MILIEUJAARPROGRAMMA 2013
N.I.S. nummer : 24059 Aantal inwoners : 15.623 - 14 deelgemeenten Oppervlakte gemeente : 5.405 ha Burgemeester : Gino Debroux Schepen van Leefmilieu : Marc Lecocq Stadssecretaris : Kamers Renaat Dienst Leefmilieu en Landbouw Frank Petitjean, diensthoofd, milieuambtenaar Els Jammaer, duurzaamheidsambtenaar Filip Ulens, milieubeambte Marleen Feyaerts, administratief medewerkster Verantwoordelijke uitgever : Marc Lecocq, schepen van Leefmilieu & Landbouw
Stad Landen
INHOUD
1. Instrumentarium 1.1 Basis 1.2 Onderscheidingsniveau
3 10
2. Afval 2.1 Basis 2.2 Onderscheidingsniveau
13 24
3. Milieuverantwoord productgebruik 3.1 Basis 3.2 Onderscheidingsniveau
37 38
4. Water 4.1 Basis 4.2 Onderscheidingsniveau
43 44
5. Hinder 5.1 Basis 5.2 Onderscheidingsniveau
46 47
6. Energie 6.1 Basis 6.2 Onderscheidingsniveau
56 57
7. Mobiliteit 7.1 Basis 7.2 Onderscheidingsniveau
63 64
8. Natuur 8.1 Basis 8.2 Onderscheidingsniveau
67 68
9. Bodem 9.1 Basis 9.2 Onderscheidingsniveau
71 72
10. Duurzame ontwikkeling 10.1 Basis 10.2 Onderscheidingsniveau
77 77
Milieujaarprogramma 2013
2
Stad Landen
1 INSTRUMENTARIUM 1.1 BASIS 1.1.1 Gemeentelijke diensten Zie bijlage 1: Rapportering_gemeentelijke_diensten DIENST LEEFMILIEU & LANDBOUW Diensthoofd, algemene leiding & coördinatie, gemeentelijk toezichthouder, milieucoördinator A Duurzaamheidsambtenaar, energiecoördinator, compostmeester Milieubeambte, bijstand toezichtstaken, compostmeester, bijhouden databanken Overheidsopdrachten, algemene ondersteuning projecten en administratie, bijhouden databanken CEL GEMEENSCHAPSWACHTEN Preventie van diefstal en inbraak, verhogen veiligheidsgevoel op openbare plaatsen, opmaak bestuurlijke verslagen in kader van ,gemeentelijke administratieve sancties
Frank Petitjean Els Jammaer Filip Ulens Marleen Feyaerts (1/2 time) Gert Dunon Nikki Thierie
Algemeen
industrieel ingenieur (chemie) 100% VTE gegradueerde Rechtspraktijk 100% VTE geaggregeerde LSO 100% VTE ASO 50% VTE ASO en Graduaatsstudent electronica via deeltijds onderwijs TSO Handel Beide 100% VTE
TAKENPAKKET Opvolgen & uitvoering van het gewestelijk-, provinciaal- en gemeentelijk milieubeleid, opmaak van het milieujaarprogramma en het gemeentelijk milieubeleidsplan. Uitbouw van 1° lijnsmilieuzorg, intern milieuzorgsysteem, Opmaak van een milieubarometer
Duurzaamheidsambtenaar
Mina-raad
Decreet Algemene bepalingen Milieubeleid
Sensibilisatie, Informatie & Voorlichting
Samenwerkingsovereenkomst tussen de stad Landen en het Vlaams Gewest
Milieudecreet - Vlarembesluiten en Natuurdecreet
Handhaving &
Samenwerking & Integratie gemeentelijke diensten
1
Bemiddeling Inventarisatie, archivering & Opvolging
Dienstoverschrijdend overleg. Interne en externe implementatie van een duurzaam milieubeleid inzonderheid de aanwending van energie, water, grondstoffen, afvalstoffen en bestrijdingsmiddelen Uitwerken van milieu – en natuurprojecten. Aangeven/adviseren/evalueren van projecten infogids 9/jaar, infosessies /-vergaderingen milieuloket – bibliotheek - www.landen.be doelgroepen : bedrijven – landbouwers - scholen – gezinnen – burgers - eigen diensten Opmaak advies en opvolgen van vergunningsdossiers Toepassing milieubeginselen : voorzorgsbeginsel - stand-still beginsel – preventief handelen – brongerichte maatregelen… Toezicht op klasse 2 & 3 inrichtingen, technische controle op alle Vlarem inrichtingen, uitgebreide toezichtbevoegdheid vanwege nieuwe handhavingsdecreet, opmaak van PV’s. Toezicht op de naleving van Natuur- en bosdecreet, bodemsaneringsdecreet, vlarebo (bodemattesten), Afvalstoffendecreet, Vlarema, Bermbesluit, Mestdecreet Vlaremvergunningen, Riolering & lozingspunten (VMM) Verontreinigde bodempercelen (OVAM) 1 Participatie aan het gewestelijk MMIS Klachtenregistratie via MKROS en via Microsoft outlook.
Dienst Stedenbouw & Ruimtelijke ordening : Arch. stedenbouwkundig ambtenaar Indra Bilsen Dienst Openbare werken, Mobiliteit en veiligheid : Ing. Jacques Mathijs, Ing. Danny Keyen Sectie Planologie : Landschapsarchitect Anne Baron (planoloog/verkeersdeskundige) Technische Uitvoering en Logistieke Ondersteuning : Björn Wauters (gegradueerde bouwkunde) Communicatieambtenaar : Lic. Ingrid Vandevelde Externe deskundigen: werkgroepen – beleidssectoren - studiebureaus
Het gewestelijk milieu management Informatiesysteem
Milieujaarprogramma 2013
3
Stad Landen
1.1.1.1 Opleiding en vorming
Titel Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
INSTRUMENTARIUM – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU interactie van elektromagnetische velden met de mens RAPPORTERING In februari 2012 mocht de milieuambtenaar starten met vermelde cursus
opleiding en vorming 30 uren Stad Landen Stad als bedrijf – implementatie van hernieuwbare energiebronnen Stadsdiensten milieuambtenaar 2012 Opleiding voltooid in Opleiding en vorming personeel
MIDDELEN Normale personeelskost MD
4
Stad Landen
1.1.2 Handhaving De toezichtstaken worden samengevat in het schema onder punt 1.2.6. Klachten van inwoners, telefonisch, schriftelijk of per mail worden steeds opgevolgd. Twee leden van de dienst Leefmilieu en Landbouw staan tijdens de diensturen stand-bye voor buitendienst. De cel gemeenschapswachten werd ondergebracht bij de milieudienst. De gemeenschapswachten volgden de zgn. GAS-opleiding. Ze werden door de gemeenteraad aangesteld als vaststellende ambtenaren. Voor de sanctionerend ambtenaar wordt beroep gedaan op het provinciebestuur Vlaams-Brabant. De cel gemeenschapswachten heeft regelmatig overleg met de politiediensten. Een ontwerpprotocol voor een meer gecoördineerde samenwerking werd intussen opgemaakt. Verfijning en overleg is noodzakelijk. Bij elke vergunningsaanvraag klasse 2 of ingeval van een klasse 1 adviesverlening maakt de milieuambtenaar een plaatsbezoek en wordt een verslag met advies overgemaakt aan het college van burgemeester en schepenen. Meestal naar aanleiding van klachten of occasionele plaatsbezoeken worden de algemene en de “op maat” opgelegde voorwaarden gecontroleerd. Hierna wordt een overzicht gegeven van de verleende vergunningen. VERGUNNINGEN & MELDINGEN 2012 Aanvrager
Aard klasse 1
KASPERS NV Oscar Huysecomlaan 23 te 3400 Landen
Hernieuwing van het vergunde brandstofverdeelstation en uitbreiding door een carwash. Vergunning wordt verleend voor het verder uitbaten en veranderen van het brandstofverdeelstation tot 18 oktober 2032. Vergunning geweigerd voor de carwash.
AVEVE NV Minderbroederstraat 8 te 3000 Leuven
Mededeling kleine verandering van het graansorteercentrum gelegen Tiensestraat 300 te 3400 Landen. Wijziging en uitbreiding door het plaatsen van een nieuwe transformator en bijkomende opslag van 5000 ton losse granen. Vergunning wordt verleend tot 23 november 2015 samenvallend met de einddatum van de bestaande vergunningen.
COIL NV Drukpersstraat 4 te 1000 Brussel
Vergunning wordt verleend voor het veranderen van de inrichting voor oppervlaktebehandeling van aluminium gelegen Roosveld 5 te 3400 Landen en eindigt op 1 augustus 2022.
AQUAFIN NV Dijkstraat 8 te 2630 Aartselaar
Hernieuwing van de vergunning en verandering van een waterzuiveringsinstallatie voor zuivering van afvalwater aangevoerd via de openbare riolering gelegen Pitsaerlaan 21 te 3400 Landen.
Cintra Landen Attenhovenstraat 38-46 te 3400 Landen
Exploitatie van een garage/overdekte stelplaats met werkplaats en toebehoren voor autobussen gelegen Roosveld 1B te 3400 Landen. Vergunning wordt verleend voor een termijn van 20 jaar. Uitbating van een rundveebedrijf met toebehoren gelegen Gordelstraat 79 te 3401 Landen-Waasmont. Vergunning wordt verleend tot 26 juni 2027. Vernieuwing van de vergunning en verandering van een varkensbedrijf met toebehoren gelegen Lindenhofstraat 58 te 3400 Landen. Vergunning wordt verleend tot 28 oktober 2032. Het uitbaten van een paardenpensionpaardenpiste/rijschool/manege-africhten van paarden en mestopslag gelegen Lindenhofstraat 19A te 3400 Landen. Vergunning wordt geschorst omwille dat de
klasse 2
Santermans Hélène Gordelstraat 79 te 3401 Landen-Waasmont Tim François, in naam van LV François Broekhofstraat 28 te 3400 Landen
Natascha Cuypers Lindenhofstraat 19 te 3400 Landen
Milieujaarprogramma 2013
5
Stad Landen
Patrick Onckelinx, zaakvoerder van begrafenisonderneming Onckelinx Stationsstraat 83 te 3400 Landen Anne Weenen Everpoelstraat 19 te 3400 Landen-Laar Freddy Meeus Hunsbergstraat 24 te 3400 Landen-Laar Philip Van Kelst, gedelegeerd bestuurder en optredend voor Kheiron bvba Eliksemstraat 26 te 3400 Landen-Wange Sonja De Mesmaecker, zaakvoerster van textielzeefdruk DMS Montenakenstraat 11A te 3890 Gingelom Cyril Josset, afgevaardigd bestuurder van VLUX sprl Route de Yernée 1 te 4480 Engis Koninklijk Atheneum D’Hek Tiensestraat 57 te 3400 Landen Régine Grammen Meerdegatstraat 7 te 3570 Alken Wauters & zoon bvba Middenstraat 43 te 3401 Landen-Waasmont
Danny Verreckt Nassaustraat 13 te 3271 Zichem Ivo Godfremont Velmseweg 9 te 3404 Landen-Attenhoven Jean Pierre Petré Attenhovenstraat 217 te 3404 Attenhoven Steve Blommaert, voorzitter MC Waasmont Roosberg 19 e 3400 Landen Joseph Moureau Rue Saint Christophe 17 te 4287 Racour Gert Casters Donkerstraat 37 te 3400 Landen-Neerwinden Eduard Niclaes Willebringsestraat 24 te 3370 Boutersem
Marc Estenbergh Heidebergstraat 1 te 3010 Kessel-Lo Gitter Invest Landen NV
Milieujaarprogramma 2013
stedenbouwkundige vergunning niet definitief is verleend. Uitbating van rouwkamers en toebehoren gelegen Bondgenotenlaan 13 te 3400 Landen. Vergunning verleend tot 24 januari 2033. Klasse 3 Overname van de exploitatie van een land- en veeteeltbedrijf gelegen Everpoelstraat 19 te 3400 Landen-Laar. Exploitatie van een bovengrondse gastank van 1.600 liter gelegen Hunsbergstraat 24A te 3400 Landen-Laar. Melding van het houden van paarden, opslag van stookolie, opslag van stro, plaatsing van twee IBA’ s gelegen Eliksemstraat 26 te 3400 Landen-Wange. Exploitatie van een textielzeefdrukkerij met opslag van gevaarlijke producten, inkten en de exploitatie van een grondwaterwinning gelegen Piercostraat 4B te 3401 Landen-Walshoutem. Opslag en behandeling van kunststofartikelen, stalling van voertuigen, gebruik van accumulatoren, opslag van karton gelegen Roosveld 12 te 3400 Landen. Exploitatie van een bovengrondse gastank van 1.600 liter gelegen Tiensestraat 57 te 3400 Landen. Exploitatie van een grondwaterwinning gelegen op een perceel landbouwgrond, Grote Steenweg 44 te 3400 Landen-Ezemaal. Exploitatie van een werkplaats voor nazicht en onderhoud van landbouwvoertuigen, exploitatie van een grondwaterwinning gelegen Middenstraat 43 te 3401 Landen-Waasmont. Organisatie van een éénmalige wedstrijd voor auto’s die plaatsvindt op landbouwpercelen te Landen-Waasmont op 19 augustus 2012. Organisatie van een éénmalige motorcrosswedstrijd die plaatsvindt op een landbouwperceel te Landen-Attenhoven langsheen de Velmseweg op 18 & 19 augustus 2012. Exploitatie van een schrijnwerkerij gelegen Attenhovenstraat 217 te 3404 Landen-Attenhoven. Organisatie van een éénmalige motorcrosswedstrijd die plaatsvindt op twee landbouwpercelen te LandenOverwinden op 1 & 2 september 2012. Uitbating van een paardenpiste en toebehoren gelegen Torenstraat 9 te 3400 Landen-Overwinden. Bouw van een loods, opslag van biociden, stallen van bedrijfsvoertuigen, gebruik van een grondwaterwinning gelegen Donkerstraat 37 te Landen-Overwinden. Overname van een maalderij op naam van Dumoulin NV gelegen Kraanbeekstraat 5 te 3400 Landen-Ezemaal omvattende de productie van samengestelde diervoeders evenals de opslag van granen en meststoffen. Exploitatie van een bovengrondse gastank van 1.000 liter gelegen Lindenhofstraat 53A te 3400 LandenOverwinden. Uitbreiding van het rallysportbedrijf Guy Colsoul
6
Stad Landen
Roosveld 12 te 3400 Landen
Muamba Tshiunza Heidebergstraat 1 te 3010 Kessel-Lo Algemene Aannemingen nv Louis Mols Hoge Mauw 580 te 2370 Arendonk PBE Diestsesteenweg 126 te 3210 Lubbeek Dirk Minten Roosberg 17 te 3400 Landen Cédric Colpaert Stationsstraat 23/2 te 3400 Landen
Rallysport bvba met een automatische wasstraat binnen een bestaande loods horende bij 3 bestaande car-wash units in open lucht met toebehoren gelegen Roosveld 12 te 3400 Landen. Exploitatie van een bovengrondse gastank van 2.700 liter gelegen in de de Clermontstraat 12 te 3401 LandenWezeren. Exploitatie van een tijdelijke bronbemaling voor de aanleg van een waterzuiveringsstation gelegen in de Konijnenbergstraat te 3400 Landen-Eliksem Installatie van een transformator tot maximum 1.000 kVa gelegen in de Broekhofstraat zn. te 3400 LandenOverwinden. Exploitatie van een smederij met een totaal geïnstalleerd vermogen van 50,1 kW gelegen Roosberg 17 te 3400 Landen. Exploitatie van een ondergrondse gastank van 2.400 liter gelegen Maartstraat 21 te 3400 Landen.
Onder het thema hinder wordt nader ingegaan op de akoestische onderzoeken die de dienst Leefmilieu en Landbouw uitvoerde. Meestal naar aanleiding van geluidshinder door bedrijfsactiviteiten of vanwege elektronisch versterkte muziek. De milieuambtenaar beschikt over een Vlarem – bekwaamheidsbewijs en is belast met het toezicht en 2 controle conform het nieuwe handhavingsdecreet. Dit decreet werd als titel XVI ingevoegd in het DABM. Het bevat de spelregels over toezicht en sanctionering in het milieuhygiënerecht en, via een wijzigingsdecreet, in het milieubeheersrecht. Het decreet bepaalt de taken en rechten van de toezichthouders en introduceert het onderscheid tussen milieumisdrijven en milieu-inbreuken. Overzicht van uitgevoerde inspecties: zie punt 1.2.6 – handhaving en bijlage 14 In principe fungeert de dienst Communicatie als centraal meldpunt voor klachten. De praktijk is anders. De klachten of vragen worden meestal rechtstreeks naar de dienst Leefmilieu en Landbouw gericht. De dienst in kwestie beantwoordt de vraag of behandelt de klacht en zorgt voor de verder opvolging. Inwoners hebben ook de mogelijkheid om de dienst Leefmilieu en Landbouw rechtstreeks te contacteren. Dit kan zowel telefonische of via een centraal e-mail adres
[email protected] . Buiten de kantooruren kunnen inwoners telefonisch terecht bij de lokale politie.
2
Decreet van 21 december 2007 tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel XVI “Toezicht, handhaving en veiligheidsmaatregelen”
Milieujaarprogramma 2013
7
Stad Landen
1.1.3 MMIS INSTRUMENTARIUM - BASIS Titel Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
MMIS RAPPORTERING MKROS De officiële MKROS versie is sedert eind 2004 operationeel. Op 07 december 2004 kreeg de dienst Leefmilieu aansluiting tot MKROS (versie 3.6.2 ) https://www.milieuinfo.be/productie/mkros. MKROS was opgenomen in het basisinstrumentarium van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’. Centraal meldpunt Het milieuloket fungeert als een centraal meldpunt. De klachten worden elektronische gecentraliseerd via outlook en worden ingebracht in MKROS. Klachtenregistratie De klachten worden hoofdzakelijk via telefoon, e-mail, of schriftelijk gemeld. De registratie gebeurt elektronisch. Overige databanken: Natuurvergunningsloket Natuurvergunningen worden voortaan behandeld op de dienst stedenbouw en ruimtelijke ordening. Rioleringsdatabanken Deze databank wordt beheerd door de dienst Openbare Werken en Mobiliteit Milieuvergunningsloket Nagenoeg alle ARAB- en milieuvergunningen werden reeds digitaal geïnventariseerd. Uitbouw informatiesysteem Registratie van klachten en opvolging Milieukennis groeperen Registreren en inventariseren van gegevens MD, politie, inwoners MD Vlaams gewest, dienst Openbare werken en Mobiliteit Milieujaarprogramma Doorlopend Samenwerkingsovereenkomst Actie I010 – Verdere uitbouw MMIS Deelname aan externe databanken LEEFM-SD13-OD-2/4 Project 36 Milieu – Informatie MIDDELEN Normale personeelskost MD
1.1.4 Gemeentelijke adviesraad voor natuur en milieu Op 30 januari 2007 keurde de gemeenteraad de samenstelling van de mina-raad goed. MINA- raad 2008 Naam Adres Deelgemeente Vertegenwoordiging Goedele Anteunis Lindehofstraat 27 Overwinden Davidsfonds Robijns Camille Bormansstraat 31 Walshoutem Landbouw Danny Laudus Ardevoorstraat 18 Ezemaal Syndicaat Jules Robijns Grote Steenweg 28 Ezemaal Natuurpunt Alda Renquet Wezerenstraat 397 Wezeren Natuurpunt Guido Molemans Raatshovenstraat Landen Natuurpunt Eddy Parent Middelwindenstraat 23 Neerwinden Natuurpunt Griet Nijs Kraanbeekstraat 108 Ezemaal Natuurpunt Gert Peeters Allendelaan 6 Landen Deskundige milieusector Jeroen Draelants Wijngaardstraat 22 Laar Deskundige Agro en Biotechnologie Martin op ‘t Roodt Eeuwfeeststraat 2 Ezemaal Handelaars Landen Marc Van Ryne Grumstraat 44 Landen Greenpeace Marc Lecocq Burg.Dumonstraat 19 Waasmont Landbouw Eric Colsoul Mignoletstraat 2 Wange Bedrijfsgilde Landen v.d. Boerenbond Dirk Draelants Konijnenbergstraat 1 Eliksem Bedrijfsgilde
De gemeenteraad duidde eveneens 3 plaatsvervangers aan: Ria Leten van Natuurpunt, Frank Simons als deskundige en Frans Gielissen als afgevaardigde van Rotary. -raad.
