijft, maar dat de nummer twee, CBRE, DTZ inmiddels dicht is genaderd. De bedrijven verstrekken allebei geen omzetgegevens, maar de indruk bestaat dat zij elkaar qua omzet inmidddels niet veel ontlopen. Beide bedrijven geven aan dat hun omzet vorig
TOP-10 BEDRIJFSRUIMTE m2 694.000 434.000 402.000 183.000 132.000 95.000 85.000 85.000 78.000 76.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Makelaar DTZ Zadelhoff Dynamis JLL Cushman & Wakefield CBRE Colliers International Oranjeborch Bedrijfsmakelaars MVGM Bedrijfshuisvesting IBG BNP Paribas Real Estate
m2 698.000 471.000 330.000 180.000 172.000 96.000 87.000 80.000 77.000 77.000
BRON: PROPERTYNL RESEARCH
42 |
NR.
4 - 25 APRIL 2014 |
PROPERTYNL MAGAZINE
PNL14-MA04-042-T-TOP-101-INLEIDING.indd 42
18-04-14 13:02
TOP-101 MAKELAARS
jaar flink is gegroeid. CBRE is JLL inmiddels duidelijk gepasseerd als de nummer twee. DTZ Zadelhoff is al jarenlang de nummer één in Nederland, maar voelt de adem van de concurrentie in de nek. Onder het leiderschap van de nieuwe voorzitter dagelijks bestuur Jeroen de Bruijn wil DTZ Zadelhoff verder actief worden buiten de traditionele makelaarsactiviteiten – zo wil ’s lands grootste vastgoedadviseur verdere stappen zetten in asset management en advies bij herontwikkeling. CBRE, de nummer één beleggingsmakelaar in Nederland, is de afgelopen jaren steeds verder opgerukt. Tien jaar geleden was het bedrijf een van de eerste vastgoedadviseurs die zijn strategie grondig heeft aangepast en het heeft in tien jaar tijd de snelste groei doorgemaakt van alle vastgoedadviseurs. Al in 2003 koos het bedrijf onder leiding van Marco Hekman heel duidelijk voor diversificatie. Daardoor is CBRE niet meer zo afhankelijk van de transactiepraktijk, maar heeft het bedrijf ook andere business lines die een belangrijk deel van de omzet vormen, bijvoorbeeld workplace consultancy, valuation advisory, development services en property management. In 2006 nam CBRE Rietmeijer Huisvestingsadviseurs over, een specialist in workplace consultancy, projectmanagement en interior design. Die strategie pakt nu goed uit. Andere kantoren hebben dit voorbeeld gevolgd.
Uit het overzicht blijkt dat Cushman & Wakefield, overall de nummer vier in Nederland, qua geschatte provisie de aansluiting met de top definitief lijkt te hebben gevonden. Onder leiding van topman Jeroen Lokerse is het bedrijf sterk in alle transactionele diensten. Het bedrijf rondde in 2013 de meest prestigieuze adviesopdracht van het afgelopen decennium af, de waardering van SNS (tegenwoordig Propertize) in opdracht van het ministerie van Financiën. 11 INTERNATIONALS DOMINEREN... Beleggingsmakelaars en internationale partijen domineren de transactiemarkt in Nederland. Internationaal georiënteerde makelaars versterken hun positie: overall (+5%), beleggingen (+9%), kantoor (+3%) en bedrijfsruimte (+2%). Alleen bij winkeltransacties neemt het aandeel af (–3%).
Ruime meerderheid makelaars is bezig met verbreding activiteiten
CUSHMAN: VERDERE AANSLUITING BIJ TOP Nummer drie, JLL, moest op het gebied van beleggingen nipt CBRE voor zich laten, waardoor de onderneming hier de nummer één positie miste. In 2013 heeft JLL flink aan de organisatie gesleuteld. De centrale vraag voor JLL is hoe de synergie tussen de verschillende onderdelen van de onderneming kan worden vergroot, zei topman Vincent Querton eerder. JLL is georganiseerd langs vier domeinen: de ‘klassieke’ commerciële skills van de makelaar, financiële kennis, technische kennis en consultancy skills. Daarbij zijn alle onderdelen belangrijk als legstukken voor de puzzel.
