Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek

Duurzaamheid in logistiek: ‘Het belang van samenwerking in de keten krijgt er definitief een extra dimensie bij’

Met een uitgebreide analyse van logistiek dienstverleners versus verladers. Waar staat uw bedrijf?

1


Inhoud Voorwoord 3 Inleiding Nationaal Duurzaamheidsonderzoek Logistiek

4

Resultaten en analyse 5 • Algemene resultaten 5 • Analyse logistiek dienstverleners versus verladers 6 Conclusie 13 Bijlage – artikel rondetafel discussie - Logistiek Magazine december 2015 14

2


Voorwoord Duurzaam denken is nog geen duurzaam handelen Duurzaamheid is een thema dat door de maatschappij steeds meer wordt omarmd. Op alle niveaus (publiek, privaat en ieder individu) wordt ingezet op een bijdrage aan een schoner leefklimaat en een betere wereld. Dit bewustwordingsproces wordt door velen gezien als één van de succesfactoren achter het bereikte recente klimaatakkoord in Parijs. De footprint van logistieke processen bij verladers en logistieke bedrijven is enorm. Het verminderen van de CO2 en NOx heeft de afgelopen jaren terecht veel aandacht gekregen. Zuinigere motoren hebben hieraan bijgedragen. De alternatieve brandstoffen zijn in opmars. Hybride en ook volledig elektrisch vervoer heeft zijn intrede gedaan. Daarnaast is LNG aan een opmars bezig. Zowel binnen wegvervoer als in de kust- en binnenvaart.

Creatief mogen en durven denken

Maar met technologie alleen redden we het niet. Er is meer nodig. Duurzaam denken in de logistiek is een belangrijke eerste stap. Hier is een mindshift voor nodig. Binnen bedrijven moet er ruimte zijn om anders (creatief) te mogen en durven denken. Iedere medewerker heeft hierin een verantwoordelijkheid. Het management kan zijn motivatie stimuleren door medewerkers te helpen en een duurzame bedrijfscultuur uit te dragen. Een tweede stap is duurzaam handelen. Dat betekent investeren in bijvoorbeeld energiebesparende assets. Maar het kan ook zijn om medewerkers te ondersteunen via gerichte opleidingen. Samenwerken met ketenpartners mag niet ontbreken. Vertrouwen, transparantie, en zicht op rendementsverbetering zijn thema’s die daarbij aandacht verdienen. Het realiseren van nieuwe duurzame logistieke oplossingen wordt mogelijk door samen op lange termijn te investeren.

bepalend wordt voor succes. Technologisch is er veel mogelijk. De vraag is of hier al voldoende gebruik van wordt gemaakt. Hoe staat het met het ambitieniveau van logistieke bedrijven op het gebied van duurzaamheid? Deze vraag is de belangrijkste reden om samen met Logistiek.nl het Nationaal Duurzaamheidsonderzoek Logistiek te houden. Deze whitepaper voorziet in het antwoord en biedt een aantal diepgaande analyses waarbij inzicht wordt gegeven in de resultaten van logistiek dienstverleners versus verladers.

Nieuwe fase breekt aan

Duurzaamheid binnen logistiek heeft verschillende fases gekend. In de eerste fase werd duurzaamheid gezien als een marketing instrument (profilering). Daarna is het gegroeid naar een license to operate, denk aan Lean and Green. Bedrijven moeten aan bepaalde duurzaamheidseisen voldoen om nog te kunnen blijven opereren. Een volgende fase breekt aan. Inmiddels weten we dat de meest duurzame bedrijven ook tot de beste bedrijven behoren. De reden is dat deze bedrijven hoog scoren op het gebied van innovatie. En dat is juist voor logistieke bedrijven interessant waar onderscheidend vermogen steeds meer

Bart Banning Sector Banker Transport & Logistiek – ABN AMRO

3

Nationale Duurzaamheidsenquête Logistiek

Inleiding Nationaal Duurzaamheidsonderzoek Logistiek Logistiek.nl heeft in samenwerking met ABN AMRO in november 2015 voor de eerste keer het Nationaal Duurzaamheidsonderzoek Logistiek uitgevoerd. In totaal namen 244 professionals deel aan de online enquête. De respondenten zijn veelal werkzaam op senior of directieniveau bij logistiek dienstverleners of verladers. In deze whitepaper wordt inzicht gegeven in de analyse van de resultaten van de gehouden enquête. Door analisten van ABN AMRO is op een aantal punten een cross analyse gemaakt van de onderzoeksresultaten van logistiek dienstverleners versus verladers. Dit is gedaan om inzicht te krijgen in de mogelijke overeenkomsten en verschillen tussen beiden groepen.

Nationaal Duurzaamheidsonderzoek een antwoord geeft. Er is gepeild wat bedrijven beweegt om met duurzaamheid bezig te zijn en in hoeverre zij dit doorvoeren in hun strategie. Het is de eerste keer dat verladers en logistiek dienstverleners bevraagd zijn over het belang van een duurzaamheidsstrategie, duurzaamheidsdoelen en of ketenpartijen klaar zijn om samen te werken aan duurzame logistieke oplossingen en bereid zijn daarvoor te betalen.

Wie heeft deelgenomen aan de enquête?

Waarom dit onderzoek?

Bijna de helft van de respondenten is werkzaam bij een logistiek dienstverlener of transportbedrijf. Vaak als eindverantwoordelijke functionaris, zoals eigenaar/partner of algemeen directeur of logistiek manager. De respondenten vervullen allen sleutelposities binnen hun organisatie.

