Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan (NVGP) Balans 31 december 2007 Initiatieven – Verbond van Belgische Tuinbouwveilingen (VBT) Het document beantwoordt de vraag van de FOD VVVL d.d. 19.12.07 naar een balans van de initiatieven die door de verschillende betrokken maatschappelijke actoren worden genomen in het kader van het NVGP. Vanuit het NVGP is het de bedoeling dat privé-sectoren deelnemen aan: − de vorming en opleiding van het personeel, − het aanbod, de samenstelling en de keuze van voedingsmiddelen, − de informatieverstrekking over voedingsmiddelen, − de publiciteit voor voedingsmiddelen, − het media-imago van voeding en gezondheid. In het kader van het NVGP richten de initiatieven van de leden van het VBT – Belgische tuinbouwveilingen – zich in hoofdzaak op de nutritionele doelstelling voor België betreffende fruit en groenten, zijnde: − De bevolking aanzetten om elke dag minimum 400 gram fruit en groenten te eten. − Het aantal personen dat weinig groenten en fruit eet, doen dalen, vooral bij jongeren (scholieren en adolescenten). Onderstaande balans is een actualisering van het document opgesteld eind 2006 en omvat de activiteiten van het jaar 2007. Het gaat enerzijds om initiatieven die in 2007 ‘nieuw’ werden opgestart en anderzijds om initiatieven die reeds jaren ‘traditioneel’ lopen. De balans omvat initiatieven van de tuinbouwveilingen die hetzij individueel, hetzij gezamenlijk werden uitgewerkt – door samenwerking tussen enkele veilingen of samenwerking in het kader van Flandria (kwaliteitsborgingsysteem), VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) en VBT. Het is niet de bedoeling elk initiatief uitvoering toe te lichten. Veeleer wordt een korte schets gegeven met de belangrijkste karakteristieken van het initiatief. Door de veelheid en diversiteit van de initiatieven heeft de balans zeker niet de bedoeling volledig en allesomvattend te zijn; veeleer wordt gestreefd naar een representatieve weergave. Initiatieven naar jongeren Start to Eat for kids Start to Eat for kids is een nieuw project om kinderen gezonder te leren eten en zwaarlijvigheid te voorkomen. Het vernieuwende aan het project schuilt in de nauwe samenwerking tussen de schoolactiviteiten en wat er thuis gebeurt. Het project kwam tot stand op initiatief van Flandria in samenwerking met NICE (Nutrition Information Center – Voedingsinformatiecentrum – www.niceinfo.be). Het is analoog met Start to Eat, een voedingsplan voor volwassenen uitgewerkt aansluitend met Start to Run (zie verder). Het is vooral gericht naar 10 tot 12-jarige schoolkinderen. Zij leren al spelenderwijs thuis en op school wat gezonde voeding is. Start to Eat for kids werd op 7 november 2007 gelanceerd en van 12 tot 16 november 2007 uitgetest door drie scholen van de scholengemeenschap ANT1GON in Merksem. Scholen of individuele klassen die tijdens het schooljaar 2007-2008 met Start to Eat for kids aan de slag gaan, kunnen dit melden aan LAVA (Logistieke en Administratie Veilingassociatie). Op het einde van het schooljaar beloont LAVA de school met het beste project, met een wokdemonstratie en -proeverij. (www.start2eat.be) Sla je Slag Traditionele actie vertrekkend van een interactieve tentoonstelling over groenten en fruit die in 1998 werd ontwikkeld door VBT en VLAM. De actie is gericht op leerlingen uit de derde graad van het basisonderwijs en heeft tot doel deze actief te betrekken en spelenderwijs informatie te verschaffen over groenten en fruit (o.a. soorten, teeltwijzen, bereiding, gezondheid). De tentoonstelling werd oorspronkelijk opgesteld op individuele scholen. Vanaf 2001 wordt de tentoonstelling opgesteld op de veilingen, wat een gecombineerd bezoek tentoonstelling/veiling mogelijk maakt. De tentoonstelling doet verschillende veilingen aan, waarbij scholen uit de regio via LOGO’s (Lokaal Gezondheids-
NVGP – Balans – VBT – 31 december 2007
p. 1/6
