nd leven Zij blogt voor haar brood pagina 7 themabijlage werk Solliciteren Man-vrouw Vakbonden Tips voor een succesvol weblog

nd leven

nederlands dagblad woensdag 25 februari 2015

wonen – games – boeken – mode – koken – gezondheid – jeugd – opvoeding

Tips voor een succesvol weblog

Zij blogt voor haar brood ▶ pagina 7

themabijlage werk

Solliciteren Zoek een maatje die je begeleidt ▶ pagina 6

Man-vrouw Hoe anders is hun gedrag op de werkvloer? ▶ pagina 8

Vakbonden ‘Iedereen zou mee moeten praten over cao’s’ ▶ pagina 4

2

nd leven

woensdag 25 februari 2015

lifestyle in gesprek met Huib Jongenburger Martha Aalbers beeld Carel Schutte

‘Met mijn werk was ik

om het lijf Niek Stam beeld Niek Stam

‘Jasje-bloesje past bij me’ Huib Jongenburger (61) is getrouwd en heeft zes kinderen in de leeftijd van 34 tot 23 jaar. Ook heeft hij acht kleinkinderen. Hij is directeur van CGMV, een vakorganisatie voor christenen. Daarnaast is hij betrokken bij ‘de Luwte’, een beschermdwonenproject voor mensen met psychische problemen. Hoe denkt hij over gezondheid, geloof, geld en geluk?

naam: Jan Jansen (56), docent godsdienst draagt vandaag: Blauw jasje, lichtblauw overhemd, donkerblauwe pantalon met zwarte schoenen. ‘Ik werk op een middelbare school, en vind het belangrijk dat je kunt zien wie de leraar is. Toen ik een keer op school kwam met een trui aan, vonden de leerlingen dat maar niets: „Dit past helemaal niet bij u”, kreeg ik te horen. Jasje-bloesje past gewoon goed bij mij. Mijn persoonlijke stijl is ’gekleed’.

Dus niet ouderwets of overdreven netjes. Ik draag ook geen stropdas: veel te strak. Behalve bij m’n zondagse pak, of op een ouderavond. Gemiddeld geef ik per maand ongeveer honderd euro uit. Meestal bij Jac. Hensen, een herenmodezaak in Almelo. Maar broeken koop ik net zo lief via internet. Ik weet toch mijn maat en merk: Meyer. Dus dat past altijd. Jasjes zijn lastiger, voor zoiets ga ik nog naar de winkel. Samen met mijn vrouw, die kijkt graag even mee.’

gezondheid

geld

‘Ik heb weinig offers gebracht voor mijn gezondheid. Wel ben ik gestopt met roken toen de oudste werd geboren. Twee jaar geleden heb ik een klein herseninfarct gehad. Ik ben met de schrik vrijgekomen. Mijn gezondheid is hierdoor wel anders op de kaart gekomen. Ik gebruik nu medicatie en ik moet elke week – het liefst twee keer – naar de sportschool. Dat lukt niet altijd. Ik vind altijd wel argumenten om niet te gaan. Vanaf het voorjaar is het anders; dan werk ik in mijn tuin, iets wat ik heel graag doe. Geestelijk ontspan ik me door samen met mijn vrouw dingen te ondernemen. Ook neem ik het mezelf niet meer kwalijk als ik eens een avond op de bank televisie kijk.’

‘Ik geef graag geld uit aan spullen voor de tuin. Vanuit mijn opvoeding heb ik meegekregen dat het heel belangrijk is je geldzaken goed te regelen; je moet goed verzekerd zijn bijvoorbeeld. Toen ik mijn baan een paar keer kwijtraakte was geld echter helemaal niet het belangrijkste, maar het gevoel van afwijzing en een gebrek aan zingeving. Met mijn werk was ik ook mijn identiteit kwijt. Ook nu bij CGMV merk ik dat mensen die werkloos raken de neiging hebben zich te isoleren en eenzaam worden, omdat ze zich schamen. Ik denk dat het leven met God juist goede antwoorden op al die vragen kan geven die je als werkloze kunt hebben.’

geloof

geluk

‘Ik leef in de overtuiging dat de aarde door de Here God gemaakt is. Als ik in het voorjaar zie hoe alles in de tuin ontkiemt en de jonge dieren geboren worden, ben ik er getuige van hoe God het bedoeld heeft. Dat heeft een enorme impact op me, vaak zelfs meer dan een goede preek. Bij die God wil ik horen. Mijn relatie met Jezus is het anker in mijn leven. Alles kan wegvallen, maar dat nooit. Vanuit die relatie met Christus mag ik delen met anderen. In mijn werk mag ik mensen helpen om te groeien in weerbaarheid, om verbinding met God en met elkaar aan te gaan om de moeiten van het leven op het gebied van werk of het gebrek daaraan het hoofd te bieden. Veel dingen zijn niet oplosbaar, en vragen blijven stellen kan verlammend werken. De wetenschap dat God erbij is, geeft dan rust.’

‘Ik ben een heel gelukkig mens. Dat heeft te maken met dat ik ook weet wat verdriet hebben is. Mijn zoon heeft vijf jaar geleden besloten om mij niet meer te ontmoeten. Ik zie hem en zijn vijf kinderen sindsdien niet meer. Naast het verdriet ervaar ik ook een enorme rijkdom dat de andere vijf kinderen ervoor gekozen hebben wel met mij om te gaan. Want ondanks verdriet hoef je niet als ongelukkig mens te leven. Als ik met mijn vrouw op de bank zit, is dat optimaal geluk. Het hoeft niet méér te zijn en dat geeft vrede.’ ▶▶ ‘P.S.: Ik heb geen geheimen en dat geeft grote vrijheid. Vroeger heb ik wel geheimen gehad. Daarmee zette ik mijzelf gevangen. Ik kon mensen niet meer in alle eerlijkheid en openheid ontmoeten.’

gadget Marieke Westerterp beeld nd

marktplaats Harm Bosma beeld marktplaats

Taaie kantoordagen overleven De bijna-naar-huisklok en het mapkussen helpen om taaie kantoordagen te overleven. Afhankelijk van wanneer de werkdag begon, telt eigenlijk maar één cijfer op de klok: die van vijf of zes uur. Deze klok heeft slechts twee cijfers. Zo is goed te zien wanneer het werk afgelopen moet zijn. Mensen die weleens per ongeluk overwerken, kunnen het alarm instellen. ▶▶ Bijna-naar-huisklok € 9,95 ffshoppen.nl Een kort slaapje, oftewel een powernap helpt om daarna weer gefocust aan het werk te gaan. Maar hoe doe je dat? De bureaustoel biedt geen steun en het bureaublad is wat hard. Dit mapkussen is veel zachter en niet al te opvallend. ▶▶ Donkey products powernapkussen € 19,95 gadgethouse.nl

wat: een werkzoekende bijzonderheden: Henk zoekt parttime of fulltime werk, heeft rijbewijs B, ervaring in verschillende branches kopen? Hier staat de advertentie: http://tinyurl.com/henkwerk

3

woensdag 25 februari 2015

nd leven lifestyle

mijn identiteit kwijt’

mijn werk Rosanne de Boer beeld nd

Irene van Doornik (57) woonbegeleider bij Bartiméus, een organisatie die de kwaliteit van leven wil verbeteren voor mensen die slechtziend of blind zijn werkt: 28 uur per week verdient: circa 2.000 euro bruto, 1.600 euro netto per maand

Egbert Harmsen (36) melkveehouder werkt: 60 uur per week verdient: de winst van het bedrijf varieert van 0 tot 100.000 euro per jaar en is afhankelijk van de melkprijs

Speciaal voor deze themabijlage over werk en carrière vonden we op Marktplaats een werkzoekende. Henk Heinhuis (59) uit Enschede is naarstig op zoek naar een baan.

Liefst zo snel mogelijk aan de slag Het is nooit leuk om werkloos te zijn. Hoelang zit u al thuis? ‘Nee, het is zeker niet leuk. Op dit moment zit ik een maandje of vier thuis. Ik was de afgelopen jaren zelfstandige en had een klein belbureau. Ik belde klanten op voor andere bedrijven, die daar bijvoorbeeld zelf geen tijd voor hadden door drukte. Helaas heb ik mijn bedrijfje door een scheiding op moeten zeggen, ik kon er niet meer van bestaan.’ Het moet een heftige periode voor u zijn... ‘Ja, dat is het zeker. En heel graag zou ik zo snel mogelijk weer aan het werk willen gaan. En het maakt me niet uit waar dat is. Ik ben een zeer optimistisch mens. Ik kijk niet naar tekortkomingen, maar naar mogelijkheden. Wat ik niet kan, kan ik leren; dat is een beetje mijn levensmotto. Met die instelling

ben ik in mijn leven ook altijd aan werk gekomen.’ Wat voor werkervaring heeft u? ‘Ik heb erg veel werkervaring. Zo heb ik gewerkt in de detailhandel en de horeca en ik ben particulier verkoper geweest.’ Wat zou u het liefst willen doen? ‘Heel graag zou ik op een camping of bij een bed & breakfast willen werken. Dat zou in Nederland kunnen, maar ook in Frankrijk. Daar zou ik bijvoorbeeld fietstochten of schilderlessen kunnen organiseren. Doelgroepgericht werken is een kwaliteit van me. Ik zou het leuk vinden om bijvoorbeeld een camping weer vol te krijgen. Dat zou een mooie uitdaging zijn. Daarnaast kan ik natuurlijk ook licht onderhoudswerk op een camping verrichten.’

Nathalie van der Weerd (22) stagiaire evenementen en campagnes bij ZOA werkt: 40 uur per week verdient: 250 euro per maand stagevergoeding

‘Ik ben bij Bartiméus in de jaren tachtig begonnen als invalkracht en vond het zo leuk dat ik er ben blijven hangen. Het soort zorg dat je biedt, sprak me aan. Wat ik mijn pas overleden moeder niet meer kon geven, kon ik de mensen hier wel geven. Zo voelde het. Als woonbegeleider zorg je voor het eten, het brengen van mensen naar de dagbesteding, overleg met de familie, et cetera. We hebben een leuk en sterk team, maar door de bezuinigingen in de zorg moet er meer overgedragen worden aan mantelzorgers en vrijwilligers. Denk aan het kopen van kleding met de bewoners. Dat vind ik soms moeilijk, omdat je dan zelf minder zorg kunt geven dan je graag zou willen.’

‘Ik ben opgegroeid op een boerderij en heb het werk altijd mooi gevonden. Na mijn agrarische studie werkte ik een halfjaar in Nieuw-Zeeland en een jaar als bedrijfsleider op een Nederlands melkveebedrijf. Daarna kon ik samen met mijn vrouw Janneke het bedrijf van mijn ouders overnemen. Leuk aan dit werk is dat je eigen baas bent, afwisselende werkzaamheden hebt en dagelijks bezig bent met Gods schepping. Minder leuk is dat je elke dag verantwoordelijkheid draagt en beschikbaar moet zijn. Er moet ’s ochtends vroeg en ’s avonds laat gemolken worden. Of het moeilijk is in deze tijd een boerderij in Nederland te runnen? Een melkveebedrijf opstarten zonder veel vermogen is bijna onmogelijk. Maar als je er een van je ouders kunt overnemen, liefde voor het vak hebt, bereid bent hard te werken en je inspanning door God gezegend wordt, is het goed te doen.’

‘ZOA is het eindstadium van mijn opleiding, International Hospitality Management, die ik volg bij een hotelschool. Doordat ik een minor in de richting van humanitaire hulp heb gedaan, was het mogelijk om een jaar lang bij deze hulporganisatie stage te lopen. Ik vind het gaaf om me in te zetten voor kwetsbare mensen, om je medemens van dienst te kunnen zijn. Verder is het werk bij ZOA heel divers. Een goede afwisseling tussen bureauwerk en contact met externe partijen. We zijn bezig met het organiseren van een groot evenement rond Wereldvluchtelingendag in juni. Wat minder leuk is, is dat wij brood op de plank krijgen door de nood in de wereld. Het beste zou zijn wanneer ZOA niet hoeft te bestaan. Dat is helaas wel nodig. Dus zetten wij ons in voor mensen die in nood verkeren.’

4

nd leven

woensdag 25 februari 2015

consument Vakbonden verkeren al jaren in zwaar weer. Maar de meeste mensen beseffen niet wat de gevolgen daarvan zijn, zegt ‘vakbondsprofessor’ Paul de Beer.

mijn werk Rosanne de Boer beeld nd

Esther Linnemann (26) dramatherapeut bij psychotherapeutische kliniek werkt: 12 uur per week verdient: circa 1300 euro bruto per maand, 900 euro netto

Aly van der Wal (64) lerares in groep 6, begeleidt schoolkinderen met sociaal-emotionele problemen werkt: 15 lesuren per week (excl. voorbereiding, nakijken) Verdient: circa 2.500 euro bruto per maand

Eduard Sloot en Sophia Geuze beeld iStock, nd

‘Ik ben hier terechtgekomen via een open sollicitatie. Ik mocht beginnen met het geven van dramaworkshops als zelfstandige, daarna mocht ik ook andere vaktherapeuten vervangen. Sinds een half jaar werk ik officieel als zelfstandige bij de nieuwe jeugdafdeling. Dit werk daagt je elke dag uit. Als dramatherapeut motiveer ik mensen om op een creatieve manier tot verwerkings- en veranderingsprocessen te komen. Ik gebruik werkvormen als (levens)verhalen schrijven, poppen- en rollenspel. Binnen zo’n setting doen mensen positieve ervaringen op, leren een verbinding te leggen tussen denken, voelen en handelen en experimenteren met nieuw gedrag. Afhankelijk van de persoonlijke eigenschappen van de deelnemers en de gestelde behandelmethode werk ik zo licht mogelijk en diepgaand als nodig.’

Uit solidariteit

‘Ik begon als hoofdleidster op een kleuterschool in Opeinde (Friesland). Toen onze kinderen naar de basisschool in Tolbert (Groningen) gingen, vroeg de directeur of ik enkele uren kwam werken. Later kreeg ik een voltijdbaan. Nu werk ik parttime. Elke dag start ik met gebed en een Bijbelverhaal. ’s Morgens is er een reken-, taal- en spellingsles en staat lezen centraal. ’s Middags volgt een creatieve les, zoals muziek. We sluiten de dag af met gebed, een lied of gedicht. Dan begin ik met het correctiewerk en weet ik wie de stof beheersen. Met plezier begeleid ik kinderen in hun ontwikkeling. Door de komst van het Passend Onderwijs krijgen maar weinig leerlingen een verwijzing naar speciaal onderwijs. Er zijn meer handen in de groep beloofd, maar door bezuinigingen is er geen geld voor.’

Hoe komt het dat ledenaantallen dalen?