Milieujaarprogramma 2013
8
Stad Landen
In de aanloop van de verkiezing van de Minaraad werden er maatregelen genomen om het aantal vrouwen in de raad te verhogen. Tijdens de voorstelling van de werking van de mina-raad werd er een oproep gedaan naar vrouwelijke raadsleden. Deze oproep heeft vruchten afgeworpen aangezien we in tegenstelling tot de vorige legislatuur van 1 naar 3 vrouwelijke raadsleden zijn geëvolueerd. De afgelopen jaren is de samenstelling van de raad gewijzigd. In de loop van 2010 nam de heer Marc van Ryne (ondervoorzitter) ontslag wegens een verhuis uit Landen. Mevrouw Anteunis nam ontslag vanwege de opname van een politiek mandaat in de OCMW Mevrouw Ria Leten werd aangeduid als nieuw stemgerechtigd lid van de raad. De Minaraad vergaderde in 2012 slechts 3 keer waarvan 1 vergadering werd opengesteld voor alle geïnteresseerden. De vergaderingen gingen door in de collegezaal of de raadzaal van het stadhuis op: - 28 maart 2012 - 21 november 2012 - 05 december 2012 (open vergadering) De uitnodiging voor de open mina-raad werd kenbaar gemaakt in de lokale krant ‘De Weekspiegel’ en de website www.landen.be . De zittingen werden in 2012 bijgewoond door de schepen van Leefmilieu de heer Rik Gysemberg, de milieuambtenaar en de duurzaamheidsambtenaar. De secretaris van de Minaraad maakt het 3 jaarverslag. De Minaraad en Gecoro hebben vanzelfsprekend dossiers met raakvlakken. Waar nodig werken beide adviesorganen samen en worden de verslagen van beide adviesorganen naast elkaar gelegd. De statuten van de Mina-raad zijn in 2012 niet gewijzigd. Ondersteuning Financieel, logistiek, educatief, informatief De stad Landen stelt een vergaderzaal en drank ter beschikking. Ook een projectiescherm, een LCD projector, een digitaal fototoestel of een videoprojector staan ter beschikking. Lokaal De vergaderingen van de Minaraad gaan door in de refter of de collegezaal van het stadhuis. Ambtenaar ter ondersteuning De milieuambtenaar en de duurzaamheidsambtenaar zijn steeds aanwezig op de vergaderingen. Werkingsmiddelen Er wordt geen apart budget voorzien vermits daar geen nood aan is. Dit werd besproken tijdens de vergadering van 16 december 2009. Op initiatief van de Minaraad kan dit punt opnieuw op de agenda worden geplaats. Verzekering De leden van de Minaraad zijn desgevallend verzekerd tegen lichamelijke ongevallen, burgerlijke aansprakelijkheid en genieten rechtsbijstand. 1.1.5 Gemeentelijk milieubeleid Het DABM stelt dat gemeenten en provincies een milieubeleidsplan moeten opmaken dat afgestemd is op het provinciale, respectievelijk het Vlaamse milieubeleidsplan. Op 14 juni 2002 werd een uitvoeringsbesluit bij dit decreet goedgekeurd waardoor de gemeenten en provincies verplicht worden een milieubeleidsplan vast te stellen. In de gemeenteraad van 29 november 2005 werd het tweede Landense Milieubeleidsplan goedgekeurd. Het plan werd in eigen regie, door dienst Leefmilieu en Landbouw, opgemaakt. Het college van burgemeester en schepenen opteert om de planperiode van het lopende milieubeleidsplan te verlengen tot 2013. In zitting van 29 maart 2011 keurde de gemeenteraad de verlenging van de planningsperiode van het gemeentelijk milieubeleidsplan goed. Naar aanleiding hiervan werd een evaluatie gemaakt van de verschillende actiepunten.
3
Gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening
Milieujaarprogramma 2013
9
Stad Landen
1.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 1.2.1 Duurzaamheidsambtenaar De stad Landen stelde op 22 april 2003 Els Jammaer aan als full-time duurzaamheidsambtenaar. 1.2.2 Milieubeleidsplan Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid stelt dat gemeenten en provincies een milieubeleidsplan moeten opmaken dat afgestemd is op het provinciale, respectievelijk het Vlaamse milieubeleidsplan. In de gemeenteraad van 29 november 2005 werd het tweede Landense Milieubeleidsplan goedgekeurd. Het plan loopt over een planningsperiode 20052009. Het voorstel om deze planningstermijn te verlengen tot het einde van de legislatuur werd door het college van burgemeester en schepenen voorgelegd aan de gemeenteraad. In zitting van 29 maart 2011 keurde de gemeenteraad de verlenging van de planningsperiode van het gemeentelijk milieubeleidsplan goed. 1.2.3 Milieubarometer Milieubarometer met minstens 15 indicatoren bevindt zich onder bijlage 3. Bepaalde onderdelen uit de milieubarometer, hoofdzakelijk betreffende de huishoudelijke afvalcijfers, worden verwerkt in het gemeentelijk infoblad Licht op Landen. Daarnaast wordt de milieubarometer jaarlijks toegelicht op een vergadering van de Minaraad. Naar aanleiding hiervan werden de indicatoren die besproken werden onder het thema water onder de loop genomen door de milieuambtenaar en de voorzitter van de mina-raad. De milieuambtenaar ging van start met het uitzetten van een fysico - chemisch meetnet met 18 meetpunten in alle waterlopen van de stad Landen . Het is de bedoeling dat dit meetnet periodiek wordt bemonsterd. Het college stemde in om de scholen van de 3° graad te betrekken bij het wateronderzoek. De resultaten van dit onderzoek kunnen later overgemaakt worden. 1.2.4 MMIS INSTRUMENTARIUM - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Milieujaarprogramma 2013
MMIS RAPPORTERING MKROS De officiële MKROS versie is sedert eind 2004 operationeel. Op 07 december 2004 kreeg de milieudienst aansluiting tot MKROS (versie 3.6.2) https://www.milieuinfo.be/productie/mkros. MKROS was opgenomen in het basisinstrumentarium van de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’. Centraal meldpunt Het milieuloket fungeert als een centraal meldpunt. De klachten worden elektronische gecentraliseerd via outlook en worden ingebracht in MKROS. Klachtenregistratie De klachten worden hoofdzakelijk via telefoon, e-mail, of schriftelijk gemeld. De registratie gebeurt elektronisch. Overige databanken: Natuurvergunningsloket Natuurvergunningen worden meestal via een stedenbouwkundige vergunning behandeld op de dienst stedenbouw en ruimtelijke ordening. Rioleringsdatabanken Deze databank wordt beheerd door de dienst Openbare Werken en Mobiliteit Milieuvergunningsloket Nagenoeg alle ARAB- en milieuvergunningen werden reeds digitaal geïnventariseerd. Uitbouw informatiesysteem Registratie van klachten en opvolging Milieukennis groeperen Registreren en inventariseren van gegevens MD, politie, inwoners MD Vlaams gewest, dienst Openbare werken en Mobiliteit Milieujaarprogramma Doorlopend Samenwerkingsovereenkomst Actie I010 – Verdere uitbouw MMIS Deelname aan externe databanken LEEFM-SD13-OD-2/4 Project 36 Milieu – Informatie
10
Stad Landen
Totaal budget Inzet personeel
MIDDELEN Normale personeelskost MD
1.2.5 Gemeentelijk advies raad voor milieu en natuur Titel Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
INSTRUMENTARIUM – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Jaarlijkse open mina-raden RAPPORTERING Op woensdag 05 december 2012 ging er een open Minaraad door in de raadzaal van het stadhuis. De uitnodiging voor de open Minaraad werd aangekondigd via een persbericht in o.a. de lokale krant ‘De Weekspiegel en via de kalender op de website www.landen.be Open en transparant milieubeleid Grondgebied Landen Betrekken van inwoners bij het gevoerde milieubeleid, informeren van inwoners over het gevoerde beleid Inwoners MD Leden mina-raad en inwoners Opkomst tijdens de open mina-raad Jaarlijks Bijlage 4: Jaarverslag 2012 mina-raad Actie I018 – Jaarlijkse open mina-raden Project 26: Samenwerking met milieu- en natuurverenigingen en andere maatschappelijke organisaties MIDDELEN 100 EUR MD
11
Stad Landen
1.2.6 Handhaving Titel Beschrijving
INSTRUMENTARIUM – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Optreden als gemeentelijk toezichthouder RAPPORTERING een weergave van enkele “dossiermappen” die in 2012 opgestart of behandeld werden.
2012 -
-
-
-
een 36-tal pro-actieve controles uitgevoerd. een 33-tal raadgevingen en schriftelijke aanmaningen geformuleerd. een 13 tal controles naar aanleiding van klachten. een 40 – tal raadgevingen/aanma aningen vanwege vaststellingen ad-hoc. 2 processen verbaal
Vanwege de nieuwe wetgeving inzake muziek werden op een 7-tal fuiven pro-actieve metingen uitgevoerd. Op verzoek kunnen de betrokken dossiers inhoudelijk worden toegelicht.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk beleidskader
Bestuurlijke handhaving Grondgebied Landen opstarten van een gestructureerd gemeentelijk handhavingsbeleid – vrije velddelicten Garages Stadsbestuur Landen - gemeentelijke toezichthouder Bedrijven in Landen 2009 – 2013 Nota aan de Vlaamse Hoge Raad voor Milieuhandhaving (als bijlage toegevoegd). De gemeentelijke toezichthouder formuleerde op verzoek van de VHRM een nota omtrent handhaving, toezicht en bestuurlijke maatregelen. Het was een eerste aanzet om een gemeentelijk handhavings-programma op te stellen. In de toekomst wordt het document inhoudelijk verfijnd en afgestemd op de problematiek in Landen
Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Milieuhandhaving en Toezicht : AMMC (afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer); VHRM (Vlaamse Hoge Raad voor Milieuhandhaving) MIDDELEN Gewone werkingsmiddelen MD
Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
12
Stad Landen
2
AFVAL
2.1 BASIS 2.1.1 Afvalpreventie en hergebruik De intergemeentelijk milieubedrijf Oost Brabant Ecowerf verzorgt de praktische uitvoering van het gemeentelijk afvalstoffenbeleid. Algemeen De Vlaamse overheid heeft de krijtlijnen van het afvalbeleid vastgelegd om de gezondheid van mens en milieu te vrijwaren en de verspilling van grondstoffen tegen te gaan. Het afvalbeleid volgt een specifieke hiërarchie, de zogenaamde ‘ladder van Lansink’. Hoe hoger op de ladder, hoe beter voor mens en milieu, dus hoe groter de prioriteit. De voorkeursvolgorde ziet er als volgt uit: 1. Voorkomen van afval: dit is nog steeds de beste manier om de afvalberg werkelijk kleiner te maken. 2. Hergebruik: deze piste voorkomt dat bepaalde goederen en materialen in lagere afvalstromen (verwijdering of verwerking) terechtkomen. 3. Recyclage: hiervoor is een goede en zuivere selectieve inzameling noodzakelijk. 4. Verbranden: dit gebeurt bij voorkeur met herwinning van de energie die hierbij vrijkomt. 5. Storten: dit is de allerlaatste keuze en moet zoveel mogelijk worden vermeden. Afvalpreventie: anti-reclame sticker Om papierafval te voorkomen wordt de antireclame sticker gratis aangeboden. Het gebruik van deze sticker wordt via het stedelijk infoblad Licht op Landen en de website gepromoot. Deze actie werd opgestart in 2002. Inwoners kunnen deze stickers gratis afhalen aan het loket van de dienst Leefmilieu en Landbouw.
Afvalpreventie: Thuiscomposteren De GFT - fractie ligt in onze landelijke gemeente vrij hoog. Daarom werd er beslist dat elk huisgezin recht heeft op één gratis compostvat of –bak. De stad beschikt over een kleine demoplaats in het parkgebied de beemden. Daarnaast is er een groot demonstratiepark / kringlooptuin naast het containerpark. De dienst Leefmilieu en Landbouw werkt nog volop aan de uitbouw van dit demopark. Afvalpreventie: Passieve sensibilisatieactie De Landenaren worden via het stedelijk infoblad Licht Op Landen aangemoedigd om afval te voorkomen, te sorteren en te verwerken (composteren). Er verschijnen tweemaandelijks artikels in het infoblad over hoe afval te voorkomen, afval te sorteren, enz. Zie bijlage 5 en 6 Gepubliceerde artikels in Licht op Landen Winterweer! Wat nu met de afvalinzameling Thuiscomposteren… ook iets voor jouw? Juni compostmaand, zet de kringloop aan het werk terwijl jij geniet van je prachtige tuin! Hou meer GFT uit je vuilzak. Afval dat gaat zwerven, doet de buurt bederven! Over zwerfafval, overlast en hondenpoep…… Jouw oude spaarlampen willen naar het containerpark. Afvalarm winkelen = winst² Bespaar slim – bespaar op afval Het gevaar van asbest Papier en karton zoeken een touwtje
Milieujaarprogramma 2013
13
Stad Landen
Hergebruik Na het voorkomen van afvalstoffen is hergebruik van afvalstoffen de tweede prioriteit in de hiërarchie van het afvalstoffenbeheer. Door hergebruik te stimuleren wordt de levensduur van bepaalde goederen verlengd en komen ze pas na een tweede leven in de afvalfase terecht. Uiteindelijk worden zo grondstoffen uitgespaard. De stad Landen heeft een overeenkomst afgesloten met het kringloopcentrum ‘Hageland’. Voor de inzameling van textiel sloot het college van burgemeester en schepenen in zitting van 02 december 2008 een samenwerkingsovereenkomst af met een erkend textielinzamelaar de vzw Salvatoriaanse ontwikkelingshulp. Afvalarme evenementen De nieuwe politiecodex werd goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 20 december 2005 en gewijzigd door de gemeenteraad in zitting van 21 maart 2006. Het hoofdstuk ‘Reinheid tijdens evenementen’ werd opgenomen in hoofdstuk 2 ‘van de nieuwe politiecodex. Deze rubriek is tevens opgenomen in het evenementenformulier. De dienst Leefmilieu organiseerde in 2011 een afvalarme picknick. 2.1.2 Selectieve inzameling en restafval De stad Landen voorziet volgende selectieve ophalingen : √ GFT-afval: wordt twee maal per maand opgehaald √ Papier en karton: wordt één maal per maand aan huis opgehaald. Deze fractie kan ook gratis naar het containerpark gebracht worden √ PMD-afval: wordt twee maal per maand opgehaald √ Huisvuil (restfractie): wordt twee maal per maand opgehaald √ Grof vuil: wordt twee maal per jaar opgehaald. Eén maal in het voorjaar en één maal in het najaar. Onze inwoners ontvangen van Ecowerf jaarlijks een afvalkalender en twee info krantjes (Kringloopnieuws). Correcte afvalinzameling komt ook regelmatig aan bod in de artikels in Licht op Landen. Op 16 verschillende locaties staan er glascontainers. Klein gevaarlijk afval kan gratis worden afgeleverd aan de chemiekluis op het containerpark. De stad Landen beschikt over een recyclagepark dat uitgebaat wordt door de intercommunale Ecowerf en voldoet aan de vigerende wetgeving. Binnen de eigen administratieve diensten worden er vier verschillende facties selectief ingezameld, namelijk papier & karton, GFT - afval, PMD - afval en restafval. Het ingezamelde GFT - afval wordt gecomposteerd in twee compostvaten die naast het stadhuis staan.
Milieujaarprogramma 2013
14
Stad Landen
Passieve sensibilisatie bestrijdingsmiddelen AFVAL - BASIS Biociden: Zonder is gezonder Titel 2.1.2 Selectieve inzameling en restafval RAPPORTERING Beschrijving De dienst Leefmilieu en Landbouw organiseerde in 2008, 2009 en 2012 i.s.m. Ecowerf een sensibilisatieactie rond KGA op het containerpark. Bedoeling was om inwoners duidelijk te maken waarom bestrijdingsmiddelen bij KGA horen, hoe ze verwerkt worden en vooral hoe men het gebruik ervan kan voorkomen of beperken. In 2012 werden de volgende artikels gepubliceerd: Tuintje zonder gif Doe het zonder … en haal je geschenkje op het containerpark’ Biociden: zonder is gezonder Sleutelwoorden Gebruik en voorkomen van bestrijdingsmiddelen Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Verminderen van bestrijdingsmiddelen Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Inwoners Indicatoren Termijnplanning 2012 Extra Informatie Publicatie in Licht op Landen zie bijlage 6 Gemeentelijk Beleidskader Reductie van bestrijdingsmiddelen: LEEFM-SD3 Provinciaal Beleidskader Project 5: Milieugevaarlijke stoffen Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
15
Stad Landen
Werkingsbijdrage 2012 Aantal inwoners op 1/1/2011 15.367
€/ inwoner en/of €/rit 0, 4470 €/inw.
