HERITA | JAARVERSLAG 2013
“MOOIE MO(NU)MENTEN DEEL JE” Eveline (66 jaar) & Lynn (36 jaar) in het Kasteel Beauvoorde in Veurne
INHOUD
00
p 4
VOORWOORD
01
p 5
INLEIDING
02
p 7
AFDELINGSNIEUWS 1 Marketing & Communicatie 2 Beheer 3 Netwerk
03
p 16 SOCIAAL - ECONOMISCH VERSLAG 1 Omzet 2 Personeel
06
p 32 BEZOEKERS
04
p 21 LOSSE MEDEWERKERS
05
p 24
LEDEN
1 Vrijwilligers 2 Jobstudenten
1 Gezinsleden 2 Erfgoedzorgers 3 Dienstverlening
07
08
p 38 HERITA IN DE PERS
p 47 EVENEMENTEN 1 Activiteitenkalender
09
10
11
12
13
14
p 53 OPEN MONUMENTENDAG VLAANDEREN
p 63 GOED BESTUUR
p 57 ORGANISATIEONTWIKKELING
p 64
BLIK VOORUIT 1 Netwerk Open Monumenten 2 Herita sensibiliseert 3 Laboprojecten
p 61 ORGANOGRAM
COLOFON
p 67
00 VOORWOORD
Herita is volop in beweging. Nadat we in 2012 de basis hebben gelegd voor de nieuwe erfgoedorganisatie, door de fusie van Erfgoed Vlaanderen, Forum voor Erfgoedverenigingen en Open Monumentendag Vlaanderen, werd 2013 het jaar waarin we de grote lijnen uitzetten. Zoals dat bij een fusie gaat, hebben we tijd en overleg nodig gehad om elkaar te vinden. Met het vastleggen van een gezamenlijke missie, visie en strategie zijn de krijtlijnen nu duidelijk voor een mooie toekomst. Daaruit is intussen ook een stevige marketingstrategie gegroeid. Onze bijna 40 medewerkers smeedden die strategie tot concrete actieplannen en zijn er enthousiast mee aan de slag gegaan. Ons enthousiasme gaat niet onopgemerkt voorbij. Onze nieuwsbrief bereikt intussen meer dan 7000 erfgoedliefhebbers. Door ledenacties, evenementen voor families op onze erfgoedsites, een groeiende kern van vrijwilligers, uitwisseling en kennisdeling met de vele erfgoedorganisaties in Vlaanderen, bouwen wij aan een stevig middenveld voor onroerend erfgoed. Met Open Monumentendag organiseren we binnen de Europese context een heus feest voor een half miljoen
bezoekers. Na 25 jaar getuigt deze dag meer dan ooit van het grote draagvlak voor erfgoed bij de Vlamingen. De tweede zondag van september blijft een vaste afspraak op de publieke kalender. Om dat alles in goede banen te leiden heeft Herita intussen stevig gesleuteld aan een efficiëntere interne organisatie. We hebben afscheid genomen van enkele personeelsleden, en nieuwe enthousiaste mensen verwelkomd. Wanneer we achterom kijken zien we pas echt het indrukwekkende resultaat van een jaar hard werken en opbouwen. Er is nog werk en tijd nodig om van Herita de Vlaamse National Trust te maken, maar de basis is zeker gelegd. Als algemeen directeur van Herita dank ik van harte al wie samen met ons bijgedragen heeft aan het opbouwen van een stevige organisatie met een mooie toekomst, in het bijzonder de voorzitter van de raad van bestuur Jan van den Nieuwenhuijzen. Samen met u kijken wij vol vertrouwen de toekomst tegemoet. Kristl Strubbe
HERITA JAARVERSLAG 2013
4
01 INLEIDING
Herita is een Vlaamse non-profitorganisatie voor onroerend erfgoed die meer mensen fan wil maken van historisch waardevolle plekken. In september 2012 ontstond onze organisatie uit de samensmelting van drie organisaties: Erfgoed Vlaanderen, Forum voor Erfgoedverenigingen en Open Monumentendag.
“ONZE MISSIE: MÉÉR MENSEN FAN MAKEN VAN HISTORISCH WAARDEVOLLE PLEKKEN EN DE PASSIE DOORGEVEN”
HERITA JAARVERSLAG 2013
5
Herita neemt drie taken op zich:
In volle evolutie
1. Als netwerkorganisatie slaan we de brug tussen erfgoedlocaties, publiek en erfgoedzorgers. We betrekken ook zoveel mogelijk andere maatschappelijke domeinen zoals natuur, cultuur en toerisme.
In 2013 was onze organisatie in volle evolutie. In dit jaarverslag leest u wat Herita in dat overgangsjaar gerealiseerd heeft.
2. Met onze publieksgerichte werking stimuleren we de betrokkenheid bij erfgoed. We willen mensen bewustmaken van monumenten, landschappen, archeologie en varend erfgoed in hun omgeving. Vervolgens willen we hen door middel van actieve promotie en wervende communicatie inspireren om dat erfgoed te ontdekken. 3. Mensen en organisaties die zich inzetten voor publieksgerichte erfgoedzorg ondersteunt Herita als dienstverlener en spreekbuis. Daartoe zet Herita zich in voor een ‘netwerk Open Monumenten’.
HERITA JAARVERSLAG 2013
6
02 AFDELINGSNIEUWS
“IN 2013 LAG DE NADRUK OP HET SCHRIJVEN VAN EEN GEZAMENLIJK VERHAAL”
In september 2012 gingen drie organisaties op in Herita. Elke organisatie droeg bij met haar historiek én engagementen. Onder de koepel van Herita werd de diverse inbreng gebundeld in een nieuwe organisatie. Zo stond het voormalige coördinatiecentrum Open Monumentendag opnieuw in voor het gelijknamige evenement. Erfgoed Vlaanderen bracht dan weer dertien erfgoedlocaties
mee, waarvan zes met een actieve publiekswerking, en een ledenbeweging van particulieren. Het Forum voor Erfgoedverenigingen bracht eveneens leden aan, maar dan in de vorm van organisaties uit de erfgoedsector die rekenden op advies en ondersteuning. In 2013 lag de nadruk op het nakomen van de eerdere engagementen en het schrijven van een gezamenlijk verhaal.
HERITA JAARVERSLAG 2013
7
1 MARKETING & COMMUNICATIE Basiscommunicatie
Aandacht voor families
In 2013 voerde het Team Communicatie een coherente huisstijl door op publieksgerichte communicatie zoals infoborden, folders, websites, vlaggen, banners, … De website herita.be werd uitgebreid en bijgeschaafd. We lanceerden maandelijkse nieuwsbrieven voor zowel particulieren als organisaties. Herita zette haar eerste stapje op Facebook en pakte uit met het Herita-magazine. Dat jaarlijks ledenmagazine focust op mensen en monumenten.
Herita zet resoluut in op families met jonge kinderen. Uit overleg over hoe we het aanbod voor die doelgroep kunnen versterken groeide de Zomeractie van Vlieg. Aan dat eerste collectief gezinsproject namen vier Herita-sites deel.
Nadat de grootste uitdagingen van de fusie achter de rug waren, startte Herita eind 2013 met haar externe communicatie. We legden een mailinglijst voor geïnteresseerde belanghebbenden aan. In de pers werd algemeen directeur Kristl Strubbe sterk uitgespeeld.
Communicatie voor collega’s De afdeling marketing en communicatie leverde tevens ondersteuning en advies voor communicatieprojecten en evenementen van collega’s, zoals de initiatieven van het Erfgoedpunt.
Ledenwerving Erfgoed Vlaanderen bracht het idee van een ledenbeweging met erfgoedliefhebbers aan. Een eerste prioriteit bestond erin elk lid te overtuigen om over te stappen naar de nieuwe organisatie. Sommigen van die bestaande leden haakten af, maar door de aangroei van nieuwe leden was dit verlies tegen eind 2013 bijgebeend. Vooraleer over te gaan tot actieve werving, leverde Herita in 2013 inspanningen voor het versterken en diversifiëren van het aanbod voor de leden, opdat nieuwe leden ook in de toekomst lid zouden willen blijven. Daartoe werd de sterke focus op de eigen Herita-locaties verruimd naar initiatieven van partners.
Open Monumentendag In 2013 vond de 25e Open Monumentendag (OMD) plaats, met als thema ‘het beste van Open Monumentendag’. De feestelijke editie verzamelde toppers uit eerdere edities. Voor jongeren werden in de marge van Open Monumentendag twee projecten georganiseerd.
• Nationale Bank in Antwerpen, Open Monumentendag 2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
8
2 BEHEER Herita beheerde 13 erfgoedsites in 2013. Dit zijn ze op een rijtje:
Abdijsite Herkenrode
Den Wolsack en de Hofkamer
HASSELT
ANTWERPEN
Fort Napoleon en Oosteroever - landschap
Kapel Onze-Lieve-Vrouw Kinkenberg
OOSTENDE
VOEREN
Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Steenbergen
Kasteel Beauvoorde
OUD-HEVERLEE
VEURNE
Kasteel van Horst
Molen van Hoeke
HOLSBEEK
DAMME
HERITA JAARVERSLAG 2013
9
Paleis op de Meir
Paviljoen De Notelaer
ANTWERPEN
BORNEM
Sint-Annakapel
Sint-Donatustoren
VOEREN
LEUVEN
Tramsite Schepdaal DILBEEK
HERITA JAARVERSLAG 2013
10
Restauratie De restauratie van erfgoed vraagt een grondige en tijdrovende aanpak. Daarom spitste Herita zich in 2013 toe op drie sites, met name het kasteel van Horst, de Sint-Annakapel en de Abdijsite van Herkenrode. De restauratiecampagne op het kasteel van Horst omvatte de opstart van de bouwkundige afwerking en de technieken van de linkervleugel. Die werkzaamheden sloten aan op de ruwbouwrestauratie. Het einde van de huidige restauratiefase is voorzien midden 2015. Dan zullen de middeleeuwse ridderzaal en de aansluitende ruimtes functioneel bruikbaar zijn voor diverse publieksgerichte evenementen en activiteiten.
Begin 2013 legden vaklui de laatste hand aan het stucwerkinterieur van de Sint-Annakapel in Voeren. Op 25 mei vond de feestelijke opening plaats. Op de Abdijsite Herkenrode werden de werkzaamheden aan de zuidelijke stallingen afgerond. Sinds december 2013 huist de hoofdzetel van Clavis Uitgeverij bvba, de grootste uitgeverij van kinderboeken in de Benelux, op de locatie.
"DE LANGVERWACHTE INTEGRALE OPWAARDERING VAN DIT UNIEK TUINPAVILJOEN STARTTE IN 2013"
• Boekentoilet in de tuin van Erfgoedhuis Den Wolsack te Antwerpen
NIEUWE INVESTERINGSPROJECTEN
De restauratiecampagne van de Hofkamer in de tuin van het Antwerpse erfgoedhuis Den Wolsack en de afwerking van de paardenstallen op de Abdijsite Herkenrode zijn twee nieuwe investeringsprojecten, die in 2013 uit de startblokken schoten.
De ruwbouwrestauratie van de Hofkamer maakt werk van de langverwachte integrale opwaardering van dit uniek tuinpaviljoen, dat onder meer kan uitpakken met het boekentoilet en een bijzonder plafondschilderij. De eerste fase focust op gevels, daken en schrijnwerk.
