winter 2012 Marijn wenst je een mooie winter!

Marijn wenst je ter! een mooie win

appm nieuwsbrief 17 najaar / winter 2012

energie en klimaat

Om ons 15-jarig bestaan luister bij te zetten hebben wij ons begin oktober laten inspireren in Madrid. In deze tijd? Ja! Juist nu hebben we meer dan ooit behoefte aan inspiratie en de blik naar buiten. Een stad in het hart van de eurocrisis. Tegelijkertijd een bruisende metropool waar wij veel van kunnen

water

leren. De grandeur is Zuid-Europees. De manier waarop het OV de afgelopen jaren de auto heeft teruggedrongen is ronduit spectaculair.

ruimte en vastgoed

Het geheim: op metropolitaan niveau werken aan en sturen op een hoogwaardig OV-systeem. Maar ook een infra-barrière die onder de grond is verstopt en vervangen door Rio, een fantastisch park van onze ‘eigen’ Adriaan Geuze. Groot denken, duurzaam en van eeuwigheids-

infra en mobiliteit

waarde. En ondertussen zijn de Madrilenen niet zozeer bezig met morgen, maar voor-

organisatieontwikkeling en professionalisering

advies

al met vandaag. Leven, hier en nu! Dit alles

management

Ons motto: “Met veel plezier aan mooie opdrachten werken.”

gebied, bereikbaarheid, infrastructuur en mobiliteit, een klimaatbestendig, waterrijk en duurzaam Nederland.

Moed en Visie houden we ons bezig met de inrichting, ontwikkeling en herstructurering van ons stedelijk en landelijk

APPM Management Consultants organiseert met zo’n 60 managers en adviseurs een Mooier Nederland. Met Passie,

Inspiración

heeft ons enorm veel energie gegeven om Nederland samen met u nog mooier te maken. Let’s go! Pepijn van Wijmen

3 Cover: Marijn is een zoon van collega Michiel Venne.

BRU kiest voor verzelfstandigd infrabedrijf

4

Bestuur Regio Utrecht (BRU) is sinds 2008 eigenaar en beheerder van de railinfrastructuur van de sneltram Utrecht-Nieuwegein/IJsseltein (SUNIJ-lijn). Vanaf 2018 komt daar de Uithoflijn bij. APPM is gevraagd te adviseren over de positionering van de assetprovider (infrabedrijf) en tevens de sturingsrelatie vorm te geven tussen assetprovider en haar omgeving. Een complexe opdracht, maar meteen een uitgelezen kans om voor de meest optimale oplossingen te kiezen.

Bij het bepalen van de oplossingsrichtingen fungeert het zogenaamde basismodel als uitgangspunt. Het basismodel, door het dagelijks bestuur van de BRU in september vastgesteld, onderscheidt een rolverdeling tussen de assetowner (systeemeigenaar), de concessieverlener en de assetprovider. De assetprovider, die als voorlopige naam ‘trambedrijf’ heeft meegekregen, wordt verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen, beheren en uitbreiden van de infrastructuur, de opstallen en het materieel. Daarnaast dient het de veiligheid van het OV-systeem te borgen. >

5

> Balans Het trambedrijf draagt bij aan een optimaal functionerend en veilig OV-systeem. De belangen van de reizigers en de belastingbetalers staan daarbij centraal. Het is zaak de optimale balans te vinden in de driehoek prestaties-middelen-risico’s. Draaien aan

Het trambedrijf zal een balans moeten vinden in de driehoek prestaties-middelen-risico

de ene knop heeft gevolgen voor de andere. Er is een afgewogen keuze op systeemniveau mogelijk, omdat de bevoegdheden en verantwoordelijkheden voor de hele levensduur van alle bedrijfsmiddelen bij één partij zijn geconcentreerd. Enige afstand Ten aanzien van de positionering van het trambedrijf adviseert APPM een heldere en bedrijfsmatige relatie tussen de assetowner en de assetprovider. Daarbij hoort een trambedrijf dat op enige afstand van de assetowner staat. Afstand maakt het eenvoudiger om de rollen en verantwoordelijkheden van opdrachtgever en opdrachtnemer helder te scheiden en de sturingsrelatie duidelijk vorm te geven. Daarnaast stelt een heldere rolscheiding de assetowner in staat om expliciete en integrale keuzes te maken in de verdeling van middelen tussen het trambedrijf en de concessieverlener. Bijvoorbeeld als reizigersgroei gefaciliteerd moet worden: zet de assetowner dan in op hogere frequenties (exploitatie)

6

of een nieuwe verbinding (aanleg infrastructuur)? >

7

> Of bij bezuinigingen: worden de frequenties verlaagd of wordt bespaard op beheer en onderhoud? Specifieke kennis In de positionering van het trambedrijf speelt ook een rol dat een assetprovider een geheel ander profiel

Bij bewezen succes kan het trambedrijf op termijn eventueel doorgroeien naar verdere verzelfstandiging

heeft dan de rest van BRU. Het trambedrijf is vooral een uit-voerende, op de operatie gerichte organisatie.

Verder fijnslijpen

Dit in tegenstelling tot de meer beleidsgeoriënteerde

Het trambedrijf wordt intern verzelfstandigd; BRU

BRU-organisatie. Het trambedrijf zal ook over specifieke

behoudt de bestuurlijke en budgettaire verantwoordelijk-

regionale railexpertise moeten beschikken. Deze is in de

heid. Een interne verzelfstandiging is snel te realiseren.

regio Utrecht niet van oudsher aanwezig, in tegenstelling

Dat is noodzakelijk omdat BRU 1 maart 2013 als streef-

tot in regio’s als Rotterdam, Amsterdam en Den Haag.

datum hanteert. Bovendien is er gelegenheid om binnen

Ook is een meer directe, bedrijfsmatige aansturing

de nieuwe dynamiek praktijkervaring op te doen en de

noodzakelijk, dicht op de operatie en 24-7. Doordat

werkprocessen en organisatievorm verder fijn te slijpen.

het trambedrijf binnen BRU wordt verbijzonderd, krijgen

Bij bewezen succes kan het trambedrijf op termijn even-

de twee verschillende werelden hun eigen comfort.

tueel doorgroeien naar verdere verzelfstandiging.

KPI’s In het door ons geadviseerde model stuurt BRU het tram-

Arend van Dijk |

bedrijf aan middels een heldere opdracht. Of het tram-

[email protected]

bedrijf daaraan voldoet, wordt onder andere afgemeten

Marcel Touset |

aan Kritische Prestatie Indicatoren. Het is essentieel om

[email protected]

het belang van de eindgebruikers als klant hierbij centraal

Miran Wiersema |

te stellen. Hierbij gaat het om KPI’s als de reizigers-

[email protected]

tevredenheid, de beschikbaarheid van infrastructuur, de

8

betrouwbaarheid en de veiligheid van het OV-systeem.