Gerekend in marktaandeel nemen de 11 internationale partijen Bilfinger, CBRE, Colliers, Cushman & Wakefield, DTZ, JLL, McDevitt, NAI, BNP Paribas, NL Real Estate (Knight Frank) en Savills nu gerekend naar de PIF 55% van de totale transactiemarkt voor hun rekening. De 90 overige partijen verdelen de overige 45%. Het meest dominant is de positie van de tien in de beleggingsmarkt: van de ruim € 5,8 mrd aan beleggingen namen gemeten naar volume de internationale partijen liefst 76% voor hun rekening. Ook bij de kantorenmarkt (58%) domineren deze negen partijen. Dat is een stuk
TOP-10 WINKELRUIMTE
TOP-10 BELEGGINGEN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Makelaar WPM Groep CBRE Dynamis KroesePaternotte DTZ Zadelhoff Cushman & Wakefield Bilfinger Real Estate Bernheze Makelaars & Adviseurs Basis Bedrijfshuisvesting Kooistra Feenstra Bedrijfsmakelaars
m2 89.000 86.000 49.000 40.000 40.000 37.000 21.000 19.000 19.000 16.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Makelaar CBRE JLL Cushman & Wakefield DTZ Zadelhoff Savills NL Real Estate Capital Value DRS Makelaars ABC Bedrijfsmakelaars Colliers International
€ 1.178.000.000 1.047.000.000 933.000.000 887.000.000 310.000.000 294.000.000 253.000.000 211.000.000 122.000.000 99.000.000
PROPERTYNL MAGAZINE
PNL14-MA04-042-T-TOP-101-INLEIDING.indd 43
|
NR.
4 - 25 APRIL 2014 | 43
18-04-14 13:02
GROTE GETALLEN
TOP-5 WONINGBELEGGINGEN
10.000 transacties totaal in 2013 9000 gebruikstransacties 1000 beleggingstransacties 85% koopsom bekend bij beleggingstransacties
1 2 3 4 5
Makelaar Capital Value ABC Vastgoed Van Dijk & Ten Cate Vastgoedadviseurs JLL DTZ Zadelhoff
m2 226.000.000 122.000.000 97.490.000 92.919.000 83.362.000
70% prijsinformatie bij winkeltransacties
BRON: PROPERTYNL RESEARCH
minder het geval op de bedrijfsruimte- en vooral de winkelmarkt, waar lokale partijen en nichespelers goed zijn voor 58 respectievelijk 68% van de transacties. Bij deze lokaal verankerde partijen is de sterkste rol toebedeeld voor de partners in Dynamis. ...BEHALVE BIJ WONINGBELEGGINGEN Opmerkelijk is wel dat de internationale spelers, en dan met name de top-5, in de beleggingsmarkt voor woningen de boot behoorlijk gemist hebben. Daar domineren op plaatsen 1,2 en 3 respectievelijk Capital Value, ABC Bedrijfsmakelaars en Van Dijk & Ten Cate Vastgoedadviseurs. Vooral de positie van Capital Value, goed voor UITVALLERS UIT DE LIJST VAN 2013 Plek 2013 24 42 46 51 57 58 59 65 69 71 72 73 76 77 78 80 81 82 86 89 91 93 94 95 96 99
44 |
NR.
