Personeelsmagazine van de Brandweer in Gelderland-Zuid
NADER BERICHT
jaargang 11 | september 2013
SPECIAL PPMO
Periodiek Preventief Medisch Onderzoek PPMO: een nieuwe keuringsmethodiek De brandbestrijdingstest App: de Brandweer Coach
PPMO: een nieuwe keuringsmethodiek Vanaf 1 januari 2014 laat Brandweer Gelderland-Zuid haar repressieve medewerkers op een andere manier keuren. Hiermee komt de huidige maximale fietsproef te vervallen. We spreken over PPMO, dat staat voor Preventief Periodiek Medisch Onderzoek. PPMO is de verzamelnaam voor de keuring én voor de conditietest die alle repressieve medewerkers moeten afleggen.
zodat deze alleen nog oefeningen bevat die relevant zijn voor hun functie. Frequentie De frequentie van de keuringen blijft hetzelfde: <40 jaar: 1x in de 4 jaar 40 - 50 jaar: 1x in de 2 jaar >50 jaar: jaarlijks
Waarom PPMO?
brandweermedewerkers zonder gevaar
Met het afschaffen van het functioneel
voor zichzelf, voor collega’s en voor
Jaarlijkse conditietest
leeftijdsontslag (FLO) werd de belast-
anderen hun werk kunnen doen.
De CAR-UWO schrijft voor dat de werkgever jaarlijks een conditietest afneemt.
baarheid van medewerkers op landelijk niveau onderwerp van gesprek voor
Onderdelen
In Gelderland-Zuid komt die conditietest
werkgevers en vakbonden. Doordat de
PPMO is opgebouwd uit twee delen:
overeen met het functionele/fysieke
leeftijdsnorm kwam te vervallen, moest
een medisch en een functioneel/fysiek
deel van de PPMO-test. Een argument
worden gezocht naar nieuwe manieren
deel. Elk deel bestaat uit twee of meer
hiervoor is het streven naar uniformiteit.
om te bepalen in hoeverre iemand in
verschillende testen, namelijk:
Daarnaast raken medewerkers ver-
staat is om het relatief zware en men-
1. de signaaltesten (vragenlijsten over
trouwd met de brandbestrijdingsbaan
taal belastende brandweervak uit te
mogelijke gezondheidsklachten);
en de traplooptest als ze deze jaarlijks
voeren. Binnen deze context hebben
2. de biometrische testen (o.a. lengte,
de vakbonden het Coronel Instituut
gewicht, bloeddruk en oogtest);
de opdracht gegeven een brandweer-
3. de brandbestrijdingstest (twaalf
periodieke medische keuring (PPMO) te
Enkele onderdelen van de brandbestrijdingstest komen terug op de oefenkaar-
vaardigheden);
specifieke aanstellingskeuring (AK) en
afleggen.
4. de traplooptest (piekbelasting).
ten. Met het succesvol voltooien van de
ontwikkelen. Het Coronel Instituut voor
conditietest kunnen direct enkele onder-
Arbeid en Gezondheid is een afdeling
delen van oefenkaarten worden afge-
PPMO
van het AMC in Amsterdam.
tekend. Vanaf 2014 is de conditietest opgenomen in het oefenprogramma.
Taakspecifiek keuren
Medisch
De AK en PPMO zijn gebaseerd op veer-
Signaaltesten
tien functie-eisen die kenmerkend zijn
Biometrische testen
voor het brandweervak. Beide testen
Functioneel/Fysiek Brandbestrijdingstest
Traplooptest
Jaarlijkse conditietest
gaan uit van dezelfde functie-eisen
Dennis van Zanten, regionaal comman-
die zijn opgenomen in de CAR-UWO.