Functie

Branche

Wat is uw functie binnen uw organisatie? (kies het best passende antwoord)

In welke branche bent u werkzaam?

Waar staat duurzaamheid op dit moment in de logistieke sector? Dat is de hoofdvraag waarop het

3% 9%

Algemeen directeur/ceo

14% 23%

Groothandel/distributie food

5%

Groothandel/distributie nonfood

14%

Eigenaar/partner

Industrie food

11%

7%

Logistiek manager

Industrie non-food

Operations manager

11%

14%

16%

Supply chain manager 49% 25%

Diverse functies projectleider/adviseur

Logistiek dienstverlener/ transport Retail Anders

4


Resultaten en analyse Algemene resultaten

Duurzaamheidsstrategie 1. Klanttevredenheid is het belangrijkste onderwerp op de strategische management agenda. 2. Ruim tweederde van de logistiek managers heeft, of is bezig met het ontwikkelen van een duurzaamheidsstrategie. 3. Het reduceren van emissies en grondstof- en

Wat zijn de1.belangrijkste onderwerpen op Wat zijn de belangrijkste onderwerpen op uw strategische management agenda? uw strategische management agenda? GEEF IN TOTAAL MAXIMAAL 9 PUNTEN) Klanttevredenheid

energieverbruik staat bovenaan in de duurzaamheidsstrategie, gevolgd door samenwerking in de keten. 4. Bijna de helft van de respondenten meet duurzaamheid door middel van KPI’s. De reductie van CO2/NOX uitstoot is de meest genoemde KPI.

2. Heeft uw bedrijf een duurzaamheidsstrategie of bent u bezig een duurzaamheidsstrategie te ontwikkelen? 5%

2,8

Kosten besparen

2,1

Duurzaamheid

1,6

Omzet verhogen

1,4

Innovatie en productontwikkeling

Ja, wij hebben een strategie 22%

37%

Ja, zijn bezig met ontwikkeling Nee, er is geen duurzaamheidsstrategie

37%

1,1

3. Welke onderwerpen horen volgens u opgenomen te worden in een duurzaamheidsstrategie? Reduceren van emissies en grondstof- en energieverbruik

84%

Partnerschap of samenwerking met leveranciers of opdrachtgevers

71%

Ontwikkelen kennis/vaardigheden medewerkers en bedrijfscultuur Flexibele organisatie, het snel kunnen meeveren met veranderingen Verhogen van het innovatief vermogen van het bedrijf

66% 63% 55%

Wordt in uw bedrijf duurzaamheid gemeten door middel van KPI's? 4. Wordt in uw bedrijf duurzaamheid gemeten door middel van KPI’s? Ja Nee

46% 54%

5

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek Analyse logistiek dienstverleners versus verladers

Uit het totaalresultaat zijn de antwoorden van de respondenten werkzaam bij logistiek dienstverleners en verladers gefilterd met als doel om te bekijken hoe ver iedere groep afzonderlijk is op het gebied van duurzaamheid. De groep logistiek dienstverleners bestaat uit 118 respondenten, de groep verladers uit 122 respondenten. De analyse is verdeeld over vier hoofdthema’s. Daar waar LDV staat, wordt logistiek dienstverleners bedoeld.

1. Wat staat op uw strategische agenda? Wat zijn de belangrijkste onderwerpen op uw strategische management agenda? (9 punten verdelen) Duurzaamheid

Kosten besparen

118

122

13%

8%

29%

118

100%

122

18%

13%

Logistiek Verladers dienstverleners

9

8

7

21%

21%

21%

12%

10%

31%


6

5

4

3

2

122

Klanttevredenheid

100%

118 7% 3%

39%

Innovatie & productontwikkeling 100%

118 5%

122 7%

36%

29%

100%

39%

28%

19%

14%

18%


1

122

22% 31%

37%

44%

20%

118

100%

23%

22% 47%

44%

Omzet verhogen

46%

34% 7% 6%


36% 20%

34%

30%


0

Klanttevredenheid staat het hoogste op de strategische management agenda van zowel verladers als logistiek dienstverleners. Daarna komen kosten besparen en omzet verhogen. Duurzaamheid en innovatie & productontwikkeling staan bij beide groepen lager op de agenda. • 139 respondenten zetten klanttevredenheid als • Relatief meer logistiek dienstverleners zetten belangrijkste onderwerp op de strategische duurzaamheid op 1. 50 respondenten zetten management agenda (73 van de 188 logistiek duurzaamheid als belangrijkste onderwerp op dienstverleners en 66 van de 122 verladers). de strategische management agenda (29 van de 118 logistiek dienstverleners, 21 van de 101 de • 85 respondenten zetten omzet verhogen als belangrijkste onderwerp op de strategische verladers). management agenda (47 van de logistiek • 40 respondenten zetten innovatie & dienstverleners en 38 van de 122 verladers). productontwikkeling als belangrijkste onderwerp op de strategische management agenda (21 van • 84 respondenten zetten kosten besparen als belangrijkste onderwerp op de strategische de 118 van de logistiek dienstverleners, 19 van de 118 verladers). management agenda (44 van de 118 logistiek dienstverleners en 40 van de 122 verladers).