HERITA JAARVERSLAG 2013
11
De bouwkundige afwerking van de paardenstallen op de Abdijsite Herkenrode en de herbestemming ervan tot horecapunt startten medio 2013. De stallingen worden omgevormd tot verbruikszalen. In een geïntegreerde nieuwbouwvleugel kwamen technieken (sanitair, keuken, verwarming en een lift).
Ter voorbereiding van toekomstige investeringen maakte Herita in 2013 technische dossiers op voor de volgende projecten:
Voor de uitbating van deze nieuwe horecazaak werd een overeenkomst afgesloten met Barbex nv die vanaf 2015 de exploitatie zal verzorgen.
• Heraanleg van het historische drevenlandschap op de Abdijsite Herkenrode
• Technieken en de interieurafwerking van de Hofkamer
• Gevel- en dakrestauratie van het Paviljoen De Notelaer • Gevel- en dakrestauratie van loods 1 op de Tramsite in Schepdaal • Renovatie van de historische hoeve op de Abdijsite Herkenrode
Ontwikkeling van nieuwe erfgoedprojecten
Actieve exploitatie van erfgoedsites
Herita ontwikkelde in 2013 toekomstplannen voor erfgoedsites.
Werken aan een rendabele dagelijkse exploitatie van onze erfgoedsites was in 2013 een prioriteit voor Herita.
De realisatie van het historisch glacis en de bedekte wegen rond het Fort Napoleon in Oostende maakt deel uit van die toekomstplannen. Voor dit project startte Herita met de opmaak van een landschapsbeheerplan in samenwerking met diverse partners. De doelstelling van dat plan? De erfgoed-, natuur- en toeristische waarden van het landschap rond het Fort Napoleon en de als monument beschermde kustbatterijen af te stemmen op de toekomstige stedelijke ontwikkeling van de Oosteroever door het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsvernieuwing Oostende (AGSO).
Voor de Abdijsite Herkenrode te Hasselt en het Paleis op de Meir te Antwerpen sloot Herita exploitatieovereenkomsten af met externe partners, respectievelijk Barbex nv en Flamant nv. De bestaande exploitatieovereenkomsten werden geactualiseerd en bijgestuurd. Verder werd een juridische en financiële optimalisatie doorgevoerd van het legaat van Arthur Merghelynck, waarbij Herita via erfpacht het kasteel van Beauvoorde beheert.
In 2013 vatte onze organisatie de opmaak van een tweede landschapsplan aan, met name voor de ontwikkeling en integratie van het cultuur- en natuurlandschap in en rond de Abdijsite Herkenrode. Herita begon daartoe een actieve samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos en het Agentschap Onroerend Erfgoed. Tenslotte was 2013 ook het jaar waarin de herontwikkeling met ontsluiting en beleving van de afgebroken kerk op de Abdijsite Herkenrode werd aangevat. De koppeling aan een kunstenaarsproject verruimde dit erfgoedproject. Het ontwerp van een hedendaags kunstpaviljoen door de kunstenaar Hans Op de Beeck was het tastbare resultaat, waarin de ruimtelijke beleving, religie en mystiek van de plek centraal staan.
Dit actieve beheer met optimalisatie van bestaande en nieuwe exploitaties genereerde in 2013 heel wat bijkomende financiële opbrengsten. Het geld zal in 2014 geïnvesteerd worden in deze erfgoedsites en de toekomstige openstelling ervan. Verder zette onze organisatie stappen in het ontwikkelen en stimuleren van locatieverhuur. In het kader van publieksbeleving vonden op meerdere sites werken plaats op het vlak van inbraak- en brandbeveiliging. Voor het Paleis op de Meir werd geïnvesteerd in de eerste fase van de publieke openstelling voor individuele bezoekers.
HERITA JAARVERSLAG 2013
12
Delen van expertise De erfgoedsector heeft grote nood aan professionele ondersteuning en het delen van expertise. Daarom stapte Herita, in samenwerking met de Participatiemaatschappij Vlaanderen, mee in de ontwikkeling van de Vlaamse Erfgoedkluis. Deze vennootschap werd, onder initiatief van minister Bourgeois, eind 2012 opgericht.
Het doel ervan is financieel en inhoudelijk participeren in rendabele, commerciële en semi-publieksgerichte erfgoedprojecten in Vlaanderen. In 2013 werd binnen deze nieuwe organisatie een participatie gerealiseerd in het project Handelsbeurs in Antwerpen en het project Sanatorium Joseph Lemaire in Tombeek (Overijse).
3 NETWERK Herita als intermediair Als intermediair neemt Herita engagementen op binnen de erfgoedsector, maar evengoed tussen de erfgoedsector en andere beleidsdomeinen. Zo maakt Herita structureel deel uit van de Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed. De SARO adviseert de Vlaamse Regering rechtstreeks over strategische onderwerpen zoals het onroerenderfgoeddecreet.
“BIJ DE ONDERSTEUNING VAN ERFGOEDZORGERS LIGT DE FOCUS NU VEEL MEER OP PUBLIEKSGERICHTE ERFGOEDZORG”
Herita participeert als enige onroerenderfgoedorganisatie van bij de opstart in 2009 aan het Cultureel-erfgoedoverleg, een open overlegstructuur van organisaties en instellingen die actief zijn in de sector van roerend en immaterieel erfgoed. Zo houdt Herita rechtsreeks een vinger aan de pols bij de andere erfgoedorganisaties.
Marketingstrategie 2015-2020 Voor de erfgoedzorgers heeft Herita zich in 2013 hoofdzakelijk gericht op de voorbereiding van het ontwikkelen van een netwerk van erfgoedzorgers en het werven van leden die behoorden tot het voormalige Forum voor Erfgoedverenigingen. Bij de opmaak van de marketingstrategie 2015-2020 heeft Herita immers besloten om de werking met leden-erfgoedzorgers aan te pakken vanuit een netwerkstrategie. Daarbij lieten we het klassieke lidmaatschap en een erfgoedgerichte dienstverlening achter ons. Bij de ondersteuning van erfgoedzorgers ligt de focus nu veel meer op publieksgerichte erfgoedzorg. Deze verschuiving had een impact op onze organisatie: ook de werking rond leden-erfgoedzorgers werd als ‘Cel Netwerk’ ondergebracht bij de afdeling Marketing & Communicatie. De afdeling Ondersteuning bundelt de integrale ledenadministratie en het eerstelijnsonthaal.
• Moelandkasteel in Sint-Niklaas, Open Monumentendag 2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
13
Personeelsbeleid Na de fusie maakte ons personeelsbeleid een nieuwe start. Heel wat aspecten van het hedendaagse HR-management vroegen om onze aandacht. In een nieuw arbeidsreglement verzoende onze organisatie zoveel mogelijk de arbeidscultuur van de vroegere organisaties met de noden binnen Herita als nieuwe werkgever. Het nieuwe arbeidsreglement werd goedgekeurd. Voor enkele specifieke punten werden een intern beleid opgesteld. Het gaat om de tussenkomst in gsm-gebruik, woon-werkvergoedingen en de arbeidstijd bij werk buiten kantoor. 2013 bracht ook de start van een syndicaal overleg met vertegenwoordigers van de werknemers. Vernieuwend was het akkoord dat afgesloten werd voor een cao tot invoering van niet-recurrente resultaat gebonden voordelen, ook wel loonbonus genoemd. De medewerkers van Herita kregen een extra loonbonus indien drie resultaten behaald werden: een stijging van het ledenaantal met
2,5% tussen 1 juli 2013 en 31 december 2013, het afronden van functioneringsgesprekken met de medewerkers en het afronden van twee businessplannen. Uiteindelijk werden twee doelen bereikt zodat de loonbonus voor twee derde werd uitgekeerd. 2013 was ook een jaar waarin meer aandacht ging naar een startend VTO-beleid. VTO staat voor vorming, training en opleiding. Samen met alle medewerkers werd een MBTI workshop ingericht. De ‘Myers-Briggs type indicator’ is een instrument dat persoonlijkheidsverschillen in kaart brengt. Alle collega's kregen ook de uitnodiging om mee te werken aan een evaluatie van de organisatie en de waarden van de organisatie. De resultaten worden meegenomen in toekomstige opleidingen. Twee opleidingsessies brachten inzichten in het hoe en waarom van functioneringsgesprekken. Deze werden in het najaar met bijna alle medewerkers gevoerd. Dit is meteen ook de eerste stap om vanaf najaar 2014 evaluatiegesprekken te kunnen voeren.
Financieel beleid Met het vertrek van de vroegere financieel manager was 2013 op financieel vlak een overgangsjaar. Eind april nam de nieuwe zakelijk manager het roer over. Pas halfweg het jaar werd duidelijk dat de transitiekosten met zekerheid gedragen konden worden in de lopende begroting. Belangrijk is de start van een analyse rond kosten- en inkomstenstromen. Dat leidde onder andere tot een aantal beslissingen op personeelsvlak om de balans tussen loonkosten en totale kosten in evenwicht te houden.
Onze organisatie ging op zoek naar een nieuw financieel softwarepakket dat langetermijnprojecten beter kan opvolgen. Ook de analytische structuur van het pakket vroeg om actualisering, onder andere op het vlak van begroten en rapporteren op projectniveau. Eind 2013 werd gestart met de installatie en inrichting van Exact Globe Next dat vanaf 2014 operationeel zal zijn. Tenslotte hebben we interne procedures zoveel mogelijk vereenvoudigd of geautomatiseerd.
HERITA JAARVERSLAG 2013
14
Infrastructuur en uitrusting ICT
De externe dienstverlening met betrekking tot ICT, de uitrusting, de processen,… Zowat alles was aan herziening toe. Herita liet twee audits uitvoeren, ter voorbereiding van een offertevraag voor een nieuwe ICT partner. De overeenkomst werd uiteindelijke afgesloten met Accel. Alle oude werkposten werden vervangen; een nieuw, hedendaags back-upsysteem werd geïnstalleerd. We koppelden de werkposten en de server aan een continu monitoringsysteem zodat mogelijk problemen snel gedetecteerd en opgelost kunnen worden. Een proces richting Cloud-gerichte toepassingen werd opgestart. Medewerkers kunnen nu rechtstreeks contact opnemen met een helpdesk voor ICT-vragen. Het tijdsregistratiesysteem van de medewerkers was niet up to date. Veel manuele handelingen waren nog nodig. Een tool om afwezigheden zoals vakantie en recuperatie te plannen, bestond niet. De analyse en installatie van een nieuw systeem startten in het najaar.
Adreslijsten, contactgegevens, verzending van nieuwsbrieven, opvolging projecten, … Bijna al deze punten resulteerden in vele Excel-lijsten. Een CRM-systeem was dringend nodig. Na een intensieve zoektocht werd een overeenkomst afgesloten met Archie XRM. Een interne pilootgroep herdoopte het project tot Fideel. INRICHTING
De nieuwe organisatie, de nieuwe structuur, nieuwe functies, dat alles leidde tot een uitgebreide interne verhuis. Teams kregen een vergaderplek voor teamvergaderingen. Nieuw kantoormeubilair werden aangekocht. VEILIGHEID
In samenwerking met de collega’s van Monumentenwacht Vlaanderen werd in de kantoren van Den Wolsack in Antwerpen in het najaar een evacuatie-oefening gehouden. Deze verliep vlot. Een planning werd opgemaakt om op alle sites calamiteitenplannen op te maken en om veiligheidsoefeningen te plannen.
