Monitoring University Campus Fryslân UCF. Rapportage Rapportage monitoring University Campus Fryslân 1

Monitoring University Campus Fryslân UCF Rapportage 2011 - 2015

Rapportage monitoring University Campus Fryslân 1

2 Rapportage monitoring University Campus Fryslân

Inhoud

Hoofdstuk 1

Gearfetting, konklúzje en diskuzje

Hoofdstuk 2. Inleiding

5 10

Hoofdstuk 3. De indicatoren en de wijze van dataverzameling 12 3.1 3.2

Een overzicht van de indicatoren De wijze van dataverzameling

Hoofdstuk 4. De resultaten 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

De realisatie van Masteropleidingen Aantallen studenten 4.2.1 Aantallen studenten WO masteropleidingen 4.2.2 Aantallen studenten HBO masteropleidingen Promovendi, promoties Publicaties, onderzoeken en samenwerkingsverbanden Het academisch klimaat van Leeuwarden De wetenschappelijke dimensie 4.6.1 Opening en sluiting van het academisch jaar 4.6.2 De summer en winterschools van UCF 4.6.3 De door UCF georganiseerde symposia 4.6.4 PhD lunches en PhD days 4.6.5 Wetenschapscafé ’s en andere publieksmanifestaties 4.6.6 Het aantal studenten in Leeuwarden De sociaal culturele dimensie van het academisch klimaat De outcome indicatoren

12 15

16 16 20 21 23 26 27 28 29 29 30 30 31 31 33 36 37

Hoofdstuk 5. De externe evaluatie

40

Hoofdstuk 6. Samenvatting, conclusie en discussie

42

46

Literatuur

Conceptrapportage monitoring University Campus Fryslân 3

BIJLAGEN Bijlage 1: HBO Masters Stenden Bijlage 2: HBO masters NHL Bijlage 3: HBO masters VHL Bijlage 4: Overzicht UCF promovendi Bijlage 5: Opening en sluiting academisch jaar Bijlage 6: De summer en winterschools Bijlage 7: De door UCF georganiseerde symposia Bijlage 8: PhD lunches en PhD days Bijlage 9: De leerlijn academische competenties Bijlage 10: Wetenschapscafé’s en andere publieksmanifestaties Bijlage 11: De eerste wetenschappelijke publicaties


47 47 49 52 53 58 60 62 63 65 66 69

HOOFDSTUK

1

Gearfetting, konklúzje en diskuzje

Yn dizze gearfettomg fetsje wy de befinings fan it rapport gear. Wy dogge dat troch in oantal tema’s yn it proses fan realisaasje fan UCF earst yn haadinen gear te fetsjen. Wy slute elk tema ôf mei in konklúzje dêr’t yn oanjûn wurdt wat der berikt is. Dêrnei formulearje wy de aksinten dy’t by de útfiering yn de kommende jierren oanbrocht wurde moatte soene.

A. It realisearjen fan UCF is in yngewikkeld proses Sa’n proses falt net yn it foar hiel krekt yn programma’s te beskriuwen. UCF is in netwurkorganisaasje en soks ferget strategysk hanneljen om mei in grut ferskaat oan partners ta gearwurkingsprojekten te kommen. Dy gearwurking hat him oant no ta benammen rjochte op ûnderwiis- en ûndersyksynstellings yn ús lân, mar in útwreiding fan it netwurk nei ynternasjonale partners is kommendewei. By it proses fan ûntwikkeling fan UCF binne ek ûntwikkelings te sjen dy’t oanlieding jouwe ta it itigjen/oanpassen fan de ûntwikkelingsstrategy. UCF hat in wichtige rol spile by it ta stân komme litten fan de Kennisaginda Fryslân. Sa kin de ûntwikkeling fan in wû (=wittenskiplik ûnderwiis) masteroplieding mear tiid easkje as gefolch fan it realisearjen fan foldwaande ôfstimming mei wichtige aktoaren. In oar foarbyld is it belied dat de Ryksoerheid ynset hat om it oantal wû bachelor opliedings flink te ferminderjen. Oan ‘e oare kant nimt de fraach nei brede bachelorprogramma’s en yntinsive, lytsskalich organisearre opliedings ta, dêr’t studinten ek ree binne om mear kolleezjejild foar te beteljen. Soks past yn it stribjen fan de oerheid om mear romte oan eksellinsjetrajekten yn hbû en wû te bieden. In University College, mei in brede bacheloroplieding Liberal Arts & Sciences dat troch RUG/Campus Fryslân taret wurdt, liket in


gaadlike oanpassing fan de oarspronklike ûntwikkelingstrategy fan UCF-1. As it om it geregeldwei hifkjen fan UCF giet hawwe de ûntwikkelings laat ta guon lytse oanpassings.

B. Hoewol’t de realisaasje fan UCF in yngewikkeld proses is, binne der guon fûnemintele komponinten dy’t hiel wichtich binne foar it slagjen fan it realisaasjeproses • By it realisearjen fan in rige wû masteropliedings dy’t op termyn troch genôch studinten folge wurde, is it wichtich dat se libbensfetber binne en dêrtroch bestean bliuwe. Op dit stuit binne fjouwer fan dy opliedings klear en is UCF drok dwaande om dat oantal op koart termyn út te wreidzjen nei mei-inoar njoggen masteropliedings. In wichtich punt fan omtinken is it stribjen om de wû masteropliedings op sa’n nivo te krijen dat se wat oantallen studinten oanbelanget libbensfetber binne. Soks is in kwestje fan lange azem. Dêrby freegje in oantal tema’s spesjaal omtinken: de kwaliteit fan opliedings, de marketingstrategy om de opliedings buorkundich te meitsjen en de marketingstrategy foar it ferbetterjen fan it imago fan Ljouwert as stúdzjestêd. • De twadde fûnemintele komponint is it realisearjen fan in eigen Fryske Undersyksskoalle (IGRS) dêr’t promovendi begelaat wurde yn it ûndersyksprojekt dat einiget yn in proefskrift en in promoasje. Mei dy promoasje litte de promovendi sjen dat sy kompetint binne om wittenskiplik ûndersyk op te setten en út te fieren. De ûndersyksskoalle is op 11 juny 2013 úteinset. It oantal promovendi dat oan UCF ferbûn is, is ein 2014 tanommen ta 32 en yn de earste moannen fan 2015 trochgroeid nei 34. • De tredde fûnemintele komponint is it organisearjen fan skeakelprogramma’s tusken relevante hbû opliedings en de wû masteropliedings. Dy skeakelprogramma’s biede talintfolle hbû studinten de mooglikheid om nei wû masteropliedings troch te streamen. Yn 2013 is sa’n programma foar wettertechnology opset en ein 2014 begjin 2015 binne oanfragen foar premasters Multilingualism en MEEM by de provinsje yntsjinne. • Yn juny 2014 fierde in ûnôfhinklike eksterne evaluaasjekommisje op fersyk fan de stifting UCF in tuskentiidske evaluaasje út fan de University Campus Fryslân, soks strykt mei de winsk fan Provinsjale Steaten (sjoch 2. Ynlieding). De kommisje wie fan betinken dat it UCF-programma fan tige hege kwaliteit wie. De produktiviteit wie heech as it giet om promoasjeprojekten, masteropliedings en oare akademyske kwaliteiten. De maatskiplike relevânsje fan it UCF-programma wie tige heech. Mei it foarmjen fan in universitêre campus fan de RUG yn Ljouwert wurdt op it snijflak fan akademysk ûnderwiis en ûndersyk foar de Fryske mienskip potinsjeel in grutte mearwearde realisearre.

Konklúzje 1 Op grûn fan de stân fan saken dy’t yn dizze rapportaazje oanjûn is kinne wy konkludearje dat fuorútbuorke is as it giet om de wû masteropliedings, de realisaasje fan de ûndersyksskoalle, it oanlûken fan promovendi en skeakelprogramma. Foar de kommende jierren is ekstra omtinken nedich foar it realisearjen fan it winske ûnderwiisoanbod en de trochstreaming fan hbû nei wû masteropliedings. A. Der binne twa faktoaren dy’t mei-inoar de kontekst foarmje dêr’t UCF ta har gerak komme moatte sil. It giet dan om oansprekkende foarsjennings yn de stêd Ljouwert, mar ek om de wittenskiplike en sosjaal-kulturele diminsje fan it akademysk klimaat fan de stêd. De gemeente Ljouwert docht war om ûnder oare op it mêd fan húsfesting en iepenbier ferfier Ljouwert om te foarmjen ta in goed rinnend stúdzjestêd. Dêrby is it wichtich om oan te jaan dat it oantal studinten yn Ljouwert de lêste jierren hieltiten wer tanommen



is. Fierders wurdt al jierren wurke oan it imago fan Ljouwert as stúdzjestêd. Yn dat ramt past ek de ambysje fan Tresoar om út te groeien ta it ynformaasjesintrum anneks (universiteits-)biblioteek fan it heger ûnderwiis yn Ljouwert. B. Ut de Stifting UCF wei wurdt stadichoan hieltyd mear aktiviteiten op it mêd fan it akademysk klimaat fan Ljouwert organisearre. Njonken sympoasia en Simmer- en winterskoallen giet it dêrby ek om publyksmanifestaasjes. It tal gearkomsten yn it ramt fan it kafee fan de lytse wittenskip lit oer de jierren hinne in dúdlike groei sjen. Yn 2014 ferskynden de earste wittenskiplike publikaasjes fan UCF-promovendi.

Konklúzje 2 As it giet om Ljouwert as geskikte stúdzjestêd mei in goed sosjaal-kultureel en wittenskiplik akademysk klimaat is fuortgong makke, mar bliuwt struktureel omtinken fan grut belang. Benammen it realisearjen fan in goed akademysk klimaat - yn de romste sin fan it wurd - ferget noch it nedige krewearjen. Wy kinne konkludearje dat op dat mêd no de earste súksessen behelle binne, dy’t oanlieding wêze kinne om dy súksessen fierder út te bouwen. Yn dat ramt biedt de ferkiezing fan Ljouwert as Kulturele Haadstêd 2018 (Ljouwert-Fryslân 2018 = LF 2018) in bjusterbaarlik perspektyf om mânske ferfolchstappen te setten, dy’t dutsen wurde troch doelstellings as it giet om de oantreklikheid fan Ljouwert en Fryslân foar (heechoplate) jongerein. It soe in prima saak wêze as de belutsen partijen op it mêd fan heger ûnderwiis en ûndersyk it wichtige projekt LF 2018 sa goed mooglik benutte soene om Ljouwert út te bouwen ta stúdzje- en ûndersyksstêd mei in hiel goed akademysk klimaat. Yn maart 2014 is op dat flak in hiele wichtige stap set. Dy stap omfiemet it sluten fan in strategysk gearwurkingsferbân tusken UCF, Tresoar, gemeente Ljouwert en Stichting Leeuwarden Studiestad . Boppedat sjogge wy dat de hegeskoallen yn Ljouwert har bot krewearje om de stêd yn 2018 goed op de kaart te setten. As eintsjebeslút moat ek de gearwurking tusken UCF en Studium Generale fan de RuG neamd wurde. A. Yn it monitoaringsramt binne guon outcome yndikatoren formulearre. It giet dêrby om yn hoefier’t de wû masteropliedings en de ûndersyksprojekten fan de promovendi oan ‘e iene kant en de Fryske hotspots oan ‘e oare kant mei-inoar yn ferhâlding binne. Fierdersoan kin sjoen wurde oft de realisaasje fan UCF in effekt hat op it oantal wurkjende minsken yn Ljouwert mei in hege oplieding. Dêrfoar hawwe wy fêststeld dat dúdlike resultaten melden wurde kinne as it giet om de realisaasje fan de wû masteropliedings, de Fryske ûndersyksskoalle, it útfieren fan ûndersyk troch promovendi en it oanfiterjen fan it akademysk klimaat. Mei it each op de stân fan saken wat dizze faktoaren oanbelanget falt noch net te ferwachtsjen dat dêrfan al dúdlike effekten op alle outcome yndikatoren te merkbiten binne. Lykwols, wy moatte dêrby wol ûnderskied meitsje yn hoefier’t de wû masteropliedings en de ûndersyksprojekten fan de promovendi mei de Fryske hotspots yn ferhâlding binne. Op grûn fan ynhâldsanalyze is fêst te stellen dat dy winske dekking wakker oanwêzich is. Op himsels is soks net nuver, om’t dit ek in relevante rol spilet by it beoardieljen fan de subsydzjeoanfragen. It effekt fan de realisaasje fan UCF is op dit stuit dreech krekt oan te jaan as sjoen wurdt nei it struktureel tanimmend persintaazje wurkjende minsken mei in hege oplieding, mar faaks kin de relaasje tusken twa fariabelen oer net in al te lang tiidrek goed yn byld brocht wurde.


Oan ‘e iene kant is it wol sa dat de realisaasje fan UCF in beskiedend effekt hat op mear wurkgelegenheid foar heger minsken mei in hegere oplieding. Lykwols, it is te ferwachtsjen dat wy dy relaasje yn ‘e takomst better yn kaart bringe kinne. Nei alle gedachten ha wy dan te krijen mei de ‘RUG/Campus Fryslân’. Wy hawwe dan te krijen mei promovendi dy’t foar in part yn ús regio oan it wurk sille of yn it oare gefal mei eigen bedriuwkes úteinsette. De formaasje dy’t fanneden is om de wû masteropliedings en de Fryske ûndersyksskoalle te beminskjen is folle grutter by in útwoeksen ‘Rug/Campus Fryslân’ mei njoggen wû masteropliedings en faaks op termyn 100 promovendi.

Konklúzje 3 Yn it ramt fan dizze rapportaazje kinne wy konkludearje dat de ferhâlding tusken de wû masteropliedings en de ûndersyksprojekten fan de promovendi mei de Fryske hotspots hiel goed is. Ut UCF wei is oan te nimmen dat in beskiedende bydrage levere is oan it tanimmend oantal wurkjende minsken yn Ljouwert mei in hegere oplieding. Foar de kommende jierren is it wichtich de effekten fan UCF op de krekt neamde outcome yndikatoren krekt yn kaart te bringen. Dêrfoar is it û.o. fanneden om de ôfstudearre studinten en promovendi fan UCF bliuwend goed te folgjen.


HOOFDSTUK

2

Inleiding

Met het project University Campus Fryslân (UCF) willen de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden in gezamenlijkheid een voor Fryslân passend geheel van onderwijs, onderzoek en innovatie op academisch niveau realiseren. In de notitie University Campus Fryslân 2010 - 2015 wordt het doel van UCF als volgt omschreven: UCF beoogt in nauwe samenspraak met in Fryslân gevestigde onderzoekinstituten, hbo-instellingen en hun kenniscentra en participerende universiteiten de kennisinfrastructuur rond de in 2007 geïdentificeerde Fryske hotspots op samenhangende wijze te versterken. UCF doet dit door actieve ondersteuning van bestaande onderwijs- en onderzoeksactiviteiten, door het initiëren en stimuleren van nieuwe (complementaire) activiteiten en leerwegen en door het bevorderen van valorisatie van kennis. Doel is het realiseren van optimale voorwaarden voor innovatie en een vitale regionale ontwikkeling. De provincie en de gemeente Leeuwarden hebben besloten UCF primair vanuit het onderwijs en het onderzoek op te bouwen. Dit gebeurt in de vorm van een UCF mastercollege en een Onderzoeksschool Fryslân. In de reeds genoemde notitie worden deze onderdelen van UCF als volgt omschreven: Het mastercollege biedt in nauwe samenwerking met universiteiten en hogescholen op locatie Leeuwarden diverse vraaggerichte en researchgeoriënteerde masteropleidingen en aansluitprogramma’s voor o.a. hbo-talent, dat wil doorstromen naar een wetenschappelijke of professionele masteropleiding. In de Onderzoeksschool Fryslân wordt de basis voor dit masteronderwijs verder versterkt door het uitvoeren van fundamenteel en toegepast dan wel praktijkgericht onderzoek met een focus op de Friese hotspots. Met behulp van nieuw aan te trekken (jong) onderzoek potentieel


en promotietrajecten voor ervaren hbo-docenten wordt geïnvesteerd in de opbouw van een academische gemeenschap. UCF is geen traditionele universiteit, maar een netwerkconstructie van de Friese instellingen op het terrein van hoger onderwijs en onderzoek met een aantal Nederlandse universiteiten. In de bijeenkomst van Provinciale Staten van 26 januari 2011 is de notitie University Campus Fryslân 2011 – 2015 vastgesteld en als kader voor de uitvoering van UCF aan het college van GS meegegeven. In deze vergadering werden een aantal moties ingediend die een nadere invulling hebben gegeven aan het beleidskader voor UCF. Voor het thema monitoring en evaluatie is de onderstaande passage uit het verslag van die vergadering van belang: • Maximaal € 16.400.000, - bij te willen dragen aan een gecontroleerde, stapsgewijze groei van UCF zoals beschreven in het programma UCF 2010– 2015; • Voor de duur van 4 jaar (2011 t/m 2014) maximaal € 600.000, - per jaar te besteden voor de instandhouding van de Stichting UCF zodat de Stichting UCF de haar opgedragen taak kan uitvoeren en deze gelden te betalen uit de bijdrage van de provincie van € 16.400.000, - en deze € 2.400.000, - te autoriseren aan GS; • Aan het eind van deze periode middels een onafhankelijke evaluatie na te gaan of de beoogde doelen en resultaten zijn behaald en of, indien ja, ons aan te geven waaraan de provincie voor de vervolgfase tot 2021 redelijkerwijs een bijdrage zou moeten leveren. Deze onafhankelijke evaluatie zal zodanig in de tijd zijn dat een eventueel vervolgvoorstel meegenomen kan worden in de integrale afweging bij Kadernota/Begroting 2015. De bijdrage van € 16.400.000 is als volgt verdeeld: € 2.400.000 voor het Bureau van UCF, € 5.000.000 ten behoeve van onderwijs en € 8.900.000 ten behoeve van onderzoek. In de zomer van 2014 heeft een onafhankelijke externe evaluatiecommissie een meerdaags bezoek gebracht aan UCF. Deze commissie heeft - in het kader van de gemaakte afspraken met Provinciale Staten - een onafhankelijk evaluatieonderzoek uitgevoerd. Het rapport van deze commissie komt in deze rapportage in hoofdstuk 5 aan de orde. In deze rapportage doen we verslag van de mate van realisatie van de UCF over de periode vanaf de start per 01-01-2011 tot 01-05-2015, omdat de stichting UCF formeel tot die datum heeft gefunctioneerd. De gegevens over de stand van zaken aan het begin van de uitvoering van de UCF kunnen beschouwd worden als een nulmeting. Per thema worden daar de ontwikkelingen in de periode 2011 - 2015 tegen afgezet. In het volgende hoofdstuk geven we een overzicht van de indicatoren die in het monitoringskader van UCF zijn opgenomen. In het vierde hoofdstuk presenteren we de stand van zaken over de periode 2011 tot 01-05-2015. In hoofdstuk 5 geven we de bevindingen van de externe evaluatiecommissie over de kwaliteit van UCF beknopt weer. In het laatste hoofdstuk vatten wij de stand van zaken UCF samen, gevolgd door conclusies en zaken die aanleiding zijn voor discussie.