6


duurzaamheidsstrategie? IsIs er er eeneen duurzaamheidsstrategie? 118 2%

122 8%

100%

19% 25%

Niet Bekend Nee, er is geen duurzaamheidsstrategie Ja, zijn bezig met ontwikkeling

32%

Ja, wij hebben een strategie 41%

47% 26%


Logistiek dienstverleners lopen voorop ten opzichte van verladers in het hebben van een duurzaamheidsstrategie. een duurzaamheidsstrategie. • De grote meerderheid van de logistiek dienst• Bedrijven die duurzaamheid hoger op de agenda verleners (79%) en verladers (67%) geven aan dat ze of een duurzaamheidsstrategie hebben hebben staan, hebben vaker een strategie op of dat ze bezig met de ontwikkeling van een het gebied van duurzaamheid. duurzaamheidsstrategie. • De meeste bedrijven hebben een duurzaam• Een grotere groep logistiek dienstverleners heidsstrategie of er is een duurzaamheidsstrategie in ontwikkeling. (47%) beschikt over een duurzaamheidsstrategie in vergelijking met verladers (26%) • Bedrijven die duurzaamheid hoog op de agenda • Bij verladers is het grootste deel van de responhebben staan, hebben vaker de verwachting dat duurzaamheid hoger op de agenda komt. denten (41%) bezig met het ontwikkelen van

7

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek Welke onderwerpen horen in een duurzaamheidsstrategie?

118 Ja

Ja 67% 70%

122

118

61% 66%

Nee 39% 34%

Nee 33% 30% LDV

LDV

Verladers

122

Ja

68%

Nee 32%

122 54%

46% Verladers

58% 49%

Nee 42% 51%

16% 21% LDV

Nee

118

Flexibele organisatie, het snel kunnen meeveren met veranderingen

LDV

Ja

Ja 84% 79%

122

Ontwikkelen van kennis/vaardigheden medewerkers en bedrijfscultuur

Verladers

118

Partnerschap of samenwerking met leveranciers of opdrachtgevers

LDV

122

Verladers

118

Verhogen innovatief vermogen van het bedrijf

Verladers

Reduceren van emissies en grondstofgebruik

Het antwoord Reduceren van emissies en grondstofverbruik is zowel door logistiek dienstverleners (84%) als verladers (79%) het meest genoemde onderwerp voor in een duurzaamheidsstrategie. • Voor logistiek dienstverleners zijn de volgen• Voor verladers zijn de volgende drie onderde drie onderwerpen het vaakst genoemd als werpen het vaakst genoemd als onderdeel onderdeel van de duurzaamheidsstrategie: van de duurzaamheidsstrategie: • Reduceren van emissies en grondstofge• Reduceren van emissies en grondstofgebruik (84%) bruik (79%) • Flexibele organisatie, het snel kunnen • Partnerschap of samenwerking met levemeeveren met veranderingen (68%) ranciers of opdrachtgevers (70%) • Partnerschap of samenwerking met leve• Ontwikkelen van kennis/vaardigheden ranciers of opdrachtgevers (67%) medewerkers en bedrijfscultuur (66%)

Belangrijkheid onderwerpen voor uw bedrijf (hoe vaak scoort de deelvraag het hoogste)

122

118

122

118

122

Ontwikkelen van kennis/vaardigheden medewerkers en bedrijfscultuur 118

122

66% 63%

Nee 68% 66%

118 Ja 62%

Verladers

Nee 38% LDV

Verladers

62% 66%

LDV

Niet Hoogste 62% 66%

Verladers

Ja 32% 34%

LDV

34% 37%

Verladers

38% 34%

LDV

Hoogste 38% 34%

Flexibele organisatie, het snel kunnen meeveren met veranderingen 122 44%

56%

Verladers

118

Verhogen innovatief Partnerschap of samenwerking met vermogen van het leveranciers of bedrijf opdrachtgevers

LDV

Reduceren van emissies en grondstofgebruik

Flexibele organisaties, het snel kunnen meeveren met veranderingen wordt door de respondenten aangewezen als belangrijkste onderwerp voor hun bedrijf. Bij logistiek dienstverleners ligt dit percentage (62%) nog een stuk hoger dan bij verladers (44%). • De andere aandachtsgebieden scoren nagenoeg allen even hoog (ruim 30%)

8

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek 2. Wordt duurzaamheid in uw bedrijf gemeten? Wordt bedrijf duurzaamheid door middel van KPI’s? Wordt inin uwuw bedrijf duurzaamheid gemeten doorgemeten middel van KPI’s? 117

Nee

42%

50%

50%

Verladers

58%

LDV

Ja

121

Bij gemiddeld de helft van de deelnemende bedrijven wordt duurzaamheid gemeten in KPI’s. • Respondenten van logistieke dienstverleners (58%) geven vaker aan dat er door middel van KPI’s duurzaamheid gemeten wordt dan bij Verladers (50%)

Zo ja, op welke onderwerpen en wat voor KPI’s? Reductie CO2/Nox emissie met x% 63

63

100%

Reductie energieverbruik met x% 64

57

Ja

100%

Nee 58%

75%

78%

Reductie grondstofgebruik (zoals water) met x% 59

58

36%

33%

63%

64% 42%

25%

22% LDV

Verladers

LDV

Innovaties in bv. aantal of time-to-market 62 24%

76%

LDV

55 25%

100%

LDV

66

57

68%

60%

32%

40%

LDV

Verladers

100%

67%

37%

Verladers

100%

Meten klanttevredenheid door bv. NPS

Verladers

Medewerkerstevredenheid 65

58

66%

60%

34%

40%

100%

Ja Nee

75%

Verladers

LDV

Verladers

9

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek Belangrijkste gemeten duurzaamheids-KPI’s • voor logistiek dienstverleners • Reductie CO2/Nox (78%) • Reductie energieverbruik (75%) • Meten klanttevredenheid (68%) •

•

Innovatie wordt het minst vaak gemeten, zowel bij logistiek dienstverleners als bij verladers. Ook de reductie van grondstofgebruik wordt nog weinig gemeten.

voor verladers • Reductie energieverbruik (63%) • Meten klanttevredenheid (60%) • Meten medewerkerstevredenheid (60%)

3.Wat zijn kansrijke duurzame oplossingen Hoebelangrijk belangrijk is duurzame een duurzame logistieke voor Hoe is een logistieke oplossing oplossing voor uw bedrijf? 118 3% 12%

121 3%

uw bedrijf?

