Miljonair Fair had geen last van crisis

magazine Dossier Aan gesubsidieerd werk wordt van alle kanten getrokken pagina 20/21

Miljonair Fair had geen last van crisis

pagina’s 15-17

pagina 2

pagina 6

Win een gratis kaartje voor het Weerwoord poëziefestival of bezoek de broedplaats in het voormalige Volkskrantgebouw

Meer bewegen in 2009, zeker als het aan de keuringsarts en DWI ligt. Verplicht joggen als onderdeel van je re-integratie

Criminoloog Jan Dirk de Jong onderzocht waarom jongens van Marokkaanse origine het vaak zo moeilijk hebben

MUG kwam er niet in en ook ludiek kunstenaarsprotest werd met ferme hand bij de Miljonair Fair weggehouden maar verder was de jaarlijkse markt voor welgestelden, ondanks de recessie, een succes. Hummers en Bentley’s reden af en aan. Zie pagina 16

Heeft u problemen met uw uitkering? Walker & Wittensleger advocaten tel. 020-6730055

Zie advertentie pagina 26

2

ACTUEEL

Redactioneel Miljonair Fair in crisis Het laatste nummer van 2008 ging deels over de gevolgen van de kredietcrisis. We kwamen er niet uit. De redactie is verdeeld. ‘De benzine is lekker goedkoop’, meent een collega die geen auto rijdt. Volgens sommigen zullen minima niets merken van de crisis. Dat zou een unicum in de geschiedenis zijn. Vooralsnog gaat u dit jaar meer betalen voor ongeveer alles, van energie (zie Koopwijzer op pagina 29) tot een pakje sigaretten en een biertje. Alleen de allerzuinigsten én wie nu een auto kopen, profiteren van de tijdelijk teruggelopen inflatie. Even, want ook de olieprijzen gaan gegarandeerd weer omhoog. Tegelijkertijd wordt het lastiger om werk te vinden. Het regent ontslagen. Alleen wie echt boven Jan is, blijft lachen. Zo mogen de directeuren van woningcorporaties van minister Ter Horst best meer verdienen dan één Balkenende. En reken maar niet dat ook maar één topbestuurder zijn bonussen gaat terugbetalen. De foto van fotonova. nl (George Maas) op de voorpagina zegt genoeg. Zie die zelfingenomen blik van die ‘oplichter’ in zijn Hummer, voor de deur van de Miljonair Fair. Oeps, zei ik daar oplichter. Excuses, uw hoofdredacteur liet zich inspireren door columnist Paul Krugman van The New York Times (Volkskrant 20 december), die uitlegt hoe de praktijken van meesteroplichters weinig verschillen van die van gerespecteerde geldhandelaren. En zoals ook de onderwereld pottenkijkers buiten de deur houdt, kwamen onze verslaggever Toine Graus en fotograaf Hilco Koke de Miljonair Fair niet binnen. Wel werd onze fotograaf door de bewakers het werken op straat onmogelijk gemaakt. Ook dat kennen we van vorige crises: democratische rechten worden als eerste de nek omgedraaid. Ondanks het sombere einde van 2008 en het weinig geruststellend economisch weerbericht wenst MUG u een voorspoedig 2009.

MUG magazine | januari 2009

Werklozen moeten verplicht bewegen In diverse gemeenten worden uitkeringsgerechtigden met grote afstand tot de arbeidsmarkt verplicht deel te nemen aan ‘bewegingsactiviteiten’. Zo ook in Amsterdam.

tekst Michiel Wetzer foto’s Ingrid de Groot ‘Het gaat om mensen waarvan de keuringsarts zegt dat het goed zou zijn om meer aan beweging te doen, vaker in de buitenlucht of wat meer tussen de mensen te zijn. Het de eerste stap op weg naar het zoeken van werk. Het traject is bedoeld voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt’, zegt DWI-woordvoerder Carmen Westra. Een slechte lichamelijke gezondheid heeft effect op de geestelijke gesteldheid, weet Westra. ‘Wie niet lekker in zijn lichaam zit, zit ook niet lekker in zijn hoofd. Buitenlucht, beweging en meer sociale contacten kunnen meehelpen mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt te activeren.’ Wanneer de keuringsarts besluit dat lichamelijke activiteit een klant kan helpen naar werk, wordt het een onderdeel van zijn of haar re-integra-

De hoofdredactie

Inhoud 6 Criminoloog De Jonge over jonge Marokkanen 12 Mindfulness is een vorm van aandachtstraining die steeds populairder wordt 19 Betoog van de Vereniging Druggebruikers over boetes voor daklozen

Foto voorpagina: George Maas

‘Opdrukken voor een baan achter de monitor?’ Verplichte fitness werkt niet voor iedereen. Ook Hans Mulder (51) moest sporten als deel van een re-integratietraject. Toen hij zich niet tientallen keren wilde opdrukken, mocht hij naar huis. Het traject werd beëindigd.

tietraject. En daarmee een verplichting. ‘We doen het niet voor de leuk’, zegt Westra. ‘Het gebeurt alleen wanneer de arts stelt dat het goed is voor iemand.’ Gratis sporten klinkt leuk. Maar het is niet voor alle bijstandsgerechtigden weggelegd. ‘Onze taak is het om belemmeringen weg te nemen die mensen tegenkomen bij het zoeken naar werk. Als we denken dat het kan helpen wanneer iemand eerst een bewegingsactiviteit gaat doen, vergoeden we dat. Maar het is niet onze taak om voor alle cliënten sporten te vergoeden. Ondanks dat het per definitie voor iedereen goed is om meer te bewegen.’ Het project is in de zomer van 2007 begonnen. Sporten in het kader van de activeringsprojecten is in alle stadsdelen ingevoerd. Voorzienin-

gen worden op stadsdeelniveau ingekocht; er zijn dan ook veel diverse partners bij betrokken. Westra kan niet zeggen hoeveel cliënten tot bewegen worden verplicht, wat het project kost en hoe lang een traject precies duurt. ‘Het betreft een kleine doelgroep’ zegt ze. ‘waar we maatwerk op toepassen. Voor de een is het beter rustig aan te beginnen; een uurtje per week bijvoorbeeld. Een ander kan intensiever aan de slag. Vaak duurt een traject zes maanden.’ Over de uitkomsten valt nog niets te zeggen. ‘Maar ik begrijp wel dat het merendeel van de deelnemers positief is. Het helpt de klant écht een stap verder naar werk.’ Belangenbehartigers zijn gematigd positief. De Bijstandsbond heeft tot nu toe één klacht ontvangen met betrekking tot ‘verplichte bewegings-

activiteiten’. ‘Er is een cliënt bij ons geweest die niet wilde sporten’, zegt Henk Kroon van de bond. ‘Ze vond het vernederend. Ik ben vervolgens meegeweest naar een gesprek met haar klantmanager. Dat verliep verschrikkelijk, met verwijten over en weer. Uiteindelijk is deze cliënt niet gaan sporten en is tweehonderd euro gekort op haar uitkering. Deze mevrouw had moeite met de klantmanager en het re-integratiebureau, Op zich is het een goed idee om mensen meer te laten bewegen. Mits het traject zorgvuldig wordt uitgevoerd en niet onder druk gebeurt. Er is een aantal mensen dat hier baat bij heeft, voor wie het een zetje in de goede richting kan zijn. Maar er mag niet worden gedreigd met sancties als mensen aangeven niet te kunnen sporten.’

‘Het hele traject was rommelig van opzet’, moppert Hans over zijn ervaring met de opleiding tot bagagecontroleur op Schiphol. ‘Ik mocht geen lastige vragen stellen en mensen werden verschillend behandeld. En de eisen waren onredelijk.’ Hans is langdurig werkloos en heeft een ‘grote afstand tot de arbeidsmarkt’. Maar hij wil wel. ‘Nadat ik op de pc een vacature zag, heb ik er uit eigen beweging op gesolliciteerd.’ Hij werd opgeroepen voor de eerste ronde. Deze bestond uit een uitgebreide test. Hij kwam er goed uit, blijkt uit de uitslag. Hans laat zijn ‘goede tot zeer goede’ beoordeling zien. Volgens het formulier ‘presenteert hij zich goed en komt gemotiveerd over’. Hij is ‘klantgericht’ en ‘luistervaardig’. Tot slot geeft hij aan fit te zijn en geen last te hebben van lichamelijke klachten. ‘Dat klopt’, beaamt hij. ‘Maar ik ben niet getraind.’ Hij begon aan de opleiding op een Regionaal OpleidingsCentrum (ROC). Het eerste deel van de opleiding kwam Hans moeiteloos door. Voor het tweede, specifiek op de baan van beveiliger toegespitste deel van zijn opleiding, moest Hans naar Walra-

ven van Hall Bedrijfsopleidingen. Op het lesprogramma stond ook een wekelijkse gymles van twee uur. ‘We zaten met een man of tien in de klas’, zegt Hans. ‘Er waren verder ook nog een paar dames bij, maar die hoefden om de een of andere reden niet mee te doen met de gymlessen. Ook zat er een man van zestig jaar oud bij ons in de klas - die moest wél meedoen. De jongste deelnemer was 19 jaar, dat is toch niet vergelijkbaar?’ Er begon hem meer op te vallen. Enkele leerlingen genoten een voorkeurstatus, denkt hij. ‘Sommige deelnemers konden van alles maken. Te laat komen, bijvoorbeeld.’ Bij aanvang van een van de gymlessen kreeg de klas te horen dat de lerares maar één uur had in plaats van twee, en dat ze daarom een ‘zwaar programma met grondoefeningen’ in petto had. Wie een van de oefeningen niet goed of langzaam deed, moest zich opdrukken. ‘Dat ging in sessies van tien, twintig, dertig of veertig keer’, zegt Hans. ‘Dat haal ik niet - ik ben niet getraind. Misschien haal ik er hooguit twintig, als ik een weekje mag oefenen.’ Hans weigerde de opdracht, kreeg woorden en werd de klas

uitgezet. Dat betekende het einde van het traject. ‘Ik heb nog geprobeerd een gesprek aan te gaan. Maar praten had geen zin.’ Nog dezelfde dag werd hij uit de klas gehaald. ‘Men wilde niet verder met me; ik was opeens ongeschikt om met passagiers en personeel om te gaan.’ Het werk waar het om ging, was het checken van bagage. Achter een monitor spullen bekijken die op een lopende band voorbij komen. ‘Ik zou helemaal níets met passagiers te maken hebben. En waarom moet ik me leren opdrukken voor een baan achter een monitor?’ Maar Hans had al eerder kritiek op het traject. ‘De communicatie verliep rommelig. Dat bleek al toen ik voor de eerste keer mijn Schiphol-toegangspas moest ophalen. Mij was niet precies verteld welke papieren ik moest meenemen. Kritische vragen die ik stelde, werden niet beantwoord.’ Belachelijk, typeert Hans de gang van zaken. ‘Natuurlijk ben ik niet fysiek in staat om uit het niets rond te springen en te rennen. Ik denk dat er meer speelt. Dat ze er baat bij hebben dat mensen instromen maar dat ze eigenlijk niet zitten te wachten op ouderen bij Schiphol.’

ACTUEEL

januari 2009 | MUG magazine

Bijstand omhoog De bijstandsuitkeringen gaan per 1 januari 2009 omhoog. Ook de gerelateerde uitkeringen voor oudere werkloze werknemers (IOAW), oudere voormalige zelfstandigen (IOAZ) en kunstenaars (WWIK) stijgen. Hoeveel er bij komt, hangt af van de gezinssituatie. Voor gehuwden en ongehuwd samenwonenden gaat de uitkering met 10,49 euro per maand omhoog. Alleenstaande ouders (bijstandsmoeders) krijgen 7,34 euro meer en alleenstaanden gaan er 5,24 euro per maand op vooruit. Genoemde bedragen gelden voor personen tussen 21 en 65 jaar. Voor 21- en 65+ gelden andere bedragen.

Geen ambitietax Het plan van de Universiteit van Amsterdam (UvA) om meer geld te vragen voor het volgen van extra bijvakken is van de baan. Na wat misschien wel de kortste studentenmanifestatie uit de vaderlandse geschiedenis genoemd mag worden, ging het College van Bestuur van de UvA overstag. Meer dan vijf minuten hadden de vierhonderdvijftig demonstrerende studenten niet nodig. Het Platform BEST (Behoud Extra Studiepunten), die het protest van 3 december had georganiseerd, haalde zevenduizend handtekeningen op tegen de plannen.

Krimp verwacht De huidige economische groei van 2,25 procent zal in 2009 omslaan in een krimp van 0,75 procent. Dit voorspelt Coen Teulings, de directeur van het Centraal Planbureau (CPB). Hij presenteerde begin december een raming over de gevolgen van de wereldwijde financiële crisis. Het ziet er niet best uit voor de komende twee jaar. Zo zal de werkloosheid flink gaan stijgen, tot een percentage van 6,5 in 2010. Dat betekent dat er tweehonderdduizend mensen meer zonder werk komen te zitten. In 2010 zal de economie weer aantrekken met een groei van 1 procent. Maar het kan allemaal ook nog veel erger worden. Teulings benadrukt dat de ramingen behoorlijk onzeker zijn.

Slordig • In het decembernummer zijn enkele vergissingen geslopen. De foto’s op pagina 3 en 8 zijn aan de verkeerde fotografen toegeschreven, namelijk aan fotonova.nl en Remco Visser. Beide foto’s (AWBZ-zorg en Voedselbank) zijn echter door Ingrid de Groot gemaakt. • Bij het betoog van sociaal advocaat Harm Gerderloos op pagina 13 is een foto van het Juridisch Loket geplaatst. Dit suggereert dat ook het Juridisch Loket onbereikbaar wordt voor minima zonder rechtsbijstandsverzekering. Dit is niet het geval. Harm Gerderloos ging in zijn betoog in op kabinetsplannen om op de pro deo-rechtshulp te bezuinigen. Ook als de bezuinigingsplannen doorgaan blijft het Juridisch Loket aan de Vijzelgracht een eerstelijns rechtshulpvoorziening, die gratis juridisch advies en informatie geeft. Het loket is ook telefonisch bereikbaar: 09008020 (10 cent per minuut) of via: www.juridischloket.nl

3

Armoedebeleid is pleister op de wond Amsterdam doet te weinig om mensen uit de armoe te halen. Het huidige beleid verzacht alleen de ergste pijn. Een speciale commissie doet aanbevelingen voor nieuw beleid. Martin Brandwagt Het Amsterdamse armoedebeleid verzacht wel de ergste pijn maar schiet te kort om mensen echt uit de misère te halen. Dat is de voornaamste conclusie van de speciale adviescommissie Activerend Armoedebeleid. De commissie werd op 3 september vorig jaar ingesteld om het gemeentelijke armoedebeleid te onderzoeken. Ook moest de commissie burgemeester en wethouders adviseren over een nieuw armoedebeleid. Het rapport ‘Weg uit de Armoede’ van de commissie werd 10 december gepresenteerd. De boodschap: activeer mensen om ook zelf iets aan hun armoe te doen. Commissievoorzitter Rutger Koopmans benadrukt dat Amsterdam veel aan armoedebestrijding doet. Er zijn genoeg inkomensondersteunende regelingen maar die blijken onvoldoende om de armoede op te lossen. Volgens de Amsterdamse Armoedemonitor behoort bijna een vijfde (achttien procent) van alle Amsterdamse huishoudens tot de minima. Driekwart daarvan leeft langer dan drie jaar op het sociaal minimum. Koopmans: ‘Deze stad heeft een groot probleem en dat is armoede. Natuurlijk is armoede hier anders

Foto: Fred van der Zee

Veel hardnekkige armoede in Amsterdam dan in de rest van de wereld, maar ook hier betekent armoede een lastig bestaan. Ons advies is: ga armoede niet alleen met regelingen te lijf. Kijk naar de oorzaken, maak profielen zodat je gericht, gedifferentieerd beleid kunt voeren. Ga met die persoon kijken wat zijn talenten zijn. We moeten ze niet bejegenen als zielige mensen, maar als mensen met mogelijkheden.’ De adviescommissie wil een groot maatschappelijk offensief. Onder de noemer ‘Van armoedebeleid naar beleid tegen armoede’ doet de commissie vijf aanbevelingen aan het ge-

meentebestuur. Eén daarvan is het inrichten van Budgetwinkels, waar burgers terecht kunnen voor advies en begeleiding wat betreft geldzaken. Wethouder Freek Ossel: ‘We moeten ons realiseren over welk probleem we het hebben. De helft van de minima in Amsterdam bevindt zich in een zorgtraject. Dat is een groep die zeer moeilijk te activeren zal zijn. De andere helft, die groep die enig potentieel heeft, daar richt ik me als eerste op. De werkende armen bijvoorbeeld, daar doen we nog niet genoeg voor. Met dit advies hebben we een aantal

sleutels in handen, maar de marges van de gemeente zijn smal. Veel armoedebeleid zit op rijksniveau.’ B en W komen in het voorjaar met een antwoord. Of het ambitieuze advies van de commissie om binnen vijf jaar het aantal minimahuishoudens te halveren wordt opgevolgd, is de vraag. Koopmans: ‘Als je echt wat wilt met het armoedebeleid, dan zul je een aansprekende ambitie moeten formuleren. Voor een prestatie van formaat moeten we richting het landelijke gemiddelde.’

Proef gratis openbaar vervoer voor 65-plussers in Amsterdam Inwoners van Amsterdam die 65 jaar of ouder zijn, kunnen van 1 maart tot 1 juni 2009 gratis reizen met de bussen, trams en metro’s van het GVB, uitgezonderd de nachtbussen. De doelgroep heeft hiervoor in december 2008 een aanvraagformulier voor de persoonsgebonden OV-chipkaart ontvangen. De gemeente hoopt met deze proef te bereiken dat meer ouderen gebruik gaan maken van het openbaar vervoer en gestimuleerd worden vaker deel te nemen aan maatschappelijke activiteiten. Bovendien kunnen ze dan alvast wennen aan het gebruik van de

OV-chipkaart. De Commissie Koopkracht van de zes ouderenorganisaties in Amsterdam is niet echt te spreken over deze actie. Voorzitter Saar Boerlage: ‘Het is een slap aftreksel van de oorspronkelijke plannen. Een paar jaar geleden waren de woordvoerders van alle grote politieke partijen nog voor een proefperiode van zes maanden. In Rotterdam is zelfs heel 2009 proefperiode.’

foto: Ingrid de Groot

Ook is de commissie ontevreden over de koppeling van dit experiment aan de invoering van de

OV-chipkaart. Om gratis te kunnen reizen moet de gebruiker een aantal persoonsgegevens verstrekken. Boerlage: ‘Wij vragen ons af of dat noodzakelijk is en of deze privégegevens voldoende zijn beveiligd. De roze strippenkaart functioneert prima en er zullen ongetwijfeld kinderziektes optreden bij de de invoering van de-chipkaart. We hopen dat meer ouderen van het openbaar vervoer gebruik gaan maken en dat Amsterdam in 2010 het voorbeeld van Nijmegen volgt. Daar is vanaf 1 januari 2009 het openbaar vervoer gratis voor 65-plussers.’ Informatie: www.gvb.nl

Balkenende-norm wordt ruimschoots overschreden in de publieke sector Tweeduizend personen in de publieke en de semi-publieke sector verdienden in 2007 meer dan het belastbare jaarloon van de premier. Dit blijkt uit het jaarlijkse overzicht van topinkomens bij de overheid. Zij verdienden gemiddeld 202.644 euro bruto per jaar. Wat je ook van premier Balkenende kunt zeggen, één ding moet je hem nageven. Hij houdt zich netjes aan de Balkenende-norm: niet meer dan 180.000 euro bruto salaris per jaar. Voor een dergelijk salaris komt een bestuurder van een grote on-

derneming zijn bed niet uit, maar bij de overheid gelden andere normen. Dat wil zeggen: in theorie. In de praktijk zijn er nog steeds honderden bestuurders, directeuren en ambtenaren die meer verdienen dan de minister-president. Het kabinet heeft bij het aantreden gezegd actie te zullen ondernemen. In de publieke sector gaat het salaris van de premier gelden als de bovengrens. Als je van werknemers stelselmatig loonmatiging verlangt, kun je moeilijk jezelf gaan verrijken. Mooie woorden, maar voorlopig komt er niets van terecht. Zelfs in

tijden van kredietcrisis zijn er weinig bestuurders die vrijwillig loon inleveren. Een schijntje kun je het Balkenende-salaris moeilijk noemen. Een werknemer met minimumloon moet het met één tiende daarvan doen. In 2007 waren er 2.002 functionarissen in de publieke en semi-publieke sector die meer verdienden dan het gemiddelde bruto jaarloon van een minister, 169.000 euro. Dat zijn er veel meer dan het jaar ervoor. In 2006 waren er 1.347 zondaars. De stijging is het gevolg van het meetellen van de zorgsector. In 2007 ver-

dienden deze functionarissen gemiddeld 202.644 euro. Daarnaast waren er ruim 180 mensen die een ontslagvergoeding kregen waarmee zij boven het jaarloon van een minister uitkwamen. In 2006 waren dit er nog 259. De minister van Binnenlandse Zaken stuurt elk jaar een overzicht van topinkomens bij de overheid en semioverheid naar de Tweede Kamer. Het overzicht wordt gemaakt op basis van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT). De Tweede Kamer heeft nog niet gereageerd vanwege het reces.

4

ADVERTENTIE

MUG magazine | januari 2009

RECHTSHULP VOOR MINIMA Uitkeringen - Arbeidszaken - Huurproblemen Echtscheiding - Alimentatie Verblijfsvergunningen - Strafzaken

LMH&C Advocaten 020 - 6000482

‘Die nieuwe wasmachine kwam er dankzij de Stadsbank van Lening’

Afrikanerplein 1 (Amsterdam Oost, tussen Amstelstation en Metrohalte Wibautstraat) Bijlmerdreef 310 A ( Amsterdam Zuidoost tegenover het Stadhuis)

Simpel, snel en betrouwbaar geld lenen!

Ervaringen met (psychische) problemen in het dagelijks leven uitwisselen en delen? Kom naar de Multiloog®-bijeenkomsten voorjaar en zomer 2009 in Amsterdam-West! Data voorjaar/zomer: 27 januari |10 & 24 februari|10 & 31 maart 21 april|12 mei|23 juni en 21 juli Dinsdag: 20.00 - 22.00 uur. Plaats: Buurtcentrum de Waterval, Van Hallstraat 10, Amsterdam-West, hoek Van Hogendorpstraat, eindhalte tram 10, en bus 21. Organisatie: Stichting IPC i.s.m. INCA-PA. Informatie: www.inca-pa.nl | telefoon 020-6848012 | 020-4120032.

Bij de Gemeente Amsterdam kunt u al sinds 1614 lenen op onderpand tegen een lage rente. • direct contant geld tegen inlevering van uw sieraden

of gebruiksartikelen • elke 6 maanden verlengen mogelijk • u kunt op elk moment aflossen en uw bezittingen

weer meenemen

Vrouwen, maar vooral Mannen gezocht voor swingend Cubaans koor!

• laag tarief: 1,4% per maand

Voor meer informatie: www.sbl.nl of telefoon 14020

17 januari 2009 in Paradiso www.galan.biz

Problemen met uw uitkering in Amstelv Amstelveen e.o.?

Bekerwinnaar Nieuwmarktfestival 2008!

Beëindiging, afwijzing, korting, uitblijven betalingen etc.

Zangles woensdagavond 20.00 - 21.30 uur Potgieterstraat 34 Amsterdam T: 06 5028 4893 Feestje ? Boek Coro Cantoro op : 06 - 3403 9117

T. 020-4537838 | F. 020-4537839 | Burg. A. Colijnweg 4 | 1182 AL Amstelveen Cliënten met een minimuminkomen zijn geen, of zeer weinig kosten verschuldigd. Eerste gesprek gratis.

van der Woude de Graaf Advocaten De Amsterdamse Vriendendiensten biedt boeiend

vrijwilligerswerk

Bel ons: 020 6839260 of kijk op www.vriendendiensten.nl

Juridische Problemen? U kunt bij ons kantoor terecht voor juridische problemen op het gebied van: arbeidsrecht, civiel recht, consumentenrecht, huurrecht, personen- en familierecht, sociale zekerheid, strafrecht en vreemdelingenrecht.

Kostenloos Spreekuur Voor kennismaking en kort advies kunt u terecht op ons gratis spreekuur, donderdag tussen 17.00 en 18.00 uur. U kunt zich hiervoor op donderdag telefonisch aanmelden tussen 14.00 en 16.00 uur op 020 - 6792478 voor een afspraak op diezelfde dag.

Willemsparkweg 31 1071 GP Amsterdam T: 020 - 6766690 F: 020 - 6766695 E: [email protected] Web: www.woudegraaf.nl

Gaat u scheiden? Bent u ontslagen?

Heeft u een huurgeschil? Problemen met uw uitkering?

Strafzaak?

GRATIS ADVOCATENSPREEKUUR IEDERE MAANDAG VAN 16.00 UUR - 17.00 UUR TEL. 020 6935544 - WWW.VANDOORNCS.NL - BATJANSTRAAT 5 - ZEEBURG

Ons kantoor is bereikbaar met tramlijnen 2, 3, 5 en 12

ACTUEEL

januari 2009 | MUG magazine

5

de ombudsman Bellen met de Gemeentelijke Ombudsman kan via 020-625 9999. Het inloopspreekuur is op dinsdag van 10 tot 12 uur, op Singel 250, hoek Raadhuisstraat. Meer informatie is te vinden via de website www.gemeentelijkeombudsman.nl

De Ombudsman

Benefietactie voedselbank geslaagd

Crisisopvang Wallen moet stoppen

Het benefietprogramma ‘Echt geen cent te makken’ van René en Natasja Froger heeft 2,3 miljoen euro opgebracht.

De Zusters Augustinessen zijn per 1 januari gestopt met hun hulp aan daklozen en de crisisopvang voor vrouwen.

Ook meldden tijdens de show bijna vijftigduizend nieuwe donateurs zich aan. De uitzending was de finale van de veelbekeken reality-soap ‘De Frogers: Effe geen cent te makken’. Daarin was te zien hoe het gezin Froger een maand lang leefde van een bijstandsuitkering. Paul Scheerder van de voedselbank in Amsterdam-Noord is zeer onder de indruk van de inzet van de Frogers. ‘René en Natasja Froger hebben zich zeer begaan getoond met de problematiek van de voedselbank’, aldus Scheerder. ‘Ze hebben zich steeds

heel serieus opgesteld en hun interesse in de mensen was oprecht. Ze hebben niet zomaar even een programmaatje gemaakt.’ Door de extra aandacht hebben zich niet alleen meer vrijwilligers en leveranciers aangemeld voor de voedselbank, maar ook meer klanten. Alleen al in Amsterdam-Noord kwamen er door het programma zo’n veertig extra klanten bij. Door de overkoepelende organisatie Voedselbanken Nederland is nog geen overleg gevoerd over de besteding en de verdeling van het ingezamelde geld. Paul Scheerder hoopt op een bijdrage voor een tweede uitgiftepunt in Noord. Ook is de vrachtwagen van zijn vestiging aan vervanging toe.

De ‘Engelen van Amsterdam’ wier gemiddelde leeftijd tachtig jaar is, hadden de laatste jaren te kampen met financiële problemen. De hoeveelheid giften aan de geloofsgemeenschap werd steeds minder. Keer op keer bedachten de zusters weer originele manieren om aan geld te komen, zoals de uitgifte van jassen met reclame erop voor daklozen. De overname van de activiteiten van de zusters door Welzijnsstichting Cordaad, enkele jaren geleden, mocht niet baten. De gemeente Amsterdam had nog geld toegezegd voor

de verbouwing van een 24-uurs opvang voor tienermoeders, maar de zusters besloten zelf het bijltje erbij neer te gooien. Het klooster in de Warmoesstraat was 56 jaar lang een punt waar daklozen een lunch konden halen of waar ze, op vrijdag, een warme maaltijd konden krijgen. Er kwamen gemiddeld zo’n zeventig tot honderd daklozen per dag naar het adres. De crisisopvang bood onderdak aan ongeveer 260 vrouwen en kinderen per jaar. Stichting Cordaad voert overleg met de gemeente en HVO-Querido om te zoeken naar extra plekken voor noodopvang. De bestemming van het klooster dat leeg komt te staan, is nog onbekend.

Meer samenwerking DWI en Pantar

Burgermonitor geeft kijk op de stad

De Marktpleinen van Dienst Werk en Inkomen en CWI krijgen een nieuwe naam. Vanaf 1 januari heten ze voortaan Werkplein.

Ieder jaar peilt de gemeente Amsterdam de stemming in de stad. Het bureau Onderzoek + Statistiek publiceerde onlangs de Amsterdamse Burgermonitor 2008.

Ondanks de éénloketaanpak komen er nieuwe balies bij. Klantmanagers die willen doorverwijzen naar een van de re-integratietrajecten van Pantar kunnen dan ter plekke, met de cliënt aan de hand en het dossier onder de arm, terecht bij de instroomconsulenten. Dat kan fikse tijdwinst opleveren. De laatste tijd is de instroom van kandidaten voor participatieplaatsen tegen de verwachting in sterk afgenomen. Velen bleken bij de intake toch niet zo geschikt, vanwege fysieke of psychische problemen. Die klanten, onge-

veer een derde van het totaal gingen dan subiet retour naar DWI. Van degenen die wel een traject kregen, moest vervolgens de helft na kortere of langere tijd afhaken. DWI en Pantar hebben dus maar een nieuwe aanpak verzonnen, onder de niet zo welluidende benaming ‘regeling 0’. Die houdt in dat, te beginnen op een van de Werkpleinen, een duizendtal klanten van wie bekend is dat zij vrijwilligerswerk doen of gedaan hebben nog eens onder de loep worden genomen. Die krijgen vervolgens begeleiding van de Pantarconsulent. Met als uiteindelijke bedoeling koers te zetten richting werk en uit de uitkering. En de verwachting dat op den duur nog eens zesduizend DWIklanten die kant op gaan.

