Moderne tijd 1900-1945
Inleiding In europa aflevering 1:
1900 - Dawn of the Century
Inleiding Tijd van verandering: Breuk met het verleden - Er wonen meer mensen in de steden. - Er kwamen auto’s metro's en trams, paard en wagen verdween. - De arbeider kreeg steeds meer invloed. Dit was al begonnen in de 19e eeuw - Invoering leerplicht - Parijs als culturele hoofdstad - Uitvinding elektriciteit
De grote oorlog in het kort WO I begon als oorlog tussen Servië en Oostenrijk. Duitsland was een bondgenoot van Oostenrijk en hielp hen. Rusland van Servië dus toen werd het een oorlog tussen Servië, Rusland, Oostenrijk en Duitsland. Frankrijk en Engeland besloten Rusland te helpen en mengden zich ook in deze oorlog. Duitsland was behoorlijk sterk en Amerika bemoeide zich er mee (voornamelijk omdat Duitsland schepen van Amerika toegang ontzegde en bombardeerde).
De grote oorlog in het kort bijzonderheden: • Wo I was een oorlog op meerdere fronten • Moderne vernietigingswapens • Loopgraven Consequenties voor Duitsland. • Verdrag van Versailles (1919) • Betalen voor het herstel van Europa Gevolg: Opkomst nationaal socialisme in ‘30 jaren
Rusland Bolsjewisten Communistisch: Lenin en Trotski Revoluties 1917 Tsaar en later democratische regering ter val Collectivisatie Staatseigendom, Vaste prijzen, Schaarste en hongersnood Werkkampen
Introductie kunst Modernisme: Optimisme over de toekomst, vooruitstrevend en idealistisch Men probeerde in de nieuwe kunst het moderne leven te laten zien • Snelheid • gevoelsleven • geabstraheerde weergave van de werkelijkheid. Het moderne leven had ook schaduwkanten: grauwe, onpersoonlijke industriewijken en individualisme
Introductie kunst Onzichtbare wereld van het gevoelsleven schilderen die Brucke, der Blaue Reiter ,de Fauvisten
1
Introductie kunst Kunstenaars die werken met vorm en compositie Kubisme en Futurisme
2
Introductie kunst Werkelijkheid omvormen tot abstracte patronen Russische avant-garde , de Stijl
3
Introductie kunst Maatschappijkritisch Dadaïsten
4
Expressionisme De expressionisten wilden dat een kunstwerk een uitdrukking was van de wereld van fantasie, dromen en gevoelens. Algemene kenmerken van Het expressionisme zijn: vertekend perspectief verwrongen figuren, felle kleuren en een grove schildertechniek
De schilderijen die deze kunstenaars maakten zijn dus niet meer realistisch, maar worden al een beetje geabstraheerd. Onder het expressionisme vallen drie groepen - Die Brucke - Der Blaue Reiter - Het Fauvisme
Die Brucke 1905-1913 Idee:
spontaan en rechtstreeks schilderen wat je gevoel je ingeeft. Geen van de kunstenaars had een kunst opleiding gevolgd. Dit idee hadden ze opgeschreven in een manifest.
Onderwerpen:
eigen omgeving: bv. het atelier, de natuur, en de stad.
Techniek:
naast schilderen met verf, houtsnede, houtskool, en aquarel
Oprichters:
Kirchner en Heckel
Ernst Ludwig Kirchner, Vijf vrouwen in een straat in Berlijn 1913-15
Erich Heckel, Szene am Meer 1912
Der Blaue Reiter 1909-1914 Idee:
spontaan en rechtstreeks schilderen wat je gevoel je ingeeft. Ze trokken zich niks aan van wat ze op de kunstacademies geleerd hadden. ze hadden net als Die Brucke een manifest.