100%

20% 19%

Niet Belangrijk Niet zo belangrijk Best Belangrijk

49%

Heel erg belangrijk 50%

36%

27%


Duurzame logistieke oplossingen worden als belangrijk beoordeeld door zowel logistiek dienstverleners als verladers • 85% van de logistiek dienstverleners geeft • Minder dan een kwart van de respondenten aan dat duurzame logistieke oplossingen heel geeft aan dat duurzame logistieke oplossinerg of best belangrijk zijn voor het bedrijf. Bij gen niet of niet zo belangrijk zijn. verladers ligt dat percentage op 77%.

Bent u of is uw klant bereid meer te betalen voor duurzame Bent u of is uwoplossingen? klant bereid meer te betalen voor duurzame logistieke oplossingen? logistieke 118

35%

122

100%

25%

Nee Alleen als de opbrengt bekend is Ja

52%

14%

63%

63%

11%


10

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek De bereidheid om te betalen voor duurzame logistieke oplossingen is geen issue voor de meeste respondenten, zolang er een duidelijke opbrengst tegenover staat • Het grootste deel van de respondenten geeft oplossingen (logistiek dienstverleners 14%, aan de bereidheid om meer te betalen er is, verladers 11%) maar alleen als de opbrengst bekend is (lo• Een derde van de respondenten geeft aan gistiek dienstverleners 52%, verladers 63%) dat er geen bereidheid is om meer te beta• Een kleine groep van de respondenten geeft len (logistiek dienstverleners 35%, verladers aan dat zij zelf /of de klant bereid zijn om 25%) meer te betalen voor duurzame logistieke

Wat is volgens u de meest kansrijke route naar duurzame logistieke oplossingen? Wat is volgens u de meest kansrijke route naar duurzame logistieke oplossingen? 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

Ø7 Logistiek dienstverleners Verladers

Samenwerking

Inzet IT en Ontwikkeling Innovatie stimuleren Inzet technologie systemen/data kennis/vaardigheden

Inzet technologie en samenwerking vormen de meest kansrijke route naar duurzame logistieke oplossingen • Inzet IT en systemen/data scoren het laagst • Innovatie stimuleren scoort relatief hoog onbij zowel logistiek dienstverleners als verlader de logistiek dienstverleners in vergelijking ders met verladers

4. Duurzaamheid de toekomst Samenwerking is eeninbelangrijk thema, maar wat belemmertisvolgens u dethema, samenwerking binnen de keten? Samenwerking een belangrijk maar wat belemmert volgens u de samenwerking binnen de keten? 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

Logistiek dienstverleners Verladers

Onderling vertrouwen om informatie uit te wisselen

•

Geen inzicht Onvoldoende zicht op wat elkaars strategie samenwerking kan opleveren

Weinig tijd om samenwerking te starten

nderling vertrouwen en onvoldoende zicht O op opbrengsten worden door zowel logistiek dienstverleners als verladers genoemd als belangrijkste belemmering voor samenwerking

Geen afspraken lange termijn kunnen maken vanwege korte contracten

•

pvallend is dat ook het ontbreken van O lange termijn afspraken door logistiek dienstverlener wordt genoemd als belemmerende factor 11


Waardoor wordt het zetten van stappen in duurzaamheid binnen uw bedrijf belemmerd?

Waardoor wordt het zetten van stappen in duurzaamheid binnen uw bedrijf belemmerd? 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

Logistiek dienstverleners Verlader

Er is geen commitment van hoger mngt

Niet belangrijk voor klanten

DZH strategie ontbreekt

DZH draagt te weinig bij aan rendement

Klant niet bereid om te betalen voor duurzame logistieke oplossingen

Het feit dat de klant niet bereid is om te betalen wordt door zowel verladers als logistiek dienstverleners aangegeven als belangrijkste reden waarom er geen stappen op gebied van duurzaamheid worden gezet. • •

uurzaamheid draagt te weinig bij aan rendeD ment staat op 2e plaats als belemmerende factor Er is commitment van hoger management.

Het ontbreken van commitment van hoger management wordt met name door logistiek dienstverleners als minst belemmerende factor gezien

Verwacht u dat duurzaamheid het komend jaar hoger op de agenda komt te staan? 118 4%

46%

122 2%

100%

Met duurzaamheidsstrategie of strategie in ontwikkeling 94 1%

43%

82

Zonder duurzaamheidsstrategie of onbekend 24

100%

17% 45%

40 5%

100%

39% 50% 50%

50%

54%

56%

33%


Verladers Logistiek dienstverleners

Lager

61%

Gelijk

Hoger

Een meerderheid verwacht dat duurzaamheid het komend jaar hoger op de agenda komt te staan (logistiek dienstverleners 50%. verladers 56%)