9

Hoe operationaliseer je

duurzaamheid? Duurzaamheid is wel een hype maar geen trend; duurzaamheid is blijvend. Het is (veel) private en publieke partijen ernst. De fase van het schrijven van ambitieuze beleidsnota’s is voorbij, het gaat er nu om duurzaamheid te operationaliseren. APPM adviseert hierover onder meer in de A4 Zone West en Uithoorn. Het bedrijventerrein A4 Zone West (140 hectare netto) maakt deel uit van de ontwikkeling van Amsterdam Connecting Trade (ACT), een toekomstig innovatief logistiek knooppunt ten zuiden van Schiphol. A4 Zone West zet stevig in op duurzaamheid. Voor de eerste fase zijn de doelstellingen uitgewerkt in concrete maatregelen en vastgelegd in convenanten. Ontwikkelaar Schiphol Area Development Company heeft APPM gevraagd om deze ambitie te vertalen naar realisatie. >

10

11

> Balanceren Duurzaamheid hoort in onze optiek een vast onderdeel van het werk uit te maken, een tweede natuur te zijn, niet iets wat je erbij doet maar een randvoorwaarde zoals bijvoorbeeld financiën. In de A4 Zone West

Zo krijgt de gemeente ook de kans haar voorbeeldrol te laten zien

beleggen we duurzaamheid daarom niet in een apart

Voorbeeldrol

project, maar brengen we de maatregelen in bij de

In Uithoorn passen we een soortgelijke werkwijze toe.

verschillende deelprojecten. Daar fungeren we als

De gemeente wil samen met de regio in 2040 energie-

adviseur, aanjager en coach, maar ook als coördinator

neutraal zijn. De vraag aan APPM is: welke maatregelen

en verbinder. Om initiatieven van de grond te krijgen,

zijn er nodig om deze doelstelling te realiseren? We

brengen we de juiste partijen bij elkaar met de juiste

constateren dat Uithoorn al veel beleid heeft ontwikkeld

expertise en toetsen we de plannen op haalbaarheid,

en maatregelen heeft vastgesteld. Men weet wel wat

ook financieel. Daarbij moet gebalanceerd worden

te doen, maar het gaat nu om het aanbrengen van

tussen enerzijds de duurzaamheidsdoelstellingen en

focus: welke maatregelen pakken we eerst op, welke

anderzijds de aantrekkelijkheid van het vestigingsklimaat,

partijen betrekken we daarbij en hoe organiseren we

want het één moet het ander niet in de weg staan.

de samenwerking? Zo krijgt de gemeente ook de kans haar voorbeeldrol te laten zien aan en te delen met de

Duurzaamheid hoort in onze optiek een vast onderdeel van het werk uit te maken

stakeholders binnen de gemeente. Organisatorische inbedding Bij het operationaliseren van duurzaamheid is de proceskant belangrijk. Binnen de ambtelijke organisatie moet draagvlak worden gecreëerd. Duurzaamheid moet organisatorisch ingebed worden. Als het bijvoorbeeld de ambitie is nog alleen energieneutrale woningen te bouwen, dan zal niet alleen een aparte programmagroep daarop

12

moeten sturen, maar ook Bouw- en Woningtoezicht. >

13

Een duurzaamheidsadviseur brengt partijen bij elkaar die over de juiste expertise beschikken

> Verder adviseert APPM vanuit haar marktkennis de gemeente bij het beoordelen van initiatieven die van buitenaf komen. Steeds meer bedrijven stappen met hun ideeën naar de gemeente toe. Maar zijn die plannen haalbaar? Hoe ziet de business case eruit? Hebben de ideeën toekomstwaarde? Andersom beoordelen we in hoeverre het zinvol is voor de gemeente om bij lopende initiatieven aan te haken. >

14

15

greenscan© voor gemeenten Voor gemeenten komt de deadline voor het realiseren van duurzaamheidsambities nabij. Woorden moeten worden omgezet in daden. Veel gemeenten worstelen echter nog met de vraag hoe de ambities te operatio-

Doe nu wat je kunt doen, met de techniek die nu voorhanden is

naliseren en de juiste prioriteiten te stellen. Daardoor blijven kansen liggen. Vanuit die wetenschap hebben

> Haarlemmerolie

wij de APPM Greenscan© ontwikkeld. De Greenscan

In beide casussen constateren we dat een duurzaam-

geeft snel een compleet beeld van de duurzaamheids-

heidsadviseur weet moet hebben van de techniek en

kansen, de grootste problemen en de belangrijkste

de marktontwikkelingen. Hij (of zij) moet echter ook

stakeholders. Met die kennis kan een strategie worden

als Haarlemmerolie zijn, de procesmanager die ervoor

opgesteld om in het brede scala van mogelijkheden

zorgt dat alle partijen binnen een organisatie met het

een prioritering aan te brengen. Vervolgens werken we

onderwerp bezig zijn en het als een vanzelfsprekende

de maatregelen concreet uit, inclusief kosten en baten.

onderlegger van al hun beslissingen beschouwen.

APPM combineert daarbij haar kennis van duurzaam-

Hij brengt partijen bij elkaar die over de juiste

heid en de markt met haar vaardigheden in proces-

expertise beschikken, zodat projecten van de grond

management. Bij het van de grond tillen van projecten

komen. Bij het in de praktijk brengen van de maat-

gaat het immers om het verzamelen en verbinden

regelen is het zaak niet te wachten op wat de techniek

van partijen die over de juiste expertise beschikken en

ons nog allemaal voor nieuwe mogelijkheden brengt,

daadwerkelijk willen bijdragen aan duurzaamheid.

want die ontwikkelingen gaan eindeloos door. Begin.

Ook kunnen we medewerkers coachen bij het toepassen

Doe nu wat je kunt doen, met de techniek die nu

van duurzaamheid in hun dagelijks werk. De Greenscan

voorhanden is. Kortom, ga aan de slag!

is in eerste instantie bedoeld voor gemeenten die hun duurzaamheidsbeleid in de praktijk willen brengen. Maar ook gemeenten die al langer een duurzaamheidsprogramma hebben lopen, kunnen met behulp van

Mark van Kerkhof | [email protected] Hendrikje van leest | [email protected]

de scan hun inspanningen verder richting geven.