Raad van bestuur / Algemene vergadering SAMENSTELLING EN WERKING
De samenstelling van de raad van bestuur ziet eruit als volgt: Jan van den Nieuwenhuijzen (voorzitter), Jan Brocatus, Philippe De Backer, Luc Demeester, Leen Gysen, Piet Jaspaert, Anne Kestens, Jan Klinckaert, Guido Knops, Piet Lombaerde, Dirk Renard, Ghislain d’Ursel, Johan Vanderheyden, Eric Van Hooydonk, Jozef Van Waeyenberge. De algemene vergadering bestaat uit dezelfde personen, aangevuld met Bo Coolsaet en Edgard Goedleven. In 2013 waren binnen de raad van bestuur twee comités actief. Het HR-Comité (Jan van den Nieuwenhuijzen, Guido Knops en Dirk Renard) en het Marketingcomité (Jan Brocatus, Leen Gysen en Anne Kestens). Verder werden er overlegmomenten over strategische dossiers zoals de Vlaamse Erfgoedkluis en de marketingstrategie georganiseerd.
De leden van de raad van bestuur beraadslaagden o.a. over de volgende punten: budget 2013-2014, resultaatsverbintenis, patrimoniumtaks, HR-traject, loonbeleid, collectieve bonus, organogram, erfgoeddecreet, Erfgoedkluis, overdracht sites, toekomsttraject Open Monumentendag, marketingstrategie, open monumentenvereniging, adviesraad erfgoedverenigingen, … De raad van bestuur kwam vijf maal samen, de algemene vergadering twee maal. Het HR-comité vergaderde zes maal en het marketingcomité één maal. Een strategisch overleg met bestuurders vond twee maal plaats.
HERITA JAARVERSLAG 2013
15
03 SOCIAAL - ECONOMISCH VERSLAG
Herita onderging in 2013 een grondige verandering en er werd werk gemaakt van belangrijke strategische beslissingen voor de toekomst. Dit heeft zijn weerslag op het sociaal-economisch verslag van 2013. Vergelijken met vorige jaren wordt daardoor niet eenvoudig. Ook in de toekomst wordt aftoetsing met 2013 moeilijk.
“HERITA MAAKTE BELANGRIJKE STRATEGISCHE BESLISSINGEN VOOR DE TOEKOMST”
1 OMZET Uitgaven versus inkomsten Herita kan 2013 afsluiten met een positief boekjaar. De totale opbrengsten bedroegen 4.726.945 euro. De uitgaven kwamen op 4.644.893 euro. Het nettoresultaat
vóór bestemming, dus zonder provisies voor toekomstig onderhoud en herinvestering, bedroeg 82.052 euro.
JAAR
TOTAAL UITGAVEN
TOTAAL OPBRENGSTEN
RESULTAAT BOEKJAAR
2013
€ 4.644.893
€ 4.726.945
€ 82.052
HERITA JAARVERSLAG 2013
16
Bron inkomsten Exploitatie-overeenkomsten vormden in 2013 de grootste bron van bedrijfsopbrengsten. Daarna volgden ruilovereenkomsten met sponsors en toegangsgelden.
Bij de andere opbrengsten moet Herita het vooral hebben van werkingssubsidies.
BEDRIJFSOPBRENGSTEN (EURO) Lidgelden
41.982
Toegangsgelden
66.007
Verkoop uit shops
37.370
Advies
27.284
Exploitatieovereenkomsten
581.287
Sponsoring
32.475
Ruilovereenkomsten met sponsors
116.395
Overige
42.655
€ 945.455
ANDERE OPBRENGSTEN (EURO) Werkingssubsidies
2.288.742
Loonkostensubsidies
329.176
Vrijval financieringen
784.523
Financiële opbrengsten Overige
34.110 344.940
€ 3.781.491
HERITA JAARVERSLAG 2013
17
+7+17172048A 3+34571262A Verhouding opbrengsten
%
48 %
20 % 17 %
WERKINGSSUBSIDIE
BEDRIJFSOPBRENGSTEN
VRIJVAL FINANCIERING
7 %
LOONKOSTENSUBSIDIES
1 %
FINANCIËLE OPBRENGSTEN
7 %
OVERIGE
Verhouding bedrijfsopbrengsten
%
62 %
EXPLOITATIEOVEREENKOMSTEN
12 %
SPONSORRUILOVEREENKOMSTEN
7 %
TOEGANGSGELDEN
5 %
DIVERSEN
4 %
LIDGELDEN
4 %
VERKOOP UIT SHOPS
3 %
SPONSORING
3 %
ADVIES
HERITA JAARVERSLAG 2013
18
2 PERSONEEL Aandeel loonkosten in totale uitgaven De gemiddelde loonkost per voltijdse equivalent in 2013 bedroeg 68.478 euro. Deze kost lag hoog in 2013. De verklaring daarvoor zijn onder meer de vele — en hoge — verbrekingsvergoedingen die uitbetaald werden.
In 2013 werd immers, na de krachtenbundeling door de fusie, binnen de bestaande organisatiestructuur werk gemaakt van de nieuwe strategische keuzes. Dit heeft in de loop van het jaar geleid tot een aantal personeelsaanpassingen.
JAAR
TOTAAL UITGAVEN
TOTAAL LOONKOST
%
2013
€ 4.644.893
€ 2.355.632
50,71 %
Aantal personeelsleden en VTE’s Herita telde op 31 december 2013 in totaal 39 vaste personeelsleden en 35,6 voltijds equivalent. Dit overzicht per afdeling verduidelijkt het personeelsvolume.
2013 1
Kristl Strubbe
1
2
Karel Dendooven
1
2
3
Cathy Cardon
1
4
Liesbeth De Maeyer
1
5
Lies Pelsmakers
1
6
An Beullens
1
7
Kathleen De Clercq
1
8
Inge De Geyter
1
9
Stefanie Hap
1
10
Kurt Stockman
1
11
Ellen Van de Velde
1
12
Nena De Roey
TOTAAL DIRECTIE
TOTAAL MARKETING & COMMUNICATIE
0,8
9,8
HERITA JAARVERSLAG 2013
19
13
Christophe Soulliaert
1
14
Barbara Van den Broeck
1
15
Tim Bisschops
1
16
Els Derycke
1
17
vacature
1
18
Kristof Penders
1
19
Peter Cantaert
1
20
Ludwig Vanbelleghem
1
21
Hugo Saliën
1
TOTAAL ERFGOEDBEHEER
9 22
Eric Krols
1
23
Linda Vandervelde
1
24
Omkeltom Boulaich
0,8
25
Jamila Ahmindach
0,5
26
Faith Osayomore
1
27
Kathleen De Pestel
0,8
28
Marilou Dubois
0,8
29
Katrien Van den Houwe
0,8
30
externe medewerker
TOTAAL ONDERSTEUNENDE DIENSTEN
1
7,7
31
vacature
32
Natascha Nowé
0,6
33
Maarten Jacobs
0,8
34
Laure Dever
0,8
35
Barbara Struys
36
Ann Van den Eynde
37
Jody Visser
38
Martine Vanhooren
0,8
39
Moira Deledicque
0,6
TOTAAL MEDEWERKERS OP SITES
1
1 0,5 1
7,1
TOTAAL AANTAL VOLTIJDS EQUIVALENT IN 2013
35,6
TOTAAL AANTAL VASTE MEDEWERKERS IN 2013
39
HERITA JAARVERSLAG 2013
20
04 LOSSE MEDEWERKERS
• Gent, Ledendag Herita 2013
1 VRIJWILLIGERS In 2013 leverde Herita inspanningen om de huidige vrijwilligerswerking in kaart te brengen. De bestaande taken voor vrijwilligers, alsook de behoeften van de verschillende afdelingen en sites van Herita rond vrijwilligerswerk werden geïnventariseerd. Op basis daarvan werden de eerste stappen gezet in de uitwerking van een toekomstvisie rond het vrijwilligersbeleid van Herita.
HERITA JAARVERSLAG 2013
21
Meer vrijwilligers in 2013 De uitbreiding van de openingsuren en een meer intensieve promotie voor Herita zorgden voor de aanwerving van meer vrijwilligers. In 2012 telden we 137 vrijwilligers, van wie er 115 actief werden ingezet. In 2013 steeg het aantal tot 163 vrijwilligers. 142 van hen werden actief ingezet. Vrijwilligers kiezen voor heel specifieke taken. Ze willen werken als fotograaf, cartoonist of redacteur. Ze verkiezen ook vaak een bepaalde periode of een specifieke locatie. Het potentieel van de 70 mobiele vrijwilligers werd nog niet optimaal benut. De taken die vrijwilligers uitvoeren, vormen een cruciale schakel binnen onze werking en op onze erfgoedsites. De vrijwilligers zorgen immers voor 9,3% extra mankracht (of 3,3 voltijdse equivalent bovenop de 35,6 voltijdse equivalent) binnen de organisatie.
Opvallende trends in 2013 Met 15 nieuwe vrijwilligers verdubbelde het Kasteel van Horst bijna zijn vrijwilligersaantal. Extra openstellingsuren van de site verklaren die toename. Het Paleis op de Meir startte in het najaar met de openstelling voor individuele bezoekers op zondag. Voor het onthaal werd het aantal vrijwilligers er vervijfvoudigd. Opvallend is ook de stijging van 55 naar 70 vrijwilligers voor de promotie. Ze bemanden Herita-standen tijdens Open Monumentendag, op andere evenementen en tijdens begeleide bezoeken.
ACTIEVE VRIJWILLIGERS IN 2013
VRIJWILLIGERS
# VW
# DAGEN
Kasteel van Horst, Holsbeek
32
94
Fort Napoleon, Oostende
13
125,5
Paleis op de Meir, Antwerpen
20
58
Kasteel Beauvoorde, Veurne
13
74,5
Molen van Hoeke, Damme
1
33,5
Tramsite Schepdaal, Dilbeek
5
9,5
Mobiel
promotie
70
108,5
ledenadministratie en –actie
31
Open Monumentendag coördinatiecentrum
54,5
Undercover
9
72
163
661
Sites
TOTAAL
HERITA JAARVERSLAG 2013
22
2 JOBSTUDENTEN JOBSTUDENTEN
SITES
Lander De Coster
Den Wolsack
10
Matthijs De Graeve
Fort Napoleon
15
Manon De Grieck
Kasteel Beauvoorde
23
Katrien Deherdt
Open Monumentendag
24
Thalia Dossche
Kasteel Beauvoorde
21
Jeremy Struyf
Den Wolsack
10
Sara Van As
Open Monumentendag
20
Donovan Verhelst
Fort Napoleon
23
Jonathan Verlaak
Kasteel van Horst
2
Verplancke Thomas
Fort Napoleon
21
TOTAAL AANTAL DAGEN
AANTAL VOLTIJDSE DAGEN
169
De jobstudenten werden ingezet voor volgende taken: balie en onthaal op sites, onderhoud op sites, tijdelijke ondersteuning voor Open Monumentendag, redactiewerk voor Open Monumentendag, opruiming archief.