45%

Logistiek Verlader dienstverlener/ transport

Lager

Gelijk

Hoger

Forse verschillen tussen bedrijven met een duurzaamheidsstrategie en bedrijven zonder een duurzaamheidsstrategie • Meerderheid van de bedrijven met een duurzaamheldsstrategie (logistiek dienstverleners 54%, verladers 61%) denken dat duurzaamheid het komend jaar hoger op de agenda komt te staan • Terwijl slechts een minderheid van de bedrijven zonder een strategie (logistiek dienstverleners 33%, verladers 45%) denken dat duurzaamheid het komend jaar hoger op de agenda komt te staan

12


Conclusie Duurzaamheid is een belangrijk thema in de logistiek en zal in de toekomst hoger op de management agenda komen te staan. Maar tegelijkertijd blijkt ook dat verduurzaming van de keten geen eenvoudige klus is. De focus op kostenbesparingen en efficiency blijven het uitgangspunt. Uit de enquête komt een aantal interessante conclusies naar voren:

1. Klanttevredenheid en kostenbesparing staan bovenaan de managementagenda

Klanttevredenheid en Kostenbesparing staan hoger op de strategische agenda dan Duurzaamheid. Dat past in het beeld van een dienstverlenende sector dat gericht is op een efficiënte keten. Ook gaat speciale aandacht uit naar de flexibiliteit van de organisatie

2. Duurzaamheidsstrategie wint terrein

Een groot deel (37%) van de deelnemers geeft aan dat zij beschikken over een Duurzaamheidsstrategie, terwijl een even groot deel aangeeft er mee bezig te zijn. Dat biedt een prima uitgangspositie om dit thema binnen het bedrijf aandacht te geven. De logistiek dienstverleners scoren hier over het algemeen hoger dan de verladers.

3. Duurzaamheidsdoelen worden ondersteund en gemeten door middel van KPI’s

Dit geldt in 58% van de gevallen voor de logistiek dienstverleners; verladers scoren hierop iets lager met 50%. De belangrijkste KPI’s zijn reductie van Co2/Nox-emissië (LDV 78%, verladers 58%) en reductie energieverbruik (LDV 75%, verladers 63%)

4. Bereidheid om ‘up front’ te betalen voor duurzame logistieke oplossingen is beperkt

Pas als de opbrengst vooraf bekend is, zien we de bereidheid toenemen om meer te betalen voor duur zame logistieke oplossingen (LDV 52%, verlader 63%).

5. Technologie en samenwerking vormen de meest kansrijke route naar logistieke verduurzaming.

Onderling vertrouwen en onvoldoende zicht op opbrengsten belemmeren samenwerking. Door logistiek dienstverleners wordt ook het ontbreken van langdurige contracten genoemd. We mogen stellen dat Duurzaamheid een belangrijk thema is bij zowel verladers als LDV’ers. Bedrijven met een duurzaamheidsstrategie hebben een substantieel hogere verwachting dat dit thema steeds belangrijker wordt dan bedrijven zonder een duurzaamheidsstrategie. Meer inzicht in de opbrengsten van duurzame logistieke oplossingen maakt deze initiatieven veel kansrijker. Samenwerking is hierbij een belangrijke sleutel tot succes, waarbij vertrouwen een eerste belangrijke stap vormt.

Duurzaamheid in logistiek:

Samenwerking in de keten krijgt er een extra dimensie bij.

13


Bijlage ACHTERGROND door Rutger Vahl

Rondetafelsessie - Hoe kan de logistieke sector energie krijgen van duurzaamheid?

BELONING VOOR DUURZAME LOGISTIEK BLIJFT VAAK UIT Het belang van duurzaamheid staat in de logistiek niet meer ter discussie. De afgelopen jaren zijn veel initiatieven ontstaan om de sector groener en energiezuiniger te maken. De vraag is wat de volgende stappen zullen zijn. Vooralsnog lijken de partners in de keten vooral naar elkaar te kijken. Wie komt als eerste over de brug?

LOGISTIEK DECEMBER 2015 |

20

Bijna driekwart van de logistiek managers heeft een duurzaamheidsstrategie of is bezig deze te ontwikkelen. Dit blijkt uit het Nationaal Duurzaamheidsonderzoek, dat Logistiek Magazine samen met ABN Amro afgelopen november deed. Eén op de vijf bedrijven heeft geen strategie, zo maakt het onderzoek duidelijk. In een kantoor van ABN Amro in Zeist komt een viertal logistieke ondernemers bij elkaar voor een rondetafelgesprek. Drie van hen zitten aan de vervoerderskant (Peter de Rooy, Peter Tjalma en Marten Schotanus), de ander richt zich op consultancy en nieuwe concepten (Edward Heijnen). Ook Bart Banning van ABN Amro schuift aan tijdens de discussie. Wat alle gesprekspart-

ners gemeen hebben, is hun enorme betrokkenheid bij het thema duurzaamheid en logistiek. Ommekeer “Voor mij persoonlijk kwam de omkeer toen ik weer terugverhuisde naar onze oude geboorteplaats en tevens de huidige vestigingsplaats van ons bedrijf”, trapt Peter de Rooy af. Samen met zijn broer Ad is hij eigenaar van De Rooy Transport. “We groeiden op in de landelijke omgeving van ‘t Goy, bij Houten. Daar was ons met de paplepel ingegoten rekening te houden met de buren, de buurt en de omgeving. Toen we ons naderhand opnieuw vestigden in ‘t Goy kwam de klimaatfi lm van Al Gore uit. Die maakte diepe indruk op mij.