overleg) kunnen inschrijven. Voor de leerkrachten is een draaiboek beschikbaar met werkboekjes rond gezonde voeding op school. In 2007 werden o.m. in West-Vlaanderen ruim 700 leerlingen van een 30-tal basisscholen bereikt. De leerlingen brachten een bezoek aan de REO Veiling, 12 telers in de buurt en de interactieve tentoonstelling. De organiserende partners waren daar de REO Veiling, Boerenbond, het WestVlaamse provinciebestuur, de vzw Plattelandsklassen, LAVA, de Vlaamse landbouwadministratie en WAVI (West-Vlaams Agrarisch Vormingsinstituut). In de Noorderkempen brachten 25 groepen uit 16 scholen een bezoek aan Veiling Hoogstraten – inclusief rondleiding op de veiling, bekijken video en bezoek tentoonstelling. Groenten en fruit - lessenpakket Met het ‘Lessenpakket over land- en tuinbouwproducten voor het basisonderwijs’ wil VLAM leerlingen van 3 tot 12 jaar op een objectieve en prettige manier informeren over gezonde voedingsmiddelen uit eigen land. Daartoe worden een aantal thematische lessenpakketten aangeboden – waaronder één over groenten en fruit. De lessenpakketten zijn eenvoudig te downloaden en te kopiëren. VLAM staat garant voor de correcte inhoud van de lessen. De leerkracht maakt zelf een keuze uit het aanbod. De opdrachten kunnen zowel klassikaal als individueel gegeven worden en zijn perfect toepasbaar in hoekenwerk en contractwerk. (www.lessenpakket.be) Wat eten we morgen? Het educatieve project ‘Wat eten we morgen?’, een initiatief van o.a. VLAM, wil leerlingen uit de derde graad van het secundair onderwijs informeren over de eetgewoonten en laten kennismaken met de landbouw- en voedingssector. Centraal staat de link met de ervaringswereld. Met voeding als invalshoek wordt de aandacht gericht op de productie, verwerking en consumptie van levensmiddelen. Specifiek voor groenten en fruit zijn een achttal themabundels voorhanden. (www.watetenwemorgen.be) Tutti Frutti Traditioneel initiatief van het VIG (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie), waarbij in samenwerking met LOGO’s, scholen, handelaars/distributie en VBT wekelijks voor elke leerling van de deelnemende scholen tegen een kleine financiële bijdrage een stuk fruit en soms groente ter beschikking wordt gesteld. Tijdens het schooljaar 2006-2007 namen 1.380 kleuter- en basisscholen en 112 secundaire scholen deel en werden respectievelijk 240.029 en 20.176 leerlingen bereikt. (www.fruit-op-school.be) Schoolfruitactie In het kader van de Europese GMO (Gemeenschappelijke Marktordening) in de sector groenten en fruit wordt voorzien in interventie. Interventie bestaat erin dat groenten en fruit, waarvan een tijdelijk groot aanbod een ineenstorting van de verkoopprijzen zou kunnen veroorzaken, uit de markt worden genomen of niet te koop worden aangeboden op initiatief van de telersverenigingen. De gratis verdeling van ‘uit de markt genomen’ of ‘niet te koop aangeboden’ groenten en fruit richt zich tot liefdadigheidsinstellingen (o.a. voedselbanken) en niet-caritatieve, erkende instellingen. Scholen kunnen fruit afhalen met een kwantitatieve beperking per leerling en per jaar. In de loop van 2007 werd de scholen vanuit de politieke wereld – o.a. het Ministerie van Onderwijs – en het BIRB (Belgisch Interventie- en Restitutiebureau) actief geïnformeerd over deze mogelijkheid. Ondanks de beperkingen van het systeem (wisselende beschikbaarheid van interventiefruit, scholen moeten fruit zelf afhalen, scholen dienen een waarborg te betalen bij registratie) werden in 2007 ongeveer 115.000 leerlingen bereikt. In de provincie Antwerpen namen 89 scholen met bijna 32.000 leerlingen deel. Vlaamse veldloopweek voor scholen De ‘Vlaamse veldloopweek voor scholen’ is een samenwerking tussen SVS (Stichting Vlaamse Schoolsport), BLOSO, ISB (Instituut voor Sportbeheer) en VAL (Vlaamse Atletiekliga) en is een klassieke ‘opener’ van het school sportjaar. Traditioneel is VBT cosponsor van het initiatief en worden via de VBT veilingen appelen uitgedeeld aan alle deelnemers. In het schooljaar 2007-2008 werd de 19de scholenveldloop georganiseerd in de week van 22 tot 30 september. Er namen in totaal 256 van de 327 Vlaamse gemeenten deel, waarbij 177.487 leerlingen werden bereikt. (www.schoolsport.be)