HOOFDSTUK

3

De indicatoren en de wijze van dataverzameling

In dit hoofdstuk geven we een overzicht van de indicatoren die bij de monitoring van belang zijn, om welke informatie het gaat en welke instellingen welke informatie verzamelen. Tevens besteden we aandacht aan de wijze van dataverzameling.

3.1 n

Een overzicht van de indicatoren

De indicatoren uit het monitoringskader UCF zijn door een brede werkgroep van provincie en gemeente nader uitgewerkt. In het vervolg van deze paragraaf lichten we de indicatoren kort toe. Voor een nadere toelichting verwijzen we de lezer naar de notitie “UCF monitoringskader 2011 – 2015”. In de onderstaande tabel is de inhoud van elke indicator kort omschreven. Bij de nadere uitwerking van de verzameling van gegevens over deze indicatoren hebben de onderstaande vragen een belangrijke rol gespeeld: a. Moet deze indicator in een nulmeting worden meegenomen? In de notitie “UCF Monitoringskader 2011 – 2015” is al aangegeven dat vrijwel alle indicatoren in de nulmeting zullen worden opgenomen. Voor veel indicatoren zal in de nulmeting de score letterlijk “nul” zijn, omdat er bij de start van UCF nog geen sprake was van relevante activiteiten en resultaten op het terrein van de betreffende indicatoren.


b. Wie zijn de bronhouders van de informatie die in het kader van de monitoring moet worden verzameld? Op basis van de inhoud van de indicatoren is het duidelijk dat een groot deel van de gegevens bij de bij UCF betrokken onderzoeken onderwijsinstellingen beschikbaar is. Op dit terrein is in de praktische uitvoering een tamelijk efficiënte vorm van dataverzameling gerealiseerd. Het gaat dan vooral om twee aspecten van de dataverzameling. 1) Welke instelling verzamelt welke gegevens? Er was bij de start direct al sprake van een goede taakverdeling tussen Provincie, Gemeente Leeuwarden en de stichting UCF. 2) Wie zijn bij de betrokken instellingen de contactpersonen voor het aanleveren van de gewenste gegevens? Bij de start van de dataverzameling waren enkele contactpersonen niet direct betrokken bij informatie op het terrein van de indicatoren. De laatste jaren is dat bij alle contactpersonen wel het geval, waardoor de aanlevering van data vlot verloopt. Tabel 3.1: Een overzicht van de outputindicatoren Inhoud van de outputindicator

Wie verzamelt

Bronhouder

A

Aantal nieuwe WO Masteropleidingen

CBO

UCF partners

B

Aantal studenten in de masters onder A per

CBO

UCF partners

leerjaar C

Aantal studenten van A per Master en leerjaar, uitgesplitst naar NL, EU en niet EU.

CBO

UCF partners

D

Het totaal aantal WO Masterstudenten in een studiejaar.

CBO

UCF partners

E

Het totaal aantal WO Masterstudenten NL in een studiejaar

CBO

UCF partners

F

Het totaal aantal WO Masterstudenten EU in een studiejaar

CBO

UCF partners

G

Het totaal aantal WO Masterstudenten niet EU in een studiejaar

CBO

UCF partners

H

Het aantal HBO Masteropleidingen in een studiejaar.

CBO

UCF partners

I

Aantal studenten onder H per opleiding en leerjaar, uitgesplitst naar NL, EU en niet EU.

CBO

UCF partners

J

Het totaal aantal HBO Masterstudenten uit NL in een studiejaar

CBO

VHL, Stenden, NHL

K

Het totaal aantal HBO Masterstudenten uit de EU in een studiejaar

CBO

VHL, Stenden, NHL

L

Het totaal aantal HBO Masterstudenten uit Niet EU in een studiejaar

CBO

VHL, Stenden, NHL

M

Het aantal studenten in de schakelprogramma’s: per programma, per leerjaar met vermelding van de vorige studie en de regio van herkomst.

CBO

UCF partners

N

Het aantal promovendi binnen de UCF per academisch jaar met vermelding van de fase/het leerjaar waarin de promovendi zich bevinden

St. UCF

UCF partners

O

Het aantal promoties in Leeuwarden

St. UCF

UCF partners

P

Aantal en inhoud wetenschappelijke publicaties

St. UCF

St. UCF

Q

Aantal onderzoeksprojecten waar de UCF promovendi aan werken

St. UCF

St. UCF


R

Aantal Summer- en Winterschools en de inhoud die daar aan de orde kwam

St. UCF

St. UCF

S

Aantal “startups” en het aantal R&D projecten blijken voor de St. UCF niet de geschikte indicatoren te zijn. Men denkt nog na over een betere invulling van de valorisatie.

St. UCF

St. UCF

T

Nieuwe geformaliseerde samenwerkingsverbanden op het terrein van onderwijs, opleiding en onderzoek die UCF op verzoek van een derde partij is aangegaan.

St. UCF

St. UCF

U

Welk deel van de studenten en promovendi binnen de UCF gemeenschap en welk deel van de totale studentenpopulatie van het Friese hoger onderwijs is in Leeuwarden woonachtig?

O&S

O&S

Gemeente Leeuwarden

V

Het aantal en de inhoud van inter ne seminars, debatten, symposia met studenten en promovendi en de publieksmanifestaties die daar direct aan gekoppeld zijn.

St. UCF

Gemeente Leeuwarden, UCF partners

CBO = Cluster BeleidsOnderzoek van de provincie O&S = Onderzoek & Statistiek van de gemeente Leeuwarden In de onderstaande tabel zijn de vier outcome indicatoren vermeld. Na de eerste ronde van dataverzameling en zeker na de publicatie door UCF van de ’Agenda 2020: tussentijdse herijking’ was er aanleiding om deze indicatoren nog eens op validiteit te bezien. Tabel 3.2: Een overzicht van de outputindicatoren Inhoud van de indicator

Wie verzamelt

OA

De mate van dekking tussen masteropleidingen in het kader van UCF en de Friese hotspots.

UCF partners, Provincie

OB

De mate van dekking tussen het in het kader van UCF uitgevoerde [promotie]onderzoek en de Friese hotspots


OC

[Eventueel] De mate van dekking tussen in het kader van UCF uitgevoerde postdoc projecten en de Friese hotspots


OD

Het aantal hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden

O&S, Gemeente Leeuwarden

Met een set van 26 indicatoren monitoren we vanaf 2011 de ontwikkeling van UCF. In die ontwikkeling nemen enkele van de indicatoren een cruciale plaats in. Het gaat dan om de realisatie van een aantal masteropleidingen en de realisatie van een onderzoeksschool met in totaal 35 promovendi in 2014. Binnen de ontwikkeling van UCF zal in het begin het accent op een deel van de indicatoren liggen en zullen de overige indicatoren pas wat later in het ontwikkelingsproces een rol gaan spelen. Dat betekent dat er in de eerste jaren van deze ontwikkeling niet op alle bovengenoemde indicatoren ontwikkelingen gemeld kunnen worden. De indicatoren O, S en OC zijn daar goede voorbeelden van.


3.2 n

De wijze van dataverzameling

In deze rapportage doen we verslag van de stand van zaken per 01-01-2011 (= nulmeting) en de ontwikkelingen tot 01-01-2015 (meetfase 1). We zullen bij de beschrijving van de wijze van dataverzameling een onderscheid maken tussen nulmeting en meetfase 1. Op welke wijze is de gewenste informatie verzameld? Voor de nulmeting zijn alle relevante UCF partners met een daarvoor speciaal samengestelde vragenlijst benaderd. De stichting UCF kon op dat moment al wel aangeven dat er van zeven indicatoren geen resultaten te melden zouden zijn. Toch hebben we de contactpersonen m.b.t. alle indicatoren vragen voorgelegd. Elke contactpersoon heeft de op hem/haar van toepassing zijnde informatie aangeleverd. De afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Leeuwarden heeft een kant en klare rapportage aangeleverd over de indicatoren U en OD. In meetfase 1 kunnen we profiteren van de taakverdeling bij de dataverzameling. Deze taakverdeling is in het hiervoor vermelde schema met indicatoren aangegeven. Het komt erop neer dat de provincie alle informatie over studentenaantallen bij de betrokken onderwijsinstellingen opvraagt. Daarvoor werden contactpersonen benaderd die een directe relatie hadden met de studentenadministratie. De communicatie met deze contactpersonen verliep telefonisch en per mail. De Stichting UCF leverde alle informatie aan op het terrein van promovendi en de wetenschappelijke activiteiten die daarmee samenhangen. De gemeente Leeuwarden concentreerde zich op het totale aantal studenten in Leeuwarden en daarbuiten, het aantal hoogopgeleiden in de stad en de meer culturele aspecten van het academisch klimaat in Leeuwarden. Welke instellingen waren er bij de dataverzameling betrokken? Voor het verzamelen van de data in het kader van de monitoring waren de onderstaande instellingen in beeld: • Wetsus, instituut voor watertechnologie; • De Waddenacademie; • De Fryske Akademy (FA); • De Universiteit Twente (UT); • Stenden Hogeschool; • Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL); • Hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) • Wageningen Universiteit en Research (WUR); • Rijksuniversiteit Groningen (RUG). De fusie tussen Van Hall Larenstein en Wageningen Universiteit en Research is beëindigd. Als gevolg daarvan heeft zich een proces van ‘ontvlechting’ voltrokken. Het komt er op neer dat er nu weer sprake is van twee aparte instellingen, die ieder hun eigen beleid formuleren en uitvoeren. De RUG is na de nulmeting als onderwijspartner in beeld gekomen door de ontwikkelingen op het terrein van een masteropleiding Meertaligheid en het master honourstraject High Tech Systems en Materials (HTSM). Recentelijk zijn daar de ontwikkelingen rond de ‘RUG/Campus Fryslân’ bijgekomen. Wij komen hier later nog op terug (zie hoofdstuk 5).


HOOFDSTUK

4

De resultaten

In dit hoofdstuk doen we verslag van de stand van zaken van de indicatoren. Daarbij geven we eerst de stand van zaken m.b.t. de nulmeting en daarna schetsen we de ontwikkeling tot 1 mei 2015. We doen dat op basis van een indeling in thema’s. Het eerste thema omvat de stand van zaken op het terrein van de masteropleidingen en het aantal studenten dat de gerealiseerde opleidingen volgt. Het tweede thema omvat de ontwikkeling op het terrein van promovendi en promoties. Het derde thema heeft betrekking op de onderzoeken, de publicaties en de samenwerkingsverbanden die door UCF zijn aangegaan. Het academisch klimaat in Leeuwarden vormt het vierde onderwerp. Daarbij maken we een onderscheid tussen een sociaal culturele en een wetenschappelijke dimensie. In het vijfde en laatste thema komen de resultaten op enkele outcome indicatoren aan de orde.

4.1 n

De realisatie van Masteropleidingen

University Campus Fryslân (UCF) staat in een Friese kennistraditie die teruggaat tot de zestiende eeuw. In die eeuw becommentarieerde de geleerdste Fries aller tijden, Gemma Frisius, in de kantlijn al het boek uit 1543 van Copernicus met zijn theorie, dat de aarde rond de zon draait. De Universiteit van Franeker bestond van 1585 tot


1811. Op 18 november 1811 moest de Universiteit van Franeker haar deuren sluiten. Precies 200 jaar later – op 18 november 2011 – is de University Campus Fryslân (UCF) van start gegaan. Het realiseren van een masteropleiding is een proces van meerdere fasen en neemt dan ook meerdere jaren in beslag. In de eerste fase – de planvorming (PLA) – worden de contouren van de opleiding geformuleerd. Daarna volgt er een nadere gedetailleerdere uitwerking (UIT) van de opleiding. Een masteropleiding kan alleen door een universiteit worden aangevraagd, dus moet de Stichting UCF op zoek naar strategische partners voor de realisatie van haar plannen. Daarbij gaat het om een complex en tijdrovend proces waarin de invulling van het programma en de financiën een hoofdrol spelen. Bovendien kan het voornemen om een masteropleiding te realiseren bij een of meerdere universiteiten op bezwaren stuiten. In de derde fase volgt er in overleg met het Ministerie van OC&W een zogenaamde macrodoelmatigheidstoets (MAC). Daarin moet worden aangetoond dat deze opleiding voldoende studenten zal aantrekken en dat er voor die studenten een duidelijk perspectief is om met de gevolgde opleiding een baan te vinden. De vierde fase heeft betrekking op de accreditatie van de opleiding die in opdracht van de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) wordt uitgevoerd. Dit is een procedure waarin op basis van (zelf)evaluatie en visitatie een beoordeling van de kwaliteit van de opleiding wordt geformuleerd. Als een opleiding de macrodoelmatigheidstoets heeft doorstaan en door de NVAO is geaccrediteerd (ACC), dan komt de opleiding in aanmerking voor bekostiging door het Ministerie van OC&W. Een belangrijke rol in het hele proces is de totstandkoming van de Kennisagenda Fryslân. Het aanvankelijk negatieve advies van de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO) over de vestiging in Leeuwarden van de masteropleiding Multilingualism (2013) heeft ertoe geleid dat alle accreditatieprocedures noodgedwongen zijn stilgelegd. Nadat de minister in de loop van 2014 het advies naast zich neer had gelegd en alsnog een positief besluit had genomen, werd duidelijk dat het ministerie pas dan medewerking zou verlenen aan nieuwe aanvragen als er een door de ministeries van Onderwijs en Economische Zaken geaccordeerde Kennisagenda Fryslân tot stand zou komen. Op initiatief van UCF heeft de provincie dit document eind 2014 vastgesteld en ter beoordeling voorgelegd aan beide ministeries. In 2015 is de Kennisagenda Fryslân geaccordeerd, waarmee de weg vrij is voor nieuwe masteraanvragen binnen de kaders van deze agenda. Ten gevolge van dit alles is bijna de helft van het onderwijsbudget van € 5.000.000 niet besteed (€ 2.200.000). In de volgende tabel is voor de 9 geplande masteropleidingen van UCF de stand van zaken in het realisatieproces weergegeven. Per opleiding gaat het om de fasen die in respectievelijk 2011 (nulmeting) en in het academisch jaar 2014-2015 met succes waren afgesloten.