HERITA JAARVERSLAG 2013
23
05 LEDEN
“IN 2013 ZETTE HERITA STERK IN OP COMMUNICATIE MET DE LEDEN - ERFGOEDLIEFHEBBERS” 1 GEZINSLEDEN Ledenaantal en –analyse Op 1 januari 2013 telde Herita 783 gezinnen die als lid aangesloten waren. Op 31 december 2013 was dat aantal met 1318 gezinnen toegenomen. Met 2101 aangesloten
gezinnen op de teller kende ons ledenaantal een stijging van 168,3% ten opzichte van het ledenaantal op 1 januari 2013.
LEDENAANTAL OP 31/12/2013
1917 + 184 = 2101 LEDEN
Herita-leden vanuit Erfgoed Vlaanderen nieuwe leden
HERITA JAARVERSLAG 2013
24
Samenstelling van de gezinnen De 2101 gezinnen die lid zijn van Herita vertegenwoordigen een achterban, alleenstaanden maken 12,16% van de aangesloten gezinnen uit. 52,55% van de gezinnen bestaat uit twee gezinsleden. 35,11 % telt meer dan twee gezinsleden. Dit betekent in feite dat ruim 5357 mensen zich langdurig engageren voor Herita.
12% 1 PERSOON
13%
+13614253A 12 2101
3 PERSONEN
6% 5 PERSONEN
2 +14273751A
Gemiddelde leeftijd van de leden
53% 2 PERSONEN
14% 4 PERSONEN
1% 6 PERSONEN
Gemiddeld is het aangesloten gezinshoofd 62 jaar oud. 36,98% van de aangesloten gezinshoofden is tussen de 54 en 63 jaar. Slechts 1,55% van de aangesloten gezinshoofden is 30 jaar of jonger.
2%
1920 - 1929
14 %
1930 - 1939
27 %
1940 - 1949
37 %
1950 - 1959
2101
14 %
1960 - 1969
5%
1970 - 1979
1%
1980 - 1989
HERITA JAARVERSLAG 2013
25
Ledenwerving
Communicatie
In 2013 focuste onze ledenwerving vooral op het aantrekken van leden vanuit Erfgoed Vlaanderen. Elk lid diende persoonlijk gemotiveerd te worden om over te stappen naar onze nieuwe organisatie. Daarvoor ondernam Herita enkele acties die duidelijk gericht waren op de doelgroep: mailings met een specifiek aanbod en verzending van onze publicatie 100% Herita.
In 2013 zette Herita sterk in op communicatie met de leden-erfgoedliefhebbers. Alle aangesloten leden ontvingen in februari 2013 een exemplaar van 100% Herita. Die eerste Herita-publicatie bevatte een uitgebreide voorstelling van de Herita-sites en de betrokken medewerkers. In december volgde een Herita-magazine voor alle leden.
Andere initiatieven mikten op een nieuw publiek. Daartoe waren onze promoteams aanwezig tijdens verschillende evenementen (Sage van de Eenhoorn in de Abdijsite Herkenrode, de Herita-dag in Gent, Cultuurmarkt Antwerpen, het Gordelfestival, Open Monumentendag 2013). De teams maakten een breed publiek warm voor Herita en zamelden contactgegevens in. In oktober werden nieuwe geïnteresseerden aangeschreven tijdens een eerste grote ledenwervende actie.
Maandelijkse elektronische nieuwsbrieven hielden de leden, maar ook andere geïnteresseerden, op de hoogte van nieuws en activiteiten. Ook activiteiten van Herita en leden-erfgoedzorgers kwamen hierin aan bod. Het aantal abonnees steeg in 2013 met ongeveer 73% van 3999 naar 6915.
AANTAL ABONNEES NIEUWSBRIEVEN VOOR GEZINSLEDEN EN GEÏNTERESSEERDEN
6915 3999
2012
+73%
2013
• Postkaart ledenwervende actie, oktober 2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
26
Ledenfidelisering Om nieuwe leden aan te trekken en de band met bestaande leden te versterken, heeft Herita in de tweede helft van 2013 haar aanbod gediversifieerd.
Hierbij werd en wordt de focus van de eigen Herita-sites verruimd naar initiatieven in samenwerking met kwalitatieve partners.
TYPE ACTIVITEIT
TITEL
TIMING
Wedstrijd in publicatie 100% Herita
Rondleiding in Leuven
17/03, Leuven
Wedstrijd in publicatie 100% Herita
Rondleiding in Kapel van Steenbergen
6/04, Oud-Heverlee
Wedstrijd in publicatie 100% Herita
Rondleiding en afternoontea in Paviljoen De Notelaer
18/04, Hingene
Wedstrijd in publicatie 100% Herita
Wandeling in de Voerstreek
20/04, ’s-Gravenvoeren
Wedstrijd in publicatie 100% Herita
Rondleiding Rubenianum en Hofkamer
24/04, Antwerpen
Wedstrijd in publicatie 100% Herita
Rondleiding Tramsite Schepdaal
27/04, Dilbeek
Jaarlijks evenement
Herita-dag
16/06, Gent
Wedstrijd
5 duotickets voor Theater aan Zee
08/07, Fort Napoleon, Oostende
Wedstrijd
5 publicaties rond 50 jaar OKV
22/08
Korting
Wandelgids 'Van Eyck vermist. op zoek naar de Rechtvaardige Rechters'
24/10
Rondleiding
Een blik achter de schermen
24/11, Kasteel Van Horst, Holsbeek
Rondleiding
Een blik achter de schermen
1/12, Kasteel Van Horst, Holsbeek
Wedstrijd
10 tickets voor Sinterklaastrein
1/12, Maldegem
Wedstrijd
4 duotickets voor Historium in Brugge
Korting
Op bezoek aan Winteravonden en 60’s tentoonstelling in domein Bokrijk
Wedstrijd
5 kerstcd’s via Algemeen Nederlands Zangverbond
Wedstrijd
3 exemplaren van publicatie Omloop van de Slagvelden
26/12 tot 30/12
19/12
HERITA JAARVERSLAG 2013
27
2 ERFGOEDZORGERS De nadruk lag in 2013 op het werven van leden die behoorden tot het voormalige Forum voor Erfgoedverenigingen. Ze werden allemaal gecontacteerd met een lidmaatschapsvoorstel. Dat verliep op twee sporen: via collectieve communicatie en via persoonlijke contacten. In de loop van 2013 mocht Herita 180 ex-leden van het Forum voor Erfgoedverenigingen verwelkomen. 33 nieuwe organisaties sloten zich eveneens aan.
“EIND 2013 WAREN 231 ERFGOEDZORGERS AANGESLOTEN BIJ HERITA”
Op 1 januari 2013 waren achttien nieuwe erfgoedzorgers aangesloten bij Herita. Die erfgoedzorgers waren voorheen geen lid van het Forum voor Erfgoedverenigingen. Op 31 december kwam het totaal zo op 231 aangesloten erfgoedzorgers. Ze bestaan uit een mix van verenigingen, bedrijven, organisaties, besturen en natuurlijke personen die zelf actief zijn in erfgoedzorg. Herita heeft ook een nieuwe doelgroep actief verkend: de lokale besturen. Aangezien zij heel wat onroerend erfgoed beheren, is dit een interessante doelgroep voor Herita. Focusgesprekken met diverse lokale openbare besturen brachten de noden en verwachtingen in kaart.
LEDENAANTAL OP 31/12/2013
180 33 + 18 = 231 ERFGOEDZORGERS
Herita-leden vanuit het Forum voor Erfgoedverenigingen nieuwe erfgoedzorgers lopende lidmaatschappen uit 2012
• Mechelen, Open Monumentendag 2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
28
Nieuwe en ex-Forum leden
10% van deze 231 erfgoedzorgers is een publieke organisatie (gemeentebesturen, kerkfabrieken, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, enzovoort). De andere 90% bestaat uit private erfgoedzorgers (vzw’s, natuurlijke personen, stichtingen, enzovoort).
78% van de leden-erfgoedzorgers bestond uit ex-Forumleden die de overstap naar Herita maakten. Nieuwe leden die voorheen niet behoorden tot het Forum zijn goed voor 22%.
51
A 65 + 10 A 90 + 35
22
PUBLIEKE LEDEN
209
NIEUWE LEDEN
231
PRIVATE LEDEN
180 EX-FORUM LEDEN
22+78A
Private en publieke leden
231
Bijdragen
De lidmaatschapsbijdrage voor het kalenderjaar 2013 bedroeg €50 of €100, afhankelijk van de grootte van de organisatie. Ongeveer twee derde van de leden (65%) betaalde €50 lidgeld. Een derde (35%) betaalde €100 lidgeld.
82
LIDGELD € 100
150
232
LIDGELD € 50
HERITA JAARVERSLAG 2013
29
Communicatie en vorming Alle aangesloten erfgoedzorgers ontvingen in februari 2013 de publicatie 100% Herita met een uitgebreide voorstelling van Herita. Maandelijkse elektronische nieuwsbrieven hielden erfgoedzorgers op de hoogte van de regelgeving en de actualiteit binnen en buiten de erfgoedsector. Ook activiteiten van Herita en leden-erfgoedzorgers kwamen aan bod. Rond het nieuwe onroerenderfgoeddecreet verscheen een extra nieuwsflash. Herita organiseerde in 2013 ook een werkbezoek aan de restauratiewerken in het Kasteel van Horst en in samenwerking met het Vlaams Architectuurinstituut een debat over de wisselwerking tussen erfgoedzorg en hedendaagse architectuur, in de voormalige gevangenis van Hasselt. Erfgoedplein 2013 was het jaarlijks netwerkmoment voor erfgoedzorgers. 73 Mensen van een 40-tal organisaties gaven op 19 oktober 2013 present in Kazerne Dossin te Mechelen. Na een toelichting over de werking van Herita, verzorgde het Agentschap Onroerend Erfgoed een uitgebreide presentatie over het onroerenderfgoeddecreet. In de namiddag volgde een korte toelichting over de Vlaamse Erfgoedkluis en over de publiekswerking van Kazerne Dossin. Er werd afgesloten met een individueel bezoek.
“HET AANTAL ABONNEES VAN ONZE MAANDELIJKSE NIEUWSBRIEVEN KENDE EEN OPVALLENDE STIJGING”
AANTAL ABONNEES E-BRIEVEN VOOR ERFGOEDZORGERS
1877 1121
2012
+67%
2013
Samen met Heemkunde Vlaanderen, FARO en Stichting Open Kerken organiseerde Herita in het voorjaar van 2013 de workshopreeks Creatief met erfgoed: ideeën genereren om je verhaal te presenteren. De reeks richtte zich tot kleine vrijwilligersverenigingen die wensen deel te nemen aan publieksevenementen zoals Open Monumentendag. Een tweede gezamenlijke workshopreeks Promoot je activiteit vond plaats in het najaar.