16

17

Het wonder van Portland (VS)

18

In Nederland hebben we veel ruimte die ‘onder-

schaars is, natuurlijke hulpbronnen opdrogen en de

presteert’: woongebieden, kantoorlocaties en

bevolking krimpt? We zullen datgene wat we hebben

bedrijventerreinen die met leegstand kampen en

zo goed mogelijk moeten benutten. Dat kan, mits

verloederen, infrastructuur die we slechts op enkele

we gezamenlijk kiezen voor een slimme groei-

momenten van de dag ten volle gebruiken. Kunnen

strategie. Een groeistrategie die gericht is op het

we ons dat nog permitteren in een tijd waarin geld

verder ontwikkelen van de bestaande stad. >

19

> Tijdens een werkbezoek aan Portland hebben we met eigen ogen gezien hoe deze strategie succesvol in de praktijk wordt gebracht. Portland ligt aan de westkust van de VS en telt 500.000 inwoners in een stedelijke agglomeratie met 2,3 miljoen mensen. Net als in veel andere Amerikaanse steden was de

De revitalisatie van Portland is gebaseerd op de principes van de Transit Oriented Development

auto hier decennialang de alleenheerser. Bewoners verhuisden vanuit het centrum naar de buitenwijken, die met hun lage dichtheden het ommeland overspoelden. Zowel Democraten als Republikeinen zijn tot de conclusie gekomen dat deze ontwikkeling ongewenst is, ieder vanuit de eigen politieke visie. De Democraten maken zich zorgen over het leeglopen en verloederen van de binnensteden, de Republikeinen over het verloren gaan van landbouwgrond voor ‘hun’ boeren. TOD De revitalisatie van Portland is gebaseerd op de principes van de Transit Oriented Development. Hierin worden

streamer ????

twee pijlers onderscheiden: de introductie van HOV dat de belangrijkste regionale centra verbindt, en slimme verdichting en herontwikkeling van onderpresterende

resolutie niet hoog genoeg

stadsdelen rond de nieuwe OV-corridors. De hoge dichtheden maken HOV mogelijk, andersom stimuleert de aanwezigheid van HOV de ontwikkelingen rond de

20

regionale centra. >

21

> Hippe woning In Portland worden rond de knooppunten hoogwaardige stedelijke woonmilieus gecreëerd. Tegelijk wordt geïnvesteerd in het verblijfsklimaat: meer ruimte voor langzaam verkeer, hoogwaardig materiaalgebruik, veel groen in de openbare ruimte en een park op 500 meter van elke woning. Het resultaat is een stad die weer gebruikt wordt. Ongebruikte stadsdelen leven op, de ‘urban sprawl’ is een halt toegeroepen, het woon-werkverkeer neemt af en de infrastructuur wordt optimaal benut. In de afgelopen tien jaar zijn zo’n 15.000 zeer gewilde woningen in het centrum van Portland gebouwd; waar een woning in een buitenwijk jarenlang het ideaal was, wordt nu gekozen voor een hippe woning down town. Het autogebruik neemt af en het fiets- en OV-gebruik stijgt. Deze modal shift heeft een zeer positief effect op de duurzaamheidsdoelstellingen. Uit heel de VS komen partijen het ‘wonder van Portland’ aanschouwen. Investeringsfondsen Om deze operatie tot een goed einde te brengen, heeft Portland samen met andere gemeenten een regionaal bestuur in het leven geroepen. Het benodigde geld is gevonden door middelen die oorspronkelijk bestemd waren voor auto-infrastructuur anders te bestemmen.

22

Dit ‘auto-geld’ van de staat en de nationale overheid >

Ongebruikte stadsdelen leven op, de ‘urban sprawl’ is een halt toegeroepen

23

Een integrale ontwikkeling vraagt om zeggenschap over een integraal financieringsfonds

> is omgezet in fondsen voor de aanleg van HOV-infra en ter stimulering van de herontwikkeling van centra. In ruil voor de HOV-infra ontwikkelt de markt in hoge dichtheden en betaalt ze mee aan de aanleg van hoogwaardige openbare ruimte en parken. Ook worden op basis van de voorspelde reizigersgroei afspraken gemaakt over een bijdrage van de markt aan het HOV-systeem. Stevige sturing Nederland is rijp voor een dergelijke groeistrategie. De basiscontouren moeten op nationaal niveau worden verankerd en op regionaal niveau uitgewerkt, waarbij een stevige regionale sturing onontbeerlijk is. Een integrale ontwikkeling vraagt om zeggenschap over een integraal financieringsfonds, waarin zich al het geld bevindt dat geoormerkt is voor infrastructuur en ruimte in de betreffende regio. Het besef dat we onze gebouwde omgeving beter kunnen en moeten benutten en ons onbebouwde land zoveel mogelijk ongemoeid moeten laten, dringt tot steeds meer partijen door. Als we vanuit de gemeenschappelijk gevoelde urgentie deze opgave oppakken, is alles mogelijk.

Pepijn van Wijmen | [email protected]

24

25

Assetmanagement: minder middelen, meer effect In een tijd van bezuinigen zullen we nog meer dan vroeger de beschikbare middelen weloverwogen moeten inzetten om ze optimaal te laten renderen. De Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer (DIVV) van Amsterdam heeft APPM daarom gevraagd de implementatie van assetmanagement voor te bereiden. Assetmanagement maakt het mogelijk expliciete keuzes te maken bij beheer en onderhoud en uitbreiding van infrastructuur, met oog voor Total Cost of Ownership en het functioneren van het systeem in zijn totaliteit. >

26

27

> Bij investeringen in bedrijfsmiddelen of assets moet

in de toekomst, de gewenste prestaties levert? De

gedacht worden vanuit het gebruik: welke betekenis

Assetowner stelt een Integraal Programma van Eisen

heeft het systeem voor zijn gebruikers? Daarbij is er een

op en bepaalt de Kritische Prestatie Indicatoren.

spanningsveld tussen prestaties, geld en risico’s. Draaien

Vanuit deze basis worden de ambities en verwachte

aan de ene knop heeft gevolgen voor de andere. Een

(maatschappelijke) ontwikkelingen vertaald in een

mooi voorbeeld zagen we onlangs bij de behandeling van

Meerjaren Investerings Programma (MIP). Het MIP wordt

de bezuinigingsvoorstellen in Amsterdam. Wethouder

door de Assetmanager of systeembeheerder uitgewerkt

Wiebes vertelde dat bezuinigingen op het onderhoud

in een Assetmanagementplan en jaarplannen. De jaar-

van de openbare ruimte zullen leiden tot meer rommel

plannen beschrijven de concrete werkzaamheden en

op straat en meer graffiti. De gemeenteraad stond op

dienen ter aansturing van de Serviceprovider, die de

zijn achterste benen: dat zou negatieve gevolgen hebben

werkzaamheden uitvoert.