Onderwerpen:
Duitse volkskunst en kindertekeningen
Techniek:
naast schilderen met verf, houtsnede, houtskool, en aquarel
Oprichters:
Kandinsky Franz Marc
Franz Marc, Turm der blauen Pferde 1913
Auguste Macke, Zoologischer Garten, 1912
Het Fauvisme 1905 Dit is een franse stroming, ze maken schilderijen met een positievere uitstraling in vergelijking met de Duitse expressionisten. Na de eerste expositie van deze groep kunstenaars. Kregen ze van de critici de naam Les Fauves (wilde beesten), omdat het leek alsof de kunstenaars als wilde beesten te keer gingen op het doek. Kenmerken: • Veel kleur • Gebruik van kleurcontrasten • Versimpelen • Geen ruimte suggestie • Niet natuurgetrouw
Henri Matisse, La Desserte, 1908
Andre Derain, The Turning Road, 1906
Picasso Vernieuwend en eigenzinnig In 1900 naar Parijs Avant garde kunstenaars : Experimenteel, voor de hoede uit Georges Braque werkt vanaf 1907 veel samen met Picasso Hun inspiratie bron was Cezanne
Cezanne
Braque
Picasso
Les Demoiselle d’Avignon Nieuwe werkelijkheid Collage van fragmenten
Herleiden van de werkelijkheid tot Effen, platte vlakken en basisvormen Meerdere gezichtspunten Versplinterd beeld Kleuren teruggebracht vleeskleur / grijsblauw Scherpe, soms zware lijnen Afrikaanse maskers
Het Kubisme 1909 Vlak na het schilderen van Les Demoiselles d’Avignon ontmoet Picasso de kunstenaar George Braque (1882-1963). Samen ontwikkelden zij het kubisme. Delen (facetten, scherven, fragmenten) Geabstraheerd tot platte, geometrische basisvormen Meerdere kanten tegelijkertijd Beperkter kleuren: Grijs, bruin en okertinten
Analytisch kubisme Monochroom kleurgebruik Veel fragmenten Verschillende aanzichten in 1 schilderij
Synthetisch kubisme Minder gefragmenteerd Meer verschillende kleuren Verschillende materialen: Hout, papier karton Collage techniek
Guernica Guernica is een schilderij van Picasso uit 1937 3,49 m hoog en 7,76 m breed
Het futurisme Marinetti eist nieuwe kijk op kunst • Kracht, Snelheid, Dynamiek • Moderne leven • Futuristisch manifest • Bij oprichting vooral politieke bedoeling • Italië moderne 20e eeuw inloodsen
beïnvloedt alle vlakken van culturele leven Literatuur Taal bevrijden van leestekens, bijwoorden en bijvoegelijk naamwoorden Architectuur Woonwijken van beton, staal en glas
Muziek (geluiden van de stad)
Dynamische, engergieke Stadsleven Verachting ‘statische’ ‘ouderwetse’ kunst Net als kubisme…. Anders: schitteren van Licht en kleur overbrengen Onderwerpkeuze Tegelijk weergeven van verschillende bewegingsmomenten
Russische avantgarde Malevitsj - Suprematisme Elke gedachte aan de zichtbare wereld of gevoel uitschakelen Volledig abstracte kunst
Kunst hoefde niet mooi te zijn of ergens over te gaan Hij maakte met losse elementen een compositie
Malevitsj
Vanaf 1919 begon Lissitzky met het schilderen van zijn Prounen. In deze abstracte schilderijen, is hij op zoek naar een nieuwe beeldentaal. Een Proun is een woord dat Lissitzky zelf bedacht heeft. Dit woord staat voor "een nieuwe wereld." Afkomstig van de naam Pro Unovis: "ontwerp ter bevestigingvan het nieuwe". Kenmerken: geometrische vlakken en volumes. De vormen lijken door een Oneindige ruimte te zweven.”
Constructivisme Kunst moest sociaal zijn, kunst voor het volk. Niet voor de elite! Kunst moest open en eerlijk zijn Industriële materialen Zichtbare constructie Vernieuwend net zoals het communisme
De stijl Het uitdrukken van geestelijk evenwicht en harmonie Volledig abstract Elementen die niet in de natuur voorkomen De primaire kleuren: rood, blauw, geel De niet kleuren: zwart en wit Verticale en horizontale lijnen Piet Mondriaan Schilderijen, Meubels interieurs
Rietveld
Praktische opdracht • • • • • • •
Tijdsbalk in de vorm van een boekje Op elke blz een stroming Wat is hun idee Kenmerken van de stroming 2 kunstenaars 2 afbeeldingen Inl 22 maart wsp
Dadaïsme 1916 1924 Zurich, Zwitserland, 1916 Kunstenaars vluchtten naar het neutrale Zwitserland Cabaret Voltaire Moderne cultuur belachelijk maken Tijdschrift Anti stroming Shockeren/ wakker schudden Ready mades
http://www.youtube.com/watch?v= C0d5GdJ6vEs
Marcel duchamp http://www.youtube.com/watch?v= UIY1wvMoJoc
Wat is kunst? Zet bijvoorbeeld een wc-pot in een galerie of museum en het wordt zomaar tot kunstwerk verheven. kunst in de middeleeuwen werd anders beleefd dan kunst in bijvoorbeeld de 17e eeuw of in onze huidige tijd.
surrealisme http://www.webquests.nl/matrix/wq045/index3 .html Vraag 1 t/m 6
Belangrijke ontwikkelingen in de film in de moderne tijd: • Vernieuwende montage technieken: Eisenstein – Pantserkruiser Potjomkin (met daarin de Odessa Steps). • Satire, spot, parodie op maatschappij: Films van Charles Chaplin: Modern Times – The great dictator. • Film als propaganda: Leni Riefenstahl – Triumph des Willens. De "Macht der Beelden".
