Milieuverklaring 2009 FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER

Milieuverklaring 2009

16

F E D E R A L E O V E R H E I D S D I E N S T K A N S E L A R I J VA N D E E E R S T E M I N I S T E R

INHOUD FOD Kanselarij van de Eerste minister

ONS ENGAGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 DE KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 • Opdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 • Kerntaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 • Draagwijdte van het Milieuzorgsysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 • Organigram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 MILIEUBELEID. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 • De EMAS-verordening in Europa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Het algemene principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 De verordening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 De doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 • De EMAS-verordening toegepast in de Kanselarij . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2

HET MILIEUZORGSYSTEEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 • Een al oude bekommernis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 • Beslissingen van de Ministerraad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 • Een Milieuzorgsysteem in 13 stappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 • De EMAS-actoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Het Directiecomité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 De milieuverantwoordelijke (MV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 De leden van de Cel “Duurzame Ontwikkeling” . . . . . . . . . . . . . . 13 De verantwoordelijken voor de procedures en de doelstellingen . 13 De interne auditeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Het Green Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Milieuverklaring

HET ACTIEPLAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 • Directe aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 • Indirecte aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 • Behaalde doelstellingen in 2007 en 2008, nieuwe doelstellingen voor 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 DOELSTELLING 1: milieucommunicatie ontwikkelen . . . . . . . . . . . . . 18 DOELSTELLING 2: het energieverbruik verminderen . . . . . . . . . . . . . 20 DOELSTELLING 3: duurzame producten aankopen. . . . . . . . . . . . . . . 23 DOELSTELLING 4: de afvalsortering verbeteren . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 DOELSTELLING 5: de impact van de administratieve vereenvoudiging evalueren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 DOELSTELLING 6: de impact van de externe communicatie verbeteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 DOELSTELLING 7: de duurzame mobiliteit bevorderen . . . . . . . . . . . 26 GLOSSARIUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 VALIDATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 • Informatiefiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 • Certificatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 • Validatieverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 • Geldigheidsduur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Ons engagement Deze milieuverklaring toont aan dat de Kanselarij haar

hebben in december 2008 beslist dat in de Europese Unie

engagement voor milieubewust handelen ook dit jaar resoluut

tegen 2020 de uitstoot van broeikasgassen met minstens 20%

verder wenst te zetten. Zorgzaam en doordacht omspringen

moet verminderen, het energieverbruik met 20% moet dalen

met schaarse bronnen is een belangrijk aandachtspunt in de

en dat tevens 20% hernieuwbare energie moet worden ver-

Wetstraat 14-16. Zorgvuldige afvalsortering en het gebruik van

bruikt tegen 2020.

16

duurzame producten behoren eveneens tot het dagdagelijkse handelen van het personeel, dat hiertoe door middel van diver-

Voor België betekent dit concreet dat het verbruik van her-

se acties nog meer zal worden gesensibiliseerd. Ook het ver-

nieuwbare energie tegen 2020 13% van het totale verbruik

bruiken van hernieuwbare energie staat expliciet op de taken-

moet bedragen. De uitstoot van broeikasgassen moet met 15%

lijst.

gedaald zijn ten opzichte van 1990 in de sectoren die niet onder de emissiehandel vallen. De gebouwen en dus ook de

Met dit engagement hoopt de overheid als voorbeeld te

Wetstraat 14-16 hebben hier een cruciale rol te vervullen.

mogen dienen voor alle actoren van de samenleving. De federale regering zal ook dit jaar werk maken van concrete maatregelen die de zorg voor het milieu kracht bijzetten. Herman Van Rompuy Tot slot wensen we hiermee ons steentje bij te dragen aan

Eerste minister

de ambitieuze Europese doelstellingen die België tegen 2020 moet halen. De Europese Raad en het Europees Parlement

3

Milieuverklaring

De Kanselarij van de Eerste minister

FOD Kanselarij van de Eerste minister

OPDRACHT De Federale Overheidsdienst Kanselarij van de Eerste minister is in hartje Brussel gehuisvest in twee historisch bijzonder waardevolle gebouwen: de Wetstraat 14 & 16. De “16” is het zenuwcentrum van de Belgische politiek. Hier worden de krachtlijnen van het regeringsbeleid uitgetekend, die verwoord worden in het regeerakkoord bij het begin van elke legislatuur en in de jaarlijkse federale beleidsverklaring.

K E R N TA K E N De Kanselarij zorgt voor de voorbereiding van de vergaderingen waarop regeringsbeslissingen worden genomen (Ministerraad) of waar de verschillende geledingen van de federale staat samenwerken (Overlegcomité, ...). Zij staat de eerste minister inhoudelijk bij in bepaalde dossiers, in het bijzonder wanneer het gaat om de coördinatie van het regeringsbeleid tussen de verschillende ministers.

4

De Kanselarij verleent ook juridische steun aan de eerste minister, door het opstellen van juridische adviezen, de voorbereiding en uitvoering van de reglementaire bevoegdheid van de eerste

Milieuverklaring

minister inzake overheidsopdrachten, en de opvolging van geschillen. De Kanselarij communiceert over de beslissingen van de Ministerraad, voert overheidscampagnes over de dienstverlening van de federale overheid, organiseert evenementen die het land aanbelangen en bevordert het imago van België als federale staat.

D R A A G W I J D T E VA N HET MILIEUZORGSYSTEEM De Kanselarij heeft beslist haar Milieuzorgsysteem (MZS) toe te passen op al haar activiteiten. De betrokken sites zijn de gebouwen op de nummers 14 en 16 van de Wetstraat. Het rode kader in het organigram geeft aan welke diensten op deze twee sites zijn ondergebracht. De winkel Infoshop.be (Regentlaan 54 1000 Brussel) en het Internationaal Perscentrum (Residence Palace, Wetstraat 155) worden op dit ogenblik niet in aanmerking genomen, hoewel ze afhangen van de Algemene Directie Externe Communicatie.

