Jaarverslag Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland, regio Zeeland

Jaarverslag 2015 Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland, regio Zeeland

Inhoudsopgave Jaarverslag 2015

Pag. 3 Pag. 4 Pag. 8 Pag. 10 Pag. 11 Pag. 12 Pag. 13 Pag. 15 Pag. 17 Pag. 17 Pag. 18 Pag. 19 Pag. 20

Voorwoord Begeleiding asiel Integratie Inburgering Participatie Belangenbehartiging Draagvlakverbreding Vrijwilligers en stagiairs Fondsenwerving Behaalde resultaten Een vooruitblik naar 2016 VluchtelingenWerk in Zeeland in cijfers Hoe is Stichting VluchtelingenWerk in Zeeland georganiseerd?

2 / VluchtelingenWerk Zeeland - Jaarverslag 2015

Voorwoord Het jaar 2015 begon rustig, maar vanaf april was er een sterke groei van het aantal mensen dat naar de Griekse eilanden Kos en Lesbos vluchtte. Uiteindelijk zijn er afgelopen jaar 1 miljoen vluchtelingen naar Europa gekomen en dat hebben we ook in onze regio gemerkt. Begin september verscheen de aangrijpende foto van het jongetje Aylan Kurdi, verdronken aangespoeld op een Turks strand. Deze iconische foto liet niemand onberoerd en maakte het beste in veel mensen los. Het leek er even op dat er een breed draagvlak was ontstaan voor het leed van medemensen die hun huis en haard moesten verlaten. Helaas moeten inmiddels zelfvertrouwen en bereidwilligheid van velen hun plaats in de media delen met wantrouwen en afwijzing door weinigen. Media versterken het ongenoegen. Veel politici laten zich leiden door dit ongenoegen of – erger nog – voeden die. Met als gevolg dat grenzen worden gesloten en mannen, vrouwen en kinderen in onmenselijke situaties terechtkomen. In plaats van het aangaan van deze humanitaire uitdaging wordt het probleem opgeblazen en zo veel mogelijk afgeschoven op buurlanden.

Terug naar 2015. Wat hebben we hard gewerkt! Dankzij onze enthousiaste en betrokken vrijwilligers en medewerkers hebben wij onze missie uitgevoerd. We hebben waargemaakt waar we voor staan. We willen onze opdrachtgevers, financiers, medewerkers, vrijwilligers en anderen die ons steunen hartelijk bedanken voor de samenwerking. In dit jaarverslag kunt u lezen wat de mensen van de inmiddels voormalige stichting VluchtelingenWerk Zeeland in 2015 hebben bereikt.

Mirjam Huisman Directeur-bestuurder VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland

Om aantallen in perspectief te plaatsen: tijdens de Eerste Wereldoorlog honderd jaar geleden vluchtten 1 miljoen Belgen naar ons land. In 2015 vroegen 60.000 mensen asiel aan in ons land. Evenzoveel mensen meldden zich aan als vrijwilliger bij onder meer VluchtelingenWerk. Die enorme betrokkenheid en grote bereidheid de medemens bij te staan, hebben we ook in onze regio gevoeld. Terwijl we vele asielzoekers en vluchtelingen begeleidden, opvanglocaties openden, en nieuwe vrijwilligers inwerkten, waren we achter de schermen een fusie aan het voorbereiden. Vier stichtingen in ZuidHolland en Zeeland zijn op 1 januari 2016 gefuseerd tot VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland. Door de krachten te bundelen, kunnen we flinke besparingen realiseren. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor het begeleiden van vluchtelingen en kunnen we meer specialistische kennis aan ons binden. Op die manier zijn we klaar voor de toekomst en hebben we een solide organisatie waarmee we nóg beter vluchtelingen kunnen helpen van aankomst tot zelfredzaamheid.

De missie: VluchtelingenWerk komt op voor de rechten van vluchtelingen en helpt hen bij het opbouwen van een nieuw bestaan. Nederland heeft de plicht vluchtelingen te beschermen en een menswaardig bestaan te bieden. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en internationale mensenrechtenverdragen zijn leidraad voor VluchtelingenWerk.


Željana Miljuš Regiomanager Zeeland, voormalig directeur VluchtelingenWerk Zeeland

Colofon Uitgave/redactie: Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland, regio Zeeland Westsingel 58-01, 4461 DM Goes Eindredactie: Ronneke van den Wildenberg Foto voorpagina: Henk Colijn, nieuwjaarsreceptie Wissekerke Opmaak / DTP: Apner Ontwerpbureau, www.apner.nl Druk: Drukkerij LNO, Zierikzee Oplage: 400

Begeleiding asiel Asiel In Zeeland waren in 2015 drie Asielzoekerscentra (AZC) en een noodopvang gevestigd. De kerntaak van de vrijwilligers op de AZC’s is juridische begeleiding bieden aan de bewoners van het AZC.

Op zaterdag 3 oktober hield het COA een open dag waarop ook VluchtelingenWerk aanwezig was met een infostand en enkele films vertoonde. Voor deze open dag was veel positieve belangstelling.

AZC Goes

AZC Terneuzen

Het AZC in Goes is een Gezinslocatie (GL). Dat betekent dat uitgeprocedeerde gezinnen met minderjarige kinderen er gehuisvest worden met de bedoeling tijdens hun verblijf te werken aan terugkeer naar hun eigen land. Het accent ligt op het onderzoeken van eventuele mogelijkheden om toch nog een procedure op te starten en op het voeren van gesprekken over de (on)mogelijkheden van terugkeer, dit alles met de bijbehorende emoties.

In december werd in de gemeente Terneuzen een noodopvang geopend op een gedeelte van het vakantiepark Marina Beach bij Hoek. Deze opvang is bedoeld voor de periode van een jaar en biedt plaats aan 600 bewoners. VluchtelingenWerk heeft op deze locatie een eigen kantoor ingericht en is begonnen met het opzetten van een medewerkersteam. Met ondersteuning van enkele ervaren medewerkers van onze locatie in Terneuzen is in december begonnen met de juridische begeleiding van de bewoners. Naast een aantal bewoners, dat wacht om toegelaten te worden tot de asielprocedure, is ook een groot deel al in het bezit van een verblijfsvergunning en mogen zij een aanvraag voor gezinshereniging indienen.

Het medewerkersteam van VluchtelingenWerk in AZC Goes GL bestond begin 2015 uit twaalf medewerkers, waarvan twee stagiaires. Met het oog op de komende opening van AZC Middelburg werden in het eerste half jaar nog negen nieuwe medewerkers ingewerkt. Samen waren zij vier dagen per week aanwezig om spreekuur te houden. Na de opening van AZC Middelburg bleven er in AZC Goes GL nog acht vrijwilligers over en is het aantal spreekuurdagen teruggebracht tot drie dagen per week. De medewerkers hebben in dit jaar 302 bewoners begeleid. Met hen werden in totaal 988 gesprekken gevoerd. 841 keer betrof dit begeleiding van de asielprocedure, 90 keer gezinshereniging, 38 keer terugkeer en 19 keer overige onderwerpen. Er werden 7 nieuwe procedures Gezinshereniging opgestart. Op zaterdag 13 juni hield het COA in AZC Goes voor de eerste keer een open dag. VluchtelingenWerk verzorgde een infostand en draaide een paar films over het leven als vluchteling in Nederland. De open dag werd bezocht door ongeveer 200 mensen.

AZC Middelburg Na een uitgebreide verbouwing werd het voormalige verzorgingshuis Swerfrust eind juni als AZC Middelburg in gebruik genomen. Vanaf het begin was VluchtelingenWerk vier dagen per week aanwezig om juridisch spreekuur te houden voor de bewoners. De snelle instroom van nieuwe bewoners zorgde meteen voor een hoge werkdruk. De negen reeds in AZC Goes ingewerkte medewerkers hebben in dit halve jaar 240 bewoners begeleid. Met hen werden in totaal 631 gesprekken gevoerd. 303 keer betrof dit begeleiding van de asielprocedure, 268 keer gezinshereniging en 60 keer overige onderwerpen. Er werden 28 nieuwe procedures Gezinshereniging opgestart.