Tabel 4.1: De stand van zaken in de realisatie van WO masteropleidingen NULMETING 2011 OPLEIDING

PLA

UIT

MAC

METING 2014-2015 ACC

PLA

UIT

MAC

ACC

MEEM Watertechnologie HTSM** Multilingualism Law&Governance Toerisme Gametechnology Leefbaarheid Zuivel ** Master Honourstraject PLA: Planvorming UIT: Uitwerking MAC: Macrodoelmatigheidstoets ACC: Accreditatie Ten tijde van de nulmeting was de stand van zaken per opleiding als volgt: • Bij de opleiding ‘Master Environmental and Energy Management’ (MEEM) van de Universiteit Twente waren drie van de vier fasen doorlopen. De doelmatigheidstoets (MAC) had nog niet plaatsgevonden. Deze opleiding ontving dus nog geen bekostiging van het Ministerie van OC&W. Op zich was dat geen ramp, want deze opleiding werd grotendeels door buitenlandse studenten gevolgd. • Voor de opleiding Watertechnology van Wetsus Academy waren in 2011 de fasen van planvorming (PLA) en uitwerking (UIT) met succes afgerond. • Voor het master honourstraject High Tech Systems & Materials (HTSM) van de RU Groningen was er nog geen begin gemaakt met de planvorming. • Voor de masteropleiding Multilingualism van de RU Groningen waren in 2011 de planvorming en de nadere uitwerking al afgerond.


• Voor de opleiding Law & Governance - die door de Thorbecke Academie samen met RU Groningen zal worden opgezet – moesten alle voorbereidingen nog van start gaan. Datzelfde gold in 2011 ook voor de opleidingen Toerisme, Gametechnology, Leefbaarheid en Zuivel. Als we de ontwikkeling over de periode 2011 t/m 2014-2015 overzien, dan kunnen we het onderstaande constateren: • Bij de opleiding MEEM lijken er geen vorderingen te zijn gemaakt, maar inmiddels is men bezig met de macrodoelmatigheidstoets. De werving van studenten is inmiddels ook meer gericht op studenten afkomstig uit ons eigen land. • De masteropleiding Watertechnology heeft inmiddels alle fasen met succes doorlopen. • Voor het master honourstraject HTSM zijn in twee jaar tijd alle fasen met succes doorlopen. De opleiding van de RU Groningen is in het lopende academisch jaar (2014 – 2015) als een pilot van start gegaan. • De opleiding Multilingualism van de RU Groningen is qua voorbereiding afgerond en is in het academisch jaar 2013 – 2014 in Leeuwarden van start gegaan. • Voor de opleidingen Law & Governance, Toerisme en Leefbaarheid zijn inmiddels de fasen planvorming en uitwerking afgerond. • Bij Gametechnology is de eerste fase van het realisatieproces afgerond. • Het voorstel om in Fryslân te streven naar een masteropleiding Zuivel is eind 2013 geopperd. Van Hall Larenstein bereidt een professionele master Dairy voor, met hulp van een bijdrage vanuit SNN-gelden. Inmiddels vindt overleg plaats met alle relevante partners over strategische samenwerking en een mogelijke WO-master, die in bredere zin vraagstukken rondom zuivel, voedselvoorziening en gezondheid zou bestrijken In de eerste vier maanden van 2015 stond bij UCF de ontwikkeling van nieuwe masters centraal. Het betrof de doorontwikkeling van Toerisme (waar een eerste beschikking voor werd afgegeven), en vergevorderde aanvragen voor startsubsidies voor masters op het gebied van Leefbaarheid en Bestuurskunde. Om een goede


continuering van ontwikkelingen in deze overgangsperiode te kunnen waarborgen is het overleg met het nieuwe faculteitsbureau van RUG/Campus Fryslân (RUG/CF) geïntensiveerd en geïnstitutionaliseerd. Dit heeft tot gevolg gehad dat de aanvragen voor de masters op de gebieden leefbaarheid en bestuurskunde inmiddels klaar liggen. Het realiseren van WO masteropleidingen doorloopt een proces van vier fasen. Bovendien zijn per er WO masteropleiding ook meerdere partijen betrokken. In tabel 3.2 komen de WO masteropleidingen weer in beeld, maar nu met vermelding van de betrokken onderwijsinstellingen. Daarbij merken we nogmaals op dat het aan universiteiten is voorbehouden om WO masteropleidingen te verzorgen. Tabel 4.2: De betrokken onderwijsinstellingen bij de WO masteropleidingen UCF OPLEIDING

EIGENAAR

PARTNER

MEEM

UT

Mogelijk RUG en WUR

Watertechnologie

RUG, UT en WUR

Wetsus Academy

HTSM

RUG, UT

Innovatiecluster Drachten/Philips

Multilingualism

RUG

NHL

Law&Governance

RUG

Thorbecke, eventueel UT

Toerisme

RUG

Stenden Hogeschool

Gametechnology

RUG

NHL

Leefbaarheid

RUG

Zuivel

Alle relevante partijen voeren overleg

Bron: UT RUG WUR NHL

jaarverslagen UCF 2014 en 2015. Universiteit Twente Rijksuniversiteit Groningen Wageningen Universiteit & Research Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

De realisatie van een WO masteropleiding zuivel is een complexe zaak. VHL bereidt een HBO masteropleiding Dairy voor. In overleg met alle relevante partners probeert men tot een gemeenschappelijke aanvraag voor een WO master Dairy te komen.

4.2 n

Aantallen studenten

In het vastgestelde monitoringskader is afgesproken dat uiteraard het aantal studenten van de WO masteropleidingen zal worden bijgehouden. Daarnaast vond GS het van belang om ook een overzicht te hebben van de HBO masteropleidingen. We gaan in paragraaf 4.2.1 nader in op de ontwikkeling van het aantal studenten binnen de WO masteropleidingen. In paragraaf 4.2.2 komen de aantallen studenten van de HBO masteropleidingen aan de orde. We nemen een beperkt deel van deze opleidingen – het gaat om de HBO masters die een duidelijke relatie hebben met de hotspots van Fryslân – in de hoofdtekst op. De overige HBO masteropleidingen komen in de bijlagen 1, 2 en 3 aan de orde.


4.2.1 n Aantallen studenten WO masteropleidingen In deze paragraaf brengen we van de al gerealiseerde WO masteropleidingen de ontwikkeling van de studentenaantallen in beeld. Uit het overzicht van de vorige paragraaf blijkt dat er in het studiejaar 2014 – 2015 vier WO masteropleidingen beschikbaar zijn. Het gaat om de opleidingen: 1) MEEM van de Universiteit Twente; 2) Watertechnology verzorgd door Wetsus Academy; 3) Multilingualism van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). 4) High Tech Systems & Materials (HTSM) van de RuG. De eerste drie masteropleidingen worden in Leeuwarden verzorgd. We geven hieronder de stand van zaken per masteropleiding weer. DE WO MASTEROPLEIDING MEEM Het betreft hier een eenjarige masteropleiding die vooral wordt gevolgd door studenten uit niet Europese landen. Een deel van de studenten loopt enige vertraging op, maar dat blijft altijd beperkt tot maximaal een half jaar. In de tabellen zijn steeds het totale aantal studenten vermeld die in het betreffende studiejaar de opleiding volgden. Dit totale aantal studenten is in drie regio’s van herkomst [Nederland, EU en landen buiten de EU] uitgesplitst. Tabel 4.3: De ontwikkeling van het aantal studenten bij de WO master MEEM MEEM Aantal studenten naar herkomst STUDIEJAAR

totaal

NL

EU

niet-EU

2010 - 2011

24

1

0

23

2011 - 2012

21

2

1

18

2012 - 2013

26

2

1

23

2013 - 2014

42

1

3

38

2014 - 2015

34

5

0

29

147

11

5

131

Totale verdeling herkomst

We zien dat het totaal aantal studenten in het studiejaar 2013 – 2014 aanzienlijk hoger is dan in de drie voorafgaande jaren. Die stijging is vooral toe te schrijven aan de toename van het aantal studenten uit niet EU landen. In het lopende studiejaar (2014 - 2015) is het aantal studenten weer wat lager, waarbij het aandeel van de studenten uit Nederland wat hoger is dan de voorgaande studiejaren. Het streven van de St. UCF is om bij de WO masteropleidingen tot een jaarlijkse instroom van 30 tot 35 studenten te komen (UCF, jaarverslag 2014). Dat aantal wordt bij deze opleiding de laatste twee studiejaren gehaald. DE WO MASTEROPLEIDING WATERTECHNOLOGY Deze masteropleiding van 2 jaar is gerealiseerd door het samenwerkingsverband RUG, UT en WUR en wordt in Leeuwarden door Wetsus Academy verzorgd. Het totale aantal studenten fluctueerde tussen de 18 en 30 studenten per academisch jaar. Er is tot nu toe geen structurele toename van het aantal studenten te constateren. Kijken we naar de verdeling van de studenten over de regio’s van herkomst, dan zien we dat ruim de helft (55,9%) van het aantal studenten uit EU landen afkomstig is. Op de tweede plaats komt de groep studenten uit niet EU landen. Het aandeel van studenten uit Nederland is 15,7%.


Tabel 4.4: De ontwikkeling van het aantal studenten bij de WO master Watertechnology WATERTECHNOLOGY Algemeen

Studenten naar herkomst

STUDIEJAAR

Totaal

Afgest*

NL

EU

niet-EU

2010 – 2011

29

10

4

15

10

2011 – 2012

28

14

1

18

9

2012 – 2013

19

10

2

11

6

2013 – 2014

22

3

7

11

4

29

2

6

16

7

20

71

36

2014 - 2015 Totale verdeling herkomst

127

AFGEST = afgestudeerd DE WO MASTEROPLEIDING MULTILINGUALISM Deze studie is in september 2013 van start gegaan. Het is een eenjarige masteropleiding. De kleine bachelorstudie Fries aan de RUG dreigde in 2012 te verdwijnen in verband met bezuinigingen. De Staatssecretaris van Onderwijs stelde echter voor de komende zes jaar per jaar €120.000,- beschikbaar te stellen voor een programma, dat mikt op minderheidstalen en meertaligheid in Fryslân en het Fries als proeftuin. De organisatoren hadden de verwachting dat de eerste groep vast niet groter zou zijn dan 10 studenten. Het zijn er echter 12 geworden. Het aantal studenten voor het lopende studiejaar is bijna het dubbele van het jaar daarvoor. Ruim de helft van de studenten komt uit Nederland. Deze studie wordt in samenwerking met de NHL, Tresoar en UCF in Leeuwarden aangeboden; van NHL uit gaat het om het lectoraat Fries en Meertaligheid in Onderwijs en Opvoeding (FMOO). Tabel 4.5: De ontwikkeling van het aantal studenten bij de WO master multilingualism MULTILINGUALISM Algemeen STUDIEJAAR

Totaal

2013 – 2014 2014 – 2015 Totale verdeling herkomst


Afgest*

NL

EU

niet-EU

12

6

4

2

23

13

5

5

35

19

9

7

AFGEST = afgestudeerd HET MASTER HONOURSTRAJECT HIGH TECH SYSTEMS AND MATERIALS (HTSM) De RuG is dit academisch jaar gestart met een pilot voor de honours master HTSM met 8 studenten. Deze studenten volgen de master HTSM naast hun eigen studie scheikunde, natuurkunde etc. Tabel 4.6: Het aantal studenten bij het master honourstraject HTSM HTSM Algemeen


STUDIEJAAR

Totaal

Afgest*

NL

EU

niet-EU

2014 - 2015

8

0

7

0

1

AFGEST = afgestudeerd


4.2.2 n Aantallen studenten HBO masteropleidingen In deze paragraaf komt een deel van de HBO masteropleidingen aan de orde. Het gaat dan om de opleidingen die aansluiten op de Friese hotspots. De overige HBO masteropleidingen passeren in de bijlagen 1, 2 en 3 de revue. Stenden hogeschool heeft een viertal internationale HBO masteropleidingen op het terrein van dienstverlening en toerisme. Daarnaast heeft men twee masters op het educatieve domein. Bovendien is Stenden dit studiejaar gestart met een HBO masteropleiding Polymer Engineering. In de sector dienstverlening en toerisme gaat het om de volgende masteropleidingen: 1) MISM = Master in International Service Management 2) MISM PT = Master in International Service Management / Part-time Opleiding 3) MILTS = Master in International Leisure and Tourism Studies 4) MAEIEM = Master of Arts in International Event Management Deze opleidingen zijn NVAO geaccrediteerd en worden in samenwerking met de London Metropolitan University verzorgd. De opleiding MILTS heeft de meest directe relatie met een mogelijke WO masteropleiding Toerisme in het kader van UCF. Vandaar dat we hieronder nader ingaan op het aantal studenten van deze HBO Master. De gegevens m.b.t. de overige masteropleidingen zijn in bijlage 1 te vinden.


T abel 4.7: De ontwikkeling van het aantal studenten de HBO Master in International Leisure and Tourism Studies= MILTS AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

Totaal

NL

EU

niet-EU

2010 – 2011

23

7

2

14

2011 – 2012

22

9

13

2012 – 2013

16

3

13

2013 – 2014

14

1

13

2014 – 2015

8

1

5

2

Het internationale karakter van deze studie blijkt uit het aandeel van studenten dat afkomstig is uit de EU en niet EU landen. Het totale aantal studenten neemt over de laatste jaren geleidelijk af. Het aandeel uit de niet EU bleef tot het vorige studiejaar stabiel, maar is nu ook afgenomen. Dat neemt niet weg dat Stenden in combinatie met de London Metropolitan University voor een masteropleiding Toerisme binnen UCF een interessante partner kan zijn. De twee HBO masteropleidingen binnen het educatieve domein zijn veel meer gericht op het Nederlandse onderwijs. Het betreft de onderstaande opleidingen: 1) De Master Learning & Innovation (MLI) is een NVAO geaccrediteerde tweejarige opleiding. 2) De Master in Special Educational Needs (SEN) is eveneens een tweejarige geaccrediteerde masteropleiding die al jaren in samenwerking met Windesheim wordt aangeboden. In bijlage 1 zijn van deze masteropleidingen de aantallen studenten over de laatste vijf studiejaren weergegeven. Binnen het technische domein is de nieuwe HBO masteropleiding Polymer Engineering al genoemd. De studie is van start gegaan met 11 studenten die allen afkomstig zijn uit Nederland. De Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) heeft in het studiejaar 2014 – 2015 in totaal 11 HBO masteropleidingen. In de eerste plaats gaat het om acht masters binnen het segment van de lerarenopleidingen: • Master Leraar Duits; • Master Leraar Engels; • Master Leraar Frysk; • Master Leraar Nederlands; • Master Leraar Natuurkunde; • Master Leraar Wiskunde; • Master Leraar Algemene Economie; • Master Leraar Godsdienst. Hierbij moeten we voor alle duidelijkheid opmerken dat er in de studiejaren 20132014 en 2014-2015 geen studenten de opleiding leraar Godsdienst hebben gevolgd. In de tweede plaats betreft het drie masteropleidingen die gerelateerd zijn aan het sociaal/educatieve domein:


• Master Kunsteducatie; • Master Social Work; • Master Pedagogiek in Groningen en Zwolle De lijst van masteropleidingen overziende kunnen we concluderen dat lang niet alle opleidingen een duidelijke relatie hebben met de provinciale hotspots. De HBO masteropleiding Fries heeft een duidelijke relatie met meertaligheid. In de onderstaande tabel is het aantal studenten over de afgelopen jaren weergegeven. Het betreft een gering aantal studenten dat uit Nederland afkomstig is. Tabel 4.8: De ontwikkeling van het aantal studenten bij de HBO Master Leraar Fries MASTER LERAAR FRIES aantal studenten naar herkomst STUDIEJAAR

NL

2010 – 2011

3

2011 – 2012

3

2012 – 2013

1

2013 – 2014

2

2014 – 2015

2

EU

niet-EU

De hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) heeft binnen het curriculum drie HBO masteropleidingen. In Velp biedt VHL de Master ‘Professioneel projecten procesmanagement in de groene leefomgeving’ aan. Deze Master is sterk gericht op het verbeteren van persoonlijke competenties op het terrein van management en is daarnaast nadrukkelijk beleidsmatig van karakter. Deze opleiding heeft een relatie met het thema leefbaarheid. Daarnaast wordt in Wageningen de eenjarige Master of Agricultural Production Chain Management in de Engelse taal verzorgd. Binnen deze Master zijn er twee specialisaties mogelijk: Horticulture Chains en Livestock Chains. Deze opleiding heeft een relatie met het thema zuivel. Eveneens in Wageningen biedt men de Master of Management of Development. Deze eenjarige Master wordt in het Engels aangeboden met als specialisaties: Rural Development and Communication, Rural Development and Food Security, Rural Development and Gender, Rural Development and HIV/AIDS. De opleiding heeft een relatie met de thema’s leefbaarheid en zuivel. In bijlage 3 zijn het aantal instromers in deze masteropleidingen vermeld.