4 - 25 APRIL 2014 |
Makelaar Thoma Bedrijfsmakelaars Faddegon Real Estate Palzuid Vastgoed LUC Vastgoed Adviseurs Blok Makelaardij Van de Laar Makelaars Klotz Bedrijfshuisvesting Prominent Vastgoed Van de Rijt Vastgoedconsultants & Makelaars Vastgoed InterVisie Makelaardij Hoekstra BT Makelaars Desenco Real Estate Management Alberts & Muus Bedrijfshuisvesting REBO - Van der Worp Bedrijfsmakelaars Q Bedrijfslocaties Velderberg Vastgoed Westbroek Commercieel Onroerend Goed Advies Voorma en Walch Jacobus Recourt Bedrijfsmakelaars AB&P Vaassen Bouman Visscher Van Limbeek Synchro Bedrijfsmakelaardij Overduin & Casander Bedrijfsmakelaars Ruijters Bedrijfsmakelaars Saris & Partners Makelaars in bedrijfshuisvesting
BRON: PROPERTYNL RESEARCH
meer dan een kwart miljard aan transacties, is opmerkelijk. JLL, DTZ en Colliers nemen respectievelijk de vierde, vijfde en zesde positie in. Hoogste binnenkomer, op plaats 25, is dankzij de uitstekende prestaties op de woningbeleggingsmarkt ABC Bedrijfsmakelaars. Jurgen de Zwart heeft een sleutelrol gespeeld bij de ontwikkeling van de beleggingsdivisie van ABC Vastgoed. Onder zijn leiding is deze divisie de afgelopen 16 jaar uitgegroeid tot de marktleider op het gebied van beleggingsadvisering in residentieel vastgoed. De ABC Vastgoed Groep is opgebouwd uit drie bedrijven: ABC Planontwikkeling, ABC Management Groep en ABC Vastgoeddiensten. NIEUWKOMER MCDEVITT BIJ WINKELS Actief zijn in meerdere disciplines is steeds belangrijker: zo is de eerste plaats van WPM als winkelmakelaar toch vooral te danken aan het feit dat deze onderneming een van de grootste beheerders van winkelcentra is. In die winkelmarkt zien we ook het belang van specialisatie, zoals een partij als Kroese Paternotte – al vele jaren goed voor een hoge positie – laat zien. Nieuwkomer op plaats 49 is The McDevitt Company. De Europese tak van The McDevitt Company is drie jaar geleden opgericht door Derk Albada Jelgersma, Hille Jorna en Emiel Kruiswijk, allen afkomstig van Cushman & Wakefield. Zij hebben een joint venture met het Amerikaanse McDevitt, een vastgoedadviseur die vooral optreedt namens internationale retailers en merklabels. Onlangs werd bekend dat Nanne Nanninga overstapt naar McDevitt. Onder diens leiding was CBRE al jaren een van de topmakelaars op het gebied van winkelvastgoed. GROEIMARKT ADVIES EINDGEBRUIKERS Advies aan eindgebruikers is ook een groeimarkt. Een hoge binnenkomer is RentReview. Deze specialistische adviseur uit Amsterdam is nieuw in de lijst en dat is mede te danken aan de ‘tenant-only aanpak’. Oprichter Norbert ter Mors adviseert met zijn 11 collega’s voornamelijk eindgebruikers van kantoor- en bedrijfs-
PROPERTYNL MAGAZINE
PNL14-MA04-042-T-TOP-101-INLEIDING.indd 44
18-04-14 13:02
TOP-101 MAKELAARS
VERSCHUIVING BEDRIJFSACTIVITEITEN IN 2014 taxaties consultancy/ corporate advies gebruikersmarkt beleggingsmarkt asset management/ vastgoedbeheer overige geen opgave
bemiddeling bij gebruikstransacties bemiddeling bij beleggingstransacties taxatieadvies vastgoedmanagement advies en structurering van vastgoedfondsen overige
8,5% 8,5% 8,5% 20,3% 8,5% 32,2%
VERDELING HUIDIGE WERKTERREIN (%)
13,6%
58%
6%
3% 2%
14%
17%
BRON: PROPERTYNL RESEARCH