Duurzaamheidsonderzoek Logistiek Samen met ABN Amro deed Logistiek Megazine medio november 2015 onderzoek om te peilen wat bedrijven beweegt om met duurzaamheid bezig te zijn en in hoeverre zij dit doorvoeren in hun strategie. In totaal namen 244 professionals, veelal eindverantwoordelijke managers/eigenaren die werkzaam in de logistiek, deel aan de online enquête. De resultaten geven een goed beeld van de stand van zaken rond duurzaamheid in de logistieke sector. Het idee is om het onderzoek periodiek te herhalen, waarbij deze eerste uitkomsten als zogenaamde ‘nulmeting’ gebruikt gaan worden. In januari 2016 verschijnt een online whitepaper met daarin een analyse van de belangrijkste onderzoeksresultaten.

Kort daarop ontmoette ik iemand die bezig was met kostenbesparing door middel van het Green Driver programma. Zo kwamen diverse dingen bij elkaar. We zijn nu een jaar of zes verder en inmiddels is duurzaamheid een automatisme geworden in ons bedrijf. Dit betekent bijvoorbeeld dat we op ons nieuwe pand vanzelfsprekend zonnepanelen leggen. Al onze chauffeurs doen mee in het Green Driver programma, we investeren in een CNG-tankstation, CNG- en LNGtrucks en elektrische voertuigen.” Verplicht in tenders Uit het Nationale Duurzaamheidsonderzoek blijkt dat duurzaamheid weliswaar bij het gros van de verladers en logistieke bedrijven op de agenda staat, maar dat het onderwerp minder prioriteit heeft dan klanttevredenheid en kostenbesparing. Een belangrijke uitkomst is ook dat duurzaamheid niets extra’s mag kosten. Anderzijds: duurzame initiatieven met heldere opbrengsten zijn welkom. “Deze uitkomsten zijn goed verklaarbaar”, vindt Peter Tjalma van TransMission, een samenwerkingsverband van zeventien zelfstandige transport- en distributiebedrijven. “Een tevreden klant is het belangrijkste doel van elke onderneming. En de kostengedrevenheid die uit het onderzoek spreekt, is een erfenis van de crisisjaren, toen de logistieke sector alleen door focus op kosten kon overleven.” Heeft de logistieke sector daarmee onvoldoende oog voor duurzaamheid? Misschien wel, stelt Tjalma, maar daar is de klant mede debet aan. “Die is vaak niet bereid extra te

betalen voor duurzaamheid. Sterker nog, soms is de klant er nauwelijks in geïnteresseerd. Ze vragen er vooral naar omdat het verplicht is, bijvoorbeeld in tenders.” Inkoop let op centen Tjalma krijgt bijval van Marten Schotanus, manager bedrijfsvoering bij Veenstra | Fritom, de logistiek dienstverlener uit Heeg. “Voor MKB-klanten biedt het in de regel geen meerwaarde als je je als logistieke speler onderscheidt in duurzaamheid. Bij multinationals is dat anders. Zij stellen bijvoorbeeld eisen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen in aanbestedingsprocedures, maar bij hen zie je dat de afdeling inkoop machtig is. Daar let men op centen en word je als logistiek ondernemer niet erg beloond voor extra inspanningen op het gebied van verduurzaming.” Voor een financier is het belangrijk om de discussie over dit thema actief mee te voeren, zegt Banning van ABN Amro: “Duurzaamheid is een belangrijk onderwerp in de gesprekken die we voeren met klanten over de toekomst van hun bedrijf. Ik wil graag een groen geluid laten horen in de contacten die ik met het bedrijfsleven heb.” Groepsbrede aanpak De trend richting vergroening en verduurzaming moet vooral uit de logistieke sector zelf komen. In het duurzaamheidsonderzoek blijkt een top drie van prioriteiten. 84 procent van de geënquêteerden noemt het reduceren van emissies en grondstof- en energieverbruik als belangrijkste on-

14 020-023_LOG10_INT1.indd 20

10-12-15 13:38


THEMA / DUURZAAMHEID

LOGISTIEK DECEMBER 2015 | FOTO’S: STUDIO KASTERMANS

21

V.l.n.r.: Edward Heijnen, Peter Tjalma, Peter de Rooy, Marten Schotanus en Bart Banning

15 020-023_LOG10_INT1.indd 21

10-12-15 13:38


derdeel van de duurzaamheidsstrategie. Ook belangrijk zijn partnerships/samenwerking met leveranciers of opdrachtgevers (71 procent) en het ontwikkelen van kennis/vaardigheden van medewerkers en de bedrijfscultuur (66 procent). Iedereen heeft voorbeelden uit de eigen praktijk. “Op holdingniveau is er een apart beleidsteam dat zich met duurzaamheid bezighoudt”, vertelt Schotanus. “Het betekent dat alle onderliggende BV’s kunnen profiteren van kennis en ervaringen met verduurzaming die elders in het bedrijf zijn opgedaan.” Als meest in het oog springende voorbeelden van wat dit oplevert, noemt hij het overschakelen op ledverlichting en het digitaliseren van vrachtbrieven. “Hierdoor wordt niet alleen de papierstroom ingedamd maar door efficiënter werken neemt ook het energiegebruik af.” LOGISTIEK DECEMBER 2015 |

22

Niet alleen om het geld Als ‘nuchtere Fries’, zoals Schotanus zichzelf adresseert, vindt hij dat verduurzaming ook gewoon gezond ondernemen is en hand in hand moet gaan met kostenreductie. Tjalma stelt dat het altijd goed is als verduurzaming tot kostenreducties leidt. Maar ook als dat niet direct het geval is, heeft de sector een verantwoordelijkheid. “Met onze onderneming Cargohopper zero-emissie zijn we in Amsterdam nu anderhalf jaar bezig met het bevoorraden van de binnenstad met elektrische voertuigen. Het is een groot succes, maar brengt ons qua kostenreductie niet veel. We doen het om de leefbaarheid in de stad te verbeteren.” Tjalma voegt daaraan toe dat duurzame activiteiten nooit (duurzaam) verlieslatend mogen zijn. “Als iets niet levensvatbaar is, heeft het geen zin ermee door te gaan. In Utrecht bijvoorbeeld staat de uitrol van Cargohopper on hold. Utrecht heeft een prachtig historisch centrum, maar de verschillende partijen komen niet voldoende bij elkaar om de volumes te halen die we nodig hebben.”

