MV2 en de toekomst van de haven Een alternatieve visie op Rotterdam Gérard Brockhoff NT-dagen, 11 juni 2014
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014 1 Skyline Rotterdam, Ronald Tilleman
Havenvisie 2050 (concurrentiepositie)
Waarom is Rotterdamse haven marktleider? • Voordelig gesitueerd • Efficiënte haven • Toegang bestemmingen
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
2
Havenvisie 2050 (marktgroei)
Overslag is in NW-Europa in vijf jaar niet gegroeid Volumeontwikkeling Noordwest-Europa (1.000 TEU) 50.000 40.000
CAGR 0,2%
36.848
37.177
30.000 20.000
18.876
RTM 11,6 mln
10.000 2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Noot: Noordwest-Europa omvat de havens van Antwerpen, Zeebrugge, Rotterdam, Bremen en Hamburg Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
3
Havenvisie 2050 (marktaandelen)
Het marktaandeel is de afgelopen jaren weer licht gedaald Ontwikkeling marktaandeel grote containerhavens (TEU) 40% 30%
RTM 34,3%
RTM 32,0% Dreiging van congestie in Rotterdam
20% 10%
RTM 31,3%
Begin van kredietcrisis 2008-heden
0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Hamburg
Bremen
Rotterdam
Zeebrugge
Antwerpen
Noot: Noordwest-Europa omvat de havens van Antwerpen, Zeebrugge, Rotterdam, Bremen en Hamburg Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
4
Havenvisie 2050 (quote)
“De groei blijft achter, maar er is geen enkele reden om de havenvisie aan te passen” “De groei zal terugkomen, daar ben ik van overtuigd” Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
5
Havenvisie 2050 (groeiraming)
Het volume groeit vertraagd naar 16 à 18 mln TEU in 2020 Volumeschatting Rotterdam (TEU) 18.000
15,7 (17,7)
16.000 14.000
11,6
12.000 10.000
9,7
8.000 6.000 4.000 2.000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
CAGR 2,7%
CAGR 4,3%
Noot: De containeroverslag van 17,7 mln TEU is inclusief een veronderstelde extra volume van 2 mln TEU na de opening van T1 en T2 Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
6
Havenvisie 2050 (quote)
“Havens zullen zich moeten aanpassen aan een volumegroei van 4 tot 5%”
Nils Smedegaard Andersen, ceo A.P. Møller-Mærsk, Financieel Dagblad, 4 juni 2014
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
7
Havenvisie 2050 (achterland)
Marktaandeel? Het achterland van Rotterdam wordt steeds kleiner… • Industrie van Ruhr naar Zuid-Duitsland • Distributie naar Polen, Tsjechië en Slowakije • Geen Duitse aansluiting op Betuwelijn
K. Paardenkoper-Süli, 'The Port of Rotterdam and the maritime container‘, proefschrift, Erasmus, 2014
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
8
Havenvisie 2050 (huidige bezetting)
De bezetting van de terminals is licht gedaald naar 72% Bezetting containerterminals (2013, TEU) 100% 84%
79%
80% 63%
62%
72%
62%
60% 40% 20%
1,2 mln TEU
5,1 mln TEU
2,3 mln TEU
3,6 mln TEU
2,4 mln TEU
14,6 mln TEU = overcapaciteit
0% Zeebrugge
Antwerpen
Rotterdam
Bremen
Hamburg
Gemiddeld
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - Bremen is inclusief fase I van Wilhelmshaven (JadeWeser Port) Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
9
Havenvisie 2050 (verwachte bezetting)
De leegstand is ‘here to stay’ en zet marges onder druk Scenario's bezetting capaciteit Rotterdam 90% 81%
80% 70%
76% 69%
67% Inclusief fase 2
60%
Inclusief fase 2
Terminals worden onrendabel bij bezetting 60-80%
50% 2015
2020
Volumeraming
Volume +2 mln
Noot: - De volumeraming is gebaseerd op het Scenario Midden, verondersteld dat het marktaandeel van Rotterdam stabiel blijft - In het scenario ‘Volume +2 mln’ leiden de nieuwe Rotterdamse terminals T1 en T2 tot 2 mln TEU extra lading uit andere havens - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - Rentabiliteit is gedefinieerd als het rendement op het geïnvesteerde vermogen rekening houdend met een rendementseis Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
