Multiple Sclerose en urologie
Bertil Blok, uroloog
Blaasfunctiestoornissen vaak bij MS Meer dan 80% van de MS patienten heeft urologische symptomen 96% van de MS patienten met meer dan 10 jaar MS krijgen op bepaald moment blaasproblemen Stoornissen terug te leiden naar niveau lesie CZS Kalsi and Fowler, Nature Clin Pract 2005
MS en urologie, 2 december 2013
Waardoor problemen? Overactieve blaas: urge, frequentie en urge incontinentie Gelijktijdig aanspannen blaas en sluitspier (dyssynergie): moeilijk op gang en residuvorming Verblijfscatheter geeft opstijgende infecties, stenen MS en urologie, 2 december 2013
1
Welke delen van belang voor de plasreflex en continentie
MS en urologie, 2 december 2013
Suprapontiene lesies Plasreflex intact Verlies van timing (juiste tijd, juiste plek) Verhoogde aandrang en urge incontinentie
MS en urologie, 2 december 2013
Infrapontiene lesies Spinale banen beschadigd Detrusor sfincter dyssynergie Hesitatie en residu
MS en urologie, 2 december 2013
2
Zowel supra- als infrapontiene lesies
Verlies over timing en dyssynergie Zowel urge incontinentie als residuvorming
MS en urologie, 2 december 2013
Richtlijnen neurogene blaas Europese urologen
MS en urologie, 2 december 2013
Multidisciplinaire richtlijn neurogene blaas NL 2012
MS en urologie, 2 december 2013
3
Diagnostiek Gericht op vinden van residu na mictie, urge, nycturie, stenen, UWI, hoge druk of lage compliantie, dyssynergie Routinematig Sediment en kweek Residu na mictie Mictiedagboek Echo nieren (V)UDO MS en urologie, 2 december 2013
Diagnostiek: UDO detrusor overactiviteit
MS en urologie, 2 december 2013
Doel behandeling neurogene blaas bij MS 1. Behoud nierfunctie 2. Lage drukblaas 3. Behoud kwaliteit van leven door A. verminderen complicaties (infectie, stenen) B. verbetering continentie C. uitstel verblijfskatheter
MS en urologie, 2 december 2013
4
Behandeling urge en urge incontinentie Gericht op verbetering blaascapaciteit, volledig uitplassen en verlaging blaasdruk Anticholinergica BTX in detrusor (Bekkenfysiotherapie vaak niet succesvol bij MS)
CAD/SPC Deviatie vlgns Bricker MS en urologie, 2 december 2013
Behandeling residu Gericht op verbetering blaaslediging CIC (clean intermittent catherisation) Alfa-blockers Verblijfskatheter
MS en urologie, 2 december 2013
Onabotulinum toxine A injectie (Botox) Intravesicale instillatie 40 ml 1% lidocaine op poli Cystoscopie en Williams needle®(Cook) 20 injecties van 10 E Na 6-10 maanden uitgewerkt MS en urologie, 2 december 2013
5
Botulinum Toxine A: chemische denervatie
Presynaptisch Element
ACh Vesicles BT SNAP-25
ACh
ACh Muscle
BT blokkeert Ach release
MS en urologie, 2 december 2013
Behandeling chirurgisch: incontinent stoma Urine deviatie vlgs Bricker
Colon conduit (transversum)
MS en urologie, 2 december 2013
Mobiliteit en blaasfunctie bij MS Lopen aangedaan
OAB met urge en frequency
Meten residu na mictie Anticholinergica
Lopen met hulpmiddel
OAB met residuvorming
Alpha blockers CIC met anticholinergica of Botox
MS en urologie, 2 december 2013
6
Mobiliteit en blaasfunctie bij MS Rolstoelgebonden
OAB met residuvorming
Anticholinergica of Botox met CIC (indien mogelijk)
Bedlegerig
OAB met residuvorming
Verblijfscatheter of deviatie
MS en urologie, 2 december 2013
Follow-up Afhankelijk van onderliggende lesie en mogelijke aanwezigheid van slechte compliantie en residuvorming Laag risico op hoge drukblaas bij MS
MS en urologie, 2 december 2013
Take home messages Bijna alle MS patienten krijgen vroeg of laat blaasproblemen De problemen zijn meestal terug te leiden naar de MS, maar soms andere oorzaak (stress incontinentie, BPH) Geen AB bij CAD of SPC zonder koorts Richtlijnen beschikbaar
MS en urologie, 2 december 2013
7
Vragen?
MS en urologie, 2 december 2013
8