Voor wie?
dant, vindt het een
Denk hierbij aan klimmen, tillen, zicht,
De keuringen zijn verplicht voor brand-
logische keuze.
gehoor, verhoogde waakzaamheid en
weermedewerkers (beroeps en vrijwil-
emotionele piekbelasting. Voor man-
ligers) in de functie van manschap A,
“Eindelijk een conditietest
schappen en bevelvoerders gelden
manschap B en bevelvoerder. Op basis
die meer realistisch aansluit op de
andere functie-eisen dan voor de
van CAR-UWO is PPMO landelijk niet
fysieke inspanningen die we leveren
(hoofd)officieren van dienst.
verplicht voor (hoofd)officieren van
tijdens het uitvoeren van onze brand-
dienst. Brandweer Gelderland-Zuid heeft
weertaken. Bovendien ligt de test nu
Uit de testen komen signalen van ver-
besloten hen wel mee te nemen in de
in lijn met de inspanningen die bij de
minderde belastbaarheid per functie-eis
PPMO-keuringssystematiek, vanwege
keuring worden gevraagd. Een ont-
naar boven. Dat is ook het doel van de
het feit dat er voor de (hoofd)officieren
wikkeling die zeker ten goede komt
keuring: inzicht geven in de huidige en
van dienst eveneens functie-eisen zijn
aan de kwaliteit van onze repressieve
toekomstige belastbaarheid van een
bepaald die met onderdelen uit het
medewerkers en daarmee aan ons
medewerker. Daarmee is PPMO een
PPMO-instrument goed te testen zijn. Bij
korps.”
instrument om vast te kunnen stellen of
hen is de brandbestrijdingstest ingekort,
2 Gelderland-Zuid
Het brandweervak centraal In 2006 hebben Harrie van Son en Marcel Jonkman samen de kar getrokken van het project ‘Gezamenlijke inkoop medische keuring’. Geen wonder dat de directie hen heeft gevraagd of ze gezamenlijk het projectleiderschap PPMO willen vervullen. Gelderland-Zuid is één
Harrie van Son (links), clustercommandant Maas en Waal en
van de vijf startregio’s. Om die reden maken
Marcel Jonkman (rechts), hoofd Meldkamer Brandweer.
Harrie en Marcel ook onderdeel uit van het landelijke kernteam PPMO.
“O
functioneert, hieraan ook kan voldoen. Je mag maximaal negentien minuten over de baan doen. De meesten hebben er zo’n veertien minuten voor nodig.”
mdat we in Gelderland-Zuid goede ervaringen
Roadshow
hadden met het testen op locatie, zijn we op
De projectleiders vinden het belangrijk dat iedereen voldoen-
zoek gegaan naar een alternatief voor de trap-
de tijd en gelegenheid krijgt om te wennen aan de nieuwe
looptest”, vertelt Harrie. “Landelijk was men eerst van plan
keuringsmethodiek. In het najaar organiseren ze een PPMO-
dit in vaste trappenhuizen te doen. Maar, zijn die überhaupt
roadshow langs alle clusters. “Die roadshow moet je zien als
beschikbaar? Wij zagen dat in onze regio niet zitten. Via via
een eerste kennismaking”, vervolgt Marcel. “Op een kazerne
kwamen wij op het spoor van de traploopmachine. Namens
wordt de brandbestrijdingsbaan helemaal opgebouwd.
Gelderland-Zuid hebben we dit alternatief aan het kernteam
Geïnteresseerde collega’s zijn welkom om de baan en Stair-
voorgesteld.” Na maanden experimenteren en toetsen, samen
master te bekijken én te ervaren. Kijken is toch anders dan
met het Coronel Instituut, is in april 2013 de Stairmaster aan-
zelf doen.” Daarnaast wordt er een presentatie met uitleg ge-
gewezen als geschikt alternatief. Daarmee was er groen licht
geven en is er volop gelegenheid voor het stellen van vragen.
voor de volgende projectfase: de uitvoering. Nulmeting Taakspecifiek
Voorjaar 2014 staat een nulmeting gepland. Tijdens deze
De taakspecifieke insteek is een groot verschil met de oude
ronde langs alle clusters kunnen medewerkers de test doorlo-
brandweerkeuring. Marcel: “We toetsen alleen vaardigheden
pen, zonder dat daar consequenties aan verbonden zijn.
