Verslag startdag LBC-Verbanden 1 februari 2003 Lokale BoerConsument Verbanden
Op 1 februari 2003 was de startdag van het project Lokale Boer Cconsument Verbanden. Uit het hele land kwamen boeren en consumenten bij elkaar op de Eemlandhoeve in Bunschoten. Daar werden zij onthaald met koffie, thee en muziek van Doun Doun Almere. Dit was een echte oppepper na een lange autorit door de sneeuw. In totaal hebben 44 initiatieven zich aangemeld om mee te doen met dit project. In totaal kwamen 35 boeren en 15 consumentenvertegenwoordigers naar de startbijeenkomst. Negen geïnteresseerden initiatieven konden helaas niet komen.
Verwerking
Verdieping
Ontmoeting
Na de opening door Anne Stijkel werd het project gepresenteerd door Bert van Ruitenbeek. Vervolgens werd iedereen uitgenodigd zich kort voor te stellen, en op een kaart van Nederland aan te geven waar het bedrijf ligt. Boer en consument stelden zich gezamelijk voor. Uit de voorstelronde bleek dat mensen kwamen van heel verschillende initiatieven; van kleine stadstuin tot groot landgoed, ‘gangbare’ en biologische bedrijven, bedrijven die al een groep consumenten om zich heen hebben, en bedrijven die nog weinig direct contact hebben met consumenten. Deze grote verscheidenheid maakt dat er veel mogelijkheden zijn om van elkaar te leren. Dat bleek meteen bij het volgende programma-onderdeel. Mensen werden uitgenodigd eens met elkaar te gaan praten. Twee initiatieven zochten elkaar op en wisselden ervaringen uit. Dit was een voorproefje van wat één van doelen van het project is: het uitwisselen van informatie, elkaar inspireren en daardoor versterken. Het resultaat van deze uitwisseling zette iedere boer/consument combinatie op een karton. Na de ontmoeting met elkaar zijn we drie onderwerpen ingedoken: menskracht, geestkracht en geld. Alle drie zijn nodig voor een gezond Lokaal Boer-Consument Verband. In de eerste ronde is ingegaan op de mogelijkheden. In de tweede ronde kwamen kansen en knelpunten van de verschillende mogelijkheden aan bod. In de derde ronde zijn wij ingegaan op de motivatie van mensen om te werken aan verschillende vormen van een LBC-Verband. De maatregelen, kansen, knelpunten en motivaties zijn per onderdeel uitgewerkt in de bijlage. Op de volgende pagina ziet u een overzicht van verschillende maatregelen die genoemd zijn om samen te werken aan een LBC-Verband. In de volgende ronde kon ieder initiatief op een karton zijn bedrijf en plannen presenteren. Vervolgens konden de aanwezigen met stickers bij elkaar aangeven welke andere initiatieven zij geschikt achten om mee te draaien in de binnencircel van circa 20 bedrijven. De beoordeling va n de aanwezigen heeft meegewogen bij de uiteindelijke selectie van bedrijven. Omdat er beperkt tijd was en een aantal bedrijven niet aanwezig kon zijn op de bijeenkomst, is de uiteindelijke selectie gemaakt door het projectteam. Slechts enkele initiatieven besloten op de bijeenkomst zelf dat zij niet mee wilden doen in de binnencircel. Als afsluiting van de dag kon iedereen nog even napraten op de borrel. Duidelijk was wel dat de meeste mensen elkaar nog veel meer te vertellen hebben! Als u nog iemand wilt spreken, kunt u gebruik maken van de adressenlijst en de foto van de deelnemers. Of u kunt contact opnemen met het CLM, Biologica of Stichting Milieubewustzijn. 1
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
Ontwikkelopties van Lokale Boer-Consument Verbanden Samenwerking met geestkracht, menskracht en geld
Samen
Investeringsfonds
nieuwsbrief Helpen op het
Buurthuis is
maken
bedrijf
informatie- en
Diensten
Vereniging
afhaalpunt Oogsten
Adoptie Workshop
Mens-
koken
kracht
Geld
Stichting
Een feest
Abonnementen
organiseren
Lokale BoerConsument Verbanden
Wijzer worden
Creatief zijn
Natuur beleving
Geestkracht
Zorg voor de aarde
Inspiratie voelen Ontspannen Zorg voor elkaar Samen Balans in lichaam en geest
2
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
1
OPTIE
KANSEN
VALKUILEN
Bewuster worden van bijvoorbeeld herkomst, productiewijze
Global café rond het thema Geest
Leren van elkaar en aan elkaar
Kan ten onder gaan aan eigen succes, als de
Kennis van eigen omgeving kan leiden tot meer inzicht en betrokkenheid
vraag groter wordt en er niet genoeg is van eigen bedrijf.