Noodopvang Zeelandhallen Om de hoge instroom van vluchtelingen op te vangen, werd eind juli in de Zeelandhallen te Goes een tijdelijke noodopvang geopend voor 300 vluchtelingen. Zij werden hier geplaatst in afwachting van de start van hun asielprocedure. Deze noodopvang was drie maanden open en werd conform afspraken met de gemeente eind oktober weer gesloten. Omdat de behoefte aan noodopvang echter groot bleef, is besloten deze noodopvang in december weer te openen, nu voor een maximum van 450 bewoners. VluchtelingenWerk hield in de noodopvang gedurende de eerste periode met vier vrijwilligers twee middagen per week spreekuur, in de tweede periode is dat uitgebreid tot drie middagen per week. De vluchtelingen kregen voorlichting over de komende asielprocedure en ze werden geholpen met het opsporen van vermiste familieleden en diverse andere vragen.

Gezinshereniging Eén van de mensenrechten is het recht op huwelijk en gezin, vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de mens. Mensen die een verblijfsvergunning asiel hebben ontvangen hebben het recht om binnen 3 maanden na ontvangst van hun vergunning een procedure te starten om hun eventuele partner en kinderen naar Nederland over te laten komen. De gezinsband dient aangetoond te worden. Het best is om dat aan te kunnen tonen met identiteitsdocumenten zoals o.m. huwelijksakte, paspoort. In sommige herkomstlanden van cliënten zijn echter geen documenten te verkrijgen. Zijn er geen documenten beschikbaar dan kan de gezinsband aangetoond worden door DNA-onderzoek en/of door identificerende interviews. Om de reis van het thuisland naar Nederland te ondernemen kan er dan gebruik gemaakt worden van een laissez-passer, een eenmalig reisdocument, afgegeven door een Nederlandse ambassade. Ondanks de op het oog eenvoudige voorwaarden, is de praktijk toch vaak weerspannig en kunnen de procedures moeizaam verlopen. Aanvragen voor gezinshereniging geschieden over het algemeen in het AZC, de verdere acties komen meer terecht bij de juridische medewerkers gezinshereniging van de locaties in de gemeenten.


Projecten Asiel in het AZC Tell Me More In het kader van het project voor kinderen Tell me More hield VluchtelingenWerk wekelijks een kinderspreekuur op de woensdagavond. Dit werd wekelijks door gemiddeld 10 kinderen bezocht. Daarnaast werd twee keer een voorlichtingsbijeenkomst gehouden. Het project is eind juni beëindigd.

Samenspel In het muziekproject Samenspel volgden kinderen van het Taal Expertise Centrum in Goes een interactief muziekprogramma. De kinderen waren bewoners van het AZC in Goes. Door te zingen en te dansen konden zij weer even kind zijn, plezier hebben en hun zelfvertrouwen versterken. Het project werd in februari 2015 afgesloten met een concert in Arnhem waar zij samen met kinderen van reguliere basisscholen optraden. Doelstellingen van het project waren de sociale drempel te verlagen en de integratie te stimuleren.

RSR (Regionaal Steunpunt Rechtsbescherming) VluchtelingenWerk Nederland voert sinds juli 2013 een pilot uit waarin juridische begeleiding wordt gegeven aan vluchtelingen die niet (meer) tot de doelgroep van VluchtelingenWerk behoren. In 2015 zijn er 878 cliëntgesprekken gevoerd in 104 dossiers. Ook in 2015 kwamen er vooral vragen rondom gezinsherenigingsprocedures aan de orde.

Verhuizen naar Serooskerke door Izaäk Geschiere (verschenen in 2015 in de Serooskerkse Waker, van de dorpsraad van Serooskerke op Walcheren)

 Motaz Haj Mahmoud is getrouwd met Lama Al-Bayari en samen hebben ze twee zonen: Eazan (14) en Zaid (8). Tot begin dit jaar woonden ze in Syrië, in de hoofdstad Damascus. Nu wonen ze in Serooskerke. Daar zoek ik ze op en vertellen ze hun verhaal. In 2011, het jaar van de Arabische Lente, waren er ook protesten en demonstraties in Damascus tegen het bewind van Bashar Al-Assad. Deze begonnen in maart en na enkele maanden werd de opstand gewelddadig. Delen van Damascus, een van de oudste steden ter wereld, werden regelmatig gebombardeerd. Ook het deel waar de familie Haj Mahmoud woonde. Ze woonden in een buitenwijk die tussen de strijdende partijen lag. De bombardementen waren zo hevig dat ze besloten hun eigen huis te verlaten eind 2011 en een huis te huren in een wijk die niet werd gebombardeerd, een “safe area”. Motaz behield zijn baan. Hij was al 20 jaar boekhouder bij een groot winkelbedrijf. In de loop van de jaren werd het leven in Damascus gevaarlijker. Op de weg van huis naar zijn werk moest Motaz 7 à 8 keer stoppen. Dan werd zijn identiteit gecontroleerd en zijn auto doorzocht. Op zijn werk dook hij steeds vaker onder zijn bureau omdat er in de buurt bommen neerkwamen. Ze probeerden 2 keer een visum te krijgen voor de Verenigde Staten. Het was een broer van Motaz gelukt om dat voor elkaar te krijgen. Bij hen lukte het niet. Ze weten niet waarom. Een andere broer woont al jaren in Saoedi-Arabië. Hij heeft een goede baan daar en was bereid de familie financieel te ondersteunen zodat ze plannen konden maken om naar Europa te vluchten. Op mijn vraag waarom ze dan niet voor Saoedi- Arabië kozen antwoorden ze dat daar geen onderwijs voor hun kinderen werd geboden, dat Motaz daar niet zou kunnen werken en dat ze daar vast zouden zitten. Het is daar “come and stay”. Lama zegt dat ze het laatste beslissende duwtje heeft gegeven om daadwerkelijk naar Europa te vluchten. Ze vond het te gevaarlijk voor haar kinderen. Op het laatst was er slechts 4 uur per dag elektriciteit, met batterijen zorgden ze voor verlichting. Water, ook om te wassen, moesten ze kopen als het al te koop was. De jongens volgden lessen in klassen van 90 leerlingen. “Chaos, too much noise”.  Op 15 januari vertrok Motaz - alleen - met een gehuurde auto naar Beiroet, Libanon. “Black days”. Van daar vloog hij naar Turkije, waar hij een maand verbleef. In februari stak hij per boot over naar Chios, een Grieks eiland voor de kust van Turkije, bootkaartje: € 1000,--. Hij kon kiezen tussen een soort veerboot (4 keer zo duur) en een veel risicovollere overtocht per rubberboot samen met 40 anderen. “I can swim well”. Het was de tweede keer dat hij voor de overtocht had betaald. De eerste keer werd hij bedrogen en hoorde hij niets meer van zijn contactpersoon. “ You’re powerless”. Na 3 dagen kwam hij in Athene aan. In een geblindeerde bestelauto werd hij samen met drie anderen in 4 dagen naar Rotterdam gebracht. Daar kwam hij aan op 13 maart. Totale kosten: € 9000,--. Waarom Nederland? Hier kunnen de kinderen goed onderwijs volgen (zij hebben de toekomst!) en in Nederland is de hereniging van het gezin goed geregeld en verloopt vlot. Dat is het verhaal maar ze weten van mensen die ze hebben leren kennen dat het niet altijd het geval is. Zij hebben geluk gehad, want op 13 oktober kwamen vrouw en zoons aan op Schiphol en konden ze samen aan hun nieuwe toekomst gaan bouwen op Serooskerke. De angst en de nachtmerries verdwenen naar de achtergrond.  Waarom Zeeland, Serooskerke? Een vriend van Motaz woont in Renesse en heeft de provincie aanbevolen en Lama wilde “not get lost in a big city”. Ze wilde niet verdwijnen in de massa. Ze hebben een verblijfsvergunning voor 5 jaar. Ze moeten binnen 3 jaar hun diploma voor inburgering hebben behaald. En als ze ook kunnen aantonen dat ze “goede burgers” zijn, zullen ze ongetwijfeld daarna de Nederlandse identiteit verwerven.   Hoe zien ze de nabije toekomst? Ze zijn zeer te spreken over de hulp en begeleiding van Vluchtelingenwerk Zeeland en het COA. Motaz en Lama gaan op 11 december starten met de lessen Nederlands