die je in de praktijk ook echt tegenkomt. Daarnaast is het een
Harrie: “De nulmeting vindt zes maanden voor de daadwerke-
totaalpakket. Bij het traplopen heb je je benen heel erg nodig,
lijke keuring plaats, zodat iedereen ruim de tijd heeft om zijn
maar bij andere onderdelen staat bijvoorbeeld armkracht cen-
of haar prestaties te verbeteren. Een beetje behendigheid met
traal.” De test is zo opgebouwd dat iedereen met een rede-
de onderdelen werkt absoluut in je voordeel.”
lijke tot goede conditie deze tot een goed einde kan brengen. Welke onderdelen als lastig worden ervaren verschilt per persoon. Lange of wat zwaardere mensen hebben bijvoorbeeld
Eerste indruk
weinig moeite met het slepen van de dummy, maar vinden het
Ronald Fortuin, groepschef C-ploeg cluster
gehurkt onder de poort doorlopen zwaar. Voor kleinere men-
Nijmegen:
sen geldt juist het tegenovergestelde. “De testleider ziet waar iemand moeite mee heeft en kan op basis van zijn analyse in
“Ik vind het echt een verbetering dat we
combinatie met de hartslaggegevens een gericht sportadvies
gaan testen op taakspecifieke onderde-
geven. Zo word en blijf je vakbekwaam”, aldus Marcel.
len, die je in het veld kunt tegenkomen. Zo laat je jouw brandweervaardigheden zien en dat
“Ik heb het idee dat het erg leeft onder vrijwilligers”, zegt
is toch iets anders dan de Coopertest of een roeitest. Onbe-
Harrie. “Dat ze moeilijk kunnen inschatten hoe zwaar de test
kend maakt onbemind, maar ik ben van mening dat het te
is en er daarom een beetje tegenop zien. Persoonlijk denk ik
doen is voor iedereen met een basisconditie.”
dat iedereen die de fietsproef kan en bij een uitruk normaal
Nader Bericht september 2013
3 Gelderland-Zuid
De brandbestrijdingstest
De baan D
13
7
e brandbestrijdingstest, ook wel ‘de baan’ genoemd, be-
staat uit twaalf onderdelen.
Op deze en de volgende pagina vind je meer informatie over de onderdelen. 1. Inzetgereed maken 2. Omhangen 3. Slang afleggen 4. Beklimmen handladder met spullen 5. Deur forceren 6. Slang trekken 7. Redden persoon 8. Lopen over smalle richel 9. Slang doorvoeren 10. Over obstakel klimmen 11. Aanvalsweg met hogedruk-slang 12. Sloopwerkzaamheden plafond De onderdelen twee tot en met vijf worden uitgevoerd in uitruktenue met
ademluchttoestel. Bij de onderdelen zes tot en met twaalf wordt de ademlucht ook aangesloten. De brandbestrijdingstest moet technisch juist, veilig en binnen de gestelde tijd van negentien minuten worden uitgevoerd. Aan het einde van de test wordt de hartslag geregistreerd.
10
4 Gelderland-Zuid
11
3
12 5
8
9
Eerste indruk Peter Jansen, coördinator technische dienst cluster Nijmegen, na afloop van het demonstreren van de brandbestrijdingstest en traplooptest: “Het lopen van de baan is goed te doen. De PPMO-baan lijkt veel op de baan die we in Nijmegen hadden. De laatste twintig treden op de Stairmaster zijn het zwaarst. Daarom is het prettig dat je in overleg met de instructeur de snelheid kunt bepalen.
2
Nader Bericht september 2013
4
Na afloop geeft de test je wel een goed gevoel.”
5 Gelderland-Zuid
De Stairmaster “In het verleden moesten medewerkers meestal de fietsproef afleggen. Binnen PPMO is gekozen voor de traplooptest. Om de praktische reden dat het realistischer is dat een brandweerman tijdens zijn werk een trap zal moeten beklimmen met ademlucht op dan dat hij op de fiets stapt.” In gesprek met Willy Harhuis, sportinstructeur Nijmegen en testleider PPMO.