In het rapport valt te lezen hoe de inwoners tegen de stad aankijken en hoe zij hun betrokkenheid ervaren. Ruim 80% van de Amsterdammers is tevreden met de stad waarin zij wonen. Dat geldt in mindere mate voor Amsterdammers van niet-westerse afkomst. Vooral Turkse Amsterdammers voelen zich minder thuis in hun woonplaats. Dat geldt voor een kleine 30% van hen. Intolerantie, de asociale medemens en de mentaliteit van burgers worden als voornaamste oorzaken genoemd. Zij zijn

niet de enigen die zich sociaal geïsoleerd voelen. Van alle ondervraagden zegt 16% weinig mensen te kennen waarmee echt kan worden gepraat. Dat geldt met name voor ouderen en alleenstaanden. Hoewel Amsterdam over het algemeen bekend staat als een tolerante stad, wordt er wel degelijk gediscrimineerd. Dat wordt althans zo ervaren door rond de 50% van de Amsterdammers met een Turkse of Marokkaanse achtergrond. Ook inwoners van Surinaamse afkomst voelen zich vaak gediscrimineerd: een kleine 40%. Amsterdammers zijn redelijk tevreden over het bestuur van de wijk waarin zij wonen. Bewoners van Zuidoost, Centrum en Oud-Zuid zijn daar het minst tevreden over.

Maandag 15 december jongstleden overhandigde ik wethouder Vos een onderzoek naar de Loketten Zorg & Samenleven. De conclusie van het onderzoek was dat die Amsterdamse loketten nogal sterk van elkaar verschillen. Ze zijn op verschillende tijden geopend, registreren zaken anders en helpen de mensen op verschillende manieren. Mijn vraag aan de wethouder en de stadsdelen is: ‘Hoe kunnen we nu zeker weten dat de mensen die bij het loket komen de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben?’ Deze loketten zijn opgericht om het iedereen mogelijk te maken zo lang en zo zelfstandig als kan aan de samenleving deel te laten nemen. Ze moeten mensen adviseren over allerlei zorgvoorzieningen en ze op weg helpen binnen de bureaucratie. De loketten zijn er zo gezegd om een duwtje in de goede richting te geven. Er is echter nogal een verschil te ontdekken in de wijze waarop de verschillende loketten dat doen en in wat ze aanbieden. En dat is niet altijd in uw voordeel. Bij het ene loket is men bijvoorbeeld bereid u te helpen bij het invullen van formulieren, bij het andere niet, maar daar maakt men dan een afspraak bij de sociaal raadslieden of de Formulierenbrigade voor u. Het ene loket zal wat makkelijker voor u gaan bellen met instanties, waar het andere loket vindt dat u dat zelf moet doen. Ook de openingstijden verschillen nogal van elkaar. Ik begrijp dat niet iedereen even taalvaardig is en dat de een wat meer begeleiding nodig heeft dan een ander. Ik begrijp dat het nodig is om soms een afspraak te maken voor hulp. Maar waarom gebeurt dat op de ene plek wel en de andere niet? In mijn eerste column, vorige maand, gaf ik aan dat u met mij en mijn medewerkers kunt bellen als u met vragen over de gemeente zit. Dit keer geef ik u de tip om duidelijkheid voor uzelf te creëren. Stap naar een loket en zeg: ‘Dit is mijn probleem. Wat kunnen jullie mij wel en niet bieden? Thuis heb ik bijvoorbeeld verschrikkelijk lastige formulieren liggen. Is er hulp beschikbaar, en zo ja wanneer? Kunnen jullie de huishoudelijke hulp regelen, wanneer nemen jullie contact op? Ik heb een rolstoel nodig, zetten jullie Thuiszorg aan het werk?’ U helpt uzelf het beste door wat wel en wat niet mogelijk is, heel duidelijk te krijgen. Stel vragen, ga op zoek naar mogelijkheden en dram door om uw wens helder te krijgen. Ondertussen probeer ik de politieke discussie aan te zwengelen en de leden van raden en commissies in de gemeente ervan te overtuigen dat ze op één lijn moeten gaan zitten. Zoveel verschil in dienstverlening vind ik niet verantwoord. Ik heb de wethouder en de stadsdelen verzocht alle Amsterdammers dezelfde hulp te bieden.

6

ACHTERGROND

MUG magazine | januari 2009

Marokkanen mogen niet puberen Waarom zijn die Mocro’s zo ‘kapot moeilijk’? Criminoloog Jan Dirk de Jong trok zeven jaar op met jonge Marokkaanse Nederlanders in NieuwWest. In zijn boek over dit veldwerk probeert hij te achterhalen hoe delinquent gedrag ontstaat.

tekst Toine Graus foto Surina Baag

D

e mooiste passages in het boek ‘Kapot moeilijk’ zijn die waarin de Marokkanen zelf aan het woord komen in hun eigen straattaal. ‘Kapot moeilijk’ betekent ‘ontzettend stoer’. Mocro is de geuzennaam waarmee ze zich zelf betitelen. Soms kun je echt je lachen niet houden. Humor blijken die Mocro’s wel te hebben. ‘Harde humor’, vertelt de Jong in zijn werkkamer op de Vrije Universiteit. ‘Dat hoort bij hun straatcultuur. Ad rem reageren of zoals zij het noemen ‘scherp zijn’ vinden ze heel belangrijk. Je moet het wel goed begrijpen; ‘ik maak je dood’ kan betekenen ‘kom nog eens gezellig langs’ of ‘nou moet je echt oppassen’. In zijn boek noemt de Jong zeven straatwaarden, die samen de Mocro-straatcultuur bepalen. Schijt hebben staat bovenaan. Loyaal zijn aan de groep komt vlak daarna. Verder moet een goede straatjongen bikkelhard zijn, ballen tonen, scherp zijn, draaien (dat wil zeggen geld hebben en dat laten zien) en succes hebben bij de chickies. Scherp zijn houdt in: weten wat er allemaal speelt op straat en elders en vooral

‘ Jonge Marokkanen zouden liever in gemengde groepen verkeren’ ook waakzaam zijn. Een jongen moet ook op zijn hoede zijn voor zijn maatjes. De Jong maakte mee dat een van de groep jongens waarmee hij stond te praten hem zijn zijn mobiel toestopte om te bewaren. Hij was bang dat hij door zijn ‘vrienden’ beroofd zou worden. Chill zijn wordt ook gewaardeerd. Relaxed, humor hebbben, cool zijn. Als je aan de belangrijkste voorwaarden voldoet, kun je best een goede ‘gangster’ worden. Het allerergste wat een groepslid kan doen is iemand verlinken. Een vergelijkbare groepscultuur hebben antropologen gevonden in het Rifgebied in het noorden van Marokko, waar het merendeel van de Marokkaanse Nederlanders vandaan komt. De bewoners zijn Ber-

Criminoloog Jan Dirk de Jong bers, een vrijheidslievend volk dat zich met hand en tand verzet tegen het centrale gezag. Berbers leven in stamverband; tussen de stammen onderling wordt hard gevochten. Loyaliteit aan de stam gaat boven alles. Jonge Berbers leren van jongs af aan zich eergevoelig en krijgshaftig op te stellen. Schaamte is een centraal element in hu&n cultuur. Berbers zullen tegenover de buitenwereld nooit hun zwakheden erkennen. De overeenkomsten tussen de Rifcultuur en de straatcultuur van Marokkaanse Amsterdammers zijn treffend. De conclusie ligt voor de hand: Marokkanen hebben hun cultuur meegenomen naar Nederland. De Jong: ‘Het klopt dat Marokkaanse jongens en hun ouders misdaden halsstarrig blijven ontkennen, ook al is het bewijs voorhanden. Datzelfde geluid hoorde ik in Los Angeles. Een agent vertelde dat de ouders van criminele Koreaanse jongeren nooit erkennen dat hun zoon een misdaad heeft begaan. ‘Typisch Koreaans’, noemde hij dat gedrag. Problemen zoals we die hier hebben met Marokkanen komen overal voor: Chilenen in Barcelona, Pakistanen in Oslo, Columbianen, die berucht zijn om hun agressiviteit, in de VS. Het zijn voorbeelden van migrantengroepen die buitengesloten worden van de dominante samenleving en daarop reageren. Die culturele verklaring - Marokkanen hebben hun cultuur meegenomen - is erg populair. Ik kan niet bewijzen dat die niet klopt maar de aanhangers ervan hebben ook nooit aangetoond dat hij wel klopt. Dan moeten ze onderzoeken hoe die Berbercultuur hier in de opvoeding wordt gereproduceerd. Dat onderzoek is nooit gedaan. Je moet hier in Amsterdam onderzoeken hoe dat delinquente gedrag ontstaat. Dat heb ik

proberen te doen. Hoe voelt Achmed zich in Slotervaart? Ik heb die hele cultuurverklaring niet nodig. Kijk, jonge Marokkanen in Amsterdam gaan de straat op om erkenning te krijgen en respect, om zich te vermaken en om zich veilig te voelen. Gewone menselijke basisbehoeftes. Thuis kunnen ze die niet bevredigen. Ze wonen vaak in kleine huizen met grote gezinnen en kunnen daar nauwelijks hun eigen gang gaan. ‘Thuis is niks’, zeggen ze. Zijn ze eenmaal op straat en vormen ze groepen dan ontstaat er een groepsdynamiek, die kan leiden tot overlastgevend en zelfs crimineel gedrag. In de sociale psychologie zijn keiharde experimenten uitgevoerd die dat keer op keer aantonen. Dat zijn processen die overal op de wereld optreden en dezelfde uitkomsten hebben. Die analyse is zo helder dat die hele culturele verklaring overbodig wordt.’ Maar hoe verklaart hij dan dat het bijna altijd Marokkaanse jongens zijn die voor problemen zorgen, veel meer dan jongeren van andere minderheidsgroepen? De Jong ‘We vergeten snel. Tot voor kort waren het de Surinamers en daarvoor de Molukkers. Vergeet de jonge Antillianen niet. Die plegen vaker zware en gewelddadige criminele delicten. Marokkaanse jongeren komen zo vaak in het nieuws omdat ze met zovelen zijn. Bovendien wonen ze geconcentreerd in achterstandswijken. Met Turkse jongeren zijn er minder problemen. Dat komt omdat ze minder op straat rondhangen dan Marokkaanse jongens. Turken zijn veel beter georganiseerd; ze hebben hun eigen moskeeën, verenigingen en sportclubs, waar ze naar toe gaan. Het is opmerkelijk dat de Marokkanen in Nieuw-

West, waar ze toch een groot deel van de bevolking uitmaken, nauwelijks een eigen verenigingsleven hebben opgebouwd. Dat verschil heeft misschien te maken met hun achtergrond. Turken zijn van huis uit meer gewend aan een goed georganiseerde staat dan Marokkanen.’ Wat kunnen we doen om die overlast en criminaliteit van jonge Marokkaanse Nederlanders te voorkomen? ‘Mijn boek handelt vooral over wat je niet moet doen. We moeten ervoor waken dat er een stereotiep beeld van jonge Marokkaanse Nederlanders ontstaat: ‘ze zijn nu eenmaal agressief, dat is typisch Marokkaans’. Dat kan een selffulfilling prophecy worden. Jonge Marokkanen mogen niet puberen. Zelfs kattenkwaad wordt in de krant opgeblazen tot straatterreur. Als ze steeds weer te horen krijgen dat ze hier niet thuis horen, dan drijf je ze naar elkaar toe en zullen ze inderdaad steeds agressiever worden naar de buitenwereld. Zelf willen ze overigens liever in gemengde groepen verkeren, blijkt als je ze daarnaar vraagt. Ik wil delinquent gedrag absoluut niet bagatelliseren. In mijn boek staan genoeg voorbeelden van bedreiging, beroving, intimidatie, diefstal of aanranding. Er is een groep jonge Marokkanen die zo ontspoord is dat alleen repressie helpt. Maar we moeten ervoor waken dat we de anderen door stigmatisering en uitsluiting ook de foute kant opduwen. Dat is dus wat we niet moeten doen. Er is een heel scala van maatregelen op het gebied van buurt, school en de thuissituatie die kunnen helpen om te voorkomen dat jongeren zich gaan misdragen. Herstructurering van wijken, goede buurten opbouwen waar allerlei activiteiten mogelijk zijn, grote vmbo-scholen opsplitsen in kleinere eenheden waar meer begeleiding mogelijk is, opvoedingsondersteuning aanbieden aan de ouders. Als je dat consequent volhoudt, zul je zien dat na een aantal jaren de problemen minder worden.’ ‘Kapot moeilijk’, een etnografisch onderzoek naar opvallend groepsgedrag van Marokkaanse jongens. Jan Dirk de Jong, Uitgeverij Aksant 2007

ACTUEEL

januari 2009 | MUG magazine

7

Onduidelijkheid over aflossing schuld Wie in de bijstand zit en schulden heeft, moet vaak te veel aflossen, vindt de PvdA. De partij diende hierover een motie in maar trok die snel weer in.

KAFKA Vreemde ervaringen met instanties of bedrijven? Van het kastje naar de muur gestuurd en vervolgens tegen een betonnen muur van ambtelijk onbegrip gebotst? Meld het Kafka: [email protected]

Marjan ten Broeke Wie schulden heeft, loopt het risico van beslaglegging op het salaris. Evenzo kunnen sociale diensten schulden met bijstandsuitkeringen verrekenen. DWI-Amsterdam (Dienst Werk en Inkomen) houdt een bedrag van ongeveer 10 procent van de uitkering in. Het vakantiegeld blijft daarbij niet buiten schot. Dit brengt mensen die het al krap hebben vaak nog verder in de financiële problemen, zo concludeert de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) in haar rapport ‘Mensen met schulden in de knel’. Met het inhouden van 10 procent van de uitkering voor het vereffenen van schulden houdt Amsterdam zich DWI laat bijstandsgerechtigden te veel aflossen bovendien niet aan de wettelijke voorslag meer gelegd kan worden op vaschriften, stelt de LOSR. Het stan- gemeenten voor de verrekening van kantiegeld en langdurigheidstoeslag. daardbedrag is te hoog. Veel Amster- schulden een percentage van rond de Die is voor mensen die langdurig op dammers betalen op jaarbasis 400 à 6 procent hanteren. Dat percentage een minimum leven en wordt sinds 500 euro te veel. Ook houdt de ge- zou door het ministerie van Sociale 2004 verstrekt. meente geen rekening met woonlas- Zaken en Werkgelegenheid moeten worden vastgesteld. Het vakantiegeld Ünver: ‘Door teveel op de uitketen (huur). ring in te houden wordt het besteedDe gemeente brengt bijstandsge- mag daarbij niet worden meegerebaar inkomen dusdanig laag dat het rechtigden met schulden hiermee nog kend, vindt de LOSR. In zijn motie vraagt Ünver wethougewoon kunnen leven in het gedrang verder in de problemen, vindt ook komt. Het is goed dat mensen hun PvdA-raadslid Emre Ünver. Hij dien- der Freek Ossel van Werk en Inkoschulden aflossen, maar we moeten de hierover in december een motie in. men na te gaan of Amsterdam werniet doorschieten.’ Ünver: ‘Mensen houden een te laag kelijk te hoge percentages hanteert. De PvdA heeft de motie alweer inbesteedbaar inkomen over en dat is na- De PvdA wil dat DWI zich aan de richtlijn van Sociale Zaken houdt. getrokken, na toezeggingen van wettuurlijk vragen om schulden.’ houder Ossel. Dat de langdurigIn het rapport wordt aanbevolen dat De PvdA wil verder dat er geen be-

Te eerlijke postbode

Fotograaf: Fred van der Zee heidstoeslag buiten het beslag blijft, is overigens de enige harde belofte. Er is ‘kans’ dat het vakantiegeld buiten schot blijft. Over dat onderdeel van de motie heeft Ossel toegezegd dat er in G4-verband (de vier grote steden, red.) een brief naar de staatssecretaris onderweg is. Tenslotte heeft wethouder Ossel volgens Ünver verzekerd dat het standaardpercentage in Amsterdam onder de 10 procent zit. Ünver gaat, ondanks het intrekken van de motie, nog verifiëren op welk percentage Amsterdam daadwerkelijk zit.

Theater Vondelpark gered

Nieuw plan voor rechtsbijstand

De bezuiniging op het Vondelparktheater is van de baan. De gemeenteraad van Amsterdam nam op 18 december een motie met die strekking aan.

De geplande bezuinigingen op de rechtsbijstand gaan niet door. Staatssecretaris Albayrak komt in plaats daarvan met een ander bezuinigingsvoorstel.

Op de laatste gemeenteraadsvergadering van het jaar komen traditioneel tientallen moties in stemming over de meest uiteenlopende onderwerpen. De sfeer op deze vergadering is altijd opperbest, zelfs in tijden van crisis. Iedere partij krijgt wel een paar moties gesteund. Zoals de instelling van Zorgadviesteams bijvoorbeeld, een mooi moment voor Maureen van der Pligt (SP). Dit raadslid kwam ook met een motie tegen het idee van het

gemeentebestuur om een aantal mensen met een ID-baan door te sluizen naar de sociale werkvoorziening. Deze motie haalde het niet. Wethouder Freek Ossel: ‘Het gaat om ID-ers die die al een WSW-indicatie hebben. We gaan niemand in de sociale werkvoorziening dumpen, dat vind ik een volledig onjuiste benaming. ’Op cultureel gebied kwamen de belangrijkste moties van de raadsleden Anne Graumans (PvdA) en Marco de Goede (GroenLinks). Naast het Openluchttheater konden ook het Amsterdam Roots Festival, Robodock en het Theaterfestival juichen. Elf instellingen en festivals krijgen volgend jaar (meer) subsidie.

Gesubsidieerde rechtsbijstand blijft bestaan, ook voor mensen die een inkomen verdienen tussen minimaal en modaal. Albayrak wilde alleen nog gesubsidieerde advocatuur voor huishoudens met een inkomen op bijstandsniveau. Iedereen die daar boven komt, zou een rechtsbijstandsverzekering kunnen afsluiten. Wat in het nieuwe voorstel verandert is de hoogte van het zogeheten ‘financieel belang’. Momenteel kun

je al een ‘licht advies’ (lees: een paar brieven aan de tegenpartij) krijgen als het conflict om 90 euro gaat. Bij een gerechtelijke procedure geldt een ondergrens van 180 euro; bij een zaak voor de Hoge Raad moet er minimaal 380 euro in het geding zijn. Deze bedragen gaan omhoog, naar respectievelijk 250, 500 en 1000 euro. SP-kamerlid Jan de Wit is een tevreden mens. ‘Het is goed dat dit onzalige plan nu van tafel is. Het zou te gek zijn als de bezuiniging van twaalf miljoen euro de burgers op zou zadelen met 300 miljoen euro aan premiekosten. Die dan rechtstreeks zou verdwijnen in de zakken van de grote rechtsbijstandverzekeraars.’

Verbetering van nazorg voor ex-gedetineerden Met een plan van PvdA-raadslid P. Burke om de nazorg aan Amsterdamse ex-gedetineerden te verbeteren, is ingestemd door het college van Burgemeester en Wethouders. Daarbij gaat het vooral om begeleiding bij wonen, werk, zorg en inkomen. De nazorg gaat nu voor alle exgedetineerde Amsterdammers gelden. Er wordt een ‘frontoffice’ geopend in de Bijlmerbajes waar GGD en DWI, samen met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), tijdens de detentieperiode een soepele terugkeer in de maatschappij voorbereiden. Voor ie-

mand die geen ID-bewijs meer heeft, worden landelijk afspraken gemaakt om dit al tijdens de detentie aan te vragen en te verkrijgen. Ook kan men begeleiding krijgen voor het zoeken naar werk of voor het voorkomen van dakloosheid na detentie. Voor mensen die afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering worden voorbereidingen getroffen, zodat men aansluitend aan de detentieperiode kan beschikken over een inkomen. Indien nodig wordt al begonnen met schuldhulpverlening en ook eventuele zorg wordt tijdens de detentie gecontinueerd of opgestart. Verwachte problemen worden in kaart gebracht

door medewerkers van Justitie en met toestemming van de gedetineerde wordt deze informatie ter beschikking gesteld aan de gemeente, GGD en DWI. Daarnaast wil het college proberen alle Amsterdammers in Amsterdamse detentie te laten plaatsen. Specifiek voor gedetineerde moeders wil het college een vrouwengevangenis in Amsterdam realiseren. Ook wordt aandacht besteed aan Amsterdammers die in buitenlandse gevangenschap verblijven. Dit gaat om ongeveer 90 personen per jaar. Samen met het ministerie van Justitie en de Stichting Reclassering Nederland, af-

deling Buitenland, zal onderzocht worden op welke wijze ook voor deze Amsterdammers de nazorg verbeterd kan worden. Job Joris Arnold, beleidscoördinator van het Belangenoverleg Niet-Justitiegebonden Organisaties (BONJO) vindt dit een ‘prima plan, heel ambitieus’. Maar de praktijk is volgens hem heel anders. ‘Je kan met veel incassobureaus regelingen treffen, maar niet met Justitie’, zegt hij. ‘(Zorg)verzekeringen en woningcorporaties doen moeilijk als het om ex-gedetineerden gaat. En deze mensen aan werk helpen valt ook niet mee, werkgevers staan bepaald niet in de rij.’

Een Rotterdamse postbezorger is door Sandd - concurrent van TNT ontslagen omdat hij winkeliers waarschuwde voor een neprekening van de Kamer van Koophandel. Oplichters maakten gebruik van het logo van de KvK om ondernemers geld af te troggelen. In plaats van oplettendheid te belonen, stuurde Sandd de eerlijke postbode de laan uit. Het postgeheim is heilig, ook wanneer de post van een oplichtersbende afkomstig is. Het naar huis sturen van Sandd-postbezorgers is overigens een even koud kunstje als het kopiëren van het KvK-logo want Sandd werkt vooral met contracten die geen ontslagbescherming bieden.

Morgenster beboet Dagbladen berichtten eind 2008 dat een Amsterdamse in Overtoomse Veld door de politie werd beboet omdat zij een op straat gedumpt kinderbedje zou hebben ontvreemd. De overijverige agent meende dat het verboden is afdankertjes bij het huisvuil weg te halen. Duizenden Amsterdammers, van studenten tot bijstandsmoeders, van marktkooplui tot grachtengordelbewoners oefenen wel eens of stelselmatig het edele beroep van morgenster uit, in goed Engels ook wel recyclen genoemd.

Dossier spoorloos Een 36-jarige Wajong-er meldde zich na twaalf jaar arbeidsongeschiktheid (hij was als student ziek geworden en kreeg dus een Wajong-uitkering) bij het UWV. De man achtte zich weer tot werk in staat en had op eigen kracht een baan gevonden. Het UWV bleek zijn dossier kwijt te zijn geraakt. De oplossing: ‘Dan doen we gewoon alsof u weer goedgekeurd bent’, aldus de UWV-consulent. De uitkeringsinstantie gaf na protest van de man toe dat dit niet kon. Pas als iemand na vijf jaar nog steeds werkt, stopt de uitkering definitief. Wel een slimme poging van de consulent om het hoge Wajong-cijfer omlaag te krijgen. De Wajong-er zit overigens weer ziek thuis; zijn uitkering is weer hervat.

IJsmachine voor arme Aangestoken door het succes van René en Natasja Froger stelde D66 in stadsdeel Centrum voor om de kerstpakketten van raadsleden aan de voedselbank af te staan. Het pakket bevatte naast een kortingsbon voor een Landall-vakantiepark een ijsmachine, een pakje ijspoeder, wat chocolaatjes en twee dessertbekers. De voedselbank liet weten meer behoefte te hebben aan warme kleding en voedzame producten.

8

ADVERTENTIE

MUG magazine | januari 2009

w

Amsterdams Patiënten / Consumenten Platform behartigt de belangen van patiënten/cliënten. Het APCP biedt ook een aantal individuele diensten: Steunpunt Geestelijke Gezondheidszorg, Informatie Klachtenopvang Gezondheidszorg IKG “Signaal“ en de Crisiskaart

Informatie- en Klachtenopvang Gezondheidszorg IKG “Signaal“ Voor vragen en klachten over de gezondheidszorg en de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). T : 020 577 79 99

Steunpunt GGZ Mensen die in aanraking zijn gekomen met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) kunnen met al hun vragen over behandeling, wonen, dagbesteding, inkomen, PGB, e.d. terecht bij het Steunpunt GGZ. T : 020 577 7976

Crisiskaart © Een crisiskaart is een persoonlijk document waarop staat wat er moet gebeuren als er een (psychische) crisis optreedt. T : 020 577 79 77

APCP Plantage Middenlaan 14-1 1018 DD Amsterdam

ACHTERGROND

januari 2009 | MUG magazine

AWBZ wordt verder uitgekleed ‘Om het tehuis buiten beeld te houden is dagelijkse hulp onontbeerlijk’ Geestelijk beschadigd, fysiek belemmerd of oud en versleten; wie niet in staat is zichzelf te redden, zal in 2009 een overheid treffen die steeds minder thuis geeft. Klanten van AWBZ en WMO kunnen zich schrap zetten.

tekst Martin Brandwagt foto Ingrid de Groot Ria van der Liet, tijdens een SP-demonstratie: ‘AWBZ-begeleiding kan voor jongeren heel belangrijk zijn’

T

erwijl in november in Den Haag het debat over de bezuinigingen op de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) gaande was, discussiërden in de Vrije Universiteit hulpverleners en politici over hoe het verder moet met de zorg. Inleider Piet Driest van het kenniscentrum voor de zorg Vilans houdt de aanwezigen een eenvoudig rekensommetje voor. ‘Dagbesteding kost de samenleving per jaar 17.000 euro, een plek in de sociale werkvoorziening kost 25.000 euro en opvang in een kliniek kost een halve ton. Beleid moet er dus op gericht zijn om mensen uit een psychiatrische kliniek te houden.’ Waarmee Driest de vinger op de zere plek legt. De discussie in Den Haag lijkt voornamelijk ingegeven door financiële motieven op korte termijn. Op lange termijn zouden de bezuinigingen wel eens averechts kunnen werken. Wie geen begeleiding meer krijgt, kan zichzelf misschien niet redden en dan komt de inrichting en daarmee de allerduurste oplossing vanzelf in beeld. Een achtste deel van de begroting Al sinds de vorige eeuw wordt er gediscussieerd over de AWBZ. De volksverzekering uit 1967 is ooit ingesteld om Nederlanders te behoeden voor zorgkosten die onmogelijk zelf te dragen zijn. Deze verzekering is uitgegroeid tot een veelkoppig monster waarin zowat alles wat niet met geneeskundige zorg te maken heeft, is opgenomen. Begeleid wonen, ondersteunende begeleiding, verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis, thuiszorg en ga zo maar door. De kosten lopen uit de klauwen en het kabinet Balkenende I besluit in 2002 dat het mes er in moet. Eigen verantwoordelijkheid, het sleutelwoord van dit kabinet, betekent ook dat zorgbehoevenden vaak zelf op zoek moeten naar een oplossing voor hun problemen. Mantelzorg bijvoorbeeld, door familie of vrienden. De voortdurende stijging van het AWBZ-budget kan zo niet doorgaan, daarover is iedereen in Den Haag het eens. De premie voor de volksverzekering, die elke Nederlander met een loon of een uitkering moet ophoesten, staat al op twaalf procent en betekent bij een modaal inkomen

een maandlast van driehonderd euro. Meer kan niet van de burgers gevergd worden. Met de komende vergrijzing in het achterhoofd is het ook duidelijk dat er niet bespaard kan worden op de AWBZ. Het is al

AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) Volksverzekering, ingevoerd in 1967 als verzekering tegen ziektekosten die nooit zelf te dragen zijn. Voorbeelden voorzieningen: • begeleiding bij dagelijkse activiteiten, zoals boodschappen en administratie. • verblijf in psychiatrische inrichting vanaf 2e jaar • verzorgende thuishulp WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) Ingevoerd in 2007. Verving de Wet Voorzieningen Gehandicapten, de Welzijnswet en delen van de AWBZ. Uitvoering op gemeentelijk niveau. Voorbeelden voorzieningen: • huishoudelijke hulp • voorzieningen voor gehandicapten • dagactiviteiten • vervoer gehandicapten • opvang dak -en thuislozen Waar zijn zorgvoorzieningen aan te vragen? • WMO: Loket Zorg en Samenleving. Per stadsdeel. • AWBZ: Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Regionaal. Zie verder pagina 25 Wat gaat er veranderen in 2009? Zie overzicht op pagina 25 Meer informatie: •Amsterdams Patiënten Consumenten Platform (APCP), Plantage Middenlaan 14 • Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, Weesperstraat 101 • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag

heel wat als de kosten gestabiliseerd kunnen worden. Staatssecretaris Jet Bussemaker van Zorg krijgt begin 2007 een heldere opdracht mee: breng de AWBZ terug tot de kern. Geneeskundige zorg kan naar de Zorgverzekeringswet, maatschappelijke opvang naar de gemeenten. In januari van dat jaar is dan al de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) ingevoerd. In deze wet, die op gemeentelijk niveau wordt uitgevoerd, gaan een aantal voorzieningen voor gehandicapten en jeugdige zorgbehoevenden op, alsmede de opvang en begeleiding voor daklozen. In 2008 gaan nog meer voorzieningen uit de AWBZ. Zo komt het eerste jaar in een inrichting voor rekening van de ziektekostenverzekeraar en gaat de huishoudelijke hulp naar de WMO. Dit haalt echter de druk niet van de ketel. Anno 2008 kost de AWBZ de samenleving 20 miljard per jaar, ongeveer een achtste van de hele rijksbegroting. Nieuwe ingrepen Met ingang van dit jaar gaan er opnieuw een aantal voorzieningen uit de AWBZ. Veel onheil wordt verwacht van het wegvallen van de begeleiding voor personen met een lichte aandoening. Die krijgen weliswaar een half jaar om een alternatief te zoeken, maar dat zal niet altijd lukken, zo vreest Ria van der Liet, zorgcoördinator van de Amsterdamse Kingmaschool voor speciaal onderwijs. ‘We krijgen nu AWBZ-zorg voor enkele leerlingen. Ik vind het een mooi voorbeeld hoe de wereld van de zorg en die van het onderwijs samenwerken. Begeleiding, zelfs van een paar uur per week, kan voor sommige jongeren heel belangrijk zijn. Zo heb ik nu een leerling die op haar twaalfde moeder is geworden. Daar is ze nogal beduusd van, dat kun je je voorstellen. Ze kan zich moeilijk concentreren. Met de acht uur begeleiding die ze nu krijgt, kan ze onderwijs volgen. Als deze begeleiding wegvalt, wat dan? Ik heb geen idee hoe we dat moeten opvangen.’ Er zijn er meer die in het duister tasten over de gevolgen van de bezuinigingen. Hoe die in 2009 gaan uitvallen, is eigenlijk compleet onzeker. De gemeenten zijn nog

bezig om de grote WMO-operatie in goede banen te leiden. Nu gaan er weer andere voorzieningen uit de AWBZ en mogen de gemeenten dat middels de WMO gaan oplossen. In hoeverre zij hiervoor gecompenseerd worden, daarover zijn de gemeenten

‘Hulp is niet langer vanzelfsprekend in 2009’ nog in overleg met het Rijk. Woordvoerder Freya Boekman van de Vereniging Nederlandse Gemeenten: ‘Op zich zijn we niet tegen de maatregelen in de AWBZ, maar tegen de voorbereidingstijd. We hadden graag een overgangsperiode van een jaar gehad. Nu de Tweede Kamer heeft gesproken, richten we ons op het overleg met het ministerie. Er gaan AWBZ-voorzieningen naar de WMO, daar zullen de gemeenten voor gecompenseerd moeten worden.’ Geestelijke gezondheid Voor mensen met een psychiatrische stoornis is begeleiding onontbeerlijk, weet coördinator Dorine van Lennep van het Steunpunt Geestelijke Gezondheidszorg in Amsterdam. Hulp bij dagelijkse activiteiten als boodschappen doen, administratie en de huishouding, is hoe gering ook, essentieel om het tehuis buiten beeld te houden. Ze vreest dat veel patiënten terug zullen vallen in een isolement. ‘Wat we weten is dat een aantal mensen vanaf 1 januari geen begeleiding meer krijgt. De gemeente heeft voor deze mensen nog geen aanbod klaar. Hoe we dit gaan oplossen? Een maatje? Vriendendiensten? Misschien dat die een paar uur per week met deze mensen op pad kunnen.’ Een onzeker jaar kortom voor hulpbehoevenden en de arme gemeenten die het allemaal mogen oplossen. Ria van der Liet van de Kingmaschool: ‘Die jongeren zonder begeleiding, ik weet niet hoe het verder met ze moet. Overlast op straat, criminaliteit? Dat zou best kunnen. Dat kost de samenleving ook veel geld. Dan zal wel iemand roepen, hebben we een potje voor.’