HERITA JAARVERSLAG 2013
30
OVERZICHT VAN DE HERITA - ACTIVITEITEN
TYPE ACTIVITEIT
TITEL
TIMING
Gezamenlijke vorming
Creatief met erfgoed: ideeën genereren om je verhaal te presenteren
21/03, Brussel 26/03, Kortrijk 28/03, Hasselt 23/04, Gent 25/04, Antwerpen
Jaarlijks netwerkmoment
Erfgoedplein 2013
19/10, Dossinkazerne, Mechelen
Gezamenlijke vorming
Promoot je activiteit
08/10, Hasselt 17/10, Adegem 24/10, Turnhout 30/10, Sint-Martens-Bodegem 5/11, Ieper
Werkbezoek
Bezoek aan Kasteel van Horst (excl. voor leden)
1/12
Debat ism het Vlaams Architectuurinstituut (VAi)
Scheidsrechters of spelbrekers: spraakverwarring tussen hedendaagse architectuur en erfgoedzorg
12/12, Oude Gevangenis, Hasselt
3 DIENSTVERLENING In 2013 omvatte de dienstverlening een aanbod van modeldocumenten, projectrekeningen, fiscale attesten en een gespecialiseerde adviesverlening met een focus op publieksgerichte erfgoedzorg. Ter uitbreiding van het dienstenaanbod ontwikkelde onze organisatie een ledenzone op de website. Die wordt samen met de vernieuwde website in het voorjaar van 2014 gelanceerd.
HERITA JAARVERSLAG 2013
31
06 BEZOEKERS “?”
KASTEEL BEAUVOORDE
AANTAL BEZOEKERS Individueel bezoek
4299
Groepen (volwassenen)
36 groepen, 913 bezoekers
Groepen (kinderen)
17 groepen, 460 bezoekers
Open Monumentendag
TOTAAL
855
6527
HERITA JAARVERSLAG 2013
32
“?”
PALEIS OP DE MEIR
AANTAL BEZOEKERS Individuele bezoekers Groepen (volwassenen)
1460 72 groepen, 1448 bezoekers
Nocturnes
417
Erfgoeddag
900
Open Monumentendag
3000
TOTAAL
7225
HERITA JAARVERSLAG 2013
33
KASTEEL VAN HORST
AANTAL BEZOEKERS Individuele bezoekers Groepen (volwassenen) Groepen (kinderen) Vlieg zomeractie
3488 42 groepen, 687 bezoekers 135 groepen, 2533 bezoekers 304 volwassenen, 459 kinderen
Erfgoeddag
440
Music Knights
269
Kasteelfeesten
6500
Vertelfestival Heks Lillo
310
Open Monumentendag
1296
Cultuurweekend Holsbeek
1850
TOTAAL
18.136
HERITA JAARVERSLAG 2013
34
FORT NAPOLEON
AANTAL BEZOEKERS Individuele bezoekers Groepen (volwassenen) Groepen (kinderen)
26.423 82 groepen, 4626 bezoekers 44 groepen
Prikfort
4038
Marine Art
1568
Bob Gruen
5858
Erfgoeddag
317
Open Monumentendag
TOTAAL
1056
43.886
HERITA JAARVERSLAG 2013
35
ABDIJSITE HERKENRODE
AANTAL BEZOEKERS Bezoekers Inspiratietuinen
2826
Bezoekers Belevingscentrum
4283
Bezoekers Combiticket
6054
TOTAAL Inbegrepen De Sage van de Eenhoorn
13.163 3500
Inbegrepen Open Monumentendag
331
Inbegrepen Erfgoeddag
373
HERITA JAARVERSLAG 2013
36
PAVILJOEN DE NOTELAER
AANTAL BEZOEKERS
2669
HERITA JAARVERSLAG 2013
37
07 HERITA IN DE PERS
In 2013 begon Herita met haar externe communicatie. Algemeen directeur Kristl Strubbe verwoordde in de pers waar Herita voor staat en wat onze uitdagingen en ambities zijn. Een gesmaakte Knack-fotoreportage met Stromae illustreert ons streven naar toegankelijk erfgoed.
HERITA JAARVERSLAG 2013
38
Monumenten maken emoties los “Onze opdracht is het maatschappelijk draagvlak vergroten voor erfgoed. Idealiter zou het elke dag Open Monumentendag moeten zijn. We moeten kunnen mobiliseren, enthousiasmeren. Monumenten maken altijd emoties los en daar moeten we op inspelen.” “Het enthousiasme dat er bestaat voor erfgoed kan gebruikt worden om aan fondsenwerving te doen; zeker als daar fiscale stimuli tegenover staan.”
“MONUMENTEN MAKEN ALTIJD EMOTIES LOS EN DAAR MOETEN WE OP INSPELEN”
DE MORGEN, 12/05/2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
39
Een monument is meer dan een gebouw
“DOOR CONTRAST EN CONFRONTATIE KOMEN GEBOUWEN EN KUNSTWERKEN BETER TOT HUN RECHT”
“Er is meer dan alleen onroerend erfgoed en historische verzamelingen: ik wil ook samenwerken met hedendaagse en beeldende kunsten om monumenten op die manier tot leven te laten komen, met dingen die daar op het eerste gezicht niet echt thuishoren, zoals videokunst. Door contrast en confrontatie komen gebouwen en kunstwerken beter tot hun recht. Dat zou ik graag met Herita willen doen.” OMTRENT, maart 2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
40
HERITA JAARVERSLAG 2013
41
Na 25 jaar wordt Open Monumentendag steeds jonger “The heritage that can be discovered has become more diverse throughout the years and we are devoting ever more attention to monuments that are threatened by demolition or which have just been restored. The offer of activities has also been broadened, to reach more families and youngsters.” FLANDERS TODAY, 4/09/2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
42
HERITA JAARVERSLAG 2013
43
Gelieve aan te raken “Een monument moet een verhaal vertellen dat meer dan alleen de klassieke erfgoedliefhebber raakt. Die houdt wel van een rondleiding van twee uur met een ernstige audiogids. Ik kan het weten, want ik ben er zo een. Maar mijn kinderen vragen iets anders. Die willen spelen, ontdekken en verrast worden. Ergens op kruipen, overal aankomen. Laat ons dus ervoor zorgen dat er opgekropen en aangekomen mag worden. Ruk die glazen stolp weg en breng de kinderen binnen. Dat is wat wij met Herita veel meer gaan doen: uitzoeken wat gezinnen raakt. Uitproberen wat tieners uit hun kot lokt.” “Monumenten, dat gaat over mensen natuurlijk. Zonder mensen die er waarde aan hechten, een betekenis aan geven of het gewoon al mooi vinden, blijft er niet veel meer over dan een hoop stenen.” BRIEF VAN DE DAG, DE MORGEN van 5/12/2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
44
HERITA JAARVERSLAG 2013
45
Stromae past formidable in Herita-erfgoed Fotograaf Athos Burez deed voor Focus Knack een fotoshoot met Stromae, de internationaal gelauwerde muzikant. Als locatie koos hij het Antwerpse Paleis op de Meir. De shoot was een formidabele opsteker voor de ontsluiting van het Herita-erfgoed.
• Foto's © Athos Burez
HERITA JAARVERSLAG 2013
46
08 EVENEMENTEN “?”
1 ACTIVITEITENKALENDER HERITA 2013 Herita organiseerde doorheen het jaar verschillende activiteiten en evenementen voor het grote publiek. Dit zijn zowel activiteiten op onze eigen locaties als op
die van derden. Herita tracht met deze activiteiten verschillende doelgroepen te bereiken.
DATUM
TITEL
OMSCHRIJVING / OPMERKING
LOCATIE
TYPE / DOELGROEP
23/02/2013
Bijeenkomst Horstgemeenschap
Kasteel van Horst
netwerk Kasteel van Horst
1/04/2013
Opening Herita-sites
30/03 05/05/2013
Kunsttentoonstelling ‘prikfort’
I.s.m. Ladda
Fort Napoleon
grote publiek
31/03/2013
Muziekfestival ‘Kasteelklanken’
Kasteel Beauvoorde
grote publiek
20/04 12/05/2013
Tentoonstelling Westhoekacademie ‘Inside -Outside’
I.s.m. Westhoekacademie
Kasteel Beauvoorde
grote publiek
HERITA JAARVERSLAG 2013
47
21/04/2013
Deelname aan Erfgoeddag: Stop de Tijd
Abdijsite Herkenrode, Kasteel van Horst, Paleis op de Meir, Fort Napoleon, Paviljoen De Notelaer
grote publiek
27/04/2013
Lancering Kabongers
Organisatie van de West-Vlaamse musea (Kasteel Beauvoorde, De Oude Kaasmakerij Passendale, Fransmans museum Koekelare, Hopmuseum Poperinge, Nationaal Tabaksmuseum Wervik en het Bakkerijmuseum in Veurne)
Kasteel Beauvoorde
grote publiek, families
16/05 09/06/2013
Kunsttentoonstelling: ‘MarineArt Expo’
organisatie van Academie voor Beeldende Kunst Gent, het Vlaams Instituut voor de Zee en het Marine@UGent consortium
Fort Napoleon
grote publiek
19/05/2013
Happening ‘De sage van de eenhoorn’
I.s.m. vtbKultuur en Stad Hasselt
Abdijsite Herkenrode
grote publiek
25/05/2013
Feestelijke opening Sint-Anna Kapel in Voeren
Sint-Annakapel Voeren
PR
2/06/2013
Zomerconcerten: Zomeren in Paviljoen De Notelaer
Organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
16/06 15/09/2013
Kunsttentoonstelling: ZOOM - 300 jaar Grensverhaal
I.s.m. SYAN
Kasteel Beauvoorde
grote publiek
26/06 01/09/2013
Deelname aan de schatten van Vlieg
Abdijsite Herkenrode, Kasteel van Horst, Paleis op de Meir, Fort Napoleon
grote publiek, families
28/06 15/06/2013
Expo Bob Gruen
I.s.m. Toerisme Oostende
Fort Napoleon
grote publiek
29/06/2013
Vergadering Horstgemeenschap
Kasteel van Horst
Horstgemeenschap
HERITA JAARVERSLAG 2013
48
29/0 31/07/2013
Kunsttentoonstelling Dany Tulkens
Organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
29/06 en 30/06/2013
Open Tuinen
Organisatie Abdijsite Herkenrode
Abdijsite Herkenrode
grote publiek
30/06/2013
Zomerconcerten: ‘Zomeren in Paviljoen De Notelaer’
Organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
04/07 07/07/2013
Muziekfestival ‘Music Knights’
I.s.m. Vision M
Kasteel van Horst
grote publiek
14/07 31/10/2013
Kunsttentoonstelling ‘Notelaer Incorporated’
Organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
02/08 09/08/2013
Theater aan zee in Fort Napoleon
Organsiatie Theater aan Zee
Fort Napoleon
grote publiek
15/08 en 18/08/2013
Kasteelfeesten
Organisatie Pynnockridders, rondleidingen door Herita en standjes door de Horstgemeenschap
Kasteel Van Horst
grote publiek
25/08/2013
Picknick
Organisatie Abdijsite Herkenrode
Abdijsite Herkenrode
grote publiek
25/08/2013
Deelname aan de Cultuurmarkt
Rondleidingen en fotoactiviteit voor families met kinderen
Paleis op de Meir
grote publiek
31/08/2013
Deelname aan Museumnacht Oostende
Fort Napoleon
31/08 en 1/9/2013
Heks Lilo’s vertelfestival
t.v.v. het Wonderfonds, georganiseerd door Els Lenaerts
Kasteel van Horst
grote publiek
31/08 07/09/2013
Exclusieve bezoeken voor partners in het kader van Open Monumentendag
I.s.m. Radio 2, één, cobra en De Standaard
Oostende, Aalst, Antwerpen, Leuven, Lanaken, De Panne en Maaseik
grote publiek
8/09/2013
Open Monumentendag: Het beste van …
Heel Vlaanderen
grote publiek
8/09/2013
Toonmoment un(der)cover
Jongerenproject in het kader van Open Monumentendag
8 Open Monumentendag locaties
grote publiek
09/09 13/09/2013
OMDjunior
Open Monumentendag voor scholen
diverse locaties Vlaanderen
scholen
HERITA JAARVERSLAG 2013
49
15/09/2013
Toekoersfestival
samenwerking Abdijsite Herkenrode, Open Doel Limburg, Koor & Stem en Vlamo