B
uitgevoerd. Iedere medewerker moet
Willy Harhuis wordt het gezicht van PPMO. Als
binnen twee minuten een afstand van
eerste testleider is hij intensief betrokken ge-
innen vijftien tot zestig minuten
hartslag afgelezen en doorgegeven aan
na afronding van de brandbestrij-
de keuringsarts.
dingstest wordt de traplooptest
twintig meter afleggen: in bluskleding, met ademlucht op en een tilbelasting van twee opgerolde tweeduims-aanvals-
weest bij het hele voortraject. Na de implementatie van PPMO blijft hij een rol vervullen in de coördinatie en logistieke voorbereiding van de testen en keuringen.
slangen. Je draagt een slang onder elke arm, waardoor je tijdens het traplopen geen trapleuning kunt vasthouden.
Goede graadmeter
Twintig meter komt overeen met honderd traptreden. Willy: “De traplooptest is een combinatie van snelheid en coördinatie. Tijdens het lopen moet je je balans weten te behouden met alle attributen erbij. Daarbovenop komt het feit dat je je in korte tijd dermate
“B
innen het bestuur vinden we PPMO een belangrijk onderwerp. Belangrijk,
omdat we een professionele en ge-
inspant, dat er sprake is van een piek-
oefende brandweer willen. Het is een
belasting. De Stairmaster kun je verge-
vak. Wij spreken nog steeds over be-
lijken met een oneindige trap. Het gaat
roeps en vrijwilligers. Daar is niets mis
maar door.” Meteen na de test wordt de
mee. Maar tegenwoordig zijn vrijwilligers gewoon parttime medewerkers die aan dezelfde eisen moeten
Eerste indruk
voldoen als de fulltime 24-uurs
Gerrit van Ginkel,
brandweerlieden of de kantoor-
specialist Opleiden
medewerkers met een operationele
Druten daar een concreet voorbeeld
& Oefenen cluster
taak. Eén van die eisen is dat je fit
van gehad. Een brandweerman viel uit
blijft en dat regelmatig toetst. Vol-
tijdens de keuring en werd op basis van
gens mij wordt het dan ook veiliger
de keuringsuitslag nader onderzocht.
“Eindelijk een
voor jezelf én jouw collega’s om het
Kort daarop is hij geopereerd en inmid-
wijze van keuren die recht doet
brandweerwerk te doen.
dels doet hij weer volop mee. Dat geeft
Bommelerwaard:
aan ons werk bij de brandweer. Ik
aan dat een goede, intensieve keuring
vind het zeker nuttig dat je zo con-
Periodieke keuringen zijn een goede
bijdraagt aan de gezondheid van onze
tinu weet waar je staat wat betreft
graadmeter voor de gezondheid en
brandweermensen en ervoor zorgt dat
je conditie. Daarnaast is het wel een
de conditie. Als werkgever voelen
zij hun taak kunnen blijven uitoefenen.”
uitdaging om de ruim 140 brandweer-
we ons mede verantwoordelijk voor
mensen van ons cluster jaarlijks binnen
die gezondheid. Persoonlijk vind ik
Luciën van Riswijk
het bestaande oefenprogramma de
het een geruststellend idee dat de
Burgemeester gemeente Druten en
fysieke test te laten uitvoeren.”
brandweerkeuringen een preventief
portefeuillehouder P&O in het
effect hebben. Recent hebben we in
Algemeen Bestuur van de VRGZ.