9

10

W I J K A A N PA K | T R A N S VA A L B U U R T | I N D I S C H E B U U R T MUG magazine | januari 2009

Watskebuurt? In Amsterdam zijn 17 wijken aangeduid als probleemwijk. Het gaat om buurten waar van alles mis lijkt, van slechte woningen tot hoge werkloosheid en onveiligheid. MUG Magazine volgt de komende jaren twee van deze wijken en vraagt zich af: Watskebuurt? Deel 8: de nieuwe Javastraat

De kwestie De nieuwe Javastraat De beleidsmedewerker Govert de With is beleidsmedewerker van de Fietsersbond, afdeling Amsterdam. ‘Wij hebben als fietsersbond vurig gepleit voor vrijliggende fietspaden in de Javastraat om het conflict tussen auto’s en fietsers te verminderen. Vooral het in- en uitparkeren van auto’s levert gevaarlijke situaties op. De extra parkeerplaatsen voor auto’s zijn ten koste gegaan van de fietsers en hun veiligheid. Helaas zijn er geen fietspaden gekomen en hebben wij die discussie verloren. Ook is er in de Javastraat niet gekozen voor eenrichtingsverkeer, zoals wij hebben voorgesteld.’ De Fietsersbond was een voorstander van het behoud van de oude bomen in de Javastraat. ‘Het is jammer dat ze gekapt zijn. Van de afweging die gemaakt is kunnen we ons wel een voorstelling maken, maar omdat er geen wezenlijke verbeteringen voor zijn teruggekomen is het in dit geval het kappen niet waard geweest.’ Of de veranderingen een verbetering zullen zijn is volgens De With een kwestie van afwachten. ‘Ik hoop dat de herinrichting aan de verwachtingen voldoet en dat het veiliger wordt dan in de oude situatie.’

Beleidsmedewerker van de Fietsersbond Govert de With: ‘Ik hoop dat met de herinrichting de straat veiliger wordt.’

Buurtbewoner Mellouki Brieuc YvesCadat is tevreden: ‘De herinrichting is een prima zaak voor de straat.’

De bewoner Mellouki Brieuc Yves-Cadat zat vier jaar voor GroenLinks in de stadsdeelraad van Zeeburg en geeft nu professioneel advies op het gebied van leefbaarheid. Hij is tevreden over de vernieuwde Javastraat. ‘De herinrichting is een prima zaak voor de straat. Er is nu voor gekozen om voetgangers en winkeliers maximaal de ruimte te geven. Voorheen was het een rommelige straat en was bijvoorbeeld het lossen en laden bij de winkels heel moeilijk.Nu is het voor de winkeliers een verbetering. Brieuc Yves-Cadat vindt het niet erg dat bij de herinrichting economische motieven de doorslag hebben gegeven. ‘Er zijn bepaalde afwegingen gemaakt. Uiteindelijk is er voor gekozen om van de Javastraat weer een echte winkelstraat te maken. Bovendien is de verkeerssituatie nu veel overzichtelijker en veiliger.’ Brieuc Yves-Cadat heeft ook geen probleem met de kap van de oude bomen. ‘De nieuwe bomen zijn van betere kwaliteit dan de oude. Ze zijn nu nog klein, maar over een paar jaar is de straat weer mooi groen. Ik vind dat de Javastraat heel mooi geworden is. Nu kan ik tenminste weer op mijn gemak boodschappen doen.’

Teksten Marcel Schor, Jos Verdonk en Michiel Wetzer

Ondertussen in ... Amsterdam-Noord Amsterdam-Noord heeft een nieuwe prachtwijk. De Vogelbuurt/IJplein is na de wijken Nieuwendam-Noord, De Banne, en de Van der Pekbuurt de vierde probleemwijk in het stadsdeel. ‘Het stadsdeel Amsterdam-Noord, de corporaties, bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties willen samen de wijk in ruimtelijk, sociaal en economisch opzicht versterken’, zegt stadsdeel-

voorzitter Rob Post. Hij wil zoveel mogelijk bewoners betrekken bij de wijkaanpak door middel van bewonersinitiatieven. ‘We willen ze zo goed mogelijk informeren en waar mogelijk bij de projecten betrekken.’ Een aanbelteam trekt de Vogelbuurt/IJplein in om huis-aan-huis ideeën te verzamelen om de wijk te verbeteren. ‘De corporaties en het stadsdeel richten zich op de werkgelegenheid in de buurt

en een levendige woonomgeving met goede woningen. Deze moet aansluiten op de vraag van de bewoners en passen bij een kansrijke positie in de stad Amsterdam. Gezamenlijke activiteiten om de wijk te verbeteren zijn bijvoorbeeld veilig ondernemen voor winkeliers, stagebemiddeling voor jongeren en bewonersondersteuning bij vragen over werk en inkomen en het schoon houden van de straat.’

Watskebuurt? Reageer!

Assadaaka dakloos

Zorgconsulent

Klachtencoördinator

Amsterdam investeert in werkgelegenheid, meer sociale samenhang en een beter onderwijsklimaat. De Amsterdamse Wijkaanpak moet ervoor zorgen dat probleembuurten ‘pracht- en krachtbuurten’ worden. ‘Met volop ruimte voor initiatieven van bewoners’, volgens verantwoordelijk wethouder Tjeerd Herrema. Maar wat merkt de Amsterdammer van de Wijkaanpak? Watskebuurt? MUG wil het graag van u weten. Mail reacties naar [email protected].

Multiculturele vereniging Assadaaka mag vanaf 1 januari 2009 niet langer gebruik maken van de voorzieningen van buurthuis De Meevaart in de Indische buurt. De gebruikersovereenkomst kan pas worden verlengd als Assadaaka een aantal rekeningen en een borgsom van tweehonderd euro betaalt. Volgens Assadaaka zouden er kosten in rekening zijn gebracht die niet door deze vereniging zijn gemaakt en tekent ze bezwaar aan. Assadaaka houdt zich bezig met het geven van taal/computerlessen, informatieve bijeenkomsten en culturele avonden.

Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer krijgt komend jaar een zorgconsulent voor bewoners die weinig tot geen Nederlands spreken. Omdat ze het risico lopen in een isolement te raken, is het extra belangrijk dat ook deze bewoners voldoende informatie krijgen over zorg en welzijn. De zorgconsulent komt in dienst bij Dynamo en werkt nauw samen met het loket Zorg en Samenleven. ‘Een zorgconsulent kan een mooie toegang tot de juiste informatie zijn’, zegt portefeuillehouder Zorg Willem Paquay. ‘Vooral wanneer je niet op de hoogte bent van de gezondheidszorg hier.’

Oost-Watergraafsmeer heeft sinds november een klachtencoördinator. Bewoners kunnen via de website een klacht deponeren die rechtstreeks bij de coördinator terechtkomt. Het stadsdeel komt hiermee tegemoet aan aanbevelingen van de Ombudsman. Deze constateerde twee jaar op rij dat er ‘geen tot nauwelijks klachtenafhandeling plaatsvindt’ bij het stadsdeel. ‘De chaos is groter dan verwacht’, erkent de coördinator. ‘We moeten eigenlijk nog beginnen met de nieuwe procedure van afhandeling.’

Midwinterdroomtocht afgelopen december in de Indische Buurt. Stadsdeelwethouder Fatima Elatik liep mee (Foto’s: George Maas)

W I J K A A N PA K | T R A N S VA A L B U U R T | I N D I S C H E B U U R T

11

januari 2009 | MUG magazine

Meedenken over renovatie Woningbouwvereniging Ymere laat bewoners actief meedenken over de renovatie van hun woningen. De bewoners zijn echter sceptisch, ze hebben nog niet veel gemerkt van de inspraak.

tekst Marco Ploeger foto fotonova.nl Niemand weet nog wat er precies gaat gebeuren met de Tugelawegblokken

M

et het extra geld voor de wijkaanpak gaat Woningcorporatie Ymere vijf huizenblokken in de Transvaalbuurt aanpakken, tussen de Retiefstraat en de Tugelaweg. Wat dit renovatieproject bijzonder maakt, is de actieve betrokkenheid van de bewoners. Zij zijn uitgenodigd om mee te denken over de toekomst van hun woningen. Op basis van de suggesties van de huurders wil de woningcorporatie samen met het stadsdeel een plan opstellen om de woningen en de omgeving te verbeteren. Het is rustig op de Tugelaweg. Er staan auto’s geparkeerd en over de stoep wandelt een moslim-meisje met een telefoon in haar hand. In de verte fietst een postbode. Hier woont meneer Karkaya, in het eerste huizenblok aan de Tugelaweg. Hij woont er al tien jaar. Over inspraak weet hij niets. ‘Misschien komt er nog iemand om daarover te vertellen’, zegt hij een beetje onzeker. Wel weet hij dat het blok gerenoveerd gaat worden. Dat is wel nodig ook, want er zit vocht in de muren. Hij laat de plekken zien. ‘Ieder jaar moeten we het weer opnieuw behangen’, beklaagt hij zich. Hij vervolgt: ‘De waterleiding maakt veel lawaai. En de keuken is heel klein. Maar, het is een grote woning.’ Karkaya pakt er een folder bij waarin staat wanneer de renovatie plaatsvindt. Hij weet nog niet of hij weer in zijn wo-

ning terug kan keren. Hij is daar met zijn vrouw ook nog niet uit. Zij wil liever hoger gaan wonen, op een eerste verdieping. Karkaya lacht: ‘Daarover hebben we al tien jaar ruzie.’ Als de renovatie goed wordt uitgevoerd, wil hij wel weer terug naar deze woning. ‘Maar dan hoop ik wel dat er een grote keuken is gemaakt, apart van de huiskamer. Een grote keuken is belangrijk voor Turkse mensen.’ Ruud woont al acht jaar op de Tugelaweg. Hij zit net te eten op de bank voor de televisie. Op tafel slingert de folder van het stadsdeel: ‘Tugelaweg: Zo wil ik hier wonen.’ Ruud heeft hem niet gelezen. ‘Misschien is die inspraakprocedure al geweest. Ik weet daar eigenlijk niet veel vanaf. In principe weet ik wat er gaat gebeuren’, zegt hij kortaf. ‘De woningcorporatie wil uitgebreid communiceren met de bewoners en de mensen gaan natuurlijk klagen. Dan luisteren ze een beetje naar de suggesties die worden gedaan.’ Hij vindt het verder prima, die renovatie. ‘Dan kan ik straks een andere woning kiezen. In totaal beslaan de Tugelawegblokken 452 woningen en twee bedrijfsruimtes. Circa 70 procent van de bewoners is van Turkse of Marokkaanse afkomst. De Transvaalbuurt kampt met criminaliteit, overlast en achterstallig onderhoud. Ymere investeert de komende vijf jaar 28 miljoen euro. Het stadsdeel

De beste initiatieven voor het verbeteren van een buurt komen doorgaans niet vanuit de gemeenteraad en de stadsdelen, maar vanuit de wijkbewoners zelf. Een voorbeeld daarvan is de Midwinterdroomtocht in de Indische buurt. Op vrijdag 12 december werd deze lampionoptocht voor de derde keer georganiseerd. De wandeling begon en eindigde op het Obiplein. Behalve de optocht zelf waren er diverse muziekoptredens, een levende kerststal, en konden de kinderen kerststukjes maken en ezeltje rijden. Stadsdeelwethouder Fatima Elatik verrichte de opening. Conciërge Betty (‘iedereen kent me als Betty hier’) van basisschool De Waaier stond achter de suikerspinnenkraam en is razend enthousiast: ‘Het was grandioos. Dit is iets wat elk jaar terug moet komen, zeker omdat hier zoveel kindertjes van verschillende nationaliteiten wonen. Het was allemaal heel gezellig en gemoedelijk.’ De Midwinterdroomtocht werd georganiseerd door buurtbewoners en de basisscholen De Waaier en de Evenaar en gesponsord door de woningbouwverenigingen en de plaatselijke mid-

en woningcorporatie Ymere zijn in december 2007 begonnen met een eerste bewonersbijeenkomst. Voor de afgelopen zomer volgden nog drie bijeenkomsten. Hier konden bewoners aangeven hoe hun droomwoning eruit zou moeten zien. Daar kwamen grootse en meeslepende plannen uit voort: de zijwegen afsluiten voor het verkeer, een moskee langs het talud, een extra kamer voor de wasmachine, bubbelbaden, noem maar op. Na de zomer werden een aantal voorlichters gekozen. Zij onderhouden het contact met de bewoners en informeren hen over het basisplan, dat in november is verschenen. Drie huizenblokken blijven staan en worden ingrijpend gerenoveerd. Twee blokken gaan plat, waarna er nieuwbouw komt. Ze is Mevrouw Wiese-Schuts werd ook gevraagd om voorlichter te worden. Ze vertelt op bitse toon: ‘Al tien, vijftien jaar geleden gingen we naar het woningbedrijf met de vraag: wat gaat er gebeuren met de Tugelawegblokken? Maar we werden telkens weer afgewimpeld. Toen kwam Vogelaar aangevlogen en toen was het opeens van: yes! We gaan met de blokken beginnen. Achterstandswijk… Ik voel me daar niet op aangesproken. Ik zeg altijd: we leven hier in een ghetto.’ Ze legt uit dat veel van de oorspronkelijke bewoners zijn vertrokken met de renovatie die begin jaren tachtig plaatsvond. ‘Het hart is uit de buurt gehaald’,

denstand. De bijdrage van de winkeliers was vooral in natura: van Turkse pizza’s en pindasoep tot mandarijnen, glühwein en warme chocolademelk. Voor de kinderen van de twee basisscholen was deelname geheel gratis; voor alle andere kinderen en volwassenen waren er voordelige passe-partouts. Ghislaine Schmidt is sinds het begin betrokken bij de organisatie van de Midwinterdroomtocht. ‘Wat dit zo uniek maakt is dat het een initiatief is uit de eigen buurt’, aldus Schmidt. ‘We waren ontevreden over de belabberde toestand op de pleinen hier. Er was veel drugsoverlast. We zijn toen naar de gemeente gestapt en die stonden achter ons. ‘Pak je plein maar weer terug!’, was het credo. Toen zijn we met zijn allen aan de slag gegaan.’ Ook volgend jaar wordt er weer een Midwinterdroomtocht gehouden op het Obiplein en Ambonplein. ‘Het goede en unieke van de tocht is dat het echt buurtbewoners tot elkaar heeft gebracht’, vervolgt Schmidt. ‘Er was veel belangstelling voor. Er was zelfs een cameraploeg van het programma Netwerk. Normaal is men heel huiverig om met een camera deze buurt in te gaan, maar het is allemaal goed gelopen.’

‘Een moskee langs het talud, een extra kamer voor de wasmachine’ zegt ze met gevoel voor drama. Hun plaats werd voornamelijk opgevuld door allochtone mensen met vaak grote gezinnen. Ze is teleurgesteld over het basisplan van het stadsdeel enYmere. Ze vertelt: ‘Pas tegen het einde van 2009 krijgen de voorlichters te horen hoe het definitieve plan eruit gaat zien. Maar tegen die tijd zijn ze allang bezig met de sloop van de blokken aan de Laing’s Nekstraat. Die bewoners moeten dus hun huis uit, zonder dat ze weten in wat voor woning ze straks terugkomen. Begrijp jij dat?´ De bejaarde, maar springlevende vrouw zegt met fonkelende ogen: ´Bij de presentatie van het basisplan dacht iedereen : nu krijgen we meer te horen. Maar het enige dat we hoorden, was welke huizenblokken gesloopt worden en welke blokken gerenoveerd worden. Dat is alles. Hebben we daar al die mooie plannen voor gemaakt? Het is altijd hetzelfde liedje. Die beleidsmakers houden mooie inspraakprocedures, maar achter de schermen zijn de plannen voor een groot gedeelte al gemaakt. We worden gewoon met een kluitje in het riet gestuurd.’ Het gehele renovatie- en nieuwbouwproces gaat tot 2017 duren. Kwaliteit Websites Amsterdamse deelgemeenten 58,65% 52,45% 48,46% 47,69% 47,68% 46,02% 45,68% 44,90% 44,56% 43,69% 42,69% 41,48% 41,20% 39,50% (Bron: Overheid.nl Monitor)

Zeeburg Westerpark De Baarsjes Osdorp Zuidoost Zuideramstel Noord Centrum Oud-West Slotervaart Geuzenveld/ Slotermeer Bos en Lommer Oud-Zuid Oost/ Watergraafsmeer

Pejo: hoe informatief zijn de websites van de stadsdelen?

12

ACHTERGROND

MUG magazine | januari 2009

Op zoek naar innerlijke rust ‘Mindfulness’ betekent je concentreren op het hier en nu Mindfulness oftewel aandachtsgerichte therapie heeft zich ontpopt tot dé psychologische trend binnen de Westerse wereld. Wat Nordic Walking is voor het lichaam, is Mindfulness voor de geest.

tekst Eileen Ros en Thea Golverdingen Mindfulness maakt gebruik van eeuwenoude meditatietechnieken uit de Boeddhistische wereld

I

rene Eldering komt haastig binnengelopen in het café waar we hebben afgesproken. Eldering, therapeute in Mindfulness, is vlot gekleed en maakt een enthousiaste indruk. Zij is ook nog filosofe, vrijwilliger en voorheen maatschappelijk werkster. Elderling: ‘Zo, goeiemorgen! Ik ben van de Mindfulness!’ Ze doet rustig en beheerst haar jas uit, legt deze zorg-

‘Maar wat heb je aan Tao of Chan Cheng als je niet weet wat het is’ vuldig op een stoel. en begint te vertellen: ‘Mindfulness is een zoektocht naar innerlijke rust. Zoals ik deze jas neerleg of aandoe, daar ben ik me bewust van. Ik bedenk dat ik deze jas neerleg - en ik leg hem neer.’ Eldering geeft sinds januari 2007 Mindfulness-cursussen van twee maanden. Zij is veruit de enige die dit hele pakket voor slechts twintig euro aanbiedt. ‘Normaal zijn Boeddhistisch georiënteerde cursussen aan de prijzige kant, wat betekent dat een aantal groepen in de samenleving wordt overgeslagen. Dat leek mij oneerlijk. Ik vind dat iedereen recht heeft op hulp. Met dit bedrag hoop ik met name de wat minder bedeelden te bereiken.’ Als je bij haar een cursus volgt, krijg je naast cd’s en leesmateriaal ook de suggestie mee om thuis Mindfulness te beoefenen. Mindfulness werd ongeveer 30 jaar geleden ontwikkeld door de Amerikaan Jon Kabat-Zinn. Deze bioloog deed onderzoek naar de interactie tussen lichaam en geest. Hij ontwikkelde een therapie die pijn- en stressgerelateerde klachten zou moeten verminderen. Hierbij maakte hij gebruik van eeuwenoude meditatietechnieken uit de Boeddhistische wereld. In eerste instantie werd deze vorm van therapie toegepast bij mensen die chronisch ziek en uitbehandeld waren. Toen dit een positief resultaat opleverde, werd de training toeganke-

lijk gemaakt voor een breder publiek. Een paar jaar geleden werd deze training ook ontdekt door de Engelse psychologen Segal, Williams en Teasdale. Zij deden onderzoek naar therapieën tegen terugkerende depressies. Deze psychologen maakten de Mindfulness-therapie geschikt voor het gebruik binnen de geestelijke gezondheidszorg. Momenteel wordt deze therapie steeds vaker toegepast bij mensen die last hebben van stress en van terugkerende depressies. Dit is echter niet het uitgangspunt van Irene Eldering. ‘Mijn cursus is niet bedoeld om zware psychische klachten te verhelpen’, zegt Eldering. ’Zo kan ik iemand die bijvoorbeeld aan schizofrenie lijdt niet helpen. Onze cursussen zijn meer bedoeld om iets van op te steken en verder te komen met persoonlijke dilemma’s of moeilijkheden. Het is niet zwaar, gewoon een grappige en leerzame denkwijze eigenlijk.’ Eén van de cursisten die heeft deelgenomen aan deze training is Elma Fransen. Zij kwam via de Bijstandsbond in contact met de cursus. ‘Op de maillijst van de Bijstandsbond stond een ingezonden brief van Irene Eldering’, zegt Fransen. ‘Ik heb toen even op internet gekeken wat Mindfulness precies inhield.Toen ik las wat een dergelijke training kon opleveren, dacht ik: Bingo! Dat is wel iets voor mij. Ik ging er heen omdat ik stijf stond van de stress en veel piekerde. Dat ging de hele dag door. Eigenlijk was er geen ruimte meer voor andere gevoelens of gedachten. Ik heb veel slechte ervaringen gehad met instanties. Dat wekte vaak mijn woede op en het liet me ook niet meer los. Wat ik geleerd heb in de aandachtstraining is dat elk moment nieuw is, en dat jij zelf kunt bepalen wat je voelt of denkt. Meestal kun je niets meer veranderen aan wat er gisteren is gebeurd. Ook heb je vaak geen invloed op het gedrag van anderen. Waar je wel invloed op hebt, zijn je eigen gevoelens en gedachten. Door mij meer te concentreren op het hier en nu, en ook door het doen van de oefeningen,

voel ik me beter dan voorheen. Vaak maak ik vervelende gebeurtenissen heel erg groot en belangrijk. Inmiddels heb ik geleerd om daar wat meer relaxted mee om te gaan en de dingen minder groot te maken.’ Eldering zegt: ‘De training is niet echt alternatief, dat valt reuze mee. Ik probeer eigenlijk dat zweverige er een beetje af te halen. Kijk, de filosofie gaat best diep. Maar wat heb je aan Tao of Chan Cheng als je niet weet wat het betekent? Nee, ik hanteer liever alledaagse taal en uitvoering. Zo is er een oefening waarbij we onze schoenen heel bewust uit- en aantrekken. Heel herkenbaar voor de meesten en je staat er niet bij stil. In deze maatschappij rennen we alsmaar heen en weer. Mindfulness laat

Mindfulness

Veel psychologen bieden deze therapie aan als onderdeel van Cognitieve Gedragstherapie (meest gebruikte therapie voor psychische problemen en dergelijke). Wanneer u hier aan wilt deelnemen, heeft u een verwijzing nodig van uw huisarts. In de meeste gevallen wordt deze therapie vergoed door uw zorgverzekeraar. Wel dient u aanvullend verzekerd te zijn. Wanneer u alleen een Mindfulnesstraining wilt volgen, zult u dit zelf moeten bekostigen. Meer informatie: [email protected]

je even stilstaan. Veel mensen denken altijd aan wat er gebeurd is of wat er allemaal nog gebeuren moet. Mindfulness richt zich op de kracht van het nu, op het bewust met het alledaagse omgaan. Dat kan behoorlijk wat stress verminderen. Juist ook voor mensen die het wat minder hebben. Weinig geld vergt immers heel wat inspanning en overpeinzing.’ Cursiste Lydia de Groot heeft in het najaar deelgenomen aan de training van Eldering. Ook zij had te maken met veel stress en gepieker. ‘Ik heb nog wel even getwijfeld over de training’, zegt de Groot. ‘In de informatiefolder stond dat je een uur per dag moest oefenen, anders heeft de training geen effect. Maar ik heb het al zo druk met mijn examens en dan zou ik het nog drukker krigen. Toen heb ik er nog even over nagedacht en besloot ik het gewoon te proberen. Het resultaat van de training is dat ik me veel rustiger voel. Als ik even in paniek raak, bijvoorbeeld vanwege mijn examens, dan doe ik de ademhalingsoefeningen. Ik word daar echt rustig van’. Elderling legt uit wat de cursus inhoudt: ‘Bij de eerste bijeenkomsten doen we kleine oefeningen. Zoals lichaamsverkenning. Iedereen gaat dan liggen en probeert met zijn gedachten bij een lichaamsdeel te zijn. Het klinkt wat raar, maar is eigenlijk gewoon een kwestie van goed je lijf voelen. Op andere bijeenkomsten doen we een klein stukje meditatie of praten we over wat we denken en doen. Soms trekken we er zelfs op uit. Dan zie je ons heel langzaam lopen door een parkje in Oud-West. Tien deelnemers, die bewust aan het lopen zijn, in het nu, dat is niet zomaar wat. Soms hoor je dan wel eens een fluitje of een opmerking, maar dat deert niet. Op dat moment ben je even helemaal bij het lopen, bij datgene wat je aan het doen bent.’ Eldering roert even in haar kopje thee, kijkt in de verte en besluit: ‘Mindfulness is een levenswijze, laat ik het zo zeggen. Als je er langer mee bezig bent, pas je het zelfs in de praktijk toe.’

KUNST & CULTUUR

januari 2009 | MUG magazine

13

Radio uit de bibliotheek Radioprogramma ‘OBA Life’ wekt nieuwsgierigheid ‘OBA Live ‘ is een radioprogramma vanuit de bibliotheek op het Oosterdokseiland. Het is een voortzetting van Desmet Live. Te beluisteren via de kabel op radio 5, of 747 AM van maandag tot en met zaterdag vanaf zeven uur ‘s avonds.

Hectische voorbereidingen voor een live-uitzending Foto: Remco Visser

Eileen Ros

A

chter de dikke glazen geluidswand in een hoek licht het radiodecor op. Technici en redacteuren verzamelen zich om een tafel met talloze microfoons en stoelen: de cruciale laatste minuten voor de opname van OBA Live. De jonge redacteuren Teuni en Wessel rennen met een draaiboek chaotisch heen en weer. Teuni: ‘Heeft meneer al koffie gehad? Zijn de lichten goed zo?’ Wessel knikt bedenkelijk en maakt een geruststellend handgebaar. Bezoekers van de bieb en andere luisteraars kunnen de radio-uitzending beluisteren en bekijken vanuit grote bioscoopstoelen middenin de radioset. De eerste bezoekers van de radioshow nemen plaats in de rode fluwelen bioscoopstoelen. Achter de bezoekers bedient een geluidstechnicus behen-

Gratis concerten in nieuw conservatorium Hans Puts

Dirigent Jurjen Hempel in actie (foto: Marco Borggreve)

Gouden Kalf voor documenaire over verveling Ger Rakhorst

Scène uit ’Bloody Mondays & Strawberry Pies’

dig een groot knoppenpaneel. Een druk op een groene knop en de show begint. Begeleid door een vrolijk muziekdeuntje en een zwoele stem: ‘Welkom bij OBA Live!’, schudt de wat verwarde presentator Pieter Hilhorst zijn tafelheer voor vanavond de hand. Net op tijd. Het deuntje valt stil en de live radio-uitzending begint. Hilhorst: ‘Welkom dames en heren, luisteraars en bezoekers van OBA Live, programma over politiek, cultuur en maatschappij. Met vandaag mijn ta-

op gitaar, drumstel en accordeon te spelen. De twee nieuwsgierige biebbezoekers hebben zich inmiddels tussen de andere kijkers in de zachte bioscoopstoelen gevlijd. Handige technici maken gebruik van het muzikale intermezzo en installeren een koptelefoon voor presenator Hilhorst. Wessel: ‘Eerst zonden we vanuit de Desmetstudio ‘s aan de Plantage Middenlaan uit. Wel knusser natuurlijk. Daar had het meer een ‘cafésfeer‘. Al is het hier minstens zo leuk. Moet je kijken.’ Redacteur Wessel wijst vanaf de radioset naar de computerende biebbezoekers, die pal naast de radio-uitzending bezig zijn. ‘We zitten echt midden in de stille bieb. Dat geeft onze drukke en gehorige uitzending bijna een surrealistisch karakter. En het leuke van radio is natuurlijk dat je de tijd hebt om langer en dieper op onderwerpen in te gaan. Oei, het begint weer.’

felgenoot, oorlogsverslaggever Peter Ter Velde.’ Een gesprek over het wergrennen voor kogels en het leven van Nederlandse militairen in Afghanistan. Twee nieuwsgierig geworden bibliotheekbezoekers komen op het geluid af en leunen al luisterend tegen de geluidswand. Redacteur Wessel knikt even naar de nieuwsgierige kijkers en fluistert: ‘Kijk, dat is het leuke van de OBA. Een stille plek zou je zeggen, een bieb. Met ons radioprogramma vallen we

dus nogal op. Iedereen die op de vierde verdieping komt, neemt wel even een kijkje wanneer we bezig zijn. En je kunt als bezoeker aanschuiven en weer weggaan wanneer je wilt. Dat is het leuke van radio.’ Na een somber stemmend gesprek over bommen en afluisterende Taliban kondigt presentator Hilhorst de band voor vanavond aan: ‘En dan nu bij ons live in de uitzending, de Nederlandse popband ‘Hazy Jane’!’ Een vijftal muzikanten achterin de radioset begint

‘Het nieuwe Conservatorium van Amsterdam, in september door de koningin geopend, geeft elke dag gratis concerten’, zegt communicatiemedewerker Olivia Zaandam. ‘En voor sommige concerten betaal je een bescheiden bedrag’, vult collega Natalie Koch aan. De concerten bestrijken het hele spectrum van de klassieke muziek. Ook pop- en jazz-concerten worden in de verschillende zalen van dit gebouw gegeven. Soms wordt uitgeweken naar een andere locatie in de stad. ‘Het oude gebouw aan de Van Baerlestraat was als oud bankgebouw erg gesloten, met een kantine in de kelder’, zegt Koch. ‘Daarom werd aan architect Frits van Dongen de opdracht gegeven om er op de nieuwe lokatie een open gebouw van te ma-

ken.’ De doorzichtige glazen puien en de kantine op de begane grond zijn hiervan het bewijs. Ook moest het gebouw groot genoeg zijn om alle disciplines samen te brengen. Voorheen waren de leslokalen verspreid over de hele stad. ‘Dit stimuleert het ontstaan van nieuwe samenwerkingsverbanden want nu loopt iedereen elkaar makkelijk tegen het lijf’, aldus Koch. Voor het geluid werd akoestisch adviseur Peutz in de arm genomen. Om de ideale geluidsabsorptie per instrument te bepalen, deed Peutz samen met studenten proefopstellingen in het oude gebouw. Een volle klank voor klassieke muziek in de grote zaal werd bereikt door stoelen, zijwanden en plafonds op een bepaalde manier te plaatsen. De kleine zaal voor jazz,

pop en modern-klassiek kreeg een ‘drogere’ akoestiek (minder nagalm). Bovendien werden door de architect rondom de les- en oefenruimtes gangen aangelegd. ‘Dat is niet alleen goed voor de geluidsisolatie maar ook levendig, omdat je mensen door de glazen wanden ziet bewegen’, zegt Zaandam. Bezoekers kunnen kiezen uit vijf professionele zalen om docenten en studenten op hoog niveau aan het werk te zien. ‘Het kost de bezoeker weinig of niks en het geeft de studenten de mogelijkheid zich voor te bereiden op een muzikale loopbaan’, besluit Koch.