Energie en emotie genereren bij een groeiende
Bij overdracht van kennis (te) weinig gevoel ge-
kring van mensen via inhoud en voeding Eigen omgeving, kwaliteit en gezondheid
raakt. Wie meer weet kan meer macht uitoefenen
Wekt vertrouwen, geeft binding
Tijdverlies en energieverlies bij de deelnemers
Traceerbaarheid Biologisch natuurlijk. Vergroot begrip voor BD en
Angst voor de toekomst
eko. Uitleg over wat we doen en de productiewijze Natuur en milieu-educatie van kinderen, jongeren
Gezondheid
en volwassenen 2
Voedsel is als LEVENS middel een eerste levens-
Bij een schandaal met biologisch voedsel kan de
behoefte.
hele markt inklappen, zie iglo effect.
Sterk punt in algemene opinie Ontspannen werken en biologisch produceren
Dierziektes Arbeidsdruk, te zwaar werk
Eerlijker prijs mogelijk
Gevaren op bedrijf voor kinderen, bijv. machines
Therapeutisch effect op mensen die op boerderij werken
Te hoge eisen verminderen concurrentievermogen Te complexe product/markt benadering
Evenwicht zoeken waarbij het gaat om lichamelijke en geestelijke gezondheid. Hieraan kan worden bijgedragen door kwaliteit van het product, kennis over de wijze van produceren en dat leren waar-
4
Samen genieten
3
Meegenieten van bedrijf, mensen, dieren, planten en de seizoenen
Ontspanning
deren Als je niet gezond bent valt er veel weg
Spelen
Tijd Wispelturigheid van de consument. De ene week willen ze dit, de andere week dat. Op boerderij kun je niet zo snel wisselen organisatie
Werken en kijken en beleven op bedrijf, in natuur of op landgoed Ontstressen, ontspannen Relativering van het leven Hoofd leegmaken
Natuur
Meditatie of gebed 5
Beleving van de natuur leidt tot verbondenheid en
Geen overzicht meer. Allerlei dingen en niets goed
vertrouwen
genoeg.
Wandelen Terug naar de menselijke natuur (in de geest)
Doorslaan in genieten van de natuur zonder besef van de voortgaande vernietiging van veel natuur.
Economische peiler, licence to produce.
Kans dat consumenten zich met je bedrijf gaan
Contact met de natuur (ecotherapie) Vergroot betrokkenheid, meer respect
bemoeien. Te veel toerisme
Cultuur binnen natuurelementen
6
Zorg voor de aarde
Snoeien/ keuzes maken, oude takken verwijderen Energetische processen In harmonie met de natuur produceren. De natuur krijgt meer kansen.
Natuurwaarde stijgt maar productie daalt te veel. Te weinig aandacht voor de productie.
Geen verspilling Respect voor producten en omgeving
3
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
Zorg voor elkaar
7
ONT-MOETEN. Een open gesprek aangaan Eerst zorg voor jezelf dan zorg je voor elkaar.
Je geeft te veel en ontvangt te weinig, je raakt uit balans.