ruimte, niet alleen in Amsterdam, maar ook vanuit Den Haag, Rotterdam, Eindhoven en Groningen. Anderzijds zien we een blijvend sterke positie voor partijen die sterk lokaal verankerd zijn, zoals de partners in het samenwerkingsverband Dynamis. Zuiver Almere Vastgoed Adviseurs komt nieuw binnen in de lijst op plaats 44. De makelaar is opgericht door Cees Hersbach en ging in 2010 van start. De vastgoedadviseur richt zich geheel op de commerciële vastgoedmarkt in Almere. Opvallend blijft de positie die start-ups in een relatief korte tijd in het vastgoedadvies kunnen opbouwen. Bij lokale partijen kan dat bijvoorbeeld door een sterk netwerk in de bedrijfsruimtemarkt. Een voorbeeld is Oranjeborch, dat op een 26ste plaats binnenkomt. Dit bedrijf is opgebouwd rondom Sven van der Hijden en Louis Bakker. Het werkgebied is de regio Utrecht, van Culemborg tot Woerden en Zeist tot Nieuwegein. De belangrijkste deal van het jaar was de verkoop van het distributiecentrum van Kuehne + Nagel in Nieuwegein (41.000 m², € 13,3 mln). Het leverde Oranjeborch met 87.000 m² aan totaal een zevende plaats op in de top-10 bedrijfsmakelaars. OVERIG ADVIES STEEDS BELANGRIJKER Dienstverlening die niet direct aan transacties is gerelateerd, is steeds belangrijker voor vastgoedadviseurs. PropertyNL heeft om die reden de Top-101 Makelaars dit jaar uitgebreid met een aanvullend onderzoek naar omzetgegevens. Daartoe werden 121 partijen bevraagd, waarvan 44 (36%) een respons gaven. Opvallend is dat de vier grootste
makelaarsorganisaties in Nederland geen omzetgegevens of andere financiële kengetallen willen verstrekken. Van de 44 partijen die wel meer gegevens over de organisatie wilden verstrekken, kwamen uiteindelijk 20 partijen met omzetgegevens. De grootste partij die omzetgegevens verstrekte, was Colliers: deze onderneming meldde in 2013 een omzetstijging geboekt te hebben van liefst 30%, van € 7,7 mln (2012) tot € 10 mln vorig jaar. In 2013 steeg het aantal fte’s bij Colliers met 12 medewerkers (15,5% stijging) tot 89. Colliers heeft deze omzetstijging vooral gerealiseerd in activiteiten naast bemiddeling bij transacties. De Property Indication Fee van Colliers is namelijk met 30% gedaald. In 39 formulieren (van de 121=32%) werd informatie verschaft over aantal fte’s. Daaruit bleek dat bij bijna een derde van deze bedrijven het aantal fte’s is gestegen in 2013. Bij maar 5 bedrijven (13%) is het aantal fte’s gedaald, terwijl bij meer dan de helft van de ondernemingen het aantal fte’s gelijk gebleven is. Opvallend is ook dat een zeer ruime meerderheid van de ondernemingen (68%) aangeeft bezig te zijn met uitbreiding/verbreding naar andere disciplines binnen het vastgoedadvies. Wat dat betreft, scoren taxaties met 20% het hoogst. Maar ook asset management en vastgoedbeheer, consultancy/corporate advies staan hoog op het lijstje bij veel organisaties. Transactionele activiteiten in de beleggings- en gebruikersmarkt maken nu nog ruim de helft (58%) uit van het omzet van responderende vastgoedbedrijven. Ook hier komt taxatieadvies met een gemiddeld percentage van 17% op de tweede plaats.
AANDEEL INTERNATIONALE PARTIJEN 11 internationale partijen 90 overige partijen
PROPERTY INDICATION FEE
BELEGGINGEN
KANTOOR
BEDRIJFSRUIMTE
WINKEL
56% 44%
76% 24%
58% 42%
42% 58%
34% 66%
BRON: PROPERTYNL RESEARCH
PROPERTYNL MAGAZINE
PNL14-MA04-042-T-TOP-101-INLEIDING.indd 45
|
NR.