voor de bezoekersaantallen en dus de inkomsten van de toeristenstad Amsterdam! De voorgenomen bezuiniging werd dan ook grotendeels teruggedraaid. Integrale afwegingen Assetmanagement brengt samenhang aan tussen kaders, processen, middelen en organisatie. Keuzes worden geëxpliciteerd. Afwegingen worden integraal genomen:

Nog steeds staat bouwen centraal, en dat terwijl beslissingen in de ontwerpfase voor 80% de beheerkosten bepalen

voor het hele systeem en met oog voor ‘Total Cost of

28

Ownership’. Het raamwerk van assetmanagement

Niet sexy

onderscheidt drie rollen: de Assetowner, de Assetmanager

Deze werkwijze implementeren bij een bestaande

en de Serviceprovider. De Assetowner of systeemeigenaar

organisatie is een grote uitdaging. Er is een organisa-

vertaalt wet- en regelgeving, beleidskaders en omgevings-

torische en culturele omslag vereist. Vaak is de rol van

eisen naar een strategie. Aan welke eisen moet het

Assetowner niet belegd. Er moet anders gedacht worden:

systeem voldoen en hoe kunnen we de beschikbare

niet langer beslissingen nemen op basis van incidenten,

middelen zodanig inzetten dat het systeem, nu en

de beschikbare middelen of de politieke waan van de >

29

> dag, maar weloverwogen en geëxpliciteerd. Ook zal onderhoud en beheer een volwaardige plaats in de ontwerpfase moeten krijgen. Nog steeds staat bouwen centraal, en dat terwijl beslissingen in de ontwerpfase voor 80% de beheerkosten bepalen. Het is een oud verhaal: onderhoud en beheer is niet (politiek) sexy en nog een foto zoeken

ontwerpers vinden het maar lastig als een beheerder bij

infrastructuur + mensen

hen over de schouder komt meekijken. Als de beheerder een plaats opeist in het ontwerpproces, dan betekent dat natuurlijk wel dat hij een visie moet hebben. Meer benutten Met behulp van assetmanagement kunnen we met minder geld meer voor elkaar krijgen en gaan we het bestaande beter benutten. Een actuele uitdaging, niet alleen omdat overheden moeten bezuinigen, maar ook omdat we de komende decennia steeds minder zullen uitbreiden.

Mirjam de Paus | [email protected] Arend van Dijk | [email protected]

30

31

De harde en zachte kant van omgevingsmanagement

Steeds meer overheden en aannemers gaan aan de slag met omgevingsmanagement, zo bleek op de Landelijke Omgevingsmanagementdag in juni van dit jaar. Tegelijkertijd werd duidelijk dat zij vaak nog worstelen met de vraag wanneer en hoe ze omgevingsmanagement kunnen inzetten en wat dit hen concreet oplevert. APPM ontwikkelt een tool die daarin per project duidelijkheid schept en tevens inzicht biedt in de kosten en baten. >

32

33

> Omgevingsmanagement heeft tot doel het draagvlak, de voortgang en de kwaliteit van projecten te verbeteren. Dat wordt gedaan door in al in de visie- en planfase de buitenwereld naar binnen te halen en daarmee een wisselwerking

Omgevingsmanagement pas inzetten in de realisatiefase heeft doorgaans minder effect

op gang te brengen. Omgevingsmanagement pas

Temperatuur meten

inzetten in de realisatie-fase heeft doorgaans

De tool die APPM ontwikkelt maakt duidelijk hoe het

minder effect. De scope van het project is in beton

project ervoor staat, wat beter te organiseren is en wat

gegoten, de projectleider is er alles aan gelegen

daarvan de kosten en baten zijn. Eerst wordt aan de

haarscheurtjes te voorkomen. Een reactie die we

hand van vier Kritieke Prestatie Indicatoren (KPI’s) de

ons kunnen voorstellen. Het kost doorgaans veel

‘temperatuur’ van het project gemeten. Gekeken wordt

geld en tijd om in deze fase aanpassingen door

naar kwaliteit, planningsvoortgang, uitgaven en imago.

te voeren.

Hoe het met deze KPI’s is gesteld, wordt afgemeten aan vele factoren, zoals bezwaarprocedures, berichtgeving

Kikkers in de kruiwagen

in de media, het bezoek aan de website en vragen in

In de voorfase zit de meeste rek in een project. Maar

raads- of statenvergaderingen.

juist die rek maakt sommige opdrachtgevers terug-

34

houdend. Als ik de buitenwereld nu toelaat, wat blijft

Zachte en harde facetten

er dan van mijn project over? Slaag ik erin na het

Zodra duidelijk is hoe het project ervoor staat, is het

divergeren weer te convergeren? Krijg ik alle kikkers

zaak daarvoor een verklaring te vinden. Hoe is het

weer in de kruiwagen? Begrijpelijke zorgen, maar

omgevingsmanagement georganiseerd en ingebed in

daarmee zijn ze nog niet terecht. De omgeving is slim

het project? Stuurt de omgevingsmanager voldoende

en beschikt doorgaans over veel nuttige informatie

op de ‘zachte en harde’ facetten van omgevings-

en kennis waarvan het project beter kan worden. Ga

management? Bij de zachte facetten doelen we op

op zoek naar de oplossing met het meeste draagvlak.

stakeholdermanagement en communicatie en infor-

Dat kan, zo heeft de ervaring ons geleerd, ook met

matie; harde facetten zijn de conditionering en

behoud van scherpe kaders.

continuering van het vaar- en wegverkeer. We >

35

> kijken hiervoor naar onder meer de toegankelijkheid en transparantie van gegevens, de (ruimte voor) inbreng van de omgeving, en naar de mate van grip op projectpartners zoals nutsbedrijven of vergunningverlenende instanties. Aanbevelingen Aan de hand van deze Kritische Succes Factoren kunnen we aanbevelingen doen om de gestelde doelen te halen en het project beter in te richten. Die aanbevelingen vergen een te kwantificeren investering in mensen en middelen en kennen eveneens te kwantificeren opbrengsten in de vorm van geld en tijd. Ook de gevolgen voor de kwaliteit van het eindresultaat en het imago worden in beeld gebracht. De omgevingsmanagers van APPM brengen de tool

Aan de hand van KSF’s kunnen we aanbevelingen doen om de gestelde doelen te halen en het project beter in te richten. 36

bij diverse opdrachtgevers in de praktijk. We bieden opdrachtgevers een praktisch beslismodel waarmee ze uit de voeten kunnen én leveren een bijdrage aan een verdere professionalisering van het vak.