HBO Schakelprograгmma’s Op 01-01-2011 was er nog geen HBO schakelprogramma om studenten van een HBO Master door te laten stromen naar een WO masteropleiding. Het accent heeft in de jaren 2011 en 2012 sterk gelegen op het voorbereiden en aanvragen van WO masteropleidingen. Nadat de eerste masteropleidingen draaiden heeft de St. UCF de bij de masters betrokken (HBO)instellingen gevraagd om tot schakelprogramma’s te komen. Binnen de betreffende HBO instellingen dacht men aan een “minor” die de schakel naar een UCF masteropleiding realiseert. Een eerste resultaat op dit terrein werd in 2013 geboekt: De provincie kon een positieve beschikking afgeven op de aanvraag voor een HBO schakelprogramma watertechnologie. In de afgelopen maanden zijn er op het terrein van multilingualism, toerisme en MEEM subsidieaanvragen voor premasters ingediend. De situatie bij het master honourstraject HTSM is wat afwijkend, omdat het hier om een honours masterprogramma gaat. Dat betekent dat de studenten het programma HTSM volgen naast hun reguliere studieprogramma (bijvoorbeeld: scheikunde, natuurkunde etc.).

4.3 n

Promovendi, promoties

Deze paragraaf heeft vooral betrekking op de aanstelling van promovendi in het kader van een door UCF gerealiseerde Onderzoeksschool. Dit is naast het Mastercollege de tweede belangrijke pijler van UCF. Binnen de hogescholen en onderzoeksinstellingen van Leeuwarden was in 2011 het fenomeen promovendus al in ruime mate bekend. In diverse publicaties is aangegeven dat het voor velen niet bekend is dat er de laatste jaren in totaal al rond de 80 promovendi in Leeuwarden actief zijn. Ruim 50 promovendi uit deze groep werken volledig in opdracht en onder begeleiding van universiteiten die met de Friese HBOen Kennisinstellingen samenwerken. De ontwikkeling van een Friese onderzoeksschool en de werving, selectie en aanstelling van promovendi in het kader van UCF is een proces dat vanaf 2011 geleidelijk zijn vruchten afwerpt. Hieronder geven we de groei van het aantal promovendi binnen UCF weer. Dit groeiproces is rechtstreeks gerel ateerd aan het ter beschikking stellen van financiële middelen door de provincie Fryslân. Die middelen zijn op basis van subsidieaanvragen in twee tranches beschikbaar gesteld. De eerste tranche omvatte 20 promotieplaatsen, de tweede tranche 15 plaatsen.

Figuur 4.1: Het aantal UCF promovendi

Bron: Stichting UCF. Bewerking cluster Beleidsonderzoek provincie Fryslân


Het aantal promovendi stijgt van 2 in het eerste studiejaar tot 34 in studiejaar 20142015. De opvulling van de drie laatste promotieplaatsen (33 t/m 35) heeft meer tijd gekost. Op basis van het jaarverslag 2014 van de Stichting UCF kunnen we stellen dat het aantal promovendi in het eerste kwartaal van 2015 uitgegroeid is tot 34. Project 35 “Energy4all” zal zeer waarschijnlijk binnenkort van start gaan. Uit een nadere analyse van de gemeente Leeuwarden en de provincie blijkt dat er in dit studiejaar (2014-2015) in Leeuwarden in totaal zeker 90 promovendi werkzaam zijn. Naast de 35 promovendi van UCF heeft Wetsus 52 promovendi aan het werk en de hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) 3. In de volgende tabel is aangegeven hoe de vorderingen zijn van de 34 promovendi binnen UCF. Daarbij onderscheiden we de twee reeds genoemde tranches. Tabel 4.9: Vorderingen van de promovendi van UCF per 01-01-2015 Pomovendi Eerste tranche

1ste jaar

2de jaar

3de jaar

4de jaar

5de jaar ***

Totaal

1

11

6

1

1

20

Tweede tranche

14

Totaal

15

14 11

6

1

1

34

*** vertraging

Het zal duidelijk zijn de promovendi uit de eerste tranche wat verder zijn gevorderd dan de promovendi uit de tweede tranche. Het merendeel van de promovendi is bezig met het eerste of tweede leerjaar. Twee studenten naderen het einde van het promotietraject. Daarvan heeft één student vertraging opgelopen. Een en ander betekent dat de eerste promotie binnen UCF niet al te lang meer op zich zal laten wachten.

4.4 n

Publicaties, onderzoeken en samenwerkingsverbanden

Bij de start van UCF per 01-01-2011 werden er nog geen onderzoeksprojecten in het kader van UCF uitgevoerd. Het aantal onderzoeksprojecten loopt vanaf die tijd volledig parallel aan het aantal promovendi. Elke promovendus werkt aan zijn of haar eigen onderzoeksproject, met het doel daarop na vier jaar te kunnen promoveren. Dat betekent dat in 2011 de eerste twee onderzoeksprojecten zijn gestart. In 2012 zijn daar 6 nieuwe projecten bijgekomen. In 2013 gingen er vervolgens 11 nieuwe projecten van start. Dat betekent dat er in 2013 in totaal 19 onderzoeksprojecten lopen. In 2014 is het aantal projecten gestegen tot 32. Begin 2015 is het aantal projecten 34, project 35 is nog niet gestart. De promovendi binnen UCF voeren hun onderzoeksprogramma uit en komen daarbij tot een eerste wetenschappelijke publicatie: het proefschrift. Het is echter ook mogelijk dat een promovendus – eventueel in samenwerking met een collega – al voor die tijd komt tot een wetenschappelijke publicatie. In het lopende studiejaar is dat inderdaad het geval, zodat de lijst met wetenschappelijke publicaties nu vijf van dergelijke publicaties bevat (zie bijlage 11). Bovendien mogen we er vanuit gaan dat het eerste proefschrift op redelijk korte termijn beschikbaar zal zijn. Kijken we naar de totale groep van 90 promovendi in Leeuwarden, dan is de promotie van Oane Galema – promovendus bij Wetsus – in het kader van longitudinale


leerlijnen in Fryslân het vermelden waard. Deze oud leerling van de scholengemeenschap Bogerman heeft bij VHL de studie milieukunde gevolgd. Daarna begon hij aan de master watertechnology bij Wetsus en op 24-04-2015 promoveerde hij in Leeuwarden op zijn proefschrift op het terrein van ontzouting van zeewater. Samenwerkingsverbanden Bij de start van UCF (januari 2011) was er nog geen sprake van samenwerkingsverbanden met andere instellingen voor onderwijs en onderzoek. Het gaat dan om onderwijs en onderzoek dat tot doel heeft een bijdrage te leveren aan de realisatie van UCF, waarbij het programma c.q. het onderzoek een relatie heeft met de Friese hotspots. Er was begin 2011 wel sprake van de nodige activiteiten om tot samenwerkingsverbanden te komen. Deze contacten waren echter vooral gericht op de voorbereiding van mogelijke subsidieaanvragen in het kader van UCF. Met name de Fryske Akademy was op dit terrein actief. In de loop van 2011 en 2012 heeft UCF met een aantal partijen samenwerkingsverbanden gevormd. In de periode 2013-2014 is daar nog een vijfde samenwerkingsverband aan toegevoegd. Deze samenwerking kan leiden tot betekenisvolle bijdragen aan de Friese kenniseconomie. Het gaat om de volgende vijf samenwerkingsverbanden: 1) Watertechnologie en –management (Wetsus, MEEM, NHL Hogeschool, Stenden Hogeschool, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Twente, Universiteit Wageningen); 2) Dairy Campus (Van Hall Larenstein, Friesland Campina, MCL Academy, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Wageningen, Universitair Medisch Centrum Groningen); 3) Innovatiecluster Drachten (Philips, NHL Hogeschool, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Twente); 4) De Academische Werkplaats (GGD-NN, MCL Academy, Universitair Medisch Centrum Groningen). 5) Eind 2013 is de samenwerking tussen Studium Generale Groningen en UCF gestart. In 2014 heeft deze verder vorm gekregen. De samenwerking bestaat uit het adviseren op het gebied van programmering. Dit heeft bijvoorbeeld geleid tot programmering van sommige sprekers voor het Café van de Kleine Wetenschap. Daarnaast wordt er samengewerkt voor het optreden van grote (internationale) sprekers in zowel Groningen als Leeuwarden. 6) Op 11 oktober 2013 ondertekenden gemeente Leeuwarden, het Fries Historisch en letterkundig Centrum (Tresoar), Stichting Leeuwarden Studiestad en UCF een samenwerkingsovereenkomst met als doel verdere uitwerking van het gemeentelijk programma Leeuwarden Studiestad. Het initiatief om tot een samenwerkingsverband te komen lag niet in alle gevallen bij de St. UCF. In een aantal gevallen werd UCF door derden uitgenodigd om in een samenwerking te gaan participeren.

4.5 n

Het academisch klimaat van Leeuwarden

Als we de indicatoren binnen het domein ‘academisch klimaat van Leeuwarden’ nader analyseren, dan valt er een onderscheid te maken tussen twee benaderingen:


(1) Een meer wetenschappelijke invulling van het academisch klimaat. Het gaat daarbij om indicatoren die een redelijk directe relatie hebben met de wetenschappelijke activiteiten, zoals Summer- en winterschools, symposia, wetenschappelijk georiënteerde publieksmanifestaties, het aantal studenten en het aantal hoogopgeleide werkenden. (2) Een meer sociaal cultureel georiënteerde invulling, waarbij het vooral gaat om het aantal studenten in de stad en het geheel van sociaal culturele activiteiten die de stad tot een gezellige studentenstad maakt. In paragraaf 4.6 komt de wetenschappelijke dimensie van het academisch klimaat aan de orde. In 4.7 passeren enkele indicatoren op de sociaal culturele dimensie de revue.

4.6 n

De wetenschappelijke dimensie

In het kader van de nulmeting (situatie januari 2011) zijn er in het kader van UCF nog geen ontwikkelingen te melden op het terrein van zomerschool, winterschools, symposia en de publieksmanifestaties. Dat wil niet zeggen dat er in die periode op dit terrein niets te melden is. Zo waren er vanaf 2002 diverse symposia georganiseerd over de kwaliteit van het Friese basisonderwijs en meertaligheid in de voorschoolse educatie, het basis- en het voortgezet onderwijs. Dan waren er nog de publiekslezingen die met name vanuit de Fryske Akademy werden georganiseerd. Tenslotte noemen we de symposia die door de hogescholen en instellingen als de Waddenacademie en Wetsus werden georganiseerd. Leeswijzer In de volgende paragrafen proberen we op een overzichtelijke wijze een aantal activiteiten in het kader van het academisch klimaat te behandelen. Het gaat dan om: • De opening en sluiting van het academisch jaar; • De summer- en winterschools van UCF; • De symposia; • De PhD lunches en PhD dagen; • De ontwikkeling van specifieke competenties bij de promovendi; • De cafés van de kleine wetenschap. 4.6.1 n Opening en sluiting van het academisch jaar In de onderstaande tabel hebben we de betreffende activiteiten in beknopte vorm vermeld. Meer informatie is in bijlage 5 te vinden. Tabel 4.10: Openingen en sluitingen van het academisch jaar 2011

2012

2013

2014 Start promovendi tweede tranche

Opening UCF

Sluiting Gemma Frisius lezing

Opening Academisch jaar

Opening Gemma Frisius lezing

Bron: Stichting UCF


Het overzicht van de openingen en sluitingen van het academisch jaar vertoont enige leemtes die onder andere te maken hebben met een verandering van de rol van de Gemma Frisius lezingen. Was er eerder sprake van een rol bij de afsluiting, sinds 2014 wordt de lezing ingezet bij de opening van het nieuwe academische jaar. De Gemma Frisius lezingen van 2012 had als thema ons brein: • De rol van het brein bij leerprocessen van mensen; • Leerprocessen bij dieren. De lezingen van 2014 gingen over het onderwerp: stamcellen. Er vonden lezingen plaats over: • Het baanbrekend onderzoek naar stamcellen; • Stamcellen en de weefselvorming bij planten; • De rol van stamcellen bij healthy aging kwam aan de orde. Als gevolg van de goede samenwerking tussen de stichting UCF en het nieuwe faculteitsbureau RUG/CF is de opening van het komende academisch jaar al geregeld.

4.6.2 n De summer en winterschools van UCF Het doel van de stichting UCF was gedurende elk studiejaar een summerschool en winterschool te organiseren. De schools hebben primair als doel de academische blik van promovendi te verbreden en promovendi een platform te bieden brede interdisciplinaire academische debatten te voeren. Voor Fryslân fungeren deze schools ook als denktank voor de ontwikkeling van nieuwe ideeën en concepten ter ondersteuning van de veranderende Friese samenleving. In de onderstaande tabel geven we een beknopt overzicht van de georganiseerde summer en winterschools. Tabel 4.11: Summer- en Winterschools van UCF 2011

2012

2013

2014

Summerschool Winterschool Bron: Stichting UCF

We zien dat er in 2013 een begin wordt gemaakt. Vanaf de eerste winterschool wordt er consequent gewerkt aan een centraal wetenschappelijk thema: de transitie naar een duurzame samenleving. Daardoor zijn de UCF-schools inmiddels een vast gegeven geworden binnen de Friese wetenschappelijke wereld. In bijlage 6 is de inhoud van summer- en winterschools wat nader uitgewerkt. In de eerste vier maanden van 2015 heeft UCF in goed overleg met haar promovendi en RUG/CF al de voorbereidingen voor de Summer- en Autumnschool van dit jaar ter hand genomen. 4.6.3 n De door UCF georganiseerde symposia In de onderstaande tabel hebben we de symposia van UCF beknopt weergegeven. De helft van de zes symposia zijn gerelateerd aan belangrijke momenten in de realisatie van UCF. De laatste twee hebben meer het karakter van voorbeelden van kennisvalorisatie.


Tabel 4.12: Symposia van UCF 2011

Opening UCF: Doel en werkwijze UCF

2012

Jaarsymposium thema master Leefbaarheid

2013

2014

Symposium Meertaligheid

Symposium Animatietechnologie

Symposium “Care for the community of life”

Symposium 3D printing

Bron: Stichting UCF

Voor een nadere omschrijving van deze symposia verwijzen we naar bijlage 7. 4.6.4 n PhD lunches en PhD days De stichting UCF streeft naar een optimale begeleiding van de promovendi tijdens hun promotietraject. Daarvoor worden gezamenlijke activiteiten georganiseerd die tot doel hebben: • De interdisciplinaire samenwerking tussen de promovendi te bevorderen; • De promovendi te trainen in de beheersing van academische vaardigheden; • De promovendi gezamenlijk diepgaand kennis te laten maken met belangrijke maatschappelijke problemen die om oplossingen vragen. Tabel 4.13: Speciale bijeenkomsten voor promovendi en masterstudenten 2011

2012

2013

2014 Lunch masterstudenten PhD day

PhD lunch

Bijeenkomst begeleiders promovendi

Phd Day

PhD day

PhD lunch

PhD lunch

PhD lunch

Bijeenkomst begeleiders promovendi

Start Onderzoeksschool

Bijeenkomst masterstudenten

Bron: Stichting UCF

We zien dat deze activiteiten vanaf de start van de Onderzoekschool (IGRS) in 2013 zijn georganiseerd.(zie ook: bijlage 8). Binnen dit thema wordt er vanaf het begin al de nodige aandacht besteed aan diverse academische vaardigheden/competenties van de promovendi. In 2014 heeft dit de vorm gekregen van een volwaardig begeleidingsprogramma voor de promovendi. In bijlage 9 Is dit programma kort omschreven. In de eerste vier maanden van 2015 heeft UCF twee PhD lunchlezingen georganiseerd met lezingen van twee eigen promovendi. Bovendien was er ook weer een PhD-day met daarnaast ook weer twee trainingen op het gebied van de eigen academische vaardigheden van de promovendi. 4.6.5 n Wetenschapscafé’s en andere publieksmanifestaties In deze paragraaf geven we een beeld van drie categorieën van publieksactiviteiten van UCF. In de eerste plaats gaat het om het aantal bijeenkomsten in het kader van het café van de kleine wetenschap. Het betreft avonden waarin meestal twee deskundige inleiders een maatschappelijk thema bespreken. Dat levert vervolgens


de nodige discussie met de aanwezigen op. In de categorie ‘overig’ gaat het om het aantal publieksactiviteiten die mede door UCF zijn georganiseerd en die kunnen variëren van een persgesprek tot een optreden van het Nederlands jeugdorkest. De derde categorie heeft betrekking op het aantal keren dat de UCF krant ‘Verbindt’ in het betreffende jaar is uitgebracht. In figuur 4.2 zijn per categorie het aantal activiteiten over de jaren 2012 t/m 2014 weergegeven.

Figuur 4.2: Het aantal publieksactiviteiten van UCF over de jaren 2011 t/m 2014

Bron: Stichting UCF, bewerking cluster beleidsonderzoek provincie Fryslân.