en de inburgeringcursus aan Scalda. Ze gaan hard aan de studie want ze willen voorkomen dat hun zonen, die de taal veel gemakkelijker zullen oppikken, voor hen moeten gaan vertalen op bijvoorbeeld het gemeentehuis of bij de dokter. Ze hebben vertrouwen in de toekomst, hebben tot nu toe ervaren dat Nederlandse mensen vriendelijk zijn, graag willen helpen. Hopelijk kunnen ze hem ook aan werk helpen, want hij wil graag aan de slag, als het kan. Ze willen graag contact met Serooskerkenaren: “Hoe denken ze over ons, gedragen onze kinderen zich?” Ze hebben de intocht van Sinterklaas bijgewoond. Lama werd op de foto gezet. De eerste vrouw met een hoofddoek bij de intocht van Sinterklaas op Serooskerke? “No problem”. Ze willen erbij horen: Eazan en Zaid voetballen bij Seroos. Op mijn vraag of ze niet angstig zijn na de gebeurtenissen in Parijs antwoordt Lama dat de terroristen geen echte moslims zijn, in haar beleving. Ze vertelt dat ze christelijke vrienden hadden in Damascus en dat in vrede samenleven en naastenliefde in allebei de godsdiensten kernbegrippen zijn. “We are liberal moslims”. Is ze niet bang gediscrimineerd te worden omdat ze een hoofddoek draagt? Ze heeft dat absoluut niet ervaren tot nu toe. ‘Wie goed doet, goed ontmoet’ is hun credo. De kunstkerstboom staat al klaar. “We love the lights”.   Tenslotte vraag ik wat hun grote droom is. Ze dromen van vrede in Syrië zodat ze terug kunnen keren naar hun geboorteland. “Maar”, zegt Motaz, “The situation is very complex”.


Integratie Vluchtelingen die na een asielprocedure een verblijfsvergunning ontvangen, krijgen een woning toegewezen in een gemeente en kunnen beginnen met het opbouwen van een nieuw bestaan. Dat is niet altijd even gemakkelijk zonder kennis van de Nederlandse taal en de regels in ons land. De vrijwilligers van VluchtelingenWerk in de gemeenten ondersteunen de vluchtelingen daarbij. In Zeeland waren zij in 2015 op vijf locaties in elf gemeenten actief. Maatschappelijke begeleiding is een kerntaak van de vrijwilligers van VluchtelingenWerk in de gemeenten. Doel van de begeleiding is de basis helpen leggen om te kunnen integreren in de Nederlandse samenleving. Investeren in een goede start levert nieuwe Nederlanders op die hun nieuwe leven graag tot een succes maken. Dit is in hun belang en in het belang van de Nederlandse samenleving. Maatschappelijke begeleiders ondersteunen bijvoorbeeld bij het inrichten van de woning, het invullen van formulieren, het afsluiten van een verzekering of bij budgetbeheer, maar ook begeleiden ze afspraken bij dokter, GGD, tandarts, Sociale Dienst etc. Als gevolg van de hoge instroom van vluchtelingen de laatste jaren en daar tegenover de bezuinigingen van gemeenten op de subsidies is de termijn voor de maatschappelijke begeleiding op alle locaties in Zeeland teruggebracht naar maximaal 1 of 2 jaar. Dit heeft op de werkwijze en methodieken van begeleiding uiteraard invloed. Voor de vrijwilligers heeft dit in hun begeleiding gevolgen en dat is flink wennen voor sommige vrijwilligers die al jarenlang voor VW werkzaam zijn.

Huisvesting kleine kernen Waar het voorheen zo was dat statushouders in de meeste plattelandsgemeenten vooral in de grote kernen werden gehuisvest, werd in 2015 met deze trend gebroken. Gezien de grotere vraag naar woningen werden ook in meerdere kleinere kernen statushouders gehuisvest. Soms bracht dit nieuwe uitdagingen met zich mee; vervoer naar school, VluchtelingenWerk of supermarkt is in enkele gevallen echt een uitdaging en een tijd en geld rovende bezigheid voor de cliënten. Aan de andere kant hebben we ervaren dat juist het integreren in kleinere kernen vaak prettig verloopt. We hebben verschillende positieve ervaringen opgedaan waarin de buren, dorpsgenoten, de kerken, verenigingen etc. klaar stonden om de statushouders te verwelkomen en met raad en daad bij te staan.

Producten De maatschappelijke begeleiding bestaat uit verschillende deeldiensten. De volgende diensten zijn in Zeeland aangeboden, niet elke gemeente neemt dezelfde diensten af.


Pre-vestiging VluchtelingenWerk bemiddelt voor statushouders / vluchtelingen met COA, gemeente en woningcorporaties bij de overgang van de centrale opvang naar woonruimte in de hun toegewezen gemeente. Hierdoor kunnen de door de gemeente in het kader van de taakstelling huisvesting beschikbaar gestelde woningen vlot worden ingevuld. Pre-vestiging duurt tot de ondertekening van het huurcontract. De vrijwilligers begeleiden de statushouders, die vaak van ver in het land naar de gemeente moeten reizen, bij de eerste bezichtiging van de woning. Coaching vestiging en materiële rechtspositie (maatschappelijke begeleiding) Deze begeleiding is gericht op het op orde brengen van praktische zaken na aankomst van vluchtelingen in de gemeente en gaat van start zodra het huurcontract wordt getekend. De vrijwilliger coacht de vluchteling bij het regelwerk rond wonen, zorg, werk, inkomen, verzekeringen, onderwijs en overige basisvoorzieningen. De vluchteling moet vaak binnen enkele weken veel hebben geregeld omdat hij dan het AZC moet verlaten en definitief verhuist naar de woning. Belangrijk hierbij is het gebruik van checklisten, die door VluchtelingenWerk zijn ontwikkeld. Cliënten zijn geïnformeerd over en ondersteund bij het verkrijgen van hun materiële rechten. Hierbij valt te denken aan het regelen van de lening voor de inrichting van de woning, de aanvraag van verschillende toeslagen en kinderbijslag, budgettering, kwijtschelding gemeentelijke belastingen etc. Verblijfsrechtelijke begeleiding Al heeft de vluchteling een verblijfsvergunning, verblijfsrechtelijke begeleiding blijft van essentieel belang. Bijvoorbeeld op het gebied van gezinshereniging of verlengingen van vergunningen is begeleiding nodig. Daarnaast bieden de juridische vrijwilligers op de locaties begeleiding aan uitgeprocedeerden. Voor de juridische begeleiding zijn specifiek daarvoor opgeleide vrijwilligers actief, die een hoge mate van expertise bezitten. De juridische vrijwilligers leggen frequent contacten met o.a. advocaten, de IND, ambassades en het Rode Kruis. Coaching integratie en participatie Dit is maatwerk en richt zich erop vluchtelingen in de samenleving zelfstandig hun weg te leren vinden. Nadat alle praktische en administratieve zaken in het traject ‘coaching vestiging en materiële rechtspositie’ geregeld zijn, leren zij nu vaardigheden om zaken zelf te regelen. De begeleiding van VluchtelingenWerk is erop gericht naar de zelfredzaamheid van de cliënten toe te werken. De nadruk in deze fase ligt op coaching en planmatig werken aan een actieve en positieve inzet van de vluchteling om in de Nederlandse samenleving te kunnen participeren en een volgende stap op de participatieladder te zetten.

