Module voor GGZWNB-volwassenpsychiatrie Programma Gecompliceerde persoonlijkheidsstoornissen (GPS)
Module: Zelfbeeld. Een beeldende module van 16 sessies, welke erop gericht is de cliënt beter in contact te brengen met zichzelf. De kernvraag is: “Hoe kijk ik naar mezelf?”
1. Kunstbeeld. Kies een kunstkaart/tarotkaart uit die qua kleur of voorstelling bij jou als persoon past. Probeer het werk zo goed en kwaad als je kan na te maken met een materiaal dat hierbij het beste past. Na afloop schrijf je op de achterkant waarom je voor dit werk gekozen hebt en hoe het was om in de huid van de kunstenaar te kruipen.
2. Persoonlijke kleurwaaier Maak een collage/palet over jezelf waarin je aangeeft wat kenmerkend is voor jou. Bijvoorbeeld welke van de kleuren, seizoenen en elementen bij jou passen. Ben jij een vuur (passie) water (gevoel), aarde (nuchter) of luchttype (denker, dromer)? Gebruik centraal een symbool voor jezelf. Dit kan zijn een dier, bloem of voorwerp waarin jij jezelf herkent. Wat hoort echt bij jou? Hoe denk jij dat je bij anderen overkomt? Naast plaatjes uit tijdschriften kun je ook stukjes stof, verf enz. gebruiken. Plak alles aaneen gesloten tegen elkaar op om een duidelijk sfeerbeeld te creëren. Na afloop, circa 10 min. voor het einde van de sessie bespreek je in groepjes van twee jullie collages. Ga na of het beeld dat jij hebt neergezet voor de ander herkenbaar is?
3. Een Handschap. Trek met potlood je hand om en maak hierop een landschap waar je graag zou zijn. Is dit een strand, rivieren, bos, weide, duin, berg of woestijnlandschap? Variatie: Probeer ook eens (zonder de handomtrek)de lijnen van de binnenkant van je hand te tekenen zonder naar je potlood te kijken. Concentreer je alleen op wat je allemaal ziet. Is het niet net een landkaart? Stel je eens voor dat jij een waarzegger bent die de sporen van je hand kan lezen. Schrijf eens op wat al die lijnen vertellen. Hoe is het leven verlopen van deze mens en wat zijn de persoonlijke wensen?
4. Detail. Maak (mbv een spiegeltje) een detail van je eigen lichaam na met potlood of Oost-Indische inkt en kroontjespen. Als een camera zoom je in op een deel van jezelf. Wellicht is het eenvoudiger naar een klein deel van jezelf te kijken dan naar een totaalbeeld?
5. Binnen-buitenkant. Kies een doosje uit en werk hierin uit hoe jij je eigen binnenkant (emoties, talenten, karaktertrekken) ervaart en aan de buitenzijde hoe jij je naar anderen presenteert (gedrag). Zijn er overlappingen? Maak dit zichtbaar door een verbinding tussen binnen en buiten te creëren. Je mag materiaal naar eigen wens gebruiken. Denk bijvoorbeeld ook eens aan natuurmateriaal, wol en touw, textiel, klei of was.
6. Ondersteboven Portret Maak van collage, eventueel aangevuld met verf of inkt, een humoristisch zelfportret. Overdrijf en vergroot het beeld dat je van jezelf hebt. Humor is immers een goed medicijn tegen donkere gedachten. Gebruik naast menselijke delen ook plaatjes van b.v. dierlijke delen. Stel zo een bijzonder nieuw mens samen. Een ander beeld van jezelf. Laat je inspireren door de volgende zinnen: -Ik ben wie ik ben -Ik ben meer dan wat je ziet -Ik laat niet zomaar alles zien -Misschien ben ik alleen maar dat wat je ziet
7. Aftasten in klei Meestal raak je het gezicht van anderen vaker aan dan dat van jezelf. Dat van je man, je kinderen. Je eigen gezicht betasten is dus een ongewoon verzoek. Misschien denk je: “Ik weet toch hoe ik eruit zie?” Maar iets voelt anders dan het eruit ziet. Als ik zelf met gesloten ogen mijn eigen gezicht betast dan voelt de huid zachter dan het wat strakke beeld dat ik in de spiegel zie. De lijnen in mijn gezicht zie ik meteen in de spiegel maar voel ik niet. Mijn voorhoofd is een koele vlakte. Mijn neus als een wig in het midden. Probeer maar eens! Neem nu een hoeveelheid klei en maak blind onder een doek een zelfportret op gevoel. Maak daarna mbv een spiegel een zelfportret zoals je jezelf in de spiegel ziet. Zet de 2 beeldjes naast elkaar en ervaar de verschillen en overeenkomsten.