4 - 25 APRIL 2014 | 45
18-04-14 13:02
top-101 makelaars
1
(1)
verder actief buiten traditionele makelaardij
dtZ Zadelhoff
jeroen de bruijn
DTZ Zadelhoff is al jarenlang de nummer één in Nederland en blijft dat ook in de ranking over 2013. De concurrentie van de andere grote partijen wordt echter heviger dan ooit gevoeld: de afstand tot de nummer twee, CBRE, is kleiner dan ooit. Onder het leiderschap van de nieuwe voorzitter dagelijks bestuur Jeroen de Bruijn wil DTZ Zadelhoff verder actief worden buiten de traditionele makelaarsactiviteiten. Zo wil ’s lands grootste vastgoedadviseur verdere stappen zetten in asset management en advies bij herontwikkeling. In een interview met PropertyNL Magazine zei De Bruijn
2
beZig aan opmars
Property Indication Fee: Beleggingen: 693.000 m2 |
(3)
698.000 m2 |
21.327.000 € 887.000.000 40.000 m2
cbre
eerder dit jaar dat de omzet van DTZ Zadelhoff steeds is blijven groeien. Alleen direct na het begin van de crisis in 2008 trad er een omzetdip op. In de jaren daarna werd die opgevangen, vooral door groei van de taxatieafdeling en property management. Internationaal liep DTZ Zadelhoff een paar jaar geleden een achterstand op, maar sinds de overname door het Australische UGL is een en ander in rustig vaarwater gekomen. Doel van UGL is om de vastgoedtak DTZ uiteindelijk weer naar de beurs te brengen. De Nederlandse organisatie blijft met een partnerstructuur zelfstandig functioneren.
hoff. Ook het aantal fte’s ontloopt elkaar niet veel meer. Terwijl veel marktpartijen hun wonden nog likken, zijn de teams van CBRE-directeur Marco Hekman koortsachtig op zoek naar nieuw talent om alle adviesaanvragen te kunnen honoreren. Een prestigieuze klus was afgelopen jaar het taxeren van alle bankportefeuilles met vastgoed in Nederland. De uitslag is nog niet bekend, maar minister Dijsselbloem heeft wel al laten doorschemeren dat het goed zit. Als dat ertoe leidt dat de kredietverlening richting vastgoed op gang komt, komen er nog mooiere jaren aan voor CBRE.
marco hekman
’s Werelds grootste makelaarsorganisatie (gemeten naar omzet en winst) is CBRE. Dat werd lange tijd niet gereflecteerd op de Nederlandse markt voor vastgoedadvies, waar CBRE een derde plaats innam. Die tijd is echter voorbij. CBRE is de grootste beleggingsmakelaar in Nederland (nog voor JLL en C&W) en de op één na grootste bij kantoren en winkels. Uit de ranglijst blijkt nog niet eens de positie op het gebied op andere segmenten. Dan zou blijken dat Nederland qua omzet twee organisaties kent, die in een nek-aan-nek race strijden om de eerste plaats: CBRE en DTZ Zadel-
3
winstgevender dan jaar geleden
Property Indication Fee: Beleggingen: 434.000 m2 |
(2)
172.000 m2 |
19.140.000 € 1.178.000.000 86.000 m2
jll
Property Indication Fee: Beleggingen: 402.000 m2 |
330.000 m2 |
vincent querton
14.723.000 € 1.047.000.000 6.400 m2
‘We zijn dit jaar winstgevender dan vorig jaar. We sluiten wel kantoren, maar dat besluit is niet genomen uit bezuinigingsoverwegingen’, zei Vincent Querton, ceo Benelux van JLL in december in een interview met PropertyNL Magazine. De sluiting van de kantoren van JLL in Utrecht en Den Haag en het schrappen van een managementlaag hebben in de markt de wenkbrauwen doen rijzen. Gaat het zo slecht met JJL dat het twee van de vijf Nederlandse kantoren moet sluiten? ‘Integendeel’, volgens Querton, de Belg die de dagelijkse leiding van JLL Nederland,
België en Luxemburg in handen heeft. JLL Nederland draagt volgens hem bij aan de groeiende omzet en de groeiende winst van de in Chicago gevestigde vastgoedadviseur. Een onderdeel waar JLL het in 2013 goed in heeft gedaan is het beleggingsadvies: met meer dan een miljard aan deals moest JLL CBRE maar nipt voor zich laten. Querton zei dat de omzet en winst van JLL Benelux in 2013 gestegen zijn. JLL heeft nog wel een opgave om het winkeladvies, al jaren een activiteit die achterblijft bij de concurrentie, een impuls te geven.
