Naar een beredeneerde en kennisgestuurde aanpak van Alternaria in aardappel (2013 – 2018)
Marc Goeminne1 Pieter Vanhaverbeke1 Kürt Demeulemeester2 Bernard De Baets3 Sofie Landschoot3 Jasper Carrette3 Michiel Vandecasteele3 Kris Audenaert3 Geert Haesaert3
IWT Alternaria | december 2015
o o o o
uitgebreide monitoring epidemiologie diagnose en populatiestudie ontwikkeling adviesmodel met de financiële steun van Arysta LifeScience BASF Bayer CropScience Belchim Boerenbond De Aardappelhoeve Lutosa PhytoSystem Sanac Syngenta Taminco Warnez
2013, ‘14 and ‘15: opvolging van > 120 percelen per seizoen, diverse veldproeven, > 400 waarnemingen, > 250 bladstalen, > 200 isolaten: wat leert het ons over alternaria?
IWT Alternaria | december 2015
wekelijkse beoordelingen + nemen van bladstalen (vlekken) registratie van teeltmaatregelen en weersgegevens
2013 zeer laag niveau van aantasting geen epidemische ontwikkeling (onbehandelde percelen: < 0,2% , 2de helft september)
2014 laag tot matig niveau van aantasting start epidemische ontwikkeling op 20/8 (onbehandelde percelen: 0.1 tot 5.0% , 1ste week september)
2015 laag gemiddeld niveau van aantasting late start epidemie, ca. 30/8, maar soms explosieve ontwikkeling (onbehandelde percelen: 1 tot 9% [75% !] , 10 september)
Enkele (voorlopige...) conclusies 2013 - 2014 - 2015 in ons klimaat lijken de fysiologische weerstand van het gewas en het groeistadium op z’n minst een even belangrijke rol te spelen als de weersfactoren en de aanwezigheid van inoculum. voldoende afrijping van het gewas is een voorwaarde voor epidemische ontwikkeling van early blight in een normaal groeiend aardappelgewas. de verspreiding van de ziekte (in een perceel, tussen percelen) is veel trager in vergelijking met de aardappelziekte; niettemin kunnen bladvlekken snel toenemen en een gezond blad vernielen binnen 8 tot 10 dagen.
IWT Alternaria | december 2015
kunstmatige inoculatie 2014 cv. Bintje A. solani , 1 * 104 ml-1 date of inoculation
time
waarneming (**)
29 Jun.
22:30
4 Aug.
0
0
4 Jul.
23:45
6 Aug.
3
0.001
25 Jul.
17:00
8 Aug.
2
0.001
28 Jul.
16:00
12 Aug.
45
0.0035
6 Aug.
18:00
14 Aug.
62
0.005
18 Aug. (*)
17:30
20 Aug.
2 /plant
28 Aug.
16:00
22 Aug.
> 50 /plant
1
2 Sep.
18:30
27 Aug.
-
19
4 Sep.
16:00
2 Sep.
-
25
(*) + plastiek zak
#vlekken (***)
%aantasting
0.5
(**) 30/6 tot 6/8 : 3 tot 5 waarnemingen /week (***) beoordeling op volledige strook
• géén zichtbare vlekken tussen 30/7 en 5/8 • eerste vlekken op 6/8 28/7/2014 16:10
28/7/2014 16:16
28/7/2014 16:17
• start epidemie 20/8
IWT Alternaria | 3 december 2015
IWT Alternaria | 3 december 2015
2015
2014
2013
IWT Alternaria | december 2015
IWT Alternaria | december 2015
27/8/2014 14:28
28/8/2014 14:02
29/8/2014 16:25
2/9/2014 14:01
4/9/2014 13:17
van een niveau van aantasting van 2% tot volledig vernield blad binnen 8 dagen
1/9/2015 16:17
9/9/2015 15:17
3/9/2015 16:14
bladvlekken Alternaria: toename en groeisnelheid 7/9/2015 16:17 IWT Alternaria | 3 december 2015
8/9/2015 16:15
1/9/2015 16:20
9/9/2015 15:24
3/9/2015 16:15
bladvlekken Alternaria: toename en groeisnelheid 7/9/2015 16:23 IWT Alternaria | 3 december 2015
8/9/2015 16:14
Naar een beredeneerde en kennisgestuurde aanpak van Alternaria in aardappel (2013 – 2018)
Marc Goeminne1 Pieter Vanhaverbeke1 Kürt Demeulemeester2 Bernard De Baets3 Sofie Landschoot3 Jasper Carrette3 Michiel Vandecasteele3 Kris Audenaert3 Geert Haesaert3
IWT Alternaria | december 2015
o o o o
uitgebreide monitoring epidemiologie diagnose en populatiestudie ontwikkeling adviesmodel met de financiële steun van Arysta LifeScience BASF Bayer CropScience Belchim Boerenbond De Aardappelhoeve Lutosa PhytoSystem Sanac Syngenta Taminco Warnez
epidemiologisch ziektemodel: mogelijkheden en moeilijkheden
(~ max. vlekgrootte)
vorming van sporendragers + sporulatie
• licht| donker • temperatuur • bladnat
verspreiding (wind en regen)
sporenpotentieel
• • • •
neerslag LAI wind bladnat
ziektecyclus A. solani • temperatuur • bladnat
vlekgroei
kieming
infectie IWT Alternaria | december 2015
• bladnat • temperatuur
• temperatuur • bladnat • RV
vorming van sporendragers + sporulatie
(~ max. vlekgrootte)
verspreiding (wind en regen)
sporenpotentieel
vlekgroei
toevoegen van fysiologische weerstand van het gewas met invloed op de infectie
infectie IWT Alternaria | december 2015
kieming
• bladnat • temperatuur • + gewasgevoeligheid!
IWT Alternaria | december 2015
IWT Alternaria | 3 december 2015
IWT Alternaria | december 2015
Onbehandeld veld (cv Bintje) - Kruishoutem, 10 sep 2015
IWT Alternaria | december 2015
IWT Alternaria | 3 december 2015
IWT Alternaria | 3 december 2015
F129L mutatie in A. solani isolaten: gevolgen voor de gevoeligheid t.o.v. QoI fungiciden?
USA o 1999: erkenning azoxystrobine in aardappelen; 4 tot 6 (8) toepassingen in de praktijk o 2000: eerste resistente isolaten gedetecteerd (Nebraska) o snelle toename vanaf 2002 in alle aardappelgebieden, gemiddeld > 95% mutaties (op 4238 isolaten)
Duitsland o detectie sinds 2005, toename tussen 2009-’11 o 36% mutaties op 203 isolaten (81 locaties)
Vlaanderen o 2014: ca. 10% mutante isolaten gedetecteerd IWT Alternaria | december 2015
F129L mutatie in A. solani isolaten: gevolgen voor de gevoeligheid t.o.v. QoI fungiciden? Sterk verminderde gevoeligheid voor zowel strobilurines (azoxystrobine, pyraclostrobine) – ongeacht de dosis - als niet-strobilurine QoI-fungiciden (famoxadone, fenamidone) Combinatie of afwisseling met breedwerkende contactmiddelen (mancozeb, chloorthalonil) is nodig Soms effect van synergie, bv. Tanos + Shirlan (Duitsland; eigen proeven 2014 en ‘15) IWT Alternaria | december 2015
IWT Alternaria | 3 december 2015
IWT Alternaria | 3 december 2015