Nastreven van natuurlijke menselijke maat ver-
De tijd die er in gaat zitten gaat ten koste van
houding tussen producent en het aantal consumenten (1 op niet meer dan 100)?
zorg voor dieren, natuur, gezin en relaties Zorg vereist veel voorwaarden in begeleiding en
Verantwoordelijkheid naar elkaar
infrastructuur (sanitair etc.)
Respect voor elkaar Veel plezier en bevrediging
Kan zwaar zijn. vaak met probleemgevallen
Heeft iedereen behoefte aan
Meningsverschillen en emoties tussen mensen
Saamhorigheidsgevoel aankweken Bijdrage aan opvoeding en ontplooiing van men-
onderling kunnen de bedrijfsvoering belemmeren. Hier niet in vastzitten Gevaarlijk, als emoties
sen, sociale ontwikkeling van boer en consument.
doorslaan.
Sociale binding met elkaar boer-en consument, consument-consument. Verbondenheid ervaren Vrede Minder isolement boer en tuinder
Valt en staat bij de waardering voor elkaar Oppassen voor gebrek aan zelfstandigheid,
Zorg voor de werkomstandigheden.
afhankelijkheid van vrijwilligerswerk
9
Natuurkracht ervaren
8
Link met spiritualiteit en ethiek, zorg etc. Groei gewassen
Vaag, zweverig. Moeilijk over te communiceren. Vraagt veel creativiteit om over te dragen.
Nieuw leven
Rampen, water storm etc.
Herstellend vermogen Bovis waarde is een eenvoudige meetmethode
Gevaren van omgaan met vee
Balans
Meeleven Manier van delen
Lichaam en geest in balans brengen Energie kwijt kunnen
voor het meten van de kwaliteit van alles wat leeft. Wortels voelen
Lichamelijk moe worden
12
Omgaan met dieren
11
Diervriendelijkheid Respect voor dieren
Kinderen
10
Kennismaking van kinderen met boerderij
Beroep op creativiteit
Gezondheid Evenwicht in arbeid met lichaam en geest
Actie meedenken over de toekomst van een bedrijf
veiligheid
Speeltuin School uitstapjes Kinderen zichzelf uitleven Alleen op bedrijfsniveau werkt het concurrerend
Elkaar inspireren met verhalen Geïnspireerd worden door mens, dier, plan, om-
Zingeving
geving of kunstvoorwerp 13
Innerlijke kracht weer ontdekken Ethiek als uitgangspunt en meerwaarde voor product en consument. Beleving van geboorte of dood (initiatie)
Wat is vrijheid? De een vindt strakke regels
Vrijheid
duidelijk terwijl de andere het liefst zelf bepaald
4
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
Ritme
14
Is uniek op de boerderij ter bevordering van een respectvolle samenleving (waarden en normen).
Eentoning Geen/ lastig vakantie
Hier MOET niets maar de wil om te ‘zorgen’ is natuurlijk. Regelmaat Structuur op boerderij
15
Inspirerend management
Ervaring van de ritmes van de seizoenen: ontluiken, bloeien, rijpen, afsterven, rust Driehoekjes spelen is minimaal nodig om de chemie (geest) van elftal in de kaart te spelen. Res-
Rationeel managen bij een zoveel-factor probleem creeert nog meer chaos. Gaat pas lekker als we
pect voor mens, dier, plant, bodem, natuur enz.
ons beperken tot de drie categorieën
De kringloop kan alleen draaien als alle onderdelen in balans zijn en elkaar versterken.