Gezinsherenigingen Op de locaties van VluchtelingenWerk in de gemeenten zijn gespecialiseerde vrijwilligers in dienst die de vluchtelingen ondersteunen bij verdere acties in de procedure voor gezinshereniging. Juridisch begeleider gezinshereniging Jilly van den Ameele: ‘Ik heb al vele gezinsherenigingsprocedures gestart en tot een goed einde zien komen. Het weerzien van gezinsleden is altijd een feestelijke en tevens ook een emotionele gebeurtenis. Momenteel begeleid ik zo’n 20-tal gezinsherenigingsprocedures, zowel bij de decentrale locatie in Terneuzen als in het AZC Terneuzen. Ik heb vaak het idee dat je bij elke afzonderlijke procedure maatwerk moet leveren. Je hebt met diverse nationaliteiten te maken en met even zo vele ambassades en plaatselijke regels. De statushouders zijn vaak, begrijpelijkerwijs, ongeduldig en door de drukte vanwege de hoge instroom het laatste jaar, moet men geduld uitoefenen. Twee zeer uiteenlopende praktijk procedure voorbeelden van de laatste maanden: een zeer snelle positieve en een zeer - nog lopende - uitermate moeizame en frustrerende casus. • Meneer, afkomstig uit Eritrea wenst zijn vrouw over te laten komen. Het huwelijk en de identiteit zijn met geen enkel document aan te tonen. Vrij snel na het starten van de procedure krijgt mevrouw een identificerend interview op de Nederlandse ambassade te Soedan (in Eritrea is er geen Nederlandse ambassade) en meneer in Nederland. Drie dagen na het interview van meneer wordt er al groen licht gegeven en komt mevrouw vrij spoedig daarna op een Laissez Passez naar Nederland. • Meneer, geboren in Saoedi-Arabië, woonde in het Palestijnse gebied. Vrouw en kinderen hebben een Palestijns paspoort en wonen in Gaza. Allen hebben ze de benodigde documenten. Ondanks het feit dat alle benodigde documenten in orde waren (Machtiging tot Voorlopig Verblijf) is voor de tweede keer de termijn verstreken waarbinnen ze naar Nederland moesten reizen. Ondanks alle medewerking van zowel de Nederlandse vertegenwoordiging bij de Palestijnse Autoriteit, de Immigratie- en Naturalisatiedienst en intensief e-mailverkeer met alle betrokkenen, bleek het onmogelijk voor de vrouw en kinderen om Gaza te verlaten en Israël binnen te komen. Bij andere pogingen bleek het onmogelijk om via Israël een ander land binnen te komen om naar Nederland te reizen. En vanuit Israël naar Nederland vliegen kan niet omdat de mensen een Palestijns paspoort hebben. Dit is heel kort geschetst een vicieuze cirkel die - op grond van onbegrijpelijke regels - kennelijk (nog) niet te doorbreken valt. Naast de asiel gerelateerde gezinsherenigingen heb ik van tijd tot tijd ook te maken met oud-cliënten die een partner naar Nederland laten komen op een reguliere procedure. Daarvoor gelden geheel andere voorwaarden. De Nederlandse partij moet bijvoorbeeld aan de inkomenseis voldoen en minimaal een jaarcontract voor werk hebben. De buitenlandse partij moet in het herkomstland al aan het inburgeringsvereiste


voldoen door op de Nederlandse ambassade ter plaatse een examen af te leggen om hun kennis van het Nederlands te toetsen’. In 2015 zijn in totaal 175 nareizigers met hun familielid of –leden in Zeeland herenigd.

Hervestigde (ook wel: uitgenodigde) vluchtelingen De meeste vluchtelingen worden opgevangen in de herkomstregio, vaak de armste landen in de wereld. Ze verblijven daar soms jarenlang in een uitzichtloze situatie: terugkeer naar hun eigen land is (nog) niet mogelijk en ze kunnen geen nieuw bestaan opbouwen in het land waar ze verblijven. Hervestiging naar een ander land is voor deze vluchtelingen vaak het laatste redmiddel. Hervestigde vluchtelingen zijn door de UNHCR (de Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) geselecteerd op meest schrijnende situaties in - met name - vluchtelingenkampen. Nederland heeft een verdrag getekend met 25 landen wereldwijd, waarin deze hervestiging van vluchtelingen is geregeld. Jaarlijks worden er in Nederland 500 uitgenodigde vluchtelingen opgenomen. Het COA zorgt in het kamp voor de voorbereiding op hun komst naar Nederland en onderhoudt het contact met gemeenten waar zij komen te wonen en met VluchtelingenWerk in die gemeenten. De hervestigde vluchtelingen komen vanuit een vluchtelingenkamp via Schiphol direct naar een woning in een gemeente, zij hoeven geen asielprocedure te doorlopen. Dit geeft voor de betreffende gemeenten en VluchtelingenWerk een andere aanpak in de eerste begeleiding. Er vindt een nauwe samenwerking plaats tussen de verschillende betrokken instanties, zoals COA, IND, gemeenten en VluchtelingenWerk. In 2015 werden in totaal 41 hervestigde vluchtelingen gehuisvest in Zeeland.

Projecten Integratie Eurowijzer In 2015 is het project Eurowijzer van start gegaan. VluchtelingenWerk Nederland wil door de landelijke inzet van 200 gericht getrainde vrijwilligers bijdragen aan een beter vangnet voor 500 vluchtelingenminima en daarnaast de samenwerking met professionele instanties verbeteren en aanvullend op deze instanties ondersteuning bieden. De vrijwilligers ondersteunen de vluchtelingen in hun financiële vaardigheden om armoede en schuldhulpverlening te voorkomen. Daarnaast wordt er een netwerk met samenwerkingspartners opgezet. In Zeeland werden 10 vrijwilligers opgeleid in het “budgetcoachen” van 25 vluchtelingen om hen financieel zelfredzaam te maken. Er werd een financieel spreekuur ingericht in Goes en in Terneuzen en in drie gemeenten werd een voorzieningencheck uitgevoerd.

Project Charitree Zeldenrust - Steelantcollege Tekst: Nicole Bolleman en Doortje de Rooij

Op 17 december bezocht een groep van 13 personen de middelbare school het Zeldenrust - Steelantcollege in Terneuzen. De groep bestond uit 7 vrijwilligers, waarvan 2 met een vluchtelingenachtergrond en 6 vluchtelingen. Het bomenproject Charitree stond dit jaar in het teken van de vluchteling. De leerlingen van de school hadden voor dit project van afval vlotten en een tentenkamp gebouwd en stelden dit tentoon in hun kantine. De vluchtelingen, afkomstig uit onder andere Eritrea, Somalië, Syrië, Irak en Afghanistan, presenteerden in de klas hun vluchtverhaal. Na afloop van de presentatie konden de leerlingen vragen stellen. Sommige vragen waren emotioneel, zoals: ‘Wat mist u het meest van uw land?’ Andere vragen brachten juist weer een glimlach, zoals: ‘Vindt u het lekker weer in Nederland?’. Het ging vooral om de beleving. Het maakte bij veel scholieren heel wat indruk om te horen welke moeilijke reizen sommigen hadden moeten doorstaan om in Nederland te geraken. In de acht klassen werd het muisstil en de leerlingen luisterden oprecht met volle aandacht naar de verhalen. De vluchtelingen zelf vonden het toch wel spannend om hun verhaal in een klas in het Nederlands te vertellen, maar ook zij vonden het een heel geslaagde middag.

Inburgering Als een vluchteling een voorlopige verblijfsvergunning ontvangt, gaat de termijn voor de inburgeringsplicht in, geregeld in de Wet Inburgering. De termijn voor de inburgering is vastgesteld op 3 jaar. Met ingang van 2013 is de verantwoordelijkheid voor de inburgering bij de vluchteling zelf gelegd. Voorheen hield de gemeente toezicht op de inburgering en bood uit middelen van de rijksoverheid een traject aan. Bij het infopunt Inburgering wordt de vluchteling ondersteund bij het zoeken naar een opleiding voor Nederlands taalonderwijs en het aanvragen van een lening bij de DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs). Er wordt een lening verstrekt voor eventuele alfabetisering, de inburgeringscursus en de examens. De lening wordt kwijtgescholden als het inburge-


ringsexamen is behaald. Het behalen van het diploma voor de inburgering is een voorwaarde om in aanmerking te kunnen komen voor verblijf voor onbepaalde tijd en naturalisatie in Nederland. Voor het infopunt Inburgering zijn op de locaties Goes, Middelburg, Schouwen-Duiveland en Terneuzen wekelijkse spreekuren ingericht. Er zijn contacten gelegd met de verschillende taalaanbieders in de gemeenten om afspraken te maken over de manier van aanmelden van de deelnemers. In VVS is een product ‘Inburgering’ aangemaakt om specifiek te kunnen rapporteren.

Participatie Participatie verwijst naar deelname aan belangrijke terreinen van de maatschappij zoals onderwijs, opleiding en werk. Door verschillende gemeenten wordt de participatieladder, gericht op deelname in de maatschappij, gehanteerd om te meten in hoeverre iemand deelneemt.

Ook is er voor het eerst deelgenomen aan de contacta - een netwerkbeurs - in Goes. Het resultaat daarvan was goed. Er is in 2015 op de Bevelanden een groot netwerk aangelegd van potentiële vluchtelingen, potentiële bedrijven en jobcoaches om de vluchtelingen te begeleiden. De bedoeling is dit Zeeland breed uit te breiden.

De participatieladder onderscheidt 6 niveaus/treden:

Doel van participatie voor de vluchteling is om zo hoog mogelijk op de participatieladder uit te komen. Hierbij worden de vluchtelingen begeleid en ondersteund door VluchtelingenWerk. Om van trede 1 naar trede 2 te komen worden met ondersteuning van de maatschappelijke begeleiders de eerste contacten in de omgeving gelegd, zoals het kennismaken met de buren en een netwerk opbouwen in de buurt. Ook wordt er extra ondersteuning op het gebied van taal en werk, via de deeldiensten binnen de maatschappelijke begeleiding, geboden om een hogere trede van de ladder te bereiken.