17/09 11/11/2013
Tentoonstelling ‘Het tij keert! Watergebonden erfgoed langs de Rupel’
organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
21/09/2013
Holsbeekse Biertocht
I.s.m. dienst Toerisme Holsbeek
Kasteel van Horst
grote publiek
22/09/2013
Gezinshappening Wondermooie Wielen
organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
19/10 20/10/2013
Cultuurweekend Holsbeek
I.s.m. Gemeente Holsbeek
Kasteel van Horst
grote publiek
27/10/2013
ANB - Benefietconcert
Abdijsite Herkenrode ism ANB
Abdijsite Herkenrode
grote publiek
3/11/2013
Lezing WO1 met prof. Sophie De Schaepdrijver
I.s.m. Vredescentrum / Antwerpen 14-18
Paleis op de Meir
grote publiek
17/11/2013
Concert Trio Archeggiamo
organisatie van De Notelaer vzw
Paviljoen De Notelaer, Bornem
grote publiek
21/11/2013
Bekendmaking winnaars Flash Back
Fotoproject in het kader van Open Monumentendag
jongeren, scholen
29/11/2013
Reeks Kruidenlezingen
organisatie Abdijsite Herkenrode
Abdijsite Herkenrode
grote publiek
7, 8, 14, 15, 21 & 22/12 2013
Kerstmarkt
I.s.m exploitanten Flamant, Café Imperial, The Chocolate Line
Paleis op de Meir
grote publiek
15/12/2013
Lezing Albert I met prof. Jan Velaers
I.s.m. Vredescentrum / Antwerpen 14-18
Paleis op de Meir
grote publiek
HERITA JAARVERSLAG 2013
50
Locatieverhuur Herita organiseert niet alleen eigen evenementen op haar sites. Onze sites kunnen ook afgehuurd worden voor privé-evenementen, fotoshoots, nocturnes, …
REKENING OMSCHRIJVING
DATUM
OMSCHRIJVING
SITE
Zaalverhuur, domeinverhuur
11/02/2013
Fotoshoot 14/01/2013 Pierre Balmain Swiss Watches
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
19/04/2013
Alexis bvba
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
16/05/2013
Belgian Wines
Kasteel van Horst
Nocturnes
24/05/2013
Vito nv
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
20/06/2013
Make a Wish
Kasteel van Horst
Nocturnes
26/06/2013
Arthur D. Little Services
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
30/06/2013
Kasteel Beauvoorde
Kasteel Beauvoorde
Nocturnes
17/07/2013
Belfius Bank nv
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
17/07/2013
BVBA Monique Van Endert
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
22/08/2013
Pynnockridders Horst
Kasteel van Horst
Zaalverhuur, domeinverhuur
30/08/2013
Belmodo Media
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
4/09/2013
Outside Travel Bvba
Kasteel Beauvoorde
Zaalverhuur, domeinverhuur
10/09/2013
De Morgen/De Persgroep Publish
Paleis op de Meir
Nocturnes
4/10/2013
D-Sidegroup
Paleis op de Meir
Nocturnes
4/10/2013
Eurotel td
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
4/10/2013
Yacha Bachmadova
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
31/10/2013
Sanoma Media Belgium nv
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
14/11/2013
Kunstmaan
Kasteel van Horst
HERITA JAARVERSLAG 2013
51
Zaalverhuur, domeinverhuur
20/11/2013
Terras cvba
Kasteel Beauvoorde
Nocturnes
20/11/2013
Medicongress Services nv
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
28/11/2013
CAVIAR LAB
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
28/11/2013
Burez Athos
Paleis op de Meir
Zaalverhuur, domeinverhuur
19/12/2013
Vredescentrum vd prov. en stad Antwerpen vzw
Paleis op de Meir
HERITA JAARVERSLAG 2013
52
09 OPEN MONUMENTENDAG VLAANDEREN
Het zilveren jubileum van Open Monumentendag vond plaats op zondag 8 september 2013. Voor de feestelijke 25ste editie werd geen overkoepelend thema gekozen. Wel zetten Vlaamse steden en gemeenten toppers van de voorbije edities in de schijnwerpers onder het motto ‘Het Beste van Open Monumentendag’. Bouwkundig, landschappelijk of archeologisch erfgoed werd gratis opengesteld om de ontsluiting van hun erfgoedwaardes te bevorderen.
2013: HET BESTE VAN OPEN MONUMENTENDAG
HERITA JAARVERSLAG 2013
53
Partners
Deelnemerscijfers
In 2013 kon Herita rekenen op heel wat partners die Open Monumentendag ondersteunden.
In 2013 namen 195 steden en gemeenten deel. Er werden twaalf intergemeentelijke samenwerkingen opgezet. 625 sites, bestaande uit een mix van monumenten, archeologische sites en landschappen werden opengesteld. Bezoekers konden ook kiezen uit 405 activiteiten: tentoonstellingen, fietstochten, (geleide) wandelingen, bustochten, boottochten,… We telden 93 kindvriendelijke activiteiten, die het Vlieg-label droegen.
FINANCIËLE PARTNERS
Naast de subsidies van de Vlaamse Overheid (Agentschap Onroerend Erfgoed) droegen ook de vijf Vlaamse provincies financieel hun steentje bij, naast hun inhoudelijke inbreng. Ook brouwerij Duvel Moortgat sponsorde voor een laatste keer, in het kader van de driejarige samenwerking. RUILOVEREENKOMSTEN
In het kader van Open Monumentendag 2013 werden opnieuw ruilovereenkomsten met enkele mediapartners afgesloten, meer bepaald met De Standaard, één, cobra.be, Radio 2, Cultuurnet Vlaanderen en Kinepolis. Het doel van deze ruilovereenkomsten is om, ondanks het beperkte communicatie-en promotiebudget van Open Monumentendag, een zo goed mogelijke visibiliteit te hebben via diverse kanalen, verspreid over heel Vlaanderen. Ook met Priorweb werd een overeenkomst afgesloten, meer bepaald om de hosting en de capaciteit van de website van Open Monumentendag op de piekmomenten te garanderen.
In totaal zijn er van 179 gemeenten (92%) bezoekerscijfers verzameld. Extrapolatie bracht het bezoekersaantal van 2013 op ongeveer 470.000.
“VOORAL IN GENT TROK HET GECLUSTERD PROGRAMMA HEEL WAT EXTRA KIJKLUSTIGEN”
ADVERTEERDERS
In de Monumentenkrant werd opnieuw ruimte voor advertenties voorzien. Het merendeel van de advertentieruimte was voor advertenties in het kader van ruilovereenkomsten. Een klein deel werd verkocht aan betalende adverteerders.
Indrukken van de Lokale Comités In de grote steden (Antwerpen, Gent, Brugge,…) telde men over het algemeen iets meer bezoekers dan vorig jaar. Vooral in Gent trok het geclusterd programma heel wat extra kijklustigen. Nogal wat Locale Comités (LC’s) gaven aan dat ze meer gezinnen met kinderen konden ontvangen. Het aandeel van de 50-plussers bleef het grootst. De exclusief opengestelde sites trokken het grootste publiek. Sommige LC’s (zoals Sint-Niklaas of Nazareth) waren daar minder goed op voorzien.
HERITA JAARVERSLAG 2013
54
Promotiemateriaal
Mobiele website
Het promotiemateriaal bestond uit wegwijzers, badges, vlaggen, A2-affiches, invulaffiches op A3-formaat, folders, covers en stickers. De wegwijzers, badges en vlaggen uit duurzaam materiaal zijn herbruikbaar.
Bezoekers konden via hun smartphone het programma doorzoeken op http://m.openmonumenten.be. Dat was mogelijk met een eenvoudige zoekmachine en met een applicatie waarbij de gebruiker een lijst van monumenten en activiteiten in de omgeving kon opvragen. Zo’n 10.000 mensen bezochten de mobiele website.
In 2013 werd er een Monumentenkrant verspreid. Het agendagedeelte, onderverdeeld per provincie, stond daarin centraal. De oplage van de Monumentenkrant bedroeg 93.000 exemplaren voor verspreiding via Herita. Daarnaast werden 110.000 exemplaren verdeeld via De Standaard van zaterdag 7 september.
Publiekswebsite De publiekswebsite www.openmonumenten.be was samen met de Monumentenkrant het belangrijkste communicatiekanaal gericht op het grote publiek. In alle communicatie (radio- en televisiespot, advertenties,…) werd dan ook volop verwezen naar de website. De website was raadpleegbaar vanaf 5 augustus en bleef online tot en met 4 november 2013. OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE CIJFERS IN DE PIEKPERIODE (VAN 06/08/2013 TOT 11/09/2013)
Unieke bezoekers
98.437
Bezoeken
145.719
Gemiddelde tijd
5’13”
Paginaweergaves
59.157
Op OMD: bezoeken
1.155.871
Op OMD: bezoekers
46.376
OMD op Facebook Op www.facebook.com/openmonumentendag stond de berichtgeving helemaal in het teken van het grote (jonge) publiek. Vanaf mei werd de Facebookpagina regelmatig aangevuld met weetjes, foto’s,… Intussen werden 1.718 mensen lid van onze pagina.
Perscampagne De perscampagne van OMD werd vanaf eind mei op gang getrokken. Op 22 augustus verspreidde Herita een tweede, uitgebreider persbericht naar alle perscontacten. Daarin kwamen alle aspecten van Open Monumentendag aan bod en werden ook de toppers gepresenteerd. Ook de regionale perskanalen ontvingen een persbericht op maat. Op Open Monumentendag zelf werd uitgebreid met de pers gecommuniceerd door middel van persberichten, persupdates, telefonische contacten, …
De meest bezochte pagina van de website tijdens die periode was uiteraard de homepagina. Daarna volgden: • Open Monumenten in jouw buurt • uitgebreid zoeken • het programma van de stad Antwerpen.
HERITA JAARVERSLAG 2013
55
Jongerenprojecten ONDERWIJSPROJECT OMD JUNIOR
In de week na Open Monumentendag konden kinderen uit de lagere school in klasverband een bezoek brengen aan een opengesteld monument of deelnemen aan een erfgoedactiviteit. De LC’s werkten daarvoor een speciaal programma uit, aangepast aan verschillende leeftijdsgroepen. In 2013 werden er tien projecten voor Open Monumentendag Junior ingediend. FOTOPROJECT FLASH BACK
Het fotoproject Flash Back kwam tot stand in samenwerking met het FotoMuseum Provincie Antwerpen. Flash Back was in 2013 aan zijn zesde editie toe. Jongeren van 12 tot 18 jaar konden onder het motto ‘een jonge blik op een open monument’ individueel of klassikaal een foto insturen via de website www.openmonumenten.be/ jongeren/flashback/galerij. In een galerij vonden geïnteresseerden alle resultaten. Een e-cardapplicatie bood de mogelijkheid om een favoriete foto door te sturen naar vrienden of familie. Websitebezoekers konden op hun favoriete inzending stemmen voor de publieksprijs. Een jury van experts uit de erfgoed- en fotografische sector koos half november de 14 leukste foto’s. In totaal namen 520 jongeren en zo’n 20 scholen deel aan de wedstrijd.