Werkingsbijdrage afvalpreventie Werkingsbijdrage huis-aan-huis ophaling -
Huisvuil
-
Grof vuil GFT
-
Papier en karton
Jaarbijdrage
338.886,06 € 5,1118 €/inw. en 32,9466 €/ton 1.011,7423 €/rit 4,4588 €/inw. en 48,4393€/ton 2,5775 €/inw. en 30,7653 €/ton
Werkingsbijdrage containerpark 152.664.82 € Containerwissel voor grof vuil Containerwissel voor sloophout 87, 32 €/ wissel Containerwissel voor gras en tuin Containerwissel voor niet recycleerbaar bouwafval Verwerking huisvuil en gemeentevuil 156,00 €/ton Verwerking grofvuil huis-aan-huis Verwerking grof vuil containerpark Verwerking GFT 80,00 €/ton Verwerking papier en karton Kost voor overslag & transport wordt in mindering -62,91 €/ton gebracht van de verkoopprijs Verwerking PMD huis-aan-huis Bijdrage per verkochte zak 0,2364 €/zak Verwerking gras, blad en haag (gemeente) 30,00 €/ton Verwerking gras en tuin (containerpark) 30,00 €/ton Verwerking boomstronken (gemeente) 57,45 €/ton Verwerking niet recycleerbaar bouwafval: gyproc/kalk 86,77 €/ton Verwerking niet recycleerbaar bouwafval: keramiek/tegel 17,75 €/ton Verwerking niet recycleerbaar bouwafval: eternit/cellenbeton 101,44 €/ton Verwerking herbruikbare goederen Facturatie aan gemeente via kringloopcentrum Verwerking kolkenslib 52,00 €/ton Verwerking veegslib 52,00 €/ton Verwerking ontwaterd slib Verwerking sloophout
75,53 €/ton 18,33 €/ton
Inkomsten uit verkoop van (€)
huisvuilzakken en stickers composteerbare zakken GFT stickers: PMD zakken stickers grof huisvuil kaarten containerpark Belasting huisvuil Totaal
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
285.253,92
279.218,12
306.706,92
323.228,70
271.144,65
305.251,05
317.374,25
273.467,40
260.286,60
/
/
/
/
1.807,95
3.239,95
3.440,75
3.398,10
4.274,00
144.550,00
144.326,00
145.929,00
149.212,00
149.569,00
153.972,00
181.647,00
132.882,00
132.362,00
20.045,00
19.695,00
20.710,00
21.495,00
20.770,00
19.770,00
29.152,70
26.825,00
24.340,00
6.185,40
4.633,50
4.573,50
5.036,50
5.159,00
3.103,50
3.088,50
2.916,00
2.461,50
28.843,00
29.325,00
29.460,00
32.542,50
39.390,00
48.510,00
44.850,00
57.475,00
42.825,00
254.320,00
257.600,00
260.545,00
262.545,00
309.440,00
314.180,00
319.445,00
261.400,00
263.855,00
739.197,32
734.797,62
767.924,42
794.059.70
797.280.60
848.026,50
898.998.20
758.363,50
730.404,10
Milieujaarprogramma 2013
2011
2012
16
Stad Landen
Inkomsten uit verkoop en belastingen
350.000 € 300.000 € 250.000 € 200.000 € 150.000 € 100.000 € 50.000 €
composteerbare zakken Stickers grof huisvuil
2012
2011
2010
2009
2008
2007
PMD zakken
2006
2005
2004
2003
2002
2001
0€
kaarten containerpark GFT stickers huisvuilzakken en stickers belasting huisvuil
productie restfractie (zak) en inkomsten uit verkoop zakken 100,00 kg/inwoner en €/inwoner
90,00 80,00 70,00 60,00
restfractie zak kg/inw./jaar
50,00 40,00
restfractie zak inkomst €/inw./jaar
30,00 20,00 10,00 2007
Milieujaarprogramma 2013
2008
2009
2010
2011
2012
17
Stad Landen
SELECTIEVE AFVALINZAMELING HUIS AAN HUIS STAD LANDEN 2012
PMD 5,3%
GLAS 6,9%
KRINGLOOP 0,7%
GFT 36,5% restfractie 33,3%
Papier en karton 17,3%
CONTAINERPARK LANDEN 2012
Kringloop 0,4%
Gyproc en Kalk 2,8%
Keramiek en Yton 6,7% taxussnoeisel 0,1%
Hout 12,0%
Steenslag 34,2%
Textiel 0,5%
Grof afval 14,9%
Overig 29,4%
KGA 1,1% Gras en tuinafval 3,7% Glas 3,1%
PMD 0,4% Eternit 4,3%
Milieujaarprogramma 2013
papier en karton 12,9%
schroot 2,4%
18
Stad Landen
VERGELIJKING AFVALFRACTIES in kg/inwoner 1997 - 2012
160
140
GFT REST P & K GLASGRAS PMDKRINGL.KGA
1999
1998
0
1997
2002
2001
20
2000
2005
2004
40
2003
2008
2007
60
2006
2011
2010
80
2009
100
2012
120
4
GFT : huis aan huis Restfractie: zwarte zak + grof afval 2 x huis aan huis + containerpark P & K: papier en karton huis aan huis + containerpark Glas: glasbollen + containerpark (incl. vlak glas vanaf 2005) + opkuis glas Gras: gras- en tuinafval containerpark (exclusief snoeihout) PMD: huis aan huis + containerpark Kringloop: huis aan huis + containerpark KGA: containerpark
4
inwonersaantal 2012 = 15.623
Milieujaarprogramma 2013
19
Stad Landen
HUISHOUDELIJK AFVAL LANDEN VERGELIJKING KOSTEN (EUR) 1998 - 2012
uitgaven 1998 : € 687 048 uitgaven 1999 : € 789 336 uitgaven 2000 : € 829 611 uitgaven 2001 : € 757 589 uitgaven 2002 : € 792 609 uitgaven 2003 : € 867 869 uitgaven 2004 : € 894 214 uitgaven 2005 : € 852.130 uitgaven 2006 : € 829.680 uitgaven 2007 : € 875.222 uitgaven 2008 : € 929.771 uitgaven 2009 : € 1.005.949 uitgaven 2010 : € 956.265 uitgaven 2011 : € 981.057 uitgaven 2012 : € 1.028.594 prognose 2013 : € 1.122.510
€ 400.000,00
€ 350.000,00
€ 300.000,00
€ 250.000,00
€ 200.000,00
€ 150.000,00
€ 100.000,00
€ 50.000,00
€A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
A: Restfractie verwerkingskosten (inclusief jaarlijks factuur nazorg A: Restfractie verwerkingskosten (inclusief jaarlijks factuur nazorg stortplaats) stortplaats) B: GFT verwerkingskosten B: GFT verwerkingskosten C: Ophalen huisvuil C: Ophalen huisvuil huishuis aan aan huishuis D: Uitbating containerpark D: Uitbating containerpark E: papier en karton : overslag, transport, verwerking, inclusief creditnota’s E: papier en karton : overslag, transport, verwerking, inclusief creditnota’s F: Grasen tuinafval containerpark: verwerking en vrachtkosten F: Grasen tuinafval containerpark: verwerking en vrachtkosten G: KGA ophaling en verwerking G: KGA ophaling en verwerking H: Ophaling containers openbare gebouwen H: Ophaling containers openbare gebouwen I : Kringloopcentrum inzameling I : Kringloopcentrum inzameling
Milieujaarprogramma 2013
N
O
P
Q
R
J: Grof afval containerpark (verwerkings- en vrachtkosten) K: Sloophout containerpark (verwerkings- en vrachtkosten) L Containerpark : steenafval (verwerkings- en vrachtkosten) M Containerpark : eternit (verwerkings- en vrachtkosten) N Containerpark : gyproc/kalk/ytong (verwerk- en vrachtkosten) O Containerpark : hakselen snoeihout (verwerk- en vrachtkost) P Containers : sluikstort (verwerkings- en vrachtkosten) Q Eternit (verwerkings- en vrachtkosten, vanaf 2007 apart) R Keramiek (verwerkings- en vrachtkosten)
20
GFT vs restfractie huis aan huis 180,00
160,00
kg/inwoner
140,00
120,00
GFT productie restfractie (zak)
100,00
80,00
60,00
Stad Landen
Hechtgebonden asbesthoudend afval Op het containerpark van de stad Landen wordt hechtgebonden asbesthoudend afval afzonderlijk ingezameld conform het vigerende Uitvoeringsplan voor huishoudelijke afvalstoffen. In het stedelijk infoblad werd een artikel gepubliceerd over de correcte inzameling van asbest houdend materiaal. De dienst Leefmilieu heeft teven twee publicaties ter beschikking die inwoners informeren over herkennen en het correct verwijderen van asbesthoudende materialen. Publicatie Licht op Landen: Selectief slopen voor minder verontreinigd bouw- en sloopafval Het gevaar van asbest Bermmaaisel De stad Landen voert via Sita Recycling het bermmaaisel af naar een erkend verwerker conform de VLAREA. Het bermmaaisel wordt verwerkt door Agricompost Horion, Chaussée Verte 25 te 4460 Horion. Het verwerkingsattest kan opgevraagd worden bij de dienst Leefmilieu en Landbouw. Passieve sensibilisatie selectief slopen In het stedelijk infoblad werd een artikel gepubliceerd over selectief slopen. Publicatie Licht op Landen: januari 2012 - Selectief slopen Kleine partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen In 2012 werden er geen partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen gemeld bij de dienst Leefmilieu en Landbouw.
Milieujaarprogramma 2013
23
Stad Landen
2.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Organisatie afvalarme picknick Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving Sinds een aantal jaren biedt het Landens stadsbestuur gratis compostvaten en compostbakken aan de Landenaren. Het succes van dit initiatief was echter beperkt. Vele inwoners verkozen het om hun GFT - afval tweewekelijks in de GFT – container(s) aan te bieden voor de huis aan huis ophaling. De stad Landen bleef zo koploper bij de inzameling van GFT – afval. Enkele cijfers: in 2006 produceerde elke Landenaar gemiddeld 146 kg GFT – afval, in 2007 was dit 149 kg en in 2008 148 kg. GFT - afval op zich is geen probleemafval. Het kan omgevormd worden naar een grondstof. De ophalings- en verwerkingskosten wegen echter zwaar door op de jaarlijkse begroting. Het stadsbestuur besloot om het over een andere boog te gooien door haar retributie systeem aan te passen. De jaarlijks en éénmalig te betalen sticker voor de GFT-ophaling werd vervangen door een afscheursticker. Vanaf maart 2010 trad het nieuwe retributie systeem met de afscheursticker in voege. Inwoners betalen sindsdien per keer ze hun GFT - bak aanbieden voor de ophaling door een afscheursticker aan het handvat van GFT-bak te bevestigen. Hoe minder GFT men aanbiedt hoe minder men ervoor betaalt. Het principe is vergelijkbaar met DIFTAR. Naar aanleiding van dit nieuwe retributiesysteem voor de GFT - inzameling wilde het stadsbestuur tijdens een gezellige afvalarme picknick een aantal preventiemaatregelen demonstreren. Een eerste afvalarme picknick ging door op zondag 09 mei 2010. In 2012 organiseerde de dienst Leefmilieu en Landbouw voor de derde keer een afvalarme picknick. Afval voorkomen is immers steeds de beste milieuvriendelijkste en goedkoopste oplossing. Er bestaan verschillende manieren om het GFT probleem op te lossen. Men kan composteren, kringlooptuinieren of men kan kippen houden. Via een inschrijvingsformulier konden inwoners 2 gratis kippen aanvragen die bedeeld werden tijdens de picknick. De dienst Leefmilieu en Landbouw ontving 409 aanvragen, er werden in totaal 818 kippen uitgedeeld. Het evenement werd aangekondigd via een artikel in Licht op Landen, persberichten en affiches. Tijdens deze picknickdag werden een aantal doeltreffende oplossingen op een rijtje gezet Demonstratie composteren en kringlooptuinieren. Onze compostmeesters en medewerkers van de dienst Leefmilieu gaven een woordje uitleg en demonstraties rond houthakselen, kringlooptuinieren ( workshop hout- en snipperwallen) en thuiscomposteren in vaten en bakken. Inwoners van Landen hebben tevens recht op een gratis compostvat of –bak. Ook deze vlogen dit vooren najaar de deur uit. Er was dus heel wat belangstelling voor deze demonstraties
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen
Milieujaarprogramma 2013
Workshop rond het houden van kippen; inwoners die zich inschreven konden hun kippen afhalen tijdens de afvalarme picknick. voorstelling verschillende types van houthakselaars en mulch- en combimaaiers; Tentoonstelling rond kringlooptuinieren en thuiscomposteren; Een lokale fruitboer maakte verse soep met seizoensgroenten en fruitsla met streekfruit. Aan een stand van Oxfam wereldwinkel konden bezoekers proeven van (h)eerlijk fruitsap en koffie. Deze drankjes werden gratis aangeboden door het stadsbestuur. Voor alle drankjes en de fruitsla werden biologisch afbreekbare catering producten gebruikt ( bekers, lepels en bordjes). Bezoekers konden hun kennis over afvalarm tuinieren en thuiscomposteren testen door deel te nemen aan onze wedstrijd. Zoals blijkt uit de cijfers is sinds maart 2010 de aangeboden hoeveelheid GFT - afval gedaald. In 2012 zien we opnieuw een licht dalende trend in de GFT productie. GFT – afval Grondgebied Landen Aangeboden hoeveelheid GFT-afval doen dalen Thuiscomposteren en kringlooptuinieren promoten Inwoners
24
Stad Landen
Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
MD Provincie Vlaams Brabant, Ecowerf, Vlaco, OVAM, compostmeesters, inwoners Aantal bezoekers, Cijfers opgehaald GFT afval 1 mei 2012 Samenwerken voor een gestroomlijnd huishoudelijk afvalbeleid – Afvalpreventie stimuleren LEEFM-SD4-OD-2/5 MIDDELEN 6.500 EUR MD
AFVAL - BASIS Gifvrije week op het containerpark en infopunt administratief centrum Titel 2.1.2 Selectieve inzameling en restafval RAPPORTERING Beschrijving De dienst Leefmilieu en Landbouw organiseerde i.s.m. Ecowerf een sensibilisatieactie rond KGA op het containerpark. Bedoeling was om inwoners duidelijk te maken waarom bestrijdingsmiddelen bij KGA horen, hoe ze verwerkt worden en vooral hoe men het gebruik ervan kan voorkomen of beperken. Dit alles met als doel om de mensen bewuster met KGA te laten omgaan. Inwoners die tussen 18 en 28 april 2012 restjes en verpakkingen van gif naar het containerpark brachten, kregen een kleine attentie. Bovendien stond er in het administratief centrum een infostand met tips over alternatieve en milieuvriendelijke methoden om ongedierte te bestrijden. Sleutelwoorden Gebruik en voorkomen van bestrijdingsmiddelen Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Verminderen van bestrijdingsmiddelen Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Intercommunale Ecowerf Indicatoren Termijnplanning Van 18 tot 28 april 2012 Extra Informatie Publicatie in Licht op Landen Gemeentelijk Beleidskader Reductie van bestrijdingsmiddelen: LEEFM-SD3 Provinciaal Beleidskader Project 5: Milieugevaarlijke stoffen Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget 400 EUR Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
25
Stad Landen
AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Deelname Juni compostmaand 2012 Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving De voorbije jaren nam de stad Landen telkens deel aan het weekend van de compostmeester. Sinds 2004 heeft men deze actie omgedoopt tot ‘Juni compostmaand’. In 2012 organiseerde de dienst Leefmilieu en Landbouw opnieuw een demonstratienamiddag . De stad Landen wenste mede door de organisatie van dit evenement de Landenaars te bewegen om thuis te composteren en zo de berg GFT- afval te doen dalen. Er werden bijkomend workshops gegeven over het maken van verschillende houtwallen. Een aantal van de Landense compostmeesters gaven demonstraties omtrent de verschillende mogelijkheden van composteren en beantwoorden de vragen van de bezoekers.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Dit initiatief werd aan onze inwoners bekend gemaakt via een artikel in Licht op Landen , het stedelijke infoblad, en een persbericht in de lokale krant ‘de Weekspiegel’. Er werd aan de bezoekers de mogelijkheid gegeven een informatiepakket mee naar huis te nemen. Het pakket bestond uit een aantal brochures over composteren, ecologisch tuinieren en grasbeheer. Bezoekers konden van de gelegenheid gebruik maken om biologisch afbreekbare bloempotjes en een zak Vlaco - compost mee naar huis te nemen en een gratis compostbak of -vat aan te vragen. Bezoekers werden getrakteerd op een lekkere bio smoothie en groentehapjes. Thuiscomposteren en kringlooptuinieren Grondgebied Landen Thuiscomposteren en kringlooptuinieren promoten Inwoners MD Provincie Vlaams Brabant, Ecowerf, Vlaco, OVAM, compostmeesters Aantal bezoekers 09 juni 2012 Samenwerken voor een gestroomlijnd huishoudelijk afvalbeleid – Afvalpreventie stimuleren LEEFM-SD4-OD-2/5 MIDDELEN 100 EUR MD
26
Stad Landen
AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Verdere uitbouw nieuw demonstratieveld thuiscomposteren Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving In 2008 werd op de nieuwe demoplaats voor de eerste keer een compostcursus ingericht. Er werden 2 knotwilgen rijen aangeplant en er werd een takkenwal gemaakt. Er werden tevens een aantal fruitbomen en bessenstruiken aangeplant. Ondertussen kreeg het demopark de allures van een kringlooptuin. Naar aanleiding van het demoweekend werden er een snipperwal, een gevlochten takkenwand en een rond houtwal opgetrokken. In 2010 werd de demoplaats uitgebreid met een bezoekerskiosk. In 2011 werden er wandelpaden met houtsnippers aangelegd. Een zone voor bloemenweide werd aangelegd in het voorjaar van 2012. Sleutelwoorden Uitbouw demopark Gebied Demopark Doelstelling Afvalarm tuinieren promoten Doelgroepen Tuinbezitters Initiatiefnemer MD Betrokken actoren MD, Groendienst Indicatoren Termijnplanning Doorlopend Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Actie V008 – uitbouw composteer demoplaatsen Provinciaal Beleidskader Ondersteuning en coördinatie van het lokale milieubeleid inzake vorming en informatie door de provinciale milieuregiowerking LEEFM-SD12-OD-6/6 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget 100 EUR Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
27
Stad Landen
AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Verkoop van keukenafvalbakjes en kleine composteerbare zakjes Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving In Tremelo werd er in 2005 en 2006 een testproject gehouden rond keukenafvalbakjes en composteerbare zakken. Dit project werd achteraf positief geëvalueerd. Het doel is om mensen aan te moedigen om kleine hoeveelheden GFT op een hygiënische manier apart in te zamelen en zo het gewichtspercentage GFT in de huisvuilfractie te verminderen. Uit onderzoek bleek dat er nog veel kleine hoeveelheden GFT bij het huisvuil terecht kwamen. Een tweede doelstelling is om niet sorteerders aan te tonen dat het keukenafval op een eenvoudige, handige en hygiënische manier kan ingezameld worden. Door het gebruik van keukenafvalbakjes en kleine composteerbare zakjes verloopt het inzamelen in de keuken proper. Het CBS ging akkoord om keukenafvalbakjes en de daarbij horende composteerbare zakjes aan te kopen via Ecowerf en te koop aan te bieden aan de bevolking. De zakken en bakjes kunnen sinds januari 2008 aangekocht worden. De composteerbare zakken en keukenafvalbakjes zijn ondertussen goed ingeburgerd en gaan vlot over de toonbank. Ze worden tegen aankoopprijs verkocht aan onze inwoners. Sleutelwoorden Selectieve inzameling verfijnen Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Bevorderen van de selectieve inzamelingen Verkleinen van de fractie restafval Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer Ecowerf MD Betrokken actoren Ecowerf, inwoners en MD Indicatoren Aantal verkochte zakjes en bakjes Termijnplanning Doorlopend vanaf 01 januari 2008 Extra Informatie Artikel Licht op Landen Gemeentelijk Beleidskader Actie V029 – Sensibilisatie afvalvoorkoming Provinciaal Beleidskader Geharmoniseerde economische en milieuvriendelijk verwijdering – LEEFM-SD4-OD-5/5 Gewestelijk Beleidskader Project 11: Afvalvoorkoming via proces- en productbeleid MIDDELEN Totaal budget 3.500 EUR Inzet personeel MD AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Verkoop fietstassen – duurzaam winkelen Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving De stad Landen besliste om via een samenaankoop met het intergemeentelijk milieubedrijf Ecowerf fietstassen aan te kopen. Deze tassen worden tegen aankoop prijs verkocht aan onze inwoners. Onder het motto afvalpreventie begint in de winkel werd de verkoop van de fietstassen gelanceerd in mei 2008. Inwoners kunnen de tassen tegen een extra voordelige prijs (11,20 EUR) aankopen bij de dienst Leefmilieu en Landbouw. Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Afvalarm winkelen Landen Afvalarm winkelen en milieuvriendelijke verplaatsingen Inwoners MD MD, inwoners en Ecowerf Doorlopende MIDDELEN 375 EUR MD
28
Stad Landen
AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Subsidiereglement herbruikbare luiers Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving Een baby produceert gedurende de hele luierperiode ongeveer 1.400 kg wegwerpluiers. Hoewel herbruikbare luiers over de hele luierperiode en pak goedkoper uitkomen dan wegwerpluiers, moet men er wel een grote beginsom aan besteden In plaats van luierpakketten te verkopen opteerde de stad Landen om een tegemoetkoming geven aan inwoners die herbruikbare luiers voor hun kind(eren) kopen. De subsidie bedraagt 50% van de totale factuurprijs met een maximum van 200 EUR. Het subsidiereglement trad in werking op 01 januari 2008. Ecowerf organiseerde op donderdag 14 juni 2012 een infoavond over herbruikbare luiers. Inwoners van de stad Landen konden gratis deelnemen. De infoavond werd aangekondigd via de website. Sleutelwoorden Afvalpreventie en duurzaam productgebruik Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Afvalpreventie Doelgroepen Inwoners ( jonge ouders) Initiatiefnemer MD Betrokken actoren MD en inwoners Indicatoren Aantal subsidieaanvragen in 2008 : 5 Aantal subsidieaanvragen in 2009: 5 Aantal subsidieaanvragen in 2010: 6 Aantal subsidieaanvragen in 2011:5 Aantal subsidieaanvragen in 2012: 0 Termijnplanning Doorlopend vanaf 01 januari 2008 Extra Informatie Publicatie in Licht op Landen: Herbruikbare luiers, nu supervoordelig! Gemeentelijk Beleidskader Actie V029 – Sensibilisatie afvalvoorkoming Provinciaal Beleidskader Samenwerken voor een gestroomlijnd huishoudelijk afvalbeleid – Afvalpreventie stimuleren LEEFM-SD4-OD-2/5 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget 1.200 EUR Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
29
Stad Landen
AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Afvalarme evenementen Titel 2.2.1 Acties m.b.t. afvalpreventie en hergebruik RAPPORTERING Beschrijving Afvalarme evenementen Het hoofdstuk ‘Reinheid tijdens evenementen’ werd opgenomen in hoofdstuk 2 ‘ De reinheid op de openbare wegen, pleinen, parken en private domeinen en de netheid en uitzicht van de gebouwen’ van de nieuwe politiecodex. De nieuwe politiecodex werd goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 20 december 2005 en intussen herhaaldelijk aangevuld of gewijzigd. Bij elke aanvraag voor de organisatie van een evenement worden de aanvragers geïnformeerd over dit hoofdstuk uit de politiecodex. Via het gemeentelijk infoblad werd het gebruik van herbruikbare drinkbekers aangemoedigd. Verenigingen hebben de mogelijkheid gratis herbruikbare drinkbekers uit te lenen van de provincie Vlaams Brabant. Alle aanvragen voor het organiseren van evenementen wordt door de milieuambtenaar getoets aan de politiecodex. Sleutelwoorden Afvalpreventie op evenementen Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Afvalpreventie Doelgroepen Verenigingen Initiatiefnemer MD Betrokken actoren MD en verenigingen Indicatoren Termijnplanning Doorlopend Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Actie V029 – Sensibilisatie afvalvoorkoming Actie V025 – Afvalarme evenementen Provinciaal Beleidskader Samenwerken voor een gestroomlijnd huishoudelijk afvalbeleid – Afvalpreventie stimuleren LEEFM-SD4-OD-2/5 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
30
Stad Landen
2.2.2 Acties m.b.t. selectieve inzameling AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Inzameling textiel door erkend verwerker Titel 2.2.2 Selectieve inzameling RAPPORTERING Beschrijving Volgens het uitvoeringsplan Milieuverantwoord Beheer van Huishoudelijke Afvalstoffen 2008 – 2015 moeten gemeenten textiel inzamelen op het containerpark én via staan containers in de verschillende deelgemeenten (a rato van 1 per 1.000 inwoners) of 4 maal per jaar huis aan huis. Op het containerpark van Landen wordt eveneens textiel ingezameld. Kringwinkel Hageland staat in voor de afvoer van het textiel. De stad Landen sloot in december 2008 opnieuw een samenwerkingsovereenkomst af met de Salvatoriaanse Ontwikkelingshulp vzw voor inzameling van textiel in kledingcontainers. In elke deelgemeente staat er minstens één textielcontainer. De vzw Salvatoriaanse Ontwikkelingshulp staat op de lijst van door OVAM erkende textielinzamelaars. Deze overeenkomst loopt tot en met 31 december 2013. Het VIC stelt eveneens containers ter beschikking. Ze bevinden zich meestal op privédomein. Sleutelwoorden Textielinzameling Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Selectieve inzameling verder aanmoedigen Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren MD, inwoners, Salvatoriaanse ontwikkelingshulp vzw en Kringwinkel Hageland Indicatoren Hoeveelheid ingezameld textiel Termijnplanning Doorlopend Extra Informatie 16 containers op openbaar domein Besluit CBS van 02 december 2008 Samenwerkingsovereenkomst vzw Salvatoriaanse Ontwikkelingshulp Gemeentelijk Beleidskader V030 - Textielinzameling Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel MD
AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Selectieve inzameling frituurolie Titel 2.2.2 Selectieve inzameling Beschrijving Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Inwoners kunnen aan een display aan het loket van de dienst Leefmilieu gratis een handige trechter en frituuroliewijzer afhalen. Selectieve inzameling frituurolie Grondgebied Landen Lozingen van frituurolie vermijden Inwoners Valorfrit, MD Valorfrit, Ecowerf , MD, inwoners Doorlopend -
Totaal budget Inzet personeel
MD
Milieujaarprogramma 2013
31
Stad Landen
AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Rapporteren afgevoerde hoeveelheden bedrijfsafvalstoffen eigen diensten Titel 2.2.2 Selectieve inzameling RAPPORTERING Beschrijving De hoeveelheden gemeentelijke bedrijfsafvalstoffen 2011 worden hoger in grafiek weergegeven. Bermmaaisel, ruimingsspecie, veegvuil, en rioolkolkenslib worden on-line ingegeven in het integraal milieujaarverslag (IMJV).
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning
Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Integraal milieujaarverslag – OVAM afvalstoffen enquête Grondgebied Landen Selectieve inzameling MD MD, Hoeveelheid ingezameld Doorlopend. Het correct in kaart brengen van de juiste hoeveelheid ingezameld zwerfvuil blijft een knelpunt. Vanwege organisatorische redenen worden de containers die voorzien worden voor zwerfvuil en sluikstort op het openbaar domein ook gevuld met eigen bedrijfsafval. MIDDELEN MD
AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Opmaak bermbeheerplan Titel 2.2.2 Selectieve inzameling RAPPORTERING Beschrijving Het ontwerp van het bermbeheerplan werd tijdens de vergadering van de mina-raad van 20 oktober 2010 voorgesteld door de opsteller van het plan; de heer Jules Robijns, bioloog en voorzitter van de Mina-raad. Het ontwerpplan is inmiddels voltooid en werd in het voorjaar 2011 goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen en daarna voor definitieve goedkeuring voorgelegd aan het Agentschap Natuur en Bos. Een beslissing werd tot op heden niet genomen. Het plan werd in 2012 tevens toegelicht tijdens een open Mina-raad. Sleutelwoorden Ecologisch bermbeheer Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Doelgroepen Stadspersoneel en inwoners Initiatiefnemer MD MD, voorzitter mina-raad– Bart Van der Aa, Ir. Agentschap Natuur en Bos, LNE, Jules Betrokken actoren Robijns Indicatoren Termijnplanning 2009-2010-2011-2012 Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
32
Stad Landen
AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel 2.2.2 Selectieve inzameling
Milieutoneel voor kleuters
Beschrijving
I.s.m. Ecowerf organiseerde het stadsbestuur opnieuw een poppentheater voorstelling voor
RAPPORTERING de
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
de
kleuters (2 en/of 3 kleuterklas). Er werd hierbij gekozen voor de poppenkastvoorstelling "Wie slim is sorteert" (reizend poppentheater Sloef), waarin de papa van Sloefke werkt als vuilnisman. De kleuters leren tijdens de poppenkastvoorstelling van Reizend Poppentheater Sloef in de eerste plaats dat het beter is om afval te voorkomen. Daarbovenop komen de verschillende afvalsoorten aan bod met de juiste sorteerwijze. de de Alle kleuters uit de 2 en 3 klas werden uitgenodigd. In totaal bekeken zo’n 300 kleuters en hun begeleiders de voorstelling. De voorstellingen werden gratis aangeboden en gingen door op 26 oktober 2012 in GC Amfi. Sensibilisatie afval sorteren Grondgebied Landen Sensibiliseren van kleuters de de Kleuters uit de 2 en 3 klas MD MD, Ecowerf en de Landense scholen 26 oktober 2012 Actie V029 – sensibilisatie afvalvoorkoming
MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
350 EUR MD
33
Stad Landen
Titel 2.2.3 Restafval Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie
Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Doelstelling met betrekking tot restafval – 150 kg RAPPORTERING De doelstelling van de stad Landen om maximaal 150 kg restafval per inwoner te produceren wordt ruimschoots behaald : 89,7 kg/inw restfractie + 31 kg/inw grof afval huis aan huis (incl. grof afval containerpark)
Restafval Grondgebied Landen Selectieve inzameling Inwoners MD MD, inwoners en Ecowerf Hoeveelheid ingezameld restafval Doorlopend Milieubarometer Bijlage 7: Afvalcijfers Huis-aan-huis ophaling Bijlage 8: Afvalcijfers inzameling op containerpark MIDDELEN MD
34
Stad Landen
AFVAL – ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Jaarlijkse opruimactie basisonderwijs 2012 Titel 2.2.4 Illegaal ontwijkgedrag RAPPORTERING Beschrijving Op vrijdag 09 november 2012 gingen zes Landense scholen aan het werk. In totaal namen er zo’n 130 kinderen deel aan de actie. Met dit, eerder symbolisch, initiatief wil de stad Landen de jeugd sensibiliseren om het zwerfvuil niet zo maar te negeren. Om de veiligheid van de deelnemers te waarborgen worden er werkhandschoenen, vuilniszakken, veiligheids- en sorteertrips voorzien. Tevens zal er een gepaste verzekering voor de deelnemers worden afgesloten. Er werden naar jaarlijkse gewoonte fairtrade versnaperingen en leuke gadgets worden aangeboden. In het kader van de ‘Indevuilbak’ – campagne werden via OVAM vuilniszakken en fluo - vestjes besteld en verdeeld onder de kinderen. Sleutelwoorden Zwerfvuil Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Sensibilisering rond zwerfvuil Doelgroepen Leerlingen Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Md, basisscholen en OVAM Indicatoren Hoeveelheid ingezameld afval Termijnplanning Jaarlijks in het najaar – 09 november 2012 Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget 600 EUR Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
35
Stad Landen
AFVAL - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Controle op illegaal ontwijk gedrag Titel 2.2.4 Illegaal ontwijkgedrag RAPPORTERING Beschrijving De twee gemeenschapswachten, die onder de dienst Leefmilieu ressorteren, voeren bijna dagelijks controles uit op illegaal ontwijkgedrag. Al de gegevens worden centraal geïnventariseerd en opgevolgd via intranet (outlook).
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning
Sluikstort Grondgebied Landen In kaart brengen en opvolgen van sluikstort Inwoners MD - cel gemeenschapswachten MD Hoeveelheid ingezameld afval en aantal opgemaakte administratieve verslagen Doorlopend
Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Lokalisatie en kartering van knelpunten sluikstort MIDDELEN Normale personeelskost MD en gemeenschap
Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
36
Stad Landen
3
MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK
3.1 BASIS 3.1.1 Milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten Duurzaam geëxploiteerd hout De stad Landen engageert zich om de standaard bestekvoorschriften van de Vlaamse Overheid voor het gebruik van duurzaam geëxploiteerd op te nemen in al haar bestekken met betrekking tot de aankoop van hout in de ruime zin van het woord. De dienst Leefmilieu en Landbouw bestelde via Ecowerf opnieuw houten compostbakken met een FSC-label. Het gekleurd A4 en A3 papier dat gebruikt wordt voor print en drukwerk door de verschillende 5 stedelijke administraties heeft een FSC label . In 2010 werd een nieuwe overheidsopdracht voor het leveren van drukwerk ( enveloppen in diverse formaten, stickers en bonboekjes) uitgeschreven. De opdracht werd gegund aan de firma 6 Vandendriessche. Deze papierwaren zijn FSC gelabeld . Het gemeentelijke infoblad ‘Licht Op Landen’ wordt gedrukt op papier met FSC-label . In 2011 werden de volgende project gerealiseerd: Houten fietsbrug over de Raatshovenstraat in het project Ravel-fietsroute. Restauratie oever visvijver in recreatie gebied de Beemden In 2012 werden er geen werken uitgevoerd waarbij hout gebruikt werd. De bouw van het Ecohuis start in maart 2013. Het Ecohuis wordt volledig opgetrokken in houtskelet bouw. Een gedeelte van de gevelbekleding bestaat uit hout. Al het gebruikte hout is FSC gelabeld. Breekpuin De stad Landen engageert zich om puinafval af te voeren naar COPRO-brekers en enkel puin van COPRO erkende brekers te gebruiken. Bouwpuin dat ingezameld wordt via het containerpark wordt naar een COPRO – gekeurde breker afgevoerd. Daarnaast verplicht het standaardbestek – 250, dat door de dienst Openbare Werken gebruikt wordt voor wegenbouw, het gebruik van puinsteenslag afkomstig van een COPRO – gecertificeerde breekinstallatie. De dienst Openbare Werken past dit bestek in haar aanbesteding toe. Inwoners kunnen op de website onder de rubriek milieuverantwoord productgebruik – bouw en breekpuin terecht voor informatie over o.a. gecertificeerd breekpuin. Passieve sensibilisatie milieuverantwoord productgebruik De Licht op Landen werden er het afgelopen jaar ondermeer de volgende artikels m.b.t. milieuverantwoord productgebruik gepubliceerd. Artikels Licht op Landen: Duurzame voornemens en milieuvriendelijke eindejaarsfeesten Een tuintje zonder gif Doe het zonder … en haal je geschenkje op het containerpark Composteren begint al in de keuken met een keukenafvalbakje Hou het bij hout, FSC of PEFC Biociden: zonder is gezonder Selectief slopen voor minder verontreinigd bouw- en sloopafval Op de website www.landen.be vinden bezoekers onder de rubriek ‘Milieuverantwoord productgebruik’ informatie over de volgende thema’s: verven en schoonmaken, bouw- en breekpuin, FSC gelabeld hout en bestrijdingsmiddelen. Deze rubriek wordt regelmatig aangepast door de dienst Leefmilieu en Landbouw.
