‘Be supportive’
MVO-minnend Nederland in Zeeland bij elkaar ‘Een bescheiden idee en een grote gedachte’. Volgens gedeputeerde Marten Wiersma lagen die aan de basis van het grootse MVO Event dat donderdag 27 maart plaatsvond in de Zeelandhallen in Goes. Een initiatief van de provincie, ondersteund door sponsoren uit het Zeeuwse bedrijfsleven, de Vlaamse ontwikkelingsmaatschappijen en het Ei van Columbus. “Er is in Zeeland heel veel gaande op het gebied van verduurzaming en innovatie en we hebben nog zoveel ambities. Tijd om dat eens breeduit te etaleren.” En zo werd Goes voor een dag het centrum van MVO-minnend Nederland en lieten de Zeeuwen zien dat ze heus niet altijd terughoudend en bescheiden zijn, maar ook flink kunnen uitpakken. Vlaanderen Met een goede mix van illustere Zeeuwen, toonaangevende Zeeuwse bedrijven en spraakmakende Zeeuwse projecten was een tjokvol programma samengesteld waarbij natuurlijk ook de rest van Nederland aan zijn trekken kwam. Vlaanderen leverde een aandeel met twee workshops ‘best practices’ van Vlaamse bedrijven en twee lezingen door deskundigen van de universiteit van Gent. Het is de bedoeling dat Vlaanderen het stokje overneemt en in 2010 een vergelijkbaar MVO Event op eigen bodem organiseert. Good, not less bad De gast met de grootste reputatie was ongetwijfeld de Duitse chemicus Michael Braungart, brein achter het ‘cradle-to-cradle’ concept en veelgevraagd gastspreker. In een melodieus Engels met veel ziz-klanken zette hij zijn ideeën uiteen en bestookte de zaal met oneliners die hij niet vaak genoeg kon herhalen. “Na 30 jaar shame and blame is het tijd voor een andere manier van denken. We moeten niet inzetten op duurzaamheid, dat is het minimum. Niet minder slecht maar goed!” Dat betekent prioriteit geven aan de kwaliteit van het product en zorgen dat de ketens gesloten blijven. Alle materialen moeten onderdeel blijven van de biosfeer of technosfeer, begrippen die door de goede marketing van C2C al aardig ingeburgerd zijn. Braungart is op zoek naar creatieve, vrije mensen die niet bang zijn voor verandering en ernaar streven het leven leuk en zinvol te maken.
-1-
Stepjes en hapjes Al dagen tevoren was hard gewerkt om de Zeelandhallen om te toveren tot een immense beursvloer met achterin een theaterzaal, middenin een lange catwalk met podium en rondom verschillende eilanden met stands en presentaties. Daar presenteerde bijvoorbeeld Mister Green zijn hippe elektrische scooter en de verrassende Segway, een elektrisch aangedreven stepje met een verticale stang. Ideaal om je mee te verplaatsen door voetgangersgebieden. Biologische kwekerij ‘De Grote Verleiding’ offreerde ter plaatse bereide streekhapjes en ook Meatless liet de bezoekers proeven van de snacks waarin hun vleesvervangende vezels waren verwerkt. Bedrijven als Dow en ABN-Amro ontvingen gasten in hun eigen paviljoen. Op de energie- en watereilanden was info te vinden over nieuwe producten en technologieën. Jasjes, dasjes Op de catwalk verscheen met enige regelmaat Froukje Jansen (Llink) om de grote momenten van het MVO-Event aan te kondigen. De eerste was natuurlijk de opening door de minister-president, later gevolgd door de modeshows van ontwerpster Rianne de Witte en de prijsuitreikingen van het Ei van Columbus, in vijf categorieën afgesloten met een hoofdprijs. Voor het sluitstuk en klapstuk van het event zorgden de mannen van Bløf. Pascal Jakobsen liet weten zelden zoveel ‘jasjes, dasjes’ bij hun concerten aan te treffen. Het was inmiddels over achten en na een intensieve dag duurzaamheid en C2C mochten die dasjes wel wat losser en de jasjes uit, want de opwarming was ook aan de Zeelandhallen niet voorbij gegaan. Kids4 Peace Met 77 stands, 23 workshops en lezingen, 104 deskundigen en 150 man crew kon er geen twijfel over bestaan. De Zeelandhallen waren op 27 maart vol, overvol. De hele morgen werden dozen, tassen, displays en koffers naar binnen gesjouwd, stonden gastheren en gastvrouwen klaar, strak in het pak of in smetteloze witte blouse en liepen veel breedgeschouderde ‘oortjes’ rond in donkere pakken en met kale kruinen. En toen moesten de ruim 2000 bezoekers nog komen…. Temidden van al die grote mensen, viel het kleine groepje scholieren van de Goese Holtkampschool wat in het niet. De zevende groepers waren in Goes gaan rondkijken waar ze het zoal veilig, prettig en vredig vonden en waar niet. Van de belangrijkste punten hadden ze foto’s gemaakt en die wilden ze tijdens het event laten zien. Aan andere onderwijstafels wisselden studenten en docenten van verschillende opleidingen ervaringen uit. Zeeuwen in de hoofdrol Vóór alle workshops, lezingen en tafelgesprekken konden beginnen, was het wachten op Jan-Peter Balkenende die als regeringsleider én Zeeuw deze grootse manifestatie zou openen. In zijn toespraak wond de premier er geen doekjes om: ‘Zeeland is een prachtige provincie en vandaag spelen Zeeuwen de hoofdrol.’