’Bloody Mondays & Strawberry Pies’ was de slotfilm van het Nederlands Filmfestival en kreeg daar het Gouden Kalf voor de beste lange documentaire. Regisseuse Coco Schrijber (1961, Rietveld Academie) werd bekend bij het grote publiek met haar eerste lange documentaire ‘First Kill’ (2001). Daarin praat ze met oorlogsveteranen over de psychologische gevolgen van het doden van mensen. Muglezers kennen haar mogelijk ook van het poetisch gefilmde ‘Mooie wereld’ (2004) waarin ze een aantal bijzondere Amsterdamse zwervers portretteert. De bekroonde documentaire is een essay over verveling. Coco Schrijber reist de hele wereld over om varianten van verveling in beeld te brengen. Zoals Brenda Spencer, die al in

1979 een bloedbad op een school aanrichtte. Haar ‘motief’ was een maandagochtendhumeur. Een andere dame doet het rustiger aan, ze maakt bij de Hema aardbeientaarten op, maar zingt ook Lou Reed’s ‘Perfect Day’, een dag waarop alles kan, maar niets moet. Dat zou je een positieve vorm van verveling kunnen noemen. Maar naast dit luchtige verhaal zien we ook een aantal scènes met jongemannen die aan het begin staan van een carrière als effectenmakelaar op Wallstreet. Ze plegen 500 telefoontjes per dag, maar slechts een enkele levert iets op. Als ze dat twee jaar volhouden, maken ze kans op promotie: de verveling van de sleur. In de film is de taartenversierster even belangrijk als een beursman of een gids in de woestijn. Extra at-

tractie zijn de citaten van Dostojevski en Bret Easton Ellis die door John Malkovich worden voorgelezen. Motto van de film is Greta Garbo’s uitspraak: ‘Het leven zou zo mooi zijn als we wisten wat we ermee aan moesten’. In een mooi ritme gaan we telkens opnieuw bij de zeven hoofdpersonen langs; drukte en rust wisselen elkaar af. Met af en toe de vraag: ‘Hoeveel mensen op de wereld zijn zoals ik?’ op de voice-over, ligt het gevaar op de loer dat je zelf in gedachten even heel ver afdwaalt van de film. En dat mag, en moet ook bij een geslaagde essay-documentaire.

OBA Live is te horen via 747 AM en te zien van maandag tot zaterdag van 19.00 tot 21.00 uur in de Centrale Openbare Bibliotheek van Amsterdam, Oosterdokskade 143. Toegang gratis. Kijk voor het programma op: www.obalive.nl.

24 januari: klassiek, jazz, opera; 31 januari: pop. Conservatorium van Amsterdam, Oosterdokskade 151

Vanaf 8 januari in de bioscoop. Zie www.mugweb.nl/agenda en let op wanneer de IKON de film uitzendt.

14 KUNST & CULTUUR

MUG magazine | januari 2009

open podium

ohne Titel Nr 7 | 2005 Bar t Domburg (Zwolle, 1957) www.vousetesici.nl, woont en werkt in Amsterdam

Bar t Domburg ohne Titel Nr. 7, 2005 160 x 200 cm olieverf op linnen cour tesy VOUS ETES ICI, Amsterdam

art Domburg breekt van tijd tot tijd met zijn stijl. En elke keer als de schilder dat doet, vergroot hij zijn naamsbekendheid. Hij begint zijn carrière begin jaren tachtig als een moderne historieschilder. Hij stelt zijn visie op de vaderlandse geschiedenis tentoon in nieuwe kunstkraakpanden als Aorta en W139.Een paar jaar later laat hij

B

zijn figuratieve stijl varen en gaat abstract schilderen. De cirkel is zijn favoriete motief. Met dit werk maakt hij naam in de artistieke voorhoede van Amsterdam. In 1989 is het weer zover. Het galerieseizoen opent met drie tentoonstellingen van een groep schilders waar Domburg deel van uitmaakt. Ze schilderen tegen het heersende ab-

stracte klimaat in naar de waarneming. De cirkels worden appels in stillevens. Daarnaast maakt hij landschappen en eindeloos veel zelfportretten. De groep heeft de treffende naam van After Nature. Domburg laat zich nogmaals van een andere kant zien. Heel Nederland heeft er een mening over en iedereen kent inmiddels zijn naam.

Dan, in 1998, vertrekt hij naar Berlijn. Wat tijdens de voorgaande periode als verraad zou worden opgevat – het schilderen naar aanleiding van foto’s – wordt nu zijn uitgangspunt. En weer neemt de waardering voor zijn werk toe. Hij heeft solotentoonstellingen in belangrijke kunststeden als New York, Milaan en Berlijn. Het afgebeelde werk is uit deze perio-

de. Het is afkomstig uit een serie façades met asgrauwe Berlijnse woonblokken uit de communistische tijd. Terug in Amsterdam vat Domburg zijn succes samen: ‘Nee, rijk ben ik er niet van geworden maar ik kan tenminste doen en laten wat ik wil en daar ben ik heel tevreden mee.’ Gert Meijerink

KUNST & CULTUUR

januari 2009 | MUG magazine

15

Leidseplein: Weerwoordplein Vier dagen Literatuurfestival rond Nationale Gedichtendag

Op de Nationale Gedichtendag, donderdag 29 januari, wordt bekend gemaakt wie zich de komende vier jaar Dichter des Vaderlands mag noemen. Alle onderdanen van het Koninkrijk mogen in de maand januari hun voorkeursstem uitbrengen.

Peter van Lieshout

O

p en rond het Leidseplein vindt vier dagen lang het jaarlijkse Weerwoordfestival plaats, met een hele reeks inspirerende, opwindende, ontroerende of ergerniswekkende voordrachten, lezingen en debatten. Het festival opent met het gedichtenbal ‘Poëzie en de stad’, in Paradiso. Terwijl de rest van Nederland de uitverkiezing van de nieuwe DDV op televisie volgt, kan de festivalganger via een gigantisch scherm meekijken. Daarvoor en daarna komen vooral Amsterdamse dichters aan de beurt. De officiële opening van het festival wordt verricht door Cees Nooteboom, met een lezing over zijn hoogstpersoonlijke zoektocht naar het wezen van de dichtkunst. Een andere topgast, Remco Campert, leest voor uit zijn stadsgedichten. Het officiële stadsdichterschap van Robert Anker zit er op. In een jaar tijd schreef hij 24 stadsgedichten, die in een boekje zijn gebundeld. Iedere bezoeker van het bal krijgt een gratis exemplaar . Een aantal van Ankers stadsgedichten zijn op muziek gezet door popmuzikant en liedjesschrijver Luc De Vos van de Belgische band Gorki. En Theo

R AM SJ

Het feest van de geest Jos Verdonk

Tom Jansen speelt een dramatische, humorvolle en soms onstuimige dialoog. foto: Leo van Velzen

Nijland brengt een muzikale hommage aan de eerste stadsdichter, Adriaan Jaeggi. Zin om het Gedichtenbal mee te maken? Dat kan met korting, zie de voordeelbon op deze pagina. Het kan zelfs helemaal gratis en voor nop. MUG Magazine mag tien vrijkaartjes onder de lezers verloten. Kansje wagen? Op www. mugweb.nl valt te lezen hoe dat moet. De kleine zaal van theater Bellevue is omgetoverd tot een gezellige literaire salon. Tussen vier en zes uur ‘s middags worden schrijvers, dichters en hun uitgevers stevig aan de tand gevoeld door interviewers van Radio Amsterdam FM. Thuis te beluisteren dus, maar het is stukken leuker om er zelf bij te zijn. De toegang is gratis. Donderdagmiddag, Gedichtendag, wordt het Leidsplein overspoelt met poëzie. Vanaf drie uur ’s middags fluisteren leden van het theatercollectief Nieuwe Helden speciaal voor het festival geschreven gedichten in uw oor, in de cafés nemen dichters schreeuwend of murmelend het woord. Gedrukte verzen worden gul en gratis uitgereikt. Donderdagavond vindt in Bellevue de Avond van het Weerwoord plaats. Drie dames met uitgesproken meningen schreven hun gepeperde visie op

maatschappelijke kwesties in de vorm van een lezing. Tessa de Loo spreekt over ‘De demonisering van moslims – Bush als trendsetter’. Amanda Kluveld is een geslepen en door de wol geverfde debater die elke week in de Volkskrant een brandende kwestie aansnijdt. De naam van de derde schrijfster/spreekster is nog niet bekend. Annemiek Schrijver, die niet alleen zo heet maar dat ook is, zal de gesprekken met de zaal in goede banen leiden. Vrijdag, zaterdag en zondagmiddag speelt acteur Tom Jansen in Bellevue de beurtelings dramatische, humorvolle en soms onstuimige monoloog ‘Datumloze dagen’. Het verhaal, over een troebele vader-zoon relatie, is gebaseerd op het gelijknamige boek van Jeroen Brouwers. Zondagmiddag 1 februari dienen de twee grote zalen van de Melkweg als literaire tempel. Vanaf vier uur is er volop poëzie en polemiek te beluisteren. Alle tien genomineerde Dichter des Vaderlands-kandidaten schreven speciaal voor deze middag een Weerwoord-gedicht. Op het programma staan verder fel getoonzette lezingen van Ilja Leonard Pfeiffer (‘De Nederlandse literatuur gaat ten onder aan onbenul’) en Joost

Zwagerman (‘Hitler in de polder & Vrij van God’).Twee uitersten, die met elkaar een duel aangaan. Arie Storm en Kluun zijn allebei schrijver, maar daar houden de overeenkomsten meteen op. Heel anders van aard belooft het Poëtisch Weerwoord van de kanonnen Cees Nooteboom en Remco Campert te worden. Ze schreven elkaar brieven in dichtvorm. Over vroeger en over geluk, verdriet en ontroering. En dat is nog lang niet alles. Een filmdocumentaire over de omstreden Franse auteur Michel Houellebecq gaat in wereldpremière, Waalse schrijvers dienen ons Nederlandstaligen duchtig van repliek en zangeres Ellen ten Damme sluit af met speciaal voor haar geschreven liedteksten: ‘Ellen ten Damme zingt Ilja Leonard Pfeiffer’, als een kruising tussen The White Stripes en Boudewijn de Groot. Nog meer trek in tekst en taal? Naast de genoemde programmaonderdelen zinderen Balie, Paradiso, Melkweg, Bellevue en Stadschouwburg met een hele reeks optredens en vertoningen. Voor jong en oud, met muziek of zonder, op filmdoek of gewoon live.

R

plein en tegenover het beroemde café Wildschut, dat voorheen voornamelijk door corpsballen werd bezocht maar tegenwoordig een meer belegen klandizie kent. Het Martyrium biedt – behalve boeken - sinds een jaar of twee ook dvd’s en cd’s tegen ramsjprijzen aan. Die wachten de lezer, luisteraar en kijker al in hun bakken bij de ingang op. En, eenmaal binnen, treffen we aan onze linkerhand een per seizoen wisselend aantal kasten met echte ramsj aan. In het verlengde daarvan stuiten we op een nog ruimer aanbod van midprice-boeken. Voordelige edities dus van titels die soms slechts enkele jaren oud zijn. Dat kunnen paperbacks zijn, maar ook mooi uitgegeven herdrukken met harde kaft van Hermans, Mulisch of Wieringa. Achter in de zaak is dan nog een

groot boekeneiland met Engelstalige romans, zowel fictie, non-fictie als geïllustreerde salontafelboeken. Zestig procent van alle boeken die in Het Martyrium worden verkocht zijn Engelstalig. Het Martyrium is een chique zaak met een wat ouder publiek, maar studenten komen hier ook. Op deze zaterdagmiddag is het druk in de zaak. Toch hangt er een soort gewijde stilte, die slechts af en toe wordt onderbroken door de kreet: ‘Wie kan ik helpen?’ In Het Martyrium wordt elke dag bijna stilzwijgend het feest van de geest gevierd. Het aanbod op de schappen wordt mede bepaald door de culuurbijlage van NRC-Handelsblad en het aanbod van de London Book Fair, In Het Martyrium zijn ze niet van de straat. Hier wordt nauwelijks gekluund en gesonjabakkerd. ‘In den beginne ko-

amsj, ramsjen, verramsjt. Na ons maanden te hebben ondergedompeld in de wondere wereld der antiquariaten keren we terug naar de basis van het goedkope boek: de ramsj. Ramsj is een Jiddisch woord en betekent oorspronkelijk ‘rommel, troep, ongeregeld goed’. Tegenwoordig wordt het woord ramsj vooral gebruikt in de detailhandel. Het staat voor boeken, maar ook bijvoorbeeld voor cd’s en dvd’s, die tegen verlaagde prijzen worden aangeboden. Meestal zijn die overtollig, dan wel licht beschadigd. Naar verluidt komt het wel eens voor dat puntgave, maagdelijke boeken door uitgevers en groothandelaren door eigen hand licht worden beschadigd, om ze vervolgens te kunnen verramsjen. Boekhandel Het Martyrium is gevestigd in Oud-Zuid, aan het Roelof Hart-



KORTINGSBON

Gedichtenbal in Paradiso woensdag 28 januari Met o.a. Remco Campert, Cees Nooteboom, Theo Nijland, Robert Anker, Luc De Vos, Pepijn Lanen en de nieuwe Stadsdichter van Amsterdam + bekendmaking VSB Poëzieprijs

€2,50 KORTING op vertoon van deze bon op entreeprijs.* U betaalt 7,50 ipv 10 euro. (incl. lidmaatschap)

Literair festival Weerwoord duurt t/m 1 februari. Kijk op www.weerwoordfestival.nl voor het volledige programma! MAAK KANS OP 1 VAN DE 10 VRIJKAARTEN. KIJK OP WWW.MUGWEB.NL VOOR MEER INFORMATIE! * Max 2 personen per bon, alleen geldig op de avond zelf aan de kassa

Zie voor de volledige informatie www. leidsepleintheaters.nl/weerwoord

pen we zulke boeken niet in,’ verklaart eigenaar René Bruijnis enigszins gedecideerd, ‘maar als er toch vraag naar is, ontkom je er natuurlijk niet aan.’ Bestsellers ontstaan door mond-opmondreclame, positieve recensies in kranten en tijdschriften, maar komen ook wel eens volledig uit de lucht vallen. Zo vliegt de midprice-editie van Arnon Grunbergs Tirza (2006) hier nog steeds de winkel uit. Ook de combinatie van Hermans’ ‘De donkere kamer van Damokles’ en de, lange tijd door Freddy Heineken verboden, verfilming daarvan op dvd is niet aan te slepen. Geen ramsj, maar wel een opmerkelijke, onverwachte hit is Jeroen Smits’ toch niet al te toegankelijke boek ‘ De Prooi’ over de ondergang van ABN/Amro Boekhandel het Martyrium Van Baerlestraat 170-172

16 KUNST & CULTUUR

MUG magazine | januari 2009

Banale toestand op Miljonair Kunstenaars probeerden op rijkeluismarkt dialoog over armoede te voeren De jaarlijks terugkerende Miljonair Fair werd afgelopen maand weer georganiseerd in de RAI. Gezien de huidige kredietcrisis was het niet verwonderlijk dat deze beurs de nodige protestacties uitlokte.

Toine Graus

D

e journalist, de fotograaf en de kunstenares staan te wachten voor de persbalie van de Miljonair Fair in de RAI. De kunstenares heeft een ludieke actie bedacht, de journalist wil bezoekers interviewen en de fotograaf wil mooie plaatjes maken van de glamour en glitter. De dame achter de balie is druk aan het telefoneren, waarna er een andere dame bijkomt die na een kort overleg de uitslag bekend maakt: ‘Nee, ze mogen niet naar binnen. Het publiek wil een gezellige middag hebben en acties en vervelende vragen doen daar afbreuk aan.’ De fotograaf briest dat hij dit in tien jaar als fotojournalist nog nooit heeft meegemaakt. ‘Paparazzi mogen wel naar binnen en serieuze journalisten niet.’ De kunstenares be-

Calvijn wordt 5oo jaar |Wij Nederlanders zijn verregaand beïnvloed door het Calvinisme. Het gedachtegoed van Calvijn: hard werken is goed en genieten van het leven is een zonde. Is dat wel zo? Komt het beeld dat we hebben van Calvijn wel overeen met zijn werkelijke leer? Grote kans dat we daar nu achter komen want dit jaar wordt de vijfhondertste geboortedag van Calvijn gevierd. Over een nationale herdenking wordt nog vergaderd. In ieder geval organiseert de Vrije Universiteit in januari een Nationale Calvijnweek, met een expositie over Calvijn in Nederland. Er komt een politiek

sluit haar actie buiten uit te voeren en de journalist vindt de weigering ook wel een verhaal waard. De Miljonair Fair is een omstreden evenement.‘De RAI wordt omgetoverd tot een shoppingparadijs voor de ware levensgenieter’, staat in de speciale Miljonair Fairkrant met Pamela Anderson op de cover. Als je de krant doorbladert, blijkt het een nogal banale toestand te zijn. Maar geen gebrek aan belangstelling. Iedereen kan voor 35 euro een toegangskaartje kopen en zich vergapen aan luxe bolides, sportauto’s, designmeubelen, juwelen, horloges, kunst en antiek. Er zijn informatiestands over vastgoed- en andere investeringsprojecten en dat alles in een sfeer van ‘wellness’. Een Efteling voor volwassenen en niet veel duurder. Zo’n Miljonair Fair werkt natuur-

symposium in Felix Meritis op 13 januari, een orgelconcert met Ewald Kooiman op 14 januari in de Parkkerk, een calvinistische stadswandeling en een speciale kerkdienst. Om over deze verguisde Frans-Zwitserse reformator mee te kunnen praten, dient u het volgende te weten: kernpunt van de leer van Calvijn was het idee van predestinatie: de mens is niet bij machte om iets te veranderen aan het oordeel van God. God is te groots om zich met de nietige individuele mens bezig te houden. Verder liet Calvijn in een geschil over het wezen van de drie-eenheid zijn tegenstander Michael Servet lenend verbranden. 12 t/m 18 januari Nationale Calvijnweek, zie: www.vupodium.nl

lijk als een rode lap op alle antikapitalisten, antiglobalisten en anarchisten. Die hebben al van zich laten horen. Vandaag is het de beurt aan de kunstenaars. Diane Elshout en Noud Verhave werken nauw samen met de Bijstandsbond in het project ‘De mobiele picknicktafel’. Kunst en theater worden ingezet bij de dialoog rond het thema armoede, zo omschrijven ze hun project. Daarvoor hebben ze een picknicktafel op wielen gemaakt, waarbij iedereen kan aanschuiven. Begin dit jaar is de mobiele picknicktafel vervangen door een oude stadsbus, die is omgetoverd tot een kunstwerk op zich, de ‘chillmobiel’. De busbanken zijn vervangen door een lekkere hangbank. De beoeling was de chillmobiel bij de Miljonair Fair te stationeren. Helaas is de startmotor kapot en hebben ze geen goede

standplaats vlak voor de beurs kunnen vinden. Het enige mobiele ding vandaag is een fel oranje koffeer, die uitgeklapt een picknicktafeltje en bankje vormt. Elshout en Verhave hebben kartonnen tegels vervaardigd met tegeltjeswijsheden en vragen als ‘Wie is het kind van de rekening?’, ‘In welke crisis verkeert U?’, en ‘Was het een rijke dag vandaag?’ Die moeten meegedragen worden in de actie van vandaag: de ‘flashmob’. Dat is een actievorm die in 2003 voor het eerst werd uitgevoerd op Grand Central Station in New York. Tweehonderd mensen liepen het station in en bleven op een bepaald signaal vijf minuten doodstil staan om daarna weer gewoon verder te lopen, de toeschouwers in verwarring achterlatend. eren. Dit wordt een kritische flashmob. De Bijstandbond heeft een

oproep gedaan en een man of twintig is naar het verzamelpunt bij de RAI gekomen. Noud Verhave doet een briefing. ‘We lopen tot aan de rode loper en als ik fluit blijven we vijf minuten stokstijf staan. Blijf rustig en veroorzaak geen irritatie.’ Iedereen heeft zijn kartonnen tegel met tekst gekregen; Piet van de Lende van de Bijstandsbond gaat voorop: ‘Aanvalluh!’ Dan doemt ineens voor de ingang een kordon op van mannen in pak geflankeerd door twee mannen met woest blaffende honden. De groep actievoerders houdt de pas in en net als ze zowat stil staan, klinkt het fluitsignaal. Vijf minuten stilstaan lukt niet, want een driftig mannetje met een witte baseballcap begint wat te sjorren aan de actievoerders. Een frêle dame in mantelpak begint tegen Piet van der Lende aan te duwen.

Brandhaarden op de bühne

Ghedden te zien van beeldend kunstenaar Pieter Verhees. Het is een mix van Iraakse televisiefragmenten, Amerikaanse soldaten, gijzelingsfilmpjes, patriottistische collages en homevideo’s van Irakese jongeren. Aan de hand van schokkerige beelden van digitale camera’s en mobieltjes wordt de waanzin en ellende van de oorlog in Irak zichtbaar en voelbaar. De videobeelden van YouTube, wisselen elkaar af in een hypersensitieve installatie. Het roept vragen op over de zin van een oorlog waarvan de kosten iedere minuut met 20.000.000 dollars oplopen. Mighty Society Invites, Theater Frascati, Nes 63, 6 t/m 14 januari toegang 16,00/12,00 Ghedden, 19:00 – 20:30 en 22:15 – 23:30, toegang gratis

Door het oog van de loods

|Frascati geeft in januari alle ruimte aan Mightysociety-regisseur Eric de Vroedt om onze aandacht te focussen op oorlogen, belangenstrijd en ideologische geschillen. In de alweer zesde voorstelling van Mightysociety is het onvoorstelbare waar geworden: de Nederlandse missie in Uruzgan is vermorzeld door de Taliban. Wat zijn de keuzes die de commandant van de Nederlandse strijdmacht maakt, nu zijn zoon gegijzeld wordt gehouden? En wat is de rol van commando Marco V.? Er zijn meer voorstellingen en ook talkshows over oorlog. Naast de voorstellingen is de video-installatie

|Afgelopen september ging de campagne ‘Werken in de haven’ van start. In 2007 werd een grote havenen industriedag georganiseerd in de hoofdstad. Het Parool heeft toen in samenwerking met het havenbedrijf een fotowedstrijd uitgeschreven. Daarvan is het eindresultaat nu te zien in de Openbare Bibliotheek. Winnaar van de wedstrijd is Mirjam Terpstra, die meerdere malen meevoer met de loodsboot. Op de foto’s contrasteren de felgekleurde schepen, kranen en containers mooi met het water en de grijze luchten. Info: www.oba.nl

KUNST & CULTUUR

januari 2009 | MUG magazine

Fair

17

Het Volkskrantgebouw DE BROE D P LAAT S In de serie ‘De broedplaats’ gaan we elke maand op zoek naar een creatieve broedplaats bij u in de buurt. Deze maand: het Volkskrantgebouw aan de Wibautstraat.

Links: Tegeltjeswijsheden moeten miljonairs op andere gedachten brengen. Onder: Het gaat bija mis! Foto’s: Hilco Koke

Het duurt even voor hij het in de gaten krijgt. Het mannetje met de pet wordt steeds vervelender. Er klinkt wat geschreeuw. Gelukkig komt er een politieauto aansjezen, een stevige agent stapt uit en in een paar minuten heeft hij de rust doen weerkeren. ‘Leuke actie, mensen, maar willen jullie asjeblief een beetje verderop gaan staan.’ Even later wordt de flashmob herhaald achter de hekken. De bezoekers van de Miljonair Fair lopen ondertussen zuchtend en mopperend langs het actiegebeuren. ‘Och actievoerders’, zeggen twee dames en schudden meewarig het hoofd. ‘Van die lui mag je straks helemaal niks meer’, vindt een voorbijganger. ‘Hou d’r mee op, jongens, het haalt toch niks uit’, roept een ander. Maar het merendeel negeert de hele actie en loopt gewoon door. Als alles uitvoerig is gefilmd, keren de activisten terug naar de reclamezuil. De picknicktafel wordt opengeklapt; er is thee uit de thermoskan en er zijn koekjes. Was het een geslaagde actie? ‘We zijn op de goede weg’, vindt Piet van der Lende. Heeft het wat teweeg gebracht bij de bezoekers van de Miljonair Fair? ‘Niet direct,’ meent Noud Verhave, ‘maar we hebben wel mooi materiaal voor de volgende stap.’ ‘Tsja’, zegt een sympathisant, ‘je kunt natuurlijk ook niks doen en toekijken hoe Nederland verloedert.’

Bezoekers in Club Canvas op de zevende verdieping Foto: Remco Visser

Thea Golverdingen Jos Verdonk oor een rondleiding door het Volkskrantgebouw zijn goede wandelschoenen aanbevelingswaardig. Het gebouw heeft een vloeroppervlakte van zo’n tienduizend vierkante meter, verdeeld over een kelder, de begane grond en zeven etages. De uitbater van het Volkskrantgebouw is het bemiddelingsburau Urban Resort. Deze organisatie huurt het gigantische gebouw van woningbouwvereniging Stadgenoot en verhuurt het weer door aan de gebruikers. Op dit moment zijn dat er zo’n kleine driehonderd. Jaap Draaisma is directeur van Urban Resort. Hij loopt al twintig jaar rond in het wereldje van kraakpanden en broedplaatsen en is niet het type van het driedelig grijs. ‘Wij hadden nkritiek op het gemeentebeleid,’ verklaart Draaisma, ‘dat het allemaal nogal bureaucratisch was en dat het faciliteren van broedplaatsen nogal lang duurde. Toen kregen we als reactie: waarom doe je het dan niet zelf?’ Draaisma pakte die uitdaging op. Samen met nog acht mensen die er-

varing hadden met het opzetten van projecten. ‘Het gaat inderdaad sneller zo,’ vervolgt Draaisma, ‘we zaten er in no time in. We willen er nu elk jaar een nieuwe broedplaats bij. In februari gaat broedplaats Westerdok open.’ Het Volkskrantgebouw biedt kunstenaars atelierruimte en ondernemers-bedrijfsruimte. Ook zijn er dansstudio’s waar les wordt gegeven; van klassiek ballet tot streetdance, maar ook capoeira en zwaardvechtcursussen. ‘Wij willen een plek bieden aan kunstenaars en ondernemers die ook iets voor de samenleving doen, een maatschappelijke betrokkenheid hebben’, verklaart Draaisma. ‘Mensen konden zich niet individueel aanmelden voor een atelier- of werkruimte, maar uitsluitend in groepjes. De bedoeling was dat zo’n groepje dan uiteindelijk een afdeling zou runnen. Binnen de kortste tijd hadden we tweeduizend aanmeldingen.’ Voor de toewijzing van de ruimtes was een Idols-achtige procedure bedacht. ‘Dan gingen mensen op een tafel staan,’ herinnert Draaisma zich, ‘en die zeiden: we willen iets met hiphop doen. We zijn nu met zijn twaalven en zoeken nog tien man. Daarna werden

er in kamertjes groepjes gevormd en kon men een plan indienen. Alleen de groepen met de beste plannen kregen hier ruimte. Dat was soms best dramatisch, hoor. Mensen hadden daar een paar maanden hun best voor gedaan en vielen dan toch af. Sommigen zaten hier echt een middag te huilen.’ De directeur leidt ons rond. In de kelder, waar de gigantische drukpersen van De Volkskrant stonden, wordt nu de laatste hand gelegd aan geluidsdichte muziekstudio’s voor bandjes, DJ’s en individuele musici. Op de begane grond is sociëteit De Krakeling gevestigd. Een groepje djembé-spelers houdt een jamsessie en bezoekers rekenen hun drankjes af door munten in een melkbus te gooien. Hier werd voorheen het Volkskrant Magazine gemaakt. Nu is het een ontmoetingsplek voor de kunstenaars en de andere huurders. Elke dag worden er activiteiten georganiseerd. De diverse afdelingen in het gebouwen hebben tot verbeelding sprekende namen als ‘Honderd handigen’, ‘Het ijzeren gordijn’ en ‘Oostblok’. Die laatste naam verwijst niet naar communistische sympathieën van de deelnemers, maar naar hun gezamenlijke roots: Amsterdam-Oost.