Marjolein Brandt | [email protected] Hellas Schelleman | [email protected]

Door de economische tegenwind lopen veel gebiedsontwikkelingen vast: de bouwproductie valt stil en de samenwerking tussen private en publieke partijen komt onder druk te staan. Het meest zichtbaar wordt de pijn in de grondexploitatie die steeds verder in de rode cijfers duikt. De logische reflex is om naar oplossingen te zoeken in de financiën. Wie echter de problematiek in zijn volle breedte analyseert, zou wel eens tot de conclusie kunnen komen dat er

Dr. Grex levert concrete aanpak voor vastgelopen gebiedsontwikkeling 38

elders meer kansen liggen. Dr. Grex zorgt voor die brede analyse. Momenteel passen we dit instrument in verschillende gemeenten succesvol toe. >

39

> In negen van de tien gevallen ontstaan financiële problemen doordat de oorspronkelijke afspraken zijn gemaakt vóór de crisis. De realisatie van het project vindt echter plaats onder flink gewijzigde marktomstandigheden, waardoor een waardedaling van het plan is opgetreden en flinke tekorten in de grondexploitatie zijn ontstaan. Partijen zullen op zoek moeten gaan naar een manier om de financiële pijn te verzachten. Wellicht

De moraal van het verhaal: het bijsturen van een gebiedsontwikkeling heeft zowel financiële, juridische als procesmatige componenten

zijn programmatische aanpassingen noodzakelijk, in combinatie met een andere fasering en een bestemmingsplanwijziging. Ook het functioneren van de projectorganisatie verdient aandacht: hoe zit het met de bemensing en met de rolverdeling, hoe werken de verschillende spelers samen? Samenhangende benadering De moraal van het verhaal: het bijsturen van een gebiedsontwikkeling heeft zowel financiële, juridische als procesmatige componenten. Een gelijktijdige en samenhangende benadering daarvan levert het meeste resultaat op. APPM (proces en markt), Planeta Advies (juridische aspecten) en Stadskwadraat (planeconomie) hebben daarom hun kennis gebundeld in Dr. Grex. Dr. Grex is een aanpak waarmee we in zeer korte tijd een brede analyse van een project maken. Van daaruit kan een uitgebalanceerde strategie worden geformuleerd

40

die de gebiedsontwikkeling vooruit helpt. >

41

> Snelle duidelijkheid Met Dr. Grex maken we eerst door middel van desk research en interviews een röntgenfoto van het project. Vervolgens bespreken we in een interactieve werkvorm de diagnose met de betrokken partijen. De resultaten van het onderzoek en de gesprekken worden vertaald naar een

Dr. Grex verschaft de betrokken partijen inzicht in de risico’s en biedt ze handvatten om te sturen

matrix, waarin de drie kerndisciplines zijn onderverdeeld in elk vier bouwstenen. In één oogopslag wordt duidelijk

Second opinion

waar de mogelijkheden en pijnpunten liggen. De matrix

Behalve voor het bijsturen van de gebiedsontwikkeling,

geeft eveneens aan hoe de bouwstenen met elkaar

kan een college de analyse van Dr. Grex ook gebruiken

samenhangen en hoe ze invloed hebben op het slagen

om de gemeenteraad inzicht te verschaffen in een

van de gebiedsontwikkeling. Daaraan gekoppeld geven

voorgenomen koerswijziging. Andersom kan een

we gerichte adviezen over de oplossingsrichtingen.

gemeenteraad aan Dr. Grex een second opinon vragen over een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Daar-

Renderende beslissingen

mee levert de tool een bijdrage aan een snelle en

Dr. Grex verschaft de betrokken partijen inzicht in de

transparante besluitvorming.

risico’s en biedt ze concrete handvatten om te sturen. De samenhang tussen de bouwstenen wordt zichtbaar, zodat de meest haalbare en de best renderende beslissingen kunnen worden genomen. Stel dat een bestuurder een positief resultaat wil bereiken door bijstelling van het programma. Dankzij Dr. Grex wordt snel zichtbaar of dit juridisch gezien mogelijk is en aansluit op de marktvraag. En zijn er geen regionale afspraken die een programmawijziging in de weg staan? Bijvoorbeeld afspraken over het toegestane aantal

42

vierkante meters kantoorruimte?

Jantien van den Berg | [email protected] Alexander Smal | [email protected]

Waterschappen willen beter gebruikmaken van de slagkracht, kennis en creativiteit van de markt. Er is echter koudwatervrees voor de toepassing van geïntegreerde contracten, zo bleek uit onderzoek dat APPM in samenwerking met de Universiteit Twente uitvoerde. De uitkomsten bevestigen onze praktijkervaring. Wij merken dat overzicht essentieel is: als bij projecten vanaf het allereerste stadium niet alleen de techniek maar ook het gehele realisatieproces in kaart wordt gebracht, zijn de risico’s prima beheersbaar. >

44

Geïntegreerde contracten bieden kansen voor waterschappen

45

> Kleine projecten lenen zich doorgaans niet voor geïntegreerde contracten, grote projecten wel. Maar grote projecten vinden de waterschappen vaak te risicovol om te experimenteren met nieuwe samenwerkingsvormen. De terughoudendheid is begrijpelijk. Er is veel ervaring met RAW-contracten, maar geïntegreerde contracten vergen andere expertise en competenties. Zijn in een RAW-contract alle werkzaamheden volgtijdelijk, in een geïntegreerd contract lopen deze veelal parallel. Een voorbeeld dat we regelmatig in de praktijk tegenkomen, is de samenhang tussen het verleggen van kabels en leidingen, het gefaseerd beschikbaar komen van gronden uit de grondverwerving en de gewenste vrijheid in de werkfasering van de aannemer. Een samenhang die in de verschillende contracten georganiseerd moet zijn. Meer dan techniek Om verrassingen te voorkomen, is het noodzakelijk dat de opdrachtgever het gehele inkoopproces overziet, tot en met het contractmanagement in de realisatiefase. Daartoe dient hij zich eerst een beeld te vormen van

Er is veel ervaring met RAW-contracten, maar geïntegreerde contracten vergen andere expertise en competenties

de doelstellingen, risico’s en randvoorwaarden van zijn project. Als die duidelijk zijn, kan worden bepaald welke aspecten van de scope bij de markt worden neergelegd en waar de markt geprikkeld dient te worden

46

om in de realisatiefase meerwaarde te leveren. >

47

> Ook krijgt de opdrachtgever inzicht in de gevolgen

EMVI-criteria

van zijn keuzes voor de latere fases van het project en

Bij het bepalen van de contractstrategie is het even-

kan hij het contract (of de contracten) met de markt

eens van belang een visie te hebben op selectie- en

daarop afstemmen. De antwoorden op deze vragen

gunningcriteria. Centraal staat de vraag wat de

hangen niet alleen van technische, maar nadrukkelijk

behoefte is aan kwaliteit in relatie tot de prijs. Het

ook van procesmatige aspecten af, zoals coördinatie,

antwoord wordt uiteindelijk vertaald in de EMVI-

organisatie en planning.