ORGANIGRAM

16

5

Milieuverklaring

Milieubeleid


DE EMAS-VERORDENING IN EUROPA Referentieadres: http://europa.eu/legislation_summaries/enterprise/business_environment/l28022_nl.htm Het algemene principe Het communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS) beoogt de bevordering van een gestage verbetering van de milieuprestaties van alle Europese organisaties, alsook van de informatie van het publiek en alle belanghebbenden. De verordening Verordening (EG) nr. 761/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart 2001 inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS), gewijzigd bij Verordening (EG) nr. 196/2006 van 3 februari 2006. De doelstellingen

6

Het communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS) wil de milieuresultaten van de organisaties van alle sectoren verbeteren via:

Milieuverklaring

• de vaststelling en toepassing door die organisaties van milieuzorgsystemen; • het objectief en periodiek beoordelen van deze systemen; • de opleiding en actieve deelname van het personeel van de organisaties; • de voorlichting van het publiek en de andere belanghebbenden. Elke organisatie die wil meewerken aan het systeem moet: • een milieubeleid vaststellen waarbij de doelstellingen en beginselen van de actie van de organisatie in verband met het milieu worden omschreven; • een milieuanalyse uitvoeren van haar activiteiten, producten en diensten; • een milieuzorgsysteem ten uitvoer leggen; • geregeld een milieuaudit uitvoeren en een milieuverklaring opstellen die moet worden gevalideerd door een milieuverificateur waarvan de naam en het erkenningsnummer in de verklaring moeten zijn opgenomen; • de gevalideerde milieuverklaring indienen bij de bevoegde instantie van de lidstaat; • de verklaring openbaar maken.

DE EMAS-VERORDENING TOEGEPAST IN DE KANSELARIJ Het milieucharter van de Kanselarij

actieprogramma. Daartoe heeft ze een milieuzorgsysteem (MZS) en auditsysteem ingevoerd dat voldoet aan de voorschriften van de Europese EMAS II-verordening (761/2001) en van de internationale normen ISO 14001:2004.

16

De Kanselarij wil een voorbeeldfunctie vervullen door de milieukwaliteit te verbeteren in haar organisatie. Ze bevestigt haar engagement door een proactieve aanpak die verder gaat dan de huidige reglementaire voorschriften. De aanpak is hoofdzakelijk gericht op vier verbintenissen: • de gestage verbetering van de milieuprestaties: het voorkomen van alle vervuiling, de afvalsortering en de controle van het energieverbruik zijn prioriteiten;

Hans D’HONDT, Directeur van de Beleidscel van de Eerste minister

Françoise AUDAG-DECHAMPS, Voorzitster a.i. van het Directiecomité

• de aandacht voor duurzaamheidscriteria bij de aankoop van producten en leveringen van uitrustingsgoederen en diensten; • het inbouwen van milieucriteria in de gunningsprocedures van overheidsopdrachten; • de sensibilisering, opleiding en responsabilisering van de personeelsleden. De Kanselarij evalueert constant haar doelstellingen en milieu-

Ons referentieadres: http://kanselarij.belgium.be/nl/

7

Milieuverklaring

Het Milieuzorgsysteem


EEN AL OUDE BEKOMMERNIS

B E S L I S S I N G E N VA N D E M I N I S T E R R A A D

De Kanselarij voelt zich al lang betrokken bij milieuvraagstukken. De laatste twintig jaar werden tal van acties ondernomen in de meeste milieudomeinen:

Om die redenen werd de Kanselarij door de Ministerraad weerhouden om deel uit te maken van de eerste groep van departementen belast met het invoeren van een Milieuzorgsysteem (Beslissingen van 20 juli 2005 en 14 juli 2006).

• Energiebesparing: automatische uitschakeling van verlichting, vervanging van gloeilampen door spaarlampen en van de halogeenverlichting door tl-lampen met elektronische ballasts. • Isolatie: dubbele beglazing, thermostatische radiatorkranen, HVAC-installatie gestuurd door een informaticasysteem. • Duurzame producten: gebruik van gerecycleerd (post-consumer wast) en milieuvriendelijk papier (sustainable wood forests, 100 % recycleerbaar en biologisch afbreekbaar), van lijm zonder solventen of droogvertragers en van milieuvriendelijke onderhoudsproducten.

8

E E N M I L I E U Z O R G S Y S T E E M I N 1 3 S TA P P E N De onderstaande tabel geeft concreet de werking van het MZS in de Kanselarij weer.

• Luchtkwaliteit: groener wagenpark, aankoop van fietsen, kopieertoestellen en printers met ozonfilters.

1. De naleving van de wetgeving is één van de elementen waaraan de EMAS-verordening bijzondere aandacht besteedt. Het is duidelijk dat voor een instelling als de Kanselarij deze vereiste slechts het minimum minimorum kan zijn. De update van het register van de regelgeving en het naleven van de toepassing ervan zijn dus een permanente bekommernis van de milieuverantwoordelijke.

• Afvalsortering en -recyclage: papier/karton, oliën/vetten, batterijen, inktpatronen/toners, enz.

2. Het Milieubeleid dat hierboven wordt uiteengezet, werd vastgelegd door de leden van het Directiecomité.

Deze bekommernis om het milieu blijft zich verder ontwikkelen.

3. Het steunt op twee assen:

Milieuverklaring

• Een as “a priori”: de wil om alle vervuiling te vermijden. • Een as “a posteriori”: het constant streven naar een verbetering van de milieuprestaties. Het schema hiernaast beschrijft dit principe van de lerende organisatie: de activiteiten worden gepland (PLAN) vooraleer ze in praktijk worden gebracht (DO); het verloop ervan wordt vervolgens gecontroleerd (CHECK) om te worden geoptimaliseerd (ACT, soms spreekt men van ADJUST); en dan begint het hele proces opnieuw ... 4. De EMAS-regeling is erg strikt: ze integreert de aanbevelingen van de ISO-norm 14001 en gaat nog verder. 5. De transparantie en geloofwaardigheid van de organisatie die een dergelijk systeem invoert wordt versterkt, niet alleen door interne audits, maar ook door een professionele, onafhankelijke en neutrale externe audit. Die regelmatige controles vereisen een permanent beheer van de documentatie en registraties.