Oorspronkelijk was de bedoeling dat het Volkskrantgebouw een ‘open’ pand zou worden. Een zevental inbraken in nog geen jaar tijd gooide roet in het eten. Urban Resort zag zich gedwongen een beveiligingssysteem aan te leggen. Nu kun je alleen met pasjes de verdiepingen op. Slechts de zevende etage is voor iedereen nog pasloos toegankelijk. Aan de broedplaats is inmiddels een en ander verbouwd, maar de bedoeling is om het gebouw zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat te houden. Zo wordt de oude doka van de fotoredactie nog steeds gebruikt door een nieuwe generatie fotografen. Maar ook voor iemand die helemaal niet van kunst, cultuur en krakers houdt, is het Volkskrantgebouw beslist een aanrader. Op de zevende etage is Club Canvas gevestigd. Alleen al het uitzicht op de stad is adembenemend. Thijs Timmers is kunstenaar, cocktailshaker en uitbater van dit clubrestaurant. ‘We vernieuwen ons voortdurend,’ verklaart hij, ‘kunstenaars kunnen hier exposeren en bedenken nieuwe dingen. En ik vind het leuk om kwaliteit te bieden op een plek waar je dat niet verwacht.’

Jong talent biedt zich aan

Maarten Mus vliegt er op uit

Meer dan dans alleen

Plannen voor Museumplein

Maak het in mode

|Toneelacteur en tekstschrijver Joeri Vos is een gedreven jongen van inmiddels zevenentwintig. Hij speelde bij gerenommeerde gezelschappen als De Noorderlingen en Mightysociety. Kort geleden richtte hij een eigen theatergezelschap op: tg42. Dit gezelschap geeft op 9 januari een gratis voorstelling in Frascati. Aan de hand van verhalen van opa’s en oma’s van toneelstudenten stelde Vos de voorstelling samen. Zijn eigen grootvader bijvoorbeeld vluchtte op het laatste moment om aan te werkstelling in Duitsland te ontkomen. 9 januari 22:45; www.theaterfrascati.nl

|In de Cliffordstudio is op 11 ja-

|Is het dans, mime of moeten we het

|Jarenlang was het Museumplein

nuari de voorstelling ‘Maarten Mus vliegt er op uit’ te zien. Een voorstelling over een eigentijdse mus. Hij woont op een moderne boerderij. Maarten heeft zijn vader verloren aan een havik. Om zijn moeder te troosten, wil hij voor haar roze bloemblaadjes gaan plukken van de Victoria Amazonica. Deze lelie bloeit helaas maar één nacht in de tien jaar. De Ruimte (Cliffordstudio), Cliffordstraat 38, voor kinderen van 4 t/m 9 jaar, zondag 11 januari om 14:00 uur toegang: kinderen 4,50, volwassenen 6,00 korting met Stadspas

vrije expressie noemen? De taal die gesproken wordt in ‘Tot de Wereld’ is een volstrekt eigen beeldtaal, vertolkt door de lichamen van de spelers. Tot de Wereld is een fysieke voorstelling waarin lichamen beelden ‘uitbeelden’. Regisseuse Merel de Groot is samen met jonge acteurs, dansers, mimespelers en kunstenaars op zoek gegaan naar een nieuwe manier van interdisciplinair samenwerken. De Groot won met deze voorstelling de Ton Lutzprijs voor beste afstuderende theaterregisseur. Tot de Wereld, Theater Bellevue, 9 - 11 januari; Toegang 13,50/11,00

niets anders dan een saaie grasmat met een autoweg in het midden. Een jaar of tien geleden is het plein gemoderniseerd. Het is voorzien van een vijver, een moderne uitbreiding van het Van Goghmuseum en een grappig ezelsoor. Waarschijnlijk gaat dat veranderen, want het Museumplein moet weer op de schop. In de Zuiderkerk zijn de vele plannen te zien die er vanaf het begin zijn geweest en kunt u uw oordeel vellen over de plannen voor de toekomst. Tentoonstelling Museumplein 1891 2020, Zuiderkerk, t/m 31 januari

|Ben je jong en wil je de kans krijgen je eigen kledinglijn samen te stellen, geef je dan op voor het Pal West Mode-atelier 2009. Modebewuste jongeren tussen de 14 en 17 jaar kunnen deelnemen aan dit modeproject, waarbij ze begeleid worden door professionele ontwerpers. In mei vindt de bekroning plaats van het harde werken in de vorm van een publieke modepresentatie. Pal West is een initiatief van woningcorporatie Ymere en Young Designers & Industry. De selectie vindt plaats op 17 januari, dus reageer snel. Het inschrijfformulier: www.palwestmode.nl

V

18 KUNST & CULTUUR

MUG magazine | januari 2009

Agenda Cultuur T/M 19 APRIL Heilig Vuur in de Nieuwe Kerk Bijna letterlijk waan je je in het oude Stedelijk als je rondloopt op de tentoonstelling ‘Heilig vuur, religie en spiritualiteit in de moderne kunst’. Binnenin de kerk is een grote doos gebouwd met in plaats van parket, een tapijt wat voor een weldadige rust zorgt, en op de doos een deksel. Daardoor kunnen de werken alleen met elkaar in gesprek, en niet met de oude spirituele ruimte. Misschien zou dat ook wel teveel van het goede worden. Meer weten? Kom dan naar de inleiding bij de tentoonstelling. Reserveren is niet nodig. Data en aanvang lezingen: ma 5, 19 jan en 2, 16 feb om 10:30. Na de lezing kunt u op eigen gelegenheid de tentoonstelling bezoeken. De tentoonstelling loopt door tot 19 april LOCATIE De Nieuwe Kerk, Dam INFO www.nieuwekerk. nl en 638 69 09 OPEN 10:00 - 18:00 DO - 22:00 TOEGANG 10,00 MET STADSPAS 8,00 MET JANUARI / FEBRUARIBON gratis

9 T/M 31 JANUARI Zoek een boek bij Leeshal Oost Houdt u van lekker snuffelen in stapels en bakken? Dan moet u vooral eens langsgaan bij Leeshal Oost, al meer dan 50 jaar een begrip in Amsterdam-Oost. Vlakbij de Dappermarkt vindt u hier allerhande tweedehands boeken, tijdschriften, strips en nog veel meer. Ook voor kinderen is er van alles te vinden: leesboekjes (ook voor beginnende lezertjes), strips, maar ook jeugdliteratuur. Tegen inlevering van de januaribon kunt u voor € 6,50 gratis boeken uitzoeken. LOCATIE Leeshal Oost, Commelinstraat 53 INFO 668 25 28 OPEN di t/m za 9:00-17:30 TOEGANG MET JANUARIBON gratis BOEKEN VOOR 6,25

1

T/M 31 JANUARI Tiffany Girls in Singer Laren In januari kunt u naar de tentoonstelling Tiffany Girls - Nieuw Licht op Tiffany, waarin de vrouwen centraal staan die rond 1900 verantwoordelijk waren voor veel objecten uit de beroemde Tiffany Studios. Louis Comfort Tiffany is de belangrijkste ontwerper van toegepaste kunst in Amerika rond 1900. U kent hem vooral van de lampen en ramen in gebrandschilderd glas. Uit recent onderzoek blijkt dat achter Tiffany een groep vrouwelijke ontwerpers schuilging. LOCATIE Singer Laren, Oude Drift 1, Laren INFO www.singerlaren.nl en (035) 539 39 60 OPEN DI T/M ZO 11:00 - 17:00 TOEGANG 12,00 MET JANUARIBON gratis

2

DO 8, 15, 22 EN 29 JANUARI Comedytrain in Toomler Toomler’s Comedytrain staat voor stand-up comedy waarbij met scherp wordt geschoten. Onder leiding van een master of ceremonies (MC) laten vier comedians het achterste van hun tong zien. Vlijmscherp en razend snel inspelend op de grillen van het publiek. Veel comedians vonden via de Comedytrain de weg naar een solocarrière. Onder andere Hans Teeuwen, Najib Amhali en Jan Jaap van der Wal zijn allen begonnen in Toomler. LOCATIE Toomler Theater, Breitnerstraat 2 (naast/ onder het Hilton Hotel) INFO www.toomler.nl en 670 74 00 AANVANG 20:30 TOEGANG 13,50 MET JANUARIBON 5,00

T/M 31 JANUARI Vodou in het Tropenmuseum Magische poppetjes, mensenbotjes en rondspringende mensen. Door Hollywoodverhalen hebben veel mensen een negatief beeld van vodou. De tentoonstelling Vodou in het Tropenmuseum geeft een prachtig beeld van deze volksreligie uit Haïti. Vodou is ontstaan tijdens de slavernij uit verschillende Afrikaanse religies en vermengd met onder meer aspecten van katholieke rites en heiligenbeelden. Het is een complexe, maar ook flexibele religie zonder dogma of hiërarchie, die de gelovigen veel vrijheden biedt, ook op artistiek gebied. LOCATIE Tropenmuseum, Linnaeusstraat 2 INFO www. tropenmuseum.nl, www.vodou.nl en 568 82 00 OPEN 10:00 - 17:00 TOEGANG 8,00 MET STADSPAS 2,50; MET JANUARIBON gratis

T/M 5 APRIL Foto: Bert Nienhuis Te zien zijn portretten en reportages die Nienhuis (1944) maakte in de periode 1972-2008, veelal in opdracht van het weekblad Vrij Nederland. Als sociaal-geëngageerd fotograaf legde hij maatschappelijke veranderingen in Nederland vast, met vernieuwende reportages over werkloosheid, immigratie en het leven in volksbuurten. Een korte film over Bert Nienhuis van documentairemakers Thomas Doebele en Maarten Schmidt zal ook te zien zijn. LOCATIE Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1 INFO www.jhm.nl AANVANG 11:00 tot 17:00 TOEGANG 7,50 MET STADSPAS 4,50

1

DO 11 JAN T/M 8 FEB ASTA NIELSEN - de eerste filmdiva Het Filmmuseum brengt programma rond Europa’s eerste steractrice, waarvan Greta Garbo zei ‘She taught me everything I know.’ De Asta Nielsenfilms worden door live muziek begeleid. De Deense actrice Asta Nielsen (1881-1972) speelde van 1910 tot 1932 in meer dan zeventig films. Haar filmdebuut ‘Afgrunden’ (1910) deed stof opwaaien door een erotische dans. Samen met haar vaste regisseur en scenarioschrijver Urban Gad maakte ze succesvolle liefdesdrama’s en komedies van artistiek hoge kwaliteit. De vonk sloeg al snel over van Denemarken naar andere landen. De Asta Nielsen-documentaire ‘The Talking Muse’ (2003) is dagelijks in een doorlopende voorstelling te zien in de tentoonstellingsruimte. LOCATIE Filmmuseum Vondelpark 3 INFO www. filmmuseum.nl en 5891 400 TOEGANG 7,80 MET STADSPAS 6,50

WO 14 JANUARI Roodkapje strikes back Roodkapje woont in het overbekende sprookjesboek. Bekend? Maar hoe ging het verder nadat Roodkapje en oma veilig uit de buik van de Boze Wolf kwamen? Leefden ze nog lang en gelukkig? Dat moet je niet te gauw geloven. Spannend, grappig, stoer en muzikaal verhaal over manieren van vertellen, van poppenkast tot live computeranimatie, alles gemaakt door de Meesterknutselaars zelf. Vanaf 4 jaar. LOCATIE Pleintheater, Sajetplein 39 INFO www. pleintheater.nl en 665 45 68 AANVANG 14:30 TOEGANG 6,00 KIND 4,00 MET STADSPAS 3,00

2

WO 21 JAN T/M 1 FEB 38th International Film Festival Rotterdam Hét festival voor de liefhebber van de filmhuisfilm. Het enorme aanbod is dit jaar weer eens anders ingedeeld. ‘Bright future’ is het programmaonderdeel voor de beginnende filmmaker. Daarin is ook de Tiger Awardscompetitie opgenomen. In ‘Spectrum’ zijn de steekwoorden actueel, krachtig en vernieuwend terwijl in ‘Signals’ de grenzen van de cinematografie worden opgezocht. Het programma is 15 januari bekend (Volkskrantbijlage en op de website). Vrijdag 16 jan om 24:00 uur begint de online kaartverkoop. Kijk ook op www.mugweb. nl/agenda voor filmtips. LOCATIE diverse locaties in Rotterdam INFO www. filmfestivalrotterdam.com TOEGANG 9,00

VR 23 T/M 25 + 28 JANUARI Anne en Zef in de Krakeling Zef, een Albanese jongen en zijn vader zitten ondergedoken in hun eigen huis. Hij leeft op als hij bezoek krijgt van een meisje: Anne Frank. ‘Anne en Zef ‘ laat twee kinderen zien die, ondanks extreme omstandigheden, weigeren op te geven. Vanaf 10 jaar. LOCATIE de Krakeling, Nieuwe Passeerdersstraat 1 INFO www.krakeling.nl en 6245123 AANVANG 19:30, zo+wo 14:30 TOEGANG 11,00 begeleider 9,00 t/m 17j 8,00 MET STADSPAS 1,00 korting

ZA 24 EN 26 JANUARI Haydns Jahreszeiten met Nederlands Kamerorkest Het Haydnjaar 2009 - de componist overleed in 1809 - wordt door het Nederlands Kamerorkest geopend met zijn oratorium ‘Die Jahreszeiten’, een werk waarin de vier seizoenen vanuit het perspectief van de landarbeiders worden bezongen. Bij het Nederlands Kamerorkest voegen zich het Nederlands Kamerkoor en een uitgelezen solistencast met onder andere stertenor Mark Padmore. LOCATIE Concertgebouw, Concertgebouwplein 2-6 INFO www.orkest.nl RESERVEREN 671 83 45 AANVANG 20:15 TOEGANG 37,50 MET STADSPAS 24,50 MET JANUARIBON 12,50

DO 29 JAN Dag van de Poëzie: Dichtersavond LOCATIE Theater de Cameleon, Derde Kostverlorenkade 35 INFO www.decameleon.nl AANVANG 20:30 TOEGANG gratis

DO 29 JANUARI Berberswing uit Marokko in het Tropentheater Bij Marokkaanse Berbers bestaat de traditie van de Rais, het luidkeels voordragen van poëzie ondersteund door muziek. De nog jonge Rais Said Outajajt is een groot talent in het genre. Outajajt geeft in zijn muziek zijn mening over het leven. De teksten zitten vol metaforen die verwijzen naar de verbondenheid van de mens met het goddelijke. Afgezien van zijn gloedvolle stem, die de ziel van de Souss blootlegt, blinkt Rais Said Outajajt uit op de rebab, een soort eensnarige viool. Percussie en zang begeleiden de voordrachtskunstenaar. LOCATIE Tropentheater, Linnaeusstraat 2 INFO www. tropentheater.nl RESERVEREN 568 85 00 AANVANG 20:30 TOEGANG 19,00 MET STADSPAS 16,00 MET JANUARIBON 5,00.

BETOOG

januari 2009 | MUG magazine

Agenda Politiek

19

Voor ‘Het Betoog’ nodigt MUG iedere maand een schrijver uit om zijn of haar mening over een actueel onderwerp te geven.

DINSDAG 13 JANUARI Verzetsvrouwen en NSB-kinderen (lezing) Verzet en collaboratie vormen dé tegenstelling uit de bezettingstijd. Anders dan verwacht waren er vrouwen uit het verzet die zich inzetten voor de opvang van de kinderen van gearresteerde NSB’ers. Wie waren deze vrouwen? Wat waren hun motieven? En wat herinneren de kinderen van de NSB’ers zich van deze opvang? LOCATIE Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61 INFO 620 25 35 AANVANG 15:30 TOEGANG 7,50

DINSDAG 13 JANUARI Op zoek naar Calvijn (debat) In 2009 is het 500 jaar geleden dat Johannes Calvijn werd geboren. Over Calvijn en calvinisme bestaan vele oordelen en vooroordelen. Wat klopt er nu eigenlijk van al deze oordelen en wat is de invloed van Calvijn op onze samenleving? Tijdens het debat gaan CU-minister André Rouvoet, D66-politicus Boris van der Ham, publicist Herman Vuijsje en hoogleraar Eduard Kimman op zoek naar de calvinistische roots in de politiek. LOCATIE Felix Meritis, Keizersgracht 324 INFO 623 13 11 AANVANG 20:00 TOEGANG 7,50

DINSDAG 20 JANUARI De ‘Zwarte schande’ (NIOD-lezing) Als vlak na de Eerste Wereldoorlog zijn veel gangbare opvattingen ter discussie gesteld, waaronder ook die over het zwarte ras. Rassenpropaganda bereikte een hoogtepunt toen Franse koloniale troepen na de oorlog het Rijnland bezetten. Alle registers werden opengetrokken om Duitsers te mobiliseren tegen de vermeende aanwezigheid van 50.000 `steenkool-zwarte Afrikaanse wilden’. Die werden ervan beschuldigd de raszuiverheid van het Duitse volk te bezoedelen door grootschalige verkrachtingen en verspreiding van geslachtsziekten. Zo werd een racistisch vijandbeeld gecreëerd dat nog lang effectief zou blijken. Gespreksleiding Liesbeth van der Horst, spreker Dick van Galen Last LOCATIE Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61 INFO 620 25 35 AANVANG 15:30 TOEGANG 7,50

DINSDAG 20 JANUARI Suzanne Janssen over haar bestseller ‘Het Pauperparadijs’ Via haar grootmoeder Roza Dingemans, tijdens de crisisjaren moeder van een door schulden en alcoholisme getroffen gezin, komt de journaliste Suzanna Jansen op het spoor van haar familie uit Amsterdam-Noord. Zij volgde haar familie vijf generaties terug en ontdekte dat haar voorouders gedwongen werden deel te nemen aan een gigantisch heropvoedingproject in het Drentse Veenhuizen. In drie enorme gestichten werden vanaf 1823 tienduizenden arme stadsgezinnen gedrild tot nuttige burgers. Later volgt zij haar familie in de nieuwe arbeiderswijken van de twintigste eeuw. LOCATIE Openbare Bibliotheek Pintohuis, Sint Antoniesbreestraat 69 INFO www.oba.nl AANVANG 20:00 TOEGANG 5,00

DINSDAG 27 JANUARI Privacy bestaat niet meer, maar wie durft het te vertellen? In hoeverre ziijn burgers en bedrijven op de hoogte van de kansen en bedreigingen die samenhangen met privacy? Debat met Jacob Kohnstamm (College Bescherming Persoonsgegevens), Elco Brinkman (Nationaal ICT-instituut in de Zorg) en Imke Leenders (Digiraad) LOCATIE Rode Hoed, Keizersgracht 102 INFO 638 56 06 AANVANG 20:15 TOEGANG VOORVERKOOP 8,00 TOEGANG AAN DE DEUR 9,00

Links: kaartje met Overlastgebied Centrum (oktober 2007); rechts: auteurs Van Leeuwen en Los (foto: Hilco Koke)

O, wat is het stil op straat De gemeente wil de binnenstad graag vrijwaren van junks en zwervers. Daartoe wordt, naast het veel bekeuringen uitdelen, ook het gebiedsverbod (dijkverbod) gehanteerd.

B

ij de Belangenvereniging Druggebruikers MDHG komen geregeld mensen langs met stapels bekeuringen, gekregen van ijverige agenten. Deze agenten lijken de opdracht te hebben de straten van hartje Amsterdam compleet junk-en zwervervrij te houden. Zero tolerance in de praktijk. De meeste druggebruikers moeten elk jaar wel één of meerdere maanden de gevangenis in om de verzamelde boetes uit te zitten. Zo dragen zij hun steentje bij aan de zo gewenste visuele overlastbestrijding. Hoe gaat dat boetes verzamelen in zijn werk? Een voorbeeld: Je loopt op straat. Een agent komt je tegemoet gelopen: ‘Goedemiddag meneer, wat bent u aan het doen?’ ‘Gewoon een wandelingetje aan het maken agent.’ ‘En wat is uw doel van deze wandeling?’ ‘Ik geloof niet dat mijn wandelingetje een bepaald doel heeft.’ ‘Alstublieft meneer, hier heeft u een boete van 50 euro wegens doelloos rondhangen. En u mag zich wegens het veroorzaken van overlast de komende 24 uur niet vertonen in het centrum van Amsterdam, als u dat toch doet gaat u de gevangenis in.’ Nog een voorbeeld: Je zit op een zonnige dag met een pijp in je hand op een bankje en je sluit even de ogen. Als je geen IDkaart bij je hebt kan dat dan zomaar drie boetes opleveren: boete één voor buiten slapen, boete twee voor het openlijk voorhanden hebben van gebruiksartikelen en boete drie voor het niet dragen van een IDkaart. En als bonus mag je je weer 24 uur niet in de buurt vertonen. Dit klinkt misschien overdreven, maar is wel de dagelijkse realiteit van veel daklozen en druggebruikers. Het is tenslotte verboden om in het centrum van Amsterdam doelloos rond te hangen, gebruiksvoorwerpen voorhanden te hebben of samen te komen (met vier of meer personen bij elkaar

te staan is een samenscholing). Officieel gelden deze regels natuurlijk niet enkel en alleen voor daklozen en druggebruikers, dat zou immers discriminatie zijn. Maar in de praktijk worden studenten die in een groepje staan, zakenvrouwen met een aansteker in hun hand, scholieren die een milkshake drinken met een rietje (iets waar je drugs mee kunt gebruiken!) en toeristen die over de wallen slenteren, met rust gelaten door de politie. De binnenstad wordt niet alleen door het scheutig uitschrijven van bekeuringen junk- en zwervervrij gehouden. Er is ook nog het middel van het gebiedsverbod, wat ook wel bekend staat als het dijkverbod. Het dijkverbod ontstond in 1983. De Zeedijk was druk bevolkt door druggebruikers en dealers. De politie deelde fanatiek boetes uit en stuurde hele groepen mensen weg. Maar deze mensen stonden vaak een paar minuten later weer op dezelfde straathoek. De Zeedijk was een no go area voor brave burgers geworden. De oplossing? De burgemeester verklaarde de no go areas tot ‘noodgebied’. In deze noodgebieden kreeg de politie extra bevoegdheden. Ze kon druggebruikers naast een boete wegens drugsoverlast nu ook een toegangsverbod voor het betreffende gebied opleggen. Bij een gebiedsverbod mag een verwijderde persoon zich gedurende een bepaalde periode niet in het gebied vertonen. Deze aanpak bleek een ‘succes’ te zijn: binnen het gebied liepen minder gebruikers, dealers en andere ongewenste types rond. Die gingen namelijk gewoon een paar straten verderop staan. De oplossing? Het dijkverbod uitbreiden, zowel in ruimte, als in tijd, als in doelgroep. Had Amsterdam begin jaren 80 slechts een paar kleine noodgebiedjes, nu is praktisch de hele Bijlmer en heel Amsterdam Centrum één groot overlastgebied. En

werden eerst alleen druggebruikers en dealers geweerd uit de noodgebieden, nu kan iedereen die volgens de politie lastig is uit het overlastgebied verwijderd worden. En dit volgens een oplopende schaal: hoe vaker een gebiedsverbod, hoe langer niet welkom. Eerst 24 uur, dan 2 weken, daarna een maand en uiteindelijk zelfs 3 maanden. Zo zijn hele groepen Amsterdammers uit het straatbeeld verwijderd. Ruim 25 jaar na de introductie van de dijkverboden leeft bij ons het gevoel dat er te pas en te onpas met verwijderingbevelen gestrooid wordt. Onder het mom van overlastbestrijding. Ja, wij zijn ook tegen overlast. Er kan ons niet streng genoeg worden opgetreden tegen wildplassen, foutparkeren, geschreeuw, gebral en ander vervelend of strafbaar gedrag. Maar dat lijkt er niet aan de hand te zijn. Mensen worden niet afgerekend op hun gedrag, maar op wíe ze zijn. En dan blijken sommige groepen Amsterdammers minder in het straatbeeld gewenst dan andere. Is hier dan geen sprake van rechtsongelijkheid? Waarom krijgen vijf brallende zakenmannen geen boete als ze in een groepje staan en vier daklozen wel als ze rustig samen op een bankje zitten? Het gaat allemaal om overlast. Officieel grijpt de politie alleen in als er klachten komen over overlast of wanneer zij overtredingen op de APV constateert. In de praktijk blijkt echter dat agenten op straat zelf bepalen wanneer er sprake is van overlast. En vaak is simpelweg de aanwezigheid op straat van een bij de politie bekende persoon reden om overlast te constateren. Hup, daar gaat weer een boete voor doelloos rondhangen en blijf ook maar even een tijdje uit de buurt. Daan van Leeuwen en Willemijn Los MDHG Belangenvereniging Druggebruikers, Jonas Daniel Meyerplein 30

Wat het kost: • Op straat slapen: € 125 of dagvaarding • Op of aan de weg een voertuig, tent of soortgelijks als slaapplaats gebruiken: € 75 • Posten: € 50 • Tippelen: € 50 of dagvaarding • Hinderlijk heen en weer bewegen: € 50 • Zodanig op te houden waardoor voor weggebruikers of omwonenden overlast of hinder wordt veroorzaakt: € 75 • Zonder redelijk doel ophouden: € 50 of dagvaarding • Zich op een weg bevinden

die vanwege de veiligheid was afgezet: € 138 • Deel uitmaken van een groep van meer dan 4 personen in het kader van drugs: € 125 • Samenscholing: dagvaarding • Gebruikersartikelen voor handen hebben: dagvaarding • Openlijk gebruiken: € 130 • Alcohol op openbare weg: € 55 • Zich dronken op de openbare weg bevinden waar dat verboden is: € 50 • Overtreding dijkverbod: 3 maanden zitten

20

DOSSIER

MUG magazine | januari 2009

Instroom/Doorstroom stagneert Werkgevers en I/D’ers blijven bezorgd over harde ‘doorstroom-eis’ Impuls dreigde I/D’ers te ontslaan omdat werkgevers vanaf 1 januari een deel van het salaris zelf moeten ophoesten en de gemeente hogere ‘doorstroom-eisen’ stelt. Reden om het gesubsidieerde werk weer eens tegen het licht te houden.

so

m e t s u bs i di

74%

e

nog steeds subsidie in 2007

Bron: CBS

06

2 8 . 0 50 p er

n ne

Afbouw gesubsidieerde arbeid

20

wonnen’, stelt vakbondsbestuurder Ben Hoogendam, die voor het overige geen goed woord over heeft voor het gedrag van Impuls. ‘Het zijn managers en boekhouders.’ Reactie Impuls: ‘We zijn verheugd dat de medewerkers in elk geval nog een jaar kunnen blijven. Dit biedt ruimte om naar oplossingen te zoeken. De positie van de I/D’ers na 2009 blijft onzeker, omdat de verlaging van de subsidie niet structureel wordt gecompenseerd. In 2009 zullen alle partijen extra inspanningen verrichten om de kansen op doorstroming van I/D’ers te vergroten.’ Hoogendam is geen fan van de I/D-regeling: ‘Voor werkgevers zijn het goedkope krachten. Er is weinig stimulans om de ‘D’ uit te voeren en de ‘I’ staat zo langzamerhand voor inertie. Bovendien label je mensen in plaats van ze te waarderen voor hun zinvolle werk. Dat blijkt nu ook weer.’ Tegelijkertijd waarschuwt Hoogendam: ‘Mensen zomaar uit de I/D-regeling naar Pantar overhevelen is link. We zitten in een recessie. Als Pantar straks onvoldoende werk heeft, vallen daar ontslagen. Dan rest alleen nog de bijstand. De Abvakabo wil hierover graag in debat. Ik voorzie dat de uitstroom het eerste jaar nog wel lukt maar daarna in elkaar stort.’

in

26% uitgestroomd in 2007

wa a r

zi j

n ze gebleven?

Ex-Melketiers, fopbanen, geuskneuzen... heel wat namen zijn er al aan de werknemers in de Instroom/Doorstroomregeling (I/D) gegeven en lang niet altijd vleiend. Toch wordt aan het nut van gesubsidieerde arbeid niet getwijfeld. Het gaat vaak om werk in het onderwijs of de sociaal-culturele sector, dat anders niet gedaan zou worden. Ook de duizenden I/D’ers hechten waarde aan hun baan. Dat bleek dit najaar, toen de Amsterdamse welzijnsorganisatie Impuls aankondigde zijn zeventig I/D’ers te ontslaan. Reden: werkgevers moeten vanaf 1 januari een eigen bijdrage betalen aan het loon van hun I/D’ers. Voorlopig 10 procent. Het dreigende ontslag bij Impuls is van de baan. Zeven I/D’ers, die al een indicatie voor de Sociale Werkvoorziening hadden, kunnen daar terecht. Zo voldoet Impuls aan de gemeentelijke uitstroomeisen en behoudt ze haar subsidie. De discussie over de I/D-regeling is daarmee nog niet beëindigd. Vooral in de hoofdstad is er onrust onder de gesubsidieerde werknemers en de organisaties waar zij werken. Het gemeentebestuur wil de helft van het huidige bestand, ofwel zo’n duizend personen, naar een reguliere baan dirigeren. De bond voor overheidspersoneel Abvakabo FNV is blij dat Impuls afziet van collectief ontslag. ‘Het verdient geen schoonheidsprijs en het probleem is nog niet opgelost, maar we hebben een jaar ge-

Tekst: Michiel Wetzer, Jos Verdonk, Marcel Schor en Martin Brandwagt Illustratie: Pejo

3870 - zonder subsidie gestart na 1/1/2004 610 - met subsidie gestart na 1/1/2004

gestart in 2007 en na instroom in de uitkering gestart in 2007

650 - zonder ondersteuning door gemeente of UWV 310 - met ondersteuning door gemeente of UWV 870 150 390 50 400

- zonder ondersteuning door gemeente of UWV - met ondersteuning door gemeente of UWV - zonder subsidie - met subsidie - met pensioen, overleden of geëmigreerd

Gesubsidieerde arbeid is Zestiende eeuw

Rond 1900

Werkinrichtingen In steden ontstaan werkinrichtingen zoals het rasp- en spinhuis, waar weinig onderscheid gemaakt wordt tussen werklozen of gehandicapten. Werkinrichtingen zijn veelal particulier.