• Film als amusement: Musicalfilms: bijv. Top Hat http://www.youtube.com/watch?v=DyfqW6td-yA
Vernieuwende montage technieken: Eisenstein – Pantserkruiser Potjomkin. Fragment: http://www.youtube.com/watch?v=DLEE2UL_N7Q
• Gedramatiseerde versie van de opstand op de pantserkruiser Potjomkin in 1905. • Gebruik vernieuwende montage: de attractieve montage. • De beroemdste scène is de slachting op de trappen van Odessa. • Verheerlijking van de Russische Revolutie (volksopstand) in 1905.
Satire, spot, parodie op maatschappij: Charles Chaplin: Modern Times & The Great Dictator Fragment: Modern Times: http://www.youtube.com/watch?v=IjarLbD9r30
The great Dictator http://www.youtube.com/watch?v=310C8qQ3WUk
• Belangrijke filmmaker door satire, spot, parodie op maatschappij • Modern Times: een parodie op de veranderingen die industrialisatie in de tijd van het moderne met zich mee brengt. • The Great Dictator is een satire op de tweede wereldoorlog. Chaplin speelt een dubbelrol en is zowel een joodse kapper als de dicator.
Film als propaganda: Leni Riefenstahl – Triumph des Willens. Fragment: http://www.youtube.com/watch?v=xUamucBK2Z8
• Eén van de bekendste voorbeelden van het gebruik van film als propaganda middel. • De "Macht der Beelden".
Chicagoschool 1880 1900 Hoogbouw Skeletbouw Weinig decoratie Geen oude bouwstijlen
Kleine bouwstijlen Organische architectuur De natuur naar de stad brengen Veel versieringen Gaudi
Expressionistische architectuur Opvallende vormen en materialen Amsterdamse School
Erich Mendelsohn
Het nieuwe bouwen Internationale stijl Functionalisme De nieuwe zakelijkheid
Kenmerken -Form follows function -Less is more
-Geen versieringen -Strak -Beton staal glas
Bauhaus Hoge school voor bouwkunst en industriële vormgeving. Opgericht in 1919 Doel: industriële vormgeving op het zelfde niveau krijgen als de beeldende kunst. Wat: praktische en bruikbare gebruiksvoorwerpen die door bedrijven in massa vervaardigd konden worden Het Duitse nationaalsocialisme wilde het Bauhaus niet en verplichtte de uitwijking, in 1932, naar Berlijn. Nauwelijks een jaar later werd het onderwijs verplicht opgedoekt.
Bauhaus Het ideaal was de eenheid van alle kunsten binnen het toepassingsgebied van de architectuur. Daarom werden ook schilder- en beeldhouwkunst, weven en fotografie in het lesprogramma opgenomen.
Het leerplan was gebaseerd op ‘praktisch’ en ‘formeel’ onderwijs. Het praktisch werk bestond uit het bestuderen van materialen en werkprocessen, terwijl het ‘formele’ onderwijs verdeeld was in drie onderdelen: I.waarneming: het bestuderen van de natuur en van materialen II.voorstelling: het bestuderen van geometrie, constructie, het kunnen tekenen en maken van modellen III.compositie: de studie van volume, kleur en ontwerp.
Bauhaus onderwijs De leerling moest drie cursussen doorlopen: de eerste was de beroemde Vorkurs, de basiscursus van zes maanden, die bedoeld was om de student te zuiveren van alle op conventionele wijze vergaarde kennis om hem vertrouwd te maken met de theorie en praktijk van de werkplaats. Het onderwijs in de werkplaats duurde drie jaar en werd afgesloten met het gezellendiploma.
Alleen gezellen in het bezit van dit officiële vakdiploma mochten tenslotte de architectuurcursus volgen en hiervoor was een Bauhausonderzoeksafdeling opgezet.
Bauhaus ontwerpen
