Multiple Sclerose Nieuwe medicamenteuze behandelmogelijkheden MS Centrum St Antonius ziekenhuis Nieuwegein - Utrecht
Erwin Hoogervorst |15-04-2013|
Multiple Sclerose Behandeling: Heden en toekomst Momenteel is er geen bekende curatieve behandeling voor MS. Wel zijn er een aantal bewezen behandelmogelijkheden beschikbaar die de ziekte remmen.
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Verschillende soorten behandeling
Immunomodulerende behandeling Symptoom behandeling Management van relapsen
Behandeling van MS Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Huidige immunomodulerende therapieën
Fingolimod
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Therapieën in ontwikkeling en op de markt Other
Phase I BIIB033
Phase II
Idebenone
CS-0777 Firategrast
Phase III
Interferons
Rebif
ELND-002
BAF312 Fingolimod Tysabri
Extavia
Azathioprine
ONO-4641 ACT-128800
Marketed Peg IFN (BIIB017)
AZD5904 GRC4039
Avonex Betaferon
Laquinimod
CCX-140
Novantrone
Antiproliferative agents
BG12
RTL1000
IPX-056 RPI-78M Nerispirdine
Campath
ATX-MS-1467 PI2301
LY-2127399
Ocrelizumab Belimumab
Daclizumab
Immune regulation
NI-0801
Copaxone generics x2 LV Copaxone
Pixantrone
Vaccine (tolerisation)
AIN457
Copaxone
Teriflunomide
Lymphocyte trafficking
Symptomatic Tx
Ofatumumab
= Oral
Cytolytic mAbs Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
= Injectable
Uitkomstmaten trials ‘Freedom from disease’, Klinisch: Uitblijven relapsen Disability progressie MRI: Gadolinium aankleurende T1 laesies Nieuwe T2 laesies Atrofie
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
EDSS
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
MRI hersenen na toediening contrast
*6877836
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
MS: T2-weighted MR imaging
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Orale Medicatie
Fingolimod
Laquinimod
BG-12
Teriflunomide
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Oraal fingolimod (Gylenia) Oraal fingolimod (sphingosine 1-fosfaat receptor modulator) is de eerste van een nieuw type medicijnen voor de behandeling van MS.
Het grijpt aan op MS via zowel het immuunsysteem als het centraal zenuwstelsel. Fingolimod 0,5 mg is goedgekeurd door registratie autoriteit (EMA)
MS, Multiple Sclerose Brinkmann V et al. Am J Transplant 2004 Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Fingolimod werkt via de zogenaamde S1P receptoren op zowel lymfocyten als zenuwcellen Lymfocyten blijven in de lymfe- knopen en worden niet vernietigd.
Afvoerende Afvoerende lymfe lymfe
Bloed Bloed
- Omkeerbare HERVERDELING; herstel naar normaalwaarden binnen een aantal weken. Lymfeknoop Lymfeknoop
Op neurale cellen (zowel zenuwcellen als steuncellen) bevinden zich S1P receptoren die betrokken zijn bij processen die een rol spelen bij MS. MS, Multiple Sclerose; S1P, sphingosine 1-fosfaat Mandala S et al. Science 2002; Matloubian M et al. Nature 2004 Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Jaarlijkse aantal relapsen / schubs (ARR) :-> 52% afname vs IFNβ-1a na 1 jaar; 54% afname vs placebo na 2 jaar TRANSFORMS TRANSFORMS 1-jaars 1-jaars resultaten resultaten11
FREEDOMS FREEDOMS 2-jaars 2-jaars resultaten resultaten22 p < 0.001 fingolimod versus placebo
p < 0.001 fingolimod versus IFNβ-1a IM 0,4
0,4
0,3
0.33 52% 52% afname afname
0,2 0.16
0,1
Jaarlijks aantal relapsen
Jaarlijks aantal relapsen
0.40 54% 54% afname afname
0,3
0,2