1930

Werkverschaffing In de crisisjaren worden werklozen ingezet bij het graven van kanalen en de aanleg van parken, zoals het Amsterdamse Bos. Betaling en werkomstandigheden zijn slecht. Vaak ver van de woonplaats.

Onder invloed van de arbeidersbeweging wordt meer onderscheid gemaakt tussen ‘onbruikbare armen en ziekelijke behoeftigen’ en gewone werklozen.

1952

1944

1939

Dienst Uitvoerende Werken (DUW) in het bevrijde zuiden. Werklozen worden ingezet voor ruilverkaveling. Bijnamen DUW: ‘Door Uitbuiting Winst’ en ‘Door Uitputiting tot Wanhoop’.

Afschaffing van de werkverschaffing.

1954

1969

Afschaffing DUW Er ontstaat krapte op de arbeidsmarkt. Voor een kleine groep werklozen blijft Aanvullende Werken (AW) bestaan.

GSW - Invoering gemeentelijke sociale werkvoorziening voor handarbeiders. De dienst is voor werklozen maar door krapte op de arbeidsmarkt ook voor gehandicapten.

1970-1985

Werklozen worden ondersteund in projecten als ‘Project mensen zonder betaald werk’ en ‘buurtwerkplaatsen’. Er zijn loonkostensubsidies voor werklozen.

Wet Sociale Werkvoorziening Regelt arbeidsomstandigheden in de sociale werkvoorziening. Sterke verbetering van rechtspositie en loon. Alleen voor gehandicapten.

DOSSIER

januari 2009 | MUG magazine

21

Dossier foto: fotonova.nl

foto: fotonova.nl

Dik tevreden met zinvolle Melkertbaan

Oppositie knokt voor behoud I/D-plekken

Muziektheater De Badcuyp in De Pijp wordt gerund door betaalde krachten, vrijwilligers, stagiaires en vijf I/D’ers, waaronder Peer van Swigchem.

De SP verzette zich tegen het dreigende ontslag van I/D’ers. Raadslid Maureen van der Pligt: ‘Impuls heeft onverstandig gereageerd.’

Van Swigchem (53) begon in 1996 bij de Badcuyp als vrijwilliger. ‘Ik liep er altijd langs als ik boodschappen ging doen bij de Albert Heyn, en zo ben ik er langzaam ingerold’, vertelt hij. Na een half jaar begon de Sociale Dienst aan zijn mouw te trekken. ‘Toen heb ik tegen De Badcuyp gezegd: jullie raken me misschien kwijt. Ik dacht dat ik tramconducteur of stadwacht zou worden. Maar er bleken toen ook Melkertbanen te zijn aangevraagd bij de Badcuyp. Ik kwam voor zo’n Melkert-baan in aanmerking.’ Peer van Swigchem is een vriendelijke, ietwat verlegen man met een indrukwekkende snor. Oorspronkelijk was hij leraar Engels en vertaler. Nu is hij als I/D’er chef technische en huishoudelijke dienst van De Badcuyp. Hij is als een soort manusjevan-alles verantwoordelijk voor de praktische gang van zaken. Van Swigchem repareert vaatwasmachines, doet schilderwerk en ontstopt de rioleringen van het voormalige badhuis. Dat doet hij met veel plezier, ook al zal hij nooit meer dan 120 procent van het minimumloon verdienen. ‘Natuurlijk wordt hier wel eens gepraat

over de veranderingen die voor de I/D’ers op komst zijn. Misschien staan onze banen op de tocht. Maar het past niet bij mijn karakter om me daar echt zorgen om te maken.’ Inmiddels heeft ook Van Swigchem een beoordelingsgesprek gehad bij Pantar. ‘Ze trekken en duwen aan je om je aan regulier werk te helpen. Je kunt zelfs complete opleidingen volgen. Pantar stelt maar twee voorwaarden: het moet relevant zijn voor een reguliere baan en de opleiding mag niet hoger zijn dan hbo-niveau. Ze hebben me gevraagd of ik misschien onderwijzer wilde worden. Natuurlijk heb ik daar aan gedacht maar ik moet ook rekening houden met mijn leeftijd. Kom ik nog wel aan de bak? Ik heb het hier naar mijn zin en blijf liever zitten waar ik zit.’ Van Swigchem vermoedt dat de aanpassingen van het I/D-beleid vooral zijn ingegeven om geld te besparen. Een oplossing ziet hij ook: ‘Laten ze dat hele re-integratiecircus maar afschaffen. Dan blijft er geld genoeg over om alle I/D’ers aan de slag te houden.’ Als de I/D-banen verdwijnen zal dat gevolgen hebben voor de exploitatie van De Badcuyp, die alleen kan draaien dankzij minimale personeelskosten. De medewerkers zijn zich daarvan maar al te zeer van bewust. Van Swigchem: ‘Een paar jaar geleden was er een demonstratie voor het behoud van de I/D-banen. Wij hebben daar toen met onze directie aan meegedaan.’

SP-Amsterdam stelde eerder al het beleid rond de I/D-werknemers in de gemeenteraad aan de kaak en organiseerde een demonstratie. Maureen van der Pligt over het dreigement van Impuls om I/D’ers op straat te zetten: ‘We wilden de gemeente laten weten: als jullie doorgaan met de plannen, dan is dit het resultaat.’ Van der Pligt: ‘Werknemers verhuizen van de I/D-regeling naar de Sociale Werkvoorziening. Dat gaat om zo’n tweehonderd mensen, ten koste van andere SW-ers. Op zich is het een goede optie voor de I/Dwerknemers, ook qua salaris. Maar in feite wordt het probleem verplaatst. SW’ers zijn duurder dan I/D’ers maar de Sociale Werkvoorziening wordt door het rijk betaald en gaat dus niet van het gemeentebudget af. Bovendien geldt de SW als regulier werk. Dat is natuurlijk kul want ook de SW is gesubsidieerd. Erken nu eens dat we iets met die I/D’ers moeten; door hun banen in echte banen om te zetten.’ Daarvoor heeft de SP een plan: de Amsterdamse Werkcentrale. ‘Hou op met zoeken naar reguliere arbeid voor mensen die teveel moeite hebben om regulier werk te vinden. Laat ze naar vermogen werken in

buurthuizen, bejaardenhuizen, sportverenigingen en al die andere sectoren die de laatste jaren financieel zijn uitgekleed en waar werk blijft liggen. Subsidieer ze tot regulier werk is gevonden. We moeten blijven werken aan de ontwikkeling van kansarme Amsterdammers. Maar we moeten ook erkennen dat er altijd een groep zal overblijven die tot z’n pensioen zorg van de gemeente nodig heeft.’ Van der Pligt haalt het NICIS aan, het onderzoeksbureau dat de kosten en zinloosheid van re-integratietrajecten becijferde. NICIS stelt dat het een politieke keuze is om iedereen koste wat het kost naar regulier werk te dirigeren. ‘Veel organisaties zoals kinderboerderijen, filmhuizen en buurthuizen overleven dankzij gesubsidieerde werk’, zegt Van der Pligt. ‘Ze hebben geen geld om I/D-ers zelf te betalen. I/D’ers ontslaan zorgt voor kaalslag bij voorzieningen die de leefbaarheid van de buurt vergroten. Dit mogen we als Amsterdam niet laten gebeuren.’ Van der Pligt vindt het jammer dat de discussie vooral over Impuls gaat. ‘Bij welzijnsinstelling Dynamo moeten ook I/Dmedewerkers weg als de plannen van het College doorgaan. Alle I/D-werkgevers die wij als SP hebben gesproken zeggen dat ze hun I/D-ers moeten ontslaan als de eigen bijdrage te hoog wordt. Voor een aantal is dat bij volgend jaar of nu al.’ Van der Pligt diende een motie in tegen het ‘dumpen van I/D-ers in de Sociale Werkvoorziening’. De motie werd verworpen.

van alle tijden 1990

1991

1995

Jeugdwerkgarantieplan (JWG) Jongeren tot 23 jaar krijgen werkgarantie. Gemeente spreekt van ‘sluitende aanpak’. Wel inkomen maar werk is niet voorhanden.

Banenpool Langdurig werklozen krijgen baan bij gemeentelijke of non-profit instellingen. Contract voor onbepaalde tijd. Loon tot 120 procent van minimumloon. Banenpool geldt als ‘eindstation’.

1998

JWG en banenpool worden samengevoegd in WIW. Nadruk op doorstroming naar regulier werk.

Melkertregeling Minister Melkert introduceert de Melkert 1, 2 en 3 baan: 1 lijkt op de banenpool; deelnemers in dienst bij instelling waar ze werken. Salaris wordt vergoed. Baan wordt aangemerkt als reguliere baan. Melkert 2 is loonkostensubsidie; 3 is werken met behoud van uitkering maar dat komt niet goed van de grond.

2004

2000

2006

Kabinet Balkenende maakt einde aan I/D en WIW regelingen. De 6225 lopende banen blijven behouden.

Instroom/Doorstroomregeling vervangt Melkert 1, met nadruk op doorstroming.

2007

Participatiebanen: werken met behoud van uitkering plus ‘onkostenvergoeding’.

Aanscherping WSW Ook in de WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) nadruk op doorstroming.

22

PORTRET

MUG magazine | januari 2009

Verhalenman wordt Stadsverteller ‘Ik wil Amsterdammers van alle leeftijden een podium geven’ Karel Baracs is al bijna twintig jaar wereldberoemd in Zeeburg als de Verhalenman. Op 13 november werd hij door burgemeester Cohen benoemd tot Stadsverteller.

tekst Jos Verdonk foto fotonova.nl

R

uim dertig jaar was Karel Baracs (1950) werkzaam in het onderwijs. Hij stond eerst zestien jaar voor de klas en werd vervolgens fulltime Verhalenman. Op zijn bakfiets met koffers en kostuums bezoekt hij alle basisscholen in Zeeburg. Baracs was zelf als jongetje een langzame leerling. Je zou ook kunnen zeggen dat de kleine Karel een dromer was. ‘Mijn ouders hadden mij wat te hoog ingeschat. Op twee scholen, het Vondelgymnasium en het Hervormd Lyceum Zuid, bleef ik in totaal vier keer achter elkaar zitten. Dat is een record volgens mij’, grinnikt hij bij de herinnering. ‘Ik was een speels kind, origineel in mijn gedachten, creatief. Maar ik was er niet op uit om leraren te pesten. Een grapjesmaker was ik wel. Ze wisten zich geen raad met dat jongetje.’ Toch kwam het uiteindelijk nog goed met Karel. Het IVO (Individueel Voortgezet Onderwijs) was zijn redding. Daarna rondde hij de havo succesvol af en stond hij voor een moeilijke keuze. ‘Ik twijfelde tussen een theateropleiding en de pedagogische academie.

‘Ik was als Verhalenman de ambtenaar met de leukste baan’ Maar omdat ik te speels was, stond ik niet in de realiteit. Ik voelde intuïtief aan dat ik niet ‘geaard’ was. Het vak van leraar vraagt meer discipline dan het vak van acteur. Daarom heb ik uit een soort zelfbescherming gekozen voor de pedagogische academie. Daar heb ik nooit spijt van gehad. Ik weet niet of ik het als acteur zou hebben gered.’ Baracs werd onderwijzer, maar bleef toneelspelen. Aanvankelijk deed hij dat voor de klas en vanaf 1990 overal en nergens, als rondreizende Verhalenman. Voor de kleintjes bedacht hij het project de Bakfietstour. Met zes kleuters in de bak verkent hij de stad en is hij op zoek naar verhalen en taal. Voorbijgangers worden aangesproken en hun verhalen staan aan de basis van geïmproviseerde voorstellingen op straat. Het project de Verhalenshow is er voor de oudste groepen van de basisschool. In de eerste week krijgen alle kinderen van de groepen zes, zeven en acht een workshop

Stadsverteller Karel Baracs heeft het verhalen vertellen niet van een vreemde verhalen vertellen. ‘Die verhalen mogen overal over gaan,’ vervolgt Baracs, ‘maar ze mogen niet heftig zijn. Ze mogen over blijdschap gaan, maar ook over angst, boosheid of verdriet. Elk kind heeft wel een paar verhalen die gewoon leuk zijn om te vertellen en die zoeken we.’ In de tweede week van dit project gaat Baracs aan de slag met de verteltalentjes die hij inmiddels heeft ontdekt. ‘Aan het eind van die week weet ik wie er aanleg heeft voor vertellen en die nodig ik uit. Daar ga ik dan nog een week mee verder. Op vrijdag geven we dan een voorstelling voor alle deelnemers en soms ook voor de andere klassen en de ouders. Dan vertellen zes kinderen op het podium van de aula elk een verhaal. Stel je voor wat dat voor een kind betekent. Om tien minuten op het toneel te staan, helemaal alleen.’ Baracs heeft het verhalen vertellen niet van een vreemde. Hij is er erfelijk mee belast van beide kanten. Een van zijn directe voorvaderen is de schrijver en taalkundige Jacob van Lennep (1802-1868). De vader van Karel, Sándor Baracs, vluchtte in de jaren twintig voor het dictatoriale regime in Hongarije naar Duitsland. Maar ook daar was de joodse Baracs senior niet veilig. Via München en Frankfurt kwam hij in 1927 in Amsterdam terecht. ‘Mijn vader was een wandelend stuk Europese geschiedenis. Hij was een idealistische communist, die zich uiteindelijk ontwikkeld heeft tot humanist. Hij vond het zo heerlijk om Nederlands te leren dat hij daardoor zijn Hongaars heeft verwaarloosd. Hij had zoveel taalgevoel dat hij perfect Nederlands sprak. Mijn vader was een flamboyante man, een echte mensenman. Hij was charmant en hield van vrouwelijk schoon. Toen hij nog

niet zo lang in Nederland was, droeg hij op een feest een bloem in zijn knoopsgat. Een meisje vroeg daar aan hem: “Wat heb je daar in je knoopsgat?” Mijn vader meende dat zij een oogje op hem had, want verstond: “Wat heb je daar in je knoop, schat?” Toen heeft hij een blauwtje gelopen.’ In de Tweede Wereldoorlog dook Sándor Baracs onder bij de familie van Mies Boissevain-van Lennep. Op zijn onderduikadres onmoette hij haar zuster, Hester van Lennep. Ze werden verliefd. Hester werkte in het verzet samen met haar neven Jan Karel en Gideon Boissevain, die voor hun verzetswerk de hoogste prijs betaalden: ze werden in 1943 gefusilleerd door de Duitsers. ‘Mijn moeder Hester redde tachtig joodse kinderen uit de crêche aan de Plantage Middenlaan. Maar haar grootste verzetsdaad was dat ze anno 1944 met een joodse man wilde trouwen’, vertelt Baracs. ‘Ze zijn nog in bezettingstijd stiekem getrouwd door een burgemeester die dat met gevaar voor eigen leven deed. Dat maakt dit verhaal voor mij nog intenser. Van alles wat ik vertel, vinden de kinderen van Amsterdam dit altijd het allermooiste verhaal.’ De Verhalenman vertelt het verhaal van zijn ouders elk jaar rond vier mei in het Verzetsmuseum. Burgemeester Job Cohen was er zo van onder de indruk dat hij zich sterk maakte om Baracs voor twee jaar te benoemen tot Stadsverteller van Amsterdam. Cohen gaf de nieuwbakken Stadsverteller een drietal opdrachten mee: het uitdragen van de canon van Amsterdam, het met verhalen opluisteren van evenementen en het bouwen van bruggen tussen de bewoners van de stad. ‘Ik ben er niet alleen om verhalen vertellen,’ vervolgt Baracs, ‘maar ook om naar verhalen te luisteren. Als Stadsvertel-

ler wil ik Amsterdammers van alle leeftijden een podium geven.’ Baracs komt uit een artistiek en intellectueel milieu. ‘Ik ben grootgebracht door ouders met heel veel levensvreugde, met veel interesse in kunst en natuur. We gingen met het gezin de natuur en de theaters in. Ik ben opgegroeid met Rembrandt, Johannes Vermeer en Jeroen Bosch, maar ook met de opera’s van Mozart. En tijdens het wandelen vertelde mijn vader verhalen.’ Het allereerste optreden van Baracs junior vond plaats in 1956. Het was het jaar van de Hongaarse opstand. Veel Hongaren vluchtten toen voor het Stalinistische bewind naar Nederland, waaronder neven en achterneven van Sándor Baracs. ‘Mijn vader heeft toen een comité opgericht en een groot feest georganiseerd om geld op te halen voor deze vluchtelingen. Ik mocht toen als jochie optreden met kerstliedjes. Ik had destijds zo’n klein viooltje. Daar heb ik op gekrast en daarbij gezongen. Ik was toen al een klein verhalenmannetje van zes. Ik heb als kind zoveel verhalen over de oorlog gehoord. Ik ben er als jongetje van de jaren vijftig mee grootgebracht. De oorlog zit in mijn systeem. Maar ik denk ook wel eens: nou is het genoeg. Ik ben beïnvloed door mijn ouders en ik hou van ze, maar ik mag anno 2008 ook verder met mijn eigen leven. Ik ben meer dan alleen het kind van mijn ouders.’ Sinds vorig jaar is Baracs niet langer de ambtenaar met de leukste baan, maar als Stadsverteller zelfstandig ondernemer. Met zijn vrouw Mieke richtte hij de Maatschap Baracs op, een bedrijf dat voorstellingen, workshops en cursussen levert aan basisscholen en aan studenten van pedagogische academies. ‘We zijn in business gegaan. Mieke is mijn zakelijk leider. Die is ‘geaard’, en hoe! Voor het bedrijf betekent ze alles. Ze neemt nieuwe opdrachten aan, verstuurt offertes en nota’s, maar ze bouwt ook aan de decors, schrijft mee aan de verhalen en maakt foto’s tijdens de voorstellingen. Ik heb moeite gedaan om van een zwever een sterke man te worden. Het heeft mij vele jaren van mijn leven gekost om te ‘aarden’. Ik heb mijn vrienden en partners zelfs volgens dat criterium uitgekozen. Mensen die met beide voeten in de klei staan. En ik ben heel begeesterd omdat ik goed in dit vak zit. Het maakt me heel erg blij. Ik krijg ook zoveel leuke reacties, het is bijna onvoorstelbaar.’

SPORT

januari 2009 | MUG magazine

23

Ilona Lenten met pupil John Dankwa. (foto Hilco Koke)

Met Lenten in de hoek verlies je niet Hometrainers zoemen, loopbanden gieren, vuisten beuken op zakken en er hangt een geur zoals die in een boksschool hoort te zijn, want vers zweet druipt van zo’n vijftig trainende boksers.

V

oor degenen die het nog steeds niet beseffen: boksen, het allerlaatste mannenbolwerk, is niet meer. Bokslegende Bep van Klaveren draait zich ongetwijfeld in zijn graf om, maar vrouwelijke boksers hebben hun intrede gedaan. En een bokstrainster was nog maar een kwestie van tijd. Ilona Lenten heeft inmiddels haar plaatsje in de ring ingenomen. Of die jongens haar accepteren? Ja, wat dacht je dan! Ze maken een keuze om bokser te worden en dan moet je niet zeiken dat je getraind wordt door een vrouw. De meeste trainers hebben eelt op hun vuisten en getekende koppen. Niet Ilona Lenten. Zelf heeft ze nooit in de ring gestaan. Mocht niet van haar moeder! Niet dat ma er bang voor was dat haar dochter iets zou overkomen, maar meer voor Ilona’s gebit. Moeder had zich blauw betaald aan haar beugels. Ze moest er toch niet aan denken dat er een ‘stamperd’ vol op dat gebit kwam. Om nou te zeggen dat ze een trutje is, gaat ook weer te ver. Ilona Lenten, 29 jaar, schijnt een ‘lekkere’ rechtse in huis te hebben. In sportschool Kops trekt ze regelmatig de bokshandschoenen aan om een partijtje met een van haar jongens te sparren. Of ze dan gespaard wordt? ‘Ze hebben respect voor mij’, klinkt het overtuigend. ‘Ze slaan niet echt door en ik probeer zoveel mogelijk klappen te ontwijken. Ik mag dan nooit wedstrijden gevochten hebben maar heb een goede techniek. Of het een voordeel is dat ik vrouw ben? Ja! Als ze problemen hebben, komen ze sneller naar mij toe.’ Hoe Lenten in de bokssport

is geraakt? Tussen windsels, bokshandschoenen, sporttassen en geleund tegen de touwen van de boksring gaat ze dat even uitleggen. ‘Mijn vader,’ vertelt ze, ‘heeft jaren aan boksen gedaan. Als kind ging ik altijd mee. Op organisatorisch vlak is mijn vader altijd actief gebleven in het Amsterdamse boksen. Zo ben ik erin gerold. Een paar jaar geleden heb ik mijn officiële boksdiploma gehaald. Van mijn cursus was ik de beste. Iedere avond zit ik hier op de boksschool. Dit is mijn leven.’ Naast Ilona staat een rijzige jongen met ingetapete handen een paar bokshandschoenen aan te trekken. ‘Ik heb er zin in’, fluistert hij verlegen naar Lenten. Waarmee Marciano Hendriks, 18 jaar en vijfenzeventig kilo aan spieren en botten, het gevecht bedoelt. Tussen de touwen door stapt Hendriks de ring in en begint te ‘dansen’ zoals alleen boksers dat kunnen. ‘Heb je een papieren zakdoekje voor een eventuele bloedneus bij je’, vraagt Lenten bezorgd. Je moet wel het inlevingsvermogen van een blok graniet hebben om niet te zien dat er een band is tussen die twee. ‘Marciano is een pupil van mij’, verklaart Lenten geheel overbodig. ‘Zijn debuut in de ring was een drama. De eerste drie partijen verloor hij. Ik heb behoorlijk op hem in moeten praten want ik weet dat hij barstensvol talent zit.’ Met succes. Van de negen gevechten heeft hij er zes gewonnen. Hendriks komende gevecht vindt deze maand plaats in het Zonnehuis. In dat ultieme bokstempeltje in Tuindorp-Oostzaan is de middengewicht van plan om zijn tegenstander van

jetje te geven. Of hij bang is? ‘Niet voor mijn tegenstander’, verklapt hij tussen zijn training door. ‘Meer voor mijzelf, dat ik mijn techniek vergeet. Mentaal ben ik heel sterk. De hele dag hou ik mijzelf voor dat ik de beste ben. Doe ik mijn ogen dicht, zie ik dat gevecht voor me. Als ik een knockout visualiseer, dan lukt me dat ook. Ik haal alles uit de kast om te winnen.’ En laat die Hendiks nou ook nog eens het ongekende mazzeltje hebben dat hij, tijdens zijn gevecht, wordt verzorgd door Ilona Lenten. ‘Met Ilona in de hoek heb ik nog nooit verloren. In de minuut rust tussen het gevecht, praat ze op mij in. Geeft mij tactische aanwijzingen. Daar heb ik veel aan, want ik sla dat goed op in mijn hoofd.’ En mochten er nog idioten zijn die denken dat vrouwelijke boksers manwijven zijn met lage voorhoofden, die, als je ze in een weiland zet, onmiddellijk gras gaan grazen, dan wordt dat onmiddellijk door Naomi Olenski afgestraft. Olenski, 25 jaar, is niet alleen een mooie meid maar studeert ook nog eens rechten. Op de vraag wat haar de ring indreef, is het antwoord even simpel als onthutsend: het dansen. Gek op dansen was ze, maar na haar verhuizing naar Amsterdam kon ze geen goede dansschool vinden. Totdat ze een keer met haar boksende broertje meeging naar Kop’s gym. Inmiddels heeft ze al zes officiële partijen gevochten waarvan de winst honderd procent was. ‘Een grote opluchting’, is het antwoord op de vraag hoe het voelt als een gevecht is afgelopen. ‘Het is net een tentamen, als je dat haalt geeft dat een lekker gevoel. Voor een partij heb ik altijd keihard gewerkt. Ie-

der gevecht is voor mij nieuw. Ik ken mijn tegenstander nooit. Dat is wel eens heel vervelend. Maar ik ben heel blij met mijn trainers Ilona en Raymond Joval. Die twee zeggen dingen die heel belangrijk zijn.’ Je moet niet aan Lenten of Olenski vragen of damesboksen een veredelde kermisattractie is want dan word je afgestraft met droge cijfers. ‘Alleen al in het district Noord-Holland zijn er jaarlijks twintig partijen’, beweert Ilona Lenten, in het dagelijks leven werkzaam op de Albert Cuijp. ‘We zijn laatst naar een groot internationaal toernooi in Zweden geweest. In vier ringen werd daar de hele dag gebokst, wat staat voor vierhonderd partijen. Een ring was speciaal voor vrouwen.’ Of vrouwen dynamiet in hun knuisten hebben daar wil Olenski wel antwoord op geven. ‘Natuurlijk! Vrouwen slaan heel hard. Maar boksen is vooral de techniek, zoals puntjes scoren en dan weer wegdraaien. Overigens, in Zweden won ik het toernooi in mijn klasse.’ Hoe haar komende gevecht gaat aflopen, daar laat Olenski geen misverstanden over bestaan. ‘Ik ga winnen. Je kunt moeilijk in het Zonnehuis verliezen. Helemaal niet met Joval en en Lenten in de hoek.’

André Stuyfersant ‘Boksklassieker Amsterdam/Rotterdam’ Zaterdag 17 januari, aanvang 20.00 uur Toegang 10 euro Zonnehuis, Zonneplein 10, Amsterdam-Noord

24

ADVERTENTIE

MUG magazine | januari 2009

Goede voornemens Het nieuwe jaar is aangebroken. Tijd om even stil te staan bij uw goede voornemens. Wat wilt u in het nieuwe jaar bereiken? En hoe wilt u daaraan werken? Misschien kunnen wij u helpen! Goed voornemen: ik wil werken Lukt het u niet om een baan te vinden? Schrijf u dan in bij een Werkplein (voorheen Marktplein). Bij DWI helpen we niet alleen mensen met een uitkering, maar ook NUG’ers. NUG’ers zijn Niet Uitkeringsgerechtigden. Dat houdt in dat wij u ook helpen als u moeite hebt met het vinden van werk en geen uitkering krijgt, maar wel graag wil werken voor minimaal 12 uur in de week. Goed voornemen: ik wil sparen Denk eraan dat alle kleine beetjes helpen. Begin bijvoorbeeld met het sparen van €1 per dag. Na een jaar hebt u dan ruim € 360 euro. Blijf sparen en binnen 3 jaar hebt u al meer dan €1000 op uw rekening. Daar kunt u veel mee doen. En dat voor € 1 per dag.

Goed voornemen: ik wil minder kopen Gelooft u het als er bij een winkel staat dat zij 15% korting hebben? Soms is dat werkelijk zo, maar het gebeurt ook vaak dat de originele prijs veel hoger was dan in andere winkels. Bedenk ook altijd of u de product of dienst wel echt nodig hebt. Vaak maken kortingen mensen hebberig. En ontvangt u wel eens post met het bericht dat u iets hebt gewonnen? Negeer deze brieven, want ze kosten u alleen maar geld.

Tip! Kijk regelmatig op de site van de Dienst Werk en Inkomen (DWI): www.dwi.amsterdam.nl. Als u klikt op ‘ik heb weinig geld’ kunt u lezen over onze voorzieningen. U hoeft geen klant van DWI te zijn om daarvoor in aanmerking te komen. Kijk dus of u er recht op hebt, want misschien levert u dat geld op. U kunt ook bellen voor informatie: (020) 346 3636.

Het overzicht kwijt? Maak een begroting!

Goed voornemen: ik wil minder energiekosten Bent u geschrokken van de energierekening? Kijk dan bij het aanschaffen van producten hoeveel energie ze verbruiken. Ook kunt u verschillende energieleveranciers met elkaar vergelijken. Let dan wel goed op of alle kosten bij de prijs zijn inbegrepen, zoals BTW, transportkosten en belastingen. Als u besluit over te stappen, lees dan ook goed wat er in uw oude contract staat over de opzegtermijn.

Komt u niet altijd uit met uw geld? Verandert er iets in uw situatie? Of bent u het overzicht kwijt? Maak dan een begroting. Zo weet u precies hoe u ervoor staat. Wat is een begroting precies? Letterlijk betekent begroting ‘de voorlopige berekening van inkomsten en uitgaven voor het komende jaar’. Verwachte inkomsten en uitgaven worden dus vooraf op papier gezet. In privé-situaties wordt vaak maandelijks een begroting gemaakt. U kunt ook het beste per maand een begroting maken.

Tip! U kunt op ontzettend veel manieren energie besparen. Op www.milieucentraal.nl leest u alles over goedkoper wassen, drogen, warm water, verwarmen, koken, verlichten en het verbruik van koelkast, computer, tv en andere apparaten. Een voorbeeld van een tip: als u de thermostaat overdag 1 graad lager zet, bespaart u gemiddeld 7% op uw stookkosten. foto: Ilse Koerselman

€ 50 extra Hebt u een laag inkomen? Dan hebt u recht op € 50, die de gemeente eenmalig geeft aan Amsterdammers met een laag inkomen. U krijgt het bedrag automatisch op uw rekening gestort als u bekend bent bij de gemeente, bijvoorbeeld omdat u een uitkering ontvangt. Ook stuurt de gemeente brieven naar mensen die voorheen een laag inkomen hadden. Heb ik een laag inkomen? U hebt recht op de € 50 als uw netto maandinkomen niet hoger is dan: Jonger dan 65 jaar

Jasmin: “Ik heb mij vaak voor gratis acties opgegeven. Soms zit je er gelijk aan vast als je niet snel genoeg opzegt. Nu heb ik mij gratis aangemeld op: www.james4you.nl. Dat is een online herinner- en opzegservice, heel handig. En ze bieden meer dan dat. Zo wilde ik laatst mijn loterij opzeggen, omdat er toch ongemerkt elke maand best veel geld van mijn rekening wordt afgeschreven. Op James4You vond ik toen een standaard opzegbrief, waardoor ik het zo gedaan had.

