Muzieklawaai & gehoorschade. Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center

Muzieklawaai & gehoorschade Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center

NVVS, West Friesland, Wognum

donderdag 8 oktober 2015

RIVM, cijfers NIHL • NL: bijna 16.500.000 inwoners • NL: “people @ work”: 7.500.000 • NL: 900.000 werknemers blootgesteld aan te hard lawaai op het werk (Leq > 85 dBA). • NL: 200.000 werknemers hebben gehoorklachten • Gehoorschade door popmuziek komt voor bij ongeveer 116.000 jongeren tussen 25 en 30 jaar (2002)

• EU & WHO: slechthorendheid is 3de op de ranglijst van meest voorkomende “ziektes” (2005) • Arbeidsverzuim door slechthorendheid “kost” 2% van het BNP (Ruben) • NL: slechthorendheid op het werk is 1e op de ranglijst van meest gemelde “ziektes” bij de bedrijfsarts (CvB, A’dam, 2009) • Versterkende factoren t.a.v. gehoorschade: neurotoxische stoffen!! NVVS, West Friesland, Wognum


Beroepen met schadelijke lawaainiveaus Sectoren

Beroepen waar schadelijke lawaainiveaus gemeten zijn

Bouwnijverheid

Uitvoerende beroepen

Defensie

Militairen, zoals piloten, marechaussee, marinier varend personeel

Politie

Executieve dienst, schietdocenten, hondentrainers, motorpolitie, veiligheids- en opsporingsfunctionarissen

Transport

Chauffeurs, monteurs

Industrie

Operators, technici, hout en metaalbewerkers, scheepswerf, papier en kartonindustrie

Agrarische sector, etc.

Veehouders, loonwerkers, keurmeesters, veeartsen, Bosarbeiders, groenvoorziening

Communicatie

Dragers van headsets en andere communicatiemiddelen

Muziek

Musici, diskjockeys, technici theater

Sport

Coureurs, fitnesstrainers

Gezondheidszorg

Technici, tandartsen JAPM: gipsboorlaboranten (EHBO)

Welzijn

Kinderverzorgers, zweminstructeurs



Gehoorschade door lawaai, slechthorend op het werk

Twee aspecten • Gehoorschade door lawaai: preventie, screening, protectie, dosimetrie, etc. • Slechthorend (door lawaai) op het werk: het niet kunnen detecteren van geluiden, het niet kunnen localiseren van geluiden, het niet goed reageren op geluiden en opdrachten: hoorrevalidatie NVVS, West Friesland, Wognum


Wat gebeurt er als je slechthorend bent?



Hearing disorders in musicians, Kähäri, Zweden, 2003 Findings

Females

Males

Total

N = 43

N = 96

N = 139

Normal hearing

33 %

23 %

26 %

Hearing loss

16 %

52 %

41 %

Tinnitus

40 %

45 %

43 %

Hyperacusis

56 %

31 %

39 %

Distortion

14 %

19 %

17 %

Diplacusis

0%

4%

3%

N = 139







De gehoorbeentjes Van middenoor naar binnenoor



The ear

Ear & hearing How the ear works



The ear

Walking through the ear







De haarcel

Bewegende haarcel



Industrial noise NVVS, West Friesland, Wognum












NIHL, gevolg van blootstelling aan lawaai

• Noise induced hearing loss 2 dagen 86 dB(A) HF ruis



Effect gehoorverlies op spraak en muziek

Normaal gehoor

Lawaaidoofheid

Presbyacusis

Animatie gehoorverlies NVVS, West Friesland, Wognum


Map of Greenwood

Tonotopic organisation NVVS, West Friesland, Wognum




60+-ers missen hoge consonanten



Spraakverstaan: rol van klinkers en medeklinkers

• iai ooo oe

• dt zn hrtstlln vn d bkkr

• eioe

• rttrdm

• a i u ie

• wt wlt drnkn

• oeeoe

• gdmrgn



Cochleaire beschadiging

• Sensorisch: aantasting (vervorming) van de buitenste haarcellen • Neuraal: aantasting van de ganglion cellen en neuronen • Atrofie van de stria vascularis (netwerk van haarvaten) • Weefselelasticiteit: verstijving (vervorming) v/h basilair membraan • Aantasting van de endolymfe (waarin de trilhaar beweegt) • Gemengde beschadiging (A t/m E) NVVS, West Friesland, Wognum


Oorzaken ouderdomsslechthorendheid • Genetische oorzaak, “slijtage” • Vasculaire aandoeningen

• Auto-immuunziekten • Infecties • Diabetes • Nieraandoeningen • Ototoxische medicijnen, zoals: - aminoglycoside - furosemide (vochtafdrijvers)

- salicylaat (aspirine) - cytostatica (tegen kanker) - sulfonamide (malaria) • Exogeen: lawaai (!!) NVVS, West Friesland, Wognum