Projecten Participatie Startbaan en arbeidsparticipatie  VluchtelingenWerk in Zeeland nam deel aan een landelijk arbeidsparticipatieproject voor vluchtelingen ‘Startbaan’, financieel mogelijk gemaakt door de Postcode Loterij en in samenwerking met het UAF (Stichting voor Vluchtelingen-Studenten). Doelen van het project waren het opbouwen van een duurzaam netwerk van werkgevers, die bereid zijn vluchtelingen een loopbaanperspectief te bieden, en vluchtelingen werven en ze voldoende toerusten en uit laten stromen naar werk of stage. Via Startbaan wordt de vluchteling ondersteund met als doel de treden 4, 5 en uiteindelijk 6 van de participatieladder te beklimmen.  Via het project Startbaan zijn in totaal 19 plaatsingen gerealiseerd (2 meer dan gepland). In 2015 hebben drie vluchtelingen via het project Startbaan daadwerkelijk een betaalde baan gevonden. Dit constaterende is men begonnen betere voorwaarden te creëren om vluchtelingen naar een werkplek te begeleiden. Het sleutelwoord daarbij is: duurzaam. Omdat het weinig zin heeft om kortdurende trajecten te creëren middels uitzendbureaus, seizoen bedrijven en detacheringsbureaus is er in 2015 veel tijd gestoken in verkenning, onderzoek en overleg.


Een vluchteling is bij een werkgever geplaatst en gestart met het halen van zijn rijbewijs dankzij geld van VluchtelingenWerk. Deze vluchteling is ook gestart met een IT cursus en heeft inmiddels een taalmaatje gekregen.  

Meer informatie over arbeidsparticipatie van vluchtelingen in Zeeland is te vinden op: www.vluchtelingvakmensen.nl

Belangenbehartiging VluchtelingenWerk is de belangrijkste belangenbehartiger van vluchtelingen en asielzoekers in Nederland. Ons werk voor vluchtelingen als groep is gericht op zowel de overheid, de politiek, (landelijke) organisaties als het publiek.

Door het daadwerkelijke contact met vluchtelingen en hun verhalen en ervaringen hopen we dat de gemeenten meer inzicht krijgen in de problematiek die vluchtelingen op hun pad naar integratie in de Nederlandse maatschappij tegenkomen.

VluchtelingenWerk vindt dat alle vluchtelingen en asielzoekers recht hebben op een eerlijke asielprocedure, goede opvang en - als zij niet mogen blijven - op een veilige en duurzame terugkeer. Vluchtelingen, die mogen blijven, moeten de kans krijgen om volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Daarom zetten we ons ook in bij gezinshereniging, toegang tot geschikte huisvesting, inburgering, onderwijs/scholing en werk. Dit zijn belangrijke aspecten voor de duurzame bescherming van vluchtelingen in Nederland.

Eind 2015 is er op Schouwen-Duiveland in samenwerking met woningcoöperatie Zeeuwland, de gemeente en VluchtelingenWerk een informatiebijeenkomst georganiseerd voor intermediairs van de kleine kernen. Het was een inspirerende avond waarbij verschillende goede ideeën en initiatieven zijn opgeborreld om de integratie en zelfredzaamheid van statushouders te vergroten.

Naast politieke steun is maatschappelijk draagvlak nodig om de positie van vluchtelingen in Nederland te verbeteren. Wat doet VluchtelingenWerk om dat draagvlak te verstevigen?

Project Shelter City

•

• •

•

Om ervoor te zorgen dat een breed publiek kennismaakt met vluchtelingen en VluchtelingenWerk, voeren we publiekscampagnes op radio, tv en internet. Ook geven we voorlichting op scholen. Zowel onze vrijwilligers als voormalig vluchtelingen doen hieraan mee. In de media is VluchtelingenWerk geen onbekende. We vragen aandacht voor onze standpunten en sturen persberichten. Daarnaast zorgen we ervoor dat persoonlijke verhalen van vluchtelingen door een grote groep mensen worden gelezen, gezien of gehoord. Wij zijn zeer actief in de gemeenten waar wij werken. We nemen deel aan tal van activiteiten en (ontmoetings)projecten. Ook hier staan vrijwilligers en vluchtelingen zij aan zij om aandacht te vragen voor de positie van vluchtelingen in Nederland.

VluchtelingenWerk bekend bij de gemeentepolitiek Alle locaties zijn zeer actief in de gemeenten waar zij werken. Ze nemen deel aan tal van activiteiten en (ontmoetings)projecten. Vrijwilligers en vluchtelingen staan hier zij aan zij om aandacht te vragen voor de positie van vluchtelingen in Nederland. Op verschillende locaties in Zeeland is in 2015 een bijeenkomst georganiseerd met de gemeentelijke politieke partijen om voorlichting te geven over en door vluchtelingen. De meeste politici zijn niet zo bekend met het wel en wee van vluchtelingen en het werk van VluchtelingenWerk.


Dit zal in 2016 zeker een vervolg krijgen!

Mensen die de moed hebben om in hun eigen land op te komen voor mensenrechten en te strijden tegen de schendingen hiervan hebben soms extra bescherming nodig. Het Shelter City initiatief biedt deze mensenrechtenverdedigers de mogelijkheid een korte periode op adem te komen in Nederland. Hierdoor kunnen ze tijdelijk ontsnappen aan een bedreigende situatie in hun thuisland. In samenwerking met Justitia et Pax, de gemeente Middelburg en de University College Roosevelt zorgde VluchtelingenWerk er mede voor dat Middelburg in 2015 Shelter City werd voor de Pakistaanse mensenrechtenverdedigster Hena Gul. In de periode van maart tot juni verbleef Hena in Middelburg. Daar kreeg zij tijd om tot rust te komen en vandaaruit nieuwe kennis en contacten op te doen. Het effect daarvan is dat de mensenrechtenverdediger met nieuwe energie en meer mogelijkheden terug naar het land van herkomst gaat om daar het goede werk voort te zetten. Justitia et Pax coördineerde het hele project, de gemeente Middelburg schepte de (financiële) voorwaarden voor het verblijf van de mensenrechtenverdedigster, de UCR stelde gedeeltelijk het programma gedurende haar verblijf in Nederland voor haar samen en VluchtelingenWerk stelde twee vrijwilligers beschikbaar die Hena Gul gedurende haar verblijf in Middelburg begeleidden. Ze maakten haar wegwijs in Middelburg en omgeving en begeleidden haar indien gewenst naar afspraken.

Wegwijs in Reimerswaal Vol spanning vertelde Mohamed eind oktober aan 100 inwoners van de gemeente Reimerswaal hoe het voor hem is om in Yerseke te wonen. Resto van Harte had VluchtelingenWerk uitgenodigd om te vertellen hoe zij vluchtelingen, die woonachtig zijn in de gemeente Reimerswaal, begeleiden. Het verhaal van Imke Tramper, teamleider van Vluchtelingenwerk Zuidwest Nederland, locatie de Bevelanden werd aangevuld door het persoonlijke verhaal van Mohamed. Na afloop van zijn presentatie werd Mohamed overladen met complimenten en zijn verhaal heeft inwoners van Reimerswaal zicht gegeven op het integratieproces van vluchtelingen in Nederland.