criteria. Deze zijn gekoppeld aan de doelstellingen >

De EMVI-criteria zijn gekoppeld aan de doelstellingen en risico’s van de opdrachtgever en de meerwaarde die de markt moet genereren

48

49

> en risico’s van de opdrachtgever en de meerwaarde die de markt moet genereren. De mate van meerwaarde hangt nauw samen met de vrijheden die de markt krijgt of de uitdagingen waarvoor ze gesteld wordt. Die uitdagingen kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op het optimaliseren van het

APPM ontzorgt de opdrachtgever en neemt hem tegelijkertijd mee in het gehele proces

ontwerp, met als doel lagere investeringskosten of een hogere beschikbaarheid van technische systemen

Wij denken dat de waterschappen veel kunnen

in de gebruiksfase.

winnen als ze meer gebruikmaken van de slagkracht en kennis van de markt. De risico’s kunnen worden

Systeemgerichte contractbeheersing

geminimaliseerd door een goed overzicht en continue

Bij het contractmanagement is sturen op afstand

monitoring van de gemaakte keuzes. APPM ontzorgt

het devies, het liefst via systeemgerichte contract-

de opdrachtgever en neemt hem tegelijkertijd mee

beheersing. Er moet een systeemtoets, een proces-

in het gehele proces. Zo doet hij ervaring op met

toets en een producttoets worden georganiseerd,

geïntegreerde contracten en innovatieve vormen

maar hoe? Huur je een (lead)auditor in of leid je

van aanbesteden, en kan de organisatie hierin een

APPM ontzorgt de hem zelf op? Vragen die al ver voor het gunnen van het werk om een gedegen vragen. opdrachtgever enantwoord neemt hem tegelijkertijd mee Contractkeuzemethodiek Een goed van de wijze waarop APPM deze in hetvoorbeeld gehele proces

blijvende stap voorwaarts maken.

vraagstukken oppakt, is de samen met de provincie Zuid-Holland ontwikkelde contractkeuzemethodiek. Belangrijk kenmerk van de methodiek is dat de contractkeuze als proces is vormgegeven. Het is steeds

Jeroen van der hoeven

| [email protected]

Geert jan zweegman | [email protected]

de opdrachtgever die de keuzes maakt, op basis van

50

de gezamenlijk verkregen inzichten.

51

Spoedcursus gebiedsontwikkeling voor gemeenteraad Oegstgeest

52

Samenwerkingsovereenkomsten (SOK’s) bij gebiedsontwikkelingen zijn complexe en risicovolle constructies waar vaak jarenlang aan gewerkt is. Hoe kun je dan als drukbezet gemeenteraadslid, die niet ingevoerd is in de materie, je controlerende taak naar behoren uitoefenen? Toen overheid en markt de bestaande afspraken voor de gebiedsontwikkeling Rhijngeest openbraken, wilde de raad van Oegstgeest inzicht in de risico’s alvorens haar fiat te geven. Ze vroeg APPM, Rebel Group Advisory en van Doorne advocaten de consequenties van de nieuwe SOK in beeld te brengen. Binnen twee weken hadden we het plaatje helder, waardoor een weloverwogen besluitvorming mogelijk werd. >

53

> Rhijngeest is een ontwikkeling van 1100 woningen

Eigen conclusies

in de gemeente Oegstgeest, waarvan de eerste

Onze opzet en opdracht was de consequenties en

afspraken tussen gemeente en markt dateren uit 2004.

risico’s van de nieuwe SOK inzichtelijk te maken, zodat

Omdat de ontwikkelingen niet op gang kwamen en

de raad haar eigen conclusies kon trekken. Noem het

de risico’s voor de gemeente toenamen, werden de

een spoedcursus gebiedsontwikkeling, bestemd voor

bestaande afspraken in 2007 opengebroken. Na een

raadsleden die naast deze kwestie nog een flinke stapel

lang onderhandelingstraject stapte de oorspronkelijke

andere dossiers op hun bureau hebben liggen. Dat de

ontwikkelaar, Dura Vermeer, eind 2011 uit het project.

raad een vinger aan pols kan houden is zeker in deze

De gemeente ging verder met Bouwfonds Ontwikkeling,

tijd belangrijk. In veel sectoren wordt bezuinigd. Het is

wat in het voorjaar van 2012 resulteerde in een

dan onverkoopbaar als geld verdwijnt in de bodemloze

nieuwe SOK met een haalbare grondexploitatie. De

put van een grondexploitatie.

gemeente verkoopt haar grond aan een VOF, waarin gemeente en markt ieder voor 50% participeren. De

Mede op basis van onze presentatie heeft de raad in juli

VOF is verantwoordelijk voor het bouw- en woonrijp

ingestemd met de nieuwe overeenkomst. Risico’s zijn

maken en de uitgifte van de grond aan Bouwfonds.

er altijd, maar de analyse maakte in ieder geval helder

Ten slotte draagt Bouwfonds zorg voor de woning-

waar deze liggen en hoe groot ze zijn. Gemeente en

bouwontwikkeling en verkoop.

markt kunnen nu verder werken aan een mooie, nieuwe woonwijk.

Helder schema Ons samenwerkingsverband vertaalde de nieuwe SOK naar een helder schema dat de juridische, financiële en programmatische consequenties objectief blootlegde. Het schema ging vergezeld van een geschreven versie van onze belangrijkste bevindingen. Door de bundeling

Jaap van Bezooijen | [email protected]

van organisatorische, financiële en juridische expertise slaagden we erin om in twee weken tijd een goed beeld

54

van de risico’s te schetsen.

55

Het topsportklima at volgens APPM

APPM wil niet alleen bijdragen aan een mooier Nederland in ruimtelijke zin, maar steunt ook groepen en individuen die bijdragen aan een mooiere wereld in de brede betekenis van het woord. Daar hoort ook een mooi topsportklimaat bij. Daarom helpen we jonge talenten die elders moeilijk onderdak vinden om de weg naar de top te vinden. Hierbij geven we hun de vrijheid, de verantwoordelijkheid en het vertrouwen om dat op hun eigen manier te doen. Via het APPM Topsport Talentenfonds gaan we de sponsoring een nieuwe impuls geven. >

56

57

> De schaatsers van team APPM, Finn-zeiler Pieter Jan Postma en de honkballers van APPM Rabbits. Ze kwamen allemaal min of meer toevallig langs bij APPM. Ze hebben met elkaar gemeen dat het gepassioneerde, eigenwijze, moedige en innovatieve sporters zijn. Grote talenten bovendien, maar geen gearriveerde sporters

We gaan meer lijn brengen in ons sponsorbeleid, zodat we de middelen optimaal kunnen inzetten

of sportploegen. We gingen met elkaar in gesprek en besloten hen financieel te ondersteunen.

twee teams van de Baseball Academy Kennemerland. De Baseball Academy is een van de zes honkbalscholen

Ook de maatschappelijke talenten

van Nederland. Hier brengt de KNBSB de grootste

Onze sponsorbeslissingen werden tot nu toe spontaan

regionale talenten bijeen. Over de ondersteuning van

genomen, voortkomend uit enthousiasme en idealisme.