Milieuverklaring


10

Milieuverklaring

6. De actieve deelname van het personeel wordt bewerkstelligd door de oprichting van een team gemotiveerde medewerkers met interesse voor de milieuproblematiek, het Green Team. Dit vergemakkelijkt de verdeling van de verantwoordelijkheden en taken. De sensibilisering en vorming van het personeel worden bevorderd. 7. De zorg voor transparantie geldt zowel intern als extern. De voorlichting van het personeel, het publiek en de betrokkenen bij de milieuaanpak en -prestaties vormt een andere prioriteit. 8. Een milieuhandboek werd opgesteld. Het geeft een technische synthese van de invoering en werking van het MZS binnen de Kanselarij. 9. Dit document is de ruggengraat van het systeem: het legt de link tussen ieders verantwoordelijkheid, de procedures en de operationele registers (registers van de directe aspecten, van de indirecte aspecten, van de regelgeving, van de vergunningen, van de documentatie, van het afval, van de afwijkingen, enz.). 10.Gelijklopend daarmee wordt jaarlijks een milieuanalyse uitgevoerd om te bepalen wat de directe en indirecte milieuaspecten zijn die een betekenisvolle impact kunnen hebben op de Kanselarij.

11. Op basis van deze analyse, maar ook op basis van de regelgeving en de strategische opties van het Milieubeleid heeft het Directiecomité een reeks milieudoelstellingen weerhouden.

16

12. Zodra de doelstellingen vastlagen, werd een programma met concrete acties uitgewerkt en werden opvolgingsindicatoren ingevoerd. Die maken het mogelijk de evolutie van de milieuprestaties van de Kanselarij regelmatig te controleren en bijgevolg waar nodig bij te sturen om de doelstellingen te halen. 13. Deze Milieuverklaring werd ook opgesteld in die geest van transparantie. Deze verklaring wil niet alleen een denkproces op gang brengen, maar ook een communicatie- en informatiemiddel zijn.

11

Milieuverklaring


De bescherming van het milieu is ieders verantwoordelijkheid.

De verduidelijking van de verantwoordelijkheden is één van de troeven van een MZS. Deze verantwoordelijkheden kunnen worden gepreciseerd als volgt.

Het organigram hieronder geeft enkel de actoren weer die het nauwst betrokken zijn bij de goede werking van het MZS.

Het Directiecomité

DE EMAS-ACTOREN

Het Directiecomité bestaat uit de voorzitster, de directeur van de Beleidscel van de Eerste minister, de drie directeurs-generaal N-1 en de drie directeurs van de Stafdiensten. Het Directiecomité is verantwoordelijk voor: • het vastleggen van de verantwoordelijkheden van elk personeelslid inzake het Milieuzorgsysteem; • de goedkeuring van het milieuprogramma; • het toekennen van de middelen (krediet-personeel-tijd); • de aanwezigheid van één van zijn leden bij de interne en externe audits; • de jaarlijkse milieubeoordeling. De milieuverantwoordelijke (MV) De MV is verantwoordelijk voor de milieucoördinatie. Hij moet toezien op de goede werking van het Milieuzorgsysteem: • de planning van het MZS: milieuanalyse, update van het regis-

12

Milieuverklaring

ter van de regelgeving, opvolging van de doelstellingen. • de uitvoering en de werking van het MZS: vorming en sensibilisering, communicatie, documentenbeheer, beheer van de werkzaamheden, voorbereiding en reactie op noodsituaties, monitoring en metingen. • de controle van het systeem: evaluatie van de conformiteit, analyse van de afwijkingen, beheer van de registraties. Meer algemeen is de milieuverantwoordelijke belast met de organisatie en het beheer van MZS-gerelateerde vergaderingen en met het verzamelen van kwartaalresultaten en de voorstelling ervan aan het Directiecomité tijdens de beoordeling door het Directiecomité. D e l e d e n v a n d e Ce l “Duurzame Ontwikkeling” De Cel “Duurzame Ontwikkeling” is samengesteld uit: • de vertegenwoordigster van de Eerste minister in de Interdepartementale Commissie Duurzame Ontwikkeling (ICDO); • de vervangster van de vertegenwoordigster van de Eerste minister in de ICDO; • de milieuverantwoordelijke, vertegenwoordiger van de Kanselarij van de Eerste minister in de ICDO; • een verantwoordelijke van de Dienst Secretariaat en Logistiek;

• de preventieadviseur; • een verantwoordelijke van de Dienst Budget en Beheerscontrole; • en een verantwoordelijke van het communicatiebeleid.

16

De kerntaken van deze Cel zijn : • de opvolging van de acties van het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling (FPDO) waarvoor de Kanselarij verantwoordelijk is; • de uitwerking en de opvolging van het Actieplan Duurzame Ontwikkeling van het departement; • de uitvoering van een duurzame ontwikkelingseffectbeoordeling (DOEB) of de coördinatie van de uitvoering van een DOEB op beslissingen overeenkomstig het Actieplan; • de opvolging van het aspect duurzaamheid in de overheidsopdrachten van de Kanselarij; • de opvolging van de uitvoering van het beleid inzake intern milieubeheer. De verantwoordelijken voor de procedures en de doelstellingen De procedureverantwoordelijken dienen te waken over de overeenstemming van de procedures met zowel de regelgeving als

13

Milieuverklaring


de toestand binnen de Kanselarij. Zij zijn verantwoordelijk voor het updaten van de procedures en zien toe op de correcte toepassing ervan. De doelstellingsverantwoordelijken waken over de opmaak, de implementatie en de opvolging van de doelstellingenfiches. De interne auditeurs De interne auditeurs moeten onafhankelijk instaan voor de periodieke audits die door het Directiecomité worden gepland. Tijdens deze audits dienen zij na te gaan of het ingevoerde systeem correct wordt toegepast en of het overeenstemt met de EMAS-verordening. De resultaten van de audit worden aan het Directiecomité voorgelegd en geanalyseerd tijdens de beoordeling door het Directiecomité.