propertynl magazine
PNL14-MA04-047-T-TOP-101.indd 47
|
nr.
4 - 25 april 2014 | 47
18-04-14 10:19
4
(4)
Cushman & Wakefield
sterke inhoudelijke reputatie teurs bij C&W zijn inmiddels universitair geschoold. Taxateurs worden steeds meer een onafhankelijke ‘sparring partner’ voor de directie van vastgoedbedrijven en Cushman scoort met die activiteiten. Het kantoor werd door het ministerie van Financiën uitgenodigd als een van de partijen voor de belangrijkste taxatie van het decennium: de waardebepaling van de portefeuille van SNS Property Finance. Cushman won de opdracht en schreef een veelbesproken rapport, dat een belangrijke onderbouwing bleek voor de uiteindelijke beslissing van het kabinet om SNS te nationaliseren.
jeroen lokerse
Cushman & Wakefield, waar Jeroen Lokerse de hoogste man is, heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een van de krachtigste partijen in het beleggingsadvies. C&W Nederland heeft vanaf het begin van de crisis heel zorgvuldig gelet op waar de marktkansen liggen, zo zei eerder Jan Willem Bastijn, de voorganger van Lokerse, die naar Europa promoveerde. Het bedrijf heeft specifiek geïnvesteerd in logistiek, retail en kantorenportefeuilles die ‘onder water staan’. Dat levert nu resultaten op. De taxatieafdeling heeft een sterke reputatie om zijn deskundigheid. Vrijwel alle taxa-
5
vrijwel landelijke dekking
Property Indication Fee: Beleggingen: 132.000 m2 |
(5)
10.855.000 € 933.000.000
180.000 m2 |
37.000 m2
Dynamis
In het Ooyevaarsnest in Arnhem, het hoofdkwartier van Delta Lloyd-dochter Ohra, huurt het Openbaar Ministerie tijdelijk ruim 6000 m² kantoorruimte van Delta Lloyd Vastgoed, terwijl de locatie in het centrum van Arnhem geschikt wordt gemaakt voor het nieuwe werken. De 12 partners in Dynamis werken vanuit 30 vestigingen en zijn gespecialiseerd in woning- en bedrijfsmakelaardij, consultancy, research, taxaties, financieel advies en beleggingsmakelaardij. Vrijwel het hele land is door het netwerk gedekt.
monique tetteroo
De 12 bij Dynamis aangesloten makelaars wisten gezamenlijk voldoende transacties te realiseren om de vijfde plaats in Top-101 te consolideren. Het grote aantal huurtransacties en verscheidene beleggingsdeals zijn bij elkaar opgeteld goed voor een fors metrage. Opvallende deals waren vorig jaar de verkoop van een bedrijfspand aan de Nieuwesluisweg 224 in het Botlekgebied te Rotterdam aan de gebruiker Steinweg Handelsveem. Een van de grootste kantoorverhuren betrof Westerlaan 5, eveneens in Rotterdam, aan Stolt-Nielsen Inland Tanker Service.