Kenmerken ouderdomsslechthorendheid • Ouder dan 65 jaar • Hoge tonenverlies, nagenoeg geen airbone gap • Spraakdiscriminatie is verminderd (10-30%) • UCL is verlaagd • Moeite met zachte spraak en met harde spraak • Verminderde frequentieselectiviteit • Verminderde temporele resolutie • Verminderde samenwerking tussen beide oren • Vaak grote moeite met spraakverstaan in geroezemoes 5



Handboek Hoorzorg ouderen

Woon Zorg Groep Vitalis Eindhoven i.s.m. NVVS & NHS: Handboek Hoorzorg Ouderen





Gehoorverlies door lawaai (ref. Smoorenburg, 1983) (lawaainiveau vs blootstellingsduur)



Blootstellingsduur vs lawaainiveau (ref. Soede)

kansopop blijvendegehoorverlies gehoorschade Kans permanent

uren Blootstellingsduurinin(uren) blootstellingsduur

8 7

erg

6

grote

5

grote

kans

kans

4 3

kleine

2

kans

1 0 75

80

85

90

95

100

105

110

115

Gemiddeld in dB(A) Gemiddeldgeluiddrukniveau geluidsniveau in dBA NVVS, West Friesland, Wognum


Gehoorschade door muzieklawaai: demo tinnitus

Gehoorverlies

Tinnitus

https://www.youtube.com/watch?v=IGQmdoK_ZfY

Hyperacusis Diplacusis Distortie NVVS, West Friesland, Wognum


Gehoorschade, algemeen: cijfers Gehoorverlies

bij 10% van bevolking, vooral ouderen

Tinnitus Tinnitus

bij 5% van bevolking af en toe ‘n probleem bij 1% van bevolking dagelijks ‘n probleem

Hyperacusis

idem

Tinnitus bij musici Tinnitus bij musici

bij 20% van alle musici af en toe ‘n probleem bij 5% van alle musici dagelijks ‘n probleem

Hyperacusis Hyperacusis

bij 40% van alle musici af en toe ‘n probleem bij 10% van alle musici dagelijks ‘n probleem



M

ref. B&K

W



Gehoor van musici, symfonie orkesten • • • • •

Koninklijk Concertgebouworkest Nederlands Philharmonisch Orkest Holland Symphonia Het Gelders Orkest Residentie Orkest

N= 231 Instrumentcat.

Geslacht

1%

Man

Vrouw

Koperblazers

29

5

Houtblazers

25

21

Strijkers hoog

36

62

Strijkers laag

22

17

Slagwerk

11

0

Slagw erk

Anders

1

1

Anders

Totaal

124

107

47

43

Gem. leeftijd NVVS, West Friesland, Wognum

5%

15% Koperblazers

17%

Houtblazers 20%

Strijkers hoog Strijkers laag

42%


Belasting musici Instrument Koper Hoorns Pauken Slagwerk Fluit/Klarinet Altviool (achter) Hobo/Fagot Harp Tweede viool (achter) Cello (achter) Cimbaal Eerste viool (achter) Cello (voor) Altviool (voor) Tweede viool (voor) Eerste viool (voor) ARBO-norm

Gemiddelde dagelijkse belasting (dB) 88 88 85 85 84 84 83 82 82 82 81 81 80 80 80 79 80

Bron: ‘Onderzoek schadelijk geluid orkesten’, Peutz & Associés, 2003.



Gemeten niveaus KCO in dB(A) Repetitie 1 Bartòk

Concert Beethoven

Opera Korngold Laeq (2:50 uur)

Instrument

Instrument achter

Laeq (1:10 uur)

Laeq (0:30 uur)

Altviool

Trompet

88 dB(A)

89 dB(A)

Altviool

Trompet/ Trombone/ Hobo/ Engelse hoorn

88 dB(A)

89 dB(A)

90 dB(A)

2e viool

Trompet

88 dB(A)

87 dB(A)

89 dB(A)

Hoorn

Hoorns

89 dB(A)

85 dB(A)

92 dB(A)

Piccolo

Fagotten

89 dB(A)

94 dB(A)

Slagwerk

Meestal niets

86 dB(A)

91 dB(A)



Geluidwijzer (www.orkestengehoor.nl)



TE-OAE: neonatale gehoorscreening



DP-OAE (ref. Kemp)



OAE meting bij volwassene



OAE: early warning detector of hearing loss



Musicians' clinics of Canada, Toronto



OAE as measurement of sensory loss

Early Evidence of Cochlear Damage in a Large Sample of Percussionists J.A. Pride & D.R. Cunningham University of Louisville, School of Medicine, Kentucky Med Probl Perf Art; Sept 2005; 20; 135-140. "Oto-acoustic emissions are more sensitive to outer hair cell damage than pure-tone trheshold measurements and can serve as an important measurement of sensory loss (i.e. outer hair cell damage) in musicians before the person perceives the hearing loss". NVVS, West Friesland, Wognum