5 6
EUR - COC 050902 en BV – COC - 050902 CU-COC-809718-GI
Milieujaarprogramma 2013
37
Stad Landen
3.2.ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 3.2.1. Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten MILIEUVERANTWOORDPRODUCTGEBRUIK - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Papier met FSC-label binnen de gemeentelijke administratieve diensten Titel 3.2.1. Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten – kantoormaterialen en straatmeubilair. RAPPORTERING Beschrijving Het gekleurd A4 en A3 papier dat gebruikt wordt voor print en drukwerk door de stedelijke administraties heeft een FSC label (EUR - COC 050902 en BV – COC - 050902). Het gemeentelijke infoblad Licht Op Landen wordt gedrukt op papier met FSC-label. Dit geldt ook voor de affiches, folders en flyers die gedrukt worden binnen het communicatiepakket. In 2010 werd een nieuwe overheidsopdracht voor het leveren van drukwerk ( enveloppen in diverse formaten, stickers en bon- en notaboekjes) uitgeschreven. De opdracht werd gegund aan de firma Vandendriessche. Deze papierwaren zijn FSC gelabeld ( CU-COC809718-GI). In 2013 wordt er een nieuwe aanbesteding georganiseerd. In 2012 werden er teven bloembakken aangekocht gemaakt uit gerecycleerde kunststof of gerecycleerde composietmaterialen. Deze werden op openbaar domein geplaatst. Er werd in tevens in 2012 een opdracht gegund voor het leveren van straatvuilbakken uit gerecycleerde composietmaterialen.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
FSC – label en gerecycleerde kunststof Gemeentelijke administraties Milieuverantwoord kantoormateriaal gebruiken Personeel MD MD en inwoners Doorlopend Het uitwerken en implementeren van een provinciaal duurzaam aankoopbeleid LEEFMSD11-OD-2/5 Project 37: Interne milieuzorg MIDDELEN 1.000 EUR MD
38
Stad Landen
MILIEUVERANTWOORDPRODUCTGEBRUIK - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Aankoop milieuvriendelijke schoonmaakproducten Titel 3.2.1. Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten RAPPORTERING Beschrijving Begin 2010 sloot het stadsbestuur een nieuwe overeenkomst af voor de levering van milieuvriendelijke onderhoudsproducten. De opdracht werd gegund aan de firma BOMA en er werd gekozen voor producten uit het Ecover gamma. Ecover producten zijn gemaakt op basis van hernieuwbare plantaardige grondstoffen en mineralen. De verpakkingen van vloeibare producten zijn gemaakt op basis van suikerriet. Alle medewerkers van de poetsdienst kregen een aangepaste opleiding m.b.t. het gebruik van deze milieuvriendelijke onderhoudsproducten. Een aantal van de gebruikte producten werden geëvalueerd via de Producttest. Dit contract loopt tot 28 februari 2013. In december 2012 werd er een nieuwe aanbesteden georganiseerd voor de levering van milieuvriendelijke onderhoudsproducten. Sleutelwoorden Milieuverantwoorde schoonmaak producten Gebied Alle gemeentelijke diensten Doelstelling Milieuverantwoord productgebruik promoten Doelgroepen Poetspersoneel Initiatiefnemer MD & personeelsdienst Betrokken actoren Poetspersoneel Indicatoren Termijnplanning De overeenkomst voor 3 jaar. Extra Informatie Publicatie Licht op Landen: Grote schoonmaak Producten werden ingevoerd via de producttest. Gemeentelijk Beleidskader Actie V016 – Aankoop milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen Provinciaal Beleidskader Het uitwerken en implementeren van een provinciaal duurzaam aankoopbeleid LEEFM-SD11-OD-2/5 Gewestelijk Beleidskader Project 37: Interne milieuzorg MIDDELEN Totaal budget 15.000 EUR /jaar Inzet personeel Personeelsdienst , poetspersoneel en MD MILIEUVERANTWOORDPRODUCTGEBRUIK - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 7 Aankoop van compost met Vlaco label Titel 3.2.1. Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten RAPPORTERING Beschrijving Er wordt via de intercommunale Ecowerf jaarlijks compost met het VLACO - label aangekocht. Via dit initiatief kan de gemeente tevens haar voorbeeldfunctie aanwenden en het gebruik van compost promoten. De compost wordt aangewend in de lokale groenvoorziening, voornamelijk in het park Rufferdinge, gemeentelijke bloembakken en het compostdemopark. Bezoekers die tijdens onze activiteit i.h.k.v. Juni Compostmaand langs kwamen op het demopark konden gratis een zakje compost mee naar huis nemen. Sleutelwoorden Compost in openbaar groen Gebied Grondgebied Landen – groenzones, bloemenperken en bloembakken Doelstelling Voorbeeldfunctie, sensibiliseren van inwoners over het gebruik van compost Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Groendienst, Ecowerf Indicatoren Aankoop Termijnplanning Jaarlijks Extra Informatie Gemeentelijk beleidskader Actie V007 – Aankoop van compost met Vlaco label Provinciaal Beleidskader Het integreren van de principes van duurzaam en gezond bouwen binnen de eigen provinciale werking LEEFM-SD11-OD-1/5 Gewestelijk Beleidskader Project 37: Interne milieuzorg MIDDELEN Totaal budget Normale werkingskost Inzet personeel Groendienst
7
Vlaamse compostorganisatie
Milieujaarprogramma 2013
39
Stad Landen
3.2.2 Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik bij burgers MILIEUVERANTWOORDPRODUCTGEBRUIK - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Milieuverantwoord productgebruik promoten Titel 3.2.2 Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik – passieve sensibilisatie RAPPORTERING Beschrijving In het stedelijk infoblad Licht op Landen werd er het afgelopen jaar ondermeer aandacht besteed aan : Duurzame voornemens en milieuvriendelijke eindejaarsfeesten Een tuintje zonder gif Doe het zonder … en haal je geschenkje op het containerpark Composteren begint al in de keuken met een keukenafvalbakje Hou het bij hout, FSC of PEFC Biociden: zonder is gezonder Selectief slopen voor minder verontreinigd bouw- en sloopafval Betaal Ecowerfcompost met ecocheques Inwoners kunnen tevens op de website http://www.landen.be/fb111hdpb529bpq1wlo36.aspx terecht voor meer informatie over milieuverantwoord productgebruik. Sleutelwoorden Milieuverantwoord productgebruik Gebied Landen Doelstelling Milieuverantwoord productgebruik promoten bij inwoners Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Uitvoerend personeel dienst Openbare Werken Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Het uitwerken en implementeren van een provinciaal duurzaam aankoopbeleid LEEFM-SD11-OD-2/5 Gewestelijk Beleidskader Project 37: Interne milieuzorg MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
40
Stad Landen
MILIEUVERANTWOORDPRODUCTGEBRUIK - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU FSC – certificering voor eigen bossen Titel 3.2.2 Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik – eigen werking RAPPORTERING Beschrijving De stad Landen heeft inmiddels voor de bossen in haar eigendom een goedgekeurd uitgebreid bosbeheerplan. Bosbeheerders kunnen een certificaat behalen voor verantwoord bosbeheer. Naast individuele certificaten ontwikkelde FSC ook het concept van groepscertificering. Het principe van een groepscertificaat is dat verschillende eigenaars zich verenigen en zich als eenheid laten certificeren. Om op een structurele manier verder te gaan met certificering in Vlaanderen, is het wegens de sterk versnipperde bos- en eigendomsstructuur het meest aangewezen om te werken in het kader van een groepscertificering. Voorwaarden voor toetreding beschikken over een goedgekeurd uitgebreid bosbeheerplan (OK) beschikken over een toegankelijkheidsreglement (OK) beschikken over een klachtenregister – MKROS (OK) interne audit ondergaan (wordt uitgevoerd door ANB) een engagement voor een langen termijn bosbeheer ( OK) Procedure tot aansluiting Nadat het college van burgemeester en schepenen principieel akkoord is gegaan met het opstarten van de erkenningsprocedure heeft ANB een consultatieronde opgestart . Hierbij werden vertegenwoordigers uit de economische, ecologische, culturele en sociale sector bevraagd. De consultatieronde werd gehouden in augustus – september 2010. Daaropvolgend wordt een afspraak gemaakt voor een voorafgaand inspectiebezoek. De inspectie werd uitgevoerd door het groepsmanagement. De stad Landen wordt volwaardig lid indien voldaan is aan alle vereisten van de Belgische FSC standaard. Sleutelwoorden FSC – certificering Gebied Bossen in eigendom van de stad Landen Doelstelling Milieuverantwoord bosbeheer aanmoedigen Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren ANB, MD en Uitvoerend personeel dienst Openbare Werken, Jules Robijns (auteur bosbeheerplan) Indicatoren Termijnplanning Eerste gesprekken najaar 2009 Laatste evaluatie gesprek vond plaats op 20 februari 2013. Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Besluit CBS 29 juni 2010 – principieel akkoord aanvraag tot FSC - certificering Het uitwerken en implementeren van een provinciaal duurzaam aankoopbeleid LEEFM-SD11-OD-2/5 MIDDELEN 100 EUR MD
41
Stad Landen
MILIEUVERANTWOORDPRODUCTGEBRUIK - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Biomarkt : degustatie fairtrade en bio producten Titel 3.2.2. 2 Acties met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik – actieve sensibilisatie RAPPORTERING Beschrijving Tijdens de afvalarme picknick op 01 mei 2012 konden bezoekers ook een hapje eten en iets drinken. Een lokale fruitboer maakte verse soep met seizoensgroenten en fruitsla met streekfruit. Aan de stand van Oxfam wereldwereld winkel konden bezoekers proeven van (h)eerlijk fruitsap , wijn en koffie. Deze drankjes werden gratis aangeboden door het stadsbestuur. Voor alle drankjes en de fruitsla werden biologisch afbreekbare catering producten gebruikt ( bekers, lepels en bordjes). De wijn werd geschonken in glazen. Tijdens de afvalarme picknick werd er ook biomarkt georganiseerd. Bezoekers konden er proeven van allerlei bioproducten en gerechten. Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Gebruik van producten uit eerlijke handel Gemeentelijke diensten Milieuverantwoord productgebruik implementeren Gemeentelijke diensten, bezoekers MD MD, Wereldwinkel, lokale middenstand inwoners Doorlopend Het uitwerken en implementeren van een provinciaal duurzaam aankoopbeleid LEEFM-SD11-OD-2/5 Project 37: Interne milieuzorg MIDDELEN 750 EUR MD
42
Stad Landen
4 WATER 4.1 BASIS 4.1.1 Pesticidenreductie 4.1.1.1 Risico - evaluatie Geen rapportering vereist. De evaluatie gebeurt online via een internettoepassing van het Vlaams gewest (www.zonderisgezonder.be.) 4.1.1.2 Pesticidentoets De VMM stelde in 2009 een leidraad voor de pesticidentoets op. Door de continue afbouw van pesticiden dringen omvormingsprojecten zich op. Echte omvormingsprojecten waren er nog niet. Dit item zal echter steeds meer aan belang winnen in de toekomst. De leidraad van de toets en de checklist van de VMM voor verhardingen en groenzones weegt door in de bestekken voor openbare werken en de routinewerken die in eigen beheer worden uitgevoerd. Verbruik biociden Concentratie flazasulfuron 25% Tot.herbicide, contact en bodem
kg
dichlobenil 6,75 % Tot.herbicide, bodemwerking
2004
2005
2
2
kg
10
19
glyfosaat 360 g/l Tot.herbicide, systemisch clopyralid & fluroxypyr & MCPA select. Herb.20-40-200 g/l florasulam 50 g/l selectief herbicide imidacloprid 200 g/l insecticide bifenthrin en myclobutanil insect/acaricide 2 - 7,5 g/l
l
130
257
bifenthrin 80 g/l insecticide haloxyfop-R-methyl 108 g/l selectief herbicide
l l
deltamethrin (EC) 25g/l insecticide
l
Terreineenheid
l l l
20 0,5 0,2
1,9
2007 2008 2009 2010 2011 1,7
23
6
140
110
7 0,3 0,79
8,5 0,05
2012
1
2,2
1,2
1
0,77
20 278
213
150
169
136,5
7
5,5
6
3
1,5
0,1 0,5
0,8
0,25 l
1
0,5 0,5 0,68
0,12 0,5
0,05 0,15
0,5
Alternatieve bestrijdingswijze
Opmerking
Groenzones/Gras (excl Sportveld)
6000 m²
Verhardingen/Halfopen verharding
61.600 m²
Andere/Ratten (buiten)
16 0,1
2006
300 kg
Verhardingen/Open verharding
173.600 m²
Verhardingen/Gesloten verharding Borstelen
mei 146,268 km juni 146,268 km sept 171,076 km oktober 171,076 km
Verhardingen/Open verharding
Selectief wieden
kerkhoven - bloemenperken op verkeerseilanden - park Rufferdinge - sportplein
Verhardingen/Open verharding
Maaien Hakselhout of houtsnippers aanbrengen
openbare sportterreinen
plantsoenen en bloembakken
Verhardingen/Open verharding
Compost aanbrengen Verharding met kruidgroei (o.a. grasdallen)
Groenzones/Houtige vegetatie
Worteldoek
taluds langs parkings - langs diverse wegen bij nieuwe aanplantingen
Groenzones/Onbedekte grond
Schoffelen
Verhardingen/Open verharding
Bodembedekkers
Groenzones/Kruidige vegetatie Groenzones/Kruidige vegetatie
openbare plantsoenen tussen het struikgewas en bloemenperken
4.1.1.3 Passieve sensibilisatie Publicaties in Licht op Landen : - Een tuintje zonder gif - Doe het zonder … en haal je geschenkje op het containerpark - Zuinig met water - Biociden: zonder is gezonder - Individuele maatregelen tegen wateroverlast. - Erosiewerken in Landen
Milieujaarprogramma 2013
43
Stad Landen
4.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Het beleid wordt overeenkomstig de bepalingen uit het decreet Integraal Waterbeheer vastgelegd in de deelbekkenbeheerplannen. Enkele gemeentelijke initiatieven en acties die in 2011 werden opgestart omtrent ecologische inrichtingswerken aan waterlopen 1. Ontbuizing van de Waerbeek (3° categorie) nabij de vistrappen te Eliksem De Waerbeek is op het grondgebied van Eliksem over een afstand van 57.50m overwelfd Deze werken werden een 50 tal jaren geleden uitgevoerd om de Schabergstraat opnieuw te kunnen aanleggen volgens de toenmalig geldende dwarsprofielen voor een weg. De waterloop werd langs deze weg overwelfd. Door het grote niveauverschil tussen de loop en het maaiveld (3m) en de korte afstand met de weg is het niet aangewezen het betrokken overwelfd gedeelte van de waterloop Waerbeek zou opgebroken worden. De kans is reëel dat de weg zou wegzakken, daarom wordt er voorgesteld de waterloop te verleggen naar een open bedding zoals voorgesteld op bijgaand plan. De bypass, die vóór de komst van het waterrad aan de Koningsmolen de eigenlijke bedding van de Kleine Gete uitmaakte, is intussen al enkele jaren opnieuw voorzien van stromend water. De wijze waarop we er de vistrappen installeerden (met maaskeien) staat momenteel als model in gans Vlaanderen. Het voornemen van de omlegging van de Waerbeek naar de bypass van de Kleine Gete dateert al van in 2004. De machtiging van de provincie werd destijds al verkregen. De toenmalige eigenaar Johan Ulens ging akkoord. Hij wenste een zo kort mogelijke verbinding met de bypass én een blijvende doorgang op de weide voor zijn vee. Dit noodzaakte ons o.m. tot de bouw van een kopmuurconstructie. Het project werd te duur en verdween in de kast.
Fase 1 van de werken
Milieujaarprogramma 2013
Intussen is er een nieuwe eigenaar van de weide, mevrouw Helga Imbrechts. De eigenaar ging al akkoord om de Waerbeek over een groter traject te ontbuizen en om te leggen op zijn eigendom. Ons initiatief kent veel bijval zowel op de provincie, bij de VMM, het INBO (instituut voor natuur en bosbouw) en de Minaraad. Het is een natuurproject dat kadert in integraal waterbeleid met het accent op een verhoogde biodiversiteit. De Waerbeek wordt voor een groot deel ontbuist waardoor een belangrijk vismigratieknelpunt verdwijnt. Bovendien betekent de omlegging ook een troef voor wandelaars, natuurliefhebbers, hoeve- en fietstoerisme,…. Op termijn zal ook de rivierdonderpad geïntroduceerd worden in de bovenloop van de Deesbeek. Deze mondt uit in de Waerbeek waardoor, gelet op de nieuwe situatie, ook hier nieuwe kansen gecreëerd worden voor deze Landense koestersoort. Het project kadert perfect en de provincie Vlaams-Brabant (provinciaal 10 punten programma). 2011 : machtiging + bouwvergunning werd afgegeven. 2012 : werken voltooid
44
Stad Landen
VOORTGANG WERKEN OMLEGGING WAERBEEK TE ELIKSEM 2012
Milieujaarprogramma 2013
45
Stad Landen
5 HINDER 5.1 BASIS 5.1.1 Digitaal opvolgen van milieuklachten De stad Landen registreert klachten over milieuhinder en volgt deze op via MKROS 5.1.2 Passieve sensibilisatie Publicaties in Licht op Landen -
CO, een stille moordenaar in huis Exploitatie of milieuvergunning nodig in Landen Uit de politiecodex: overlast door geluidshinder Ledigen van een septische put … enkel door een erkend ruimer Geen vuur zonder rook Hoe meer decibels, hoe meer regels Niet zo kwistig met licht.
Milieujaarprogramma 2013
46
Stad Landen
5.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 5.2.1 Doorlichting van de hinderklachten 5.2.1.1 Analyse en rapportering van hinderklachten
Titel
HINDER - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Doorlopend aanvullen van databank MKROS – rapportering 2012
5.2.1.1 Analyse van de opvolging van hinderklachten Beschrijving
RAPPORTERING Inwoners van de stad Landen kunnen klachten i.v.m. milieuhinder telefonisch, schriftelijk of via e-mail melden bij de dienst Leefmilieu en Landbouw. Via de internettoepassing MKROS worden klachten inzake geluid, geur, water, zwerfvuil, lucht, …geregistreerd. De dienst Leefmilieu en Landbouw heeft vooral de klachten die betrekking hebben op milieuaspecten zoals geluidshinder, verbranding van afval en geurhinder geregistreerd in het MKROS- register. Een groot deel van de klachten wordt intern bij de politiezone PZ-LAN geregistreerd de politiezone PZ-LAN registreert de klachten niet in MKROS. Er is wel een interne afspraak met de lokale politie betreffende het centraal meldpunt voor milieuklachten. Via de link ‘Milieuklachten’ op de website van de stad Landen vinden inwoners de correcte contactgegevens om milieuklacht door te geven. Link = http://www.landen.be/fb111udfe529pltb1wlo128.aspx Inwoners die niet beschikken over internet of rechtstreek naar de dienst Leefmilieu en Landbouw bellen buiten de kantooruren kunnen een boodschap inspreken op het antwoordapparaat. Er werden tijdens het afgelopen jaar 21 milieuklachten geregistreerd. Van deze klachten werden er 9 afgesloten omdat ze volledig opgelost werden. Voor bijna alle geregistreerde klachten werden er verschillende tussenstappen gerapporteerd in MKROS. Een gedetailleerd overzicht over de klachten per compartiment en per soort is terug te vinden in het bijgevoegde Exel bestand met als naam rapportering klachten.xls. Buiten de MKROS geregistreerde klachten werden er een 90-tal klachten over rattenplaag geregistreerd op de dienst Leefmilieu en Landbouw. Al deze plaatsen werden bezocht door een externe rattenvanger die in opdracht van het stadsbestuur een plaatsbezoek bracht en passende maatregelen trof om de overlast in te dijken. Klachten in verband met gebrekkige huisvuilinzamelingen worden onmiddellijk behandeld in samenspraak met de ophaaldiensten en het afvalpreventieteam van het intergemeentelijk milieubedrijf Oost-Brabant , Ecowerf Aarschotsesteenweg 210 te 3012 Leuven.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Klachten in verband met onderhoud van stoepen, wegen, stadsmeubilair, enz. worden meestal onmiddellijk intern verwerkt aan de hand van werkopdrachten die dan verder opgevolgd worden door de dienst Openbare werken, Patrimonium en Mobiliteit. Registratie klachten Grondgebied van Landen Opvolging door registratie Inwoners MD Inwoners, MD en gemeenschapswachten Aantal geregistreerde klachten Doorlopend Zie bijlage 10: Rapportering en analyse milieuklachten Actie H001 – doorlopend aanvullen van databank MKROS Het uitbouwen van het beleidskader en het beleidsinstrumentarium LEEFM-SD7-OD-1/4 MIDDELEN Normale personeelskost MD
47
Stad Landen
5.2.1.2 Analyse van de opvolging van hinderklachten
Titel
HINDER - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Analyseren van de opgevolgde milieuklachten
5.2.1.2 Analyse van de opvolging van hinderklachten Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
RAPPORTERING Klachten die gemeld worden bij de dienst Leefmilieu worden verder opgevolgd en indien nodig/mogelijk wordt de overtreder gecontacteerd. De dienst treedt waar mogelijk op als bemiddelaar tussen beide partijen. Het gaat vaak over geur-, licht en geluidhinder, geschillen over aanplantingen op of nabij perceelsgrenzen, sluikstoken, bouwovertredingen, overlast van ratten, zwerfkatten, steenmarters,….Indien bij de geschillen de milieudienst via bemiddeling of de politiecodex geen oplossing kan aanbieden, wordt doorverwezen naar de vrederechter of de dienst burenbemiddeling Analyse geregistreerde klachten Grondgebied van Landen Analyseren na registratie Inwoners MD Inwoners, MD en gemeenschapswachten Aantal geregistreerde klachten Doorlopend Geregistreerde klachten in MKROS Zie milieubarometer – bijlage 3 Actie H001 – doorlopend aanvullen van databank MKROS Het uitbouwen van het beleidskader en het beleidsinstrumentarium LEEFM-SD7-OD-1/4 MIDDELEN Normale personeelskost MD
5.2.2 Beleidskader geluidshinder 5.2.2.1 Opstellen van geluidshinderreglement HINDER - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Gemeentelijk politiereglement politiezone Linter – Landen – Zoutleeuw betreffende geluidshinder 5.2.2.1 Beleidskader geluidshinder RAPPORTERING Beschrijving Een werkgroep bestaande uit de zonechef van de politie LAN, de respectievelijke burgemeesters, secretarissen, milieuambtenaren,… werkten de voorbije jaren aan een gemeenschappelijk politiereglement voor de drie gemeenten. De Landense milieudienst werkte mee aan volgende hoofdstukken : Hoofdstuk 2 De reinheid op de openbare wegen, pleinen, parken en private gronden de netheid en het uitzicht van de gebouwen Hoofdstuk 3 De openbare rust en de openbare orde Hoofdstuk 4 Geluidshinder Hoofdstuk 5 Reglement omtrent de dieren Sleutelwoorden politiereglement – administratieve sancties Gebied Grondgebied Landen, Linter en Zoutleeuw Doelstelling Informeren Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer Politiezone LAN Betrokken actoren Inwoners, politie, MD Indicatoren Termijnplanning Sinds 2007 Extra Informatie Zie publicatie in Licht op Landen: Aangenaam wonen in Landen’ Gemeentelijk Beleidskader Actie H003 – Opmaak nieuw gemeentelijk politiereglement politiezone Linter – Landen – Zoutleeuw Provinciaal Beleidskader Het uitwerken van sterk op specifieke doelgroepen gerichte communicatie-instrumenten – LEEFM-SD7-OD-4/4 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Normale personeelskost Inzet personeel Diversen Titel
Milieujaarprogramma 2013
48
Stad Landen
HINDER - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Uitvoering van een (oriënterende) akoestische onderzoeken - Aanpassen Titel 5.2.2.2 Opleiding geluid meten en beoordelen RAPPORTERING Beschrijving Naast de routine toezichtstaken worden door op de milieudienst regelmatig geluidsmetingen uitgevoerd. Hierna slechts enkele voorbeelden.