Wat vooral opvalt, is dat het aantal cafés van de kleine wetenschap geleidelijk is toegenomen. Daarnaast is het aantal activiteiten in de categorie ‘overig’ in 2014 groter dan in de voorafgaande jaren. We kunnen op basis van de gepresenteerde gegevens constateren dat de cafés van de kleine wetenschap binnen het academisch klimaat tot een succesfactor zijn uitgegroeid. De inhoud van de cafés vindt u kort omschreven in bijlage 10. In de eerste vier maanden van het overgangsjaar 2015 organiseerde UCF nog 2 cafés van de kleine wetenschap over de thema’s: achtergronden van economische ongelijkheid en de positie van de winkel in de straat in een tijd waarin winkelen online zeer populair is. Daarnaast was er op 10 maart een avond met cabaret van de Comedy Train in de Kanselarij. Op de vooravond van de provinciale verkiezingen verzorgde UCF mede een masterclass verkiezingen voor de HBO studenten in Leeuwarden. Een van de UCF promovendi gaf in het kader van de museumuniversiteit op 22 maart een lezing over zijn onderzoek: de terpen, het opgeslagen verleden van Fryslân. Professor Brian Dunphy uit New York gaf een interessante lezing over Binge Watching, het uren achter elkaar kijken naar series en films. Dan was er nog een tentoonstelling en lezing op 31 januari in de Kanserlarij over het thema vergeten. Dit jaar was er voor het eerst een bijdrage van UCF aan de nacht van de filosofie in Leeuwarden. De krant Verbindt verscheen in de eerste maanden van 2015 één keer.


4.6.6 n Het aantal studenten in Leeuwarden Het academisch klimaat van een stad wordt voor een belangrijk deel bepaald door studenten die worden opgeleid en promovendi die hun onderzoek doen. In enkele grafieken geven we een beeld van de deelname aan het Friese HBO. Daarbij wordt de ontwikkeling binnen Leeuwarden en Fryslân vergeleken met de rest van ons land.

Figuur 4.3: De ontwikkeling van het aantal HBO studenten in Leeuwarden

Bron: DUO 2015, bewerking: Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden.

We zien een geleidelijke toename van het totale aantal studenten van 22.804 tot 26.623. De groei is de laatste twee studiejaren omvangrijker dan in de drie studiejaren daarvoor. We kunnen constateren dat het aantal studenten bij de Friese HBO instellingen de laatste jaren steeds is gestegen, maar hoe verhoudt zich dat met de ontwikkeling in de rest van Nederland? In de volgende grafiek (figuur 4.4) zijn twee vergelijkingen weergegeven. In het bovenste deel van de grafiek is de groei van het aantal HBO studenten geïndexeerd. Daarvoor is het aantal studenten in het studiejaar 1994-1995 op 100% gezet en zijn de aantallen studenten in de andere jaren uitgedrukt in percentages t.o.v. het studiejaar 94-95. In het onderste gedeelte van de grafiek staan de aantallen HBO studenten in Fryslân en Nederland steeds uitgedrukt in percentages van het totale aantal 15-20 jarigen.


Figuur 4.4: De ontwikkeling van het aantal HBO studenten in Nederland en Leeuwarden tussen 2011 en 2014

Bron: DUO 2014. Bewerking: Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden

Als we naar de geïndexeerde groei van het totaal aantal HBO studenten kijken, dan valt het volgende op. De groei van het aantal HBO studenten in Fryslân blijft tot het studiejaar 2012-2013 steeds iets achter bij die van Nederland. Gedurende de laatste twee studiejaren wijkt de groei in Leeuwarden nauwelijks af van het landelijke beeld. Kijken we naar de percentages 15 – 20 jarigen dat aan het HBO deelneemt, dan zien we vanaf het studiejaar 2000-2001 eerst een klein verschil tussen Fryslân (35%) en


Nederland (34%). Dat verschil neemt in de loop der studiejaren geleidelijk toe tot 10% in de studiejaren 2012-2013 en 2013-2014. Dat wil zeggen dat het percentage 15 – 20 jarigen dat HBO volgt in Fryslân al enige jaren hoger is dan het landelijke percentage. Deze gegevens hebben echter een keerzijde. Uit CBS gegevens over de periode 2009 – 2012 blijkt dat de deelnamepercentages Friese jongeren dat aan universitair onderwijs deelneemt beduidend onder de landelijke gemiddelden liggen. Voor het studiejaar 2011-2012 waren de percentages respectievelijk 12.9 % landelijk en 3.1% voor Fryslân. In de derde en laatste grafiek (figuur 4.5) over deelname aan het HBO geven we de studenten van de Friese HBO instellingen naar regio van herkomst weer. Het betreft instroom vanuit: Leeuwarden, de rest van Fryslân en de rest van Nederland. We moeten voor alle duidelijkheid wel opmerken dat de buitenlandse studenten niet in deze gegevens zijn meegenomen. De DUO vermeldt deze buitenlandse studenten niet in hun overzichten.

Figuur 4.5: De instroom in het Friese HBO naar regio van herkomst

Bron: DUO 2014. Bewerking: Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden

Als we naar de regio van herkomst ‘Leeuwarden’ kijken, dan zien we van 2010 tot 2013 een daling en tussen 2013 en 2014 weer een substantiële stijging. In de regio ‘de rest van Fryslân’ zien we de eerste drie jaren een geringe daling, tussen 2012 en 2013 vindt er een forse daling van 11% plaats en van 2013 naar 2014 neemt het aandeel weer met ruim 5% toe. De regio “rest van Nederland” laat tussen 2010 en 2013 en stijging met in totaal 20% zien, maar tussen 2013 en 2014 neemt het aandeel weer met 10% af. Als we voor 2014 de percentages van regio van herkomst ordenen, dan heeft regio ‘rest van Nederland’ procentueel het grootste aandeel (40,5%), daarna volgt de ‘rest van Fryslân’ met 37,5% en ‘Leeuwarden’ sluit de rij met 22%.


4.7 n

De sociaal culturele dimensie van het academisch klimaat

De gegevens die een relatie hebben met deze dimensie van het academisch klimaat hebben betrekking op: • Het aantal uitvoeringen van podiumkunsten; • Het aantal banen in sectoren als: horeca, kunst en architectuur • Het aantal bezoeken aan bioscopen. Het ligt voor de hand om als effect van het ontstaan van een academisch klimaat op deze indicatoren de komende jaren enige groei te verwachten, maar daarbij zullen we rekening moeten houden met de effecten van de economische crisis, die juist een daling tot gevolg zal hebben. Op het terrein van de eerstgenoemde indicator staan in de onderstaande tabel voor enkele categorieën podiumkunsten het aantal uitvoeringen per 10.000 inwoners van Leeuwarden vermeld. Tabel 4.14: Het aantal voorstellingen van drie podiumkunsten per 10.000 inwoners per jaar Podiumkust

Jaar 2008

2010

2011

2014

Theater

3.0

3.2

2.5

2.0

Popmuziek

2.0

2.5

2.8

2.4

Klassieke muziek

0.4

0.5

0.7

0.6

Bron: Atlas voor gemeenten

In de tabel staan de gegevens over de jaren 2008 t/m 2014 vermeld. Was er bij twee van de drie podiumkunsten tot 2011 nog sprake van enige stijging, in 2014 zijn de scores binnen de drie podiumkunsten lager dan in 2011. De gevolgen van de economische crisis zijn hier zichtbaar. Mocht er al een effect zijn van de ontwikkelingen binnen UCF, dan worden die door het effect van de economische crisis gemaskeerd. Een tweede indicator voor de sociaal culturele dimensie van het academisch klimaat is het aantal fulltime banen in drie sectoren binnen de gemeente Leeuwarden. Het gaat om de sectoren: horeca, architecten ingenieurs & technisch ontwerp en de kunstsector.

Figuur 4.6: De ontwikkeling van het aantal fulltime banen in drie sectoren in Leeuwarden

Bron: Werkgelegenheidsregister provincie Fryslân


In de horeca zien we tot 2007 een geleidelijke stijging van het aantal banen. Daarna neemt de werkgelegenheid weer geleidelijk af en in 2014 lijkt die neergaande trend ten einde te zijn gekomen. In de architectuur zien we een fluctuerend beeld. In de kunstsector zien we van jaar tot jaar een lichte stijging van het aantal banen, met 227 banen in 2004 en 453 in 2014. Een relatie met de ontwikkeling van het academisch klimaat in Leeuwarden is moeilijk te onderbouwen. Een derde interessante indicator is het bezoek van bioscopen. In Leeuwarden neemt binnen de bioscopen ‘het Filmhuis’ een bijzondere plaats in. In deze bioscoop is er ruimte voor films die commercieel wellicht minder interessant zijn, maar die inhoudelijk zeker de moeite waard zijn. Vanuit dit perspectief zou men als gevolg van het ontstaan van een academisch klimaat een stijging van het aantal bezoeken aan het Filmhuis kunnen verwachten. Tabel 4.15: Het aantal bezoekers aan het Filmhuis in vergelijking tot de overige Leeuwarder bioscopen 2006 Filmhuis Overige bioscopen

2008

2010

2011

2012

2013

2014

23.687

17.384

16.531

17.423

18.466

22.340

28.558

208.300

214.600

279.500

271.600

239.500

237.380

237.000

Bronnen: Het Filmhuis Leeuwarden, Nederlandse vereniging van bioscoopexploitanten

We vergelijken hier de bezoekersaantallen van één bioscoop (het Filmhuis) met alle overige bioscopen in de stad, waardoor de absolute aantallen tussen deze twee categorieën uiteraard fors van elkaar verschillen. Het bezoekersaantal van het Filmhuis laat tot 2010 een daling zien. In de periode 2010 – 2014 neemt het aantal bezoekers met 10.000 toe. De Leeuwarder bioscopen vertonen tot en met 2010 een duidelijke groei van het aantal bezoekers, met een lichte daling in 2011 en een grotere daling (ongeveer 30.000) in de periode 2011-2012, weer gevolgd door een lichte daling tot 2014. Als we de ontwikkeling van het aantal bezoekers indexeren (2006=100%), dan is het aantal bezoekers van de Leeuwarder bioscopen in 2014 114% en die van het Filmhuis 120%. Vanuit het perspectief van UCF is de vergelijking van het Filmhuis met de overige bioscopen over de jaren 2011 t/m 2014 interessant. Terwijl er bij de overige bioscopen sprake is van een daling met ruim 30.000 bezoekers, neemt het aantal bezoekers van het filmhuis met ruim 11.000 bezoekers toe. Wij hebben geen informatie beschikbaar om de oorzaken van deze stijging in beeld te brengen. Wel kunnen we constateren dat deze stijging een indicatie is voor de geleidelijke realisatie van een academisch klimaat in Leeuwarden.

4.8 n

De outcome indicatoren

Het gaat in deze paragraaf om de onderstaande indicatoren: A. De mate van dekking tussen de actieve masteropleidingen in het kader van UCF en de Friese hotspots; B. De mate van dekking tussen in het kader van UCF door de promovendi uit te voeren onderzoeken en de Friese hotspots; C. Het aantal hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden.


De relatie tussen de WO masteropleidingen en de Friese hotspots In het lopende studiejaar (2013-2014) zijn er in het kader van UCF drie masteropleidingen actief: 1) MEEM van de Universiteit Twente; 2) Watertechnology van Wetsus Academy; 3) Multilingualism van de RuG; 4) HTSM van de RuG. Uit de informatie over de inhoud van de masteropleidingen valt qua dekking met de Friese hotspots het volgende te concluderen: De masteropleiding MEEM heeft een duidelijke relatie met de hotspots life Sciences en duurzame energie. Bij de masteropleiding Watertechnologie is er sprake van een één op één relatie met de Friese hotspot water. Datzelfde geldt voor de inhoudelijke overeenkomst van de masteropleiding Multilingualism en de hotspot meertaligheid. Het honours programma HTSM heeft direct te maken met de gelijknamige topsector High-Tech Systems and Materials. Daardoor zijn er dus relaties met enkele hotspots, maar het gaat bij deze opleiding vooral om het creëren van een sterke regionale innovatiekracht in de sectoren techniek en wetenschap. De dekking van de onderzoeksprojecten van de promovendi met de Friese hotspots Hier is slechts in een klein aantal gevallen min of meer sprake van een één op één relatie en dat komt doordat vrijwel alle promotieprojecten multidisciplinair van karakter zijn. Dat betekent dat een redelijk deel van deze onderzoeksprojecten duidelijke raakvlakken heeft met meerdere hotspots. In de onderstaande grafiek is de relatie tussen de onderzoeksprojecten en de hotspots weergegeven.

Figuur 4.7: De relatie tussen de onderzoeksprojecten en de hotspots

Bron: St. UCF, bewerking cluster beleidsonderzoek provincie Fryslân

We zien dat met name de hotspots leefbaarheid en life Sciences relatief vaak in de onderzoeksprojecten aan bod komen, maar daarbij gaat het steeds om projecten die veelal relaties met meerdere hotspots hebben. De drie projecten binnen de hotspot toerisme hebben een sterk accent op deze hotspot. Datzelfde geldt ook in hoge mate voor de projecten die een duidelijke relatie hebben met de hotspots water en meertaligheid. Het spreekt voor zich dat bij het opstellen en het beoordelen van de aanvragen voor subsidie ten behoeve van de promotieplaatsen eveneens nadrukkelijk wordt gekeken naar de relatie met de Friese hotspots.


Het aantal hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden Op dit terrein is de indicator het aantal hoogopgeleide werkenden als percentages van de beroepsbevolking van Leeuwarden zeer geschikt. Van deze indicator zijn cijfers beschikbaar over de periode 1998 t/m 2014. Hieronder geven we de percentages over de jaren 2004 t/m 2014 weer.

Figuur 4.8: De ontwikkeling van het aantal hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden

Bron: Atlas voor gemeenten, bewerking Statistiek & Onderzoek gemeente Leeuwarden

We zien in de grafiek dat het percentage hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden over de periode 2004 t/m 2014 heel geleidelijk stijgt van 28% in 2004 tot 40% in 2014. De percentages stonden tussen 1998 en 2004 stabiel op 28%.


HOOFDSTUK

5

De externe evaluatie

Overeenkomstig de wens van Provinciale Staten (zie hoofdstuk 2 Inleiding) heeft UCF in juni 2014 een onafhankelijke externe evaluatiecommissie ingesteld die de werkzaamheden van de Stichting UCF over de periode 2011-2013 heeft geëvalueerd. Hoogleraar-bestuurder Frans Zwarts heeft de evaluatie in september 2014 aangeboden aan gedeputeerde Jannewietske de Vries van de provincie Fryslân en Thea Koster, wethouder Onderwijs gemeente Leeuwarden. Wij vinden dat de bevindingen van deze externe commissie in dit evaluatierapport moeten worden vermeld. We geven de bevindingen van de commissie hieronder kort samengevat weer. In het algemeen is de commissie positief over het functioneren van UCF tot nu toe. In een korte opstartfase is veel bereikt vooral door de rol van UCF als aanjager bij het ontwikkelen van opleidingen, onderzoeksprojecten en andere activiteiten. De provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden leveren financieel, beleidsmatig en bestuurlijk een belangrijke bijdrage aan de resultaten die met UCF zijn bereikt. Met het leggen van verbindingen heeft UCF een sleutelrol gespeeld bij het tot stand komen van samenwerking. De samenwerking is ook geslaagd door de bereidwilligheid van kennispartners: Universiteiten, hogescholen, bedrijven en Friese kennisinstellingen. Er is veel draagvlak voor UCF. Het idee van een academisch netwerk in Fryslân waarin kennispartners samenwerken, wordt breed gedragen door alle betrokken partijen. De commissie is van mening dat een universitair netwerk in


Fryslân belangrijk is voor en aansluit op de ambities van de hogescholen en andere kennisinstellingen in Leeuwarden. Er kan bij projectbegeleiders, onderwijscoördinatoren en promovendi – ‘op werkvloer’ niveau – een zekere mate van een gedeeld ‘UCF-gevoel’ worden geconstateerd. De commissie acht dat een positieve ontwikkeling. (Externe evaluatiecommissie UCF, 2014. p.16). De externe commissie heeft specifiek een zestal kenmerken van de UCF nader onderzocht en komt daarover tot de onderstaande beoordelingen. 1. Kwaliteit Het programma dat door UCF is opgesteld, is van een zeer hoge kwaliteit. 2. Productiviteit De productiviteit van UCF is hoog. De UCF heeft in belangrijke mate resultaten behaald in termen van aantallen promotieplekken, opleidingen en overige academische activiteiten, 3. Maatschappelijke relevantie De maatschappelijke relevantie van het UCF-programma is zeer hoog. Met de vorming van een universitaire campus in Leeuwarden wordt op het vlak van academisch onderwijs en onderzoek voor de Friese samenleving potentieel een enorme meerwaarde gerealiseerd. 4. Vitaliteit en haalbaarheid De commissie is van oordeel dat er een vitale organisatie staat, maar dat - nu een meer structurele fase is bereikt - knelpunten die in de opstartfase optraden, moeten worden opgelost. Wat betreft het toekomstperspectief is een risico dat verankering en borging van de organisatie nog niet geregeld zijn, terwijl het huidige programma halverwege 2015 afloopt. 5. Strategie en prioritering De gekozen strategie en prioritering en de te behalen resultaten zijn goed gekozen. UCF kiest voor de 2e fase terecht voor meer aandacht voor onderwijs.