14

Toen de Ministerraad in 2005 zijn belangstelling voor EMAS wilde benadrukken, werden vier pilootinstellingen weerhouden: naast de Kanselarij waren deze het Federaal Planbureau, de Belgische Technische Coöperatie en de POD Wetenschapsbeleid. In gezamenlijk overleg en onder leiding van de POD Duurzame Ontwikkeling hebben deze vier departementen geopteerd voor

Milieuverklaring

interne cross audits, die een kritische benadering toelaten en tegelijk de uitwisseling van goede praktijken bevorderen. H e t G r e e n Te a m Dit team, dat een bijzondere interesse vertoont voor de milieuproblematiek, wil concreet en proactief handelen. Het vormt de spil van de Cel Duurzame Ontwikkeling. Het Green Team ondersteunt de milieuverantwoordelijke bij zijn opdrachten en verspreidt goede milieupraktijken binnen het departement. Dankzij het enthousiasme van de leden van het team kenden de activiteiten die in 2007 en 2008 werden georganiseerd in het kader van de Dag Duurzame Ontwikkeling van de federale overheid een groot succes in de Kanselarij.

16

15

Milieuverklaring

Het actieplan


Het milieuactieplan van de Kanselarij steunt op een grondige milieuanalyse. De milieuanalyse betreft enerzijds de activiteiten van de Kanselarij (= de directe aspecten) en anderzijds haar opdrachten (= de indirecte aspecten).

BETEKENISVOLLE ASPECTEN

WEERHOUDEN DOELSTELLINGEN

Tal van toestellen (airconditioning, pc's,...) verbruiken heel wat energie.

Het energieverbruik verminderen

Het sorteren van het afval kan worden verfijnd en nog gepromoot.

De afvalsortering verbeteren

Duurzaamheidscriteria kunnen worden bevorderd bij de aankoop van onderhoudsproducten, kantoorbenodigdheden, goederen voor het restaurant.

Duurzame producten aankopen

Het opstellen van een verplaatsingsplan is verplicht voor elke organisatie die meer dan 200 werknemers tewerkstelt op eenzelfde plaats.

Duurzame mobiliteit bevorderen

DIRECTE ASPECTEN De milieuanalyse van de activiteiten van de Kanselarij werd verricht ten opzichte van de verschillende milieudomeinen (energieverbruik, waterverbruik, afvoer afvalwater, afval, enz.). Vervolgens werden deze activiteiten opgelijst en gerangschikt aan de hand van zes criteria: • de materiestroom; • het bestaan van reglementaire verplichtingen; • de impact; • de bestaande praktijken; • de opinie van het personeel (via een tevredenheidsenquête); • de invloed die de Kanselarij zou kunnen hebben. Zo werden vier betekenisvolle aspecten weerhouden. Die hebben aanleiding gegeven tot de volgende doelstellingen: 16

Milieuverklaring

INDIRECTE ASPECTEN De basisopdrachten van de Kanselarij werden vervolgens geanalyseerd vanuit milieustandpunt. Eens gerepertorieerd werden deze opdrachten geëvalueerd volgens drie criteria: • hun belang; • de invloed die de Kanselarij zou kunnen hebben; • de beschikbare menselijke en budgettaire middelen. Zo werden drie betekenisvolle aspecten weerhouden. Twee ervan hebben aanleiding gegeven tot milieudoelstellingen:

BETEKENISVOLLE ASPECTEN

WEERHOUDEN DOELSTELLINGEN

Deelname van de Dienst overheidsopdrachten aan de FOD-overschrijdende werkgroep Duurzame overheidsopdrachten: meer rekening houden met het leefmilieu in het kader van de plaatsing van overheidsopdrachten.

Vermits deze werkgroep al sterk gesensibiliseerd was voor de kwestie werd geen enkele doelstelling weerhouden.

Ontwikkeling en start door de Algemene Directie Externe Communicatie van een communicatiestrategie voor de acties van de Administratie.

De impact van de externe communicatie verbeteren

Coördinatie door de Dienst voor de Administratieve Vereenvoudiging van de initiatieven genomen door de Regering en door de Besturen om de administratieve verplichtingen te verlichten die worden opgelegd aan de ondernemingen en aan de burgers.

De impact van de administratieve vereenvoudiging evalueren

Milieuverklaring


BEHAALDE DOELSTELLINGEN IN 2007 EN 2008, NIEUWE DOELSTELLINGEN VOOR 2009 Begin 2007 heeft het Directiecomité zes milieudoelstellingen vastgelegd. Een zevende werd in 2008 toegevoegd. Verantwoordelijkheden werden vastgelegd, doelstellingen bepaald en acties overwogen. Wat kunnen we vandaag vaststellen? Werden de voorziene acties volledig uitgevoerd? Hebben ze de verhoopte resultaten opgeleverd? Werden de doelstellingen bereikt? Het Directiecomité heeft zich over deze vragen gebogen en heeft onderzocht in welke mate de doelstellingen van 2007-2008 konden of moesten worden voortgezet, aangepast of uitgebreid in 2009.

Doelstelling 1: milieucommunicatie ontwikkelen

18

In 2007 werd een doelstelling “het personeel sensibiliseren” toegevoegd aan de rechtstreeks uit de milieuanalyse voortkomende doelstellingen. Gezien het MZS nieuw was, diende het bekend gemaakt te worden.