6
sterk in beleggingstransacties
Property Indication Fee: Beleggingen: 183.000 m2 |
(9)
7.811.000 € 76.000.000
471.000 m2 |
49.000 m2
Savills
Property Indication Fee: Beleggingen: 46.000 m2 |
24.000 m2 |
3.689.000 € 310.000.000 0 m2
clive pritchard
48 |
nr.
4 - 25 april 2014 |
PNL14-MA04-047-T-TOP-101.indd 48
Vanouds is Savills een belangrijke speler in de beleggingsmakelaardij. Net als vorig jaar staat het Nederlandse kantoor, onder leiding van Clive Pritchard, op zes in deze categorie. Ook in de overall Top-101 staat Savills op zes (9 in 2013 en 6 in 2012). Dit is vooral te danken aan de verkoop van de nieuwe hoofdkantoren van AkzoNobel en Stibbe op de Zuidas en kantoorruimte in IJdock, alle drie aan Union. Savills stond de koper bij. Ook belangrijk was de verkoop van de commerciële ruimte in De Kroon, in Den Haag Nieuw Centrum (koper Real IS). Deze vier deals zijn bij
elkaar al goed voor een beleggingsvolume van meer dan € 190 mln. De omvangrijkste huurtransactie was Liberty Global, die 16.000 m² huurde te Schiphol Rijk. De oorsprong van het beursgenoteerde Savills ligt in 1066, toen de familie Savill na verovering door de Normandiërs naar Engeland voer om de velden van NoordEssex te bewerken. In 1855 realiseerde Alfred Savill zich dat met vastgoedadvies meer te verdienen viel en richtte hij het bedrijf Savill en Son in Londen op. Vele jaren later volgde de oversteek naar Nederland.
propertynl magazine
18-04-14 10:20
tOP-101 MAKELAARS
7
(12)
profiteren van stijgend beleggingsvolume
NL Real Estate
Property Indication Fee: Beleggingen: 63.000 m2 |
8
(6)
3.667.000 € 294.000.000
9.000 m2 |
0 m2
Colliers International
Property Indication Fee: Beleggingen: 73.000 m2 |
3.206.000 € 99.000.000
96.500 m2 |
8.600 m2
NL Real Estate klimt in de ranking van de Top-101 Makelaars van plek 12 naar de zevende plaats. Die plek dankt het kantoor mede aan de bemiddeling bij de aankoop van 8 kantoorpanden voor de Tsjechische vastgoedbelegger PPF Real Estate voor in totaal € 216 mln. ‘Eigenlijk waren het 9 panden, maar de transactie van één pand hebben we in januari 2014 afgerond’, zegt Serge Wuts, een van de partners van NL Real Estate. Het afgelopen jaar adviseerde NL Real Estate onder andere vastgoedbelegger Real IS met de heronderhandeling met Unilever van
11 (11)
BNP Paribas Real Estate
Property Indication Fee: Beleggingen: 85.000 m2 |
2.694.000 € 47.000.000
77.000 m2 |
13.000 m2
Sinds de Amsterdamse Boer Hartog Hooft in 2010 toetrad tot Colliers International, onderdeel van het beursgenoteerde First Service Corporation, is de breed opererende vastgoedadviseur een vaste waarde in de top-10. Ceo Jaap van Rijn richt zijn pijlen nu ook op de retailmarkt.
Sinds de overname van Holland Realty Partners uit Amsterdam (2012) staat BNP Paribas Real Estate voor het eerst in de Top-10. Het bedrijf onder leiding van Sake Pleiter en Sicco Posthumus staat vooral de verhuurders en verkopers bij.