8. Amuletsteen Maak je eigen kleitablet (amuletsteen) en laat hierin symbolisch tot uitdrukking komen wat jouw persoonlijke talenten of eigenschappen zijn. Wat kenmerkt jouw persoonlijkheid? Wat gebruik je als basisvorm? Een rechthoek, driehoek, vierkant of cirkel? Denk qua symboliek aan een inscriptietekening (spijkerschrift) in de natte klei, een stempelafdruk (b.v. schelp, takje of schors) of laat een knikker in de oven meevloeien. Inspiratieboek: Die lehrenden steine.
9. Het lichaamsbeeld Het lichaamsbeeld is niet alleen een visueel beeld van jezelf, alle indrukken van je zintuigen dragen bij aan dat beeld van jezelf en verder ook het beeld dat andere mensen van jou hebben. De komende sessies gaan we aan de slag met de volgende deelaspecten: -Het feitelijk en objectieve lichaam (lengte, kleur, gewicht) -Het beleefde lichaam (mooi, lelijk, waardevol, waardeloos enz) -Het sociale lichaam (je sociale rollen; moeder, vrouw, dochter, werkneemster enz) -Het ideale lichaam (zo zou het moeten zijn) Beeldend voorstel: Maak een zo objectief mogelijk verslag van je lichaam. Stel je voor dat je naar een kleermaker gaat die een op jouw lijf geschreven kledingstuk voor je gaat ontwerpen. Welke gegevens heeft de kleermaker nodig? Ontwerp zelf je ideale kledingstuk.
10. Het beleefde lichaam Bekijk jezelf aandachtig en teken het deel van jezelf dat je kan waarderen. Teken op een ander blad een abstracte of concrete vorm van wat voor jou ‘lelijk’ betekent. Vraag jezelf af of dit je eigen mening is of heeft iemand anders hier ooit iets over gezegd? Teken nu een nuttig verlengstuk voor jezelf. Dit kan variëren van een oogje in de rug hebben tot een extra hand of misschien wens je wel wieltjes onder je voeten. Wat zou jou kunnen helpen om je leven te vergemakkelijken? Voorwaarde is een toevoeging, je mag niets weghalen van wat er is.
11. Het sociale lichaam Maak een schilderij of tekening van jezelf in relatie tot je omgeving en de rollen die je inneemt. Ga bijvoorbeeld uit van het beeld van de jongleur: “Alle ballen de lucht inhouden.” Of de poppenspeler met zijn verschillende (hand)poppen of maskers. In welke rollen functioneer jij? Wie zijn in jouw leven de belangrijke anderen?
12. Het ideale lichaam Eerst wisselen we onze gedachten uit over 2 godinnebeelden: De godin van Willendorf en de godin Laussel en de bijbehorende teksten. Maak een collage over de ideale vrouw. De godin die jij zou willen zijn. Ben vooral niet snel tevreden. Zoek steeds het onderdeel dat jij mooi vindt. Stel zo je ideale lichaam zelf.
13. Complimenten Geef ieder groepslid een compliment, geschreven op een gekleurd kaartje. Ga nu aan de slag met een materiaal naar eigen keuze. Maak een (positief) zelfbeeld waarin je symbolisch de complimenten verwerkt.