Geluidsniveau opgemeten aan een bedrijf naar aanleiding van een klacht. Daarnaast werden een 7-tal proactieve metingen op fuiven uitgevoerd met als doel de nieuwe geluidsnormen voor elektronisch versterkte muziek te toetsen.
Milieujaarprogramma 2013
49
Stad Landen
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
De geluidsmetingen op de fuiven 2012 zijn als bijlage toegevoegd. Geluidsmetingen Grondgebied Landen - Tienen Toetsen van de resultaten van geluidsmetingen aan de geluidsnormen Inwoners Milieuambtenaar Inwoners, MD, hogere overheid Doorlopend Zie bijlage 14: uitgevoerd akoestisch onderzoek Actie H003 – uitvoeren van geluidsmetingen Het uitwerken van sterk op specifieke doelgroepen gerichte communicatie-instrumenten – LEEFM-SD7OD-4/4 MIDDELEN
Totaal budget Inzet personeel
Normale personeelskost Diversen
Milieujaarprogramma 2013
50
Stad Landen
5.2.5 Actieve sensibilisatie HINDER - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Inventarisatie sluikstorten Titel 5.2.5. Actieve sensibilisatie Beschrijving
RAPPORTERING Locaties met sluikstort worden opgezocht en indien relevant verder onderzocht. Regelmatig worden bij de dienst Leefmilieu en Landbouw sluikstorten gemeld. Via een datasysteem worden alle locaties doorgegeven naar de stadsmagazijnen. Voorbeeld van een werkaanvraag.
Sleutelwoorden informatie hinder Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Sensibiliseren en informeren van inwoners Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Inwoners, gemeenschapswachten en MD Indicatoren Aanvullen databank met locaties sluikstort + kartering van de knelpunten Termijnplanning Meermaals per jaar sensibiliseren Relaties andere -acties Gemeentelijk Actie H004 – Sensibiliseren en infomeren over de reglementering in het lokaal politiereglement Beleidskader Provinciaal Het uitwerken van sterk op specifieke doelgroepen gerichte communicatie-instrumenten Beleidskader LEEFM-SD7-OD-4/4 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel
MD en gemeenschapswachten
Milieujaarprogramma 2013
51
Stad Landen
HINDER - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Organisatie informatiemomenten Titel 5.2.5. Actieve sensibilisatie RAPPORTERING Beschrijving Op 29 oktober 2012 gaven de gemeenschapswachten een toelichting voor de Ouderen Adviesraad (OAR). De schepen voor het Senioren beleid drong aan op deze uiteenzetting. De aanwezigheid van heel wat zwerfvuil en hondenpoep in het straatbeeld, het sluikstorten – en stoken en een onveiligheidsgevoel zijn items die senioren bezighouden.
De presentatie wordt als bijlage toegevoegd. Sleutelwoorden informatie hinder Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Sensibiliseren en informeren van inwoners – verhogen sociale controle – inzet van burgers Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD - seniorenraad Betrokken actoren Inwoners, gemeenschapswachten en MD Indicatoren Aanvullen databank met locaties sluikstort + kartering van de knelpunten Termijnplanning Meermaals per jaar sensibiliseren Extra informatie Bijlage : voorstelling milieuhinder voor ouderen adviesraad Relaties andere -acties Gemeentelijk Actie H004 – Sensibiliseren en infomeren over de reglementering in het lokaal politiereglement Beleidskader Provinciaal Het uitwerken van sterk op specifieke doelgroepen gerichte communicatie-instrumenten Beleidskader LEEFM-SD7-OD-4/4 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel
MD en gemeenschapswachten
Milieujaarprogramma 2013
52
Stad Landen
5.2.6 Handhavingsbeleid rond hinder niet gerelateerd aan als hinderlijk ingedeelde inrichtingen Inschakeling van de gemeenschapswachten : opmaak bestuurlijke verslagen in kader van de gemeentelijke administratieve sancties (politiecodex); - De milieu-, duurzaamheids-, stedenbouwkundig ambtenaar en stadspersoneel uit diverse diensten volgden eveneens de GAS-opleiding voor toezicht op de bepalingen uit de politiecodex die gekoppeld werden in kader van administratieve sancties; - opgesomde bevoegdheden van de stedelijke 8 toezichthouder - samenwerking met politiediensten : er wordt gewerkt aan een ontwerpprotocol voor samenwerking. Zie bijlage 14: Nota milieuhandhaving -
Interventies van de gemeenschapswachten Vaststelling 2012 zwerfvuil/sluikstort Straat
Gemeente
Extra
9/jul
Zwerfvuil
Wezerenstraat
Wezeren
Omgeving gasverdeelinstallatie
9/jul
Plastieken zak
Walsbetstraat
Walsbets
Aan de glasbollen
31/jul
vuilniszakken
Grote steenweg
Eliksem
8/aug
Plastieken zak
Tiensestraat
Landen
22/aug
Plastieken zak
Kastelstraat
Sluikstort in de berm
Attenhoven Sluikstort in de berm
30/aug
vuilniszakken
Fabriekstraat
10/sep
Plastieken zak
Sint-truiderstraat
Landen
Ter hoogte van de appartementen
11/sep
Afval
Raatshovenstraat
Landen
2/okt
Plastieken zak
Schabergstraat
Laar
23/okt
Glasscherven
Bovenpoortstraat
Landen
Ter hoogte van het rode kruis
23/okt
Maaisel
Bovenpoortstraat
Landen
Op de parking van het gemeentehuis
23/okt
Spijkers
Maartstraat
Landen
In de beek
19/nov
Plastieken zak
Fabriekstraat
Landen
Ter hoogte van de Colruyt, overkant
19/nov
Plastieken zak
Bronplein
Landen
Zwarte, ongemerkte vuilniszak
19/nov
Plastieken zak
Overwindenstraat
Landen
Ter hoogte van de brug
19/nov
Plastieken zak
Overwindenstraat
20/nov
Sluikstort
Staakweg
20/nov
vuilniszakken
Kaasstraat
20/nov
vuilniszakken
Neerwindenstraat
Neerwinden
21/nov
vuilniszakken
Fabriekstraat
Landen
Aan de colruyt
21/nov
vuilniszakken
E.Pitonlaan
Landen
Aan de appartementen
21/nov
vuilniszakken
Hertog v. Brabantlaan
Landen
Ter hoogte van nummer 59
22/nov
Sluikstort
Jump
Overwinden
27/nov
Sluikstort
Grote steenweg
Ezemaal
27/nov
vuilniszakken
Overwindenstraat
Overwinden Aan de glasbollen
4/dec
vuilniszakken
Braakouterstraat
Neerwinden gescheurde grijze vuilniszak
17/dec
Plastieken zak
Fabriekstraat
Neerlanden Wordt meermaals gesluikstort in deze blinde hoek Afval ongeval bus Rechterkant van de straat
Overwinden Aan de glasbollen Landen
1 vouwstoel in de gracht
Attenhoven aan het bushokje aan de café
Landen
tv; grote steenweg tussen Ezemaal en Eliksem
Aan de poort van de sportpleinen
8
Art. 34 van het Milieuhandhavingsbesluit 12 DECEMBER 2008. - Besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van titel XVI van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid
Milieujaarprogramma 2013
53
Stad Landen
interventie
Adres
Probleem
Oplossing
9/07/2012
Julia Tulkenslaan 6
Distels
Aanmaning
20/08/2012
Kraanbeekstraat
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
20/08/2012
Kraanbeekstraat 16
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
20/08/2012
Grote steenweg
Distels
Aanmaning
24/07/2012
Stationsstraat
Distels
Aanmaning
25/07/2012
Roosgrachtlaan
Distels
Aanmaning
30/07/2012
Lindestraat
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
1/08/2012
Sint-Petrusstraat 6
Inname openbaar domein
Aanmaning
14/08/2012
Wezerenstraat
Inname openbaar domein
Aanmaning
10/08/2012
Mastellenstraat 6
Distels
Aanmaning
13/08/2012
Roosveld
Distels
Aanmaning
17/08/2012
Koningin Astridlaan
Distels
Aanmaning
20/08/2012
Hertog van Brabantlaan
Overgroeiende haag
Aanmaning
16/08/2012
Marktplein
Foutparkeerders
Verslag
4/09/2012
Donkerstraat 7
Distels
Aanmaning
20/08/2012
Julia Tulkenslaan
Distels
Aanmaning
20/08/2012
Sint-Aldegondisstraat
Distels
Aanmaning
20/08/2012
Torenstraat
Distels
Aanmaning
21/08/2012
Koning Albertlaan 3
24/08/2012
Rumsdorpstraat
Distels
Aanmaning
24/08/2012
Rumsdorpstraat
Distels
Aanmaning
24/08/2012
Zoutleeuwstraat 21B
Overgroeiende haag
Aanmaning
27/08/2012
Molenhoevestraat
Overgroeiende haag
Aanmaning
30/08/2012
August Robijnstraat
Distels
Aanmaning
30/08/2012
Spikboomstraat
Distels
Aanmaning
30/08/2012
Stationsstraat
Niet vergunde opslag van materiaal
Aanmaning
11/09/2012
Kapelstraat 12
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
11/09/2012
Kraanbeekstraat 34
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
11/09/2012
Kraanbeekstraat 24
Overgroeiende haag
Aanmaning
13/09/2012
Stationsstraat
Niet vergunde opslag van materiaal
Aanmaning
13/09/2012
Wezerenstraat
Distels
Aanmaning
11/09/2012
Getestraat
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
11/09/2012
Tramstraat
Overgroeiende haag
Aanmaning
11/09/2012
Getestraat 5
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
17/10/2012
Mastellenstraat 21b
Overgroeiende haag
Aanmaning
17/10/2012
Witbornstraat 4
Niet vergunde opslag van materiaal
Aanmaning
23/10/2012
Getestraat
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
23/10/2012
Wijngaardstraat
Niet vergunde opslag van materiaal
Aanmaning
Verslag
6/11/2012
Everspoelstraat 22
Ontbrekend huisnummer
Aanmaning
12/11/2012
Kapelstraat 12
Verwaarlozing perceel
Aanmaning
23/10/2012
Stationsstraat
Sluikstort
Aanmaning
Milieujaarprogramma 2013
54
Stad Landen
Datum
Adres
Probleem
Oplossing
6/03/2012
Grootveldstraat 72
Burenruzie
Bezoek
9/07/2012
Julia Tulkenslaan
Distels
Aanmaning
9/07/2012
Tiensestraat 42
Distels
Aanmaning
13/07/2012
Tiensestraat 33
Distels
Aanmaning
7/08/2012
Keibergstraat
Burenruzie
Verslag
Geluidsoverlast
Controle
12/08/2012 Sint-Beggalaan 39 20/08/2012
Julia Tulkenslaan
Distels
Aanmaning
8/10/2012
Allendelaan
Openbare reinheid
Controle
12/12/2012
Populierendreef
Dierenwelzijn
Klacht neergelegd bij FOD Dierenwelzijn
Milieujaarprogramma 2013
55
Stad Landen
6
Energie
6.1 BASIS 6.1.1 Elektronische opvolgsysteem voor bouwaanvragen De gegevens zijn beschikbaar binnen het VEA. Er is geen extra rapportering nodig. 6.1.2 Uitvoering energieboekhouding De duurzaamheidsambtenaar werd aangesteld als energiecoördinator. In 2002 startte de energiecoördinator samen met Cenergie ( centrum voor energie efficiëntie) een energieboekhouding op. In de energieboekhouding zijn in totaal 9 gemeentelijke gebouwen opgenomen : √ √ √ √ √ √ √ √ √
Het stadhuis ( 2.429 m²) De bibliotheek (583 m²) De politie ( 380 m²) Het zwembad (2.647 m²) De sporthal (1.573 m²) De gemeentelijke basisschool Neerwinden (2.080 m²) De gemeentelijke basisschool Walshoutem ( 2.262 m²) Het OCMW (2.853 m²) Het kinderdagverblijf ‘ Ons Zonneke’ ( 793 m²)
In januari 2012 werd de energieboekhouding uitgebreid Gemeenschapscentrum Amfi, Stationsstraat 30 te 3400 Landen.
met
een
bijkomend
gebouw,
Elk jaar ontvangt de dienst Leefmilieu en Landbouw een energiejaarrapport dat het jaarlijks energieen waterverbruik weergeeft en vergelijkt met het voorgaande jaar. Het energiejaarrapport 2012 wordt in de loop van april 2013 verwacht.
6.1.3 Passieve sensibilisatie Publicaties in Licht op Landen: -
Een gezond binnenklimaat Zeg nee tegen een te hoge energiefactuur! Doe de V-test Gloeilamoen uit de handel Workshop Dakisolatie voor doe-het-zelvers Hoe besparen op je verwarming? Energiezuinig verwarmen, een must. Laat een energiescan uitvoeren, bespaar geld en energie.
Milieujaarprogramma 2013
56
Stad Landen
6.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 6.2.1 Uitbreiding energieboekhouding
Titel
ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Uitbreiding energieboekhouding met GC Amfi
6.2.1 Uitbreiding energieboekhouding Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
RAPPORTERING Naast de openbare gebouwen groter dan 1.000 m² waarvoor een EPC werd opgemaakt houdt de dienst Leefmilieu en Landbouw ook een boekhouding bij van een aantal kleinere gebouwen, namelijk de bibliotheek, het oude gemeentehuis waar de lokale politiediensten gehuisvest is en het kinderdagverblijf ‘Ons Zonneke’. Sinds januari 2012 werd ook het gebouw GC Amfi, Stationsstraat 30 te 3400 Landen opgenomen in de energieboekhouding. Evaluatie energiejaarrapport Gemeentelijke gebouwen opgenomen in energieboekhouding Achterhalen van oorzaken van stijgen in energie- en waterverbruik Problemen en knelpunten trachten op te lossen. Personeelsleden stadsbestuur MD Infrax , Cenergie, personeelsleden stadsbestuur Energiejaarrapport Jaarlijks na ontvangst van het energiejaarrapport Zie bijlage 10: rapportering thema Energie Duurzaam energiegebruik LEEFM-SD1-OD-1/2 MIDDELEN Normale personeelskost Duurzaamheidsambtenaar
6.2.2 Energieprestatiecertificaten voor gebouwen die niet onder energieprestatieregelgeving vallen ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel
Opmaak Energie Prestatie Certificaat
6.2.2 Energieprestatiecertificaten voor gebouwen die niet onder energieprestatieregelgeving vallen Beschrijving Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
RAPPORTERING In 2012 werd het energieprestatiecertificaat voor GC Amfi opgemaakt en afgeleverd. Energieprestatie Gemeentelijke gebouwen Publiek toegankelijke gebouwen MD Infrax, Cenergie, personeelsleden stadsbestuur Resultaten EPC’s Zie bijlage 10: Rapportering thema Energie Duurzaam energiegebruik LEEFM-SD1-OD-1/2 MIDDELEN Normale personeelskost Duurzaamheidsambtenaar
57
Stad Landen
6.2.3. Actieve sensibilisatie
Titel
ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Workshop: dakisolatie voor doe-het-zelvers
6.2.3 Actieve sensibilisatie Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
RAPPORTERING I.s.m. de provincie Vlaams Brabant en vzw Dialoog organiseerde de stad Landen een workshop “ Dakisolatie voor doe- het –zelvers. Tijdens deze workshop legde een professional uit hoe je een hellend dak of zolder volgens de regels van kunst kunt isoleren. Volgende thema’s kwamen aan bod: - het belang van een winddicht onderdak, - de dikte en de soorten isolatie, - het plaatsen van een dampscherm - mogelijke knelpunten en risico’s. Deelnemers konden plannen en foto’s van hun eigen dak meebrengen. De workshop ging door op donderdag 04 oktober 2012 met een dertigtal deelnemers. Energie - dakisolatie Landen Energieverbruik verlagen Inwoners Stad Landen Inwoners, provincie Vlaams Brabant en Dialoog vzw Aantal deelnemers 04 oktober 2012 Artikel Licht op Landen Duurzaam energiegebruik LEEFM-SD1-OD-1/2 MIDDELEN 150 EUR -
58
Stad Landen
6.2.4. Aankoop minimum percentage groene stroom ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Gebruik groene stroom Titel 6.2.4 Aankoop minimum percentage groene stroom RAPPORTERING Beschrijving In tijden waar opwarming van de aarde en de stijgende energiekosten vaak weerkerende nieuwsitems zijn willen wij onze inwoners concrete alternatieven voorstellen. De klassieke energiebronnen zijn niet oneindig beschikbaar. Het stadsbestuur nam zich enkele jaren gelden voor verschillende gebouwen voor een gedeelte zelf te laten voorzien in hun energiebehoefte. In 2010 ging men van start met het administratief centrum. Het elektriciteitsverbruik overdag bedraagt op jaarbasis ongeveer 60.000 kWh. De fotovoltaïsche panelen werden geplaatst het hellend dakgedeelte dat de eerste en de tweede verdieping met elkaar verbindt. Het dakgedeelte is zuidelijk gericht en geeft uit op het binnenplein van het administratief centrum, de bibliotheek en het Sociaal Huis. Deze locatie is zeer centraal gelegen. Ongeveer 10 % van de verbruikte elektriciteit is afkomstig uit zonne-energie. De verwachtte jaaropbrengst (+/- 9.000 kWh) zal ervoor zorgen dat er op jaarbasis zo’n 6,85 ton minder CO2 uitgestoten wordt. De installatie is operationeel sinds juni 2011. Tot op heden werd er zo’n 15.000 kWh aan groene stroom opgewekt. Ook het Sociaal huis werd in de zomer van 2011 voorzien van een PV-installatie van gelijkaardige grootte. Inmiddels wordt ook het stedelijk zwembad voorzien van groene stroom. Deze wordt geleverd door een zonnetracker. Eind 2011 werd er een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd voor de bouw van een zonnetracker. In het voorjaar van 2012 werd er een tracker geplaatst met een vermogen van 10,56 kWh, de jaaropbrengst wordt geraamd op 14.000 kWh. Sleutelwoorden Alternatief energiegebruik Gebied Administratief centrum Doelstelling Stimuleren van het gebruik van duurzame energie Doelgroepen Inwoners Landen Initiatiefnemer MD Betrokken actoren MD en inwoners Indicatoren Hoeveelheid opgewekte groene stroom Termijnplanning Doorlopend Extra Informatie Relaties andere acties Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Duurzaam energieverbruik - LEEFM-SD-1/18 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget 45.000 EUR Inzet personeel Duurzaamheidsambtenaar
Milieujaarprogramma 2013
59
Stad Landen
6.2.5 Opleiding energie 6.2.6 Duurzame Energiescan 6.2.6.1 Uitvoeren DE – scan 6.2.6.2 opmaak gemeentelijk plan voor duurzame energie 6.2.7 Opnemen van energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten -
Titel
ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Daling van het energie- en waterverbruik in het stedelijk zwembad van Landen
6.3.7 a. Voorschriften voor het gebruik van financiële instrumenten voor energiebesparing RAPPORTERING Beschrijving
Project genomineerd voor duurzaamste gemeente 2012 Probleemstelling In de lopende milieuvergunning werd opgelegd om het bedrijfsafvalwater te ontkoppelen van het gemeentelijk rioleringsstelsel. Afvalwaters ? Filtratie van het zwembadwater is een noodzakelijk en continu proces. De zandfilters raken hierdoor stilaan belast en moeten dus op hun beurt ook gereinigd worden. Enkele keren per week gebeurt er een spoeling van de zandfilters. Voor deze
Milieujaarprogramma 2013
60
Stad Landen
periodieke spoeling van de filters wordt het zwembadwater zelf (uit de buffertank) gebruikt. Het spoelwater bevat dan allerlei opgeloste en onopgeloste verontreinigingen maar is in principe toch te zuiver (of te laag “organisch belast”) om naar de riolering te sturen die uitmondt in het RWZI te Rumsdorp waar het te zuivere water zorgt voor een rendementsverlaging van de biologische zuivering van onze huishoudelijke afvalwaters. Anderzijds is het spoelwater te verontreinigd, voornamelijk met AOX of adsorbeerbare organische halogeen verbindingen, uitgedrukt als chloor, om zondermeer te lozen in de nabijgelegen Molenbeek. Doel : het spoelwater van de zandfilters behandelen zodat het geschikt wordt voor : 1. geloosd te worden in de Molenbeek, hetgeen kadert in het afkoppelingsbeleid, de werking van het RWZI ten goede komt en een ontlasting van het rioolstelsel betekent; 2. hergebruik als zwembadwater (suppletiewater) waardoor een aanzienlijke hoeveelheid leidingwater kan bespaard worden waardoor duurzaam waterbeheer in het Landens zwembad een feit is. Hoe : 1. door het plaatsen van een actief koolfilter die de AOX verontreiniging tegenhoudt (< 600 µg/l); 2. door membraamfiltratie doorheen een halfdoorlaatbare wand (omgekeerde osmose). Men zou kunnen stellen dat de membraamfiltratie voldoende is om de spoelwaters te zuiveren. Dit is niet aangewezen doordat het membraan in dat geval te zwaar belast wordt door de chemische verontreiniging. Doordat in een vrij korte tijdspanne een grote hoeveelheid spoelwater moet behandeld worden, is het noodzakelijk dat dit debiet gebufferd wordt in een opslagtank. Vanuit deze tank, die ook kan fungeren voor de opvang van de resterende bezinkbare fractie, gaat het spoelwater naar de filters. Om de actief koolfilter niet nodeloos te belasten kan bijkomend nog een kleine zandfilter geplaatst worden.