Heeft het in deze tijd nog nut om lid te zijn van een vakbond? Of kost het je alleen maar geld? Als je puur kijkt naar het eigenbelang, kost het je meer dan het oplevert, zegt Paul de Beer, bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam. Toch zou iedereen lid moeten zijn van een vakbond, vindt hij.

De ledentallen bij vakbonden dalen al jaren. Hoe staan de vakbonden ervoor? ‘De situatie is zorgelijk. De positie van de vakbonden verzwakt. Dat zie je niet direct, want ze sluiten nog steeds cao’s af en vier op de vijf werknemers valt onder een cao. In de onderhandelingen met werkgevers worden ze echter zwakker. Vakbonden kunnen bijvoorbeeld moeilijker acties organiseren. De beperkte loonstijging in de afgelopen dertig jaar kun je zien als een gevolg daarvan.’

‘Er zijn veel pogingen geweest om dat te verklaren. Het fenomeen doet zich in meer landen voor. Er wordt vaak gewezen op de veranderde arbeidsmarkt en de toename van het aantal werknemers

‘Gelukkig zijn niet alle mensen gericht op hun eigenbelang.’ dat geen lid is van een vakbond. Denk aan uitzendkrachten of personeel met een tijdelijk contract. Maar dat is maar een deel van de verklaring. Men noemt dan vaak de individualisering. Een andere reden is dat werknemers tegenwoordig zo welvarend en hoogopgeleid zijn, dat ze de vakbonden minder nodig hebben. De neergang van de vakbonden is dan dus het gevolg van hun eigen succes.’

Kun je als werknemer zonder een vakbond?

Jacob Glas (61) predikant van de Gereformeerde kerk Vrijgemaakt van Maastricht en Venlo werkt: 60 uur per week verdient: circa 4.000 euro bruto per maand, 2.000 euro netto

‘Toen ik zestien was, zat ik in een geloofscrisis. Om over mijn twijfel heen te komen, ging ik theologie studeren. Tijdens de studie kreeg ik meer geloofszekerheid, zelfs zo dat ik van het doorgeven van het evangelie mijn werk wilde maken. Als predikant heb je zeer divers werk: je preekt, legt pastorale bezoeken af, geeft catechese, leidt de gemeente. In Limburg wonen weinig protestanten. Het voelt als pionieren, dat spreekt me aan. Buiten de eigen kerkmuren kijken, met mensen spreken die niet meer geloven, christenen ontmoeten uit andere kerken. We hebben een nauwe band met de Nederlands-Gereformeerde Kerk in Maastricht. Zij gebruiken het monumentale gebouw van de Waalse kerk waar regelmatig mensen binnenlopen. Dat biedt kansen. In de huidige tijd van secularisatie is het voor mij een uitdaging om met het evangelie het hart van mensen te bereiken.’

‘Uiteraard. Maar veel mensen realiseren zich niet hoe de wereld eruit zou zien als vakbonden er niet zouden zijn. Zij zorgen onder meer voor fatsoenlijke arbeidstijden, pensioen en vakantieregelingen. Als de vakbonden minder tegendruk vormen, zullen de rechten van werknemers op den duur minder gaan worden. Werkgevers willen minder ontslagbescherming en minder geld besteden aan

pensioenen of toeslagen voor werk in de avonduren of in het weekend.’

Wat heb je aan een vakbond, voor je loopbaan bijvoorbeeld? ‘Vakbonden bieden hulp bij arbeidsconflicten en geven loopbaanadvies. Maar als je puur kijkt naar je eigenbelang, kost het meer dan het oplevert. Want uit de contributie moeten alle onderhandelaars worden betaald. Voor een arbeidsconflict kun je ook naar een advocaat en voor loopbaanad-

‘zij hebben er verstand van’ Klaas Roorda (60) uit Gouda is lid van vakorganisatie CGMV. Ruim twintig jaar hoefde hij geen gebruik te maken van zijn lidmaatschap, tot hem ontslag werd aangezegd. ‘Dat was op 3 juli 2014 en op 3 oktober vorig jaar was het ontslag wegens reorganisatie een feit.’ Roorda werkte 42 jaar lang in het bank- en verzekeringswezen. ‘Ik ben begonnen bij de Algemene Bank Nederland en later werd dat ABN Amro.’ Roorda is sinds 1973 lid van de vakorganisatie. ‘Ik ging werken en het was toen gebruikelijk je te verenigen.’ De vakorganisatie kon niet verhelpen dat Roorda ontslagen werd. ‘Een vakbond bepaalt niet of je mag blijven of niet. Ik heb ze gevraagd naar het sociaal plan

te kijken. Ze hebben alles technisch en juridisch nagekeken.’ En hoewel er geen speld tussen te krijgen was, is Roorda blij met de hulp. ‘Ik had totaal geen verstand van de materie. Het is fijn te weten dat er iemand met verstand van zaken naar heeft gekeken.’

5

woensdag 25 februari 2015

nd leven consument

lieve monica

lid van een vakbond Collega’s groeten Als ik ’s morgens naar mijn werkplek loop, kom ik op de gang langs de kamers van een aantal collega’s die vroeger begonnen zijn. Ik wens hun dan een goede morgen, maar lang niet iedereen neemt de moeite op mijn groet te reageren. Toen ik dat een keer bij mijn leidinggevende ter sprake bracht, antwoordde hij: “Dat komt doordat je hen stoort bij hun werk.” Moet ik mijn collega’s voortaan maar niet meer groeten?

vies zijn er speciale bureaus. Tegelijk is het wel belangrijk dat er een club is die opkomt voor de belangen van werkenden. Vakbonden moeten dus een beroep doen op solidariteit. Gelukkig zijn niet alle mensen gericht op hun eigenbelang.’

de bonden verdwijnen, komt dat onder druk te staan. Dan krijgen we een arbeidsmarkt als in Amerika, waar werknemers weinig rechten hebben.’

Vindt u dat iedereen lid zou moeten zijn van een vakbond?

‘Ik ben niet erg optimistisch. De daling van het aantal vakbondsleden is een internationale trend.’

‘Ja, want je profiteert ook van de cao-onderhandelingen als je geen lid bent. Vakbonden hebben zo veel bereikt wat we nu vanzelfsprekend vinden. Als

Wat moeten vakbonden doen?

Denkt u dat vakbonden weer meer leden krijgen?

‘Dat FNV zich vernieuwt en meer zichtbaar wil

zijn, biedt kansen. Vakbonden moeten gaan nadenken over een nieuw verdienmodel. Iedere werknemer zou moeten kunnen meepraten over de cao-onderhandelingen, ongeacht of ze vakbondslid zijn of niet. Ik heb weleens voorgesteld dat iedere werknemer een deel van zijn loon zou moeten opofferen als bijdrage in de kosten van de cao, een cao-belasting. Maar daar krijg ik de handen niet voor op elkaar. Ook bij de vakbonden zelf niet. Zij denken dat het lukt meer leden te werven.’ ■

‘ik geef graag mijn mening’

‘vakbond vooral voor werknemers’

Wouter Lammers (21), student sociologie in Utrecht, is parttime bestuurslid van CNV Jongeren. ‘Leuk aan een vakbond is dat je kunt meepraten over tal van onderwerpen en samenwerkt met mensen met verschillende politieke kleuren. Ik geef graag mijn mening over jongeren en de arbeidsmarkt. Een vakbond kan veel voor elkaar krijgen.’ Als voorbeeld noemt hij het project Startersbeurs, een idee van CNV Jongeren en FNV Jong. Gemotiveerde werkloze jongeren kunnen, gefinancierd door gemeenten en bedrijven, zes maanden aan de slag bij een bedrijf dat hen aanspreekt om werkervaring en vakkennis op te doen. Zelf heeft hij nooit een beroep

David de Jong (54) is lid van het CGMV. De Jong is directeur van het Gomarus College Groningen. ‘Ik ben al op mijn eenentwintigste lid geworden van een vakbond. En al die jaren heb ik er nooit persoonlijk gebruik van gemaakt.’ Toch heeft De Jong geen spijt van zijn lidmaatschap. ‘Ik ben lid uit solidariteit. Als werkgevers of werknemers in de problemen komen, is het goed dat er een organisatie is waar ze terechtkunnen. En het is handig om samen dingen te regelen, zoals bij de cao’s.’ De Jong koos voor het CGMV omdat de organisatie zowel de belangen van de werkgevers als die van de werknemers behartigt. ‘In de loop der jaren ben ik wel een beetje bekeerd.

hoeven doen op een juridisch adviseur. ‘Maar studenten kunnen dat wel nodig hebben bij een stage of een bijbaan. Mijn zusje werkte een tijdje zowel overdag als ‘s avonds. Ze kreeg als avondeten van haar baas één hamburger van McDonald’s. Dat is veel te weinig. Zoiets kun je aankaarten, desnoods met de hulp van een vakbond.’

Ik vind dat een vakbond er vooral is voor de werknemersbelangen. Voor werkgevers zijn er vaak brancheorganisaties beschikbaar en dat is niet het geval bij werknemers.’ De Jong vindt dat iedereen uit solidariteit lid zou moeten zijn van een vakbond. Vroeger ging hij naar thema-avonden, maar tegenwoordig is hij vooral betalend lid.

Lieve collega, Een goede verstandhouding met de andere werknemers van het bedrijf waar u werkt, levert een waardevolle bijdrage aan uw en hun werkplezier. Die verstandhouding is van groot belang om het werk goed en op een prettige wijze te kunnen verrichten. Met uw groet bij binnenkomst laat u in ieder geval aan uw collega’s zien dat u hen de moeite waard vindt en dat u positieve aandacht aan hen wilt besteden. Het antwoord van uw leidinggevende kan ik niet helemaal plaatsen. Heeft hij hier met uw collega’s over gesproken en zijn ze vergeten u hiervan op de hoogte te stellen? Verwoordt hij zijn eigen gevoel? Of raadt hij er alleen maar naar? Ik adviseer u gewoon door te gaan met uw sympathieke geste, tenzij blijkt dat men dit inderdaad als storende inbreuk op de concentratie ervaart. In dat geval kan uw vriendelijke gebaar juist averechts werken en kunt u het beter achterwege laten. Om daar achter te komen, zult u deze kwestie bij uw collega’s aan de orde moeten stellen. Vraag dit niet meteen op het moment dat iemand uw groet negeert, maar zoek hier een rustig moment voor uit – bijvoorbeeld de lunchpauze – en vraag dan of de overtuiging van uw leidinggevende op waarheid berust. Overigens zou er ook nog een heel simpele verklaring kunnen zijn voor het feit dat uw groet niet beantwoord wordt. Wellicht zijn uw collega’s zo geconcentreerd aan het werk dat zij uw groet niet horen. Of ze lijden gewoon aan een ochtendhumeur. Kan ik ergens mee helpen op het gebied van etiquette, levensstijl en omgangsvormen? Stuur uw vraag naar: [email protected]

6

nd leven

woensdag 25 februari 2015

achtergrond Solliciteren doe je goed voorbereid. Netwerken en het gebruik van social media zijn essentieel. En als het zover is: hoe bereid je je voor op een gesprek? Martha Aalbers beeld iStock

Geef stevige hand en zeg ‘u’ tip 1 zelfonderzoek en voorbereiding ‘Solliciteren begint met zelfonderzoek’, zegt Susanne Biemans van Congruens, een bureau voor loopbaanadvies, communicatiecoaching en gedragstraining. Voordat je aan de slag gaat, staan er drie vragen centraal, zegt ze. ‘Wie ben ik? Wat kan ik? En: wat wil ik? ‘Wie ben ik’ slaat op je kwaliteiten en eigenschappen. ‘Wat kan ik’ betreft je opleiding, vaardigheden en ervaring. Bij de vraag ‘Wat wil ik’ moet je bedenken waar je ogen van gaan twinkelen. Denk ook na hoe ver je bereid bent te reizen bijvoorbeeld.’ Na het zelfonderzoek is het tijd de markt te gaan onderzoeken. Biemans: ‘Stel, je wilt graag een ondersteunende managementfunctie bij een multinational. Vraag rond in je netwerk wat voor soort banen daarbij passen en maak een lijstje van bedrijven die op bereisbare afstand aan je wensen voldoen. Probeer via jou netwerk met iemand in contact te komen die jou iets kan vertellen over het bedrijf of je daar wil introduceren. Bedenk dat de meeste vacatures vervuld worden door kandidaten die werknemers zelf aandragen. Dat levert namelijk de meest betrouwbare mensen op. Zorg dat je papierwerk prima in orde is: een aangepast en up-to-date cv die past bij die hoek van de arbeidsmarkt waar jij graag een baan wilt. Laat visitekaartjes maken.’ Daarna kun je gaan solliciteren. Presenteer je zelf goed, maar net zo belangrijk is dat je weet naar welk bedrijf je schrijft, geeft Biemans aan. ‘Maak in elke brief de vertaalslag waarom jij voor dit bedrijf gekozen hebt, wat je zo aanspreekt en waarom juist jij zo geschikt voor hen bent. Geef recente voorbeelden van de kwaliteiten waarover je het hebt, zowel in je vorige werk als in je huidige leven, bijvoorbeeld in je vrijwilligerswerk of privé. Zorg ook dat je in twee minuten kunt vertellen wie je bent, wat je kunt en wat je wilt, de zogenaamde pitch. Die kun je gebruiken in je netwerk en daarbuiten.’

yes, een sollicitatiegesprek! wat nu? Wat is belangrijk als je wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek? Tips van Susanne Biemans. ▶ Je instelling is het allerbelangrijkste: jij hebt wat te bieden, dus een gevoel van gelijkwaardigheid is essentieel, hoe lastig dat ook kan zijn, zeker bij langdurige werkloosheid. ▶ Wees op tijd. ▶ Rijd van tevoren een keer langs het bedrijf. Let ook op hoe mensen daar gekleed gaan. ▶ Wees niet underdressed, maar ook niet overdressed. Vuistregel: iets netter dan men daar in het algemeen gekleed is. ▶ Neem een cv en sollicitatiebrief mee, plus een extra exemplaar om achter te laten. ▶ Geef een stevige hand. Maak een compliment, bijvoorbeeld: ‘Wat een mooi gebouw’ of ‘Ik werd heel vriendelijk ontvangen bij de receptie’. Speek aan met ‘u’. Laat het aan de ander over of het ‘jij’ wordt. ▶ Zorg dat je niets in je handen hebt. Tikken met een pen of blijven roeren met een lepeltje verraadt je zenuwen en is erg irritant. ▶ Vraag na het gesprek hoe het verder gaat; wanneer hoor je wat?