Milieuverklaring

REALISATIES 2008 Met de regeringswisseling en de komst van tal van nieuwe medewerkers werd deze doelstelling onveranderd behouden in 2008. In het bijzonder voor de nieuwe medewerkers werd op 20 juni een infosessie gehouden. Maar gezien het de bedoeling is om het voltallige personeel te bereiken en te sensibiliseren, is de rubriek “Milieu” van het intranet steeds meer gegroeid: dienstmededelingen, goede praktijken, nieuwsberichten hebben zich verveelvoudigd. In 2008 had de POD Duurzame Ontwikkeling een verenigend thema weerhouden voor de Dag van de Duurzame Ontwikkeling binnen de federale overheid: In 2008 heeft de Kanselarij op twee punten goede indruk gemaakt. Op 14 oktober waren, naast een nu bijna klassiek ontbijt, alle door het restaurant voorgestelde gerechten ronduit “Fair Trade”. Op 17 oktober heeft de Kanselarij samen met de FOD Economie een originele quiz georganiseerd: tien ploegen van verschillende federale departementen hebben het keihard tegen elkaar opgenomen voor duurzame ontwikkeling. Het was niet de bedoeling

16

19

Milieuverklaring


uit te maken welke de duurzaamste FOD was, maar wel zowel deelnemers als toeschouwers aan te moedigen om toekomstgericht te denken en te handelen. Het is het X-Team (mevrouw Lucie Huygh, van de POD Maatschappelijke Integratie, mevrouw Anna Peters, van de FOD Economie, mijnheer Igor Struyf, van de POD Wetenschapsbeleid en mijnheer Ludo Waterschoot, van de Kanselarij) dat met felicitaties van de jury vertrok! Om het voorbeeld te geven heeft de Kanselarij op 28 maart 2009 ook deelgenomen aan de operatie “Earth Hour” van het World Wide Fund for Nature: uw lichten één uur doven om de planeet op te laden … PROJECTEN 2009 Na twee jaar sensibilisatie zal in 2009 de nadruk gelegd worden op de ontwikkeling van de communicatie. Een echt communicatieplan zal opgesteld worden dankzij de deskundigheid van de Algemene Directie Externe Communicatie. De communicatie zal moderner en professioneler zijn. De berichten en ingezette communicatiekanalen zullen speciaal aangepast worden aan de verschillende doelgroepen. 20

Intern blijft de ontwikkeling van het intranet op de agenda staan.

Milieuverklaring

Goede tips zullen voortdurend herhaald worden. Een campagne met betrekking tot energiebesparingen wordt voor het tweede semester van 2009 voorzien. Extern zal ook bijzondere aandacht besteed worden aan de partners van de Kanselarij. De inzet van de FOD voor het milieu moet doordringen tot bij de leveranciers: er zullen informatieinspanningen in deze zin geleverd worden. De Milieuverklaring die via de website van de Kanselarij meegedeeld werd zal ook op de website van de Europese Commissie beschikbaar zijn. Ten slotte zal het Green Team, dat nog steeds door de Cel Duurzame Ontwikkeling ondersteund wordt, de ideeënuitwisseling en de ontwikkeling van milieu-initiatieven blijven bevorderen. Ze zal zich ongetwijfeld inzetten voor sensibilisatieacties in het kader van de Dag van de Duurzame Ontwikkeling 2009.

Doelstelling 2: het energieverbruik verminderen In 2007 was het de bedoeling het energieverbruik met 5 % te verminderen, zowel het elektriciteits- als het gasverbruik bestemd voor de verwarming.

De eerste tabellen met weergave van het gedetailleerde maandelijkse gas- en elektriciteitsverbruik van de “Wetstraat 16” werden in 2007 en 2008 opgemaakt. Er werd uitgegaan van de door de Kanselarij betaalde facturen. Gezien het om onbewerkte gegevens ging, werd er geen rekening gehouden met de klimaatsom-

standigheden waardoor het moeilijk was om jaarlijkse vergelijkingen te verrichten. REALISATIES 2008 Om de evolutie van het energieverbruik van de “Wetstraat 16”

GASVERBRUIK

ELEKTRICITEITSVERBRUIK

kWu/m2

kWu/m2

250

250

200

200

150

150

100

100

50

50

0

2004

2005

2006

16

2007

2008

0

2004

2005

2006

2007

Milieuverklaring

2008


22

Milieuverklaring

nauwkeurig te meten, worden in de tabellen hierboven voortaan enerzijds de oppervlakten (om de werkelijke bezetting van de gebouwen in aanmerking te nemen) en anderzijds de graaddagen (om met het klimaat rekening te houden) in rekening gebracht. In 2006 wordt een verrassende stijging van het gasverbruik vastgesteld. De oorsprong van deze overconsumptie werd geïdentificeerd: het ging om een beschadigde driewegsklep in de verwarmingszaal. PROJECTEN 2009 Het bovenvermelde voorbeeld toont duidelijk het nut aan van een geautomatiseerd opnamesysteem waarmee zulke anomalieën snel opgespoord kunnen worden. Blijkbaar werd een oplossing gevonden met het Energiemonitoring, -boekhouding en -verificatie (EMBV) -systeem van Fedesco. Fedesco is een publiek energiedienstenbedrijf dat in maart 2005 werd gesticht op het initiatief van de federale regering. Op 19 december 2008 sloot het een contract met de Kanselarij dat bestaat uit vier luiken: • de uitvoering van een energiemonitoring, waarvan sprake hierboven; • een energie-audit voor de gebouwen van de “Wetstraat 14 en 16”:

kleine verbeteringen (afstellingen, isolatie) die dit jaar gemakkelijk aangebracht zouden kunnen worden zijn al opgesomd; • de steun van specialisten om de energiedoeltreffendheid te ontwikkelen; • een sensibilisatiecampagne over “energiebesparingen op de werkplaats”.

16

Andere acties voor een beter beheer van het energieverbruik zijn nog voorzien in 2009: • De splitsing van de elektriciteitsmeter van de Wetstraat 14 en 12 werd in overleg met de Regie der Gebouwen beslist. De procedure werd opgestart: een nieuw hoogspanningscabine zal op de Wetstraat 12 geïnstalleerd worden. • Het lokaal voorbehouden aan de IT-servers vereiste een versterkte klimaatregeling. Een studie wordt uitgevoerd om uit te zoeken hoe deze energie beter benut kan worden. • Het personeel sensibiliseren blijft essentieel.