Speeddocking Edward Heijnen is (tot 1 januari) supply chain director bij Caroz, een dienstverlener uit Venlo die bedrijven helpt bij het beter inrichten van hun logistiek. Hij voorziet dat de komende jaren veel duurzaamheidswinst is te behalen. “Omdat het slimmer inrichten van de logistieke keten tot grote kostenbesparingen kan leiden, is het aantrekkelijk erin te investeren”, zegt hij. Om dat te illustreren, somt Heijnen data op uit het Speeddocking-project, bedoeld om het laden en lossen bij klanten te bekorten. “Het afleveren van een 26-tal pallets bij een retailer kost gemiddeld 75 minuten, dat is van het moment van aanrijden tot het moment van vertrek. Via Speeddocking verzamelen we met boordcomputers informatie over deze logistieke stromen. Volgend jaar creëren we een platform om retai-

tieke sector aarzelt om te investeren in groener vervoer en energiezuinigere werkprocessen, omdat het de vraag is of die investeringen worden terugverdiend. De Rooy: “Heineken wil graag vervoer met elektrische auto’s. Maar die kosten veel geld. De brouwer heeft daarom tegen hun vervoerder gezegd dat ze na afloop van het contract die auto’s tegen de boekwaarde zal terugkopen. Een prachtig voorbeeld hoe het ook kan!” Toegevoegde waarde Banning beaamt dat de keten door samenwerking financiële drempels kan slechten. “Een bank houdt niet van financiële onzekerheid. Anderzijds heeft innovatie nu eenmaal geen trackrecord en zijn er altijd ‘open eindjes’. Als dus duidelijker is wat er na afloop van het contract met die elektrische auto’s gebeurt, dan staat de ver-

“Kortetermijndenken is de tendens in tenders en daarmee een barrière voor verduurzaming” lers en fabrikant bij elkaar om de tafel te zetten, en samen vooruit te kijken. Met als doel kosten te besparen, maar ook de keten duurzamer in te richten.” Interessante lessen De Rooy zegt, als een van de weinigen aan tafel, echt concurrentievoordeel te hebben van het duurzame imago van zijn bedrijf. “Wij winnen tenders omdat wij ons op het thema duurzaamheid profileren. Klanten zeggen wel eens: “Allemaal leuk en aardig wat jij doet, maar wat heb ik aan duurzaamheid?” Ik antwoord dan: “Als jij bij jouw klant vertelt dat wij 30 procent minder uitstoot hebt dan de concurrent, weet ik zeker dat dit een voordeel geeft”. We moeten veel meer als keten gaan denken, zodat vervoerders, verladers hier beide voordeel aan hebben.” Er is nog een andere les. De logis-

voerder sterker op het moment dat hij aanklopt bij de bank voor financiering. Mijn advies: zoek als logistiek bedrijf naar dergelijke partnerships en ga voor langere tijd een commitment aan.” Maar Banning erkent dat ook vanuit de financieringskant een andere manier van denken nodig is. Van oudsher keken bankiers vooral naar de gezondheid van bedrijven. Tegenwoordig wordt meer gekeken naar de waarde die de assets bieden voor een bedrijf en praat je eerder over een asset based financiering. “De waarde van innovaties is lastiger te bepalen. Dan praat je juist over de impact op toekomstige kasstromen op basis van nieuwe diensten. Ik denk dat ook banken een uitdaging hebben zich flexibeler op te stellen en moeten nadenken over alternatieve financieringsbronnen.”

Lange termijn Bij duurzaamheid gaat het al snel over de ‘lange termijn’. Deze term doet het vuur van de discussie oplaaien. Volgens Schotanus heeft de jongste generatie die bij klanten nu de dienst uitmaakt, geen boodschap aan lange relaties. “Doet een concurrent het een paar cent goedkoper, dan stapt men gewoon over.” Banning brengt daar tegenin dat uit onderzoek blijkt dat bij tenders de opdracht in tachtig procent van de gevallen naar de huidige leverancier gaat. “Dan is er toch sprake van continuïteit?” Heijnen: “Jawel, maar in versoberde vorm! Er is geen tender waar de leverancier hogere prijzen kan bedingen, het gaat altijd omlaag. Dus ja, ook in tenders zie ik de tendens richting het kortetermijndenken, dat kostengedreven is. Dit is een barrière voor verduurzaming. Als je echt wilt vergroenen, zul je langere relaties moeten aangaan, zodat er zekerheid is over opbrengsten, en dat investeringen ook kunnen worden terugverdiend.” Onvoorspelbaar bestuur Op het gebied van stadsdistributie gaat de beschuldigende vinger ook in de richting van de overheid. Vrijwel alle tafeldeelnemers vinden dat de overheid een gelijk speelveld moet creëren. “Maar het openbaar bestuur is vaak onvoorspelbaar”, zegt De Rooy. “Na de verkiezingen kunnen de kaarten ineens anders liggen.” Hij geeft als voorbeeld de provincie Utrecht, die aanvankelijk gas als brandstof stimuleerde, maar nu volledig achter hybride technologie is gaan staan. De anderen vallen bij. Elke stad voert zijn eigen beleid. Daarbij loopt regelgeving per definitie achter op ontwikkelingen in de techniek en in de maatschappij. De Rooy vertelt dat hij oude accu’s wilde inzetten voor de opslag van elektriciteit, die overdag wordt opgewekt met zonnepanelen en ‘s nachts kan worden gebruikt om elektrische voertuigen op te laden. “Maar dat mag zomaar niet.