Zwembad 18.000 16.000 14.000
15.189
14.847
2005
13.990
2006
12.000
m³
2008
8.000
6.393 5.892
6.000 4.000
2007
9.145
10.000
2009 2010
0
2011
2.000 0
Waterverbruik - 8 % Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Daling van energie- en waterverbruik Gemeentelijke gebouwen Energieverbruik verlagen Personeel MD personeelsleden stadsbestuur – MD
Totaal budget Inzet personeel
Normale personeelskost Milieudienst
Elektriciteitsverbruik Jaarlijks Energiejaarrapport Duurzaam energiegebruik LEEFM-SD1-OD-1/2 MIDDELEN
Milieujaarprogramma 2013
61
Stad Landen
ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Lager energieverbruik in gemeentelijke gebouwen Titel 6.2.8 Lager energieverbruik RAPPORTERING Beschrijving In 2012 werden in verschillende gemeentelijke gebouwen energiebesparingen gerealiseerd. Zie bijlage 10_EN_gem_rapportering. Sleutelwoorden Rationeel energiegebruik en energieboekhouding Gebied Gemeentelijke gebouwen Doelstelling Lager energieverbruik Doelgroepen Gemeentelijke gebouwen Initiatiefnemer MD Betrokken actoren Indicatoren Resultaten energieboekhouding Termijnplanning 2012 Extra Informatie Bijlage 10_EN_gem_rapportering Relaties andere acties Gemeentelijk Actie E003 - opvolging energiejaarrapport Beleidskader Provinciaal Beleidskader Duurzaam energieverbruik LEEFM-SD-1/18 Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel Duurzaamheidsambtenaar
ENERGIE - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel 6.2.9 Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Relaties andere acties Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Deelname nacht van de duisternis RAPPORTERING Op zaterdag 20 oktober 2012 vond de Nacht van de Duisternis plaats. De stad Landen riep haar inwoners op om tijdens deze nacht zoveel mogelijk buitenverlichting te doven. Op ons verzoek doofde Infrax de gemeentelijk klemtoonverlichting in de Stationsstraat. Grondgebied Landen Stimuleren rationeel energiegebruik Inwoners Landen MD MD en inwoners
Artikel Licht Op Landen en website Besluit CBS van 02 oktober 2012 -
Duurzaam energieverbruik LEEFM-SD-1/18 MIDDELEN Duurzaamheidsambtenaar
62
Stad Landen
7
MOBILITEIT
7.1 BASIS 7.1.1 Passieve sensibilisatie Publicatie in Licht op Landen:
Fluospaaractie Afvalarm winkelen
7.1.2 Deelname aan de gemeentelijke begeleidingscommissie De schepen van Leefmilieu en Mobiliteit, Rik Gysemberg neemt deel aan het overleg van de gemeentelijke begeleidingscommissie die werd opgericht in het kader van de mobiliteitsconvenant. Zie punt 7.2.2.
Milieujaarprogramma 2013
63
Stad Landen
7.2. ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 7.2.1 Milieuvriendelijk rijgedrag gemeentepersoneel 7.2.2 Sneltoets MOBILITEIT - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel 7.2.7 Sneltoets Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Opmaak nieuw mobiliteitsplan RAPPORTERING In september 2008 werd met het studiebureau Arcadis een overeenkomst afgesloten voor de opmaak van een nieuw mobiliteitsplan voor Landen. Vooraleer er gestart werd met de opmaak van een nieuw MP werd er de sneltoets uitgevoerd. Het mobiliteitsplan werd als volgt opgemaakt e 1 fase: oriëntatienota: Gemeentelijke Begeleidingscommissie (GBC) 11 december 2008 Op 13 januari 2009 werd de eerste fase van het nieuw mobiliteitsplan, de oriëntatienota voorgelegd aan de Provinciale Auditcommissie. De Provinciale Auditcommissie verklaarde de oriëntatienota conform. e 2 fase Synthesenota: GBC 29 september 2009 Op 17 november 2009 werd de tweede fase van het nieuw mobiliteitsplan, de synthesenota voorgelegd aan de Provinciale Auditcommissie (PAC). De Provinciale Auditcommissie verklaarde de oriëntatienota conform. e 3 fase beleidsplan: GBC 24 november 2009 en 23 maart 2010 Op 11 mei 2010 werd het beleidsplan door de PAC voorwaardelijk conform verklaard. Nadat de nodige aanpassingen waren uitgevoerd werd het beleidsplan op 09 november 2010 opnieuw voorgelegd aan de PAC en conform verklaard. Er werden milieuaspecten opgenomen in het nieuwe mobiliteitsplan. De gemeenteraad heeft tijdens de zitting van 28 december 2010 het conform verklaard beleidsplan definitief vastgesteld en goedgekeurd. Op 27 januari 2011 werd de conformverklaring van het beleidsplan gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. In uitvoering van het mobiliteitsplan werden in 2012 o.a. de Bondgenotenlaan en de Postlaan heraangelegd. Voor beide projecten werd er aandacht besteed aan fietsers, er werden nl. ruime fietspaden voorzien. Mobiliteitsplan Grondgebied Landen Realisatie actiepunten MP Mobiliteitsambtenaar Dienst Openbare Werken en Mobiliteit – Dienst Leefmilieu en Landouw – De lijn – provincie Vlaams – Brabant - NMBS 2012 Het bestrijden van de schadelijke milieueffecten van verkeer en vervoer LEEFM-SD17-OD-2/3 Project 3 - Klimaatbeleid MIDDELEN Normale werkingskost Mobiliteitsambtenaar
7.2.3 Luchtverontreiniging door verkeer -
Milieujaarprogramma 2013
64
Stad Landen
7.2.4 Actieve sensibilisatie Titel
MOBILITEIT - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Deelname stadspersoneel Mijn Korte Ritten.
7.2.4 Actieve sensibilisatie Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader
RAPPORTERING De stad Landen nam in 2012 deel aan de campagne Mijn Korte Ritten. Deelnemers engageerde zich om tussen 21 maart en 21 april 2012 zoveel mogelijk korte autoritten te vervangen door stap- of fietsverplaatsingen. Alle deelnemers noteerden hun uitgespaarde autokilometers. Deze gegevens werden verzameld door de dienst Leefmilieu en Landbouw.
Totaal budget Inzet personeel
Fietsen en stappen naar het werk promoten Alle gemeentelijke personeelsleden Fietsen en stappen naar het werk promoten Werknemers stad Landen MD, personeelsleden Aantal uitgespaarde autokilometers Van 21 maart tot 21 april 2012 Actie M005 – Gemeentepersoneel fietst naar Kyoto Het bestrijden van de schadelijke milieueffecten van verkeer en vervoer LEEFM-SD17-OD-2/3 Project 3 – Klimaatbeleid MIDDELEN 100 EUR Duurzaamheidsambtenaar
Titel
Met belgerinkel naar de winkel
Gewestelijk Beleidskader
MOBILITEIT - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU
7.2.4 Actieve sensibilisatie RAPPORTERING Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
De stad Landen organiseerde van 12 mei tot 30 juni 2012 de campagne met Belgerinkel naar de winkel. Via deze laagdrempelige fietspromotiecampagne wilden we inwoners aanzetten hun dagelijkse boodschappen met de fiets te doen en de wagen thuis te laten. Op deze manier willen we het stadcentrum milieuvriendelijke, veiliger en dus aantrekkelijker maken. Bij de start van de campagne werd er een tweedehands fietsenverkoop georganiseerd. Deze campagne werd via verschillende kanalen gecommuniceerd nl. via een affichecampagne, de website en het lokaal infoblad Licht op Landen. Fietsen in het stadscentrum promoten Inwoners en bezoekers van Landen Fietsen binnen de stad promoten Inwoners en bezoekers MD, dienst lokale economie MD, dienst lokale economie, lokale handelaars Aantal uitgespaarde autokilometers Van 12 mei tot 30 juni 2012 Het bestrijden van de schadelijke milieueffecten van verkeer en vervoer LEEFM-SD17-OD-2/3 Project 3 – Klimaatbeleid MIDDELEN 200 EUR Duurzaamheidsambtenaar
65
Stad Landen
MOBILITEIT - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel
Duurzaam naar school 2011 - 2012
7.2.4 Actieve sensibilisatie Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
RAPPORTERING Eind 2007 is het concept ‘Duurzaam naar school’ ontwikkeld op basis van de ervaringen van de ‘netoverstijgend leerlingenvervoer in het gewoon basisonderwijs’. Ze willen het concept ‘Duurzaam naar school’ in de praktijk brengen in samenwerking met de gemeenten via 2 luiken: Een basisluik ‘stappen en trappen’ Een optioneel luik ‘organisatie van leerlingenvervoer’ De gemeente treedt voor op als initiatiefnemer, coördinator en eindverantwoordelijke. De stad Landen installeerde daartoe een Overlegorgaan Onderwijs-Gemeente (OOG). In het OOG zetelen onder meer een vertegenwoordiger van de gemeente, vertegenwoordigers van de participerende scholen, de mobiliteitsambtenaar en een vertegenwoordiger van de locale politiezone. De stad Landen diende opnieuw een basis subsidiedossier in voor het schooljaar 2011 2012. De stad Landen sloot voor de praktische uitvoering opnieuw een samenwerkingsovereenkomst af met de Voetgangersbeweging vzw. De verschillende acties die in dit kader uitgevoerd werden zowel naar de ouders, de grootouders als de kinderen toe gecommuniceerd. Via persberichten en artikels in Licht op Landen werden alle inwoners op de hoogte gebracht van het project en de georganiseerde acties. De Vlaamse overheid besliste om deze campagne niet verder te ondersteunen. In overleg met de Landense basisscholen en de voetgangersbeweging kwam het stadsbestuur overeen om de campagne verder te zetten. In september namen de Landense basisscholen deel aan de Strapdag in het najaar werd er een fluospaaractie georganiseerd. Fietsen en stappen naar school promoten Schoolomgevingen Landen Fietsen en stappen naar school promoten Leerkrachten, leerlingen, hun ouders en grootouders MD Voetgangersbeweging vzw, MD, politie, basisscholen, inwoners Schooljaar 2011-2012 en 2012-2013 Artikel Licht op Landen: - Strapdag Het bestrijden van de schadelijke milieueffecten van verkeer en vervoer LEEFM-SD17-OD-2/3 Project 3 – Klimaatbeleid MIDDELEN 1 500 EUR Duurzaamheidsambtenaar – gemeenschapswachten
66
Stad Landen
8
NATUUR
8.1 BASIS 8.1.1 Bermbeheer De dienst Leefmilieu en Landbouw volgt de bepalingen in het Bermbesluit op. De heer Jules Robijns werkt voor de stad Landen aan de opmaak van een bermbeheerplan. Het plan werd in 2010 voltooid. Het wordt ter goedkeuring aan het schepencollege en het Agentschap voor Natuur en Bos. 8.1.2 Streekeigen soorten Publicatie in Licht op Landen: - Plant streekeigen bomen en struiken 8.1.3 Code van goede natuurpraktijk De stadsarbeiders van de groendienst krijgen bij hun opdrachten via de ploegbaas onderrichtingen over de codes van goede natuurpraktijk. Ook inwoners die werken uitvoeren waarvoor een vergunning nodig is, worden via de stedenbouwkundige vergunning op de hoogte gebracht van de code van goede natuurpraktijk ( voorheen werden deze onderrichtingen vastgehecht aan de natuurvergunningen). De ploegbaas groendienst en opzichter van de werken zijn op de hoogte van de code van goede natuurpraktijk . De normale onderhoudswerken worden steeds conform deze richtlijnen uitgevoerd. Het grondgebied van Landen bevindt zich niet in het VEN of IVON. Er zijn in Landen ook geen natuurreservaten of vogelrichtlijngebieden. De stad Landen bezit een erkend natuurgebied De Beemden (6 Ha). De gebied is in beheer van vzw Natuurpunt. Vzw Natuurpunt stelde in overleg met de dienst Leefmilieu en Landbouw een beheerplan op. In 2012 werden er 7 stedenbouwkundige vergunningen afgeleverd waarvoor het advies van het agentschap voor natuur en bos vereist was. De vergunningsaanvragen hadden telkens betrekking tot het kappen van bomen . Alle dossiers werden door ANB gunstig geadviseerd. Voor 5 dossiers werden er echter bijkomende voorwaarden opgelegd. Het advies van het agentschap voor natuur en bos wordt integraal opgenomen in de stedenbouwkundige vergunning en door de dienst leefmilieu en landbouw opgevolgd.
Reglementen De stad Landen heeft in de politiecodex bepalingen opgenomen omtrent : - Natuurgebied de Beemden; - Toegankelijkheidsreglementen van de 4 openbare bossen in Landen. Aan overtredingen kan er een administratieve geldboete gekoppeld worden.
Milieujaarprogramma 2013
67
Stad Landen
8.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 8.2.1 Subsidiereglement NATUUR - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Subsidiereglement voor de aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen Titel 8.2.1 Subsidiereglement KLE RAPPORTERING Beschrijving Sedert 30 oktober 2001 is er in de stad Landen een subsidiereglement van toepassing voor de aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen. De subsidie voor de aanleg en het onderhoud van een beplanting met inheemse bomen en is van toepassing in die gebieden waar er volgens het B.Vl.Reg van 23 juli 1998 houdende nadere regels ter uitvoering van het natuurdecreet van 21 oktober 1997 een meldings- of vergunningsplicht van kracht is, nl.: natuurgebied, parkgebied, landschappelijk waardevol agrarisch gebied, agrarisch gebied, buffergebied en woongebied met landelijk karakter. De dienst Leefmilieu en Landbouw staat in voor de controle van de werken.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Provinciaal Beleidskader Gemeentelijk Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
In 2012 werden 9 subsidieaanvragen voor onderhoud van KLE binnengebracht. De aanvragers ontvingen allemaal een subsidie, in totaal bedroeg dit 1.104 EUR. Er werden vorig jaar geen aanvragen voor de aanleg van KLE ingediend. Kleine landschapselementen, prioritair actiepunt GNOP Grondgebied Landen Kleine landschapselementen vrijwaren Inwoners aanmoedigen KLE te creëren Inwoners en landbouwers MD Grondbezitters Aantal aangevraagde subsidies voor onderhoud : 9 Aantal aangevraagde subsidies voor de aanleg : 0 Doorlopend Gemeentelijk subsidiereglement voor de aanleg en onderhoud van KLE Actie N007 - Subsidiereglement voor de aanleg en het onderhoud van kleine landschapselementen. Project 22 : Zorg voor natuur MIDDELEN 1.200 EUR MD
8.2.2 Vorming 8.2.3 Deelname Dag van het Park Het stadsbestuur nam niet deel.
Milieujaarprogramma 2013
68
Stad Landen
8.2.4. Aanplanten streekeigen soorten NATUUR - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Aanplanting en inhuldiging geboortebos Titel 8.2.4 Aanplanten streekeigen soorten RAPPORTERING Beschrijving In 2011 kocht de stad Landen 3 percelen landbouwgrond aan die grenzen aan het Industriebos. Het industriebos maakt deel uit van het goedgekeurde uitgebreid bosbeheerplan van de stad Landen. De drie percelen zijn in het bosbeheerplan aangeduid als mogelijke bosuitbreidingsgebieden. Op 22 april 2012 vond de inhuldiging van het geboortebos plaats. Alle ouders van kinderen geboren in 2011 ontvingen een uitnodiging om hun boompje te planten en te labelen. Na afloop ontvingen de ouders een boompjesdiploma. O.a. de volgende soorten werden aangekocht: Zomer- en wintereik, es, esdoorn, zwarte en witte els, boskers, zomer en winter linde. De herkomstcertificaten van de verschillende soorten werden opgevraagd bij de leverancier. In totaal werden er 211 boompjes geplant.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Provinciaal Beleidskader Gemeentelijk Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Aanplanten Geboortebos Aanpalend aan het Industriebos Bos uitbreiding Inwoners MD Inwoners, MD, Agentschap voor Natuur en Bos Aangeplante soorten en hoeveelheden 22 april 2012, jaarlijks Actie N019 – uitvoering maatregelen die voorkomen uit het bosbeheerplan Project 22 : Zorg voor natuur MIDDELEN 350 EUR MD en TU&LO
8.2.5 Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen De inventarisatie werd midden jaren 90 opgetekend in het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (GNOP) van Landen en later opnieuw vermeld en aangevuld in het gemeentelijke milieubeleidsplan. Door de aansluiting bij het Regionaal Landschap Zuid - Hageland en gemeentelijk initiatief zullen nieuwe acties ondernomen worden.