“BEZOEKERS VAN DE WEBSITE KONDEN GERICHT ZOEKEN OP KIND- EN GEZINSVRIENDELIJKE ACTIVITEITEN”
UN(DER)COVER
Kind- en gezinsvriendelijk
In 2013 sloegen Open Monumentendag en AmuseeVous de handen in elkaar voor de organisatie van Un(der)cover. Een selectie van 9 Un(der)cover-kunstenaars tussen 18 en 26 jaar gaf een eigen impressie van een zelf gekozen monument uit het OMD-programma. De kunstdisciplines waren heel divers: opera, dans, keramiek, installatie, illustratie, mixed media,…
LC’s konden bij hun inschrijving aangeven of de door hen georganiseerde openstellingen en activiteiten kind- en gezinsvriendelijk zijn. Initiatieven die aan deze criteria voldeden kregen het Vlieg-label in de Monumentenkant en op de website. Van de 405 activiteiten kregen 93 activiteiten dat label. Bezoekers van de website konden heel gericht zoeken op kind- en gezinsvriendelijke activiteiten in de zoekmachine.
Alle voorbereidingen en resultaten werden verzameld op de projectblog http://omdundercover.tumblr.com. In de periode augustus – september telde de blog 913 unieke bezoekers. De projecten werden gebundeld in een digitale publicatie. Een hoofdstukje daarvan bevat tips voor beheerders van monumenten om met jongeren samen te werken rond kunstprojecten.
In 2013 liep er een klein proeftraject met een gezinsfolder. De Monumentenkrant is in zijn huidige vorm immers niet helemaal afgestemd op de doelgroep gezinnen met kinderen. Daarom ontwikkelde Herita een instrument op maat: een drieluik folder met een kwalitatieve selectie uit het volledige programma. De selectie werd gemaakt op basis van volgende criteria: inhoudelijke invulling, link met (onroerend) erfgoed, de moeite van een verplaatsing waard,… Deze folder werd gedrukt in een oplage van 16.500 exemplaren en verspreid via verschillende LC’s, Kinepolis, met de Monumentenkrant en op de Cultuurmarkt.
HERITA JAARVERSLAG 2013
56
10 ORGANISATIEONTWIKKELING
2013 was een jaar waarin de interne organisatie van Herita grondig werd aangepakt, bijgestuurd en verder uitgebouwd. Tegelijk legde Herita de basis om zowel de medewerkers als de organisatie op zich verder duurzaam te laten ontwikkelen en om de kwaliteit te verhogen.
“2013 WAS EEN JAAR WAARIN DE INTERNE ORGANISATIE VAN HERITA GRONDIG WERD AANGEPAKT, BIJGESTUURD EN VERDER UITGEBOUWD”
HERITA JAARVERSLAG 2013
57
Personeelsleden van Herita krijgen daarbij tijd en ruimte om interne en externe opleidingen te volgen, om deel te nemen aan studiedagen, debatten, conferenties en andere. Een overzicht van de belangrijkste topics: INTERN:
Workshop arbeidsreglement, SD Worx, 4 maart 2013, Antwerpen Training werkomgeving en -organisatie, CiEP, maart-juni 2013, Antwerpen • Workshop teambuilding MBTI, SD Worx, 5 juli 2013, Oostende • Training functioneringsgesprekken, SD Worx, 22 augustus, 22 oktober 2013, Antwerpen • Erfgoedplein, Herita - Kazerne Dossin, 19 oktober 2013, Mechelen • Facebookmarketing, Publiek Centraal, 10 oktober 2013, Antwerpen • Training CRM-software, Archie, november 2013, Antwerpen • Debat Scheidsrechters of spelbrekers? Hedendaagse architectuur en erfgoedzorg, Herita en Vlaams architectuurinstituut, 12 december 2013, Hasselt •
•
EXTERN:
Postgraduaat Renovatietechnieken en Monumentenzorg, Howest, Brugge • Studiedag Dag van de Cultuureducatie, 29 januari 2013, Gent • Studiedag Jongeren, vrije tijd en erfgoed, E-land - tapis plein - Faro, 22 februari 2013, Mechelen • Workshop Discussietekst cultureel erfgoed, Cultureel-Erfgoedoverleg, 27 februari 2013, Gent • Workshop Beleidsbeïnvloeding, Faro, 23 maart 2013, Brussel • Algemene vergadering Koninklijke Vereniging der Historische Woonsteden van België, 13 april 2013, Groot-Bijgaarden • Studiedag eventplanning software Yesplan, Vooruit, 11 maart 2013, Gent • Opleiding Samenwerken met vakbondsafvaardiging, Sociare, 12 maart 2013, Brussel • Inspiratiedag Schatten van Vlieg, CultuurNet, maart 2013, Brussel • Slotconferentie 21st Century Parks, Stad Oostende, 24 april, Oostende • Studiedag Historisch Interieur, 17 mei 2013, Universiteit Gent, Gent • Debat De kunst van het niet-bouwen, Vlaams Architectuurinstituut, 28 mei 2013, Antwerpen • Jaarvergadering Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 3 juli 2013, Veurne (Beauvoorde) • Reflectiemoment Afsluiting pop up Diamantmuseum, Diamantmuseum Antwerpen, 27 augustus 2013, Antwerpen • Infosessie Kader Gidsen, Toerisme Vlaanderen/Provincie Vlaams Brabant, 5 september 2013, Leuven • Opleiding Preventieadviseur niveau 3, september - november 2013, Provinciaal Veiligheidsinstituut, Antwerpen • Debat Debatteer mee over onroerend erfgoed, 11 september 2013, Intercommunale Leidedal en Overleg Cultuur Regio Kortrijk, Zwevegem • Inspiratiedag Krokuskriebels, Gezinsbond, september 2013, Aalst • Inspiratiedag Erfgoeddag, Faro, 26 september 2013, Gent • Sectormoment Toerisme Hageland, Provincie Vlaams-Brabant, 30 september 2013, Aarschot • Colloquium Europese Subsidies, Provincie Vlaams-Brabant, 11 oktober 2013, Leuven • Studiedag Staten-Generaal Strategisch Beleidsplan en Toerismepact 2020, Toerisme Vlaanderen, 11 oktober 2013, Mechelen • Opleiding Basiscursus ‘kort’ (Paritair Comité 329), Sociare, 16-17 oktober, Brussel • Sectormoment Groot Onderhoud, Faro, 25 oktober 2013, Brugge • Studiedag Bouwmaterialen en constructietechnieken in het interbellum, WTA, 8 november 2013, Leuven • Studiedag Heemkunde Actueel, Heemkunde Vlaanderen, 16 november 2013, Mechelen • Praktijkdag Het Nieuwe Werken, Sociare, 19 november 2013, Brussel • Studiedag Staten-Generaal van het Antwerpse platteland, Kempens Landschap, 26 november 2013, Tongerlo • Voorstelling Maritieme Museumavond, Watererfgoed Vlaanderen, 26 november 2013, Antwerpen • Opleiding Stapstenen naar Effectief Leiderschap, Kluwer, december 2013, Antwerpen • Studiedag Europa Nostra Heritage Policy Conference, Europa Nostra, 5 december 2013, Brussel • Studiedag ETWIE-ontmoetingsdag, ETWIE, 7 december 2013, Mechelen •
HERITA JAARVERSLAG 2013
58
Studiedag Actua (Paritair Comité 329), Sociare, 5-6 december 2013, Brussel Opleiding Tijdsregistratie, ProTime, 11 november en 2 december 2013, Aartselaar • Workshop Overheidsopdrachten, Sociare, 30 september 2013, Brussel • Vorming Workloadmeting, School voor Social Profit en Publiek Management (Universiteit Gent), 24 september 2013, Gent • •
Daarnaast krijgen Herita en haar medewerkers regelmatig vragen om deel te nemen als spreker of moderator, om (gast)docentschappen op te nemen, interviews te geven
of om structureel of tijdelijk deel uit te maken van een bestuursraad of van werkgroepen, advies- en beoordelingscommissies. Hierbij een overzicht:
SPREKER/MODERATOR: • • • • • • • • • •
Uitwisselingsmoment Natuurpunt educatie, 24 januari 2013, Mechelen Netwerkmoment COMEET, 9 april 2013, Eeklo Gastspreker bedankavond donateurs De Roma, 6 mei 2013, Borgerhout Gastspreker conferentie Geomodus, 20 juni 2013 Gastspreker ceremonie afgestudeerden Antwerp Management School, 25 juni 2013, Antwerpen Spreker vernissage tentoonstelling Danny Tulkens in De Notelaer, 30 juni 2013, Hingene Regeringsmededeling n.a.v. OMD, augustus 2013 Gastspreker tentoonstelling OMD Deinze, 8 september 2013 Gastspreker Artemis Leuven, 26 september 2013 Gastspreker Festival van de Politiek Vlaams Parlement, 20 oktober 2013, Brussel
(GAST)DOCENTSCHAPPEN: •
• •
Wat te doen met een diploma kunstwetenschappen op de arbeidsmarkt?, opleiding Kunstwetenschappen, Universiteit Gent, 7 mei 2013 Erfgoedmarketing, opleiding Meertalige bedrijfscommunicatie, Universiteit Gent, 6 december 2013 Voorstelling Herita, opleiding Kunstwetenschappen, Universiteit Gent, 9 december 2013
TEKSTEN: • •
Column voor tijdschrift Omtrent (Davidsfonds), 4 december 2013 Opiniestuk Monument for Life in De Morgen, december 2013
INTERVIEWGESPREKKEN: • • • •
• • • • • • • • • • • • •
Interview i.k.v. bachelorproef studenten Financiën en Verzekeringen, Artevelde Hogeschool Gent, 10 april 2013 Interview i.k.v. OMD in Kasteel van Horst, Radio 2 Vlaams-Brabant, 10 september 2013 Interview i.k.v. OMD in Kasteel van Horst, De Streekkrant, 11 september 2013 Interview i.k.v. doctoraatsonderzoek ‘Verbetering regelgeving onroerend erfgoed’ door Stijn Aerts, Antwerpen, 17 september 2013 VRT Klara 9 januari 2013 Interview voor tijdschrift Omtrent (Davidsfonds), februari 2013 Interview voor De Morgen, 30 april 2013 Interview voor tijdschrift Sectorlink, 3 mei 2013 Interview voor tijdschrift Flanders Today, 24 juli 2013 Interview voor de Zevende dag, 16 juni 2013 Interview voor Libelle TV, 29 augustus 2013 Interview voor De Standaard, 3 september 2013 Interview voor De Morgen, september 2013 Interview voor Het Journaal (VRT), 8 september 2013 Interview voor Het Nieuws (VTM), 8 september 2013 Interview voor Q-music, 8 september 2013 Interview voor Radionieuws (VRT), 8 september 2013
HERITA JAARVERSLAG 2013
59
BESTUURSRADEN: • • • • •
Stichting Monumentenstrijd private stichting Abdijsite Herkenrode vzw META vzw Vlaamse Erfgoedkluis nv Sociare vzw
WERKGROEPEN, ADVIES- EN BEOORDELINGSCOMMISSIES: • • • • • • • • •
Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening - Onroerend Erfgoed (SARO) Vlaams Overleg Ruimtelijke Ordening en Huisvesting (VLORO) Beheerscommissie Landschapsbeheersplan Oosteroever (Oostende) Beheerscommissie Abdijsite Herkenrode Stuurgroep Erfgoeddag Cultureel-Erfgoedoverleg Programmacommissie Openbaar Kunstbezit Vlaanderen Redactieraad Praktijkboek Cultuur en Vrije Tijd (Politea) Jury masteropleiding Conservatie en restauratie, Academie - Artesis Hogeschool Antwerpen
In 2013 zijn slechts een beperkt aantal stagiairs actief geweest bij Herita. Het aantal werd bewust laag gehouden omdat de interne herstructureringen weinig ruimte boden om stagiairs kwalitatief te begeleiden.