NVGP – Balans – VBT – 31 december 2007
p. 2/6
Kom op Appels Traditionele actie in samenwerking met Kom op tegen Kanker van de VLK (Vlaamse Liga tegen Kanker), waarbij leerlingen uit deelnemende scholen tegen een gunstige prijs een pakket kunnen bestellen, inclusief appelen, gadget en informatie. Met de actie wordt geld ingezameld om het jaarlijkse vakantiekamp voor kinderen met kanker te bekostigen. Daarnaast wil Kom op Appels een gezonde levenshouding promoten bij kinderen van het kleuter- en lager onderwijs en een kader bieden om in de klas rond het thema kanker te praten en te werken. de In 2007 werden voor het 14 jaar op rij ongeveer 1.000 Vlaamse basisscholen aangeschreven. In 2006 werden bijna 69.700 leerlingen bereikt, in 2007 waren dat er 65.475. Tussen 15 en 26 oktober konden de ouders de appelpakketten bestellen – 2 kg Jonagold appelen, een frisbee en een informatiepakket in een rugzakje tegen de prijs van 6€. De rugzakken worden op de deelnemende veilingen gevuld met in totaal nagenoeg 131 ton appelen. Het VBT heeft een coördinerende rol en zorgt voor de communicatie tussen VLK en de veilingen. Verder biedt het VBT sponsorgeld aan en werkt het met een gunstige prijs voor de appelen. (www.komopappels.be) Initiatieven naar grote publiek Start to Eat Start to Run (www.start2run.be), en aanverwante programma’s zoals Start to Swim en Star to Bike, hebben tot doel mensen gezonder te laten leven door meer te bewegen. Daarbij wordt in tien weken stap voor stap de conditie opgebouwd. Gelijktijdig wordt er een aanzet gegeven om gezonder te eten. In 2007 is door Flandria en MELK (VLAM), in samenwerking met NICE een passend voedingsplan uitgewerkt: Start to Eat. Start to Eat is een voedingsplan over gezonde en evenwichtige voeding. Het ondersteunt tien weken lang de trainingsperiode en leert de deelnemers gezond eten. Er zijn tien weekschema’s waarin alle maaltijden van die week zijn opgenomen, van ontbijt tot avondmaal met de nodige tussendoortjes. Van deze maaltijden zijn er telkens uitgebreide recepten. Er is ook een boodschappenlijst om nodige inkopen voor die week overzichtelijk te houden. Op 1 maart 2007 werd het Start to Eat project gelanceerd in het Sportimonium van Hofstade. Inge Vervotte, toenmalig Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid, en Maurice Engelen, de frontman van Praga Khan en notoir jogger, zijn meter en peter van het project. (www.start2eat.be) Slankplan In april 2005 werd een evenwichtig voedingsplan op basis van de volledige voedingsdriehoek uitgewerkt in samenwerking met Flandria en NICE om consumenten op weg te zetten gezonder te eten. Het plan wordt verspreid via de algemene en professionele pers. In 2006 werd het initiatief uitgebreid met een direct mailing naar consumenten, waarbij die gedurende twee weken allerlei tips en recepten ontvangen om gezonder te eten. In 2007 werd het voedingsplan in boekvorm verwerkt – in samenwerking met De Standaard Uitgeverij. De publicatie is voorzien in maart 2008. Productpromotie TV spots op nationale en regionale zenders, radiospots op nationale zenders en gedrukte inlassingen – in samenwerking met Flandria en VLAM – hebben tot doel het verbruik van verse groenten en fruit te bevorderen. In 2007 was de campagne gericht op ‘Die van Flandria zijn niet van gisteren, maar van vandaag’. Om de herkenbaarheid te verhogen konden opvallende vloerstickers worden aangebracht in de groenteen fruitrayon van de distributie. Tevens was Flandria in 2007 culinaire sponsor bij de radiozender 4FM. In juni 2007 liep een wedstrijd over groentebereidingen en kon een kookworkshop gewonnen worden. (www.lava.be/documents/download/archief-reclamecampagnes.xml?lang=nl) Alle