6 Gelderland-Zuid
Keuring afgestemd op PPMO
D
e aanstellingskeuring wordt afgestemd op PPMO. Dat betekent dat nieuwe medewer-
Veilig en verantwoord aan het werk
kers in principe dezelfde test afleggen. Uiteraard wordt er wel rekening mee gehouden dat nieuwe medewerkers de brandweeropleiding nog niet hebben gevolgd. Onderdelen zoals het opbouwen van de waterwinning mogen ze
“Er worden hoge eisen aan
blijkt dat iemands conditie onder de
overslaan. Het ademluchttoestel wordt
brandweerpersoneel gesteld,
maat is, zal hij in de meeste gevallen
wel gedragen, maar niet aangesloten.
van de testleider een trainingsschema
In aanvulling op de PPMO-test wordt
krijgen met tips en uitleg om zijn vaar-
getest op hoogtevrees met behulp van
digheden en/of conditie te verbeteren.
een ladderwagen of hoogwerker.
fysiek en emotioneel. Daarom is het logisch dat een brandweerwerkgever de medische
Na drie maanden vindt vervolgens een
geschiktheid van haar mede-
herkeuring plaats.
werkers regelmatig toetst.” Aan het woord is Ron Berkhout, één van de twee P&O-adviseurs van Brandweer Gelderland-Zuid
S
Twee keuringsmomenten De aanstellingskeuringen worden
“In de clusters leven veel vragen over
centraal georganiseerd. Jaarlijks zijn er
het wel of niet mogen uitrukken bij een
twee keuringsmomenten voor nieuwe
onvoldoende testresultaat”, gaat Ron
collega’s: net voor de zomer en aan het
verder. “Eigenlijk moet je daar als werk-
einde van het jaar. Zo sluit de aanstel-
gever heel strikt mee omgaan. Wanneer
lingskeuring goed aan bij de start van
je niet voldoende bent opgeleid kun je
de brandweeropleiding manschap A.
niet mee met een uitruk en dat geldt
inds 2011 is PPMO als nieuwe,
dus ook wanneer blijkt dat je onvol-
uniforme keuringssystematiek
doende fit bent. Immers, vakbekwaam-
opgenomen in de CAR-UWO en
heid betekent ook dat je geestelijk en
vanaf 1 januari 2014 dienen alle vijfen-
lichamelijk fit bent om repressief op te
twintig brandweerregio’s deze nieuwe
treden. Maar, eerlijk gezegd, verwacht ik
Eerste indruk
systematiek ook daadwerkelijk uit te
dat bijna iedereen de PPMO-test glans-
Lenneke Duin-
gaan voeren. “Daarmee zou een einde
rijk gaat doorstaan.”
dam, groepschef
moeten komen aan de huidige regionale
A-ploeg cluster
verschillen tussen aanstellingskeuringen
“In ieder geval bieden we alle medewer-
en periodiek keuren. En is er dus sprake
kers de gelegenheid om de nulmeting te
van één landelijke, uniforme wijze van
doen voordat we starten met de offi-
“De PPMO-test is
brandweerkeuringen”, aldus Ron.
ciële testen. In mijn optiek komt PPMO
in mijn ogen realistisch en
Nijmegen:
voort uit een visie op goed werkgever-
kwaliteit verhogend. De planning vind
De systematiek en inhoud van de keurin-
schap. Het uitgangspunt hierbij is, dat je
ik erg ambitieus, dus ik hoop dat het
gen veranderen ingrijpend per 1 januari
altijd veilig en verantwoord je werk kunt
projectteam erin slaagt voor iedereen
2014, maar de arbeidsrechtelijke aspec-
doen. En dan gaat het niet alleen om je
voldoende oefenmomenten te
ten blijven zo goed als ongewijzigd. De
eigen veiligheid, maar ook om die van je
creëren. Sommige onderdelen vergen
frequentie van periodiek keuren blijft
collega’s en die van de burger.”
een bepaalde techniek en dan is het
hetzelfde en ook de consequenties van
fijn als je de kans krijgt om jouw
een negatief keuringsresultaat blijven
behendigheid te verbeteren.”
bestaan. Wanneer uit de PPMO-test
Nader Bericht september 2013
7 Gelderland-Zuid
Active Living: partner voor PPMO Keuringsinstantie Active Living is sinds 2008 voor veel korpsen al de partner voor de brandweerkeuringen. Het bedrijf ondersteunt organisaties bij het ontwikkelen van vitaliteitbeleid en heeft ruime ervaring op het gebied van keuringen.