Draagvlakverbreding Het draagvlak voor maatschappelijke acceptatie van vluchtelingen is in de loop der jaren sterk afgenomen. VluchtelingenWerk ziet het als een belangrijke taak de zichtbaarheid van de organisatie in het algemeen en van de vluchteling in het bijzonder te vergroten. Dit gebeurt onder andere door naar buiten te treden en te praten met burgers en de pers, informatie te verspreiden over vluchtelingen en VluchtelingenWerk, activiteiten te organiseren, voorlichting te geven op scholen en met de politiek te praten. Geregeld gebeurt dit in samenwerking met andere maatschappelijke organisaties. Ook in 2015 werkte VluchtelingenWerk in Goes samen met Stichting Variant Goes. • Variant organiseert activiteiten op het gebied van ontmoeting van mensen uit verschillende windstreken met als thema ‘Samenleven doe je met elkaar’. • De volgende activiteiten werden gezamenlijk georganiseerd: • Kleurrijk Goes op de Grote Markt: feest van verscheidenheid van culturen met ook een stand van VW; • Multi-culti kookclubs; • Expositie van Luc Willem en Khalid Raoul in het stadskantoor van de gemeente Goes; • Twee internationale vrouwenavonden; • Het project Goes internationaal op Scalda: ontmoeting van studenten met allochtonen, waaronder ook vluchtelingen;


De volgende activiteiten zijn in 2015 in Zeeland ontplooid om het draagvlak te verbreden: • Open dagen in de AZC’s; • In de grote basiliek van Hulst is in december 2015 een stand van VW ingericht met informatiemateriaal in het kader van het jaar van de Barmhartigheid. De stand blijft heel 2016 staan; • Deelname aan de manifestatie ‘Onderhuids’, een bijeenkomst op de UCR in Middelburg over vooroordelen en racisme; • Op het bevrijdingsfestival in Vlissingen sprak begeleider van de locatie Walcheren en oud-vluchteling Walid Abdulaziz over vrijheid voor een publiek van 10.000 mensen; • Presentatie over VW bij de opening van de Vredesweek in Vlissingen; • Presentatie over VW voor de Rotary Middelburg; • Presentatie over VW voor de Soroptimisten op Walcheren op 24 februari; • Deelname aan het project Wereldreis in Middelburg en in Goes; verschillende groepen brugklassers van middelbare school bezochten VW, deden daar mee aan een quiz over vluchtelingen en gingen in gesprek met oud-vluchtelingen; • Deelname aan de Porthos Marktplaats van organisaties en initiatieven die op vrijwillige basis zorg en ondersteuning leveren aan inwoners van Walcheren; • Medewerking aan het project ‘Grenzen’ van basisschool Theo Thijssen in Vlissingen door de school in contact te brengen met

Serious Request Elk jaar zet Serious Request, een actie van radiozender 3fm, zich in voor het goede doel. Dit jaar werd er geld ingezameld voor ´The Next Generation´, kinderen in oorlogsgebieden. DJ´s verruilen hun studio voor een glazen huis en draaien hier platen op verzoek. Omroep Schouwen-Duiveland volgde dit voorbeeld en vanuit het glazen huis in Zierikzee zijn er initiatieven getoond door verschillende organisaties en ondernemers. Bij het horen van het goede doel van dit jaar dachten we op de locatie dat het mooi zou zijn als onze cliënten hier een bijdrage aan zouden kunnen leveren. De stagiaires kwamen met het idee om een receptenboekje door de cliënten te laten samenstellen, dat voor het goede doel verkocht zou worden. Stagiaires van locatie Schouwen-Duiveland hebben de cliënten ondersteund bij het bundelen van een receptenboekje met gerechten uit het land van herkomst. Er is een portret van de cliënten geschetst door een persoonlijk verhaal aan de recepten toe te voegen, daarnaast heeft fotografe en vrijwilligster Susan Oxener hieraan bijgedragen door de cliënten te fotograferen in de omgeving van Zierikzee. Het receptenboekje heeft vorm gekregen door inzet en gulle donatie van vrijwilligster Monique Hiltermann, die haar restaurant en winkel ´De Zeeuwse Hemel´ beschikbaar heeft gesteld als verkooppunt. De cliënten benadrukken in de persoonlijke verhalen hoe belangrijk zij het vinden om ´The Next Generation´ op deze manier te ondersteunen en hoe goed het voor hen voelt iets terug te kunnen doen na alle hulp die zij hebben ontvangen. Niet alleen hebben zij de inhoud voor het receptenboekje aangeleverd, maar samen met medewerkers van VluchtelingenWerk hebben zij ook het initiatief gepromoot door een interview te geven op radio SchouwenDuiveland. Hiernaast hebben zij zich ingezet om de verkoop zo goed mogelijk te laten verlopen, en het resultaat mag er wezen: Er is 1000,- euro opgehaald voor Serious Request! De receptenboekjes en de actie hier rondom hebben ontzettend veel positieve reacties gekregen van de inwoners van Schouwen-Duiveland. Zowel de cliënten als medewerkers van VluchtelingenWerk zijn erg trots op het resultaat en wij kijken dan ook enthousiast terug op dit project. Foto: Joke Bot


•

•

• •

oud-cliënten van de locatie Walcheren; VW stond met een promotiestand op de volgende dagen: Rillandse dag op 14 maart, Voor elkaar Markt in Kapelle op 19 maart en de Kerkendag op 30 mei; Op 10 november heeft VW in samenwerking met Ali (vluchteling en vrijwilliger) een presentatie gehouden voor de Soroptimisten in Goes; Presentatie over VW voor de Rotary Zeeuws-Vlaanderen op 23 november; Serious Request in december in Zierikzee (zie artikel)

Publiciteit Het onderwerp vluchtelingen en asielzoekers lijkt actueler dan ooit. Op de locatie Schouwen-Duiveland werd niet actief ingezet op pr en communicatie, maar de lokale pers wist VluchtelingenWerk wel te vinden. Er zijn verschillende artikelen in de PZC en de lokale krant, Wereldregio verschenen n.a.v. interviews met de coördinator en van statushouders zelf.

Ook is er door radio Omroep Schouwen-Duiveland regelmatig een uitnodiging geweest om te vertellen over VluchtelingenWerk.

Acties Vanuit de christelijke basisscholen op Schouwen-Duiveland werd een ‘warme truienactie’ gehouden voor vluchtelingenkinderen. Een overweldigende stapel truien en aanverwante artikelen werd met trots overhandigd aan het Rode Kruis en VluchtelingenWerk. Misschien was het feit dat kinderen betrokken werden met het asielvraagstuk, op een voor hen behapbare manier, nog wel het meest verwarmend van deze actie. In november is er voorlichting geweest aan de verschillende diaconieën en was er ruimte voor dialoog. Over het algemeen is het draagvlak op Schouwen-Duiveland gunstig te noemen en zijn er veel burgers bereid en betrokken om hoe dan ook een steentje bij te dragen.

Vrijwilligers en stagiairs VluchtelingenWerk is een professionele vrijwilligersorganisatie. Een zeer belangrijke pijler in het werk van VluchtelingenWerk is dan ook de inzet van vrijwilligers en stagiairs. In 2015 waren op de verschillende gebieden van begeleiding ruim 230 vrijwilligers en stagiairs actief in Zeeland. Vele medewerkers hebben hun eigen specialisme ontwikkeld en worden daarop ingezet en aangesproken. Dit verhoogt de kwaliteit van begeleiding aan de vluchtelingen.

Werving Binnen VluchtelingenWerk zijn vrijwel altijd vacatures voor vrijwilligers. De vrijwilligersgroep is groot en er is uiteraard verloop. Als gevolg van de verhoogde instroom in de loop der jaren zijn er veel meer medewerkers nodig. Vacatures worden op de eigen website van de stichting geplaatst maar ook via vacaturebanken van steunpunten voor vrijwilligers in de gemeenten en bij welzijnsorganisaties worden vrijwilligers geworven. De eisen die aan de vrijwilligers worden gesteld zijn hoog. Het werk met vluchtelingen is een veelomvattende pittige taak, men moet stevig in de schoenen staan. De enorme media-aandacht over vluchtelingen in 2015 leverde een stroom van hartverwarmende reacties op. Een kleine 200 mensen boden zich in Zeeland aan om vrijwillig hun diensten te leveren aan VluchtelingenWerk.


Er is geprobeerd om deze vele aangemelde vrijwilligers persoonlijk te benaderen via telefoon om zo de gelegenheid te geven om te luisteren naar hun wensen en mogelijkheden. Hiervoor werden extra uren ingezet. Geschikte kandidaten werden doorgeleid naar vacatures, doorverwezen naar andere organisaties of in een database opgenomen. Dit leverde VluchtelingenWerk in Zeeland vele nieuwe vrijwilligers op! Door de speerpunten diversiteit en wederkerigheid is het VluchtelingenWerk in Zeeland gelukt om op alle locaties een zeer divers team van medewerkers neer te zetten. De teams zijn kleurrijk, jong en oud is betrokken en ook oud-vluchtelingen zelf zijn onderdeel van de teams.

Deskundigheidsbevordering Basiscursus

Landelijke trainingen en opleidingen

Alle nieuwe medewerkers zijn verplicht de tweedaagse basiscursus te volgen. Deze werd in 2015 drie maal aangeboden. In totaal volgden 58 nieuwe medewerkers deze cursus die werd verzorgd door twee regionale docenten. In de cursus wordt aandacht besteed aan asielprocedure, begeleiding, gesprekstechnieken en interculturele communicatie.