Geldt voor vrijwel alle enz. Mimofactor benaderingen gaan vrijwel altijd de
Verbinden van de diverse ketens
dip in. Maar risico dat de kringloop spaak loopt door onzinregels en niet in de praktijk staan/ werken
Ronde 3. Waarom doe je het? Verbinden met eigen bedrijf en eigen drijfveren. Energie kwijt kunnen, natuurkrachten ervaren, natuurschoon doorleven, omgang met dieren en mensen, lichamelijk moe worden, relativering van het leven, wortels voelen. Natuur, zorg voor elkaar en omgeving (verantwoordelijkheid naar elkaar, saamhorigheid), rust, genieten. Geld is geen doel maar middel, betrokkenheid, beter toekomstperspectief, wederzijdse waardering. Relaties, verbindingen, herkenning, erkenning (van de rol of het vak), leuk, aardig opweekend, inspiratie, ontspanning, nieuwe aanpak. Innerlijke kwaliteit, natuurkracht ervaren (moet je veel kennis van hebben dus is een uitdaging), ethiek. Overdragen van liefde voor de natuur en landschap aan geïnteresseerden: jeugd en maatschappij
Geld is middel, geen doel om respect voor natuur en elkaar op te bouwen. Persoonlijke groei, samenwerking, samen gezond voedsel verbouwen, gevoel van productief zijn met een goed doel t.a.v. mens, dier en milieu. Doel van gezond leven bewustzijnsverandering, mentaliteitsverandering t.o.v. de wereld om je heen. Tot de jezelf komen, de kern buiten materieel, Doorgeven aan andere generaties. Overbrengen van kennis. Aarde, natuur beleving, voedsel opvoeding, LEVENS MIDDEL, ritme geest en zakelijk.
5
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
Global café rond het thema Geld
1
OPTIES
KANSEN
VALKUILEN
Abonnementsystemen
Het abonnementensysteem kent
Gewaarschuwd werd er voor evt. fiscale
waarin een stuk voorfinan-
vooral voordelen wat betreft betrok-
implicaties van deze vorm van voorfinancie-
ciering van de af te nemen producten wordt geregeld
kenheid en zichtbaarheid en natuurlijk de voorfinanciering voor aan-
ring.
en soms ook een stuk
schaffen poot- en zaadgoed e.d.
risicodeling bij bv. tegenvallende oogsten 2
3
Adoptie van koeien, maar ook bv. fruitbomen, grond
Als belangrijkste voordeel wordt hier extra financiering genoemd en ook
Bij nadelen hier de ‘bemoeienis’ van buiten genoemd en het belang om de vorm van de
etc.
wel betrokkenheid bij het bedrijf,
relatie goed vast te leggen om proble-
creëren eigen afzetmarkt.
men/teleurstellingen te voorkomen.
Het opzetten van een Verenigingsstructuur van
Dit werd door sommigen gezien als voordeel van betrokkenheid, zicht-
Er werden ook veel nadelen gezien. Verlies autonomie, wisselende besturen die telkens
consumenten (of produ-
baarheid, continuïteit, netwerkfunctie
het wiel uitvinden en mogelijke juridische
centen)
en ook het feit dat je richting gemeenten e.d. meer ‘positie’ kunt
complicaties waarbij de verenigingen bv. je bedrijf zouden kunnen opheffen.
opbouwen bv. voor verwerven van een Melkert baan. 4
Opzetten Stichtingsvorm
Ook hier geldt dat je veel kennis moet
waarbij bv. naast het bedrijf een stichting functio-
hebben over de consequenties van een stichtingsvorm
neert die zorgt voor toegankelijkheid en kwaliteit van de omgeving van het bedrijf. Samenvattend is er vooral behoefte aan juridische en fiscale adviezen over implicaties van financiële relaties tussen consumenten en producenten.
6
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
Global café rond het thema Menskracht We zitten allemaal vol met menskracht. Hoe kunnen we deze binnen een Lokaal Boer-Consument Verband inzetten om verder te komen? (Cursief is wat wij al op de flap hadden gezet, als aanzet) Drijfveren algemeen •
Contact boer-consument leidt tot werkelijke waardering en verbondenheid. Dit besef van wederzijdse afhankelijkheid
•
leidt tot preventie van criminaliteit, geweld en onverschilligheid. Economie niet baseren op “eigendom’ en ‘vraag / aanbod’
•
Plezier in het bedrijf delen, en soms ook de zorgen.