D
e planners van de clusters leve-
vragenlijst over jouw gezondheidssituatie
ren Active Living een overzicht
op dat moment: de PAR-Q test. Daarna
aan met medewerkers die
start het medisch onderzoek. Het tweede
gekeurd moeten worden, inclusief dagin-
PPMO-onderdeel bestaat o.a. uit:
deling. “Wij nodigen de deelnemers per
• lengte, gewicht en Body Mass Index;
e-mail uit voor de brandweerkeuring”,
• functionele gehoortest;
vertelt Karin Nieuwenhuijsen, project-
• longfunctietest (optioneel);
manager bij Active Living. “In die e-mail
• ogentest voor veraf en dichtbij;
continueert Brandweer Gelderland-Zuid
staat een link naar de online vragenlijst.
• kleurenblindheidtest.
de aanpak die in veel clusters al van toepassing was.
Deze vragenlijst is het eerste onderdeel van PPMO: de signaaltesten. Iedereen
Maatwerk
moet de vragenlijst ruim voor de keu-
“Aanvullend op het verplichte keurings-
Afsluitend gesprek en advies
ring invullen. Op basis van de resultaten
onderzoek bieden we deelnemers na-
Na het medisch gedeelte, de brandbe-
bepaalt de keuringsarts of je mag deelne-
mens de werkgever de mogelijkheid om
strijdingstest en de traplooptest vindt een
men. Ook kunnen de resultaten ertoe
hun cholesterol te laten meten en een
eindgesprek met de keuringsarts plaats.
leiden dat de arts aanvullende testen
urine- en bloedonderzoek uit te laten
Deze arts zal direct een uitspraak doen
afneemt, zoals het maken van een ECG
voeren”, aldus Karin. “Deze niet-ver-
over iemands geschiktheid. Bij twijfel zal
(hartfilmpje).”
plichte onderdelen vallen niet onder de
de arts een deelnemer voorlopig goed-
brandweerkeuring. Een deelnemer kan
of afkeuren en afspraken maken over
Op de keuringsdag is een team van
hierop dus ook niet worden afgekeurd.
het vervolg. Indien nodig geeft de arts
Active Living aanwezig. Dit team bestaat
Uiteraard krijgt iemand bij afwijkende
je aanvullende adviezen over een meer
uit een arts, onderzoeksassistenten en
waarden wel een advies mee of wordt hij
gezonde leefstijl of tips om blessures te
testleiders. Voor aanvang ontvang je een
doorverwezen naar de huisarts.” Hiermee
voorkomen.
App: de Brandweer Coach
D
e Brandweer Coach is een
Ook kun je het sportadvies van de
mobiele app voor I-phone en
keuringsarts teruglezen. Zodra de app
Android die je helpt bij de
beschikbaar is, krijg je hierover bericht.
voorbereiding op PPMO. De verschillende onderdelen van de brandbestrijdingstest worden toegelicht. Ook zijn er
Meer weten
korte instructiefilmpjes van ‘de baan’ en
Op Infonet is een speciale pagina aan-
de traplooptest te zien.
gemaakt over PPMO. De belangrijkste informatie uit deze Nader Bericht kun
Met de app kun je je testresultaten
je daar teruglezen. Je vindt de pagina
bekijken en deze vergelijken met de
over PPMO in de rubriek Thema’s.
gemiddelde scores van je collega’s. Colofon Nader Bericht is het personeelsblad van de brandweer in Gelderland-Zuid. Redactieadres Veiligheidsregio Gelderland-Zuid Communicatie Postbus 1120, 6501 BC Nijmegen Telefoon (024) 327 15 07 E-mail
[email protected]
Redactie Ellen van Hees, Mossa Helga Gerrits, VRGZ Marcel Jonkman, VRGZ Harrie van Son, VRGZ Shera Williams, VRGZ Oplage 1.200 exemplaren
Vormgeving Slooves Grafische Vormgeving, Grave Druk Roto Smeets GrafiServices, Eindhoven Foto’s Ellen van Hees en VRGZ