Landelijk organiseert VluchtelingenWerk Nederland jaarlijks vele cursussen, trainingen en themadagen waaraan de medewerkers vanuit Zeeland kunnen deelnemen.

Overig aanbod in Zeeland Voor gevorderde medewerkers werden twee vervolgcursussen op het gebied van asiel gehouden, nl. de cursus Toelating 1 & 2 voor 11 deelnemers en de cursus Gezinshereniging 1 & 2 voor 21 deelnemers. In december werd een combinatie-landendag Eritrea en Syrië georganiseerd, waaraan 50 medewerkers hebben deelgenomen.

Registratiesystemen VluchtelingenWerk maakt gebruik van een beveiligd regionaal vrijwilligersregistratiesysteem waarin gegevens van alle in dienst zijnde vrijwilligers worden opgenomen. Ook wordt er gewerkt met het landelijke cliëntenregistratiesysteem Vluchtelingen Volg Systeem (VVS), een beveiligd systeem waarin digitaal dossiers van de cliënten worden bijgehouden. Bij het eerste contact van een asielzoeker met VluchtelingenWerk wordt een dossier aangemaakt wat telkens achter de schermen mee verhuist met de cliënt. In dit dossier wordt alle relevante informatie en de voortgang in de begeleiding gerapporteerd.

Kerst op de locatie Terneuzen Kerst met of zonder de cliënten...???? Dat was de grote vraag.... Zouden ze wel komen? Het was spannend.. En vervolgens de kwestie van de kerstpakketten... Op laten halen of rondbrengen? En we hadden er maar 50... dus wie wel en wie niet? We zijn eruit gekomen na lang overleg en tenslotte hebben we het toch nog veranderd. Uiteindelijk was het meer dan geslaagd! Meer dan 60 personen, heel veel lekkere gerechten, klaargemaakt door cliënten en vrijwilligers. Vervolgens zijn de cliënten muziek gaan halen en is er urenlang gedanst... Pas om 20.00 uur gingen de laatsten, met tegenzin, naar huis. Dit moeten we vaker doen!


Fondsenwerving Vluchtelingen die na het verkrijgen van een verblijfsvergunning een bestaan in Nederland proberen op te bouwen, beginnen direct met schulden. Bij de gemeentelijke kredietbank sluiten de vluchtelingen een inrichtingskrediet af om hun woning in te richten. De vluchtelingen komen vaak voor hoge kosten te staan in met name gezinsherenigingsprocedures, maar ook reiskosten naar een advocaat, legeskosten voor verblijfsvergunningen; kosten waar ze nauwelijks voor hebben kunnen sparen. Als vluchtelingen voor onverwacht hoge kosten komen te staan kunnen ze een beroep doen op het regionale VluchtelingenFonds. Onder bepaalde voorwaarden kunnen ze een bijdrage ontvangen; bijvoorbeeld voor legeskosten en ticketkosten voor gezinsherenigers. Daarnaast bestaat er een Zeeuws Noodfonds voor vluchtelingen ‘Refugium’. Een regionaal onafhankelijk noodfonds met het doel vluchtelingen, die cliënt zijn van VluchtelingenWerk in Zeeland, in noodgevallen te ondersteunen. Refugium werft hiervoor actief regionaal fondsen. Refugium beschikt over een eigen bestuur en eigen website. Naast het onder bepaalde voorwaarden financieel ondersteunen van vluchtelingen is het voor de vluchtelingen ook mogelijk om een geldlening aan te gaan bij Refugium. Het VluchtelingenFonds fungeert als voorliggend noodfonds en aanvullend kan er een beroep worden gedaan op Refugium. In 2015 heeft Refugium in totaal 37 aanvragen voor ondersteuning ontvangen. Van deze aanvragen zijn er 27 gehonoreerd. Vijf aanvragen zijn afgewezen, vijf aanvragen zijn ingetrokken/vervallen. Het overgrote deel (33) betrof aanvragen voor een bijdrage in de kosten van gezinshereniging, met name de kosten van vliegtickets voor nareizende gezinsleden. Tot augustus betrof het gemiddelde toegekende bedrag per aanvraag € 451,- (de bedragen varieerden van € 170,- tot € 500,-).

Vanaf medio augustus 2015 was het VluchtelingenFonds uitgeput, waardoor sindsdien alle aanvragen voor de volledige kosten van gezinshereniging bij Refugium terechtkwamen. Refugium keerde daardoor ook hogere bedragen dan € 500,- uit. Omdat de verwachting bestond dat ook de fondsen van Refugium voor het eind van het jaar uitgeput zouden raken als alle aanvragen volledig gehonoreerd zouden worden, heeft Refugium ervoor gekozen om per september bij de toekenning in beginsel een forfaitaire staffel te hanteren. Alleen bij bijzondere (schrijnende) omstandigheden kan een hoger bedrag worden toegekend. Uitgekeerd wordt bij aanvragen : tot 2 personen maximaal € 500, tot 4 personen maximaal € 750, tot 6 personen maximaal € 1.000, tot 8 personen maximaal € 1.250,Vanaf oktober was er in het VluchtelingenFonds weer enig geld beschikbaar voor aanvragen boven € 1000,-. Dat verminderde de druk op Refugium nauwelijks. Vanaf september was het gemiddelde uitkeringsbedrag voor gezinshereniging € 571,- (de toekenningsbedragen varieerden van € 280,- tot € 1000,-). De overige vier aanvragen betroffen meestal kosten verband houdend met het doen van een nieuwe asielaanvraag, zoals leges, griffierechten of voor legalisering van een document. Het gemiddelde toekenningsbedrag daarvan is ca. € 195,Opvallend was dat het aantal aanvragen in de tweede helft van het jaar aanzienlijk is toegenomen ten opzichte van de eerste halfjaar: 30 ten opzichte van 7. Refugium heeft in 2015 de ANBI-status van de belastingdienst verkregen. Naast donaties van een aanzienlijk aantal kerkgenootschappen, een school en particulieren heeft Refugium met het oog op de verwachte stijging van het aantal aanvragen in 2016 in december 2015 een donatie van VluchtelingenWerk ontvangen.

Behaalde resultaten 2015 T.a.v. de uitvoering van de missie: • In elf gemeenten in Zeeland zijn bijna 600 nieuwe vestigingen van vluchtelingen / statushouders gerealiseerd • Op alle locaties wordt meerdere dagdelen per week spreekuur gehouden • Het aantal centrale opvanglocaties is uitgebreid van 1 naar 4 (Pre POL Zeelandhallen, AZC Terneuzen en AZC Middelburg). VW is operationeel met vrijwilligersteams en kantoor • Op de locaties kunnen inburgeraars terecht bij het informatiepunt inburgering


T.a.v. de uitvoering van projecten: In totaal zijn er in 2015 vijf projecten succesvol uitgevoerd: • Eurowijzer • Tell me more • Samenspel • Startbaan • Regionaal Steunpunt Rechtsbescherming (RSR)

T.a.v. vrijwilligers: • Er zijn vele nieuwe vrijwilligers geworven en opgeleid • Op 1 november werd de jaarlijkse vrijwilligersdag gehouden • Er is een uniform inwerkprogramma voor de vrijwilligers

•

T.a.v. de uitvoering van beleidsplan: • Financiering is gewaarborgd i.v.m. de verhoogde huisvestingstaakstelling • Fusieproces Zuidwest is succesvol afgerond • Op verschillende gemeentelijke locaties zijn open dagen gehouden voor de wethouders en gemeenteraadsleden. • Verschillende artikelen zijn verschenen in de lokale, huis aan huis bladen en in de PZC. Er zijn diverse radio- en televisie-interviews uitgezonden • VW heeft werk gemaakt van het creëren van draagvlak door voorlichting te geven aan diverse kerken, scholen en service-clubs • Aan de hand van de lokale werkplannen wordt op de locaties aan kwaliteitsverbetering gewerkt

T.a.v. de samenwerking met andere organisaties in het maatschappelijk middenveld: • In samenwerking met de stichting Variant te Goes werken allochtonen en autochtonen samen aan kunstprojecten, voorstellingen, evenementen en kookcursussen. • In het kader van maatschappelijk betrokken ondernemen werken de woningbouwverenigingen Zeeuwland te Zierikzee, Clavis te Terneuzen en RWS te Goes mee aan betaalbare huisvesting van diverse locaties van VW. Extra kantoorruimte is bij gehuurd voor de locaties Terneuzen en Schouwen-Duiveland. • Locatie Walcheren is verhuisd naar het Porthosgebouw in Middelburg • Studenten van de Hogeschool Zeeland lopen stage bij VW • VW neemt deel aan de provinciale conferentie ¨Opnieuw thuis¨