Doelstelling 3: duurzame producten aankopen Het is de bedoeling een aankoopbeleid van duurzame goederen te ontwikkelen. Acties kunnen overwogen worden zowel bij de

23

Milieuverklaring


aankoop van onderhoudsmiddelen en kantoorbenodigdheden als bij het bevoorraden van de keuken en het restaurant. Duurzame voeding is immers voortaan een actueel thema. REALISATIES 2008 In 2007 en 2008 werd veel gedaan wat de onderhoudsmiddelen betreft: naarmate ze worden opgebruikt worden de oude producten systematisch door een milieuvriendelijker vervangen. In 2008 was het voorzien meetindicatoren te ontwikkelen om te controleren hoe de duurzame aankopen gevaloriseerd worden. Deze actie zal in 2009 uitgevoerd worden. PROJECTEN 2009 Het jaar 2009 zal op twee projecten toegespitst worden.

24

Enerzijds, de uitwerking van een echt aankoopbeleid dat het gebruik van duurzame criteria in de overheidsopdrachten bevordert zou de taak van de aankoopdiensten moeten vergemakkelijken. Dit document zal nuttig mogen verwijzen naar de hierover door de Europese Commissie voorgestelde adviezen en naar de instructies opgenomen in de Gids voor duurzame aankopen uitgewerkt door de FOD Personeel en Organisatie en zal door het Directiecomité goedgekeurd worden. Anderzijds zal het (te ontwerpen) overzicht van duurzame aan-

Milieuverklaring

kopen zich baseren op de opsomming van de momenteel gebruikte producten. Door de behoeften precies te bepalen zal het onderzoek naar alternatieve en milieuvriendelijkere producten vlotter worden. Doelstelling 4: de afvalsortering verbeteren Bij de Kanselarij worden al talrijke soorten afval duidelijk geïdentificeerd, gesorteerd en verwijderd: inktpatronen, elektronisch afval, papier/karton, batterijen, PMD, onderhoudsproducten, glas, olie/vetten, TL-lampen. De bedoeling was dus eerst de massa “restafval” te reduceren: dit moest bewijzen dat minder afval geproduceerd wordt of dat er beter gesorteerd wordt. REALISATIES 2008 In 2007 en 2008 werden de massa’s papier, PMD en “restafval” gemeten. Maar de resultaten hiervan waren te vaag om als bepalend beschouwd te worden. PROJECTEN 2009 Het opstellen van een passend meetsysteem zal dus een van de prioriteiten van 2009 zijn om de invloed van de geleverde in-

spanningen preciezer te kunnen inschatten. Meerdere bijkomende acties zijn voorzien: • het bijhouden van een nauwkeuriger register voor speciaal afval (batterijen en accu’s, TL-lampen, inktpatronen, enz.); • het plaatsen van vuilnisbakken voor drankblikjes in alle cafetaria’s; • het verder sensibiliseren van het personeel.

Doelstelling 5: de impact van de administratieve vereenvoudiging evalueren De doelstelling bestaat erin de milieu-impactindicatoren van voorstellen tot administratieve vereenvoudiging te integreren in het Kafka-meetmodel ontwikkeld door de Dienst voor de Administratieve Vereenvoudiging (DAV). In de loop van het tweede semester van 2007 werd ingevolge een overheidsopdracht de oprichting van een meetbureau gegund aan de firma KPMG. Sinds de start van dit bureau werden tal van verwezenlijkingen al gemeten met behulp van het Kafka-model. Wat de integratie van de milieukost in dit model betreft, werd

contact opgenomen met een aantal administraties en universiteiten om te komen tot een objectieve diagnose van de milieukost per afgelegde kilometer en per 1000 vellen papier.

16

REALISATIES 2008 Het Kafka meetmodel is zodanig aangepast dat de vermindering van het aantal kilometer verplaatsingen ten gevolge van administratieve vereenvoudiging kan opgevolgd worden. PROJECTEN 2009 Verdere ontwikkeling van het meetmodel om de vermindering van het aantal pagina’s papier ten gevolge van de administratieve vereenvoudiging op te volgen. Zo zal beter rekening worden gehouden met de milieu-effecten van de administratieve vereenvoudiging.

Doelstelling 6: de impact van de externe communicatie verbeteren Terwijl de hierna beschreven eerste doelstelling de communicatie omtrent het milieu binnen de Kanselarij betreft (zowel intern als extern), gaat het hier om de horizontale rol van de Algemene Directie Externe Communicatie.

25

Milieuverklaring


Door de communicatieacties van andere afdelingen te coördineren, door hen te helpen, door met hen bepaalde taken uit te voeren (campagnes, publicaties, …), kan de Kanselarij immers de duurzame ontwikkeling en het milieu promoten. REALISATIES 2008 De Algemene Directie Externe Communicatie geeft systematisch de voorkeur aan duurzame aankopen (papier, plantaardige inkten, recycleerbaar of biologisch afbreekbaar materiaal, enz.), inclusief voor acties voor derden. Ze zorgt ervoor haar papierverbruik te reduceren (elektronische uitwisselingen met de drukkers, downloadbare documenten, …). Via de CommnetKern, het netwerk van de communicatieverantwoordelijken van de federale diensten, ondersteunen de Algemene Directie Externe Communicatie van de FOD Kanselarij van de Eerste minister en de Algemene Directie Interne Communicatie van de FOD Personeel & Organisatie de milieu-initiatieven: bij elke vergadering staat er een punt “Duurzame Ontwikkeling” op de agenda.

26

PROJECTEN 2009 Vier projecten werden weerhouden: • De deelname aan de ontwikkeling van een echt duurzaam aan-

Milieuverklaring

koopbeleid binnen de Kanselarij; • Het opstellen van een doeltreffender meetsysteem voor duurzame aankopen; • De uitwerking van een communicatieplan, in samenwerking met de MV; • Het aannemen van een communicatiestrategie voor het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie (tweede semester 2010) dat de duurzame aspecten als prioriteiten beschouwt.

Doelstelling 7: de duurzame mobiliteit bevorderen In 2008 had het Directiecomité een doelstelling weerhouden die “Een bedrijfsvervoerplan opmaken” heette. Deze doelstelling hield verband met de verplichtingen van de ordonnantie van 25 maart 1999 betreffende de beoordeling en de verbetering van de luchtkwaliteit en het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende de toepassing van een vervoerplan op privaat- of publiekrechtelijke instellingen die op dezelfde plaats meer dan tweehonderd werknemers tewerkstellen. Zo’n vervoerplan bestaat uit twee fases: een diagnose en een ontwerp van actieplan enerzijds, en een eigenlijk actieplan anderzijds.