nieuwe specialiteiten van de Belgische tuinbouw met het keurmerk Flandria worden specifiek onder de aandacht gebracht van het grote publiek. Zij worden samengebracht onder ‘Flandria Specialty Street’. Het gaat o.a. om roze tomaten, gele courgettes, pikante pepers, scheutjes van asperge-erwten en beukenzwammen. Het logo van Flandria Specialty Street zal gaandeweg op alle verpakkingen verschijnen – kleinverpakkingen van 125, 250 en 500 gram. Nogal wat specialiteiten hebben een nieuwe naam gekregen – bvb. Chic ‘O Red voor roodloof, Bellino voor kleine en zoete kerstomaatjes met een pruimvorm en Zuccherina voor minipaprika’s. (www.specialtystreet.be)
NVGP – Balans – VBT – 31 december 2007
p. 3/6
Initiatieven gericht op productdemonstratie en proeven Productsponsoring Traditioneel verlenen Flandria en VLAM steun aan diverse projecten van scholen en verenigingen gericht op gezonde voeding en ondersteunen ze tal van televisieprogramma’s met groenten en fruit. In 2007 was er o.a. begin juni een gezondheidsweek in de hoofdkantoren van de ING-bank in Antwerpen en Brussel. Op donderdag kregen alle personeelsleden een groentesurprise van Flandria, recepten en relevante informatie. In Antwerpen gingen tijdens de middagpauze 250 personeelsleden samen met wokkok Eddy Peeters aan de slag om zelf te wokken met verse groenten en fruit en te proeven van de bereidingen. Begin mei 2007 konden bezoekers van het nieuwe Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver ook proeven van diverse wokgerechten. (zie ook wokacties) Op Vitaya was Flandria al eerder productsponsor van ‘1.000 seconden’, in 2007 volgde ‘Varken zoekt kok’. Wokacties Sinds 2006 organiseert Flandria wokdemonstraties waarbij de nadruk ligt op de consumptie van verse groenten en fruit, klaargemaakt op een gezonde manier. Gedurende 2007 werden wokdemonstraties ingericht in verschillende distributieketens. Naast het bereiden van wokgerechten en de mogelijkheid tot proeven, wordt door de hostess informatie verschaft aan het publiek en kunnen receptenfolders meegenomen worden. De Flandria stand met gezonde wokhapjes was in 2007 ook aanwezig op de Start to Run evenementen – o.a. in Antwerpen, Knokke, Brugge, Gent, Tessenderlo, Oostende, Mechelen, Brussel en Hasselt. Consumentenbeurzen De traditionele deelname aan consumentenbeurzen door Flandria is de laatste jaren meer en meer gericht op wokdemonstraties. Daarbij maakt een professionele kok iets meer gecompliceerde wokgerechten klaar op basis van groenten en fruit. Nadruk ligt op de consumptie van verse seizoensproducten in een gezonde bereiding. In 2007 werd deelgenomen aan o.a. Kokerello (Gent) en de Aardbeienfeesten (Melsele). Initiatieven naar internet gebruikers Volgende overkoepelende websites bevatten informatie over gezonde voeding in het algemeen en over groenten en fruit in het bijzonder: www.flandria.vlam.be www.lava.be www.vlam.be Belanghebbenden kunnen inschrijven op een elektronische wekelijkse nieuwsbrief met een gezond recept. Initiatieven van individuele veilingen Naast een deel voor de leden van de veilingen – telers en kopers, omvatten de websites van de individuele veilingen een specifiek deel voor consumenten, waarbij informatie wordt verstrekt over o.a. diversiteit in soorten groenten en fruit, hun voedingswaarde en mogelijke bereidingswijzen. Na inschrijving kunnen consumenten via e-mail maandelijks recepten op basis van groenten en fruit ontvangen. Belgische Fruitveiling www.bfv.be Brava www.brava.be Group. Producteurs Hort. Namurois www.crieedewepion.be Limburgse Tuinbouwveiling www.ltv.be Mechelse Veilingen www.mechelseveilingen.be Profruco www.profruco.be REO Veiling www.reo.be Veiling Borgloon www.veilingborgloon.be Veiling Haspengouw www.veilinghaspengouw.be Veiling Hoogstraten www.veilinghoogstraten.be
NVGP – Balans – VBT – 31 december 2007
p. 4/6