65 jaar of ouder

alleenstaande

€ 1.020

€ 1.116

alleenstaande ouder

€ 1.311

€ 1.376

getrouwd of samenwonend

€ 1.457

€ 1.531

Hebt u een laag inkomen, maar geen € 50 of een brief ontvangen? Dan kunt u tot uiterlijk 1 februari 2009 een aanvraag indienen. Vanaf 5 januari kunt u een aanvraagformulier opvragen via (020) 346 3636.

Hoe maak ik een maandbegroting? Omdat uw inkomsten en uitgaven niet elke maand even hoog zijn, is het verstandig om een gemiddelde maandbegroting te maken. Als u daarmee begint, is het aan te raden om zoveel mogelijk gegevens over uw inkomsten en uitgaven bij de hand te houden, zoals bankafschriften, verzekeringspapieren en jaaropgaven. Rond de bedragen af, die u invult. Ga als volgt te werk: Schrijf al uw inkomsten op, zoals • Uitkering/salaris • Belastingteruggave • Huurtoeslag • Kinderopvangtoeslag • Zorgtoeslag • Tegemoetkoming schoolkosten Let op: als u een bedrag bijvoorbeeld eens in de 3 maanden ontvangt, deel het bedrag dan door 3 en schrijf de uitkomst op uw maandbegroting. Schrijf al uw uitgaven op. Kijk uw vaste lasten na op uw bankaf-

schriften. Denk aan: • huurrekening • energierekening • telefoonrekening • verzekeringspremiesgemiddeld bedrag aan kleding • gemiddeld bedrag aan meubelen of huishoudelijke apparaten. • huishoudgeld Let op dubbelingen: schrijf de huurtoeslag niet op bij uw inkomsten, als u het bedrag aftrekt van de huur. En noem bepaalde kosten bijvoorbeeld alleen bij de vaste lasten en niet bij de huur. Kan ik hulp krijgen? Tip! U kunt gemakkelijk en snel een begroting maken met het gratis hulpprogramma van Nibud: www.nibud.nl> Consumenten > Geldzaken op orde > Persoonlijk Budgetadvies. Of ga direct naar: http://nibud. service.nl/pba2008/ Bij schuldhulpbureaus kunt u gratis hulp krijgen bij het maken van een begroting. Kijk op www.dwi.amsterdam.nl > ik heb weinig geld > hulp bij schulden voor adressen van schuldhulpbureaus, of bel (020) 346 3636. De schuldhulpbureaus helpen u ook graag als u geen schulden hebt, maar bijvoorbeeld wel moeite hebt uw inkomen te beheren. Zo hebben zij ook gratis handige en leerzame budgetcursussen voor u. Hebt u wel schulden, dan kunt u samen kijken hoe u uw schulden kunt oplossen.

25

januari 2009 | MUG magazine

Zorg en sociale zekerheid in 2009 Geen rust voor de minima in 2009, ook dit jaar verandert er weer van alles. Hieronder de belangrijkste wijzigingen op een rijtje. Sommige hebben nog de status van wetsvoorstel. In dat geval staat er een sterretje (*) achter.

Zorg Basisverzekering ƒ Er in Behandeling van ernstige leesblindheid bij kinderen die op 1 januari 2009 zeven of acht jaar oud zijn. ƒ Er uit Sta-op-stoelen met uitsluitend een sta-op-functie • Allergeenvrije en stofdichte bedhoezen • Faxapparatuur voor auditief gehandicapten • Middelen tegen erectiestoornissen • Slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen). Uitzondering: epilepsie, angststoornissen, psychiatrische problematiek en terminale zorg. ƒ Eigen bijdrage psychotherapie Is per 1 januari vervallen. De eigen bijdrage voor eerstelijns psychologische zorg blijft bestaan. ƒ Verplicht eigen risico Wordt verhoogd met vijf euro naar 155 euro. Het eigen risico geldt niet voor de huisarts, (de meeste) tandheelkundige zorg tot 22 jaar, verloskundige zorg en kraamzorg. ƒ Compensatie voor verplicht eigen risico Deze compensatie geldt in 2009 ook voor mensen die hoge kosten maken voor medisch-specialistische zorg of ziekenhuiszorg. ƒ Hardere incasso voor wanbetalers (*) Verzekerden met twee maanden betalingsachterstand krijgen eerst een betalingsregeling aangeboden. Daarna wordt hun premie verhoogd (dertig procent boven de standaardpremie). Deze verhoging gaat in bij een betalingsachterstand van zes maandpremies en wordt door de overheid ingehouden op het inkomen of de zorgtoeslag.

indicatie waarbij het aantal uren begeleiding minder wordt, of • u krijgt geen nieuwe indicatie en daarom ook geen AWBZbegeleiding meer, omdat uw beperkingen te licht zijn. Geen AWBZ-begeleiding meer, dan gewenningsperiode. Wie geen nieuwe indicatie krijgt, kan de begeleiding op een andere manier regelen. Bijvoorbeeld door hulp te zoeken in de naaste omgeving of zelf de begeleiding in te kopen. Deze mensen kunnen daar ondersteuning bij krijgen van MEE (Vereniging voor ondersteuning bij leven met een beperking). Wie zijn AWBZ-begeleiding in de loop van 2009 verliest, krijgt een gewenningsperiode. Deze is als volgt geregeld: mensen die vóór 1 juli 2009 recht op AWBZ-begeleiding verliezen, krijgen een gewenningsperiode van zes maanden; • mensen die tussen 1 juli en 30 september 2009 recht verliezen, krijgen drie maanden; • mensen die tussen 1 oktober en 31 december 2009 recht verliezen, krijgen drie maanden. ƒ Veranderingen eigen bijdrage De eigen bijdragen AWBZ en WMO zijn in 2009 niet langer aftrekbaar van de belasting. In plaats daarvan komt een korting op de eigen bijdrage.

tekst Martin Brandwagt Illustraties Eddo Gorter

ƒ Sollicitatievrijstelling alleenstaande bijstandsouders (*) Bijstandsmoeders - en vaders met kinderen jonger dan vijf jaar hoeven desgewenst niet meer te solliciteren. De vrijstelling duurt maximaal zes jaar. In deze periode zijn ze wel verplicht scholing te volgen. ƒ  Uitbreiding Langdurigheidstoeslag (*) Mensen met een baan die langdurig op het minimum leven én die geen uitzicht hebben op een hoger inkomen kunnen een langdurigheidstoeslag krijgen. Nu alleen voor mensen met een uitkering. en verder: ƒ Onvolledige AOW Vanaf 1 juli 2009 krijgen ook Amsterdamse 65-plussers met een onvolledige AOW automatisch een aanvullende bijstandsuitkering. De Sociale Verzekeringsbank betaalt dan beide uitkeringen. Deze praktijk bestond al in vele gemeenten, maar nog niet in de hoofdstad. ƒ Toeslag voor AOW-ers en ANWers extra omhoog (*) De toeslag die mensen met een AOW- en ANW-uitkering krijgen, wordt met ingang van 1 januari 2009 extra verhoogd naast de gebruikelijke indexering. Voor AOW’ers gaat de toeslag met 256 euro per jaar extra omhoog. ANW’ers krijgen er 20 euro per jaar extra bij. ƒ Wajong (*) Veel besproken en er gaat veel veranderen, alleen pas vanaf 2010. Laten we hier buiten beschouwing.

Sociale zekerheid AWBZ en WMO Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) en Bureau Jeugdzorg (BJZ) gaan vanaf 1 januari alle bestaande indicaties en nieuwe aanvragen voor AWBZ-begeleiding op een nieuwe manier beoordelen. Het onderscheid tussen activerende en ondersteunende begeleiding vervalt. ƒ Mensen krijgen geen indicatie meer voor begeleiding als het gaat om beperking bij Persoonlijke verzorging (eten en drinken, wassen en aankleden) • Huishoudelijk leven (maaltijden, kleding verzorgen, lichte schoonmaak) • Sociaal leven (sociale contacten en activiteiten buitenshuis) • Psychisch welbevinden (depressie, angst, eenzaamheid). Mensen die vanwege psychosociale problemen recht hadden op ondersteunende begeleiding in dagdelen of op persoonlijke verzorging (de ‘grondslag psychosociaal’), kunnen vanaf 1 januari bij de gemeenten terecht. Dat zijn mensen die bijvoorbeeld thuisloos of verslaafd zijn. Dit valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). ƒ Wat betekent het concreet? u krijgt een nieuwe indicatie en er verandert niets aan de begeleiding; of • u krijgt een nieuwe

Werkloosheidswet (WW) ƒ Passende arbeid vervalt na een jaar (*) Vanaf 1 juli 2009 moeten mensen die langer dan een jaar een WW-uitkering ontvangen, elk werkaanbod aanvaarden, ook als dat op lager niveau ligt, ook als het loon lager is dan de uitkering. Het nieuwe loon wordt aangevuld met de WW-uitkering. Geldt voor mensen die na 1 juli 2008 werkloos zijn geworden. WAO/WIA Gedeeltelijk) arbeidsongeschikten kunnen een participatieplaats krijgen van het UWV of de gemeente. Ook krijgen ze scholing en een premie. Wet Werk en Bijstand ƒ Geen bijstand tussen 18 en 27 jaar. (*) Jongeren die zich melden voor een uitkering krijgen een aanbod voor een baan, een vorm van scholing of een combinatie van beide. Als zij werk accepteren, krijgen ze salaris van de werkgever, bij acceptatie van een leeraanbod krijgen ze een inkomen dat even hoog is als de bijstandsuitkering. Weigering betekent: geen uitkering.

Inkomstenbelasting

Aftrek levensonderhoud Als u uitgaven voor levensonderhoud voor een kind hebt, mag u hiervoor een vast bedrag in aftrek brengen. Dit mag alleen als u geen recht hebt op kinderbijslag voor dit kind. Ook mag het kind geen recht hebben op studiefinanciering.

Diversen Pardonregeling afgelopen De pardonregeling voor vreemdelingen die nog onder de oude vreemdelingenwet vallen, is op 1 januari 2009 afgelopen. Dit heeft geen invloed op nog lopende bezwaar- en beroepsprocedures. Huren Stijgen per 1 juli 2009 met maximaal het inflatiepercentage over 2008, naar verwachting ruim twee procent. Energieprijzen Gaan in januari fors omhoog. Een gemiddeld huishouden zou per jaar 160 euro meer moet betalen. Dit is een echo van de hoge internationale olieprijs tussen mei en oktober 2008. Wanneer de olieprijs op het huidige lage peil blijft, zal de gasprijs per 1 juli 2009 weer omlaag gaan. Rechtsbijstand (*) Het financieel belang gaat omhoog. Dit is het minimum bedrag waarover een conflict moet gaan, wil iemand een toegevoegde advocaat krijgen. Onder de 250 euro moeten burgers het zelf oplossen, pas daarboven is gesubsidieerde rechtsbijstand mogelijk.

In de MUG van maart 2009 komen we er uitgebreid op terug: de aangifte inkomsten- Accijnzen legale drugs belasting over 2008. We geven vast deze Een pijpje pilsener (0,3 liter) wordt 2,3 eutwee wijzigingen: rocent duurder. De accijnzen op de overige bieren gaan evenredig omhoog. Ziektekosten Geen accijnsverhoging op wijn en gedesDe premie zorgverzekering voor het basis- tilleerd. Evenmin op tabak. pakket is niet langer aftrekbaar, evenmin als de inkomensafhankelijke bijdrage zorg- Prijzen openbaar vervoer verzekeringswet (Zvw). Treinkaartjes en strippenkaarten worden De premie voor de aanvullende zorgver- 4,5 procent duurder. Uitzondering: stripzekering blijft aftrekbaar. Men hoeft geen penkaarten gekocht in tram, bus en autorekening te houden met de in 2008 ontvan- maat (twee, drie en acht strippen). gen of terugbetaalde zorgtoeslag. Het reductietarief (o.a. voor ouderen, Kosten voor brillen, protheses, ooglase- gehandicapten) blijft 34 procent van het ren en dergelijke zijn ook nog aftrekbaar, voltarief. ƒ Drempel De drempel van de aftrek wordt verlaagd van 11 naar 1,65 procent. Alleen het deel van de uitgaven dat uitkomt boven het drempelbedrag is aftrekbaar, met een minimum van 115 euro.

Bronnen: Zorgverzekeraars Nederland; ministeries van VWS, SZW, VROM, Justitie, Financiën,Verkeer & Waterstaat; Belastingdienst; Belastingforum; DWI Amsterdam; NUON

26

ADVERTENTIE

MUG magazine | januari 2009

Advocatenkantoor






 
 

de Binnenstad Binnengasthuisstraat 148 1012 ZG Amsterdam T 020 - 627 18 16

www.binnenstadadvocaten.nl

(
#$ #'$

 "
%$"  (
"#"$

(
"$
(
$""$

(
"  "$

Heeft U problemen met Uw uitkering?

:OALSsHETUITBLIJVENVANBETALINGEN





sAFWIJZINGVANUWUITKERING







sBEÑINDIGINGVANUWUITKERING







sTERUGVORDERING







sSTRAFKORTING

7IJBIEDENUDESKUNDIGEHULP#LIÑNTENMETEENINKOMEN OPMINIMUMNIVEAUZIJNGEENOFZEERWEINIG KOSTENVERSCHULDIGD(ETEERSTEGESPREKISALTIJDGRATIS

!DVOCATENKANTOOR Walker & Wittensleger

Chauffeur worden? Schrijf je in op het Tuk Tuk project van het DWI Amsterdam!

(UNZESTRAATs7%!MSTERDAM 4EL s&AX 

De Tuk Tuk Company biedt een duaal traject aan voor mensen die op zoek zijn naar een uitdagende baan in de vervoersbranche. Wij zoeken ondernemende mensen, in bezit van rijbewijs B en minimaal 3 jaar rijervaring. U spreekt redelijk Nederlands en Engels en bent in bezit van verklaring omtrent gedrag (VOG). Wij vragen een minimale beschikbaarheid van 24 uur per week.

Word vrijwilliger www.hartstichting.nl

KopOuders NEEM CONTACT OP! SIBIO Tuk Tuk Company

Postbus 336 / 2000 AH Haarlem / Telefoon: 023 540 48 04 / Fax: 023 540 48 06 Email: [email protected] / Internet: www.sibio.nl Email: [email protected] / Internet: www.tuktukcompany.nl

Kopouders biedt ouders met verslavings- of psychische problemen de mogelijkheid om in een chatbox een online groepscursus te volgen. JellinekMentrum helpt hierin de ouders met verschillende opvoedvragen. De volgende cursus start weer op 14 januari 2009. Aanmelden via de website http://www.kopopouders.nl/

DE BIJSTANDSBOND EN ADVOCAAT MARC VAN HOOF

Inloopspreekuur Juridische en sociale begeleiding Iedere dinsdag en donderdag van 11.00 - 16.00 uur

Sauna/Badhuis Da Costa op de Da Costakade 200 in Amsterdam zoekt vrijwillig(st)ers. Van de faciliteiten als sauna, zonnebank etc. kan gratis gebruik gemaakt worden.

We gaan mee naar spannende gesprekken Da Costakade 162, Amsterdam Telefoon: 020 - 689 8806

Voor aanmelding en info vraag naar A. Verrips. tel:020-6125946 of 06-28168216

S E RV I C E

januari 2009 | MUG magazine

27

Wet & Wijzer Sociaal Raadslieden

Gang van Zaken

Het Juridisch Loket

www.juridischloket.nl 0900-8020 Bij de Sociaal Raadslieden kunt u terecht voor kostenloos sociaal-juridisch advies.

In ‘Gang van Zaken’ worden problemen van uitkeringsgerechtigden in een breder kader geplaatst.

Het Juridisch Loket richt zich op het verstrekken van gratis informatie en advies aan burgers in geval van juridische vragen.

Terugvordering toeslag

Broddelwerk

Wegwijzer in recht

Vanaf 2006 is de Individuele Huursubsidie, uitgevoerd door het Ministerie van VROM, veranderd in huurtoeslag, uitgevoerd door de Belastingdienst Toeslagen. Inhoudelijk zijn de regelingen gelijk. Heel globaal gezegd gaat het bij beide regelingen om een inkomensafhankelijke bijdrage in de kosten van de huur. Vaak heef de Belastingdienst Toeslagen pas in 2008 de beschikkingen definitieve berekening huurtoeslag 2006 verstuurd. Onverwacht snel volgden hierna in veel gevallen de beschikking definitieve berekening huurtoeslag 2007. Soms is er teveel huurtoeslag ontvangen en moet er worden terugbetaald. Voor de meeste huurders is terugbetaling in een keer niet mogelijk. De Belastingdienst biedt aan om de vordering te verrekenen met lopende huurtoeslag of tot terugbetaling in termijnen. Verrekening moet plaatsvinden binnen 24 maanden.Het kan een behoorlijk onoverzichtelijke situatie opleveren. Stel dat in 2006 teveel huurtoeslag is ontvangen en dat wordt besloten tot verrekening. Wanneer in 2008 de beschikking over 2006 definitief wordt vastgesteld, kan pas in 2008 een begin gemaakt worden met verrekening. Tot in 2009, 2010, is verrekening mogelijk van teveel ontvangen huurtoeslag over 2006. Als blijkt dat ook over 2007 teveel huurtoeslag verstrekt is, wordt terugbetaling een lange geschiedenis. Bij dit alles komt nog een onaangename verrassing: de grootscheepse terugvorderings-actie van het Ministerie VROM. Eind 2008 hebben vele huishoudens bericht ontvangen van de Belastingdienst Leeuwarden. In opdracht van het Ministerie van VROM vordert dit kantoor van de Belastingdienst onterecht ontvangen huursubsidie terug, vaak over meerdere subsidietijdvakken. Volgt u het nog? Het huursubsidiejaar liep van juli tot juli.In de brief wordt zonder nadere toelichting gesteld dat er een bepaald bedrag over het betreffende subsidiejaar openstaat dat dient te worden terugbetaald. In een regel onderaan de brief staat dat het bedrag verrekend kan worden met toeslagen en andere belastingteruggaven.Het is zaak om te protesteren. Vorderingen over oudere tijdvakken kunnen verjaard zijn. Ook kan de vordering onjuist zijn. Het protest richt u aan het Ministerie van VROM. Het bezwaarschrift moet in kopie verzonden worden aan de Belastingdienst Leeuwarden. In een begeleidende brief verzoekt u om uitstel van betaling totdat beslist is op het bezwaar.Vergeet vooral niet te vermelden dat niet verrekend mag worden met toeslagen en andere belastingteruggaven. De vordering wordt immers betwist en dan is verrekening niet toegestaan. De terugvorderingactie van het Ministerie van VROM komt wel op een heel ongelukkig moment. Er kan namelijk sprake zijn van een opeenstapeling van vorderingen waarmee iemand te maken krijgt. Zowel terugvorderingen op grond van de regeling Huurtoeslag en/of andere toeslagen, zoals schulden in verband met de regeling Individuele Huursubsidie.

Het moest er eens van komen. Wat kost ons nu eigenlijk die re-integratie van werklozen en wat levert het uiteindelijk op? Maar nu is er een eerste aanzet. Vorig jaar besteedden de gemeenten 1,5 miljard euro aan re-integratie, waardoor 90.000 mensen een cursus konden volgen. Slechts 21.000 mensen vonden een baan. Kosten om aan een baan te komen: per persoon 6.900 euro. Maar het overgrote deel hiervan had ook zonder die re-integratie een baan gevonden. Als men die niet meetelt, dan zijn de kosten per persoon plotseling 537.000 euro. Dit alles is berekend door het NICIS-college van Stedelijke Innovatie (CSI) De reacties van het Ministerie van Sociale Zaken bij monde van Aboutaleb en Donner zijn ronduit onthutsend. Het onderzoek is broddelwerk en we moeten vooral niet vergeten dat veel mensen nu een cursus volgen en niet thuiszitten. Nou, daar heeft ondergetekende toch wel het een en ander bij op te merken. Als werkloze heb je niks te willen en word je gewoon ergens geplaatst waar nog een plekje vrij is. Hoe anders was het zogenaamde tweedekansonderwijs dat we tot ergens ver in de jaren tachtig hadden. Hier maakte je zelf een keuze en voor het broodnodige geld kon je een studiebeurs aanvragen.Trouwens een cursus staat toch niet op zichzelf. Het moet toch leiden tot een baan. Want als ik bij mijn klantmanager van de DWI vraag om een cursus houtsnijwerk, krijg ik onmiddellijk te horen dat dat niet tot werk leidt en dus niet mogelijk is. Als ik tegensputter dat ik dan tenminste wat doe en van de straat af ben, moet ik oppassen dat ik geen strafmaatregel krijg. Ik zit namelijk iemands kostbare tijd te verdoen. En wat men verstaat onder cursussen is mij ook nog niet geheel duidelijk. Zo worden in de stad Groningen werklozen tot maximaal een half jaar beziggehouden met oa. gordijnen haken en het controleren van golfballen. In dat half jaar wordt gekeken hoe deelnemers omgaan met hun collega’s, leidinggevenden en uiteraard het fenomeen werk. Dat vertelde de Groningse wethouder van Sociale Zaken, de heer Peter Verschuren in het tv-programma Rondom Tien, zonder ook maar even te blozen. De wethouder is van SP-huize! Het is dat u het maar weet. Gelukkig zat er een mevrouw in het publiek die haar lachen op dat moment niet kon inhouden. Volgens mij begreep zij dat het wel meevalt met de stelling dat bedrijven geen personeel kunnen krijgen. Zeker als je potentiële werknemers een half jaar met golfballetjes laat spelen om ze met het fenomeen werk vertrouwd te maken. Wat was er trouwens mis met de proefperiode van twee maanden. In deze periode konden toekomstige werknemers en werkgevers aan elkaar snuffelen voordat het arbeidscontract definitief werd. Helaas is die ook in de jaren tachtig grotendeels gesneuveld, toen de no-nonsens politiek in Nederland haar intrede deed. Er is maar een conclusie mogelijk: re-integratie op de wijze waarop het nu gebeurt, is een doodlopende weg.

Regelmatig komen mensen bij het Juridisch Loket met vragen over het vreemdelingenrecht. De bepalingen van het Nederlandse vreemdelingenrecht zijn ingewikkeld en worden regelmatig gewijzigd. De inkomenseis speelt vaak een belangrijke rol in het vreemdelingenrecht. Om voor een verblijfsvergunning of visum in aanmerking te komen, moet de vreemdeling of het in Nederland verblijvende gezinslid beschikken over voldoende inkomen. Dit inkomen dient dan zelfstandig, voldoende en duurzaam te zijn. Voorbeelden van zelfstandig inkomen zijn: inkomen uit arbeid in loondienst, uit arbeid als zelfstandige of uit een inkomensvervangende uitkering waarvoor premies zijn afgedragen, bijvoorbeeld WW, WAO of WIA. Een WWB uitkering wordt niet gezien als zelfstandig inkomen. De eis die aan de hoogte van het inkomen wordt gesteld, is afhankelijk van het soort vergunning dat wordt gevraagd. De normbedragen waaraan moet worden voldaan, worden ieder half jaar aangepast. Het inkomen moet ook gegarandeerd zijn. In geval er sprake is van arbeid in loondienst, dient het aantal uren dat iemand feitelijk werkt om aan de norm te voldoen, overeen te komen met de uren die staan vermeld in de arbeidsovereenkomst. Inkomen uit overwerk telt mee indien in de afgelopen 12 maanden iedere maand deze uren zijn overgewerkt. Tot slot dient het inkomen ook duurzaam te zijn. De hoofdregel is dat het inkomen nog minimaal twaalf volle maanden beschikbaar moet zijn op de dag waarop de aanvraag voor een verblijfsvergunning door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is ontvangen. Die datum wordt ook wel de peildatum genoemd. Indien iemand twee banen heeft, dient er één moment te zijn waarop het inkomen uit beide banen nog 12 maanden beschikbaar is. Bij een arbeidsverleden van minimaal drie jaar gelden soms soepelere regels. Bij een zelfstandige wordt gekeken naar de inkomsten in het verleden en deze inkomsten moeten anderhalf jaar of langer zijn verworven. Sommige vreemdelingen zijn mvv-plichtig: dit betekent dat zij terug moeten reizen naar hun land van herkomst of naar een ander land waar ze meer dan drie maanden mogen verblijven. Daar moeten zij eerst een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) aanvragen, voordat ze een verblijfsvergunning in Nederland kunnen aanvragen. In deze mvv- procedure wordt al bekeken of aan alle voorwaarden van de verblijfsvergunning wordt voldaan. De peildatum is dan de dag waarop de Nederlandse ambassade de mvvaanvraag heeft ontvangen. Wordt in Nederland eerst advies gevraagd over afgifte van een mvv, dan is de dag dat deze adviesaanvraag door de Visadienst is ontvangen de peildatum. Een belangrijk verschil tussen de mvv-procedure en deze adviesprocedure is het feit dat tegen een negatief advies geen rechtsmiddelen openstaan. Er kan in geval van een negatief advies alleen maar een nieuwe aanvraag worden ingediend, met als gevolg dat hierdoor de peildatum verschuift. Soms heeft het verschuiven van de peildatum zeer nadelige gevolgen.

Maria de Graauw sociaal raadsvrouw, Stichting Combiwel

Jacques Peeters Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam (WBVA)

Sara Visbeek Het Juridisch Loket

G R ATI S IEDERE MAANDAG s 16.00 – 17.00 uur: Dienstencentrum Bos en Lommer Bos en Lommerplein 156-3 s 17.00 – 18.00 uur: Wijkcentrum Ceintuur, Gerard Doustraat 133

s18.00 - 20.00 uur: Spreekuur Zuidoost, Wijkcentrum St. MAAZO Harriet Freezerstraat 118 B in het winkelcentrum Ganzenpoort (tegenover metro Ganzenhoef) s 19.00 – 20.00 uur: Buurtcentrum Cascade, Eerste Schinkelstraat 40

Juridisch Loket Amsterdam tel. 0900-8020 10ct per minuut 9:00 - 20:00 Bezoekadres Vijzelgracht 21-25 ma t/m vr 9:00 - 17:00 Postadres Postbus 20659, 1001 NR Amsterdam website www.hetjl.nl

Sociaal Raadslieden Amsterdam Centrum 1e Laurierdwarsstr. 6 St Antoniebreestr. 32-46 Kleine Wittenburgerstr. 1 Haarlemmerstr. 132/136 tel. 557 33 33 Sociaal Raadslieden Amsterdam Zuidoost tel. 314 16 18 e-mail: [email protected] Sociaal Raadslieden Amsterdam Noord • Nieuwendam: Volendammerweg 51B • Tuindorp Oostzaan: Aldebaranplein 2C • Midden Noord: Hagedoornplein 1B • Banne Buiksloot: Botterstraat 185B tel. (cliënten): 435 45 55 website www.sociaalraadslieden.nl

A DVOC ATE N S PR E E KU R E N ! IEDERE DONDERDAG s 19.30 – 20.30 uur: Stadsdeelkantoor Geuzenveld, Plein ’40-’45 no.1 Centrum De Brug, Uiterwaardenstraat 550 Buurtcentrum De Waterval, Van Hallstraat 10 s 15.30 – 17.00 uur: Buro St. Doras, Statenjachtstraat 2 (Amsterdam-Noord)

W W W.ADVOCATENSPREEKUUR.NL

s16.00 - 18.00 uur: Spreekuur Zuidoost, ‘t Glazen Huis (onderdoorgang, nabij metrostation Bullewijk) Huigenbos 10 s16.00 – 17.00 uur: Buurtcentrum Oosterpark 3e Oosterparkstraat 159

28

S E RV I C E

MUG magazine | januari 2009

Shani Davis en het UWV

B R IEV EN Stuur uw brief naar redactie@ mugweb.nl of naar MUG, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam. Vermeld als onderwerp ‘ingezonden’. De redactie behoudt zich het recht voor uw brief in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst.

Shani Davis is olympisch kampioen duizend meter hardrijden op de schaats, tweevoudig wereldkampioen allround en zonder twijfel een van de smaakmakers van het internationale schaatscircuit. Dat de blik van uitkeringsinsteling UWV op de Amerikaanse sportman gevallen is, mag niet verwonderen. Davis deed er voor de camera van Studio Sport nog wat lacherig over en het is ook even wennen. Een Amerikaanse schaatsenrijder die voor het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen gaat schaatsen. ‘Snelheid, werklust’, doorzettingsvermogen; allemaal eigenschappen die bij Davis horen. Wie wil zich daar niet aan verbinden? Goed gezien van de heren en dame van de UWV-top. Het wordt wel wachten op de lange afstanden. Op de duizend meter gaat de man uit Chicago zo snel, je zult dat ‘UWV Werkbedrijf’ amper kunnen zien. Met de actie wil het UWV aandacht voor de fusie met het CWI genereren. Goed idee, met de nietszeggende naam Werkbedrijf krijg je de handen

Nuttige adressen

Voedselbanken

Komt u in aanmerking voor een voedselpakket? Ga naar www.amsterdam.voedselbank.org en klik op ‘Ik heb voedsel nodig’.