REALISATIES 2008 Fase 1 van het vervoerplan van de Kanselarij werd overgemaakt aan het Brussels Instituut voor Milieubeheer (Leefmilieu Brussel) op 15 mei 2008. Deze instelling heeft zijn advies gegeven op 5 februari 2009 met het verzoek dat de opmerkingen opgenomen zouden worden in fase 2 van het vervoerplan, fase die vóór 2 november 2009 afgerond moet worden. PROJECTEN 2009 De realisatie van deze fase 2 zal dus centraal staan in deze doelstelling. Het Directiecomité heeft echter gewenst de benaming van deze laatste willen wijzigen zodat de nadruk wordt geplaatst op de gezochte resultaten eerder dan op de gebruikte middelen. Zo zal in de praktijk “de duurzame mobiliteit bevorderd” worden door vijf initiatieven in 2009: • Een nieuw toegangsplan zal ontwikkeld worden dankzij de samenwerking van de MIVB: dit zal op de website van de Kanselarij verschijnen; • Het verbruik van het wagenpark zal maandelijks geregistreerd worden en op het intranet gepubliceerd; • Het gebruik van de fietsen om vergaderingen die in de Brusselse Gewest plaatsvinden bij te wonen zal bevorderd worden:

“fietskaarten” zullen verdeeld worden; • De trein zal de voorkeur hebben voor internationale reizen: op 1 april 2009 werd een contract gesloten met de NMBS om tickets via internet te kunnen kopen; • Op 1 december 2008 heeft het Directiecomité zijn akkoord gegeven opdat de personeelsleden van de Kanselarij thuis kunnen werken overeenkomstig de bepalingen van het koninklijk besluit van 22 november 2006: tot op heden werden 14 aanvragen aanvaard.

16

27

Milieuverklaring


28

Milieuverklaring

Glossarium Afwijking Het niet voldoen aan een eis.

DOEB = Duurzame ontwikkelingseffectbeoordeling

een beeld verkregen van de strengheid van het klimaat.

Algemene milieudoelstelling Algemene, uit het milieubeleid voortvloeiende doelstelling die een organisatie voor zichzelf vaststelt en die waar mogelijk wordt gekwantificeerd.

EMAS = Eco-Management and Audit Scheme Systeem waarmee instellingen zich vrijwillig kunnen inzetten voor een beter milieubeheer.

HVAC = heating, ventilating and air conditioning Verwarming, ventilatie en klimaatregeling, drie technieken die dienen om de omgevingsomstandigheden in gebouwen te regelen: • de verwarming bestaat uit het behouden van een bepaalde temperatuur in lokalen die door een koudere buitenomgeving omringd zijn; • de ventilatie, alleen of in combinatie met een verwarmings- of klimaatregelingssysteem, regelt zowel de luchtaanvoer als de luchtafvoer in gesloten ruimtes, om geuren of ongewenste deeltjes te elimineren en te zorgen voor voldoende zuurstof voor de mensen in de lokalen; • De klimaatregeling controleert de binnenomgeving van een lokaal, namelijk de temperatuur, vochtigheid, luchtcirculatie en -zuiverheid, voor de mensen in de lokalen, en voor de uitrusting of de materialen die er gehanteerd of opgeslagen worden.

FOD = Federale Overheidsdienst Betekenisvol aspect Aspect dat weerhouden wordt gezien de milieuwetgeving, de impact en het milieubeleid van de organisatie. Cel DO De cellen van duurzame ontwikkeling, die in 2004 werden opgericht binnen elke federale overheidsdienst, hebben meer bepaald tot doel een jaarlijks actieplan uit te werken dat de acties van duurzame ontwikkeling vermeldt die de betrokken dienst dat jaar moet uitvoeren. Ze omvatten ook een werkgroep die als opdracht heeft het transversale aspect van het beleid van duurzame ontwikkeling uit te werken. Direct aspect Aspect van een activiteit waarover de organisatie controle heeft.

FPDO = Federaal Plan inzake Duurzame Ontwikkeling Gestage verbetering Proces van jaarlijkse verbetering van de meetbare resultaten van het milieuzorgsysteem in verband met het beheer door een organisatie van haar betekenisvolle milieuaspecten, op basis van haar beleid, doelstellingen en taakstellingen op milieugebied. De resultaten behoeven niet op alle activiteitsgebieden tegelijkertijd te worden verbeterd. Graaddagen Deze parameter, doorgegeven via de Regie der Gebouwen, bestaat uit de optelsom van alle verschillen tussen de buiten- en de binnentemperatuur (het gemiddelde wordt doorgaans op 15°C vastgesteld) voor een bepaalde periode. Zo wordt

ICDO = Interdepartementale Commissie Duurzame Ontwikkeling

16

29

Milieuverklaring


Volgens de wet van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling, bestaat de voornaamste opdracht van de ICDO uit de voorbereiding en de opvolging van het vierjaarlijkse Federaal plan voor duurzame ontwikkeling. Indirect aspect Aspect van een activiteit dat ontsnapt aan het beheer van de organisatie, zoals de milieuresultaten van de onderaannemers en de leveranciers, de administratieve en planificatiebeslissingen, ... ISO 14001 Norm die door de Internationale Organisatie voor Standaardisatie werd vastgesteld (ISO = International Organization for Standardization) betreffende de milieuzorg. Leefmilieu Omgeving waarin een organisatie functioneert, met inbegrip van lucht, water, bodem, natuurlijke hulpbronnen, flora, fauna, menselijke wezens en hun wisselwerking.

