Monitoring met vrijwilligers “Samen voor meer biodiversiteit”
Michel Brands Bert Lemmens
Aanleiding Bestuurlijk de behoefte om effecten van natuur- en landschapsbeleid meetbaar te maken. Middelen hiervoor zijn beperkt. Dus is de opdracht: op praktische wijze een beeld krijgen van de natuurwaarden in Laarbeek (nulmeting) en de veranderingen daarin in de loop van de tijd (monitoring). Meer sturen op resultaat en minder op alleen acties. Monitoren op diverse soorten planten en dieren om verschillende doelen te meten.
Wie helpt ons hierbij? Benutten van de goede relatie met IVN Laarbeek. Hier is al enkele jaren in geïnvesteerd. De gemeente wil gegevens hebben, IVN-ers hebben er hobby in om gegevens te verzamelen. Dit moet op een slimme manier te combineren zijn…..
De start Doel moet helder zijn: Wat verwacht de gemeente en wat kan IVN bieden? Monitoring terugbrengen tot de essentiële vragen waarop het bestuur antwoord wil. Wat moeten we weten om die antwoorden te kunnen geven? In een monitoringsplan hebben we samen vastgelegd wat we gaan doen, hoe we het gaan doen en wat het mag kosten.
Het proces Monitoringsplan
Gemeente coördinatie
faciliteren
Ecologica interpretatie
Resultaten
IVN veldwerk
Het proces Monitoringsplan
Gemeente coördinatie
faciliteren
Ecologica interpretatie
Resultaten
IVN veldwerk
Rol gemeente Coördineren en faciliteren. Zorgen voor deskundige achtervang en vraagbaak Ecologica. Faciliteren van vrijwilligers met bijvoorbeeld, veiligheidshesjes, papier, kopieerwerk, GPSapparatuur, schepnetjes, cursussen. Jaarlijks evalueren en bijsturen. Budget voor sociale activiteit vrijwilligers.
Het proces Monitoringsplan
faciliteren Gemeente coördinatie
IVN veldwerk Ecologica interpretatie Bert Lemmens
Resultaten
Waarom doet IVN Laarbeek veldwerk voor de gemeente? Onderdeel van beleidsbeïnvloeding gemeente. Als je de gemeente iets kunt leveren dat zij graag willen hebben, kun je ook iets terug verwachten. Als je wat wil bereiken voor de natuur, moet je in gesprek met degenen die daarover beslissen gemeente. Als positief effect zichtbaar wordt, zijn vrijwilligers het beste te motiveren.
De motivatie voor veel IVN’ers….
Hier liep ik als kind
Hierin lag ik met mijn vriendin te vrijen
Hier loop ik met mijn kleinkinderen….
Hier liep ik met mijn kinderen
30 jaar IVN Laarbeek Jaren ’80 - ’90. – De jaren van zoeken en opbouwen; 5 voorzitters ‘versleten versleten’’. – Kernactiviteit: publiekswandelingen
Jaren ’90 - ’00. – Stabiliseren, centraal bestuur, weinig delegatie, veel (beleids (beleids)zaken )zaken door bestuur, weinig communicatie. Begin contacten met gemeente. – Kern activiteiten: publiekswandelingen en jeugd IVN
Jaren ’00 - ’03. – Ontreddering, herstructurering, cursussen, invoering werkgroepen. werkgroepen.
Jaren ’03 - ’13 – Ideeë Ideeën/initiatieven vanuit de leden, autonoom, delegatie, faciliteren, faciliteren, intern/extern samenwerking. – Kernactiviteiten: publiekswandelingen, jeugd IVN, uitvoeren van inventarisaties, ‘losse losse’’ projecten.
Organisatiestructuur IVN Laarbeek
Betrokkenheid natuur & milieu Verticale communicatie: formeel (1 tot 2 x per jaar). Horizontale communicatie: informeel, intensief, face to face (wekelijks).
Werkgroep
Werkgroep
Werkgroep
Werkgroep
Verticale communicatie
Horizontale communicatie Werkgroep
Werkgroep
Werkgroep
Bestuur
Mobiliseren vrijwilligers via opleiding Generieke cursussen, meestal elders – Gidsen, jeugdbegeleiding (IVN Nederland)
Specifieke cursussen op maat, in huis – Vogels, planten, bomen, landschap, paddenstoelen, mossen, enz.
Het volgen van een cursus schept een morele verplichting: meedoen aan die activiteit / werkgroep waarvoor de cursus is opgezet.