9
12
(7)
Van Gool Elburg Vastgoedspecialisten
Property Indication Fee: Beleggingen: 95.000 m2 |
2.815.000 € 59.000.000
23.000 m2 |
800 m2
(13)
Van Dijk & Ten Cate Vastgoedadviseurs
Property Indication Fee: Beleggingen: 85.000 m2 |
0 m2 |
2.551.000 € 97.000.000 500 m2
Al sinds de oprichting in 1999 heeft het door Jaap van Dijk en Reinoud ten Cate opgerichte kantoor een prominente plaats in het Nederlandse vastgoedadvies. Dit jaar is de notering te danken aan de verhuur aan verzekeraar DAS (De Entree) en Spaces (Prins en Keizer).
10 (16) DRS Makelaars
13
Property Indication Fee: Beleggingen: 42.000 m2 |
0 m2 |
2.780.000 € 211.000.000 300 m2
De grootste beleggingsdeal waar DRS bij betrokken was, was het nieuwe hoofdkantoor van NautaDutilh, een verplaatsing binnen het Zuidasgebied. Dit pand wordt ontwikkeld door G&S Vastgoed en is verkocht aan de Duitse fondsmanager HIH.
WPM Groep
Property Indication Fee: Beleggingen: 18.000 m2 |
6.600 m2 |
14 (14)
Capital Value
Property Indication Fee: Beleggingen: 0 m2 |
0 m2 |
0 m2
Doordat corporaties gedwongen zijn meer woningen te verkopen en de wet sinds vorig jaar verkoop aan beleggers eenvoudiger maakt, heeft Capital Value het druk gekregen. In 2012 opgericht door Marijn Snijders en Kees van Harten heeft de vastgoedadviseur een snelle opmars gemaakt dankzij het specialisme woningbeleggingen. Binnen de beleggingsmakelaardij is Capital Value een top-10 speler.
15
(21)
MVGM Bedrijfshuisvesting
2.509.000 € 0 89.000 m2
WPM Groep, onder leiding van algemeen directeur Pieter Affourtit, is specialist op het gebied van advies, ontwikkeling, management en exploitatie van met name winkelcentra en kantoren (zie ook uitgebreid profiel).
76.000 m2 |
1.895.000 € 5.900.000
80.000 m2 |
13.000 m2
Met de overname twee jaar geleden van Jacobus Recourt Vastgoedmanagement uit Amsterdam wist MVGM zijn positie in vastgoedmanagement en VvE-beheer verder te versterken, met een nummer 1-positie in een recent onderzoek van VGM/PropertyNL. Maar ook als makelaar is MVGM een landelijke speler. MVGM doet veel transacties met wat kleinere metrages, tussen 500 en 3000 m², maar bijvoorbeeld ook de aanhuur door Quintiq in kantoorgebouw Bolduc in Den Bosch en Achmea aan de Storkstraat in Leusden (beide meer dan 8000 m²) zorgen voor de notering (zie ook uitgebreid profiel).
propertynl magazine
PNL14-MA04-047-T-TOP-101.indd 49
2.331.000 € 253.000.000
Property Indication Fee: Beleggingen:
Van Gool Elburg is een van de belangrijkste spelers op de Amsterdamse huurmarkt. Het bedrijf onder leiding van Hans Gosewehr bemiddelde onder meer bij verhuurtransacties in de Ito Toren en The Rock aan de Zuidas. Een belangrijke beleggingsdeal was De Bruynvis.
(8)
22.000 m² kantoorruimte aan Weena 455 in Rotterdam en de verhuizing van Nauta Dutilh binnen de Zuidas. ‘Vorig jaar hebben we tevens NL Asset Management opgericht, waarmee we 150.000 m² commerciële ruimte onder asset management hebben, onder andere van PPF Real Estate. Het afgelopen jaar zijn we gegroeid en wij verwachten deze positieve trend voort te zetten in 2014’, aldus Wuts. ‘We hebben gemerkt dat er een omslagpunt is bereikt. Het beleggingsvolume stijgt weer en wij verwachten daarvan verder te kunnen profiteren’, zegt Wuts.
|
nr.
4 - 25 april 2014 | 49
18-04-14 10:20