-2-
Hij refereerde aan Ben de Rooij en Ruben de Meijer, twee Zeeuwse ondernemers die al werk hebben gemaakt van milieuzorg en daar succesvol mee zijn. Tegelijk vroeg hij ook aandacht voor de grootste consument van Nederland: de overheid. Deze koopt jaarlijks voor zo’n 40 miljard euro in en de ambitie is om dat in 2010 100% duurzaam te doen. Met drie klinkende slagen op de gong opende Balkenende het MVO-festijn en maakte daarna een rondje over de beurs. Bij de stand van stichting Stimular lanceerde hij de CO2 meter. Dit is een uitbreiding op de milieubarometer die Stimular al een aantal jaren helpt implementeren bij veel Zeeuwse bedrijven. Gebruikers van de milieubarometer krijgen automatisch toegang tot deze uitbreiding waarmee ze de CO2-uitstoot van hun bedrijfsactiviteiten kunnen meten. Aaneenschakeling Tegelijk ontrolde zich in de naastgelegen vier bioscoopzalen en drie Carambowlzalen een aaneenschakeling van lezingen en workshops waarbij werkelijk alle grote namen op MVO-gebied van zich lieten horen. Bart-Jan Krouwel van de Rabobank beweerde: ‘MVO is geen idealisme’ en de spraakmakende architect Thomas Rau sprak over zijn ‘One Planet Architecture’. Deskundigen van Zeeuwse bodem -onder meer vanuit de Hogeschool, Delta, Zeeland Seaports, Dow Chemical en de gemeente Goes- werkten naast experts vanuit de NCDO, MVO Nederland, CSR Academy, Triodos bank, DHV en NEN. En onder het poolen in de Carambowlzaal konden adviezen en ervaringen worden uitgewisseld in een meer intieme sfeer. Zelden zullen op één dag in zo’n groot gezelschap zo vaak de woorden ‘duurzaamheid’, ‘milieu’, ‘innovatie’ en ‘verandering’ in de mond genomen zijn. ‘Wat er is, is er’ Berthold Gunster en zijn charmante assistent Steije onderhielden het publiek in de theaterzaal met verschillende varianten van hun ‘Ja maar show’. Naast humor en de -deze dag wel zeer toepasselijke- ijsbrekers, legde Gunster de zaal een paar doordenkertjes voor. “Problemen bestaan op basis van aannames, vanuit onze verwachtingen en wensen”, stelde de presentator. “Ik ben een feit en de problemen komen naar mij toe. Maar je kunt het ook op een andere manier bekijken: wat er is, is er. Dat zijn de feiten en dan is de vraag wat ik daarmee zou kunnen, wat mijn mogelijkheden zijn.” Met hun show wilden de heren het beruchte ‘Ja maar-denken’ een andere richting op kantelen. A thing of beauty Een eerste praktijksituatie bood het debat tussen Michael Braungart en de drie topmannen van Nutsbedrijf Delta, Zeeland Seaports en Thermphos. De managers mochten de expert een vraag stellen terwijl Tjeu van Mierlo van de Zeeuwse Milieufederatie ‘als luis in de pels’ het debat volgde. Hoewel de vragen nogal algemeen waren, deed Braungart een paar pogingen om kwesties van een heel andere kant te belichten. Peter Boerma van Delta raadde hij aan niet teveel te verwachten van de consumenten maar vooral allianties te sluiten met ‘goede’ producenten. Voor Rob de Ruiter van Thermphos had hij het advies om een ngo (niet gouvernementele organisatie) te worden en de keten te sluiten rondom voedingsstoffen, vanaf de mineralen tot en met het afvalzuiveringsslib.