HERITA JAARVERSLAG 2013
60
11 ORGANOGRAM
HERITA JAARVERSLAG 2013
61
Organogram op 31/12/2013
KRISTL STRUBBE
KAREL DENDOOVEN
DIRECTEUR
Stafmedewerker
CATHY CARDON
COMMUNICATIE
PUBLIEKSONTWIKKELING
NETWERKONTWIKKELING
Marketingmanager
LIESBETH DE MAEYER
KATHLEEN DE CLERCQ
KURT STOCKMAN
Pers en communicatie
Ledenwerking
Ontwikkeling netwerk
LIES PELSMAKERS
INGE DE GEYTER
ELLEN VAN DE VELDE
Redactie en online communicatie
Ontwikkeling dienstverlening
AN BEULLENS
Collectieve evenementen en educatie
Vormgeving
STEFANIE HAP
Collectieve dienstverlening
NENA DE ROEY
Open Monumentendag
CHRISTOPHE SOULLIAERT
PROJECTONTWIKKELING
TECHNISCH BEHEER
Erfgoedmanager
BARBARA VAN DEN BROECK, TIM BISSCHOPS
KRISTOF PENDERS
Ontwikkeling erfgoedlocaties Restauraties
PETER CANTAERT, LUDWIG VANBELLEGHEM, HUGO SALIËN
VACANT
Technisch onderhoud
ELS DERYCKE
Technisch beheer
Technische ondersteuning
ERIC KROLS
Zakelijk manager
ONTHAAL EN ONDERSTEUNING
HR
FINANCIËN
KATHLEEN DE PESTEL
EUGENE GOETSTOUWERS
LINDA VANDERVELDE
HR en verzekeringen
Financiën
Managementassistentie
MARILOU DUBOIS
KATRIEN VAN DEN HAUWE
OMKELTOM BOULAICH
Vrijwilligerswerking
Boekhouding en administratie
Logistiek JAMILA AHMINDACH
Onthaal en ondersteuning FAITH OSAYOMORE
Onderhoud
PALEIS OP DE MEIR
KASTEEL VAN HORST
KASTEEL BEAUVOORDE
FORT NAPOLEON
MAARTEN JACOBS
BARBARA STRUYS
VACANT
MARTINE VANHOOREN
Locatieverantwoordelijke
Locatieverantwoordelijke
Locatieverantwoordelijke
Onthaalverantwoordelijke
LAURE DEVER
ANN VAN DEN EYNDE
NATASCHA NOWÉ
MOÏRA DELEDICQUE
Onthaal en ondersteuning
Onthaalverantwoordelijke
Onthaal en ondersteuning
Onthaal en ondersteuning
JODY VISSER
Onthaal en ondersteuning
HERITA JAARVERSLAG 2013
62
12 GOED BESTUUR
In 2012 keurde de raad van bestuur van Herita een ‘Code Goed Bestuur’ formeel goed. Om te voldoen aan haar verplichtingen inzake goed bestuurlijk gedrag, verplicht de raad van bestuur zich er toe de in deze code vervatte bestuurlijke gedragsnormen na te leven en deze als leidraad te nemen in haar werkzaamheden. De ‘Code Goed Bestuur’ legt basisprincipes vast die een beroep doen op de professionaliteit van bestuurders en leden van het managementteam. De principes zeggen iets over de waarden die aan de grondslag liggen van het gedrag en de cultuur. De houding van waaruit betrokkenen handelen is eveneens van belang. De code is uitdrukkelijk niet alleen bedoeld voor bestuurders en leidinggevenden, maar ook voor belanghebbenden binnen en buiten Herita.
DEEL 1 DE VERENIGINGSCULTUUR / WAARDEN Integriteit
DEEL 3 AFSPRAKEN VAN GOEDE BESTUURLIJKE EN COLLEGIALE PRAKTIJK
Openheid
Intentie van strategisch bestuur
Positieve houding
Intentie om op een consistente manier aanwezig te zijn op een vergadering
Collegialiteit, teamspirit, werken in een geest van samenwerking
Geen belangenvermenging
Solidariteit en loyaliteit ten opzichte van Herita
Extern optreden
Verantwoording
Vertrouwelijkheid van informatie
DEEL 2 RELATIE BESTUURDER / PERSONEEL
DEEL 4 VERGADERAFSPRAKEN
Intentie van goed personeelsbeleid Aansturing gebeurt binnen personeelskader Positieve ingesteldheid en respect Openheid en informatiedoorstroming Geest van samenwerking en wederzijds vertrouwen
HERITA JAARVERSLAG 2013
63
13 BLIK VOORUIT
Als erfgoedorganisatie kijkt Herita resoluut naar de toekomst. De volgende vijf jaar wil Herita vier projecten op de rails krijgen. De gemeenschappelijke noemer? Het draagvlak voor erfgoed verbreden en vernieuwende samenwerkingen rond erfgoed stimuleren.
“HERITA ZAL VERNIEUWENDE SAMENWERKINGEN ROND ERFGOED STIMULEREN”
HERITA JAARVERSLAG 2013
64
1 NETWERK OPEN MONUMENTEN
2 HERITA SENSIBILISEERT
Samen met andere erfgoedzorgers zal Herita een netwerk Open Monumenten ontwikkelen. Het publieksgerichte netwerk zal op termijn monumenten, landschappen, archeologie en varend erfgoed omvatten. Herita wil op basis van haar expertise een belangrijke bijdrage leveren in de ontwikkeling van publieksgerichte erfgoedzorg voor de hele erfgoedsector.
Via een actieve perswerking en de coördinatie van Open Monumentendag 2014 sensibiliseert Herita de bevolking over erfgoed en erfgoedzorg. Via lidmaatschap streeft onze organisatie naar een duurzame publieksopbouw. Actieve promotie en communicatie, twee grote jaarlijks wervingsacties en de jaarlijkse Herita-dag zullen de ledenwerving aanzwengelen. Herita wil in 2014 het aantal gezinslidmaatschappen met 5% doen toenemen in vergelijking met 2013. De ledenfidelisering wordt versterkt door wedstrijden, exclusieve uitnodigingen of werfbezoeken. De jaarlijkse Herita-dag en het Herita Magazine dragen ook bij tot ledentrouw.
Diensten Voor partners realiseert Herita diensten op het vlak van kennisdeling en expertise-ontwikkeling. Daarbij zet onze organisatie in op nieuwsbrieven, een online kennisbank met dossiers, studiedagen, werkbezoeken en gezamenlijke laboprojecten. Voor gezamenlijke publieksgerichte projecten verzorgt Herita instapformules zoals Open Monumentendag, promotie-acties en projectrekeningen.
Kennistrajecten In 2014 participeert Herita actief aan verdiepende kennistrajecten. Het bepalen van een toekomsttraject voor Open Monumentendag maakt daar deel van uit. Onder leiding van Kunststeden vzw stippelt Herita ook het toeristisch onthaal in erfgoedlocaties mee uit. Draagvlakonderzoek en de ontwikkeling van een engagementsmodel rond verschillende vormen van lidmaatschap staan eveneens in de steigers.
Experts Verder voert Herita vandaag al verkennende gesprekken met experts zoals National Trust, FARO, CultuurNet Vlaanderen, Toerisme Vlaanderen om kennis te delen en een structurele samenwerking uit te bouwen. Om kennis te delen met de erfgoedsector participeert Herita in de Vlaamse Erfgoedkluis, waar men de expertise binnen het domein van publieksgerichte erfgoedzorg toepast op sites van derden.
Stimulatie van erfgoedbezoek Ons divers activiteitenaanbod op Herita-sites activeert erfgoedbezoek. In de toekomst zal Herita met beeldbepalende publiek toegankelijke activiteiten de erfgoedwaarde van de locaties nog meer in de kijker zetten. We willen tevens kinderen en jongeren aanzetten tot actieve erfgoedparticipatie. Onze sites nemen dan ook actief deel aan activiteiten voor gezinnen met kinderen en jongeren, zoals zoals Krokuskriebels, Erfgoeddag en Zomeractie van Vlieg. Ons vernieuwingstraject voor het educatief programma en gezinsaanbod in het Kasteel van Horst is een eerste stap. In de nabije toekomst zullen we een gelijkaardig traject uitwerken voor andere sites. Het activeren van jongeren in samenwerking met partners wordt in de toekomst eveneens geïntensifieerd.
HERITA JAARVERSLAG 2013
65
3 LABOPROJECTEN De sites in eigen beheer wil Herita optimaliseren. Onze organisatie zoekt naar pistes om de sites op termijn break-even te laten draaien en te ontsluiten. Op die manier wil Herita een goed toekomstplan voor iedere site bepalen en kunnen we in de toekomst zoeken naar een geschikte commerciële invulling voor sites met respect voor de erfgoedwaarden.
Op 4 sites organiseren we laboprojecten om de kennis op het vlak van publiekswerking en publieksgerichte erfgoedzorg te versterken en uit te dragen. Het gaat concreet over deze projecten: •
•
Verder investeren we in het beheer, onderhoud en publieke openstelling van 8 sites en het beheer en onderhoud van onze 7 sites die momenteel geen actieve publiekswerking hebben. Restauratie- en investeringstrajecten dragen bij tot de verdere ontwikkeling van sites zoals het Kasteel van Horst en Fort Napoleon.
•
•
Kasteel van Horst: educatief programma en gezinsaanbod Paleis op de Meir: meertalige ontsluiting en locatieverhuur Abdijsite Herkenrode: communicatie tijdens restauratie- en bouwwerken; kunstproject op het Historisch Hart Kasteel Beauvoorde: erfgoedlogies in de conciërgewoning
De publieke veiligheid en toegankelijkheid van onze sites worden verhoogd.
HERITA JAARVERSLAG 2013
66
14 COLOFON
JAARVERSLAG 2013 VAN HERITA VZW Vragen, suggesties of opmerkingen over dit jaarverslag? Mail ons via
[email protected] of bel ons via het nummer 03 226 31 85
Redactie en vormgeving Canjotto Communication
Fotografie Stefan Dewickere Daniel de Kievith Koen De Waal Toon Grobet Jan Crab
Adres Herita Oude Beurs 27 2000 Antwerpen www.herita.be
Volg Herita ook via Facebook
Antwerpen, april 2014 HERITA JAARVERSLAG 2013
67
www.herita.be