•

VW heeft ingezet op de werving van vrijwilligers met een speciale taak In het kader van wederkerigheid worden vluchtelingen op de locaties ingezet als vrijwilliger

Een vooruitblik naar 2016 Uitvoering van onze missie • VW is een professionele vrijwilligersorganisatie. Vrijwilligers zijn gedreven. Zij dragen bij aan een rechtvaardig verloop van juridische procedures. Zij vervullen een brugfunctie tussen vluchtelingen en asielzoekers en de Zeeuwse samenleving. Vrijwilligers helpen vluchtelingen op weg naar integratie en participatie. Zij zijn in staat communicatieproblemen te overbruggen en helpen vluchtelingen bij het opbouwen van het nieuwe bestaan. • Asielzoekers in de AZC´s krijgen juridische ondersteuning tijdens hun asielaanvraag • Vluchtelingen die een vergunning tot verblijf hebben gekregen worden begeleid op weg naar zelfredzaamheid • VW biedt begeleiding tijdens huisvesting, inburgering, integratie en participatie van vluchtelingen met een verblijfsvergunning en bij het vinden van werk • Afgewezen asielzoekers in de AZC´s krijgen begeleiding op maat, gericht op vrijwillige terugkeer naar eigen land • VW voert projecten uit gericht op toeleiding naar werk en schuldhulpverlening. • VW heeft een divers vrijwilligersbestand, dat een afspiegeling is van de samenleving • VW is een organisatie die motiveert, in staat is de medewerkers deskundig te maken en weet deze aan zich te binden • VW houdt haar vrijwilligers deskundig door goede training en opleiding


• • •

VW speelt in op fluctuaties in aantallen asielzoekers en vluchtelingen door snelle werving van nieuwe vrijwilligers VW waardeert haar vrijwilligers met een waarderingsbeleid VW speelt in op de gemeentelijke veranderingen en subsidiebezuinigingen door samenwerking te zoeken binnen de decentralisaties in het sociale domein

Afronding beleidsplan 2013-2016 Het meerjarige beleidsplan voor de periode 2013-2016 “Op de bres voor de vluchteling, slank en slim” loopt ten einde. Dit beleidsplan werd opgesteld in 2012, het jaar gekenmerkt door een historisch lage instroom van asielzoekers in Nederland. Nu is het aantal asielzoekers door oorlogen in het Midden Oosten verviervoudigd, idem het aantal erkende vluchtelingen dat via de verplichte huisvestingstaakstelling van vergunninghouders worden gehuisvest in de Zeeuwse gemeenten.

Nieuwe organisatie Per 1 januari 2016 is Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland opgericht. Binnen de nieuwe organisatie zijn we beter toegerust om grote schommelingen in aantallen vluchtelingen op te vangen en worden wij vanuit het bedrijfsbureau in Rotterdam deskundig gefaciliteerd.

Staat van baten en lasten over 2015

VluchtelingenWerk in Zeeland, 2015 in cijfers Locaties

Taakstelling

Nieuwkomers (incl. gezinsherenigers)

Waarvan Cliënten uitgenodigd

Vrijwilligers Stagiair(e)s Taalcoaches

AZC Goes AZC Middelburg Zeelandhallen noodopvang De Bevelanden Hulst Schouwen-Duiveland Terneuzen Walcheren

n.v.t. n.v.t. n.v.t. 178 47 58 93 197

n.v.t. n.v.t. n.v.t. 211 45 73 86 176

n.v.t. n.v.t. n.v.t. 36 27 5

302 240 450 313 75 97 125 190

12 9 4 50 20 25 37 34

1 1 6 1 3 2 4

n.v.t. n.v.t. n.v.t. 23 2 3 0 0

Totaal

573

591

41

1.792

191

18

28


VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland (regio Zeeland)

Hoe was VluchtelingenWerk in Zeeland georganiseerd? Contactgegevens VluchtelingenWerk bestaat uit vrijwilligers, teamleiders (voorheen coördinatoren), team projecten, (financiële) administratie, secretariaat, bestuur en een regiomanager (voorheen directeur).

Vrijwilligers Vrijwilligers zijn een onmisbare schakel in het contact met de vluchtelingen. Zij verwezenlijken de missie: zij zorgen ervoor dat Nederland een open en gastvrij land is voor vluchtelingen. VluchtelingenWerk bestond in Zeeland eind 2015 uit ± 230 vrijwilligers - inclusief taalcoaches - en stagiairs op 9 locaties.

Bestuur Het bestuur bestond in 2015 uit zes onbezoldigde bestuursleden. Bestuursleden in 2015 waren: • Frans Hamelink: voorzitter (personeel en organisatie) • Doede Holtkamp: plaatsvervangend voorzitter • Theo van Campen: penningmeester • Gerard de Nijs: secretaris • Petra Elbertsen: bestuurslid (communicatie en vrijwilligersbelangen) • Willem van Voorst Vader: bestuurslid (juridische zaken) Per 1-1-2016 is een ander bestuursmodel ingevoerd. Mirjam Huisman is benoemd tot directeur-bestuurder. Voormalig voorzitter van VWZ, Frans Hamelink ging over van dagelijks bestuur VWZ naar de Raad van Toezicht van VWZWN.

Directie/regiomanagement Het bestuur had de dagelijkse leiding van de stichting gedelegeerd aan Željana Miljuš met ondersteuning van secretaresse Ritha Vogel en financieel medewerkster Judith van den Bovenkamp.

Locaties De dagelijkse leiding op alle locaties was gedelegeerd aan coördinatoren/werkbegeleiders (per 1-1-2016 teamleiders): Locatie AZC Goes en AZC Middelburg: Ko de Visser Locatie AZC Terneuzen: Sandra van der Waal (per december) Locatie Zeelandhallen: Wany Shabantu (per december) Locatie De Bevelanden: Luc Willem / Imke Tramper Locatie Hulst: Bert Timmerman Locatie Terneuzen: Desiree Vale / Joke de Roon (vervanging) Locatie Schouwen-Duiveland: Paula Schiettekatte / Jeannette van Leussen (tijdelijk) Locatie Walcheren: Adrie Koelemaij (tot 1-08) / Jeannette van Leussen (per 1-06) / Ronneke van den Wildenberg

Team projecten

• Huib Bouwman, projectcoördinator • Jeannette van Leussen, projectcoördinator • Ko de Visser, projectcoördinator

Regiokantoor Rotterdam Grotekerkplein 24, 3011 GD Rotterdam Tel. 010-2827878, [email protected] Contactadres Zeeland Westsingel 58-01, 4461 DM Goes Tel. 0113-820212, [email protected] Locatie AZC Goes Albert Plesmanweg 23-02, 4462 GC Goes Tel. 0113-820242, [email protected] Locatie AZC Middelburg Laurens Stommesweg 1, 4335 AX Middelburg Tel. 0118-435070, [email protected] Locatie AZC Terneuzen Middenweg 1, 4542 PN Hoek Tel. 0115-690165, [email protected] Noodopvang Zeelandhallen Da Vinciplein 1, 4462 GX Goes Tel. 0113-268080, [email protected] Locatie De Bevelanden Westsingel 58-01, 4461 DM Goes Tel. 0113-820211, [email protected] Locatie Hulst Tabakstraat 22, 4561 HW Hulst Tel. 0114-630022, [email protected] Locatie Schouwen-Duiveland Calandplein 1, 4301 LZ Zierikzee Tel. 0111-407011, [email protected] Locatie Terneuzen Rosegracht 2, 4531 HC Terneuzen Tel. 0115-820205, [email protected] Locatie Walcheren Sint Sebastiaanstraat 12, 4331 PL Middelburg Tel. 0118-633500, [email protected] Op de landelijke website van VluchtelingenWerk, www.vluchtelingenwerk.nl kunt u meer informatie vinden en verhalen lezen over het werk van VluchtelingenWerk. Ook kunt u daar het landelijke jaarverslag vinden. Bent u geïnteresseerd in het werk van VluchtelingenWerk in uw regio, neemt u dan ook een kijkje op onze regionale web pagina’s. Wilt u doneren aan het noodfonds Refugium? Doneert u dan op IBAN: NL08ABNA0547222424 ten name van Stichting Noodfonds Vluchtelingen Zeeland.

Jaarverslag Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland, regio Zeeland

Recommend Documents