6. Communicatie. De commissie acht de communicatie-activiteiten van UCF zinvol en van een goed kwaliteitsniveau. (Externe evaluatiecommissie UCF, 2014, p. 16-17). 7. De commissie adviseert om in de eerste plaats met de RUG (maar ook met de andere betrokken universiteiten) overleg te starten om concrete plannen te ontwikkelen voor de langere termijn die voorzien in een inbedding van UCFactiviteiten in een universitaire setting in Leeuwarden. De optie van een ‘Campus Fryslân’ kan zo in beeld komen.


HOOFDSTUK

6

Samenvatting, conclusie en discussie

In dit slothoofdstuk vatten we de bevindingen van het rapport samen. We doen dit door een aantal thema’s binnen het proces van realisatie van UCF eerst in grote lijnen samen te vatten. We sluiten elk thema af met een conclusie waarin wordt aangegeven wat er is bereikt. Daarna formuleren we de accenten die bij de uitvoering in de komende jaren zouden moeten worden aangebracht. A. Het realiseren van UCF is een complex proces. Dat proces is van tevoren niet tot in detail te programmeren. UCF is een netwerkorganisatie en vergt dus strategisch handelen om met allerlei partners tot samenwerkingsprojecten te komen. Die samenwerking heeft zich tot nu toe vooral gericht op onderwijs- en onderzoeksinstellingen in ons land, maar een uitbouw van het netwerk naar internationale partners dient zich duidelijk aan. Tijdens het proces van ontwikkeling van UCF doen zich ook ontwikkelingen voor die aanleiding geven tot herijking/aanpassing van de ontwikkelingsstrategie. UCF heeft een belangrijke rol gespeeld bij het tot stand komen van de Kennisagenda Fryslân. Zo kan de ontwikkeling van een WO masteropleiding meer tijd vergen vanwege voldoende afstemming met relevante actoren. Een ander voorbeeld is het ingezette beleid van de Rijksoverheid om het aantal WO bachelor opleidingen te reduceren. Anderzijds is er een toenemende vraag naar brede bachelorprogramma’s en intensieve, kleinschalig georganiseerde op-


leidingen, waarvoor studenten ook bereid zijn een hoger collegegeld te betalen. Dit past in het streven van de overheid om meer ruimte te bieden aan excellentietrajecten in HBO en WO. Een University College, met een brede bacheloropleiding Liberal Arts and Sciences, dat door RUG/Campus Fryslân wordt voorbereid lijkt een geëigende aanpassing van de oorspronkelijke ontwikkelingsstrategie van UCF-1. Ook op het terrein van de monitoring van UCF hebben de ontwikkelingen geleid tot enkele kleine aanpassingen. B. Hoewel de realisatie van UCF een complex proces is, zijn er enkele fundamentele componenten die essentieel zijn voor het welslagen van het realisatieproces: • Het realiseren van een serie WO masteropleidingen die op termijn door voldoende studenten worden gevolgd, zodat ze levensvatbaar zijn en blijven. Momenteel zijn er vier van deze opleidingen gerealiseerd en is UCF druk bezig om dit aantal op korte termijn uit te breiden naar in totaal 9 WO masteropleidingen. Een belangrijk punt van aandacht is het streven om de WO masteropleidingen qua studentenaantallen op een levensvatbaar niveau te krijgen. Dit is een kwestie van jaren. Daarbij vragen een aantal thema’s speciale aandacht: de kwaliteit van de opleidingen, de marketingstrategie om de opleidingen de nodige bekendheid te geven en de marketingstrategie m.b.t. het imago van Leeuwarden als studiestad. • De tweede fundamentele component is het realiseren van een eigen Friese Onderzoeksschool (IGRS) die promovendi begeleidt in hun onderzoeksproject dat uitmondt in een proefschrift en een promotie. Met deze promotie tonen de promovendi aan dat zij competent zijn om wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren. De onderzoeksschool is op 11 juni 2013 van start gegaan. Het aantal promovendi dat verbonden is aan UCF is eind 2014 gestegen naar 32 en is in de eerste maanden van 2015 nog doorgegroeid naar 34. • De derde fundamentele component is het organiseren van schakelprogramma’s tussen relevante HBO opleidingen en de WO masteropleidingen. Deze schakelprogramma’s bieden getalenteerde HBO studenten de mogelijkheid om door te stromen naar WO masteropleidingen. In 2013 is een dergelijk programma voor watertechnologie gerealiseerd en eind 2014 begin 2015 zijn aanvragen voor premasters Multilingualism en MEEM bij de provincie ingediend. • In juni 2014 voerde een onafhankelijke externe evaluatiecommissie op verzoek van de stichting UCF de tussentijdse evaluatie van de University Campus Fryslân uit, zulks in lijn met de wens van Provinciale Staten (zie hoofdstuk 2 Inleiding). De commissie vond het UCF-programma van zeer hoge kwaliteit. De productiviteit was hoog in termen van promotieprojecten, masteropleidingen en andere academische kwaliteiten. De maatschappelijke relevantie van het UCF-programma was zeer hoog. Met de vorming van een universitaire campus van de RUG in Leeuwarden wordt op het vlak van academisch onderwijs en onderzoek voor de Friese samenleving potentieel een enorme meerwaarde gerealiseerd.


Conclusie 1 Op basis van de stand van zaken die in deze rapportage is weergegeven kunnen we concluderen dat er t.a.v. de WO masteropleidingen, de realisatie van de onderzoeksschool, het aantrekken van promovendi, maar ook t.a.v. de schakelprogramma’s essentiële stappen vooruit zijn gezet. Het realiseren van het gewenste onderwijsaanbod en de doorstroming vanuit het HBO naar deze WO mastersopleidingen vergt de komende jaren nog extra aandacht. C. Er zijn twee factoren die gezamenlijk de context vormen waarin UCF tot ontplooiing zal moeten komen. Het gaat dan om aansprekende voorzieningen in de stad Leeuwarden, maar ook om de wetenschappelijke en sociaal culturele dimensie van het academisch klimaat van de stad. De gemeente Leeuwarden spant zich in om onder andere op het terrein van huisvesting en openbaar vervoer Leeuwarden tot een gewilde studiestad te promoveren. Daarbij is het van belang op te merken dat het aantal studenten in Leeuwarden de laatste jaren geleidelijk is gegroeid. Ook wordt er al jaren gewerkt aan het imago van Leeuwarden als studiestad. In dat kader past ook de ambitie van Tresoar om uit te groeien tot het informatiecentrum annex (universiteits-)bibliotheek van het hoger onderwijs in Leeuwarden. Vanuit de Stichting UCF worden geleidelijk aan steeds meer activiteiten op het terrein van het academisch klimaat van Leeuwarden georganiseerd. Naast symposia en Summer- en winterschools gaat het daarbij ook om publieksmanifestaties. Het aantal bijeenkomsten in het kader van het café van de kleine wetenschap vertoont over de jaren heen een duidelijke toename. In 2014 verschenen de eerste wetenschappelijke publicaties van UCF-promovendi. Conclusie 2 Op het terrein van Leeuwarden als geschikte studiestad met een goed sociaal cultureel en wetenschappelijk academisch klimaat zijn vorderingen geboekt, maar blijft structurele aandacht van groot belang. Vooral het realiseren van een goed academisch klimaat – in de brede zin van het woord – vergt nog de nodige inspanningen. We kunnen concluderen dat op dit terrein nu de eerste successen zijn behaald, die aanleiding kunnen zijn om deze successen verder uit te bouwen. In dat kader biedt de verkiezing van Leeuwarden als Kulturele Haadstêd 2018 (Leeuwarden-Fryslân 2018 = LF 2018) een geweldig perspectief om forse vervolgstappen te zetten, gedekt door doelstellingen m.b.t. de aantrekkelijkheid van Leeuwarden en Fryslân voor (hoogopgeleide) jongeren. Het zou een prima zaak zijn als de betrokken partijen op het terrein van hoger onderwijs en onderzoek het majeure project LF 2018 optimaal zouden benutten om Leeuwarden uit te bouwen tot studie- en onderzoeksstad met een prima academisch klimaat. In maart 2014 is op dit terrein een substantiële stap gezet. De stap houdt in dat er een strategisch samenwerkingsverband tussen UCF, Tresoar, Gemeente Leeuwarden en Leeuwarden Studiestad is gesloten. Bovendien zien we dat de Hogescholen in Leeuwarden zich extra willen inspannen om de stad in 2018 stevig op de kaart te zetten. Tenslotte moet de samenwerking tussen UCF en Studium Generale van de RuG worden vermeld. D. In het monitoringskader zijn enkele outcome indicatoren geformuleerd. Het gaat daarbij om de dekking tussen de WO masteropleidingen en de onderzoeksprojec-


ten van de promovendi aan de ene kant en de Friese hotspots aan de andere kant. Vervolgens kan er worden gekeken of de realisatie van UCF een effect heeft op het aantal hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden. Hiervoor hebben we geconstateerd dat er m.b.t. de realisatie van de WO masteropleidingen, de Friese onderzoeksschool, het uitvoeren van onderzoek door promovendi en het bevorderen van het academisch klimaat in Leeuwarden duidelijke resultaten kunnen worden vermeld. Gezien de stand van zaken m.b.t. deze factoren is het nog niet te verwachten dat hiervan al duidelijke effecten op alle outcome indicatoren zijn aan te tonen. Daarbij moeten we echter wel een onderscheid maken tussen: • De mate van dekking tussen de WO masteropleidingen en de onderzoeksprojecten van de promovendi met de Friese hotspots. Op basis van inhoudsanalyse is vast te stellen dat deze gewenste dekking in ruime tot hoge mate aanwezig is. Op zich is dat niet verwonderlijk, omdat deze mate van dekking ook bij de beoordeling van de subsidieaanvragen een rol van betekenis speelt. Het effect van de realisatie van UCF op het structureel toenemend percentage hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden is op dit moment moeilijk precies aan te geven, maar wellicht kan de relatie tussen deze twee variabelen op redelijke termijn goed in beeld worden gebracht. Aan de ene kant is het wel zo dat de realisatie van UCF in bescheiden mate leidt tot meer werkgelegenheid voor hoger opgeleiden. Het is te verwachten dat we deze relatie op termijn echter wat beter in kaart kunnen brengen. Er is dan waarschijnlijk sprake van de “RUG/Campus Fryslân”. We hebben dan te maken met promovendi die voor een deel in onze regio aan het werk gaan c.q. eigen bedrijfjes opstarten. De formatie die nodig is om de WO masteropleidingen en de Friese onderzoeksschool te bemensen heeft bij een volgroeide ‘RUG/Campus Fryslân’ met 9 WO masteropleidingen en wellicht op termijn 100 promovendi een meer substantiële omvang. Conclusie 3 In het kader van deze rapportage kunnen we concluderen dat de mate van dekking op de Friese hotspots tussen de WO masteropleiding en de onderzoeksprojecten van de promovendi in ruime tot hoge mate aanwezig is. Er is vanuit UCF een bescheiden bijdrage aan het stijgend aantal hoogopgeleide werkenden in Leeuwarden te veronderstellen. Voor de komende jaren is het van belang de effecten van UCF op de reeds genoemde outcome indicatoren vrij nauwkeurig in kaart te brengen. Daarvoor is het o.a. nodig om de aan de UCF afgestudeerde onderzoekers en masters blijvend goed te volgen.


Literatuur

Adviescommissie University Campus Fryslân. (2010). Programma University Campus Fryslân 2010 – 2015. Leeuwarden: UCF. Camps, Th., Basoski, I., Krebbekx, J., Wiegers, M., (2007). Kennis en innovatie als motor: globaal ontwerp kennisinfrastructuur Fryslân 2015. Utrecht: Berenschot. Externe Evaluatiecommissie UCF. (2014). Externe evaluatie University Campus Fryslân 2011- 2014. Leeuwarden: UCF. Provincie Fryslân. (2012). Monitoringskader UCF 2011 - 2015. Leeuwarden: Provincie Fryslân. Provincie Fryslân. (2015). Kennisagenda Fryslân 2015-2025. Leeuwarden: Provincie Fryslân. University Campus Fryslân, van Zoggel Advies. (2009). University Campus Fryslân: bouwstenen voor een academische netwerkorganisatie. Leeuwarden: UCF. University Campus Fryslân. (2011). Meerjarenproductenplan University Campus Fryslân 2011-2015. Leeuwarden: UCF. University Campus Fryslân. (2012). Agenda 2020 en de kunst van het kiezen. Leeuwarden: Stichting University Campus Fryslân. University Campus Fryslân. (2014). Zelfevaluatie 2011 – 2013. Leeuwarden: UCF University Campus Fryslân. (2015). Jaarverslag 2014. Leeuwarden: UCF University Campus Fryslân. (2015). Verslag UCF eerste vier maanden 2015. Leeuwarden: UCF.


Bijlage 1

HBO Masters Stenden MISM = HBO Master in International Service Management AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

2011 – 2012

31

NL

EU

NIET-EU

7

24

2012 – 2013

28

3

25

2013 – 2014

27

2

25

2014 -- 2015

17

2

15

MISM PT = HBO Master in International Service Management / Parttime AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

2011 – 2012

11

11

2012 – 2013

9

7

2

2013 – 2014

5

4

1

2014 -- 2015

4

NL

EU

NIET-EU

4

MAEIEM = HBO Master of Arts in International Event Management AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

2011 – 2012 2012 – 2013

NL

EU

NIET-EU

19

3

16

6

2

4

2013 – 2014

12

1

11

2014 -- 2015

9

1

5

MILTS = Master of International Leisure and Tourism Management AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

2011 – 2012

21

2012 – 2013

16

3

13

2013 – 2014

14

1

13

2014 -- 2015

8

1

5

NL

2

EU

NIET-EU

8

13


Hieronder geven we de aantallen studenten van de twee masters in de educatieve sector weer. MLI = HBO Master Learning and Innovation AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2009 – 2010

17

17

2010 – 2011

10

10

2011 – 2012

24

24

2012 – 2013

23

23

2013 – 2014

32

32

2014 -- 2015

15

15

EU

NIET-EU

SEN = HBO Master Special Educational Needs AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2011 – 2012

82

82

2012 – 2013

80

80

2013 – 2014

81

81

2014 -- 2015

86

86

EU

NIET-EU

Het aantal studenten ligt hier stabiel rond de 80. Vanuit Stenden wordt gemeld dat er binnen dit domein inmiddels een flink aantal Post HBO opleidingen zijn ontwikkeld, waarvan het niveau en studiebelasting fors lager zijn maar in zekere zin beter aansluiten bij de doelgroep. Tenslotte brengen we het aantal studenten van een nieuwe HBO masteropleiding in beeld. NAAM OPLEIDING: Polymer Engineering AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2014 – 2015

11

11


EU

NIET-EU

Bijlage 2

HBO Master Kunsteducatie (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

3

3

2011 – 2012

5

5

2012 – 2013

20

20

2013 – 2014

33

32

2014 -- 2015

36

36

EU

NIET-EU

1

HBO Master Leraar algemene economie (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

64

64

2011 – 2012

55

55

2012 – 2013

40

40

2013 – 2014

48

48

2014 -- 2015

35

35

EU

NIET-EU

HBO Master Leraar Duits (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

EU

2010 – 2011

33

24

9

2011 – 2012

30

24

6

2012 – 2013

24

18

6

2013 – 2014

27

20

6

1

2014 -- 2015

30

22

7

1

NIET-EU

HBO Master Leraar Engels (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

EU

NIET-EU

2010 – 2011

51

43

4

4

2011 – 2012

36

29

4

3

2012 – 2013

29

26

2

1

2013 – 2014

23

20

2014 -- 2015

30

24

3 3

3


HBO Master Leraar Fries (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

3

3

2011 – 2012

3

3

2012 – 2013

1

1

2013 – 2014

2

2

2014 -- 2015

2

2

EU

NIET-EU

HBO Master Leraar Godsdienst (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

16

16

2011 – 2012

9

9

2012 – 2013

9

9

2013 – 2014

-

-

2014 -- 2015

-

-

EU

NIET-EU

HBO Master Leraar Natuurkunde (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

23

22

2011 – 2012

21

21

2012 – 2013

24

24

2013 – 2014

22

22

2014 -- 2015

22

22

EU

NIET-EU 1

HBO Master Leraar Nederlands (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

EU

2010 – 2011

58

57

1

2011 – 2012

45

44

1

2012 – 2013

31

30

1

2013 – 2014

37

37

2014 -- 2015

39

39

NIET-EU

HBO Master Leraar Wiskunde (deeltijd) AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

EU

NIET-EU

2010 – 2011

51

49

1

1

2011 – 2012

51

48

1

2

2012 – 2013

42

40

1

1

2013 – 2014

33

31

2

2014 -- 2015

29

26

2


1

HBO Master Pedagogiek (deeltijd) Groningen AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

38

38

2011 – 2012

77

76

2012 – 2013

102

98

1

3

2013 – 2014

118

113

3

2

2014 -- 2015

110

108

2

EU

NIET-EU 1

HBO Master Pedagogiek (deeltijd) Zwolle AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

NL

2010 – 2011

81

79

2

2011 – 2012

59

58

1

2012 – 2013

53

53

2013 – 2014

52

52

2014 -- 2015

46

45

EU

NIET-EU

1

HBO Master Social Work AANTAL STUDENTEN NAAR HERKOMST STUDIEJAAR

TOTAAL

2010 – 2011

-

2011 – 2012

26

25

1

2012 – 2013

51

50

1

2013 – 2014

66

62

4

2014 -- 2015

51

48

3

NL

EU

NIET-EU


Bijlage 3: HBO masters VHL

We vermelden hier de instroomcijfers van de drie masteropleidingen van Van Hall Larenstein. Deze opleidingen worden in Velp of Wageningen aangeboden. INSTROOM IN DRIE MASTEROPLEIDINGEN VHL Naam opleiding

2013 - 2014

2014 -- 2015

7

17 14**

Master of Agricultural Production Chain Management

27

11

Master of Management of Development

52

12

‘Professioneel projecten procesmanagement in de groene leefomgeving’

** S tudenten die met hun Thesis bezig zijn hebben 3 jaar om dit te halen. Dit zijn dus 14 studenten naast de masterstudenten die het programma doorlopen.