tip 2 zoek een maatje Solliciteren hoef je niet alleen te doen, het kan ook samen met een sollicitatiemaatje. Zoek iemand die naast je staat, je stimuleert, uitdaagt en helpt bij het zoeken naar een baan. Je kunt daarbij bijvoorbeeld het zelfhulpboek Samen solliciteren (Akkie Muller en Freek Sanders, uitg. Eburon 2014) gebruiken. Je geeft dit boek aan iemand die tijd en zin heeft jou te helpen, zoals een familielid of vriend, of een andere werkzoekende. Het boek is een weerslag van de methode die het bedrijf S-Buddy gebruikt bij het begeleiden van werkzoekenden. Margaret Stokwielder van S-Buddy:

‘Het is normaal dat je onzeker bent of gevoelens van schaamte kent als je ontslagen bent of werk zoekt. Juist dan is het fijn om een ander te hebben die je stimuleert en helpt. Als eerste maak je het basismateriaal in orde: je cv en je brief. Je cv moet weer anno 2015 worden; maatwerk en gericht op de vacature waar jij naar op zoek bent. Stel dat je maar niet wordt uitgenodigd of na een gesprek wordt afgewezen, dan kan je maatje je helpen om dat niet persoonlijk op te vatten. Je buddy krijgt ook handvatten aangereikt om je mentaal te steunen, om eigenschappen als zelfkennis, motivatie, zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen te stimuleren. Iemand die zelfverzekerd overkomt, is aantrekkelijk voor een werkgever. Wie trots is op zijn cv krijgt weer energie, en dat is beter dan blijven hangen in verdriet en boosheid.’

tip 3 gebruik social media Het gebruik van social media wordt steeds belangrijker. Nynke Visser van Niina Coaching & Training: ‘Vroeger solliciteerde je alleen op een vacature met een cv met daarin opleiding en vaardigheden om zo de werkgever te laten zien wat je te bieden had. Tegenwoordig wil de werkgever graag zien wie jij bent, wat je nu precies gaat toevoegen aan zijn bedrijf. Bovendien is er veel meer concurrentie, dus een werkgever gaat op zoek naar snelle methodes om een selectie te maken uit het overweldigende aanbod. Hierbij is het gebruik van social media onmisbaar geworden. Mogelijke werknemers selecteren via papier gaat echt verdwijnen.’ Deze social media kun je gebruiken om door werkgevers gezien te worden, aldus Visser: ▶ Pinterest Hier kun je beelden en teksten delen. Je kunt er een creatief CV van jezelf neerzetten door het uploaden van teksten en beelden die uitdrukken wat jou drijft en jouw passie is. Het is een moodboard dat jouw kwaliteiten illustreert. ▶ Twit ter De ‘twillicitatie’ is in opkomst; solliciteren via Twitter. Je moet jezelf dan in 140 tekens profileren. Gebruik geen containerbegrippen zoals ‘accuraat’, maar geef een concreet voorbeeld dat jouw authentieke ik uitdrukt, zodat de werkgever getriggerd wordt meer van jou te willen weten. ▶ Youtube Een werkgever wil graag zien met wie hij van doen heeft. In een videoboodschap kun je jezelf helemaal laten zien; je stem, je mimiek. Een CV is plat, een videoboodschap daarentegen levendig. ▶ Skype Skype wordt steeds meer gebruikt als een eerste kennismakingsrondje op grond waarvan een selectie gemaakt wordt door de werkgever. Je krijgt dan vaak vijf minuten om je zegje te doen, ook wel pitch genoemd. In die pitch zet je neer wie je bent, wat je kunt en waar jij blij van wordt en vervolgens vertaal je dit naar de werkgever; wat ga jij voor dit specifieke bedrijf betekenen. ▶ LinkedIn Een fantastisch instrument om jezelf op de arbeidsmarkt te begeven. Het is een gratis database waarin iedereen kan zoeken. Je kunt je hele carrière in beeld brengen om aan te geven hoe allround je bent. Het is een professioneel visitekaartje dat blijvend is. Werkgevers plaatsen steeds minder advertenties maar gaan in databases als LinkedIn gericht op zoek naar bepaalde mensen. ▶ Facebook Via Facebook kun je je netwerk inschakelen om je te helpen zoeken naar een baan. Potentiële werkgevers kijken zeker op Facebook, maar nemen steeds minder aanstoot aan vrolijke vakantiefoto’s omdat ze begrijpen dat je ook recht hebt op een privéleven.

7

woensdag 25 februari 2015

nd leven achtergrond

Op internet zijn duizenden weblogs te vinden. Hoe lukte het Cynthia Schultz, Linda Bosscher en Roel van der Krabben succesvol te worden met hun blog? Jannelie Bras beeld Dick Vos

Bloggen voor je brood Je brood verdienen met het bijhouden van een dagboek. Grofweg tien jaar geleden was het nog ondenkbaar. Maar met de opkomst van de weblog, ook wel blog genoemd, zijn er al heel wat bloggers die een leuk salaris halen uit het delen van hun persoonlijke bevindingen.

werkelijk geld wilt verdienen met je blog, is het erg belangrijk dat je veel bezoekers hebt. ‘Hoe groter je bereik is binnen een bepaalde doelgroep, hoe interessanter je bent voor een adverteerder’, legt Roel van der Krabben uit. Hij haalt de meeste adverteerders binnen door middel van ‘ouderwets netwerken’. ‘Bijna alles in dit wereldje hangt af van de juiste mensen kennen en van de gunfactor.’ Naast je eigen netwerk opbouwen, is het soms voordelig om je aan te sluiten bij een reclamebureau. Zo’n bureau kan je in contact brengen met verschillende adverteerders en vragen dan een percentage van de opbrengst. Zo schrijven Schultz en Bosscher bijvoorbeeld regelmatig advertorials. Dit zijn artikelen die gesponsord worden door een bedrijf. ‘Als ik zo’n opdracht krijg, kijk ik wel altijd of ik en mijn lezers achter het product staan’, vertelt Linda. ‘Ik vind dat ik wel eerlijk en oprecht moet blijven richting mijn lezers. Als je dat niet doet, raak je ze zo kwijt.’ Advertorials en advertenties zijn niet de enige

Cynthia Schultz, oftewel Miss Lipgloss, is een van de grootste beautybloggers van Nederland. Ze begon op haar zestiende. Haar enige lezers waren op dat moment haar moeder en een paar vriendinnen. ‘Ik hield erg van make-up en schrijven, maar ik kon dat niet echt ergens kwijt. Mijn vader raadde me aan een blog te beginnen. Dat was in 2006. Toen was bloggen nog helemaal niet zo bekend. Ik had toen dan ook geen idee dat ik er ooit een fulltime baan van zou kunnen maken.’ Schultz had het geluk dat ze er erg vroeg bij was en een van de eersten was die een blog begonnen over het thema beauty. Nu, bijna tien jaar later, is het web overladen met bloggers en over elk denkbaar onderwerp wordt al wel geschreven. Is het in deze tijd nog wel mogelijk om een interessant, nieuw blog te beginnen? Volgens Elja Daae, auteur van het boek Bloggen als een pro en zelf ook blogger, is dat wel degelijk mogelijk. ‘Bloggen is springlevend’, schrijft ze in haar boek. Het bloggen heeft nog lang niet zijn hoogtepunt bereikt en er liggen nog voldoende kansen voor aspirant-bloggers. ‘Je moet gewoon beginnen’, vertelt ze. ‘Veel mensen die willen gaan bloggen, denken eerst eindeloos na over hoe ze het willen aanpakken en uiteindelijk beginnen ze nooit. Bloggen moet je leren door het te doen. Het hoeft niet meteen perfect te zijn. Als je net begint, leest toch nog geen mens je blog.’ Als je geluk hebt, vind je een gat in de markt. Net als Linda Bosscher, van de blog love2bemama.com. ‘Ik ben in 2010 begonnen met mijn blog voor moeders met jonge kinderen. Ik was net zelf moeder geworden en miste een website met ervaringen van andere moeders, tips en leuke adresjes.’ Toen ze begon met haar blog, was Bosscher eerst nog leerkracht, maar eigenlijk vond ze voor de klas staan helemaal niet zo leuk. Toen ze bijna fulltime met haar blog bezig was, besloot ze te stoppen met lesgeven. Sinds kort verdient ze een goed salaris met haar weblog. ‘Ik verdien zelfs meer dan toen ik nog leerkracht was.’ Ook Roel van der Krabben van de mannenblog manify.nl zou kunnen leven van zijn blog, maar hij heeft er nog wel een baan naast. Hij is parttime marketingmanager voor een webshop en vindt dit een handige combinatie. Bij het werk voor de webshop doet hij inspiratie op voor zijn blog en kan hij zijn netwerk uitbreiden. Van der Krabben denkt dat er nog genoeg ruimte is voor nieuwe bloggers. ‘Vooral voor mannen zijn er nog maar weinig blogs en liggen er absoluut nog nieuwe kansen.’ Maar als je het bloggen lang wilt volhouden, is het vooral belangrijk dat je een onderwerp kiest dat je ontzettend leuk vindt. Als daar al dertien in een dozijn blogs van zijn, dan moet je proberen om je op een andere manier te onderscheiden. Elja Daae noemt in haar boek drie hoofdingrediënten die je helpen om van jouw blog

advertentie

‘Bijna alles in dit wereldje hangt af van de juiste mensen en de gunfactor.’

Cynthia Schultz, alias Miss Lipgloss, startte negen jaar geleden met haar weblog. Inmiddels schrijft ze fulltime voor haar website.

een hoogstandje te maken, namelijk: authenticiteit, focus en toewijding.

hoofdingrediënten

Met authenticiteit bedoelt de blogexpert dat een blog moet uitstralen wie je zelf bent. ‘De meest succesvolle blogs zijn vaak zo succesvol omdat ze heel persoonlijk zijn. Mensen vinden het leuk om iemands persoonlijke verhaal te lezen’, legt Daae uit. Met focus bedoelt ze dat het meteen duidelijk moet zijn waar je blog over gaat. ‘Dit bevordert je vindbaarheid in Google, het vergroot je herkenbaarheid en je kunt je ermee onderscheiden’, aldus Daae. Toewijding is iets dat iedere blogger zeker moet hebben als hij van het schrijven zijn werk wil maken. ‘Er gaat echt heel veel tijd in zitten’, vertelt Cynthia Schultz. ‘Ik ben er tussen de veertig en tachtig uur per week mee bezig. Niet alleen wil je elke dag een nieuwe blog posten, je bent ook dagelijks bezig met het bijhouden van je e-mail,

het reageren op reacties op je blog en het bezoeken van evenementen om nieuwe ideeën op te doen en om te netwerken.’ Deze toewijding betekent ook dat je jouw bezoekers continuïteit moet bieden. Zo staat er bijvoorbeeld op misslipgloss.nl vermeld hoeveel en wat voor soort artikelen de beautyblogger per dag plaatst. ‘Zo weten mijn bezoekers waar ze aan toe zijn en wanneer ze terug kunnen komen voor een nieuwe post’, legt ze uit. Volgens blogexpert Elja Daae kun je nooit genoeg bloggen. ‘Als je mij zou vragen naar mijn aller-, aller-, allerbeste blogtip, dan zou het zijn: blog zo veel je kunt’, schrijft ze in haar boek. ‘Sinds ik elke dag blog, heeft alles rondom mijn blog een vlucht genomen: het aantal bezoekers, mijn positie in Google, het aantal reacties, het aantal online vrienden en mijn bekendheid.’

netwerken

Al deze tips zijn bedoeld om zo veel mogelijk bezoekers naar je website te lokken. Als je daad-

manier om geld te verdienen aan je blog. Op de website van Elja Daae zijn bijvoorbeeld helemaal geen advertenties te vinden. Ze verdient haar geld als marketing- en business developmentadviseur. ‘Ik blog veel over mezelf en over dingen die me opvallen. Op deze manier leren mensen mij beter kennen en ben ik de eerste waar ze aan denken als ze advies nodig hebben. Eigenlijk ben je gewoon online aan het netwerken.’ Doorzettingsvermogen en geduld zijn twee belangrijke factoren om van je blog te kunnen gaan leven. Want een succesvolle blog met veel bezoekers heb je niet binnen een paar maanden bereikt. Cynthia, Roel, Elja en Linda hebben deze dingen gemeen: ze zijn niet begonnen met het doel rijk te worden van hun blog. Hun website is voortgekomen uit hun passie voor een bepaald onderwerp en ze vinden het leuk wat ze doen. ‘Als je schrijft over iets wat je leuk vindt, kost het je ook veel minder moeite om er veel en vaak mee bezig te zijn’, vindt Cynthia.

kwaliteitseis

Wie dus al een tijdje rondloopt om zijn ideeën, ervaringen en opvattingen te delen op het wereldwijde web, moet er niet mee wachten, vindt Daae. ‘Begin gewoon’, is haar devies. ‘Stop ermee om torenhoge eisen aan jezelf en je blog te stellen. Als er iets is wat verlammend werkt voor bloggers, is het hun eigen kwaliteitseis. Hoe vaker je jezelf dwingt om te bloggen, hoe meer je dat perfectionisme zult moeten laten varen. En hoe beter je zult worden, is mijn voorspelling.’ ■

8

nd leven

woensdag 25 februari 2015

psychologie Mannen werken oplossingsgericht. Vrouwen overleggen meer. Kloppen deze rolpatronen van mannen en vrouwen op de werkvloer?

mijn werk Rosanne de Boer beeld nd

Esther Scheffer (39) werk: clown, jongleur, geeft met eigen bedrijf Clown Kiko workshops en shows werkt: ruim 60 uur per week verdient: gemiddeld 750 euro per maand

Riet Karssies (64) verpleegkundige bij een brandwondencentrum werkt: 32 uur per week verdient: 3200 euro bruto per maand, 1950 euro netto

Klaas ter Horst (43) manager research and development bij Brink Climate Systems, een Nederlandse fabrikant en leverancier van klimaatsystemen voor woningen werkt: circa 55 uur per week verdient: N.o.t.k. (niet over te klagen)

Remko van Hijum beeld iStock

‘Het is een uit de hand gelopen hobby. Vanuit jongleergroep Knotsgek ben ik workshops en optredens gaan geven. Ik ontdekte dat je er je beroep van kunt maken. Ik vind het super om kinderen op te vrolijken, hun iets nieuws en spannends te leren. Clown Kiko is geboren op pretpark Tivoli in Berg en Dal, waar ik in de bediening werkte en bij kinderfeestjes weleens jongleerde. In overleg mocht ik het kinderentertainment verzorgen. Met dit beroep blijf je zelf ook in ontwikkeling. Ik leer steeds nieuwe dingen. Je treedt op op plekken waar je anders nooit zou komen; van huiskamers tot tbs-klinieken. Spelen voor kinderen in de jeugdhulpverlening, in ziekenhuizen en voor gehandicapten vind ik extra leuk, omdat ik dan circus met mijn SPH-studie kan verbinden.’