Milieujaarprogramma 2013
69
Stad Landen
8.2.6 Provinciale en gemeentelijke koestersoorten
Titel
NATUUR - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Aanvaarding van de koestersoorten die in het kader van de provinciale biodiversiteitscampagne ‘je hebt meer buren dan je denkt” aan de gemeenten worden voorgesteld. RAPPORTERING
Beschrijving
rivierdonderpad
geelgors
huiszwaluw
patrijs rugstreeppad
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie
7- koestersoorten voor Landen
Niet alle soorten zijn geholpen met een zuiver gebiedsgericht milieubeleid. Het verbeteren van de algemene milieukwaliteit en/of het vergroten van de geschikte gebieden volstaat in een aantal gevallen immers niet om bepaalde soorten te beemdkroon vrijwaren. Zij vallen bij een dergelijke benadering dan ook uit de boot. Voor deze soorten is een meer specifieke – soortgerichte - aanpak aangewezen. Het provinciale soortenbeleid kan hier als een vangnet fungeren. Omwille van beperkte werkingsmiddelen, kan dat vangnet echter enkel uitgebouwd worden voor soorten die om één of andere reden bijzondere aandacht verdienen in de provincie, de zogenaamde ‘Provinciale Prioritaire Soorten’(PPS): soorten waarvoor de provincie een belangrijke rol kan spelen inzake bescherming en waarvoor ze actie kan ondernemen. Deze PPS zullen als uitgangsbasis dienen voor het provinciale beleid inzake biodiversiteit, meer bepaald als onderbouw voor het huidige soortenbeleid. Er werd in 2010 ondermeer over onze koestersoorten gecommuniceerd via Licht op Landen. Tijdens de onthaaldag voor nieuwe inwoners werden de koestersoorten aan de hand van een infopaneel voorgesteld. koestersoorten – prioritaire soorten Grondgebied Landen verhogen en herstel van de biodiversiteit Inwoners Provincie – regionaal landschap Inwoners - overheden Doorlopend Gemeentelijk subsidiereglement voor de aanleg en onderhoud van KLE Artikel Licht op Landen
Provinciaal Beleidskader Gemeentelijk Beleidskader Gewestelijk Beleidskader
Provinciale prioritaire soorten
Totaal budget Inzet personeel
Normale werkingskosten MD
MIDDELEN
Milieujaarprogramma 2013
70
Stad Landen
9
BODEM
9.1 BASIS 9.1.1 Inschakelen erkend bodemsaneringsdeskundige BODEM – BASIS Titel
Inschakelen van erkend bodemsaneringsdeskundige
9.1.1 Inschakel erkend bodemsaneringsdeskundige Beschrijving
RAPPORTERING Bij de cluster hinder werd in het kader van de samenwerkingsovereenkomst 2005 - 2007 een bijkomende optie ondertekend met betrekking tot het inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige voor het uitvoeren van vaststellingen bij acute bodemverontreiniging. ABO nv werd aangeduid om de nodige vaststellingen te doen en aanbevelingen te formuleren. De deskundige werd door het college van burgemeester en schepenen aangesteld overeenkomstig de wet op de overheidsopdrachten. De overeenkomst liep nog tot 31 december 2009. De stad Landen sloot een samenwerkingsovereenkomst af met de provincie Vlaams – Brabant. Deze organiseerde een gezamenlijke aanbesteding voor het inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige. In het kader van deze procedure werd ECOREM aangeduid als EBSD. In 2010 deden er zich geen calamiteiten in verband met bodemverontreiniging voor . Op 7 januari 2011 deed zich te Ezemaal in de Kraanbeekstraat één calamiteit voor met een stookolietank. Kenmerk OVAM : IVS-SI/803395/BVC-11/0002.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
In 2012 deed er zich één calamiteit voor in Attenhoven (Kastelstraat) met een stookolietank. Er werd een proces verbaal en burgemeesterbesluit opgemaakt. De eigenaar van het perceel stelde zelf een erkend bodemdeskundige aan. Het dossier werd ter goedkeuring aan OVAM overgemaakt (kenm. SI-AVN-20130019625 dossiernr. 51889). Het dossier werd intussen afgesloten. Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige bij calamiteiten Grondgebied Landen Gevolgen naar aanleiding calamiteiten beperken door zo snel mogelijk op te treden. MD OVAM, MD, provincie Vlaams Brabant en ECOREM Gevallen van acute bodemverontreiniging Doorlopend Actie H014 – Inschakelen van erkend bodemsaneringsdeskundige Project 6: Bodemsanering MIDDELEN 2.000 EUR MD
9.1.2 Vergunningen tijdelijke grond opslagplaatsen De stad Landen baseert zich voor het vergunnen van tijdelijke grondopslagplaatsen op de code van goede praktijk, opgesteld door OVAM. Zie ook onder 1.1.2
Milieujaarprogramma 2013
71
Stad Landen
9.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 9.2.1 Acties en maatregelen binnen het Vlaams bodembeleid Decretale bepalingen omtrent het bijhouden van het grondenregister en bodemverontreiniging door schadegevallen. De gegevens worden bijgehouden in een databank (Cipal). De verontreinigde percelen worden als bijlage 17 toegevoegd.
Voorbeeld uit de databank met percelen die onder de Vlareboplicht vallen.
Milieujaarprogramma 2013
72
Stad Landen
9.2.2 Erosiebestrijding
Titel
BODEM - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Afsluiten van beheerovereenkomsten met grondeigenaars en pachters in kader van erosie erosiebestrijdingsprojecten via de Interbestuurlijke Samenwerking Land en Water
9.2.2 Erosiebestrijding Beschrijving
RAPPORTERING Op 13 september 2005 keurde het college van burgemeester en schepenen het gemeentelijk erosiebestrijdingsplan goed en werd het plan ter goedkeuring ingediend bij de Vlaamse Overheid. Afdeling Land meldde in mei 2006 dat het gemeentelijk erosiebestrijdingsplan goedgekeurd werd. De Interbestuurlijke Samenwerking Land & Water, momenteel een samenwerking tussen St.Truiden, Gingelom, Nieuwerkerken, Geetbets, Herk De Stad, Voeren, Heers, Landen en de Watering St.-Truiden, is een samenwerkingsverband zonder rechtspersoon. De interbestuurlijke samenwerking heeft als doel te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid. Een brongerichte aanpak inzake het oplossen en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, verdroging, aantasting van het natuurlijk milieu van watersystemen, en erosie. Het gaat dus over maatregelen genomen op lokaal vlak, ter bevordering van de lokale en bovengemeentelijke waterhuishouding en de waterkwaliteit. Burgemeester Kris Colsoul zetelt in de stuurgroep. Milieuambtenaar Frank Petitjean is lid van de projectgroep. De projectgroep staat in voor de opmaak van de dossiers en de dagelijkse opvolging ervan. Één van hun taken is de uitvoering van goedgekeurde dossiers (opmaak bestekken, werfopvolging,…). Hiervoor worden verschillende plaatsbezoeken afgelegd en landbouwers worden persoonlijk gecontacteerd en geïnformeerd. Via haar toetreding wil de stad Landen de opgenomen projecten in het erosiebestrijdingsplan vlotter kunnen uitvoeren. Het erosiebestrijdingsplan werd aangevuld met bijkomende knelpuntzones en in die zin ook aangepast (met goedkeuring van de Afdeling Land). Volgende landbouwers en grondeigenaars sloten een overeenkomst af : Gerard Dirickx – Henri Michaux – Jules Blavier – Marcel Reynaerts – OCMW-bestuur - kerkfabriek St.Gertrudis : voor het project Tiensestraat - Rumsdorp Voor het project dossier achter SAUNA werd de heer Pascal Wauters (pachter) en het OCMW bestuur (eigenaar) betrokken. In dit kader werd er met de pachter een raamovereenkomst afgesloten.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Uitvoering gemeentelijk erosiebestrijdingsplan Grondgebied Landen Erosiebestrijdingswerken uitvoeren Inwoners – Landbouwers MD MD - Interbestuurlijke Samenwerking Land & Water 2009-2010-2011-2012 Actie W017 – Uitvoeren erosiebestrijdingsprojecten Vermijden van erosie en verminderen van de schadelijke gevolgen ervan LEEFM-SD6-OD-3/7 Project 8: Bodembescherming MIDDELEN 32.500 EUR MD
Milieujaarprogramma 2013
73
Stad Landen
BODEM - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel 9.2.2 Erosiebestrijding Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Aanduiding erosiebestrijdingscoördinator RAPPORTERING De Interbestuurlijke Samenwerking Land & Water stelde aan het stadsbestuur voor om een intergemeentelijke erosiecoördinator aan te stellen. Steden met een goedgekeurd erosiebestrijdingsplan hebben recht op subsidie. De coördinator ondersteunt de stad in de uitwerking van de erosiebestrijdingsprojecten die opgenomen werden in het erosiebestrijdingsplan. In zitting van 12 juli 2009 verklaarde het college van burgemeester en schepenen zich principieel akkoord. De erosiebestrijdingscoördinator werd door de gemeenteraad definitief aangesteld. Uitvoering gemeentelijk erosiebestrijdingsplan Grondgebied Landen Erosiebestrijdingswerken uitvoeren inwoners – landbouwers - grondeigenaars MD MD - Interbestuurlijke Samenwerking Land & Water Doorlopend sinds 2009 Besluit CBS dd. 12 juli 2009 Actie W017 – Uitvoeren erosiebestrijdingsprojecten Vermijden van erosie en verminderen van de schadelijke gevolgen ervan LEEFM-SD6-OD3/7 Project 8: Bodembescherming MIDDELEN Normale werkingskost dienst Leefmilieu, Duurzaam beleid en Landbouw
74
Stad Landen
Titel 9.2.2 Erosiebestrijding
BODEM - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU dossier erosiebestrijding Jonker Janlaan Attenhoven RAPPORTERING
Beschrijving
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Aanleg van een bufferbekken (3.100 m³) en aarden dam achter de woningen van de Jonker Janlaan te Attenhoven. Voor het uitvoeren van deze werken werd er in 2012 een overeenkomst m.b.t. recht van opstal gesloten met pachters: de heer Casters en de eigenaars familie Rixon en de kerkfabriek Sint-Pietersbanden. Uitvoering gemeentelijk erosiebestrijdingsplan – Integraal Waterbeheer Grondgebied Landen Erosiebestrijdingswerken uitvoeren inwoners – landbouwers - grondeigenaars Stadsbestuur MD - Interbestuurlijke Samenwerking Land & Water (Waterring St.-Truiden) 2011-2012-2013 Aanvraagdossier 29 augustus 2011 Actie W017 – Uitvoeren erosiebestrijdingsprojecten Vermijden van erosie en verminderen van de schadelijke gevolgen ervan LEEFM-SD6-OD3/7 Project 8: Bodembescherming MIDDELEN Geraamd € 69.100 incl. BTW voor de werken. Vergoedingen ca. € 54.300 . dienst Leefmilieu, Duurzaam beleid en Landbouw
Milieujaarprogramma 2013
75
Stad Landen
BODEM - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel 9.2.2 Erosiebestrijding
Erosiebestrijdingsproject Hannuitsesteenweg RAPPORTERING
Beschrijving In buurt van de Hannuitsesteenweg te Walshoutem (achter de sauna) werd in september 2012 een erosiedam en erosiepoel aangelegd. Dit moet tijdens hevige onweders de wateren modderstromen die van de hoger gelegen velden naar de Hannuitsesteenweg stromen, opvangen, bufferen en finaal vertraagd afvoeren. Deze erosiebestrijdingsmaatregelen worden op landbouwpercelen aangelegd. De kosten voor deze werken worden betaald door de Vlaamse Overheid, de Provincie Vlaams-Brabant en de stad Landen. Door deze ingreep wordt weer een maatregel uit het erosieplan van de stad Landen in de praktijk omgezet ! Bovendien wordt binnenkort gestart met de erosiewerken op de velden achter de Jonker Janlaan te Attenhoven. Deze werken moeten de modderstromen naar de woningen in de Jonker Janlaan opvangen. Samen met de landbouwers maakt de stad Landen werk van erosiebestrijding. Hoe meer dergelijke ingrepen wij kunnen uitvoeren, hoe beter we de lager gelegen dorpskernen kunnen beschermen tegen water- en modderoverlast. We kunnen steeds meer rekenen op de bereidwillige medewerking van de landbouwers.
vóór
na
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Milieujaarprogramma 2013
Uitvoering gemeentelijk erosiebestrijdingsplan – Integraal Waterbeheer Grondgebied Landen Erosiebestrijdingswerken uitvoeren inwoners – landbouwers - grondeigenaars Stadsbestuur MD - Interbestuurlijke Samenwerking Land & Water (Waterring St.-Truiden) 2011-2012-2013 Aanvraagdossier 29 augustus 2011 Actie W017 – Uitvoeren erosiebestrijdingsprojecten Vermijden van erosie en verminderen van de schadelijke gevolgen ervan LEEFM-SD6-OD3/7 Project 8: Bodembescherming MIDDELEN Kost ca. € 7300 incl. BTW voor de werken. Vergoedingen grondinname € 13.521 . dienst Leefmilieu, Duurzaam beleid en Landbouw
76
Stad Landen
10 DUURZAME ONTWIKKELING 10.1 BASIS 10.1.1 Passieve sensibilisatie Publicatie in Licht op Landen: - Ben jij eerlijk? - Duurzame voornemens 10.2 ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 10.2.1 Participatieve en sensibiliserende initiatieven 10.2.2 Duurzaam bouwen en wonen DUURZAME ONTWIKKELING - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Informatiepunt duurzaam bouwen en wonen Titel 10.2.2 Duurzaam bouwen en wonen RAPPORTERING Beschrijving Bij het wooninfopunt ‘ Beter Wonen aan de Gete’ kunnen inwoners terecht met al hun vragen m.b.t. energiepremies. Tijdens de onthaaldag voor nieuwe inwoners ontvingen alle deelnemende gezinnen een welkomstpakket met daarin uitgebreide info over energiepremies en duurzaam wonen. Daarin zaten ondermeer brochures over energiezuinig bouwen of wonen, een overzicht van alle energiepremies die van toepassing zijn in Landen en een brochures over het gebruik van alternatieve energiebronnen.
Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Tijdens de thema avond ‘Dakisolatie voor doe-het-zelvers’ werd de werking van het wooninfopunt nogmaals voorgesteld. Duurzaam bouwen en wonen Grondgebied Landen Promoten van energiezuinig wonen en leven Inwoners MD MD – inwoners -wooninfopunt Doorlopend Actie E004 – Informatie- en sensibilisatiecampagnes ten aanzien van inwoners Actie E010 – Bouwers en verbouwers over duurzaam bouwen Duurzaam energiegebruik LEEFM – SD – 1/18 MIDDELEN 100 EUR dienst Leefmilieu, Duurzaam beleid en Landbouw
Milieujaarprogramma 2013
77
Stad Landen
10.2.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen DUURZAME ONTWIKKELING - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen 10.2.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen RAPPORTERING Beschrijving Op 17 juni 2003 ging het schepencollege akkoord met de aankoop en het gebruik van koffie met het Max Havelaar label die aangekocht wordt bij Oxfam Wereld Winkel. Sindsdien wordt er tijdens vergaderingen koffie met een Max Havelaar label geschonken. Door de aankoop van deze koffie draagt het stadsbestuur van Landen haar steentje bij in de moeizame weg tot het herstellen van het onevenwicht tussen het rijke noorden en het arme zuiden. Naast koffie worden ook biologisch fairtrade suikersticks, koekjes en fruitsap aangekocht. Deze aankopen gebeuren systematisch bij de lokale Oxfam Wereldwinkel. De deelnemers van de opruimactie 2012 kregen ook een gratis Fairtrade drankje en een fairtrade snack aangeboden. Daarnaast ontvingen de deelnemers nog een leuke attentie nl. een fairtrade brooddoos. Tijdens de afvalarme picknick op 01 mei 2012 konden alle deelnemers gratis proeven van fairtrade koffie, wijn en verschillende fruitsappen. Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Duurzaam product gebruik Grondgebied Landen Promoten duurzaam productgebruik Realisatie voorbeeldrol als stadsbestuur Inwoners MD MD, stadspersoneel en inwoners Doorlopend -
MIDDELEN 450 EUR dienst Leefmilieu, Duurzaam beleid en Landbouw
Milieujaarprogramma 2013
78
Stad Landen
DUURZAME ONTWIKKELING - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Organisatie biomarkt tijdens afvalarme picknick Titel 10.2.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen RAPPORTERING Beschrijving Tijdens de afvalarme picknick op 01 mei 2012 werden ook streekeigen, biologisch en fairtrade producten in de kijker gezet. Hierbij kon een biomarkt niet ontbreken. Verschillende ondernemers uit de streek stelden er hun bio producten voor. Bezoekers konden er kennis maken met een ruim assortiment van bio producten gaande van voedingsmiddelen tot speelgoed , kleding en verven. Sleutelwoorden Gebied Doelstelling Doelgroepen Initiatiefnemer Betrokken actoren Indicatoren Termijnplanning Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader Totaal budget Inzet personeel
Duurzaam product gebruik Grondgebied Landen Promoten van bio en fairtrade producten Inwoners MD MD – inwoners Tijdens afvalarme picknick Actie E004 – Informatie- en sensibilisatiecampagnes ten aanzien van inwoners
MIDDELEN 150 EUR dienst Leefmilieu, Duurzaam beleid en Landbouw
Milieujaarprogramma 2013
79
Stad Landen
10.2.4. Initiatieven m.b.t. duurzame ontwikkeling in een Noord – Zuid context DUURZAME ONTWIKKELING - ONDERSCHEIDINGSNIVEAU Deelname FairTrade gemeente Titel 10.2.4 Initiatieven m.b.t. duurzame ontwikkeling in een Noord – Zuid Context RAPPORTERING Beschrijving Het college van burgemeester en schepenen besliste op 02 juni 2009 zich kandidaat te stellen om de titel Fairtrade gemeente te behalen. In de gemeenteraadzitting van 27 oktober 2009 werd de Fairtrade Resolutie ondertekend. Met de resolutie “Fairtrade Landen” wil de stad de aankoop van Fairtrade producten steunen en ook promoten. Het is een eerste criterium in een reeks van zes waaraan de stad moet voldoen om de titel van in Fairtrade Gemeente te behalen De dienst Leefmilieu en Landbouw werkt samen met de dienst Welzijn aan dit project. In het kader van dit project werden er tijdens de Wereldmarkt proefpakketten uitgedeeld aan de lokale middenstand om hen ertoe aan te zetten fairtrade en bio – producten op te nemen in het assortiment. In 2012 legde de stad Landen de laatste loodjes af om te voldoen aan de 6 fairtrade criteria. Het aanvraagdossier tot erkenning werd begin 2013 ingediend. Sleutelwoorden Duurzame ontwikkeling Gebied Grondgebied Landen Doelstelling Duurzame ontwikkeling in Landen stimuleren Doelgroepen Inwoners Initiatiefnemer MD en dienst Welzijn Betrokken actoren MD, dienst Welzijn, inwoners en lokale middenstand Indicatoren Termijnplanning Aanvang 2009 Extra Informatie Gemeentelijk Beleidskader Provinciaal Beleidskader Gewestelijk Beleidskader MIDDELEN Totaal budget Inzet personeel MD
Milieujaarprogramma 2013
80