Pieter Jan Postma wordt eind dit jaar een beslissing

Het enthousiasme en idealisme zullen we behouden,

genomen, die mede afhangt van de plannen van

maar we gaan wel meer lijn brengen in ons sponsorbeleid

Pieter Jan zelf.

zodat we de middelen optimaal kunnen inzetten. Intern topsportklimaat

58

Team APPM hebben we ‘overgedragen’ aan een sponsor

Het bundelen van ons sponsoractiviteiten in het APPM

die over het budget beschikt waarmee het team zich op

Topsport Talentenfonds past prima bij onze interne

de Olympische Winterspelen van 2014 kan voorbereiden.

doelstellingen, namelijk het presteren op topniveau.

APPM blijft bij het schaatsen betrokken als sponsor van

Net als in de sportsponsoring hebben wij een neus voor

de APPM Schaatsacademie, een initiatief van iSkate in

jong talent, dat we de mogelijkheid en het klimaat

Groningen. De schaatsacademie is bedoeld voor jongens

bieden om door te groeien tot excellerende APPM’ers.

en meisjes vanaf twaalf jaar. Zij zitten bij elkaar op

In vrijheid, op hun eigen manier en vooral met plezier.

een LOOT-school (Landelijke Organisatie Onderwijs en

Het talentenfonds past ook binnen de doelstellingen

Topsport) in Groningen, waardoor ze de kans krijgen

van het NOC*NSF, dat met het oog op de Olympische

ook hun maatschappelijke vaardigheden te ontwikkelen.

Spelen in 2028 talentontwikkeling tot prioriteit

Verder blijven we naamsponsor van de APPM Rabbits, de

nummer één heeft gemaakt. >

59

We bieden jonge APPM’ers de mogelijkheid en het klimaat om door te groeien tot excellerende managers > Door structurering en institutionalisering kunnen we jong talent verder helpen. Maar we zullen het welzijn van het individu niet uit het oog verliezen. We parafraseren daarom graag een uitspraak van Robert Eenhoorn, de voormalig tophonkballer die als professional negen jaar in de Major League van de VS speelde: ‘Het talent is van het kind.’ En zo is het maar net!

ron vader | [email protected]

60

61

Met zijn vierde plaats op de Olympische Spelen heeft Finn-zeiler Pieter Jan Postma een fantastische prestatie neergezet. Toch overheerste in de eerste instantie een katterig gevoel, bij de zeiler en zijn vele supporters. Met de finish in zicht had hij brons op zak, maar Pieter Jan besloot voor goud te gaan. En dat kostte hem zijn podiumplaats. >

Olympisch goud weggegeven 62

63

> Toen de medaillerace van start ging, stond Pieter Jan

Eigen verantwoordelijkheid

vierde in het klassement. Op de eerste plaats stond de

Typisch Pieter Jan. Goudeerlijk en integer, want hij

Brit Ben Ainslie, die als ‘een van de beste zeilers aller

draaide zijn strafrondje terwijl de juryboot daar niet

tijden’ wordt beschouwd, en op de tweede plaats de

om had gevraagd. Aan wal probeerde de interviewer

Deen Jonas Høgh-Christensen.

van de NOS de schuld nog bij de camera te leggen. ‘Is dat niet gek? Want als het normaal niet op de

En dat is ook typisch Pieter Jan: niet de schuld bij anderen leggen, maar zelf verantwoordelijkheid nemen

boot zit, kun je er nauwelijks rekening mee houden.’ Waarop Pieter Jan antwoordde: ‘Ja, tis goed, het zit normaal niet op de boot, maar nu wel. Klaar.’ En dat is ook typisch Pieter Jan: niet de schuld bij anderen leggen, maar zelf verantwoordelijkheid nemen. >

Strafrondje De medaillerace kende voor Pieter Jan een ongekend spannende ontwikkeling. In het laatste rak zeilden Ainslie en Høgh-Christensen op de negen en tiende positie. Plotseling openden zich nieuwe perspectieven voor Pieter Jan: brons had hij al in handen, maar als hij de voor hem liggende Nieuw Zeelander zou passeren, had hij goud! Toen hij binnendoor trachtte te komen ging het mis: hij raakte de camera op het achterdek van de Nieuw Zeelander, en dat mag niet. Hij draaide een strafrondje wat hem zoveel tijd kostte dat hij niet alleen de gouden maar ook de bronzen plak in rook

64

zag opgaan.

65

Goud of geen goud, voor APPM is de samenwerking met Pieter Jan Postma een verrijkende ervaring

(KNWV) omdat hij daar die vrijheid en eigen verantwoordelijkheid niet kreeg. Op eigen kracht, gesteund door hoofdsponsor APPM en andere sponsors, behaalde hij met een beperkt budget indrukwekkende successen. Nadat hij zilver had gewonnen op het WK Finn in Australië, haalde de KNWV hem weer binnen en schonk hem het vertrouwen om op zijn eigen manier de zeilsport te bedrijven. Ook binnen APPM huldigen we de drie V’s voor onze mensen. Het is prachtig om te zien dat dit principe werkt en resulteert in klinkende resultaten, ook bij het schaatsteam dat we voorheen sponsorden en nu opnieuw, bij de zeiler Pieter Jan Postma.