Bijlage 4: UCF promovendi

Nr Naam

Inst.

Onderzoek

Hotspot

1 Casadella, Anne

Wetsus

Ontwikkeling nieuw type membraan voor de terugwinning van ammonium.

Water Duurzame energie

2 Laurinonyte, Judita

Wetsus

Development of a robust membrane bio- Watertechnologie reactor for petrochemical wastewater Duurzame energie

3 Boru, Asli

NHL

De inzet van innovatieve technologie in de zorg

Leefbaarheid

4 Obinna, Uche

NHL

SmartGame: Smart Grids op en om het water

Duurzame energie

5 Valenca, Joeri de

Wetsus

Interfacial phenomena during overlimiting electrodialysis

Water

6 Mollaei, Monir

Wetsus

Physiology of electrochemically active bacteria in microbial fuel cells (MFC’s ) and microbial electrolysis cells (MEC’s)

Water

7 Figaroa, Patrick

Wetsus

Functional polymeric resins for water purification

Water

8 Onrust , Jeroen

WA

Regenwormen als sleutel tot aanwezigheid van overwinterende, doortrekkende en broedende weidevogels

Life sciences Leefbaarheid

9 Bakker, Marco

WA

De archeologie van de vroegste veenontginningen in Fryslân.

Leefbaarheid

10 Bosma, Evelyn

FA

Hoe functioneert meertaligheid in Fryslân in zowel sociaal als talig opzicht en wat het verband is tussen beide aspecten.

Meertaligheid

11 Worst, Dennis

FA

De grootschalige veenontginningen in Zuid-Fryslân en Noordwest-Overijssel na het jaar 1000.

Meertaligheid Friese taal & cultuur

12 Stefan, Nika

FA

Onderzoek naar de Friese spreektaal, de invloed van de Friese dialecten daarop, maar vooral naar de invloed van het Nederlands. Zij gaat de standaardtaal voor het Fries vergelijken met de spreektaal.

Meertaligheid

13 Heslinga, Jasper

WA

Kusttoerisme in de waddenregio in internationaal perspectief.

Toerisme Leefbaarheid


14 Gatto, Marco

WA

De morphodynamiek, inclusief ecologische invloeden van het waddengebied op de lange termijn.

Water, Leefbaarheid, (Green) Life Sciences

15 Celik, Sine

NHL

Multilevel transitie- en innovatiemethodiek richting duurzaamheid en leefbaarheid.

Enig accent op Duurzaamheid Leefbaarheid, verder is het fomeel object heel breed.

16 Singh, Abhygian

NHL

Micro-interventies ter bevordering van de leefbaarheid op het platteland met effectbeoordeling door middel van situationele gaming.

Leefbaarheid

17 Jeuring, Jelmer

Stenden

Kan de Friese identiteit worden ingezet voor een bredere toeristische branding van de provincie, zodat de aantrekkelijkheid van Fryslân wordt verbreed.


18 Meekes, Jasper

WA

De vrijetijdseconomie die zich kan richten op voorzieningen van de eigen bevolking, die zorgen voor een gunstig leefklimaat. Dit kan een positieve invloed hebben op de bevolkingsontwikkeling van Fryslân.


19 Rijnks, Richard

Stenden

De leefbaarheid en de economische kracht van Fryslân in regionaal, nationaal en internationaal perspectief.

Leefbaarheid

20 Merkuur, Anne

FA

Changes in modern Frisian verbal inflec- Meertaligheid tion This project investigates changes in Modern Frisian verbal inflection. It is hardly conceivable that as far as changes in the verbal paradigm of Modern Frisian are concerned ‘anything goes’. The question is what can ‘go’, and in which direction. Frisian and its verbal system form a fruitful testing ground for formulating and/or reformulating hypotheses concerning language processing in general.

21 Lok, Renske

RUG

Energy4all; Optimizing light characteristics to boost alertness at all ages. Optimizing light characteristics to give a boost to alertness will improve well being of people from school ages to the elderly.

Green Life Sciences

22 Naseem, Sikander

UT

High-precision manufacturing chain for metal micro-parts. To meet the tight tolerances with stamping and heat treatment only, a thorough understanding of the material behaviour and process control is

HTSM


necessary. In this project a numerical tool will be developed which can predict the various microforming stages and subsequent heat treatments of complex high-precision metal parts, within the required accuracy. 23 Heerschop, Anniek

NHL UMCG

Developing a serious game to improve Green Life control of a multi-grip prosthetic hand. Sciences Er wordt een ‘serious game’ (computerspel) ontwikkeld om nieuwe en ervaren handprothese gebruikers een goede controle van een complexe prothesehand met meerdere grepen te leren. Daartoe wordt een diagnostische tool ontwikkeld om de leercapaciteit van een individuele gebruiker vast te stellen.

24 Singh, Noopur

NHL UMCG

Patient Adherence through serious gaming. Design Thinking and Holistic Approach for Patient Adherence amongst Elderly - Patient Centred Therapy and Serious Games. In dit multidisciplinair onderzoeksproject worden interactieve methoden en instrumenten ontwikkeld -en getoetst- voor het op maat ontwerpen van behandelingen.

Green Life Sciences

25 Nota, Amber

RUG

Multilingual melodies and sensor technologies: Language, technology, and Fryslan. This project aims to complete a thorough descriptive prosodic study of multilingual speech (Frisian and Dutch) in Fryslân for use in the development of innovative sensor technology.

Meertaligheid

26

Krol, Jelle

RUG

Literature and Literacy in Lesser-Used Languages. Vanguard Minority Writers in North-West Europe (1900-1945). By comparing leading writers and their reading public, originating from five minority language areas in the decades before and after the Great War (1914-1918), this project wants to gain a better insight into the relation between language development, literacy, and the coming about of a ‘literary literature’ as well as of the idea of literature as an autonomous form of art.

Meertaligheid

27

Christiaanse, Suzan

RUG

Voorzieningen en bevolkingskrimp op het platteland: regionale spreidingsmodellen versus ervaringen uit het dagelijks leven.

Leefbaarheid


De voorzieningen in plattelandsgebieden staan in toenemende mate onder druk, zowel vanwege (aanstaande) bevolkingskrimp als vanwege financiële overwegingen. Gemeenten en regio’s zoeken spreidingsmodellen voor het toekomstige aantal en de ideale verdeling op regionaal niveau. Het traditionele model van Christaller wordt aangepast door hedendaagse mobiliteit en keuzegedrag van inwoners in te voegen, door o.a. lokale sentimenten te onderzoeken m.b.t. wijzigingen van het voorzieningenniveau. 28

Klootwijk, Cindy

WUR

Competitiveness of future milk produced from grazing: a socio-economic and ecological perspective. The overall aim of this research is to develop novel grazing systems that 1) are technically and socially feasible

Life sciences

for large-scale, high productive farms, and 2) are economically viable and environmentally sound. This requires analysis of the technical, economic and environmental performance of novel grazing systems for future circumstances of dairy farms. 29

Pham, Hien

RUG

Glycosylation of Milk Lactose and derived Galacto-oligosaccharides (GOS) with Glucansucrase Enzymes using Sucrose Analogs as Donor Substrates. The overall aim is to generate novel lactose and/or GOS derivatives that display a diversity of prebiotic, antibacterial and/or immune stimulating properties, allowing further improvement of infant nutrition functionality, as well as pharmaceutical properties.

Life sciences

30

Lozano, Susana Figueroa

RUG

The role of cow feeding regimes in immunomodulating capacity of milk derived glycoproteins. Using variations in cow (different breeds) feeding regimes (regional, free grazing versus special diets) the resulting variation in milk glycoproteins will be analysed, and the immunomodulating capacity of the various milk derived glycoproteins will be estimated. The new insights gained may allow production of cow milk with a more desirable composition.

Life sciences


31

Broek, Merel van den

UMCG

Influence of protein on satiety in humans. To gain knowledge on mechanisms of diets on satiety, and to evaluate an optimal dairy product in bariatric patients which decreases the risk for dumping symptoms after surgery.

Life sciences

32

Hoek, Marjanne van der

WUR

Carnitine in the dairy chain: a metabolically active compound with the potential to prevent or postpone muscle decrease in elderly people. The overall aim of this project is to obtain new insights in carnitine metabolism and its regulation in humans in general, in elderly people at risk for undernutrition in particular, as well as a combination of approaches to assess bovine protein/DNA data that may beneficial for the customized production of high- or low-carnitine milk and dairy products.

Life sciences

33

Cunha, Jorge Ricardo

Wetsus WUR

Bioelectrochemical Treatment of Cow Duurzame energie Urine for Nitrogen and Energy Recover. We propose an innovative technology to remove and recover ammonia from cow urine while producing energy.

34

Warbroek, Beau

UT

Governance of local sustainability initiatives in the Frisian context. Can improved Governance reap additional benefits for liveability and sustainability? This proposal encompasses two lines of inquiry on the subject of local sustainability. 1) it seeks to learn from on-going local initiatives. And 2) it seeks to learn from real-life experimentation with a ‘living lab’ based in a residential area.

Duurzaamheid Leefbaarheid

35

Lordkipanidze, UT Maia

Protected areas as climate change resilient areas: Assessing governance conditions to increase resilience. This project will assess the feasibility and implementation of measures to increase climate resilience of protected areas and their support of ecological services given the manifold characteristics of the governance context.

Life sciences Leefbaarheid


Bijlage 5: Opening en sluiting academisch jaar

In de onderstaande tabel hebben we de betreffende activiteiten kort vermeld. OPENING EN SLUITING VAN HET ACADEMISCH JAAR DATUM

INHOUD

OPMERKING

18 november 2011

Opening van UCF. Nadere toelichting op de te realiseren componenten van UCF.

Historische datum twee eeuwen na de sluiting van de Universiteit van Franeker op 18 november 2011

25 juni 2012

De Gemma Frisius lezing als afsluiting van het studiejaar 20112012. Het thema was ‘ons brein’.

20 augustus 2013

Opening Academisch jaar 20132014. Een aantal aspecten van UCF werd met de promovendi geëvalueerd.

Bijeenkomst had het karakter van een Business Pizza Party.

Augustus 2014

De Gemma Frisius lezing luidt het nieuwe academische jaar in. Het thema in 2014 was stamcellen.

Nieuwe opzet, de lezing wordt nu aan de opening van academisch jaar gekoppeld

17 en 24 september 2014

Startbijeenkomsten voor de tweede tranche promovendi van UCF

16 september 2015

Opening academisch jaar RUG/ CF met een Gemma Frisius lezing over het succes van de Roosevelt Academie in Middelburg.

Dit keer in het stadhuis van Leeuwarden

Het overzicht van de openingen en sluitingen van het academisch jaar vertoont enige leemtes die onder andere te maken hebben met een verandering van de rol van de Gemma Frisius lezingen. Was er eerder sprake van een rol bij de afsluiting, sinds 2014 wordt de lezing ingezet bij de opening van het nieuwe academische jaar.


De Gemma Frisius lezingen van 2012 had als thema ons brein. Het brein maakt ons sterker Ons brein stond de eerste helft van de middag centraal. Professor Theo Mulder, directeur Onderzoek en Instituten van de KNAW, legde in de eerste lezing uit dat wij met onze eigen observatie meer kunnen bewerkstelligen dan we in eerste instantie zouden verwachten. Het herhalen en repeteren van aangeleverde informatie is volgens Mulder de basis voor leren. Daarnaast kunnen we door middel van het kijken naar acties van onze medemens onszelf leren deze bewegingen te maken, zonder dat we het fysiek zelf uitvoeren. Volgens Mulder is het dus niet noodzakelijk dat er fysieke arbeid komt kijken bij het leren van bewegingen. Het was een interessant verhaal, met een vrolijke noot, waarbij het publiek werd gedwongen op een andere manier naar het brein en het lichaam van de mens te kijken. We kunnen meer dan we denken. Van dieren kunnen we leren Na deze interessante en leerzame woorden, richtte gedragsbioloog professor Serge Daan het woord tot het publiek. Zijn lezing had de titel ‘Learning form our ancestors’. Door middel van het geven van voorbeelden uit het dierenrijk, kon Daan duidelijk maken dat het hele bewustzijn van de mens is terug te brengen naar een aantal kernwaarden. Zo wordt ons aangeleerd hoe we ons op een bepaalde manier moeten gedragen en worden we eigenlijk gevormd door onze ouders. Door het geven van concrete voorbeelden uit het dierenrijk, werd al snel duidelijk dat wij als mens eigenlijk helemaal niet zoveel van de dieren verschillen. Het enige verschil is dat ons instinct redelijk op de achtergrond is geraakt.

De Gemma Frisius lezingen van 2014 hadden als thema: stamcellen Keynote spreker prof. Hans Clevers, president van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, opende de Gemma Frisius lezing 2014 met een lezing over het baanbrekend onderzoek naar stamcellen, waaraan hij meewerkte. Prof. Dolf Weijers, Wageningen Universiteit en Onderzoek, sprak over stamcellen en weefselvorming in planten. Prof. Gerald de Haan, Universitair Medisch Centrum Groningen, doet onderzoek naar de rol van stamcellen in ‘healthy aging’. Tijdens de Gemma Frisius lezing deelde hij voorlopige uitkomsten van het onderzoek.


Bijlage 6: De summer en winterschools

Het doel van de stichting UCF was gedurende elk studiejaar een summerschool en winterschool te organiseren. De schools hebben primair als doel de academische blik van promovendi te verbreden en promovendi een platform te bieden brede interdisciplinaire academische debatten te voeren. Voor Fryslân fungeren deze schools als denktank voor de ontwikkeling van nieuwe ideeën en concepten ter ondersteuning van de veranderende Friese samenleving. In de onderstaande tabel geven we een beknopt overzicht van de georganiseerde summer en winterschools. We zien dat vanaf de eerste winterschool er consequent gewerkt wordt aan een centraal wetenschappelijk thema. Daardoor zijn de UCF-schools inmiddels een vast gegeven geworden binnen de Friese wetenschappelijke wereld.


OVERZICHT VAN DE SUMMER EN WINTERSCHOOLS DATUM

INHOUD

OPMERKING

22-24 juni 2013

De eerste Summerschool van UCF. Aandacht voor de invulling en planning van het promotietraject en theoretische en praktische dimensies van presentatietechnieken.

Kick off bijeenkomst op Ameland met 14 promovendi.

25-29 november 2013

De eerste Winterschool van UCF. Thema: De ontwikkeling en toepassing van technologie in de transitie naar een duurzame samenleving.

Georganiseerd door UCF in samenwerking met o.a. MCL.

3-5 juni 2014

UCF Summer School. Thema: de innovatie van de zorg en de economische, ruimtelijke en ecologische aspecten van de duurzame samenleving. Om het gebruik van, en het onderzoek naar, de inzet van technologie voor duurzame ontwikkelingen in de toekomst te waarborgen stond de mogelijke opzet en ontwikkeling van een academische masteropleiding Sustainable Society in Fryslân centraal.