Jaarplannen Elke werkgroep maakt een globaal jaarplan, activiteitenen kostenoverzicht voor het bestuur. Tijdsinvesteringen worden per activiteit/groep bijgehouden
Elke werkgroep werkt verder autonoom. Terugkoppeling naar het bestuur formeel 2 keer/jaar. Projecten worden apart besproken met het bestuur en de betrokken werkgroepen. Geen trekker betekent: geen activiteit en geen werkgroep of project.
Huidige werkgroepen Bestuur: 5 RNML: 3 + specialist Gidsen: 20 Jeugd: 40 + 5 begeleiders Fotografie: 22 Contactavonden: 3 Gebouw en tuin: 6 + maatschappelijke stages Opleiding: 3 Activiteitencommissie: 4
Vogels: 20 Water: 7 Planten: 16 Bomen: 12 Paddenstoelen: 4 Stiefkindjes: Mossen: 2 Zoogdieren: 2 Vlinders: 2 Insecten (libellen): 1
Inventarisaties voor gemeente Planten:
16 personen, 2 wekelijks, aprilapril-sept.
Vogels:
16 personen, door het jaar (Sovon)
Water:
7 personen, 2 wekelijks, aprilapril-sept.
Bomen:
12 personen, adad-hoc, hele jaar inventarisatie t.b.v. ‘Groene Kaart’ Kaart’
Vlinders:
2 personen, 2 wekelijks, aprilapril-sept.
Libellen:
1 persoon, maandelijks, aprilapril-sept.
Weidevogels:
samen met vrijwilligers stichting Laarbeeks Landschap gedurende het broedseizoen
Foto’’s: Foto
op aanvraag gedurende het hele jaar
Totaal tussen 1500 en 1800 uren/jaar
Informatie en communicatie Elke werkgroep heeft direct contact met: – – – –
Eigen discipline (sovon, floron, ravon, enz.) ‘Belendend perceel’ perceel’ (bijv. water en planten) Overheid (gemeente, waterschap, SBB, enz.) Zo nodig of wenselijk bestuur
Alle activiteiten van de werkgroepen worden benoemd in de jaarvergadering. Informatie halen en brengen door de werkgroepen. Doelstelling voor 2013: verder stroomlijnen informatie voor en door de inventarisatiegroepen.
Waarom beleidsbeïnvloeding ?
Economie Natuur & milieu
agrarisch, bedrijven, verkeer/vervoer, verstedelijking
Beleidsbeïnvloeding: door facts en figures te verzamelen (inventariseren) en ter beschikking te stellen; door overheden (gemeente) een spiegel voor te houden over de gevolgen van hun beleid; door daar waar het mogelijk is te helpen; door daar waar het nodig is te confronteren; door samen te werken met stichting Laarbeeks Landschap, heemkundevereniging, enz.
Tweesporenbeleid richting gemeente 1 Stayer
Ambtenaren Verdieping Detaillistisch Wikken en wegen Informeel en formeel Lobbyen Ondersteunend
College
2 Sprinters
Raad/politiek Globaal Confronteren Gaan voor één doel Formeel Publiciteit zoekend Publieke opinie bewerkend
Voordelen voor IVN De methode van beleidsbeïnvloeding is effectief, het levert resultaat op. Natuurmonitoring staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van de ‘totaalstrategie’ van beleidsbeïnvloeding. Resultaten van monitoring zijn direct bruikbaar en er kan snel op resultaat gestuurd worden. Snel zichtbaar effect motiveert vrijwilligers.
Het proces Monitoringsplan
Gemeente coördinatie
faciliteren Informeren/ondersteunen
Ecologica interpretatie
Resultaten
IVN veldwerk
Resultaten - conclusies Per jaar enorm veel informatie.
7% 33%
29%
Natuurwaarden worden als zeer wisselend beoordeeld.
31%
Met bestaande bos- en natuurgebieden gaat het redelijk goed, maar met de wateren en de natuur in het agrarisch gebied gaat het slecht.
Succesfactoren Zorg voor een plan en faciliteiten. Sleutelfiguren bij gemeente en IVN. Investeer in een goede relatie. Pas vraag aan aan wat geboden kan worden. Overvraag niet, neem de tijd om te verbeteren. Zorg voor professionele ondersteuning. Laat snel resultaten zien. Gun elkaar successen! Pas beleid en beheer aan aan resultaten. Koppel beleid terug naar IVN en motiveer beleid
Einde presentatie
Gelegenheid voor vragen en opmerkingen