10
Havenvisie 2050 (Antwerpen)
MSC gaat in 2015 zijn kranen van Delwaidedok verhuizen naar Deurganckdok Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
11
Havenvisie 2050 (rederijen)
Grotere schepen? P3? Rederijen worden groter, concurrerender en machtiger… • Beste netwerk • ‘Cost leadership’
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
12
Havenvisie 2050 (conclusies)
Conclusie: Verdienmodel haven maakt slagzij • Overcapaciteit is ‘here to stay’ • Rederijen gaan havens overvleugelen Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
13
Havenvisie 2050 (probleemstelling)
Waarom een alternatieve havenvisie? Wat is het onderliggende probleem? 1. Verdienmodel haven maakt slagzij
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
14
Havenvisie 2050 (probleemstelling)
Waarom een alternatieve havenvisie? Wat is het onderliggende probleem? 1. Verdienmodel haven maakt slagzij 2. Infrastructuur is gefragmenteerd
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
15
Havenvisie 2050 (aanbesteding)
Rotterdam koos voor MV2 voor verticale kavels met veiling Horizontale ordening
Verticale ordening (met veiling)
3. Operations
3. Operations
2. ‘Property, plant & equipment’
2. ‘Property, plant & equipment’
1. Basisinfrastructuur
1. Basisinfrastructuur
Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
16
Havenvisie 2050 (probleemstelling)
Waarom een alternatieve havenvisie? Wat is het onderliggende probleem? 1. Verdienmodel haven maakt slagzij 2. Infrastructuur is gefragmenteerd 3. Rotterdam laat kansen liggen
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
17
Havenvisie 2050 (toegevoegde waarde)
Motor? Rotterdam laat kansen liggen • Volumegroei leidt niet tot meer banen • Weinig spin-off buiten Rotterdam • Rotterdam is geen maritiem cluster
Bron: The competitiveness of global port-cities: The case of Rotterdam/Amsterdam, OESO, 2013/06
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
18
Havenvisie 2050 (probleemstelling)
Waarom een alternatieve havenvisie? Wat is het onderliggende probleem? 1. Verdienmodel haven maakt slagzij 2. Infrastructuur is gefragmenteerd 3. Rotterdam laat kansen liggen 4. Havenbedrijf acteert als ‘bedrijf’
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
19
Havenvisie (rentabiliteit HbR)
Havenbedrijf is high-performer: Rendement ligt 30% hoger RONA HbR (2009-2013) 10% 8%
8,1%
8,9%
∿30%
9,1% 8,1%
7,2%
6,5%
5,9%
6% 4%
Schiphol
Gasunie
2013
2013
2% 0% 2009
2010
2011
2012
2013
Gereguleerde tarieven Noot: De RONA is de ‘return on net assets’, de netto winst plus rentelasten ten opzichte van het netto geïnvesteerde vermogen Bron: Deskresearch; teamanalyse NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
20
Havenvisie 2050 (tariefkorting)
Bij een zelfde rendement kan het Havenbedrijf een korting van 12% geven
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
21
Havenvisie 2050 (casus Schiphol)
Wat maakt Schiphol succesvol? • • • • •
Adstrat
‘World-class’ hub én netwerk Gezamenlijke infrastructuur Samenwerking én regie ‘Investment-based’ pricing Staat is grootaandeelhouder
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
22
Havenvisie 2050 (casus Singapore)
Waarom is Singapore succesvol? • Operationeel ‘world-class’ • • • •
Focus op netwerkverbindingen Infrastructuur in één hand Staat is aandeelhouder én regisseur Maritiem cluster
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014
23
Havenvisie 2050 (vijfpuntenplan)
Hoe verder? Vijfpuntenplan Havenvisie 2050? 1. Grootste maritieme cluster 2. Eén infrastructuur 3. Actieve achterlandregie 4. ‘Investment-based pricing’ 5. Eén nationaal havenbedrijf
Adstrat
NT-dagen, 11 juni 2014
© Adstrat Consulting, NT-dagen, 11 juni 2014
©2014 24 Ga voor presentatie naar www.adstrat.com