110 deelnemers, verdeeld over drie dagen

21-23 oktober 2014

UCF Autumn School: Thema: Een duurzame voedselproductie en consumptie met drie hoofdvragen: 1. De innovaties die garant staan voor een efficiënte voedselproductie van goede kwaliteit en de bestendiging van voedselzekerheid. 2. De behoefte binnen de samenleving om gezond ouder te worden en een goede en betrouwbare voedingsinfomatievoorziening die daaraan ten grondslag ligt. 3. De onderbouwing van deze informatievoorziening door te begrijpen hoe onze hersenen ons eetgedrag aansturen en controleren.

10-11 juni 2015

Summerschool RuG/CF. Thema: de stad en de relatie tussen de middelgrote stad en zijn omgeving.


Bijlage 7: De door UCF georganiseerde symposia

In het onderstaande overzicht hebben we de symposia van UCF beknopt weergegeven. De helft van de zes symposia zijn gerelateerd aan belangrijke momenten in de realisatie van UCF. De laatste twee hebben meer het karakter van kennisvalorisatie. OVERZICHT SYMPOSIA VAN UCF DATUM

INHOUD

OPMERKING

18-11-2011

Opening van UCF. Nadere toelichting op de te realiseren componenten van UCF. Aaansluiting UCF bij de hotspots van de Provincie

Historische datum twee eeuwen na de sluiting van de Universiteit van Faneker 18-11-1811

27-11-2012

Tweede jaarsymposium. Gericht op inrichting master Leefbaarheid.

Belang van Dairy foods en Philips Drachten kwamen aan bod.

11-06-2013

Opening van de Onderzoeksschool. Thema: ‘Care For the community of life’ (Wittenskip foar de Mienskip). De promovendi leverden een bijdrage door in zeer korte presentaties (pitches) het eigen onderzoek met de nadruk op de maatschappelijke relevantie neer te zetten.

De werknaam van de onderzoeksschool: International Graduate and Research School (IGRS).

12-09-2013

Start master Meertaligheid met symposium over meertaligheid. Beïnvloedt het leren van een andere taal ons denken? Moeten overheid en onderwijs meertaligheid bevorderen?

Symposium in samenwerking met de RuG.

31-03-2014

Bijeenkomst voor promovendi en ondernemers over 3d printing.

Georganiseerd met de gemeente Leeuwarden en Inqubator/

16-06-2014

Bijeenkomst voor ondernemers over de ontwikkelingen binnen de animatietechnologie

Georganiseerd met de gemeente Leeuwarden en Inqubator.


Bijlage 8: PhD lunches en PhD days

De stichting UCF streeft naar een optimale begeleiding van de promovendi tijdens hun promotietraject. Hieronder hebben we de betreffende activiteiten in chronologische volgorde weergegeven. OVERZICHT VAN PhD LUNCHES EN PhD DAYS DATUM INHOUD

OPMERKING

07-05 Eerste bijeenkomst van de Onderzoeksschool. De missie 2013 en doelstelling van UCF stond centraal. Daarin werd de rol van de onderzoeksschool nader toegelicht 19-09 PhD lunch. Inleiding prof. dr. F. Zwarts over het thema 2013 linguïstiek. 17-10 PhD lunch. Inleiding prof. dr. Douwe Breimer over het 2013 thema wetenschappelijke integriteit. 28-10 The first Frisian PhD-day. Deze dag was bedoeld voor 2013 alle promovendi die in Fryslân onderzoek doen. Naast ruimte voor ontmoeting waren er diverse nuttige workshops over aspecten van het promotietraject en het presenteren van onderzoek voor een breed publiek.

De dag vond plaats in de Fryske Akademy. De dag is gericht op academische vaardigheden.

21-11- PhD lunch. Inleiding Bert Looper “de Universiteit van 2013 Franeker en de doorwerking/betekenis daarvan in de huidige kennisinfrastructuur” 07-02 Bezoek aan kaasboerderij. UCF als bindende factor 2014 tussen de masterstudenten.

Band tussen masterstudenten versterken

13-02 Eerste bijeenkomst met de begeleiders van de 2014 UCF promovendi. Doel: komen tot een goede samenwerking.

Begeleiding beter afstemmen

20-03 PhD lunch. Inleiding Dr Feike van der Leij over zijn 2014 ervaringen als wetenschapper.


08-04 Second Frisian PhD day 2014

Gericht op academische vaardigheden

03-06 Tweede bijeenkomst met de begeleiders van de UCF 2014 promovendi.

Doel: komen tot een goede samenwerking

02-12 Third Frisian Phd day. Bas Haring ging uitgebreid in op 2014 de rol van de wetenschapper binnen de samenleving. 09-12 Internationale lunch voor masterstudenten 2014 Jan/ PhD Lunchlezing Anna Casadella, PhD Lunchlezing Riapril chard Rijnks, Fourth PhD day 2015

Band tussen masterstudenten verstevigen. Lezingen door promovendi van UCF

We zien dat deze activiteiten vanaf de start van de Onderzoekschool (IGRS) zijn georganiseerd.


Bijlage 9: De leerlijn academische competenties

In 2014 heeft de begeleiding van promovendi op het terrein van academische competenties de vorm van een volledige leerlijn gekregen. Hieronder geven we de inhoud van die leerlijn weer: • Op weg naar een succesvolle promotie In negen bijeenkomsten werden de aankomende promovendus begeleid in de keuze en afbakening van het promotieonderwerp, het opstellen van een uitdagende vraagstelling en hypothese en het uiteindelijk verwerken van deze informatie tot een promotiewaardig onderzoeksvoorstel. • Going Dutch De Nederlandse taal is erg belangrijk voor de dagelijkse activiteiten. Daarom heeft UCF een basiscursus Nederlands georganiseerd voor internationale PhD’s en Masterstudenten. • Being the supervisor, manage your supervisor De cursus geeft een overzicht van de theorie en praktijk van het managen van contacten binnen het onderzoek. • Authoring a PhD In deze cursus van 6 workshops werden de promovendi begeleid en raakten ze geoefend in het schrijven van Engelse teksten in het algemeen en hun dissertatie/ wetenschappelijk artikelen in het bijzonder. • Effectief schrijven In deze serie van drie workshops kregen promovendi en hbo-docenten training in de theorie en de praktijk van het schrijven van (populair) wetenschappelijk materiaal. • Streamline your PhD Planning, organisatie en realistische doelen van het promotieproject zijn cruciaal voor het slagen daarvan. In multidisciplinaire werkgroepen werden de promovendi wetenschappelijk uitgedaagd, projecten bediscussieerd, vraagstellingen aangescherpt, hypotheses onderbouwd en realistische planningen gemaakt. • Career ambitions In deze serie workshops worden de promovendi begeleid om hun intrinsiek sociale en wetenschappelijke vaardigheden te herkennen, waardoor ze hun carrière ambitie kunnen vaststellen.


Bijlage 10: Wetenschapscafé’s en andere publieksmanifestaties

Het gaat in deze bijlage om drie soorten publieksmanifestaties: In de eerste plaats gaat het om het aantal bijeenkomsten in het kader van het café van de kleine wetenschap. Het betreft avonden waarin meestal twee deskundige inleiders een maatschappelijk thema bespreken. Dat levert vervolgens de nodige discussie met de aanwezigen op. In de categorie “overig” gaat het om het aantal publieksactiviteiten die mede door UCF zijn georganiseerd en die kunnen variëren van een persgesprek tot een optreden van het Nederlands jeugdorkest. De derde categorie heeft betrekking op het aantal keren dat de UCF krant “Verbindt” in het betreffende jaar is uitgebracht. We geven hieronder per jaar de inhoud van de wetenschapscafé’s kort weer: De thema’s in 2012: • Op 12 januari 2012 vond het eerste café van de kleine wetenschap plaats. Redmond O’Hanlon sprak over de denkbeelden van Darwin, geschetst in een historisch perspectief. • Op 14 maart 2012 kwam Tracy Metz aan het woord. Haar inleiding had betrekking op de manier waarop Nederlanders met de verschillende soorten water omgaan. • Hilde Stenuit was op 8 juli 2012 te gast. Ze sprak over wetenschappelijke experimenten in de ruimte. De thema’s in 2013: • Op 26 juni 2013 spraken Theunis Piersma (hoogleraarTrekvogelecologie aan de RUG) en Jasper Meekes (UCF promovendus) over: ‘De Stille Lente’, hoe stil wordt de lente als vogels stoppen met zingen? Jasper vertelde over wat vogels voor hem betekenen. • Op 26 augustus was er een speciaal café voor alle Leeuwarder studenten. Diederik Jekel (wetenschapsjournalist) sprak over “wetenschap achter onzichtbaar worden, 3d printers en de zoektocht naar buitenaardse wezens”; • Ben Feringa(hoogleraar organische chemie RUG) en Jan Post(materiaalkundige bij Philips) behandelden het thema: Nanotechnologie, de kunst om klein te bouwen.


Nanotechnologie is techniek met gebouwde moleculen en wordt bijvoorbeeld toegepast in zonnebrandolie, in lakken en filters. Planten maken van zonlicht voedsel via fotosynthese en dat systeem vernieuwt zich elk half uur, maar heeft slechts een efficiency van 1,2 procent. De natuur is volgens Feringa veel te snel tevreden. • Op 11 november 2013 organiseerde UCF een lezing in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen die in enkele Friese gemeenten vanwege herindeling voor de deur stonden. Avelien Haan, lector aan de Thorbecke Academie, betoogde tijdens een lezing voor UCF, dat gemeenten worden gedwongen tot herindelen omdat ze allerlei additionele taken krijgen, zonder veel zeggenschap. Gerrit Voerman van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen vertelde dat sinds het jaar 2000 niet alleen de politiek in de Tweede Kamer is versplinterd, maar ook in de gemeenteraden. Die fragmentatie is mede toe te schrijven aan het Nederlandse kiesstelsel met zijn lage kiesdrempel. Voerman denkt dat een hogere kiesdrempel of een districtenstelsel voor meer stabiliteit kan zorgen. • Op 17 december 2013 spraken Arjen de Wit (onderzoeker in de filantropie) en Ido Pen (hoogleraar theoretische biologie) over “de wetenschap van het geven”. De thema’s in 2014: • Op 28 januari spraken prof. dr. Barend van Heusden (RuG) en Erik Betten (historicus en auteur) onder de titel “de Fries bestaat niet” over de wetenschap achter identiteiten. • Op 10 februari was het thema: Sotsji 2014, de wetenschap achter de Olympische Winterspelen. Er waren drie inleiders: dr. Gerard Kuper (o.m. sport en statistiek, RuG), prof. dr. Bert Otten (bewegingswetenschapper, RuG) en prof. dr. Ruud Koning (sporteconomie RuG). • Op 4 maart stonden de Wadden in de spotlight. De sprekers dr. Katja Philippart (bestuurslid Waddenacademie) en Jasper Heslinga (UCF promovendus)gingen nader in op de wetenschap achter het waddengebied. • 20 maart kwam het onderwerp “ Psychopathy” aan de orde. Prof. Kevin Dutton (Oxford University) gaf een lezing over zijn boek ‘The wisdom of psychopaths’. Hij vertelde dat psychopaten niet altijd gewelddadig zijn, maar juist over kwaliteiten beschikken die leiden tot succes. • Het café van 14 april was gericht op de media paradox van de generaties. Sprekers dr. ir. Hylke W. van Dijk (lector serious gaming, NHL Hogeschool) en dr. Sjoerd de Vries (lector social media en reputatiemanagement) gaven lezingen over de wetenschap achter serious media. • De centrale vraag van het café van 13 mei was: Obesitas, zucht of ziekte? Sprekers Jan Apers (chirurg MCL) en prof. dr. Greetje Timmerman (pedagogische wetenschappen en onderwijskunde RuG) vertelden over de wetenschap achter obesitas. • Op 10 juni stond het WK voetbal in de belangstelling, met als thema “van talent tot oranjegekte. Dr. Barbara Huijgen (bewegingswetenschapper RuG/UMCG) en dr. Martijn van Zomeren (sociaal psycholoog RuG) gaven een inkijkje in de wetenschap achter het WK voetbal. • Het café van 29 september had als onderwerp de jeugdzorg. Sprekers prof. dr. Tom van Yperen en dr. Gabriel Anthonio gaven lezingen over de toekomst van de jeugdzorg.


• P rof. dr. Domien Beersma (chronobioloog RuG) en Nynke Rixt Jukema (Architect) gaven Op 27 oktober een lezing over de wetenschappelijke inzichten met betrekking tot het onderwerp “licht”. • Op 9 december werd de reeks afgesloten door de inleiders prof. dr. Alex Friedrich (RuG en UMCG) en dr. Jacco Wallinga (RIVM) Zij gaven onder de titel “tussen MRSA en Ebola” de bezoekers een nader inzicht in de wetenschappelijke kennis over infectieziekten. De thema’s in 2015: • De wetenschap achter economisch ongelijkheid. De aanleiding van dit onderwerp is het boek ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ van econoom Thomas Piketty, dat wereldwijd veel stof heeft doen opwaaien. Wat is de relevantie van Piketty’s analyse voor Nederland? Wat betekent de toenemende economische ongelijkheid voor de sociale structuren in onze samenleving? Prof. dr. Lex Hoogduin, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen en voormalig DNB directeur en dr. Jeroen Boelhouwer, wetenschappelijk medewerker bij Sociaal Cultureel Planbureau, gaven antwoord op deze en andere vragen. • De winkel in de straat heeft het zwaar. Gebukt onder de toegenomen populariteit van het online winkelen, moeten winkeliers van alles uit de kast halen om het hoofd boven water te houden. Oude vertrouwde formules als V&D en de HEMA dreigen op de fles te gaan. Welke rol spelen fysieke winkels nog in deze digitale wereld? Hoe ziet de perfecte binnenstad eruit? Karin Peeters en Cor Molenaar spraken erover tijdens het Café van de Kleine Wetenschap van dinsdag 31 maart jl. • In samenwerking met Studium Generale Groningen en Eindhoven is prof. Brian Dunphy (New York) naar Nederland gehaald. In Leeuwarden verzorgde Dunphy een rondetafelgesprek met mensen uit de cultuur en mediawereld. ’s Avonds gaf hij een lezing over Binge Watching; het uren achter elkaar kijken van series en films. • HEDEN presenteert tentoonstelling over ‘vergeten’. Op zaterdag 31 januari vond de tentoonstelling-voor-één-avond HEDEN plaats in de Kanselarij in Leeuwarden. Het thema van deze editie was ‘vergeten’. Meer dan 125 bezoekers doken onder in het “rijk van vervlogen herinneringen, waar vergeefse aandenkens en visueel geheugenverlies de dienst uitmaken.” Prof. dr. Douwe Draaisma gaf een lezing over ‘vergeten’. Draaisma is gespecialiseerd in het menselijk geheugen. Waar blijven verdrongen herinneringen? En waarom is het vastleggen van herinneringen zo verleidelijk? Draaisma gaf antwoord op deze en andere vragen. • De Nacht van de Filosofie in Leeuwarden had dit jaar voor het eerste een wetenschappelijke inbreng vanuit UCF. Filosoof dr. Judith Vega gaf acte de préséance.


Bijlage 11: De eerste wetenschappelijke publicaties

Hieronder geven we de eerste vijf wetenschappelijke publicaties weer. De publicaties zijn, met uitzondering van 1 auteur, door promovendi van UCf geschreven. 1. Blom, E., Bosma, E. (submitted). The earlier the better? The influence of age of onset and transfer of Frisian-Dutch bilingual children. (Journal of Child Language, special issue ‘Age of onset’) 2. V.M. Gatto, B.C.van Prooijen, Z.B. Wang: Barotropic processes of sediment transport in tidal basins: a 1D model for the WaddenSea in Proceedings of Coastal Sediments 2015 (submitted). 3. Lordkipanidze, M., Boer, C. de. & Bressers, H. (2014) Assessing governance context to increase drought resilience: the case of the Drents-Friese Wold National Park. University of Twente, CSTM- Department of Governance and Technology for Sustainability (Paper is submitted to the International Journal of Water Governance in September 2014, and is in the process of review.) 4. Meekes, J.F., C. Parra & G. de Roo (Forthcoming) Regional development and leisure in Fryslân: a complex adaptive systems perspective through evolutionary economic geography. In P. Brouder, S. Anton Clave, A. Gill & D. Ionannides (eds.) Destination Dynamics Farnham (UK): Ashgate Publishers (submitted) 5. Worst, D., Hooi halen stroomafwaarts. Het belang van hooiwinning voor de veenboeren in Zuidoost-Friesland. De Vrije Fries, 2014 (94): 297-298.


Monitoring University Campus Fryslân UCF. Rapportage Rapportage monitoring University Campus Fryslân 1

Recommend Documents