-3-
Hans van der Hart van Zeeland Seaports kreeg de raad om strategische allianties te sluiten met bedrijven en organisaties die de hele cyclus beheren zodat samenwerking en versterking vanzelf ontstaan. ‘Be supportive’ was Braungarts motto, “Kijk wat je kunt ondersteunen, niet wat je moet controleren.” Assistent Steije had ondertussen de mooiste zinnen uit het debat verzameld en legde die aan de luisteraars voor. Met instemmend applaus koos het publiek ‘Make it a thing of beauty’ als de meest aansprekende oneliner. Praktische bezwaren Gerlof van Hoek heeft met belangstelling naar de expert meeting met Braungart geluisterd. Hij is directeur operations bij Zeelandia Bakkerijen in Zierikzee. In zijn bedrijf is een werkgroep duurzaamheidsbeleid geformeerd en hij is nu op zoek naar goede ideeën en ervaringen op het gebied van afvalverwerking, energiebesparing en vermindering van transport. De positieve invalshoek van Braungart spreekt hem aan maar hij constateert tot zijn spijt, wel praktische bezwaren. “De eisen op het gebied van voedselveiligheid zijn de laatste jaren zo verscherpt dat wij ons ‘afval’ niet meer mogen gebruiken als veevoer”, constateert hij. “Veel waardevolle producten worden weggegooid.” Zeelandia bouwt een distributiecentrum en een fabriek in Roemenië zoveel mogelijk met toepassing van de principes van duurzaam bouwen. Architect Thomas Rau, op 27 maart ook aanwezig in Goes, is gevraagd om een ‘second opinion’ te geven op hun bouwplannen. Een tandje concreter Op de beursvloer zit Henk van der Veen aan de koffie. Hij is inspecteur bij het Ministerie van VROM en gespecialiseerd in externe veiligheid. Hij komt bij veel grote Zeeuwse bedrijven over de vloer en is vandaag benieuwd naar de stand van zaken rondom MVO. Hij heeft net een lezing en een workshop bijgewoond en geeft lucht aan zijn gemengde gevoelens. “Er is veel retoriek”, constateert hij, “Bedrijven zeggen dat ze veel doen maar het is veelal niet nieuw en niet duidelijk meetbaar.” Als inspecteur pleit hij voor harde criteria waarmee ‘duurzaamheid’ te kwantificeren is. “Zo kunnen we zeggen welke bedrijven het echt goed doen en welke MVO alleen met de mond belijden.” Over het event heeft hij een duidelijke mening: “Een mooi initiatief van de provincie maar voor mij mag het een tandje concreter.” Spanning meten Buiten blijft het de hele dag druilerig. De mensen van ‘Band op Spanning’ trekken zich daar niets van aan. Met hun mobiele spanningsmeters struinen ze het parkeerterrein af op zoek naar auto’s met een bon achter de voorruit. Daarvan gaan ze de bandenspanning meten en registreren en de banden zo nodig bijvullen. Stijn Costermans van Band op Spanning staat in de kraam op het parkeerterrein, geeft informatie aan voorbijgangers en zorgt voor de koffie. Zijn bedrijf heeft zojuist een Ei van Columbus gewonnen in de categorie ‘Duurzaam product of dienst’. “Het is een eenvoudig concept”, legt Costermans uit, “Autobanden verliezen elke maand 2,5 tot 5% van hun spanning. Door ze bij te
-4-
vullen, bespaar je brandstof, slijten de banden minder snel en beperk je de CO2 uitstoot.” Band op Spanning heeft afspraken met grote bedrijven en gemeenten om de banden periodiek te controleren en werkt verder voor parkeergarages, leasebedrijven en bij evenementen zoals deze. “Welke spanning moeten mijn banden hebben?” wil een mevrouw weten die op weg is naar haar auto. “Dat is per auto verschillend”, antwoordt Costermans, “Wij hebben een database met alle kentekens en de bijbehorende gegevens. Schiet één van mijn collega’s aan die hier rondloopt met een meter, vandaag is onze service gratis voor alle bezoekers aan het MVO Event!” Alles op zijn plaats Aan het eind van de middag rolt Anne-Marie Mol kleefrijst in een blad zeewier om even later zichzelf en anderen te trakteren op een stukje zelfgemaakte sushi. Ze heeft eerst de kunst afgekeken van televisiekok Andy Mc Donald die kookworkshops geeft in een hoek van de beursvloer. “Deze workshops waren als eerste vol”, meldt de projectleider van de provincie Zeeland die ongeveer een jaar geleden begon met de ideeën voor dit evenement. Ze heeft de laatste maanden heel hard gewerkt maar is vandaag tevreden en voldaan. “Ik zie alleen maar blije gezichten, iedereen komt me vertellen hoe waardevol en bijzonder deze dag is.” Dit project is in veel opzichten bijzonder geweest voor de provincie. Het komt zelden voor dat de overheid zelf sponsors gaat zoeken en zelf zo’n grote congresorganisatie ter hand neemt. “Het werd steeds groter”, vertelt Anne-Marie. “Toen we hoorden dat Bløf wilde komen spelen maar dan wel in de Zeelandhallen, ontstond het idee van de beurs in combinatie met lezingen en workshops. Uiteindelijk viel alles op zijn plaats en konden we alle grote namen naar Goes toehalen.” Voor toekomstige organisatoren van MVO-manifestaties heeft ze nog een tip: “Huur een goed bureau in en wees vasthoudend. Het is ongelooflijk hoeveel mensen je dan in beweging kunt krijgen voor een heel goed thema en een onvergetelijke dag!” Tekst: Marianne Dagevos Foto Marten Wiersma: Mechteld Jansen Fotografie: Willem Mieras
-5-