Colofon MUG MAGAZINE Hoofdredactie en directie: Joop Lahaise Redactie: Martin Brandwagt, Thea Golverdingen, Toine Graus, Peter van Lieshout, Marco Ploeger, Marcel Schor, Jos Verdonk, Michiel Wetzer Eindredactie: Martin Ottens, Marlies Scholtens Grafische vormgeving: Eddo Gorter, Gert Meijerink, Jaap van der Sluijs Fotografie: Ingrid de Groot, Hilco Koke, Remco Visser, George Maas

niet op elkaar. Waarom dan een Amerikaanse schaatsenrijder en waarom niet gewoon een veelbelovende jonge Hollandse cq Friese knul? Schaatsers zat hier te lande, zou je denken. Simpel, je wilt toch niet meemaken dat een gezonde Hollandse poldermeid gaat rondrijden met ‘UWV Werkbedrijf’ op haar rug? Die wordt zelfs uitgefloten in Thialf, waar ze iedereen toejuichen ongeacht de prestaties. ‘Wie schaatst daar zo langzaam? O, dat is Marietje, die zit in de WAO’. Dat gun je je ergste vijand niet. Nu doen we er nog lacherig om, maar dadelijk vinden we het de normaalste zaak van de wereld. Eindelijk is Davis iemand van ons. Eigenlijk een soort uitkeringstrekker zij het met een wat ruimere uitkering dan de meeste UWV-klanten. UWV neemt de publiciteit tegenwoordig serieus. Na de flater in 2003, waardoor landelijk het fabeltje rondging over gouden kranen op het toilet, was dat ook hoognodig natuurlijk. Een hopeloze actie van enkele Kamerleden om te protesteren tegen het uitgeven van 50.000 euro voor een publici-

teitsactie. Natuurlijk mag het UWV reclame maken om de fusie met het CWI onder de aandacht te brengen. Een halve ton is bovendien een schijntje, kom daar eens om bij de gemiddelde voetballer. Voor een semi-prof van TOP Oss of AGOVV ben je al meer kwijt. Wie heeft het nog Shani Davis met UWV-voorzitter Joop Linthorst over de stichting Collectieve Rechtsvordering met zijn twintig jaar zitten de meeste WAO-ers eindeloze rechtszaak over de herkeu- in de AOW. Dezelfde letters, maar in ringen in de WAO, de tegenwoordi- een andere volgorde. ge WIA? Dat proces is allang verloren. Hopelijk zien we Shani Davis dan Getuigenverhoren, deskundigen, pleit- nog steeds op de schaatsbaan, zij het notities; het zal allemaal tevergeefs blij- als coach. Misschien dat tegen die ken. Een voetnoot in de geschiedenis. tijd de pensioenfondsen een beroep Je denkt toch niet dat de rechters dat op hem doen. Ik weet wel een tekst: zullen toestaan: een miljardenclaim ‘Denk aan uw pensioen. Uw bent eeren al die herkeuringen weer opnieuw? der 67 dan u denkt.’ Komt niets van in, het wordt een neutrale uitspraak waar de goegemeenMartin Brandwagt te zich geen buil aan kan vallen. Over redacteur MUG

Amsterdams Centrum Buitenlanders 627 94 60 Kabelweg 37 Amsterdams Steunpunt Wonen 523 01 30 Nieuwezijdsvoorburgwal 32 ANBO voor 50-plussers (ouderenbond) 624 40 67 Plantage Middenlaan14 Belasting- en Wetwinkel 624 70 03 Oudemanhuispoort 2-3 Dienst Gemeentebelasting 652 45 24 Bijlmerplein 395 Bijstandsbond

689 88 06 Da Costakade 162 Cliëntenraad DWI 346 12 34 Jan van Galenstraat 323 Formulierenbrigade 346 36 36 (Algemeen verwijsnummer) Gehandicapten Overleg Amsterdam 577 79 55 Plantage Middenlaan 14-1 Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam 626 66 33 Gemeentelijke Ombudsman 625 99 99 Singel 250

Huurcommissie Amsterdam 0800-4887243 De Ruyterkade 7 Juridisch Loket 0900 8020 Vijzelgracht 21-25 Kinderrechtswinkel 626 00 67 Staalstr. 19 Klachten & Adviesburo politieoptreden 552 35 05 Meldpunt discriminatie Amsterdam 638 55 51 Vijzelstraat 77/1 Ombudswerk voor vrouwen 675 80 91

Praatlijn voor ouderen 627 33 85 Rechtswinkel Amsterdam 673 13 11 Dusartstraat 50/52 Rechtswinkel Bijlmermeer 525 33 17 Kempering 100b Rechtswinkel Migranten 675 05 51 Wilhelminastraat 78 SOS Telefonische Hulpdienst 675 75 75 Steunpunt werk en handicap 672 20 05 Schipbeekstraat 13

Vereniging Basisinkomen Igor Strawinskisingel 50, 3069 MA Rotterdam Vrijwilligerscentrale 530 12 20 Hartenstraat 16 Vrijwilligerscentrale regio Nieuw West 408 10 40 Jan Tooropstraat 6a, Werklozen Belangenvereniging 618 18 15 Da Costakade 162 Wooninformatiecentrum 552 79 87 Zuiderkerkhof 72

Baarsjes Om voedselhulp aan te vragen, kunt u bellen met 06 499 05 591. Voedselpakketten kunnen elke donderdag tussen 18:30 uur en 19:30 uur worden opgehaald op de Admiraal de Ruyterweg 148, gebouw Westerwijk.

Oost / Watergraafsmeer Om voedselhulp aan te vragen bel 06140 35 114, dit kan elke dag van 09.00 – 12.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag van 19.00 – 21.00 uur in gebouw Leger des Heils, Derde Oosterparkstraat 271

Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op vrijdag van14.00 – 15.30 uur in Wijkgebouw Elthetokerk, Javastraat 118a.

19.30 – 21.00 uur aan de Valckenburgerstraat 24 (Rode Kruisgebouw).

[email protected] of 020 - 61 94446. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op vrijdagmiddag van 14.00 – 16.30 uur. Adres: Sint Lucasparochie, Osdorperban 130.

Diemen Om voedselhulp aan te vragen, bel 06309 55 360. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald elke vrijdag van 15.00 uur tot 16.00 uur op de Verrijn Stuartweg 3.

Westerpark Om voedselhulp aan te vragen, bel 680 27 10, dit kan op werkdagen van 09.00 – 17.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag van 13.00 – 15.00 uur in Gebouw Hebron, Polanenstraat 197/213

Amsterdam Noord Om voedselhulp aan te vragen, bel 636 25 39, elke dag van 9.30 – 16.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op Akkerwindeweg 2 (hoek Kamperfoelieweg), tel. 636 70 10.

Zeeburg Om voedselhulp aan te vragen, bel 06140 35 114, dit kan elke dag van 09.00 – 12.00 uur.

Illustraties: Pejo Aan dit nummer werkten mee: Marjan ten Broeke, André Stuyfersant, Hans Puts, Eileen Ros, Ger Rakhorst, Deadline kopij: Kopij voor het februarinummer dient uiterlijk 15 januari in ons bezit te zijn. Telefoon redactie: 020 607 76 00; fax: 020 607 76 01 E-mail: [email protected] SECRETARIAAT Secretariaat en distributie: Petra van Bockel, Tony Strijbosch, Fred van der Zee Telefoon secretariaat: 020 607 76 00

Zuid Oost (Bijlmer) Aanmelden voedselpakketten woensdagavond van 18.00 – 20.00 uur (via gebouw st. Netwerk) Kempering 66, Amsterdam Zuidoost. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op het adres dat met u wordt afgesproken bij de aanmelding Centrum Voor het aanvragen van een voedselpakket, bel 06-479 63 933 en spreek een boodschap in met uw naam en telefoonnummer. U wordt zo snel mogelijk teruggebeld voor een afspraak. U kunt voor de Intakegesprekken terecht bij het spreekuur elke dinsdagavond van

Geuzenveld / Slotermeer In dit stadsdeel is het initiatief “Voedselbox” gestart: eenmaal per maand wordt een basispakket uitgedeeld aan hulpvragers. “Voedselbox” is op geen enkele wijze verbonden aan de Voedselbank Amsterdam. Telefonische informatie: iedere maandag- en donderdagochtend van 10.00 uur – 12.00 uur, bel 06 2147 9878. Inloopspreekuren iedere 2e maandag van de maand van 19.00 uur – 20.00 uur en iedere 2e woensdag van de maand van 14.00 uur – 15.00 uur. Adres: Tobias M.C. Asserstraat 24. Osdorp Om voedselhulp aan te vragen kunt u contact opnemen met Hilleke.keere-

Abonnementen: € 24,50 per jaar, met Stadspas € 16,50 per jaar. Steunabonnement voor verenigingen en instellingen € 89,00 (meerdere exemplaren per maand). Adres: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam. Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam ADVERTENTIES Contactpersoon: Quiny Voorn, Telefoon: 020 607 76 02 / 020 641 58 57 E-mail: [email protected] MUG is een uitgave van stichting BBU en wordt gemaakt door een onafhankelijke

Oud-Zuid Om voedselhulp aan te vragen, bel 020-5709653, op woensdagen van 12:00 – 15:00. Er wordt dan direct met u een afspraak gemaakt voor een intakegesprek. Vervolgens ontvangt u van ons een brief waarin de gemaakte intakeafspraak wordt bevestigd en waarin tevens vermeld staat wat u dient mee te nemen naar het intakegesprek. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag tussen 15.00 – 16.00 uur. Adres: Vredeskerkplein 1 (Vredeskerk).

redactie, bestaande uit vaste medewerkers en vrijwilligers. MUG is gratis verkrijgbaar op 552 distributiepunten: bibliotheken, buurthuizen, DWI’s, medische centra, scholen, supermarkten, ziekenhuizen en culturele instellingen. Oplage: 32.000 Druk: Dijkman Offset, Diemen MUGWEB Redactie: Martin Brandwagt, Hans Vinck Webmaster: Ger Rakhorst Website: www.mugweb.nl

S E RV I C E

januari 2009 | MUG magazine

29

Echte Vintagekleding wordt schaars K L ER EN ZOOI

In de rubriek ‘Klerenzooi’ wordt elke maand gekeken hoe je je voor weinig geld leuk kunt kleden. Deze maand: Danny Giles Zipper is niet alleen een populaire tweedehands winkel, maar ook een plek die een geschiedenis met zich meedraagt. Opgezet in 1979 door de familie Giles, heeft de winkel zich ontwikkeld tot een Vintagewinkel waar geen tweede van is. Behalve dat de winkel een familiebedrijf is, viert het ambacht van kleding maken en ontwerpen hier hoogtij. ‘Aanvankelijk zijn mijn ouders begonnen met het verzamelen en verkopen van kleding uit de jaren vijftig van de vorige eeuw’, zegt Danny Giles, de zesentwinigjarige bedrijfsleider van de winkel in de Huidenstraat. ‘Helaas werd het steeds moeilijker om mode uit die periode te vinden. Daarom zijn we overgegaan op de verkoop van kledingstukken uit de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. ‘We zijn erg gericht op Amerika, omdat mijn vader daar vandaan komt’, zegt Danny Giles. ‘Twee

keer per jaar reizen we met het hele gezin naar Los Angeles om daar kleding in te kopen. In Amerika heb je ontzettend veel voddenbedrijven. Die halen in heel Amerika kleding op en dat brengen ze dan naar verzamelplaatsen. Daar wordt de kleding gesorteerd en per kilo verkocht aan de handelaren.’ Tweedehands kleding wordt in Amerika ‘Hippie’ genoemd, vernoemd naar de hippiecultuur uit de jaren zestig van de vorige eeuw. In die periode werd tweedehandskleding populair onder jongeren. In Nederland wordt tweedehandskleding de laatste jaren Vintage genoemd, maar volgens Danny Giles is dit niet altijd de juiste benaming van deze producten. ‘Vintage staat voor uniek en origineel. Je kunt aan de stof en aan het stiksel zien uit welke periode een artikel komt en wie bijvoorbeeld de ontwerper is’, zegt Giles. ‘Als ik bijvoorbeeld een oude 501 Levi’s spijkerbroek uit de stapel vis, dan heb ik iets goeds in handen. Zo’n artikel kun je Vintage noemen en is gewoon veel geld waard. Dat geldt ook voor kleding uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Echte Vintage wordt vandaag aan de dag steeds schaarser, het raakt gewoon op. Vanuit Los Angeles laten we onze aankopen verschepen naar Rotterdam. Terug in Nederland kijken we dan wat we kunnen gebruiken. Alles wat niet in de win-

kel terecht komt, wordt vermaakt tot nieuwe modellen. Daar is mijn moeder erg goed in. Zij ontwerpt nieuwe modellen, die door een aantal naaisters in elkaar gezet worden. Terug in de winkel kijken we welke modellen goed lopen. Er zijn natuurlijk altijd items die niet verkopen, die halen we er dan uit. Het is sowieso altijd afwachten welke modellen wel en niet aanslaan. Ook wisselt de vraag zo snel, soms hebben we net een nieuw model in de winkel hangen en dan is de trend al weer veranderd. Een bekend item uit onze collectie is bijvoorbeeld de joggingbroek, met een laag kruis en met extra zakken. We hadden op een gegeven moment een hele stapel veel te grote shirts ingekocht, die echt niet verkochten. Mijn zus en ik zaten op kerstdag achterin de winkel, en hadden het een beetje koud. Voor de grap trokken we zo’n shirt aan zoals je een broek aantrekt. Zo ontstond er een nogal maffe broek met een laag kruis. We dachten, geinig! Best een goed idee voor een joggingbroek. Die modellen verkopen trouwens heel erg goed.’ tekst: Thea Golverdingen foto’s: Fred van der Zee

Wees voorzichtig met energie-shoppen KOOPWIJZER MUG geeft elke maand consumententips. Oftewel, hoe voorkom je dat je wordt uitgekleed, als je toch al niet veel te besteden hebt. Terwijl de olieprijzen kelderen, jagen energiebedrijven de gas- en stroomprijs op. Hoe kan dat? En wat kun je als consument doen om de energierekening niet gierend de pan uit te laten rijzen? Wel of niet overstappen? Wel of geen langlopend contract? Tijd om het hoofd koel te houden. De energieprijzen stegen in juli vorig jaar met ongeveer 15 procent. Per 1 januari komt daar nog eens zo’n 20 procent bovenop - percentages, die overigens per maatschappij verschillen. Een gemiddeld huishouden zal in 2009 bij Nuon 160 euro per jaar meer kwijt zijn. De stijging bij Essent is iets minder: ongeveer 100 euro (bron: www.gaslicht.com) maar dat lijkt een tijdelijke winst. Omdat de hoogte van de brandstofprijzen aan de olieprijs is gekoppeld stuit de hogere energieprijs tot onbegrip. Immers, door de kredietcrisis is de olie goedkoper geworden. Prijsontwikkelingen op de oliemarkt worden echter vertraagd doorberekend. Pas vanaf 1 juli 2009 zou de energieprijs kunnen zakken. Maar dat kan ook tegenvallen: voor hetzelfde geld is de olieprijs dan weer gestegen. Eén manier om de gas- en lichtprijs in toom te houden is een dikke

trui aantrekken en zuinig aan te doen met warm water. Een andere aanpak is overstappen naar een goedkopere leverancier. Het afgelopen jaar hebben energiebedrijven de consument bestookt met aanbiedingen. Zo biedt Oxxio een contract aan waarbij je driehonderd euro ‘cadeau’ krijgt. Dan moet je wel voor een langere periode een contract afsluiten en 10 procent minder verbruiken. Dat kan lastig worden als je op een tochtige huuretage woont. Andere leveranciers stunten met actietarieven en premies bij het online overstappen. Wie niet met internet overweg kan, heeft pech. Bij sommige aanbieders liggen de prijzen wat lager omdat zij gas en elektra hebben ingekocht op een moment dat de olieprijzen nog niet waren gestegen. Dit is het geval bij Essent. Als je niet voor verrassingen wilt komen te staan, kun je een contract afsluiten met een vast tarief voor één, twee of drie jaar. Dat soort contracten pakt alleen gunstig uit als in die periode de tarieven van gas en elektra stijgen. Dalen ze, dan zijn vaste contracten ongunstig. In dat geval maakt de leverancier winst. De wereld-olieprijs was de laatste maand aan het dalen. maar dat is nog geen garantie voor lagere energietarieven per 1 juli. Het afsluiten van een langlopend contract blijft dus een gok. Handige ‘energie-shoppers’ wisselen voortdurend van gasboer om elke keer van aanbiedingen te profiteren. Ook Nuon geeft actiekortingen. Al die keuzemogelijkheden veronderstellen dat de consument de wereldoliemarkt en economische ontwikkelingen scherp in de gaten houdt. Over milieuafwegingen (groene

stroom) hebben we het nog maar niet, om het niet nog lastiger te maken. Overstappen brengt risico’s met zich mee. Internet levert al snel veel informatie op over dit onderwerp. Wie wil overstappen moet nagaan wanneer het huidige contract afloopt. Lopende contracten worden stilzwijgend verlengd. Rekening moet worden gehouden met een opzegtermijn; doorgaans een maand. Wanneer een contract voortijdig wordt verbroken wacht de klant een boete. Deze ligt tussen de 50 en 125 euro. Vaak beloven nieuwe aanbieders dat zij het

oude contract opzeggen. Toch is het aan te raden dit ook zelf te doen, om niet door een boete of een dubbele rekening te worden verrast. Op de websites van Gaslicht of Energievergelijker kunnen pakketten van verschillende leveranciers met elkaar worden vergeleken. De vergelijking is gebaseerd op de leveringskosten.Verder bestaat de energierekening uit transportkosten en energiebelasting. Die kosten zijn voor iedereen in dezelfde regio gelijk. De voordeligste energieleveranciers zijn volgens www.gaslicht.com: Energie Direct,

De Nederlandse Energie Maatschappij, NUON, Oxxio en Eneco. Ook bij Essent en bij Greenchoice zijn consumenten redelijk voordelig uit. Bij al deze aanbieders liggen de totale kosten voor een gemiddeld huishouden rond de twaalfhonderd euro op jaarbasis. www.energievergelijker.nl www.gaslicht.com www.vastelastenbond.nl tekst: Thea Golverdingen foto: Remco Visser

30

S E RV I C E

MUG magazine | januari 2009

TV

• Schaep in de duinen Twee jaar geleden zond de KRO de komische, muzikale dramaserie ‘’t Schaep met de Vijf Pooten’ uit, geschreven door Eli Asser en met liedjes van Harry Bannink. De serie was een remake van de oerversie uit 1968 en oogstte veel lof. Vanaf 2 januari is het vervolg te zien, met dezelfde sterrencast onder een iets andere naam: ‘’t Vrije Schaep’. Geen remake dit keer, maar gloednieuwe afleveringen geschreven door Frank Houtappels. Inmiddels is er een tijdsprong gemaakt van zo’n tien jaar en leven Kootje, Doortje en Lukas in de jaren zeventig. Het bruine café van Kootje is ingeruild voor een camping in de duinen. Pierre Bokma, Loes Luca en Marc-Marie Huijbrechts zijn weer van de partij en ook Georgina Verbaan schittert weer als het mooie, maar enigszins tragische meisje Lena. Annet Malherbe speelt in haar gastrol niet langer een Gooische mevrouw, maar een Mokumse prostituee. Voor de muzikale omlijsting is gekozen voor Nederlandstalige hits uit de jaren zeventig. ‘’t Vrije Schaep’, vanaf vrijdag 2 januari 21:10, Ned. 1 (8 afleveringen)

• Familiegeheimen Hein Fortuin, voor zijn neven en achterneven oom Hein, is een excentriek kunstschilder, die in Maassluis een teruggetrokken leven leidt. Als hij op negentigjarige leeftijd overlijdt, laat hij een huis na dat tot de nok aan toe gevuld is met zijn tekeningen en schilderijen. Het merendeel van zijn familieleden heeft hem inmiddels veertig jaar niet meer gezien. Als een vriendin van oom Hein een schilderij komt uitzoeken, blijkt haar relatie tot hem heel anders te zijn dan de familie voor mogelijk hield. Wat is het geheim van oom Hein? En wat was de betekenis van Hein Fortuin als kunstschilder? Als zijn nabestaanden het huis ontruimen komen ze er langzaam achter. In deze documentaire reconstrueert programmamaker Frans Bromet het leven en de geheimen van oom Hein aan de hand van zijn persoonlijke spullen. NCRV Dokument: De nalatenschap van oom Hein, maandag 19 januari 22:50, Ned. 2

INTERNET

• Winterstukje In de serie quattro stagioni is de winter aan de beurt en niet de winterpizza. Als je dat in Google intikt krijg je toch nog een paar duizend hits van recepten met oesterzwam bijvoorbeeld. Als je je beperkt tot Nederlandse sites blijven er maar 20 over. De winter begon dit jaar op 21 december om 13:04, en net als bij het herfststukje van wat toen nog de rubriek Cyberspace heette, staat de Internetwijzer voor het basisonderwijs weer in de top

Lekker Leven en armoede, gaat dat samen?

Op de website van Lekker Leven schrijven diverse columnisten over gezond, over lekker, wat dat kost en wat het oplevert. Mirjam Pool, auteur van het boek ‘Alle dagen schuld, praktijkverhalen over armoede’ schreef dit jaar een column. Een citaat:

weer in de top, zelfs nog boven de beroemde gebroeders Winter. De winter lijkt geen spannend trefwoord bij Google. Er zijn wel drie miljoen hits, maar weinig hartverwarmends. Het KNMI heeft een dominee Gremdaatachtige rubriek ‘Nader verklaard’ met daarop een pagina ‘Een eeuw winter’. Waarom niet ‘drie eeuwen winter’ zult u zich afvragen, want al in 1706 werd in De Bilt begonnen met het bijhouden van de temperatuur. Gemiddeld is het de vorige eeuw 2,6 graden geweest in de winter, terwijl het in de twee eeuwen daarvoor 1,9 graden was. In deze eeuw waren er dertien winters met een gemiddelde temperatuur nabij of onder het vriespunt, en de koudste was die van 1963. En dan denk je al gauw aan de elfstedentocht. En jawel, dat hangt duidelijk met elkaar samen, er waren er 15. Elfstedentochtjaar 1912 is dan weer uitzonderlijk. Het was die winter maar liefst gemiddeld 4 graden boven nul. ‘Het ijs was dit jaar erg zacht geworden door de dooi’, meldt de website Alvestêdetocht 1909-1997 dan ook. (www.deloodsboot.nl/sportnieuws/elfstedentocht.htm) Heel ander winternieuws is dat er per 1 januari andere regels gaan gelden voor webwinkels die het keurmerk van Thuiswinkel.org dragen. Bij die organisatie zijn meer dan 900 grote webwinkels aangesloten. Zij hebben in samenspraak met de Consumentenbond hun regels aangepast. De consument krijgt veertien dagen bedenktijd. Hij mag binnen die termijn het artikel terugsturen en moet zijn aankoopbedrag terugkrijgen. Dit geldt niet voor bederfelijke waren en artikelen die op maat zijn gemaakt. Ook hoeft niet meer dan de helft van het bedrag vooraf betaald te worden en moet er op de site een klachtenmogelijkheid worden geboden.

G E D RU K T E M E D I A

• Door de bank gegeven... De tweede helft van het jaar 2008 bleek het fenomeen voedselbank haast verplichte gespreksstof, aan tafel of voor de buis. De Sociale Alliantie, samenwerkingsverband van de anti-armoedebeweging en al haar bondgenoten, is op onderzoek gegaan. Twintig voedselbankklanten uit heel het land werden geïnterviewd, evenals initiatiefnemers, medewerkers en vrijwilligers van de banken. Raf Jansen, voor MUG-lezers geen onbekende, deed onderzoek en vroeg betrokkenen om commentaar. Het resulteerde in het boek ‘De armoedebaas’. Vol lessen voor de lokale praktijk, zoals snellere en meer respectvolle hulpverlening, betere afstemming tussen alle instanties waarmee minima te maken hebben en versterking van de positie van mensen met schulden. Verplichte kost voor iedereen die zich als vrijwilliger, professional, deelnemer of gewoon geïnteresseerde beter wil informeren over alle voors en tegens van de voedselbank. Het boek ‘Armoe de baas? Het perspectief van de voedselbanken’ kan worden besteld door 10 euro over te maken op postbanknummer 4270067 ten name van Stichting CliP in Utrecht. Onder vemelding van ‘voedselbank’ en uw adresgegevens.

“Aukje is veertig jaar, ze zit sinds haar achttiende full time in de bijstand, is alleenstaande moeder van twee schoolgaande kinderen en heeft een diploma van de huishoudschool. Ze zit in een schuldsanering en heeft verdomd weinig geld om van te leven. Ze is depressief, bijna apathisch. Ze verdeelt de dag tussen internetten (vooral msn), het huishouden en televisiekijken. Ze rookt shagjes en geeft zo nu en dan korte antwoorden op de vragen die ik stel. Of ze haalt gewoon haar schouders op. [...]

Toen Lekker Leven net begon - en ik er nog niet zo veel van wist - had ik eerlijk gezegd mijn bedenkingen. Nu denk ik: Goed! Geweldig! Ontzettend belangrijk! Niet zozeer voor mijzelf of mijn eigen toch al best wel lekker levende sociale kringetje, maar wel voor Aukje en haar kinderen en al die anderen voor wie deze campagne kan opkomen.”

Tip: Neem af en toe een restjesdag, het scheelt tijd en geld! Nederlanders gooien per jaar zo’n 2,1 miljard euro aan eten weg. Bewaar het eten nog twee of drie dagen in de koelkast/vriezer en warm het op, op je restjesdag. (bron: www.llink.nl)

www.lekkerleven.groenlinks.nl

ADVERTENTIE

januari 2009 | MUG magazine

31

UITGELICHT NIEUWE WINKEL VOOR DE REGENBOOG publiek verkocht kan worden. Dus door samenwerking met andere organisaties zoals Philadelphia, Stichting Nieuwe Werkvormen Amsterdam en Creade verkopen wij ook hun producten en andersom. In de Paxwinkel van Philadelphia en de winkel van Creade liggen de spullen van onze cliënten. Alles wordt gemaakt en verkocht door mensen met een beperking die meedraaien in Hi5, een project voor dak- en thuislozen, verslaafden en mensen met psychiatrische problemen. Inmiddels biedt Hi5 meer dan 100 plekken waar mensen uit de doelgroep aan de slag kunnen met dagactiviteiten en het opdoen van arbeidsvaardigheden.”

De Goeden Doelen Winkel aan de Bilderdijkstraat De zelfgemaakte kaarsen en schilderijen van cliënten van De Regenboog Groep gaan sinds kort als zoete broodjes over de toonbank. Over de toonbank van een eigen winkel naast het inloophuis aan de Bilderdijkstraat. Maar ook andere maatschappelijke organisaties kunnen hun producten via de Regenboogwinkel te koop aanbieden.

De Goede Doelen Winkel De Regenboog Groep brengt haar producten ook nog op een andere manier aan de man, namelijk via De Goede Doelen Winkel aan de Haarlemmerdijk. Die winkel is zeven dagen per week geopend. Tussen de diverse goede doelen met een CBF keurmerk heeft ook De Regenboog Groep een apart schap gehuurd voor de verkoop van het Regenboogassortiment. Daarnaast geeft het personeel van de winkel informatie over de deelnemende goede doelen. De opbrengst van de verkoop komt geheel ten goede aan het betreffende goede doel.

“Zo is het idee voor een winkel eigenlijk ook ontstaan”, zegt Brigit Nieuwburg, manager activering bij De Regenboog Groep. “We hebben behoefte aan meerdere locaties waar het groeiende aanbod van producten onder een breder Informatie: belangstellenden voor het

project Hi5 kunnen contact opnemen Met honderden actuele projecten en met Brigit Nieuwburg, (020) 531 76 activiteiten is de online databank 00, [email protected]. WWW.DAGACTIVITEITEN.NL dé

NIEUWS PASSIE VOOR KOKEN ‘Passie voor koken’, het sociale kookboek van Amsterdam, is een geweldig boek geworden vol met gevarieerde gerechten afkomstig van restaurants en eethuizen waar mensen met een beperking samen koken en eten. Bij deze bijzondere eet- en kookprojecten in onze stad vinden mensen uit de doelgroep zinvolle dagbesteding of kunnen zij zich voorbereiden op betaald werk. De prachtige foto’s van kokende mensen spreken voor zich. En volgens Janneke Vreugdenhil, columnist bij de NRC, die het voorwoord heeft geschreven, bereiden de koks het soort eten dat niet alleen je maag vult, maar ook je hart. Nieuwsgierig naar een broodje bal of pom of naar een pangafilet met kerriesaus? ‘Passie met koken’ is een boek met voor elk wat wils. Een boek dat inspiratie kan geven bij de zoektocht naar warme, zoete of frisse recepten en nog veel meer… ‘Passie voor koken’ kost 14,95 euro en is te bestellen via www.deomslag.nl/passievoorkoken.

sociale kaart van Amsterdam op het gebied van dagbesteding, scholing en werk voor mensen met een beperking. Door één druk op de knop gaat er een wereld vol werkzaamheden, activiteiten en re-integratietrajecten open voor Amsterdammers uit kwetsbare doelgroepen die vaak al lange tijd zonder werk zitten. Maandelijks publiceert dagacitiviteiten.nl in dit magazine een aantal berichten met nieuws en informatie over bijzondere of actuele projecten die de moeite van het weten waard zijn. Dagactiviteiten.nl is een initiatief van stichting De Omslag, een ideële project- en netwerkorganisatie ter bevordering van de maatschappelijke participatie van kwetsbare doelgroepen in samenwerking met een groot aantal Amsterdamse organisaties. www.deomslag.nl

MUG in de BUS Lezers kunnen de MUG toegestuurd krijgen voor €24,50 per jaar, met Stadspas is het €16,50. Een steunabonnement voor verenigingen en instellingen is €89,00 per jaar (meerdere exemplaren per maand). Ja, ik wil MUG in de BUS: ❐ Privé-abonnement ❐ Steunabonnement Naam......................................................... Adres......................................................... Plaats......................................................... Telefoon....................................................

miniMUGs, 150 tekens á €10,- op giro 5855336 t.n.v. Stichting BBU - Amsterdam

Stuur een mailtje naar: [email protected] of stuur het formulier naar MUG, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam

Cursuskorting 30% Stadspas 40% bij inlevering advertentie. Basiskennis boekhouden (BKB) € 269,= Praktijkdiploma Boekhouden (PDB) (vervolgcursus) v.a. €269,= WWW.BOEKHOUDCOLLEGE.NL 06 - 4672 0227 of 020 785 1473

MUG Magazine en www.mugweb.nl hebben altijd plaats voor journalistieke talenten, die op vrijwillige basis willen meewerken aan deze publicaties. Je doet ervaring op in een professionele omgeving en krijgt een kleine vrijwilligersvergoeding. Bel 020 607 7600 of meld je via e-mail: [email protected]

Computercursussen: Windows, Internet, Word, Excel, Photoshop, Digitale fotografie en Webdesign vanaf € 23,- per cursus. www.scipacc.nl of 020 6360675

32

ADVERTENTIE

GRATIS RECHTSHULP VOOR MINIMA

MUG magazine | januari 2009

Bij problemen met uitkeringen en strafrecht

WWB WW WIA (WAO) IBG SVB Willering Advocaten Singel 190 hs 1016 AA Amsterdam Telefoon: 020 - 627 37 95 Fax: 020 - 627 39 55 www.willering-advocaten.nl