30

Milieuanalyse Alomvattend onderzoek naar de milieuproble-

Milieuverklaring

men, de milieueffecten en de met milieubewust handelen behaalde resultaten die verband houden met de activiteiten van een organisatie. Milieuaspect Element van de activiteiten, producten of diensten van een organisatie dat van invloed kan zijn op het milieu; een betekenisvol milieuaspect is een milieuaspect dat een belangrijk milieueffect heeft of kan hebben. Milieuaudit Beheersinstrument dat een systematische, gedocumenteerde, periodieke en objectieve evaluatie omvat van de wijze van functioneren van de organisatie, van het beheersysteem en van de processen die op milieubescherming gericht zijn, teneinde de beheerscontrole op activiteiten die van invloed kunnen zijn op het milieu te vergemakkelijken en erop toe te zien dat het milieubeleid van de organisatie, met inbegrip van de milieudoelstellingen en -taakstellingen, wordt nageleefd. Milieubeleid Formele uitdrukking door de Directie op haar hoogste niveau, van de algemene doelstellingen

en beginselen voor het handelen van de organisatie op milieugebied, met inbegrip van naleving van alle relevante wettelijke milieuvoorschriften, en van een streven naar gestage verbetering van de prestaties op milieugebied; het zal het kader vormen voor de vaststelling en evaluatie van doelstellingen en taakstellingen op milieugebied. Milieueffect Iedere invloed op het milieu, hetzij ongunstig, hetzij gunstig, die volledig of gedeeltelijk het gevolg is van de activiteiten, producten of diensten van een organisatie. Milieuprogramma Beschrijving van de maatregelen (verantwoordelijkheden en middelen) die zijn genomen of worden overwogen om milieudoelstellingen en -taakstellingen te verwezenlijken alsmede de termijnen voor die verwezenlijking. Milieuverificateur Elke persoon of organisatie die niet betrokken is bij de te controleren organisatie en die een erkenning heeft verkregen overeenkomstig de voorwaarden en procedures bedoeld in artikel 4 van de

Verordening (EG) nr. 761/2001 van 19 maart 2001, inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS).

Procedure Gespecificeerde wijze van het uitvoeren van een activiteit of proces (Procedures kunnen al dan niet gedocumenteerd zijn).

Milieuzorgsysteem Het gedeelte van het algemene beheersysteem dat de organisatiestructuur, planning, verantwoordelijkheden, praktijken, procedures, processen en middelen omvat die nodig zijn voor het ontwikkelen, uitvoeren, bereiken, herzien en behouden van het milieubeleid.

Register Document waarin gegevens worden opgenomen die behouden moeten worden.

MV = Milieuverantwoordelijke POD = Programmatorische federale overheidsdienst Preventie van verontreiniging Het gebruik van processen, praktijken, materialen of producten die verontreiniging vermijden, verminderen of beheersen; deze kunnen recycling, behandeling, proceswijzigingen, beheersingsmechanismen, een doeltreffend gebruik van middelen en vervanging van materiaal omvatten.

dig en correct zijn en of ze overeenstemmen met de eisen van de Verordening (EG) nr. 761/2001.

16

Registratie Document met de geboekte resultaten of met het bewijs van de realisatie van een activiteit. Specifieke milieudoelstelling (milieutaakstelling) Gedetailleerde en waar mogelijk gekwantificeerde prestatie-eis die geldt voor de hele organisatie of delen daarvan, die voortvloeit uit de milieudoelstellingen en die moet worden vastgesteld en gehaald om die doelstellingen te verwezenlijken. Validatie Evaluatie die door de milieuverificateur uitgevoerd wordt om te controleren of de informatie en de gegevens die in de milieuverklaring van de organisatie opgenomen zijn betrouwbaar, geloofwaar-

31

Milieuverklaring

Validatie


I N F O R M AT I E F I C H E

VA L I D AT I E V E R K L A R I N G

Naam:

Op basis van de audit van de organisatie, interviews met zijn medewerkers, en het onderzoek van de documentatie, de gegevens en de informatie bekomen tijdens de audit, heeft AIB-VINÇOTTE International, in zijn hoedanigheid van milieuverificateur, besloten: • dat het milieuzorgsysteem en de milieuauditprocedure zowel als de milieuverklaring over de realisaties 2008 beantwoorden aan de eisen van de Verordening (EG) Nr. 761/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart 2001 inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS). • dat de gegevens en de informatie in deze milieuverklaring betrouwbaar zijn en dat ze op een doeltreffende wijze alle significante milieuvragen voor deze organisatie behandelen.

Contactpersoon: E-mail: Adres: Telefoon: Fax: Website: NACE-code: Gemiddeld aantal werknemers/jaar: Oppervlakte in m2: Activiteitensector:

Federale Overheidsdienst Kanselarij van de Eerste minister Christophe CUCHE [email protected] Wetstraat 14-16 te 1000 Brussel 02/501.02.03 02/513.99.80 http://kanselarij.belgium.be/nl/ Rev. 1: 75.111 Rev. 2: 84.111 250 15.000 Openbaar bestuur

C E R T I F I C AT I E

32

Gegevens van de milieuverificateur: AIB-VINÇOTTE International (BE-V-0016) Declaratienummer: 07 EA 031 Registratienummer ISO 14001-2004: BE-07 EMS 253 Registratienummer EMAS: B-BXL-000010 Validatiedatum: 22 juni 2009

Milieuverklaring

Opgemaakt te Brussel, 22 juni 2009 ir. P. Olivier, Voorzitter van de Certificatiecommissie.

GELDIGHEIDSDUUR Het Brussels Instituut voor Milieubeheer, de bevoegde instelling in België voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft de Federale Overheidsdienst Kanselarij van de Eerste minister ingeschreven in de Europese lijst van het communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS) op 2 april 2007.

16

Een nieuwe (driejaarlijkse) auditcyclus zal in 2010 worden opgestart.

33

Milieuverklaring


34

35

Milieuverklaring


Federale Overheidsdienst Kanselarij van de Eerste minister Wetstraat 16 1000 Brussel Tel: 02/501.02.11

36

Milieuverklaring

Verantwoordelijke uitgever : Christophe Cuche

www.belgium.be

Milieuverklaring 2009 FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER

Recommend Documents