Early evidence of cochlear damage

86 Percussionists

39 Nonpercussionists

Mean OAE amplitude

25 20 15 10 5 0 2000

4000

6000

8000

Frequency (Hz)



Toonaudiogram van altviolist RCO



Oto-akoestische emissiemeting van dezelfde altviolist



Resultaten gehooronderzoek bij musici

• Het toonaudiogram van musici is gemiddeld relatief goed

• Bij de metingen en bij de gerapporteerde gehoorklachten vallen vooral op:  Hyperacusis (overgevoeligheid voor hard geluid): ~ 50%  Tinnitus (oorsuizen): ~ 20% • Het verloop van OAE-metingen in de tijd kan meer inzicht geven in longitudinale ontwikkeling van gehoorproblemen (nog in onderzoek)



Hearing protection


(ref. Elcea/Trouw)


Microsorber (ref. trommelvlies) MICROSORBER® foil has also been used in rooms which require special acoustics, among them rehearsal rooms for the Württembergian Opera House in Stuttgart.



Relative position of musicians

(ref. Elcea)

- 6 dB



Hearingprotectors: earmoulds with filters



Filtercharacteristics: attenuation



Attenuation control

Seal Integrity measurement on attenuation Actual measurement of attenuation in dB’s

BETTER SEAL

LESS OCCLUSION

0

10

5

-5

15 20

dB

25 30

-10 LO BAT

Occlusion Effect in dB

SealIntegrity in dB

ELACIN Seal Integrity Meter

Designed and Manufactured by:





Hoortoestelaanpassing bij musici, tips van Noor Bremmers • Voldoende ingangsbereik (A/D-converter) • Hoeveelheid compressie/lineariteit heel zorgvuldig afwegen door uitproberen • Voldoende bereik lage frequenties (liefst lager dan de standaard 100 Hz) en vergeet de versterking hiervan niet • Voldoende kanalen (dus daadwerkelijk compressors) om frequentiekarakteristiek te shapen

• Geen onderdrukking impulsgeluiden • Rondomgevoelige microfoon • Geen lawaaionderdrukking!

• Extra compressie ter voorkoming van peak clipping moet uit • Het belangrijkste: heel goed luisteren naar wat musicus zegt NVVS, West Friesland, Wognum


Hoortoestelaanpassing bij musici, tips van Bartel Joostema

• De muziek moet zo natuurlijk mogelijk klinken, dus: - Toestel met zo veel mogelijk kanalen - Toestel zo lineair mogelijk instellen - Alle functies (WindBlock, NoiseBlock, EchoBlock ed.) uit! - SoudRecover (frequentie compressie) uit! - Microfoonmodus omni (Real Ear = simulatie pinna effect) - Vaak de lagere frequenties (125 - 500 Hz) enkele dB’s harder.

- Dit geeft een wat voller geluid • Bovenstaande toepassen in muziekprogramma, niet in luisterprogr.



Branchecatalogus Podiumkunsten - Versterkt geluid www.arbopodium.nl





Arbeidsinspectie controleert



Jongeren en muzieklawaai

Hoorstichting: 3-10% van de jongeren tussen 15 en 23 jaar rapporteert blijvende piep in de oren!



Expert opinion “Music induced hearing loss”

www.hoorstichting.nl/test



MP3check

• www.mp3check.nl



Oorcheck

www.oorcheck.nl

• Oorcheck

http://www.oorcheck.nl/index/53/hoe-hoog-kom-jij-raquo-test NVVS, West Friesland, Wognum


BAHA = Bone Anchored Hearing Aid



CI = Cochleair Implantaat

Clarion® Hi-Focus® CII Implant • • • •

perimodiolar 16 electrodes 16 independent current sources very quick electronics – up to 373.000 pulses/s • telemetry – impedance measurements – intracochlear potential measurements – Neural Response Imaging • modest need of current • choise between PSP and BtE



CVC Phoneme Score in Quiet, pre-operative and over a 6 months period after implantation 100

FvDW TP

90

KPvdK JBW

CVC Phoneme Score [%]

80

JvD FG BF

70

MZB MR

60

RH AvBvW LK

50

40

JvdK

100

PvD

90

KvD

80

Average CVC Phoneme Scor

70 60

30

50 40 30

20

48,6

20 10

61,3

71,3

75,8

4 wk

8 wk

7,1

0

10

Pre-op

1 wk

2 wk

0 Pre-op 1 wk NVVS, West Friesland, Wognum

8

2 wk

4 wk

8 wk

13 donderdag wk 26 wk 2015 8 oktober

1

Hoe "klinkt" spraak met een CI en hoe is het normaal?

Spraak met een CI

Spraak normaal

Muziek met een CI

Muziek normaal



Hearing conservation

Hearing conservation resources

http://www.e-a-r.com/pdf/hearingcons/HearingConservationResourcesLLWebFeb08.pdf



Make love not hearing loss



Dank voor uw aandacht! [email protected]

Muzieklawaai & gehoorschade. Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center

Recommend Documents