16 020-023_LOG10_INT1.indd 22

10-12-15 13:38


THEMA / DUURZAAMHEID

Bart Banning

Peter Tjalma

Peter de Rooy

Sector Banker ABN Amro “Alternatieve financieringsbronnen”

Directeur TransMission “Geen lange betaaltermijnen meer”

Directeur De Rooy Transport “Tenders winnen op duurzaamheid”

Marten Schotanus

Edward Heijnen

Manager bedrijfs voering Veenstra | Fritom “Gewoon gezond ondernemen”

Director supply chain development Caroz “Langetermijnrelaties aangaan”

kan het nog lang duren voor er iets gebeurt. Daarom klinkt tot slot de vraag: wat kun je zelf doen om de verduurzaming vorm te geven? Hoe komt het onderwerp hoger op de agenda? Tjalma opent door te stellen dat de logistieke sector moet durven kiezen. “Waarom gaat iedereen maar door met verlieslatende product-marktcombinaties? Als een klant eind dit jaar opbelt met de mededeling dat het volgend jaar opnieuw 3 of 5 procent goedkoper moet, dan zul je ergens een streep moeten trekken: tot hier en niet verder. Zelf heb ik dit jaar tegen een potentiële klant gezegd dat ik geen betaaltermijn van 90 dagen accepteer.” Schotanus is het daarmee eens, maar vraagt zich af of het ooit zover zal komen: “Uiteindelijk wil niemand omzet kwijtraken.”

Hoog op de agenda De discussie maakt duidelijk dat duurzaamheid een thema is dat de hele logistieke keten aangaat en alleen samen met ketenpartners van de grond kan komen. Maar dan

Heilige huisjes Heijnen vindt dat de sector ook eigen heilige huisjes moet durven slopen. Hij noemt als voorbeeld dat concurrerende producten niet bij elkaar in de vrachtwagen

mogen worden vervoerd. “Maar waarom eigenlijk niet? Want we rijden nog steeds met half lege trucks door Nederland. Mijn ideaal is dat er over een paar jaar alleen witte opleggers door Nederland rijden. Hierin zie ik een rol voor de overheid: zodra gemeentes zeggen dat je vanaf morgen alleen met gecombineerd vervoer de stad in mag, is het overmorgen geregeld. De sector moet duidelijkheid krijgen over de eisen die gesteld worden.” Overlast berekenen De Rooy adviseert vervoerders op zoek te gaan naar klanten die de duurzame strategie van de logistieke partner onderschrijven. Schotanus gelooft dat investeringen in duurzaamheid rendement moeten opleveren, omdat zij anders geen blijvende impact hebben. “Het probleem is dat niet alle aspecten van duurzaamheid in cijfers zijn uit te drukken. Minder overlast voor de plaatselijke bevolking door stillere maar duurdere trucks, hoe bereken je dat?” Banning van ABN Amro stelt dat

logistieke dienstverlening een upgrade verdient als volwaardig onderdeel van de keten; niet vanuit een kostenpost. Voor een dubbeltje op de eerste rang zitten, staat haaks op de duurzaamheidsgedachte. “Dit zal de ketensamenwerking vergroten en leiden tot snelle logistieke vernieuwing.”

LOGISTIEK DECEMBER 2015 |

Lege accu’s worden gezien als chemisch afval. Dat mag je niet zomaar hergebruiken...” Tegelijk is iedereen het erover eens dat de overheid aanjager van verduurzaming kan en moet zijn. Schotanus: “Omdat de intrinsieke motivatie van de sector nog niet groot genoeg is om echt grote stappen vooruit te zetten in duurzaamheid, zou de overheid middels regelgeving die verduurzaming kunnen afdwingen.” Dat het bedrijfsleven per defi nitie tegen meer overheidsregels zijn, klopt dus niet. Wetten helpen bij het verduurzamen van de logistieke sector, maar dan alleen als wetten nationaal gelden en worden gehandhaafd. “Zolang bijna elke stad zelf het zero-emissiewiel wil uitvinden zonder een nationaal kader, blijft het lastig”, zegt Tjalma.

23

Energie krijgen De slotconclusie luidt dat de logistieke sector de afgelopen jaren geïnvesteerd heeft in duurzaamheid en dat er goede voorbeelden zijn van vergroening die tot meer efficiency en lagere kosten leidt. Die voorbeelden moeten beter worden uitgedragen, zodat het groene imago van de logistiek verder verbetert. Het zal nodig zijn om weg te komen uit de ‘kostenhoek’, waarbij geldt dat euro’s voor duurzaamheid komen. Het onderwerp moet naar een hoger niveau worden getild (zoals is gebeurd met bijvoorbeeld Lean and Green). Uiteindelijk moet iedereen in de keten inzien dat je meer energie krijgt van verduurzaming dan dat het energie kost.

17 020-023_LOG10_INT1.indd 23

10-12-15 13:38

Nationale Duurzaamheidsonderzoek Logistiek

Recommend Documents