‘Ik werkte als uitzendkracht in Groningen en hoorde in 1979 van de opening van een brandwondencentrum. Ik had ervaring met het verplegen van brandwonden. Met een heel team deze intensieve zorg geven, leek mij een uitdaging. Mijn dagelijks werk bestaat uit het verzorgen van patiënten op allerlei gebied: voeding, beweging, schone omgeving, verbandwisselingen. Op de afdeling is een eerstehulpkamer en een operatiekamer waar wij helpen met het verbinden. Dat het werk zo afwisselend en multidisciplinair is, vind ik leuk. Je begeleidt met een hecht team mensen vanaf de spoedeisende hulp tot jaren na de genezing en hoopt dat ze ondanks hun beperkingen en littekens een goed leven leiden. Dat dat niet altijd lukt, is verdrietig. Je krijgt te maken met allerlei gevallen: van stomme ongelukjes tot kwade opzet, je treft mensen die in de war zijn, soms met een complexe situatie en sociale problematiek.’

‘Ik werkte eerst bij Nefit, een bedrijf in cv-ketels, toen ik door Brink Climate Systems werd uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Mijn eerste ervaringen waren positief. Ik zag dat Brink een modern bedrijf is met korte interne communicatielijnen. Ze spelen snel in op marktontwikkelingen. Met twee collega’s ben ik verantwoordelijk voor het proces van het ontwikkelen, produceren en leveren van de producten. Dagelijks stuur ik collega’s op de ontwikkelafdeling aan, stem werkzaamheden af. Ik vind het leuk energiezuinige warmwater-, luchtverwarmings-, en ventilatieapparaten te ontwikkelen. Door nieuwe technieken kunnen we zuinige en stille producten maken, een steentje bijdragen aan een duurzame samenleving. Jammer is dat er altijd meer ideeën zijn dan de capaciteit om ze te ontwikkelen.’

Hij en zij op de ▶▶ Mannen en vrouwen gedragen zich verschillend op het werk. ▶▶ Zijn deze verschillen aangelegd of aangeleerd? Het is een gevoelig thema. ‘Welkom. Mijn naam is Sandor.’ De benen licht gespreid, de handen in de zij, de kin omhoog. ‘Al veertien jaar geef ik trainingen over communicatie.’ Zijn stem is helder en duidelijk. ‘Deelnemers vragen me al jaren hoe het zit met de verschillen tussen mannen en vrouwen.’ Hij glimlacht zelfverzekerd. ‘En daarom heb ik besloten hierover een workshop te ontwikkelen.’ Een korte stilte. Komt er applaus? ‘Maar omdat deze training gaat over mannen en vrouwen leek het me leuk om mijn charmante collega Sylvie Mellenbergh mee te nemen. Sylvie, vertel jij iets over jezelf?’

‘Tegen een van mijn teamleiders ben ik bijna bot. Dat vindt hij zelf ook prettig.’ ‘Nou ja, ik ben dus Sylvie.’ Ze lacht en wiebelt een beetje op haar benen. ‘Ik heb een eigen bedrijfje op het gebied van communicatie.’ Ze praat zacht en zoekt oogcontact. ‘Vooral het gebiedje van persoonlijke groei vind ik erg boeiend. En, oh ja, ik doe ook nog wat aan coaching.’ Weer dat lachje. ‘Kortom, allerlei dingetjes met communicatie.’ Weer dat oogcontact. ‘En we zijn ook zo benieuwd naar jullie verhalen. Laten we ervaringen uitwisselen zodat we elkaar beter begrijpen.’

oogcontact

Zo introduceren Sylvie Mellenbergh en haar kompaan Sandor Barsony zich altijd aan het begin van hun training over man-vrouwverschillen. Zij in een typische vrouwenrol, hij in een typische mannenrol. Mellenbergh: ‘Maar als we dan ruilen, blijken die rollen gewoon inwisselbaar. Cursisten vinden me dan vaak bitchy met die mannelijke houding.’ ‘Kennelijk verwachten we dat mannen zich typisch mannelijk en vrouwen zich typisch vrouwelijk gedragen’, zegt Mellenbergh. ‘Bij de groepsopdrachten tijdens de training zie je ook dat vrouwen eerst overleggen, vaak door elkaar vragen te stellen. Ze hebben veel oogcontact. En meestal is er geen duidelijke leider als ze in subgroepjes aan meerdere oplossingen tegelijk werken. Mannengroepen zien er van buiten vaak overzichtelijker uit. Eén persoon heeft de leiding en als hij het niet meer weet, neemt een ander die over. Ze gaan vaak direct tot actie over en werken verschillende

oplossingen één voor één af. Daarbij zijn ze minder geneigd elkaar te helpen.’ ‘Vrouwen kunnen zichzelf erg klein maken’, meent Mellenbergh. ‘Ze gebruiken dan allerlei verkleinwoordjes en spreken in vragende zinnen. En ze netwerken anders dan mannen, op de inhoud en met mensen op eenzelfde niveau. Mannen netwerken juist strategisch: met mensen die hen verder kunnen helpen. Als vrouwen zich bewust zijn van deze verschillen, worden ze misschien beter gehoord.’

gevoelig thema

Dat mannen en vrouwen zich verschillend gedragen, daarover zijn veel deskundigen het wel eens. Maar waar deze verschillen vandaan komen, daarover verschillen de meningen. Is het nature of nurture, aanleg of aangeleerd? Sinds de jaren tachtig weten we dat de hersenstructuur van mannen verschilt van die van vrouwen. Maar leiden deze biologische verschillen ook tot verschil in gedrag? Het is een gevoelig thema, vindt psychologe Martine Delfos, schrijfster van het boek De schoonheid van het verschil. Waarom mannen en vrouwen verschillend én hetzelfde zijn. ‘Misschien is het thema zo gevoelig omdat we denken dat biologisch bepaald gedrag niet te veranderen is. Maar dat is een te simpele gedachte. Want onze hersenen rijpen nog na onze geboorte, wel dertig jaar. En tijdens dit rijpingsproces verandert ons gedrag voortdurend. Biologische factoren spelen een rol bij dit proces, maar ook onze omgeving.’ En toegespitst op de werkvloer is het onderwerp zo mogelijk nog meer beladen. Want dan gaat het over verschillen in carrièrekansen en beloning. Over rechtvaardigheid dus. En al doet Nederland het internationaal niet slecht, volgens de Emancipatiemonitor 2014 van het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek verdienen vrouwen nog steeds bijna tien procent minder dan mannen en stromen ze relatief weinig door naar leidinggevende posities. Zo bestond de top van de honderd grootste Nederlandse bedrijven in 2013 voor slechts vijftien procent uit vrouwen.

bazig

Yvonne Benschop, hoogleraar organisatiegedrag aan de Radboud Universiteit Nijmegen, onderzoekt de betekenis van mannelijkheid en vrouwelijkheid in organisaties. Ze ziet niets in biologische of psychologische verklaringen voor verschil in gedrag tussen mannen en vrouwen. Wetenschappelijk bewijs hiervoor is er nauwelijks, zegt ze. Journalisten en onderzoekers zijn volgens haar vaak op zoek naar verschillen. Benschop: ‘We verwachten dat vrouwen zich bescheiden opstellen en naar de ander informeren en dat mannen meer op hun strepen staan en zich laten gelden. En als een vrouw zich net als een man gedraagt, vinden we haar bazig.’

mannen de macht, vrouwen het werk Peter van der Voort is manager van een financiële afdeling bij een woningcorporatie. Drie teamleiders, twee mannen en een vrouw, rapporteren aan hem. ‘De mannelijke teamleiders overleggen minder met hun mensen dan mijn vrouwelijke teamleider. Zij probeert haar medewerkers altijd mee te krijgen. Ze weet precies hoe het met hen gaat. Laatst moesten we mensen ontslaan. Zij komt dan met vragen als: “Hoe vertellen we het de mensen? Hoe begeleiden we hen?” Mannen zijn vaak meer doelgericht. Maar vaak gaan ze meer voor het eigenbelang dan voor het teambelang. En je moet duidelijk tegen ze zijn. Tegen een van mijn teamleiders ben ik soms gewoon bijna bot. Dat vindt hij zelf ook prettig. Als ik subtieler ben, begrijpt hij me vaak niet.’

9

woensdag 25 februari 2015

nd leven psychologie

column Bart Gooijer · psycholoog

werkvloer

Mag het ietsje minder? Wie last krijgt van overspannenheid of burn-out, moet ‘niet zeuren’. En ‘gewoon doorgaan’. Voor de duidelijkheid: ik bedoel dit niet als advies. Integendeel. Dit zijn het soort kritische gedachten die mensen met overspannenheid of burn-out zichzelf vaak opleggen. Heb je problemen op je werk? Heb je bijvoorbeeld last van hoge werkdruk, conflicten, onenigheid over je verantwoordelijkheden, last van ‘de crisis’? Natuurlijk is het goed om te proberen de omgevingsproblemen aan te pakken. Maar bij werkgerelateerde problemen draait het erom hoe je er zelf mee omgaat. De probleemoplossende stijl van hoge eisen (aan jezelf) stellen, die kun je aanpakken. Eigenlijk is dat hoge eisen stellen niet alleen een probleem bij overspannenheid en burn-out. Het zit in de volksaard: we moeten van onszelf en elkaar vooral ‘doorgaan’ en: ‘niet klagen maar dragen’. En als het al wat langer niet wil, neigt menige Nederlander tot de verlegenheidszet van ‘een schop onder de kont’.

Als een vrouw zich niet gedraagt zoals we verwachten, vinden we haar al snel bazig, zegt Yvonne Benschop, hoogleraar organisatiegedrag.

‘Mensen passen hun gedrag hier vaak onbewust op aan’, zegt Benschop. Ze willen overkomen zoals van hen wordt verwacht. ‘Vrouwen doen sociaal en mannen doen besluitvaardig. Dat is niet hetzelfde als een ‘natuurlijk’ of ‘psychologisch’ verschil.’

anders kiezen

Delfos ziet evolutionaire oorzaken voor de verschillen en overeenkomsten. ‘Mannen en vrouwen kunnen vaak hetzelfde, maar kiezen verschillend. Dit komt door hun voorkeursgedrag dat verklaard wordt door de organisatie van onze hersenstructuur.’ Juist door dit voorkeursgedrag kiezen vrou-

wen volgens Delfos vaak een ander carrièrepad dan mannen. ‘Onafhankelijk of ze wel of geen kinderen krijgen. Doen alsof mannen en vrouwen hetzelfde zijn, kan alleen als je verschillen in hormonen, lust en agressie ontkent. De menstruatiecyclus bijvoorbeeld met alle fysieke en psychologische uitwerkingen is zo’n niet te miskennen verschil.’ Wat is volgens haar het belangrijkste effect van de verschillen tussen mannen en vrouwen? ‘Dat ze elkaar niet zo gemakkelijk begrijpen als ze denken. En het grootste vooroordeel is dat ze denken dat ze elkaar begrijpen.’ Mellenbergh beaamt: ‘Ik neem die verschillen gewoon waar. Ze bestaan. Het is alleen de vraag: hoe ga je ermee om?’ ■

Marijke van Rijn is leerkracht in het basisonderwijs. Ze heeft weinig mannelijke collega’s, maar begeleidt wel regelmatig mannelijke stagiaires. ‘Zij hebben het vaak moeilijk. Meerdere taken tegelijk uitvoeren, strikt zijn, goed met kinderen omgaan en tegelijk een administratie bijhouden. Het valt vaak niet mee voor jongens.’ In de directie zitten wel mannen. ‘De mannen de macht, de vrouwen het werk’, grappen we weleens tegen elkaar. Hun belangrijkste zorg is vaak dat de organisatie loopt; maar hoe, daarover overleggen ze weinig. Laatst kregen we de mededeling dat de kinderen niet met tuinaarde mochten experimenteren in de klas, in een periode die in het teken stond van het thema ‘tuin’. Terwijl ‘ontdekkend leren’ juist is waar wij als school voor staan. En zonder overleg dus.’ de namen van Peter van der Voort en Marijke van Rijn zijn om privacyredenen gefingeerd

Vorige week praatte ik hierover door met Harry. En gisteren met Hanna. Het zichzelf opzwepen komt bij beiden voort uit het idee te moeten voldoen aan hoge normen voor gedrag. En dat blijkt gevoed te worden door angst voor kritiek. Goede prestaties hebben dan als doel kritiek te vermijden. En bij zowel Harry als Hanna is het effect merkbaar: ze voelen zich druk en hebben moeite om het rustiger aan te doen. Ze hebben een kritische houding tegenover zichzelf en anderen. Ze zijn perfectionistisch en onderschatten hun eigen prestaties systematisch. Een dergelijke probleemoplossende stijl is recept voor problemen. Contacten lijden eronder. Tevreden zijn wordt zeldzaam en frustraties gangbaar. Klaar zijn lukt nooit. En met een beetje pech leidt het tot lichamelijke en geestelijke uitputting. Wat kunnen Harry en Hanna en jij en ik hier nu aan doen? Om de neiging tot ‘hoge eisen’ te verminderen, kun je eerst eens op een rij zetten op welke terreinen van je leven je de lat hoog legt. Schrijf dan per terrein de voor- en nadelen op. Ga na hoe het zou zijn als je 20 procent minder je best zou doen. Vergelijk je normen met die van anderen. Sta stil bij je werkelijke behoeften, telkens als je genoegen neemt met iets minder. Maak bewust fouten, en schrijf dan op hoe je je voelt, wat er gebeurt, wat de reactie is van anderen. En last but not least: gun jezelf dagelijks tijd om iets ontspannends te doen.

Bart Gooijer werkt als psycholoog in Hardenberg en Rijssen.

10

nd leven

woensdag 25 februari 2015

ontspanning

app Marieke Westerterp beeld nd

game Marieke Westerterp beeld nd

Tetris en een Gallisch dorpje Office Microsoft heeft zijn apps verbeterd. Bestanden kun je voortaan ook bewerken. Dat geldt voor Word, Excell en Powerpoint. De app Office oogt gebruiksvriendelijk en overzichtelijk. Typen, vet maken, arceren en commentaar toevoegen zijn nieuwe mogelijkheden. Via de alineaknop zien gebruikers van elke alinea een paar woorden. Zo lukt het om bij grotere documenten toch op kleine schermen het overzicht te behouden. Het valt al snel op dat alleen het docx-bestandstype geopend kan worden. Dat kan in de praktijk nog weleens naar uitpakken. Er zijn geen mogelijkheden om stukken tekst te delen via sociale media. Gelukkig communiceert de app wel met online bestandsopslagsoftware als Dropbox en Onedrive. Via Excell-spreadsheets kun je onderweg gemakkelijk overzichten maken, bijvoorbeeld van je kilometerstanden of bepaalde uitgaven die je hebt gedaan.