14. Geheime kamer in jezelf Stel je een geheime kamer in jezelf voor en kijk hoe die eruit ziet. Het is een kamer waarin je je je ontspant, waarin je je terugtrekt als je je bedreigd voelt. De deur gaat dicht voor alles dat
je kan kwetsen. De kamer is kalmerend en ademt een positieve sfeer. Het is jouw veilige plek waar je persoonlijke talenten tot bloei kunnen komen. Laat daar iets van zien in je kamer. 15-16. Extra modules De module duurt 16 sessies om wat speling te hebben, mocht er bij een bepaalde opdracht extra tijd nodig zijn. Eventueel kunnen de 2 sessies tenslotte ook ingezet worden om een mini-expositie voor de groep van gemaakte werkstukken te maken. Een zelf-presentatie dus; eventueel met zelfgemaakt foldertje getiteld: "Dit ben ik". ………………………………………………………………………………………………… Raamwerk voor de module Beeldende Therapie
Module: Zelfbeeld
Omschrijving
Deze module is erop gericht de cliënt meer in contact te brengen met zichzelf en zijn omgeving. “Hoe kijk ik naar mezelf?” is de centrale vraag. Hierbij is het belangrijk te leren stilstaan bij lichamelijke en zintuiglijke gewaarwordingen. Het aandachtspunt voor deze module ligt op het accepteren van jezelf, het eigen beeldend werk en de eigenheid ervan. Dit te herkennen en accepteren en hier verantwoording voor te nemen. De groep biedt ruimte voor max. 8 cliënten en wordt begeleid door een beeldend vaktherapeute.
Doel
Komen tot een stabieler en realistischer zelfbesef. Een duidelijker beeld krijgen op de vraag “Wie ben ik?”
Rationale
De cliënt leert in deze module met andere ogen naar zichzelf te kijken door het eigen beeld als spiegel te gebruiken. Het hele beeldende handelen komt in deze module in relatie te staan tot hoe de cliënt naar zichzelf kijkt. Wat doe ik? Wat maak ik? Wat heb ik nodig? Hoe zorg ik voor mezelf? Neem ik mezelf serieus? Snap ik het beeld dat mijn eigen handen hebben gemaakt? Durf ik hulp en advies te vragen?
Werkvormen
Beeldende therapie is actief bezig zijn met materie. Jij doet iets met het materiaal en het materiaal doet iets met jou. Mogelijke opdrachten: -Werken met het lichaamsbeeld (het objectieve lichaam, het beleefde lichaam, het sociale lichaam en het ideale lichaam) -Werken met eigen handafdrukken, de handlijnen als leidraad of Maak je eigen ‘handschap’ (een landschap van je rustende hand) -Portret en masker -Inzoemen (mbv spiegeltje) op een detail van jezelf en deze natekenen. -Binnen-Buitenkant en andere persoonlijke tegenstellingen -Een beeldende voorstelling maken van een bij jouw passende kunstkaart, tarotkaart, spreuk, gedicht, tegenstelling of iets dergelijks. _Een persoonlijke kleurenwaaier (moodboard) maken. -Een ankersteen/amulet voor jezelf maken om bij je te dragen. -‘Ondersteboven:” Maak van collage een humoristisch zelfportret -Beeld jezelf symbolisch uit als dier, boom, bloem of landschap
Indicatie
Cliënten met weinig zelfvertrouwen
Cliënten met een verstoord zelfbeeld Cliënten met eetstoornissen Contraindicatie
Ernstige dissociatieve en/of psychotische klachten. Dis-clienten Ernstige suicidaliteit en/of verslaving Acting out gedrag of andere sociaal onwenselijke gedragingen.
Lokatie
Hoofdlaan ggzwnb Gebouw: De meerpaal Lokaal 71 Dinsdagmiddag van 14.45-16.00 uur.
Duur
De module beslaat 16 sessies (4 maanden) en wordt afgewisseld met de module Focus en Flow