0.18 0,1
0
0 IFNβ-1a IM (n = 431)
Fingolimod 0.5 mg (n = 429)
Placebo (n = 418)
IFN, interferon; IM, intramusculair 1. Cohen JA et al. N Engl J Med 2010;362:402–15. 2. Kappos L et al. N Engl J Med. 2010;362:387–401. Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Fingolimod 0.5 mg (n = 425)
2 tijdstippen; met 3 maanden tussenperiode), (%)
Aantal patiënten dat verslechtert (EDSS score op
Fingolimod verlaagt het risico op progressie van de invaliditeit, op basis van EDSS score, met ± 30% FREEDOMS FREEDOMS 2-jaars 2-jaars resultaten resultaten p < 0.05 fingolimod versus placebo 30 25
Placebo Fingolimod 0.5 mg
20
24.1%
17.7%
15 10 5 0 0
90
180
270
360
450
Tijd tot 1e verslechtering (dagen) 1. Kappos L et al. N Engl J Med. 2010;362:387–401 Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
540
630
720
30% 30% afname afname
Grote afname van afwijkingen op de MRI scan (lesie activiteit) Aantal nieuwe/vergrote T2 lesies 2.6
2.0 1.5
35% 35% afname afname 1.7
1.0
0.6
Mean number
2.5
p = 0.004 fingolimod versus IFNβ-1a IM
p < 0.001 fingolimod versus IFNβ-1a IM
0.51
55% 55% afname afname
0.4
0.2
0.23
0.5 0
12
IFNβ-1a IM (n = 361)
0
Fingolimod 0.5 mg (n = 372)
1.2
p < 0.001 fingolimod versus placebo
10 8
1.0
9.8
74% 74% afname afname
6 4 2 0
2.5
Placebo (n = 339)
Fingolimod 0.5 mg (n = 370)
Mean number
FREEDOMS FREEDOMS 2-jaars 2-jaars resultaten resultaten22
Mean cumulative number
TRANSFORMS TRANSFORMS 1-jaars 1-jaars resultaten resultaten11
Mean cumulative number
3.0
Aantal nieuwe/actieve Gd+ T1 lesies
Fingolimod 0.5 mg (n = 374)
p < 0.001 fingolimod versus placebo
1.1
82% 82% afname afname
0.8 0.6 0.4 0.2
0.2 0
N-waardes: aantal patienten met te evalueren MRI data. 1. Cohen JA et al. N Engl J Med 2010;362:402–15. 2. Kappos L et al. N Engl J Med 2010;362:387–401. Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
IFNβ-1a IM (n = 354)
Placebo (n = 332)
Fingolimod 0.5 mg (n = 369)
Bijwerkingen Bradycardieen Cardiale geleidingsstoornissen Macula oedeem Verhoogde kans op (met name) herpes infecties Huidmaligniteiten Gestoorde leverfuncties Hypertensie Verminderde longfunctie
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
BG-12 (dimethyl fumaraat)
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
DEFINE: resultaten 1
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
DEFINE: resultaten 2
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
DEFINE: resultaten 3
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Bijwerkingen BG-12
Blozen Diarree
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Teriflonomide Al langer in gebruik bij reumatoïde artritis
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
TEMSO resultaten Annualized relapse rate
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
TEMSO: 12 wk. sustained disability progression
Sustained disability progression (%)
40 Placebo Teriflunomide 7 mg Teriflunomide 14 mg
30
7 mg vs placebo HRR 23.7% p=0.08 27.3% 21.7% 20.2%
20
14 mg vs placebo HRR 29.8% p=0.03
10
0 0
No. subjects 363 Placebo 365 7 mg 358 14 mg
12
24
36
48
60
72
84
96
108
224 238 234
211 234 227
200 224 217
160 178 175
Week 336 343 329
306 309 302
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
279 290 285
258 266 262
242 252 251
TEMSO: MRI resultaten
Percent Change with Teriflunomide 7 mg vs Placebo
Percent Change with Teriflunomide 14 mg vs Placebo
Less relative increase in burden of disease/total lesion volume*