Office iOS, Android, bijna geheel gratis

Tetris is net als fietsen: je verleert het niet. Na dertig jaar komt het spel opnieuw uit voor de 3DS en de basis is gewoon heerlijk hetzelfde. In het begin komen de blokjes langzaam naar beneden. Plaats ze zo dat ze een rij vormen en je scoort punten. Met elk level gaat het wat sneller. Totdat de blokjes in duizelingwekkende vaart naar beneden komen. Uiteindelijk is het niet meer te doen, loopt het veld vol met onafgemaakte rijen en is het game over. In 1984 maakte de Russische gamemaker Alexey Pajitnov dit simpele spel, dat onder meer via floppy’s op vele computers werd gespeeld. Tetris werd een wereldwijd fenomeen toen Nintendo het spel toevoegde aan de GameBoy, de succesvolle draagbare spelcomputer uit de jaren negentig. De kracht van Tetris is dat je aan het einde verliest en dan denkt: ‘dit kan ik beter’. Dus wordt er nog een spelletje opgestart. Net zolang tot het etenstijd is. De game speelt zich af in een donkerblauwe ruimtelijke omgeving. Naast ‘haal alle vijftien levels’, ‘win van de computer’, is er nu ook de modus: ‘scoor zo veel mogelijk in drie minuten’. Via internet kan de speler het opnemen tegen zes anderen. In de battle ultimate-modus zijn er opties, zoals het gooien van rijen naar het veld van de tegenstander. Vroeger beperkte het competitieve element zich tot lijstjes met high-scores. Nu kun je zelfs de wedstrijden van de tegenstanders terugkijken. De basisgame heeft nog dezelfde aantrekkingskracht: ‘Nog een potje...’ Het is echter de vraag of het populaire Tetris opnieuw zal aanslaan bij de nieuwe generatie, als op het prijskaartje twintig euro staat.

Asterix en Obelix rennen in de 3DS-game Asterix, de Romeinse lusthof vrolijk rond in hun vrije Gallische dorpje. Ze moeten het dorp beschermen tegen de streken van de Romeinen. In het woud vol menhirs, Romeinen en everzwijnen is constant iets niet in de haak. Zo gooien de Romeinen de bomen om en die zet Obelix weer rechtop. Daarna lust hij wel twintig everzwijnen. Die verzamelt hij en dan gaat Obelix slapen. Een nacht later nemen Romeinen de bomen mee. Gelukkig kan Asterix met speciale eikels van de druïde nieuwe bomen planten. De sfeer die je in de strips ziet, komt ook in het spel terug. Deze 3DS-game heeft opvallend scherpe beelden. Obelix kan met zijn kracht de Romeinen door de lucht laten vliegen. Dat doe je voor de grap nog een keer tijdens een andere opdracht. Toch missen de minigames enige opbouw in het spel. Het spel wordt niet moeilijker; het rechtop zetten van de twintigste boom gaat hetzelfde als de eerste. Ook wordt de speler eventjes afgeleid met een kort spel om de druïde te helpen, waarna weer twintig bomen worden gevraagd. Later worden de aantallen groter en dan voelt de game niet meer als vermaak, maar als huiswerk. De enige reden om door te spelen, is dat dan andere minigames vrijkomen. Grote kans dat de speler afhaakt. Dat de camera niet meedraait als Asterix of Obelix door het dorp wandelt, is een designmisser die nogal irriteert. Voor beginnende gamers is Asterix, de Romeinse lusthof aardig om het gamen onder de knie te krijgen. Een Nederlands gesproken uitleg wordt dan wel erg gemist. Maar de besturing is simpel en de plaatjes maken goed duidelijk wat de bedoeling is.

Tetris Ultimate Asterix, de Romeinse lusthof Ubisoft 3DS. PS Vita. Xbox One, PS4, pc. € 21,99. puzzle-game. 3+ tetrisultimate.com

Beoordeling: ★★★★★ Geweld: 쇴쇴쇴쇴쇴

Big Ben interactive. € 39,95. casual game. 7+ Beoordeling: ★★★✩✩ Geweld: 쇵쇴쇴쇴쇴

roman Marianne Hoksbergen

Als je het licht niet kunt zien Anthony Doerr (vert. Eefje Bosch). Uitg. The House of Books, Amsterdam 2015. 543 blz. € 19,95

Het verhaal begint in de jaren dertig van de vorige eeuw. Twee levens, van een Frans meisje en een Duitse jongen, brengt Anthony Doerr erin samen. Marie-Laure LeBlanc, geboren in 1928, woont met haar vader in Parijs; haar moeder is gestorven in het kraambed. Vader Daniel LeBlanc werkt in het Nationaal Natuurhistorisch Museum, dat het meisje leert kennen als haar eigen huis. Als ze zes jaar is, gaat haar gezichtsvermogen achteruit. Het blijkt aangeboren staar te zijn, ongeneeslijk, en een maand later is ze blind. Op een bijzondere manier leert Daniel haar met de handicap omgaan, via maquettes. Wat is blindheid? Waar een muur zou moeten staan, vinden haar handen niets. Waar niets zou moeten staan, stoot ze met haar scheenbeen tegen een tafelpoot. (…) Dit zijn maanden vol blauwe plekken en ellende; kamers die stampen als zeil-

boten, halfopen deuren die tegen MarieLaures gezicht slaan. De enige plek waar ze veilig is, is in bed, met de rand van haar deken tegen haar kin en haar vader rokend in de stoel naast haar, terwijl hij zit te werken aan een van zijn piepkleine maquettes, de kleine hamer tik tik tik doet en het kleine stukje schuurpapier een ritmisch, geruststellend raspend geluid maakt. (blz. 35)

Werner Pfennig woont met zusje Jutta in een kindertehuis in mijnbouwdorp Zollverein, in de buurt van Essen. Zijn vader, een mijnwerker, is omgekomen tijdens zijn werk. Schrikbeeld: als hij vijftien is, zal Werner ook de mijn in moeten. Zijn grote hobby is de magische uitvinding, radio. Als hij veertien is, begint Duitsland met de verovering van de wereld. Zoals alle kinderen komt de jongen bij de Hit-

lerjugend terecht, waar hij de aandacht trekt door zijn technisch inzicht. Een speciale opleiding om radiozenders op te sporen, maakt hem klaar voor zijn aandeel in de strijd van het Derde Rijk. De met sterren bezaaide nachten, de bedauwde ochtenden, de doodstille galerijen, het opgelegde ascetisme – nog nooit heeft Werner zo’n onwrikbaar gevoel gehad ergens deel van uit te maken. Nooit eerder heeft hij zo graag ergens bij willen horen. (…) Op het terrein buiten draagt een groepje tienjarigen fakkels en hakenkruisvlaggen naar de rivier. (…) Hun lied drijft naar binnen als een heldere, pulserende massa: ‘O, neem me mee, neem me mee naar de strijd / zodat een gewone dood mij zal worden bespaard! / Een ijdele dood is wat ik graag vermijd, / al wat ik wil is ten offer vallen aan het zwaard.’ (blz. 148, 149) Verbindend element in de roman is de radio. Uitzendingen via de ether hebben in de eerste helft van de twintigste eeuw de wereld opengelegd. De impact moet voor de mensen in die tijd minstens zo

groot zijn geweest als die van het internet nu. Naziminister van Propaganda Joseph Goebbels was niet gek toen hij zei: ‘Wij hadden nooit aan de macht kunnen komen, of deze zo goed kunnen aanwenden, zonder de radio.’ Knap schetst de auteur met een paar zinnen situaties die je niet loslaten. Daarom is het ook niet storend dat het perspectief steeds wisselt: van Marie-Laure naar Werner naar nazi Von Rumpel naar Daniel LeBlanc. Omdat Doerr zo raak en beeldend schrijft, raak je de draad beslist niet kwijt. Geen heldhaftige verzetsacties, geen Auschwitz, geen wapenfeiten, geen slimme tactieken, maar een daardoor des te indringender oorlogsboek. Over een gewoon Frans meisje dat niet kan zien, en een gewone jongen – heel slim en met een techneutenbrein, dat wel – in Duitsland, die allebei de oorlog over zich heen voelen komen. Kinderen nog, die bang zijn, fouten maken en niet weten wat er morgen gaat gebeuren. De titel dekt de lading perfect, zowel letterlijk als figuurlijk. Dit boek blijft je bij. Indrukwekkend. ■

11

woensdag 25 februari 2015

nd leven

wat zei je?

 beeld novum

Lot Zie je dat lege tekstwolkje in de foto hiernaast? Jij mag zelf een tekst verzinnen. Zo krijgt de foto jouw eigen verhaal. Heb je een leuke tekst bedacht? Stuur dan een mailtje naar [email protected] en zet in het onderwerp ‘wat zei je?’. Wie weet, komt jouw inzending volgende week op deze pagina. De inzending hieronder komt van Mijndert en Marieke Verschoor.

Sophia Geuze

Logee

Je veter zit los!!!

meer weten

Talitha beeld Huis van Belle

huis van belle

Help! Ik moet presenteren! Presenteren: het was niet mijn favoriete bezigheid. Ik maakte me er dagenlang druk over en stond uiteindelijk met een bibberende stem, een rood hoofd, trillende handen en knikkende knieën voor de klas. Bah. Totdat ik een korte training kreeg met goede tips die ook echt helpen! Ik zou willen dat ik ze al jaren eerder had gehoord; daarom geef ik ze nu door aan jou.

Johan van den Beld beeld sxc

Tektoniek

tip 1: oefenen voor de spiegel Heb je nog even de tijd voordat je je presentatie moet geven? Oefen de presentatie voor de spiegel, of kies een vriendin, klasgenoot of je zus(je) uit om je presentatie aan te horen. Een paar keer oefenen zorgt ervoor dat de informatie wat beter in je hoofd zit en dat het er een stuk natuurlijker uitkomt als je uiteindelijk voor de klas staat.

Als je kijkt naar de kaart van de wereld, zul je altijd de verschillende continenten op dezelfde plaats zien staan. Afrika en ZuidAmerika worden gescheiden door een oceaan en Europa en Azië kleven als plakband. Toch staan de landvlakten niet stil, maar bewegen ze langzaam van en naar elkaar toe. Hoe kan dit? Dit wordt met een moeilijk woord platentektoniek genoemd. Onder de grond bestaat de aarde uit verschillende platen, grote vlakten die op de gesmolten kern drijven. Al die stukken grond drijven echter niet dezelfde kant op, maar botsen tegen elkaar aan of drijven van elkaar weg. Het stuk waarop Nederland ligt, is overigens enorm groot, en strekt van IJsland tot Oost-Rusland! Wanneer twee van zulke gigantische platen tegen elkaar botsen, wordt één omhoog gedrukt. Omdat die vlakten zo enorm zijn, gebeurt dat zo’n lange tijd dat er bergen ontstaan. Een goed voorbeeld hiervan is de Mount Everest in Nepal. Die enorme joekel is bijna negen kilometer hoog, maar ‘groeit’ elk jaar zes centimeter door de drijvende platen. Als de stukken grond van elkaar wegdrijven, krijg je een enorm gat. De Marianentrog vlak bij Japan is daar een goed voorbeeld van. Dat gat in de oceaan is bijna elf kilometer, dieper dan de Mount Everest hoog is! Je hoeft overigens niet bang te zijn dat de Mount Everest of de Marianentrog opeens nog groter wordt, aangezien de platen heel langzaam drijven. Als ze vijf centimeter per jaar bewegen, is dat al veel. Ter vergelijking: dat is net zo snel als je vingernagel groeit!

ruimte om naar je publiek te kijken en komt de informatie natuurlijker over. De steekwoorden helpen je om toch aan je presentatie en volgorde vast te houden. tip 4: let op je houding Knikkende knieën kun je voorkomen door een stukje met je voeten uit elkaar te gaan staan. Zorg dat er ongeveer 20 centimeter tussen je voeten zit, zo sta je steviger. Trek bij voorkeur platte schoenen aan of schoenen met een klein hakje, dan sta je minder wankel. Zorg ervoor dat je kin iets omhoog staat en je schouders iets naar achteren. Hierdoor stimuleer je de ademhaling. Als je schouders naar voren staan, wordt je ademhaling geblokkeerd en krijg je minder lucht. Weet je niet wat je met je handen moet doen? Maak presentatiekaartjes (met steekwoorden) die je kunt vasthouden. Wil je het zonder kaartjes doen? Houd dan je ring of je ringvinger vast en maak van daaruit handgebaren. Keer altijd terug naar je ring of je ringvinger! Dit is een open houding. tip 5: start met een quote of een vraag Begin je presentatie met een pakkende quote, een prikkelende stelling, een goede grap of een vraag. Zo krijg je direct de aandacht van je publiek, of krijg je interactiviteit. Als je een vraag in het algemeen stelt, wordt het soms ongemakkelijk stil en antwoordt er niemand. Daarom kan het helpen om iemand een beurt te geven en gericht de vraag te stellen! Kom aan het einde van je presentatie nog even terug op de stelling, grap of vraag.

tip 2: ademhaling Ben je zenuwachtig? Ga tien minuten voor je presentatie even ergens staan. Zet je voeten uit elkaar en leg je hand op je buik. Probeer bij het ademhalen niet vanuit je borst te ademen, maar vanuit je buik: adem in, je buik zet uit, adem uit, je buik trekt zich weer terug. Herhaal dat een aantal keer. Als je vanuit je buik ademhaalt, krijg je meer lucht. Als je vanuit je borst ademhaalt en je gaat presenteren, krijg je op een gegeven moment bijna geen lucht meer. Dat maakt dat je sneller gaat praten en wat in paniek raakt. Dat gevoel van stress verdwijnt wanneer je vanuit je buik ademt. tip 3: gebruik steekwoorden Voor de klas staan met een uitgeschreven presentatie lijkt misschien goed, omdat je op je papiertje kunt kijken. Maar eigenlijk zorgt het ervoor dat je gaat voorlezen: je maakt daardoor weinig contact met het publiek en je stem gaat monotoon klinken. Als je steekwoorden gebruikt, heb je meer

Lot heeft een logee. Het is Britta, de hond van buurmeisje Fenna. Fenna is met haar vader, moeder en broer op vakantie. Britta kon niet mee. Lot vond dat Britta best een week bij hen kon logeren. ‘Hoe gaan we dit doen?’, vraagt mama als Britta er is. ‘Ik ga niet ‘s avonds laat met haar lopen.’ ‘Dat doe ik wel’, zegt Lot. ‘Had je gedacht’, zegt mama. ‘Dan lig jij allang in bed.’ ‘Ik doe het laatste rondje wel’, belooft papa. ‘Als jullie maar weten dat ik in mijn vakantie niet vroeg m’n bed uit kom. En ik raap geen hondendrol op’, laat Lex weten. ‘Oké’, zegt Lot. ‘Dan komt het goed.’ Ze maakt een rooster. 7 uur: Lot, 11 uur: Lex, 3 uur: Lot, 7 uur: mama, 10 uur: papa. Eten en water geven: Lot. Borstelen: Lot. Lot hangt het rooster met een magneet op de koelkast. Daarna knutselt ze vlaggetjes van satéprikkers en gekleurd plastic. Lex bekijkt het rooster. ‘Je weet dat ik geen hondenpoep opruim, hè!’ Lot geeft hem een vlaggetje. ‘Prik deze er dan maar naast. Dan ruim ik het wel op als ik ga lopen.’

lach van de dag

tip 6: maak oogcontact Oogcontact maken is eng, helemaal als die ene leuke jongen in de klas zit of als je stomme lerares je doordringend aankijkt. Het kan daarom helpen om eerst oogcontact te maken met je vriendinnen en later pas met andere mensen uit de groep. Je hebt dan minder het idee dat je voor een grote groep staat. Laat je blik niet op één persoon rusten, maar wissel een beetje af en kijk een keer naar iemand die links zit en een keer naar iemand die rechts zit. Vind je dat een beetje eng? Kijk dan net bóven de hoofden van de personen of boven hun ogen, dan hebben ze het idee dat je ze aankijkt, maar heb je geen direct oogcontact.