> Verder kijken

Pieter Jan denkt nu na over zijn toekomst. Hij over-

Goud of geen goud, voor APPM is de samenwerking

weegt de overstap naar een boot waarin in team-

met Pieter Jan Postma een verrijkende ervaring. Hij

verband wordt gevaren.

is een zeiler die bulkt van de ambitie en het talent. Maar hij kijkt verder dan alleen de sport. Voor hem is een medaille niet zaligmakend. Ook de weg erheen is belangrijk, de kwaliteit van het leven. Hij vaart zijn eigen koers, gepassioneerd en volgens zijn eigen overtuigingen. Daarin zien we parallellen met onze

Een medaille is niet zaligmakend, ook de weg erheen is belangrijk

filosofie en daarom steunen we Pieter Jan. De drie V’s

Piet Brandjes | [email protected]

Voor Pieter Jan zijn vrijheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen belangrijke waarden. Ooit stapte hij

66

uit het Koninklijke Nederlandse Watersportverbond

67

Meevoelen en communiceren belangrijk bij bouw dorpshuizen

beeld te hebben van de lokale sentimenten. Verder is het kennisniveau op het gebied van bouwen van de gebruikers sterk verschillend. Dat vergt van ons snel schakelen en het goed afstemmen van de informatie tussen de verschillende partijen. Voor het dorpshuis in Badhoevedorp is het Programma van Eisen inmiddels zo goed als gereed. Momenteel zijn we bezig met de architectenselectie. Het schetsontwerp wordt beoordeeld door een selectiecommissie van de

In opdacht van de gemeente Haarlemmermeer bege-

gemeente, door de begeleidingsgroep en door bewoners

leidt APPM de realisatie van twee nieuwe dorpshuizen.

via een enquête op internet. In 2013 zal er een Definitief

In Badhoevedorp wordt het dorpshuis ondergebracht

Ontwerp liggen en in 2014 verwachten we start bouw.

in een kleiner pand. In Zwanenburg gaat het om een

In Zwanenburg zijn de voorlopige opzet, de locatie en

groter project dat deel uitmaakt van een centrum-

de exploitatie in kaart gebracht. Deze gaan we verder

vernieuwing, waarbij zowel het winkelcentrum als

bespreken met de begeleidingsgroep en afzonderlijk

de openbare ruimte wordt opgeknapt.

met specifieke gebruikers. Start bouw van dit dorpshuis zal in 2014 of 2015 plaatsvinden.

In beide gevallen hebben we een begeleidingsgroep geformeerd waarin de toekomstige gebruikers van de dorpshuizen zijn vertegenwoordigd. In samenspraak met hen wordt het Programma van Eisen opgesteld en de architect geselecteerd. Samenwerking met de toekomstige gebruikers is essentieel om tot een goed

Erik Tetteroo | [email protected]

functionerend gebouw te komen. Dat vraagt behalve om vakkennis ook om empathisch vermogen en

68

communicatieve vaardigheden. Belangrijk is een goed

69

Excursie naar elektrisch Londen: leerzaam en inspirerend

Op initiatief van APPM bracht een groep ondernemers, overheidsvertegenwoordigers en onderzoekers half september een bezoek aan London om daar de laatste ontwikkelingen op het gebied van elektrisch vervoer te bekijken. De Engelsen pakken de zaken ambitieus aan, want Londen wil zo snel mogelijk honderdduizend elektrische voertuigen in de stad zien rondrijden. Drijvende kracht

70

is het programma Source London, dat op landelijke >

71

> schaal wordt ondersteund door het Office for Low Emission Vehicles (OLEV). Hier is een budget ondergebracht van maar liefst vierhonderd miljoen pond, oftewel een half miljard euro. Wat opvalt is dat de overvloed aan middelen niet altijd leidt tot de beste resultaten. De strategie in Engeland is geënt op de korte termijn, terwijl we ons in Nederland vooral richten op het creëren van de juiste randvoorwaarden voor de lange termijn. Onze conclusie: alleen veel geld beschikbaar stellen is niet voldoende. Het maakt lui. In Nederland zijn de middelen beperkt en dat maakt ondernemers creatiever. We kijken terug op een leerzame maar ook zeer inspirerende trip. Bovendien was er ruimschoots gelegenheid om met elkaar van gedachten te wisselen. Nieuwe contacten zijn gelegd en kruisbestuiving kwam tot stand. En dat was een belangrijke nevendoelstelling van APPM: mensen samenbrengen om zo het elektrisch vervoer in Nederland verder te helpen.

Mark van Kerkhof | [email protected]

72

73

De Stichting Fluenta wil in Houten twee van haar basisscholen samenvoegen in één gebouw. Aan APPM werd gevraagd te onderzoeken welke van de twee schoolgebouwen het meest geschikt was. Dat bleek een lastige keuze, maar door de gebouwen op meerdere aspecten met elkaar te vergelijken lukte het ons om

74

Breed locatieonderzoek voor fusiescholen in Houten

tot een goed onderbouwd advies te komen. Basisschool Het Mozaïek kent twee locaties: Het Gilde en De Haag. Door teruglopende leerlingaantallen was samenvoeging van de twee scholen in één gebouw noodzakelijk. De oorspronkelijke opgave was om de geschiktheid van de locaties vooral op gebouwniveau te onderzoeken. Wij zijn een stap verder gegaan en deden onderzoek op drie schaalniveaus: omgeving, locatie en gebouw. Daarbij hebben we ook gekeken >

75

Wij zijn een stap verder gegaan en deden onderzoek op drie schaalniveaus: omgeving, locatie en gebouw

> naar de betekenis van de school voor zijn omgeving en andersom, welke omgeving het beste was voor de school. Onder meer de ligging vanuit het oogpunt van concurrentie achtten we van belang. Welke andere scholen bevinden zich in de buurt? Kunnen leerlingen van buiten Houten worden aangetrokken? En hoe zit het met de ‘aanwas’ van nieuwe leerlingen, dat wil zeggen de aanwezigheid van kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar? Bij locatiekeuze waren speelruimte, sociale veiligheid en de uitstraling van het gebouw belangrijke criteria. Voor het gebouw maakten we schetsen van uitbreidingsmogelijkheden. Uiteraard werden ook functionaliteit, onderhouds- en exploitatielasten meegewogen. De resultaten van het onderzoek hebben we per schaalniveau naar een matrix vertaald. Zo konden beide locaties in één oogopslag met elkaar worden vergeleken. Het Gilde kwam uiteindelijk duidelijk als beste uit de bus. Met het onderzoek onder de arm gaat de Stichting Fluenta nu het gesprek aan met het gemeentebestuur om tot een definitieve keuze te komen.

Erik Tetteroo | [email protected] Leontine van der Breggen | [email protected]

76

77

Colo fon

Spicalaan 8 2132 JG Hoofddorp

t 023 5621630 [email protected] f 023 5627610 www.appm.nl

Marksingel 2c 4811 NV Breda

t 076 5210639 [email protected] f 076 5202582 www.appm.nl

Röntgenlaan 19c 2719 DX Zoetermeer

t 079 3600044 [email protected] f 079 3617222 www.appm.nl

Nummer 17 · jaargang 8 · najaar/winter 2012

uitgave APPM Management Consultants Redactie Piet Brandjes Monique Nales Pepijn van Wijmen Tekst Vincent Westzaan Vormgeving 52 graden noorderbreedte Drukwerk Druno en Dekker Productie APPM Alles uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of overgenomen onder voorwaarde van bronvermelding.

79

appm nieuwsbrief 17 najaar / winter 2012

80