• •
Burgers en consumenten bekender en vertrouwder maken met het reilen en zeilen op en om de boerderij © Verwondering over de groeikracht en bloeikracht van de natuur verbind boeren en consumenten
•
Consumenten betrekken bij het boerenleven.
• •
Door producten rechtstreeks af te zetten wordt het product goedkoper. Bestaansrecht en toekomst veilig stellen, zonder de relatie mens-dier-plant-aarde te verslechteren
•
Inkomen door afzet van producten en diensten
•
Mentaliteitsverandering t.a.v. landbouw en natuur
Groep men-
Activiteit
Kansen
Knelpunten
Drijfveer
Samen met
Een feest orga-
Contact
Vergunningen
Biologisch en duurzaam
consumenten
niseren
Bestaansrecht
Wekelijks oogsten
Draagvlak Neemt werk uit
sen Klantenbinding Klantgerichte product- en bedrijfsontwikkeling ARBO
Rendement en uitstraling
Inkomsten
Tijd
Betrokkenheid
Klantenbinding
Warenwet Verzekering
Integratie Ontmoetingsplek
handen Koken
Binding Voorlichting over de producten en hoe deze worden klaargemaakt Mensen in therapie /
Twee dagen in de week helpen
reïntegratie
Contracten met reïntegratiebureau
Kost de boer aansturing
Lichamelijk werk kan veel rust bieden Werken met dieren is inspirerend en relative-
en zorgverzeke-
rend
raars
Zorgbieder kan veel energie terugkrijgen Boer/ zorgbieder komt meer in de maatschappij te staan Hiermee heb ik affiniteit Mogelijkheid om de helende kracht van groen werk als productiemiddel in te zetten (en er geld mee verdienen)
Mensen uit buurthuizen / kerken
Afhaalpunt
Goede promotie; er komen veel mensen langs
7
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
Samen met vaste klanten
Nieuwsbrief maken
Vaste klanten nemen werk uit han-
Samen nieuwsbrief
Betrokkenheid en begrip bij consumenten Meer motivatie van klanten om voor een
den
maken: komt
bepaalde productiemethode te kiezen
Goede afspraken maken
de informatie dan zo over als de bedoeling is? Ook klanten hebben een volle agenda en weinig tijd voor vrijwilligerswerk.
PR, contacten
Benaderen van
verzorgen
mensen via media voor invulling extra initiatieven op het bedrijf
Betaalde krachten
Stichting maken
Stichting richt zich
Tijdgebrek,
voor educatie / voorlichting
niet alleen op 1 bedrijf, man kan
omdat het stichtingwerk
ontwikkelde pro-
moet gebeu-
ducten ook elders uitzetten
ren naast ander werk.
Winkel runnen
De rentabiliteit moet voldoende zijn om iemand te kunnen betalen
Samen met
Sport, estafette,
Mankracht
Meer betrokkenheid
jeugd en
survival, spelen
Tijd
Door dienstenaanbod meer financiële midde-
kinderen
(in combinatie met gezonde
len voor het aantrekken van betaalde menskracht
voeding Managers
Cursussen voor
Tijd en geld
managers (filevrij) Dierliefheb-
Cursussen over
bers / verzorgers
het verzorgen van dieren
Tijd en geld
Samen met vrijwilliger /
Opzetten en runnen van een
Verblijf organiseren voor scholen / bedrijven / recreatie
betaalde
camping
Kamperen is leuk, en het past binnen de
kracht
behoefte (economisch)
Samen met
Voorlichting
De consument de verschillen tussen gangbare
diëtisten / artsen
over gezonde voeding
producten en biologische producten duidelijk maken. Gezonde voeding geeft levenskracht.
Samenwerken
Samen PR over
Etalagefunctie landbouw; een netwerk van
met andere boeren en
de voordelen van biologische
bedrijven. Doel: centrale organisatie.
hun consu-
landbouw
menten
8
as, vers1feb.doc 1, 26-04-05