Zondagmorgen aan het ontbijt zegt Jantje tegen zijn moeder: ‘Mama, mijn ei smaakt zo raar.’ ’Houd je mond en eet het op. Over het eten mag je niet zeuren’, zegt moeder. Na een paar minuten zegt Jantje: ‘Mama, moet ik het snaveltje ook opeten?’

▶▶ Dit artikel komt van het meidenblog huisvanbelle.nl. Hier vind je iedere week een heleboel leuke blogs over verschillende onderwerpen, net als in hun magazine Belle. Dit artikel is geschreven door blogger Talitha. Zij is stagiaire bij Huis van Belle.

Ken jij ook een goede mop? E-mail ‘m naar [email protected] en zet in het onderwerp ‘mop’.

12

nd leven

woensdag 25 februari 2015

digitale trends Popcorn Time is Netflix voor piraten. Via een torrent downloadt het programma – illegaal – gratis films en tv-series. ‘Een juridische schemerzone.’ Peter van Ammelrooy / vk beeld nd

Illegaal films downloaden Het is nét Netflix, de Amerikaanse online videotheek waar je voor 7,99 euro per maand eindeloos films kunt bekijken. Als we Popcorn Time op onze pc opstarten, krijgen we een bijna identiek scherm met rijen filmposters. Als we op een poster klikken, krijgen we een korte beschrijving te zien. Nog een klik en de film begint te lopen, schermvullend. Popcorn Time ís net Netflix. Met één groot verschil: bij Popcorn Time betaal je niks. In een brief aan zijn aandeelhouders omschreef topman Reed Hastings van Netflix onlangs het illegale aanbod van films en tv-series op internet letterlijk als ‘een van onze grote tegenstrevers’. Hastings verwees met name naar Popcorn Time, waarvan hij de relatieve groei ten opzichte van betaalde diensten als die van hem en van rivaal HBO ‘ontnuchterend’ noemde. Het is niet moeilijk om in te zien waarom Hastings, Hollywood in zijn geheel, maar ook Hilversum de opkomst van Popcorn Time met lede ogen aanzien. Wat de dienst doet, is allesbehalve nieuw. Het biedt toegang tot het aanzienlijke arsenaal van films en tv-programma’s die zonder toestemming van de makers op internet zijn gezet. Popcorn Time stelt de grootste digibeet in staat om een filmpje te downloaden en te bekijken. Popcorn Time is geen virtueel centraal depot. Dat zou de filmindustrie in een oogwenk kunnen laten sluiten. Popcorn is een interactieve catalogus van

films die als torrents over het internet razen. Bij een torrent-netwerk download je niet één groot bestand, maar haal je tienduizenden partjes binnen, van alle computers die op dat moment naar diezelfde file hengelen. De software lijmt al die partjes weer aaneen. Torrent-software is doorgaans spartaans. Je moet achterhalen of genoeg anderen hem ook downloaden (seeders). Dan moet je nog de juiste versie vinden, uitpakken en vaak converteren. En dan maar afwachten of je geen virus naar binnen haalt. Popcorn Time slecht al die hindernissen. Dat kan, zegt een woordvoerder van het team Time4Popcorn, omdat ‘we alleen torrents gebruiken van vertrouwde en waardevolle bronnen’. De zegsman verbergt zich in een e-mail achter het pseudoniem KsaRedFX, dat op Twitter en de ontwikkelaarsgemeenschap GitHub leidt tot ene Robert ‘Red’ English, compleet met foto. Popcorn Time dook vorig jaar maart op. Het programma zou zijn gemaakt door een paar Argentijnen, die hun software weer van internet haalden toen de filmindustrie met rechtszaken dreigde. Maar de blauwdrukken stonden nog online en daarmee maakten anderen weer nieuwe versies. Popcorn Time (popcorntime.io) van het team Time4Popcorn wordt daarvan als de beste en betrouwbaarste beschouwd.

Volgens KsaRedFX zit achter Time4Popcorn een groep van circa twintig anonieme programmeurs van over de hele wereld, ook uit Nederland. De leden betalen Popcorn Time uit hun eigen zak. De dienst accepteert geen giften of advertenties, maar biedt sinds eind december wel een betaalde dienst die gebruikers anoniem laat downloaden. Want dat is de achilleshiel van torrents: wie wat downloadt, valt op te sporen aan de hand van het IP-nummer, waaraan individuele computers op internet zijn te herkennen. Tot hun schrik hebben tal van Duitse gebruikers de afgelopen maanden aanmaningen gekregen om 815 euro te betalen of zich voor de rechter te verantwoorden. In sommige landen is downloaden niet verboden, maar het uploaden wel. Wie een torrent downloadt, biedt die tegelijkertijd ook weer aan op het netwerk. Op internetfora melden ook Nederlandse gebruikers dat ze aanmaningen hebben ontvangen. ‘Ik was op bezoek bij kennissen in Duitsland’, meldt ene Doubleb op het Forum van de website FOK!. ‘Nu hebben zij een boete gekregen voor het downloaden van een aflevering van The Walking Dead.’ Zegman KsaRedFX erkent dat Popcorn Time zich juridisch ‘in een schemerzone bevindt’. Niet vanwege de software, maar vanwege de herkomst van de films. Daarom blijven de meeste teamleden liever anoniem. ■

illegale downloads De Nederlandse internetter is een fervent liefhebber van illegaal downloaden, hoewel er landen zijn waar de piraterij harder de spuigaten uit loopt, zoals Rusland en China, en binnen Europa Spanje en Italië. Dat Nederland massaal de illegale dienst Popcorn Time heeft omarmd, maakte Netflix-chef Reed Hastings louter op uit het aantal zoekopdrachten bij Google naar de term ‘Popcorn Time’. Zoeken is nog niet gebruiken of installeren. En naar de term ‘Netflix’ wordt veel vaker gegoogeld. Nederland ontbreekt in recente top-10’s van landen met de hoogste mate van filmpiraterij. In een vorig jaar verschenen onderzoek, betaald door de Nederlandse filmindustrie, staat Nederland wereldwijd op de zestiende plaats. Het aandeel in illegale downloads beslaat 1,58 procent van het totaal. Maar er is gekeken naar slechts twee kanalen van de tientallen die internetters tot hun beschikking staan.

advertentie

Versterk je positie

Volg een cursus of training

Nu 10% korting bij inschrijving vóór 7 maart! Verkoop & Acquisitie

Basiscursus OR-leden

Personeelsbeoordeling

13 maart + 10 april

16 en 17 april

22 mei

Hoe win ik het vertrouwen van de klant? Uw persoonlijke invloed op het verkoopgesprek, offertes, verkoopweerstanden en het zeker stellen van de toekomstige samenwerking.

Speciaal voor beginnende OR-leden. Rechten en bevoegdheden, WOR, vergader- en onderhandelingsvaardigheden en betekenis van de achterban.

Leer het verschil tussen beoordelingsen functioneringsgesprek. Aandacht voor gespreksvoering, oefenen in beoordelingsvaardigheden en maken van afspraken volgens SMART-criteria.

Resultaatgericht coachen

Verkoopvaardigheden voor ZZP’ers en het MKB bedrijf

De ideale secretaresse 19 en 26 maart

20 mei

Meer grip krijgen op uw functioneren en uw vaardigheden aanscherpen? Deze cursus is gericht op organisatie en planning, communicatie, samenwerken en verhoogt uw effectiviteit.

Hoe begeleidt u uw medewerkers op respectvolle en coachende wijze? Met de Pinpoint-methodiek brengt u systeem in begeleiding van uw medewerkers.

Timemanagement in het onderwijs 1 en 22 april Meer grip op uw tijd en activiteiten, ontwikkelen van effectieve prioriteitsstelling, tijd besparen en concrete werkdruk oplossen.

Effectief presenteren 28 mei Met deze vaardigheidstraining komt uw boodschap beter over tijdens het spreken in het openbaar. U weet wat uw sterke en verbeterpunten zijn en leert boeien en overtuigen.

ZZP Netwerkbijeenkomst

Donderdag 5 maart 2015 - Inloop vanaf 19.30 uur

28 en 29 mei In deze training staat het ontwikkelen van gesprektechnieken centraal met als doel de kansen die zich bij de klant voordoen optimaal te benutten.

Situationeel leidinggeven (met outdoor) 4 en 5 juni Stijlen van leidinggeven, motiveren van medewerkers en ondersteuning bij de ontwikkeling.

Meer weten of inschrijven voor één van de trainingen of cursussen? Ga naar www.rmu.nu, daar vindt u ook het volledige cursusprogramma. RMU-leden ontvangen een flinke korting! Plesmanstraat 68 | Postbus 900 | 3900 AX Veenendaal | T 0318 54 30 30 | E [email protected] | www.rmu.nu

Plannen om als zelfstandige aan de slag te gaan? Of bent u onlangs gestart en heeft u al de eerste ervaringen achter de rug? Voor ú organiseert de RMU op D.V. donderdag 5 maart 2015 een informele (netwerk)bijeenkomst. Dit is het programma: 20.00 20.40 21.10 21.30 22.00

Interactieve presentatie ‘Goed van start’ door Joakim Rottiné Interactieve presentatie ‘Balans onderweg’ door Jan Visser Pauze Workshop ‘Talentontwikkeling’ Netwerkborrel

De bijeenkomst vindt plaats op het RMU-kantoor in Veenendaal Deelname is gratis. U kunt zich aanmelden via www.rmu.nu.

13

woensdag 25 februari 2015

nd leven achtergrond

De Kamer van Koophandel schrijft steeds nieuwe bedrijven in. Hoe zorg je er als startende ondernemer voor dat jouw bedrijf succesvol wordt? Lisa Koetsenruijter / vk beeld novum / Erald van der Aa, sxc

Denk goed na over bedrijfsplan Nu banen schaars zijn, beginnen steeds meer werkzoekenden voor zichzelf. Lang niet al die kleine bedrijfjes worden een succes. Waarop moet je letten als startende ondernemer? Als 16-jarige werkte Gert de Bruijn als monteur bij tuinmachinebedrijf B&B in Schoonrewoerd, gemeente Leerdam. Het bedrijf stopte een paar jaar later, maar De Bruijn bleef de droom koesteren ooit zijn eigen tuinmachinebedrijf op te richten. Na jaren werken als monteur op een scheepswerf maakte hij vier jaar geleden die stap en richtte zich volledig op zijn eenmansbedrijf G&G tuinmachines. Na een jaar zelfstandig ondernemen schakelde De Bruijn hulp in. Hij wilde groeien met zijn bedrijf. ‘Het was moeilijk mijn doelgroep te bepalen en bereiken’, vertelt hij. ‘Ik had wel iets van een website, maar dat was niet heel professioneel.’ Voor advies ging hij naar MB – Bedrijfskundig Marketing Advies. ‘Met hun begeleiding zou ik veel verder komen dan als ik het allemaal alleen moest doen.’ ‘Wij hebben hem geholpen zijn bedrijf in de markt te zetten’, zegt Alex van Mosel, mededirecteur van het adviesbureau. ‘Samen hebben we gewerkt aan bijvoorbeeld een nieuwe huisstijl en een nieuwe website. We zagen dat klanten service belangrijk vinden, dus biedt Gert nu een gratis haal- en brengservice bij onderhoud aan. Ook stellen we samen met hem haalbare doelen op voor de komende jaren.’ Daarvan is er in september een bereikt: De Bruijn heeft zijn eerste werknemer aangenomen. Van Mosel ziet dat startende ondernemers vaak moeite hebben hun idee om te zetten in een bedrijfsmodel. ‘Ze beginnen vanuit een talent of droom, maar hebben veelal geen kennis over bijkomende zaken zoals de boekhouding.’ Sinds vier jaar helpt hij samen met zijn compagnon Martijn Blaauw onder meer starters, nog een kleine markt. Blaauw: ‘Veel adviesbureaus richten zich op grotere bedrijven, die hebben meer budget. Wij vinden het belangrijk om ondernemers in alle fasen te begeleiden.’ Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK) groeit het aantal startende ondernemers al jaren gestaag. Met het afnemend aantal banen

sinds de crisis is er nog steeds veel behoefte aan alternatieven voor een vaste baan. In 2008 waren er voor het eerst meer dan honderdduizend nieuwe ondernemingen in Nederland; vorig jaar telde het handelsregister 154.500 startende ondernemers. Die nieuwe ondernemers zijn vaak mensen die voor zichzelf beginnen na ontslag. Valt bijvoorbeeld een groot bouwbedrijf om, dan gaan de ontslagen bouwvakkers massaal zelfstandig aan de slag, aldus het Startersprofiel van de KvK. Verreweg het grootste deel van de startende ondernemers is zelfstandige zonder personeel (zzp’er). Tien jaar geleden was dat al 84 procent, in 2013 steeg het tot 94 procent. Niet al deze (eenmans)bedrijven is een lang leven op beschoren. Na vijf jaar bestaat nog maar de helft van de nieuwe ondernemingen. ‘Dat is gelukkig niet omdat ze allemaal failliet gaan’, zegt Lambêr van Nispen, projectleider van het IkStartSmart-programma van de KvK. ‘Soms besluiten ondernemers ermee op te houden omdat ze bijvoorbeeld weer een baan hebben gevonden.’ Van Nispen heeft sinds 2008 in Gelderland en Overijssel al meer dan drieduizend startende ondernemers begeleid. Van de ondernemingen opgericht in het eerste jaar, bestaat nog 86 procent. ‘Mensen die een bedrijf willen starten, hebben vaak veel kennis binnen hun eigen vakgebied’, zegt hij. ‘Maar ze missen de ervaring van een ondernemer.’ Daarnaast hebben ze vaak onvoldoende nagedacht over de praktische facetten van ondernemen, zoals de marketing en financiering. Een belangrijk praktisch onderwerp bij de begeleiding is het bedrijfsplan. Het dwingt starters na te denken over allerlei zaken rondom hun nieuwe bedrijf en is daarom volgens beide adviseurs onmisbaar. ‘De stap van idee naar bedrijfsplan is moeilijk voor veel nieuwe ondernemers’, aldus Van Mosel. Veel ondernemers weten wel wat ze ongeveer willen bereiken, maar hebben dat nog niet op papier. ‘Vaak mist het een focus’, ziet Van Mosel, ‘omdat beginnende ondernemers bang zijn keuze te maken. Maar alleen dan kun je je als bedrijf goed profileren.’ Van Nispen beaamt dat: ‘Uiteindelijk ben jij de onderneming en moet je goed weten waar je voor staat.’ ■

Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel stijgt het aantal startende ondernemers al jaren.

advertentie

Groeien als professional?

klankbord ‘Een leven als zelfstandig ondernemer is heel anders dan in loondienst: je bent alleen’, concludeert Van Nispen. Daarom is het belangrijk om een klankbord te vinden voor je ideeën, zegt hij. Dat kan een adviesbureau zijn, maar ook je persoonlijke omgeving. ‘Praat bijvoorbeeld met ondernemers uit je vriendenkring.’ ‘Spar over je keuze en durf hulp te vragen over dingen waar je zelf weinig van weet’, voegt Van Mosel daaraan toe. ▶ Netwerk Wie een eigen bedrijf begint, doet er goed aan zijn netwerk aan te spreken en uit te breiden. Daarvoor hoef je niet per se naar speciale netwerkborrels, zegt Van Nispen. ‘Iedereen is vaak al lid van een club, zoals de sportvereniging. Praat daar eens over je plannen. Je zult verbaasd staan hoe snel je via je bestaande contacten aan nieuwe mensen komt die je verder kunnen helpen.’ Daarnaast is je aansluiten bij een ondernemersvereniging altijd een goed idee, vindt Van Nispen. ‘Zoek er een waar jij je thuis voelt.’ Hij wijst ook op het sociale netwerk van de Kamer van Koophandel: Hallo! ‘Daar

che.nl/waaromtransfer De opleidingen van CHE Transfer verbinden uw professionele vinden ondernemers elkaar en wisselen ze informatie en tips uit.’ ▶ Afkijken en profileren Om je te profileren in de markt, is het goed om af te kijken bij je concurrenten, stelt Van Mosel. ‘Hoe presenteren zij zich? Wat kun je daarvan leren? Wat zou je zelf anders doen? Gebruik die informatie om jouw bedrijf onderscheidend en relevant te maken.’ Wie niet genoeg keuzes maakt, kan zich als ondernemer niet goed profileren volgens Van Mosel. ‘Als je van alles iets doet, begrijpt je doelgroep je niet.’

groei met uw persoonlijke missie. Zo wordt u deskundiger én geloofwaardiger! Post-hbo en masters | Cursussen en trainingen | Advies en onderzoek

Interesse in een deeltijdopleiding? Kijk op www.che.nl/studeren

U werkt. U professionaliseert. CHE Transfer is onderdeel van de Christelijke Hogeschool Ede

14

nd leven

woensdag 25 februari 2015

consument Wat doe je met een plant die je eigenlijk liever kwijt wilt? Rachelle Klaassen begon een plantenasiel, zodat planten niet meer worden weggegooid. Geertje Bikker-Otten / rd beeld Rachelle Klaassen

Plant krijgt nieuw thuis Het begon met een oude kamerplant die ze bij het grofvuil aan de straat vond. Rachelle Klaassen kon de gedachte dat hij zou worden weggegooid niet verdragen en nam hem mee naar huis. Waarna ze impulsief besloot een plantenasiel te beginnen. Dat haar idee ‘in de echte wereld’ zou aanslaan had ze geen seconde verwacht. Maar dat was dus wel zo. Liefde voor de natuur: dat heeft Rachelle Klaassen (27) van huis uit meegekregen. Haar opa van moeders kant kocht op zijn veertigste een stuk grond en bouwde daar zelf een huis met onder andere een schuur, tuinhuisje, serre en kippenhok op. ‘Hij ging daar met mijn oma zo veel mogelijk zelfvoorzienend leven. Mijn opa was altijd buiten bezig: zaaien, oogsten, dingen repareren, de composthoop bijhouden, in boeken opzoeken hoe dingen werken, zelf honing maken, schapen slachten. Ook voor mijn tantes is natuur een heel belangrijk onderdeel van hun leven. Zij hebben mij geïnspireerd door hun kijk op de wereld.’

Ze had geen seconde gedacht dat haar idee ‘écht zou werken in de echte wereld’. Maar dat gebeurde dus wel. Binnen de kortste keren werd haar Facebookpagina door heel veel mensen gevolgd – inmiddels ruim 5500. Ze kreeg reacties van mensen die graag een plant wilden adopteren. En er bleken ook heel wat mensen te zijn die hun plant graag aan het asiel wilden afstaan. Achteraf kan ze dat ook wel plaatsen. ‘We leven in een wegwerpmaatschappij, maar de laatste jaren realiseren we ons steeds meer dat we voorzichtig moeten zijn met de wereld. Dat de natuur kwetsbaar is en dat ze uitgeput raakt als we op deze manier doorgaan. Ik denk dat daarom het plantenasiel heel erg past in deze tijdgeest en daarom veel mensen aanspreekt.’

ouderen

Het plantenaanbod is voor een belangrijk deel afkomstig van ouderen. ‘Zij zijn opgegroeid in een tijd waar alles schaars was en daarom zijn zij ontzettend zuinig en voorzichtig met hun bezittingen.’ Soms verzorgen zij hun planten zo goed dat ze heel groot worden, zo groot dat ze eigenlijk niet meer in hun huis passen. Maar ze kunnen het niet over hun hart verkrijgen om zo’n plant aan de straat te zetten, ook niet als de verzorging hun te veel wordt. ‘Voor hen is het plantenasiel de perfecte oplossing’, denkt Klaassen. Hetzelfde geldt voor mensen met groene vingers, die bijvoorbeeld graag stekken. ‘Zij zorgen zo goed voor hun planten dat ze bijna geen ruimte meer hebben om zelf in huis te bewegen. Ze zijn eigen-

Rachelle Klaassen: ‘Ik denk dat het plantenasiel heel erg past in deze tijdgeest en daarom veel mensen aanspreekt.’

lijk slachtoffer van hun eigen goedheid, haha. Ik vind dat hartveroverend.’ De plantenadopteerders omschrijft Klaassen als mensen die op zoek zijn naar unieke spullen, die geen standaardplant uit de winkel willen. ‘Ze hebben niet het geld om een bijzondere, grote nieuwe plant te kopen, maar wel de tijd om een eind te reizen om een plant op te halen.’ Wat planten betreft heeft Klaassen de afgelopen drie jaar zo ongeveer alles wat er maar mogelijk is wel voorbij zien komen. ‘Van enorme Monstera’s van 2,5 bij 2,5 meter tot uitgebloeide orchideeën. Soms zijn het halfdode planten waar alleen nog maar een stengel van over is, soms grote buitenplanten of exotische soorten. Noem maar op.’ Omdat er zo veel belangstelling is voor het plantenasiel, ziet Klaassen de planten tegenwoordig niet meer zelf. Mensen kunnen hun planten bij haar aanbieden door haar een e-mailtje – met foto – te sturen. Via Facebook worden eigenaar en

adopteerder vervolgens aan elkaar gekoppeld. Daar komt geen geld aan te pas. ‘Ik vind het aan de ene kant wel jammer dat ik nu zelf bijna nooit meer bij mensen langsga om een plant op te halen. Ik ben nogal nieuwsgierig en vind het altijd heel leuk om bij vreemden thuis te komen en hun inrichting te bekijken. Vaak vertellen mensen ook allerlei verhalen over de plant en over hun eigen leven.’ Maar het heeft volgens haar ook voordelen dat degene die een plant kwijt wil en de adopteerder elkaar ontmoeten. ‘De aanbieder kan van alles vertellen over de plant. Daardoor krijgt hij nog meer waarde dan wanneer je een plant gewoon in de winkel koopt.’ Klaassen houdt zelf het meest van vetplanten en cactussen. ‘Vanwege hun eenvoud en kleur.’ ‘Een paar planten heb ik al jaren. Die zal ik nooit wegdoen. Soms vang ik een adoptieplant op, waarvoor ik later een nieuw onderkomen zoek.’ ▶▶ hetplantenasiel.nl

advertentie

Samen werken aan goed christelijk onderwijs. Werk met ons mee! Toen ze voor haar studie aan de Design Academy in Eindhoven voor het eerst op zichzelf ging wonen, kreeg ze van een tante haar eerste plant. ‘Sinds die tijd verzamel ik planten. Ik haalde ze overal vandaan: uit tuincentra, uit de supermarkt, van markten. Sommige gingen dood omdat ik nog niet zo goed wist hoe ik ze moest verzorgen, andere heb ik nu nog steeds.’ Klaassen vindt het fijn om planten in huis te hebben. Ze ervaart ze als ‘stille levende wezens’. ‘Ze groeien heel langzaam en je merkt ze niet op, maar na een week zijn ze opeens weer een stukje groter, hebben ze nieuwe blaadjes of opeens een nieuwe zijtak. Ze veranderen altijd en daarom blijf ik ze interessant vinden. Je weet van tevoren niet hoe ze er na een jaar uit zullen zien.’ Toen Klaassen drie jaar geleden was afgestudeerd, verhuisde ze naar Amsterdam. ‘Mensen zetten daar de spullen die ze niet meer willen aan de straat. Op een dag zag ik daar een plant bij staan. Ik snapte echt niet waarom mensen een bijzondere, oude plant bij het vuilnis zetten. Ik had een mand voor op mijn fiets, en besloot hem mee naar huis te nemen.’ Klaassen beschrijft zichzelf als iemand die ‘altijd bezig is met dromen, tekenen, schilderen en foto’s maken’. Daarbij past, denkt ze zelf, het ‘romantische idee’ dat ze na het redden van deze plant kreeg: een plantenasiel beginnen. Om daar handen en voeten aan te geven hing ze her en der posters op en startte ze een Facebookpagina.

Driestar educatief zoekt talent Heb jij een academisch werk- en denkniveau? En wil jij je focus verbreden en je kwaliteit inzetten bij Driestar educatief?

Kijk op www.driestar-educatief.nl/werken-bij

15

woensdag 25 februari 2015

a aan, de hongerdood betekenen. Een s stokstaartje rekent op spectaculaire w wijze af met een cobra en verhoogt d daarmee zijn status in de clan. Voor e jonge mannetjeschimpansee is het een le leven juist één grote machtsstrijd: één fo en je kunt weer onderop beginfout n nen. Macht is de ultieme trofee: dieren g gebruiken alle middelen om hogerop te k komen en de wedloop van het leven te w winnen. NPO 1, EO, 20.30-21.30 uur

Life Story

NPO 2, NTR, 19.20-19.50 uur

Alles wat leeft, maakt deel uit van een groter geheel. Om in de massa overeind te blijven, moet je weten wanneer je de strijd moet aangaan of juist niet, of het slimmer is om samen te werken of om je eigen plan te trekken, en hoe je moet manipuleren en misleiden. De koninginnen van de honingmieren sluiten een verbond om een leger op de been te brengen, maar vervolgens ruimt dat leger alle koninginnen op één na uit de weg. Voor een jonge Amerikaanse zeearend kan macht, of het gebrek daar-

De Kennis van Nu Ons brein wordt dagelijks overladen met appjes, mailtjes en Facebookberichten. Informatie waar we ook op moeten reageren. Wat doet dit met ons? We nemen een kijkje in het brein. De presentatie van deze aflevering ligt in handen van Diederik Jekel.

NPO 2, VARA, 20.25-21.10 uur

Zembla Een reportage van de veelvuldig onderscheiden Franse onderzoeksjournalist Paul Moreira. Moreira volgt de succesvolle lobby van de bedrijven die handelen in genetisch gemodificeerd voedsel en in pesticides. Een van de concerns die hij onder de loep neemt, is de Amerikaanse multinational Monsanto, bekend van het omstreden bestrijdingsmiddel RoundUp. Moreira doet onderzoek in Argentinie, waar op grote schaal gemodificeerde gewassen van Monsanto worden verbouwd. Daarbij wordt veel landbouwgif gebruikt. Het valt hem op dat juist in die gebieden steeds meer kinderen met genetische afwijkingen worden geboren. De Argentijnse bevolking maakt zich zorgen over een mogelijk verband tussen

nd media

bestrijdingsmiddelen en gezondheidseffecten. In Europa gelden strenge beperkingen voor het verbouwen van genetisch gemanipuleerde gewassen. Maar gen-tech bedrijven zoals Monsanto zijn momenteel stevig aan het lobbyen over het versoepelen van die regels. Met een trans-Atlantisch vrij handelsverdrag in aantocht zouden ze dat weleens voor elkaar kunnen krijgen. NPO Radio 5, HUMAN, 16.00-17.00 uur NPO 3, NTR, 18.23-18.45 uur

OBA Live

Het Klokhuis

Jhim Lamoree praat over de oude Rembrandt. Wat was Rembrandt voor man toen hij ouder werd? Gaat het cliché ‘hoe ouder hoe gekker’ bij hem op of is dat een verkooppraatje van het museum? Ook in zijn jongere jaren week Rembrandt al af van de gangbare norm. Niet voor niets wordt hij de eerste ketter in de kunst genoemd?

De grootste schimmelverzameling ter wereld is te vinden in Utrecht. In het Centraal bureau voor Schimmelcultures worden zo’n 90.000 schimmels bewaard. Hoe groeit een schimmel en wat voor functie heeft het eigenlijk? Presentator Bart legt het uit en kijkt of hij zelf ook een nieuwe schimmel kan o ontdekken.

▹ Katja’s Bodyscan

▹ Voetbal: Europa League

............... do NPO 2, 19.20-19.50 uur ............................................. .... ...do NPO 1, 21.35-22.20 uur........................................................ .......................................................................................... do RTL 7, 18.00-00.00 uur ..................................