Via eigen labels en merken (o.a. Eburon, Estival, Fine Fleur, Frubel, Fruit.net, Haspengoud, Top, Truval) en bijhorende promotie worden groenten en fruit meer herkenbaar voor de consumenten. Het gaat daarbij zowel om de eerder traditionele soorten, als om minder gekende, alternatieve en nieuwe soorten. Bij verkoop in kleinverpakking wordt informatie betreffende voedingswaarde, gezondheid en/of bereidingswijze voorzien. De aanvoer van de eerste producten van het seizoen – ‘primeurs’ – krijgen traditiegetrouw de nodige persaandacht en brengen de betrokken groenten en fruit specifiek onder de aandacht. De installatie van automaten voor bvb. aardbeien en tomaten op de productiebedrijven brengen verse groenten en fruit op een vernieuwende wijze bij de consument. Op 14 mei 2007 werd FruitRevolution gelanceerd. Met een knipoog naar de studentenrevoluties uit vroegere tijden roepen de Belgische Fruitveiling en Veiling Borgloon – verenigd in Fruitbiz.be – met FruitRevolution iedereen op tot een mentaliteitsverandering rond fruit. De campagne illustreert de samenwerking tussen de veilingen (in opvolging van de 2006 campagne Fruit en Gezondheid), is een unieke, generieke campagne die fruit aantrekkelijk wil maken voor jongeren en stelt verder de antioxidantenschijf voor. Met de antioxidantenschijf kan online berekend worden hoeveel fruit en groenten (antioxidanten) men dagelijks dient te eten – in het kader van gezondheid. De campagne wordt uitvoerig toegelicht op een website (www.fruitrevolution.be) en werd tevens gevoerd via 20m² borden en jongerenradiozenders. Hoofddoel is fruit trendy te maken en het als dusdanig in de kijker te plaatsen. Op 7 oktober 2007 nam Veiling Haspengouw deel aan de Openbedrijvendag en liet het grote publiek kennismaken met fruit in vele facetten. De Stoomstroopfabriek te Borgloon – winnaar van de Monumentenstrijd op 19 februari 2007 – wordt omgebouwd tot o.a. fruitbelevingscentrum. Week van de Smaak Nieuwe groenten in een notendop Dagelijks van 19 tot 23 november 2007 werden door de Mechelse Veilingen, het Proefstation voor de Groenteteelt en het Groentemuseum ’t Grom aan geïnteresseerden geleide bezoeken aangeboden. Tevens werd op 24 november een groot publieksevenement georganiseerd rond ‘anders koken’ – nieuwe trends in het koken van nieuwe groenten (stomen, wokken, moleculair koken). ‘t Grom werd geopend in september 2006, met steun van o.a. de Mechelse Veilingen. Het is in de eerste plaats een museum. Daarnaast wil het fungeren als promotieplatform voor groenten, gezonde voeding en duurzame consumptie. Het museum is individueel of in groep te bezoeken door o.a. scholen en verenigingen waarbij een kookeiland ter beschikking staat. (www.tgrom.be) Smaakavontuur en Proeven in het donker Respectievelijk op 21 en 22 november en van 19 tot 22 november 2007 kon het publiek kennismaken met diverse smaken – een initiatief waaraan de REO Veiling haar medewerking verleende. Verder werden in 2007 verse groenten en fruit door individuele veilingen in de kijker geplaatst tijdens o.a.: Agribex januari Brussel Hoogstraten onweerstaanbaar 13 maart Hoogstraten Week van de Groentestreek 6-13 mei Sint-Katelijne-Waver Dag van de Aardbei 27 mei Pamel (Roosdaal) Rookvrije klas mei Roeselare Aardbeienactie 2 / 9 juni Kempen / Limburg Groentetapijt nav doortocht Tour de France juli Koolskamp Dag van de Kers 8 juli Rijkel (Borgloon) Fruitloop 9 juli Sint-Truiden Gordel 2 september Brussel Dag van de landbouw 16 september Vlaanderen Culinair Haspengouw 2007 Limburg Vergeten Eten toeristisch seizoen Bokrijk Katarakt najaar TV serie op Eén
NVGP – Balans – VBT – 31 december 2007
p. 5/6
Initiatieven naar personeel Fruitactie Op de veilingen staat gratis fruit ter beschikking van eigen personeel en bezoekers. Bedrijfsmagazine Frequente inlassingen in bedrijfsmagazine van artikels betreffende voedingswaarde, bereiding, verbruik en gezondheidswaarde van groenten en fruit. (zie ook websites van de veilingen)
NVGP – Balans – VBT – 31 december 2007
p. 6/6