39,4% (P=0,03)
67,4% (P<0.001)
Reduced number of Gd-enhancing lesions per T1 scan
57% (P<0,001)
80% (P<0.001)
Reduced number of unique active lesions per scan
48% (P<0,001)
69% (P<0.001)
Less relative increase in T1 hypointense lesion volume
Not significant difference
31% (P=0.02)
Change from baseline in atrophy/brain parenchymal fraction
Not significant difference
Not significant difference
MRI Criterion
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Teriflunomide: bijwerkingen Diarree Verhoogde leverfuncties Misselijkheid Dunner worden van het haar
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Laquinimod
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Primary Endpoint – Annualized Relapse Rate1*
Annualised Relapse Rate*
0.4
0.37
P=0.026
P=0.002
0.3
0.29 0.27
0.2
0.1
0
Placebo (n=450)
Laquinimod 0.6 mg (n=434)
IM IFN‐β‐1a 30 mcg (n=447)
*Adjusted for baseline EDSS, number of relapses in 2 yr pre‐study, country, baseline T2 lesion volume, and GdE‐T1 status at baseline scan. Reference: 1. Vollmer T et al. Presented at: 5th Joint Triennial Congress of the European and Americas Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis; October 19‐22, 2011; Amsterdam, Netherlands. Abstract 148. Mult Scler. 2011;17:S507.
3‐MONTHS CONFIRMED DISABILITY PROGRESSION (EDSS)*
Laquinimod vs. Placebo** – 32.5% reduction, p=0.044 Avonex® vs. Placebo** – 28.7% reduction, p=0.089
* A confirmed progression of EDSS is defined as at least 1 point increase from baseline on EDSS score if baseline EDSS was between 0 and 5.0, or at least 0.5 point increase if baseline EDSS was 5.5 or higher, confirmed 3 months later. Progression could not be confirmed during an MS relapse. **Adjusted for baseline EDSS, number of relapses in 2y pre‐study, country, baseline T2 lesion volume and GdE‐T1 status at baseline scan
Vollmer T et al. Presented at: 5th Joint Triennial Congress of the European and Americas Committee for Treatment and Research in . . Multiple Sclerosis; October 19‐22, 2011; Amsterdam, Netherlands. Abstract 148. Mult Scler. 2011;17:S507c. Data on file.
Lesion activity on brain MRI
Reference: 1. Comi et al. N Eng J Med. 2012;366:1000‐1009.
29
REDUCED RATE OF BRAIN VOLUME LOSS Brain Volume Change at Month 24
Percent Brain Volume Change, Adjusted Mean (se)
0
Placebo (n556)
Laquinimod 0.6 mg (n=550)
32.8%
─0.4
─0.8
─1.2
reduction in rate of brain volume loss vs placebo (P<0.001)
‐0.87%
‐1.30% P<0.001
─1.6
Reference: 1. Comi et al. N Eng J Med. 2012;366:1000‐1009 (Supplementary Appendix). 2. Filippi M, et al. Presented at: 5th Joint Triennial Congress of the European 30 and Americas Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis; October 19‐22, 2011; Amsterdam, Netherlands. Abstract P363. Mult Scler. 2011;17:S146.
30
Bijwerkingen Laquinimod Hoofdpijn Rugpijn Gewrichtspijn Verhoogde leverfuncties Blaasontsteking Hoesten Buikpijn
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013
Conclusies: - Veel nieuwe orale MS geneesmiddelen op komst, die effectiever en gebruiksvriendelijker zijn - Eerste orale MS medicijn in NL is Fingolimod (Gilenya), andere middelen volgen spoedig - Lange termijn effecten nog niet bekend - Meer medicatie-mogelijkheden voor de patiënt en neuroloog. Meer individueel gerichte therapie mogelijk. - Rol MS centra steeds groter. Meer ervaring en expertise in behandelmogelijkheden.
Behandelmogelijkheden | Erwin Hoogervorst| | 21-5-2013