▹ Landinwaarts

npo 1 08.40 Vandaag de dag. 09.00 NOS-Journaal. 09.15 Nederland in beweging! 09.30 NOSJournaal. 09.40 MAX Geheugentrainer. 10.00 NOS-Journaal. 11.00 NOS-Journaal. 11.40 NOSJournaal. 12.00 NOS-Journaal. 12.15 NOS-Journaal. 12.30 NOS-Journaal. 12.40 NOS-Journaal. 13.00 NOS-Journaal. 13.20 NOS-Journaal. 13.35 NOS-Journaal. 14.00 NOS-Journaal. 14.15 NOS-Journaal. 14.30 NOS-Journaal. 14.40 NOS-Journaal. 15.00 NOS-Journaal. 15.20 Jinek. 16.10 Sterren.nl Top 20. 16.40 Making of Life Story. 17.00 KRO Kindertijd. 17.01 Pak de bal. 17.02 Bloemen en boeven. 17.07 Een klein ongeluk. 17.19 Nadalie gaat haren wassen. 17.21 De muziek van Pjotr Tjaikovski. 17.25 Sesamstraat: 10 voor... 17.35 Sesamstraat.................

18.00 18.15 18.45 19.00 20.00 20.30 21.30

NOS-Journaal. EénVandaag. NOS-Sportjournaal. De Wereld Draait Door. NOS-Journaal. Life Story. KRO Detectives: Midsomer Murders. 23.05 Jinek

00.05 NOS-Journaal. 00.25 Jinek. 01.20 EénVandaag. 01.55 NOS-Journaal.

npo 2 07.00 NOS-Journaal met gebarentolk. 07.15 NOS-Journaal. 07.25 Tekst TV. 07.30 NOSJournaal met gebarentolk. 07.35 NOS-Journaal. 07.40 NOS-Journaal. 07.45 NOS-Journaal. 07.58 Tekst TV. 08.00 NOS-Journaal met gebarentolk. 08.15 NOS-Journaal. 08.25 Tekst TV. 08.30 NOS-Journaal met gebarentolk. 08.35 NOS-Journaal. 08.40 NOS-Journaal. 08.45 NOS-Journaal. 09.00 NOS-Journaal met gebarentolk. 09.15 Brandpunt. 10.10 De Rijdende Rechter. 10.45 De Wereld Draait Door. 11.40 Opsporing Verzocht. 12.25 Man bijt hond. 13.00 NOS-Journaal. 13.10 NOS-Sportjournaal. 13.20 Blauw Bloed. 14.10 Kassa. 14.55 Vroege vogels. 15.30 Met het mes op tafel. 16.00 NOS-Journaal. 16.10 Wildpark Nederland. 16.35 Uitgesloten. 17.00 NOS-Journaal. 17.10 Geloof & ‘n hoop liefde. 17.40 Tijd voor MAX & Hallo Nederland ................................................

18.45 19.20 19.50 20.25 21.10 22.00 23.00

Man bijt hond. De kennis van nu. Met het mes op tafel. Zembla. WNL Opiniemakers. Nieuwsuur. 2Doc: United States of Secrets

00.00 Fotostudio de Jong. 00.42 Nachtzoen.

▹▹ kijk voor het complete programmaoverzicht op www.nos.nl of op Teletekst pagina 200 ....................................................▹▹

npo 3 10.55 Sesamstraat: 10 voor... 11.05 Het zandkasteel. 11.20 De dierentuin van Koek & Ei. 11.25 Bruine beer in het blauwe huis. 11.50 Bol & Smik. 12.05 Mike de ridder. 12.20 Q Pootle 5. 12.30 Tip de Muis. 12.40 Bibbeltje Big. 12.45 Pieter Konijn. 13.00 Buurman en buurman. 13.05 De Smurfen. 13.20 Shaun het schaap. 13.30 Mega Mindy. 13.55 Peter Pan. 14.15 Peter Pan. 14.40 Zappsport Schaatsteam. 14.50 Studio Snugger. 15.05 Met de billen bloot! 15.30 Z@ppbios: Jacht op de kleintjes. 15.31 Z@ ppbios: Mega Mindy en de Snoepbaron. 17.00 De BZT show. 17.50 The Games ......................

18.00 18.23 18.45 18.55 19.25 19.50 20.15 20.40 21.35 21.45 22.40

23.10 23.25

Beste vrienden quiz. Het Klokhuis. NOS-Jeugdjournaal. SpangaS. Brugklas. 3 op reis. NOS UEFA Champions League Live, voorbeschouwing. NOS UEFA Champions League Live, 1ste helft. NOS UEFA Champions League Live, wedstrijdanalyse. NOS UEFA Champions League Live, 2de helft. NOS UEFA Champions League Live, nabeschouwing en samenvatting. NOS op 3. The Tonight Show.

canvas 06.00 Rolkrant. 09.00 Terzake. 09.35 Reyers Laat. 10.20 Winterbeelden. 12.30 Rolkrant......

18.05 MeMotv. 19.05 De werkende mens. 20.00 Terzake. 20.40 Beeldgeheimen: mystères d’archives. 21.05 12 in 40. 21.35 Twintigers. 22.25 Reyers Laat. 23.05 Silent Witness. 23.55 Canvaslus.

Jinek Eva Jinek praat met de hoofdrolspelers uit het nieuws van de afgelopen week. NPO 1, 23.05 uur

family7

UEFA Champions League Rechtstreeks verslag van de wedstrijd Arsenal – Monaco. NPO 3, 20.45 uur

bbc 1

07.00 Opwekking Praise 2014. 07.30 Krummel. 08.01 Building a difference. 08.30 Gospel Truth. 09.00 Homecoming. 09.30 Café Tinto. 11.00 Wind at my back. 11.30 Openbaring. 12.00 Book of Esther. 13.30 BrinkTV. 14.00 Samuel Morris. 15.00 In Touch. 16.00 Café Tinto. 17.26 The Drive TV. 17.55 Krummel .................

11.00 Homes Under the Hammer. 12.00 Countryside 999. 12.45 Real Lives Reunited. 13.15 Bargain Hunt. 14.00 BBC News – Weather. 14.42 BBC Regional News and Weather. 14.45 Doctors. 15.15 WPC 56. 16.00 The Link. 16.45 Escape to the Country. 17.30 Put Your Money Where Your Mouth Is ...................................

18.32 7th Street Theater. 19.00 Wind at my back. 19.30 Verhalen van Hoop. 20.00 The bible – the verdict of history. 20.30 Geloofshelden. 21.15 The Reckoning. 22.55 Dietrich Bonhoeffer .............................

18.15 Pointless. 19.00 BBC News. 19.27 Weather. 19.30 BBC Regional News Programmes. 19.52 Weather. 19.55 Party Political Broadcast. 20.00 The One Show. 20.57 BBC News and Regional News. 21.00 The Great Comic Relief Bake Off. 22.00 The People’s Strictly for Comic Relief. 23.00 BBC News. 23.25 BBC Regional News and Weather. 23.42 The National Lottery Update. 23.45 A Question of Sport ..............

00.00 Dietrich Bonhoeffer. 00.25 Wind at my back. 00.50 The bible – the verdict of history. 01.20 Geloofshelden. 02.05 The Reckoning. 03.43 Dietrich Bonhoeffer. 05.13 No Greather Love. 05.30 Café Tinto.

00.15 Film 2015. 00.45 Having You.

ngc 06.00 Highway Thru Hell. 06.50 Ultimate Airport Dubai. 07.35 Science of Stupid. 08.00 Brain Games. 08.25 The Dog Whisperer. 09.10 Locked Up Abroad. 10.00 Access 360° Lake Turkana. 11.07 Science of Stupid. 11.40 Wicked Tuna. 12.30 Cosmos. 13.20 Born to Ride. 14.10 Ultimate Survival Alaska. 15.05 Air Crash Investigation. 16.00 Highway Thru Hell. 17.00 Ultimate Airport Dubai ................................

18.00 Science of Stupid. 18.30 Science of Stupid. 19.00 Ultimate Survival Alaska. 20.00 Wicked Tuna. 21.00 Nazi Megastructures. 22.00 WWII’s Greatest Raids. 23.00 Nazi Megastructures. 23.55 Highway Thru Hell 00.50 Apocalypse. 01.45 WWII’s Greatest Raids. 02.35 Inside Combat Rescue. 03.20 Mystery Files. 03.45 WWII’s Greatest Raids.

tv vooraf Maurice Hoogendoorn nd.nl/media beeld KRO Detectives

Jubileum voor Barnaby De oer-Britse detective Midsomer Murders viert vanavond bij de KRO een jubileum: de 100e aflevering wordt uitgezonden. Het geheim van de serie? Een mix van arcadisch dorpsleven en onrealistische, bizarre moorden. Omroep KRO, vermaard om zijn detectives, omschreef zelf Midsomer Murders eens als een detective waarin het draait om ‘de dilemma’s van het dagelijks leven’. Niets is minder waar. En juist dat – het niet-alledaagse van de serie – verklaart de aantrekkingskracht ervan. Voor de leken (die vanavond nog rustig na 99 afleveringen kunnen instromen): Midsomer Murders speelt zich af in het fictieve graafschap Midsomer, met als hoofdrolspeler John Barnaby die een rustig leven leidt met vrouw en hond en en passant de meest gruwelijke moorden oplost. Want Midsomer oogt dan wel feeëriek, intussen is niemand er te vertrouwen. Behalve dan Barnaby en zijn assistent Nelson. De serie ging in 1997 van start op de Britse zender ITV en is een succes gebleken. De uitzendrechten zijn aan meer dan 220 landen verkocht, en in Nederland zijn dus na vanavond ook alweer honderd afleveringen uitgezonden. En Barnaby is nog niet klaar; er volgen nog meer seizoenen. Midsomer Murders is in een aantal opzichten een moderne Agatha Christie te noemen. De dorpjes in Midsomer doen denken aan het Engelse platteland waar de oude speurneus Miss Marple vertoefde, St. Mary Mead. Midsomer ademt een

voorbije wereld van gefortuneerde families in indrukwekkende landhuizen, maar ook van serveersters in knusse cottages. En iedereen kent iedereen. Tegelijk zijn in Midsomer amper ‘normale’ mensen te vinden. Ja, Barnaby en zijn vrouw, die zijn de rust en degelijkheid zelve. Maar iedereen om hen heen is in staat tot moord. De moorden die zij plegen zijn evenmin ‘normaal’ te noemen. Je komt er in Midsomer nooit zomaar met een pistoolschot vanaf. Waarschijnlijker is een einde veroorzaakt door het dodelijke slijm van een kikker, of door een slag met een diaprojector. Acteur John Nettles, die tot aflevering 81 Tom Barnaby speelde, de neef van de huidige hoofdpersoon John Barnaby, was wel gecharmeerd van de absurde moorden in de serie, zei hij eens. Zijn favoriete moord: een slachtoffer dat in een bord Gazpachosoep verdrinkt. Frappant is ook hoe weinig impact de moorden hebben op het rustieke plattelandsleven. Altijd keert Midsomer na de meest gruwelijke moorden terug naar het oude en vertrouwde, alsof er niets is gebeurd. Dat maakt de serie ook zo heerlijk: de moorden zijn zo onrealistisch dat de ellende nooit in je hoofd gaat zitten. Je kunt om 23.00 uur gewoon de boel van je laten afglijden en rustig slapen. Alles kan veranderen, maar Barnaby blijft gewoon present, en de rust zelve. Midsomer Murders kijk je niet voor de ‘dagelijkse dilemma’s’, maar juist omdat je daarvan even wilt wegvluchten. ▶▶ Midsomer Murders, KRO Detectives, NPO 1, 21.30 – 23.00 uur.

16

nd leven

woensdag 25 februari 2015

advertentie

WINTER OPRUIMING BIJ BOSMA BEDDEN

Gestoffeerd hoofdbord

In diverse maten leverbaar Comfortschuim matras toppers -

5-zone pocketveer matrassen

VELDA ELEKTRISCHE BOXSPRING

30% KORTING

Compleet: Keuze uit 3 stof en lederlook kleuren; Elektrische boxspring + poten; 2x gestoff. pocketmatras in normaal of stevig; 2x radiografische bediening, voetbeugels, hoofdbord, splittopper. Van €3095,-

555,-

VOORDEEL

NU! €2495,Caresse 4750 Gestoffeerd hoofdbord • 2 vlakke pocketveren boxsprings voorzien van robuust frame • 2 pocketveer matrassen met 5 comfort zones • topmatras van hoogwaardig comfortschuim met 3-D ventilatie border en dubbeldoek hoes • stof “urban” • trendy pootjes in RVS.

Keuze uit: 160x200 cm, 180x200 cm, 160x210 cm of 180x210 cm

Bij aankoop van 2 Tempur matrassen met elektrisch verstelbare bedbodem KRIJGT U DE 2E ELEKTRISCHE BEDBODEM GRATIS!!

Hoofdkussens Bolletjes-comforel: € 49,- €29,Latex: €109,- €65,90% Dons: €138,- €79,Traagfoam nekkussen: € 49,- €29,-

4 jaargetijden donsbed

Senior/comfortbed

Gevuld met 90% zuiver ganzendons, uitgevoerd in 4 jaargetijden. In blokstiksel, dons verschuift niet!

Ledikant in beuken of winter eiken decor. Compleet: ledikant, lattenbodem, pocketveer matras 90 x 200 cm: €1118,-

140x200 : €285,- €199,140x220 : €315,- €219,200x200: €439,- €309,-

240x200 : €509,- €359,240x220 : €569,- €399,-

€599,-

Elektrisch verstelbaar: €300,- meerprijs. Ook in andere maten (meerprijs)

DIVERSE SHOWMODELLEN 30% tot 50% KORTING!

-25%

op alle Tempur kussens

LINNENGOED

AANBIEDINGEN

- Jersey hoeslakens, perfecte pasvorm div. kleuren leverbaar, 100% katoen

- Royal Stretch molton, past altijd! ook geschikt voor 210/220 cm lengte

- 80/90 cm breed - 140 cm breed - 160 cm breed - 180 cm breed

NU €16 ,95 NU €24,95 NU €27,95 NU €34,95

Ook geschikt voor 210 cm lengte

OP = OP

- 1-persoons - 2 persoons - Lits-jumeaux

NU €19,95 NU €29,95 NU €34,95

SUPERDEALS!

Cinderella, Van Dijck, Beddinghouse, Kardol, Verstraten!

1-persoons | 2-persoons | Lits-jumeaux

ALLES MET 50% KORTING!

Bij ons ligt het al 50 jaar nèt even anders!

WEES ER SNEL BIJ! Assen • Borgstee 12, (0592) 37 55 70

DEKBED OVERTREKKEN (Percal)katoen en satijn. Van bekende merken als:

BOSMABEDDEN.NL Winschoten • Transportbaan 28, (0597) 43 21 21

Emmen • Nijbracht 84a, (0591) 64 83 28