Milieubeleid. Zeg eens EU is een realisatie van Ryckevelde vzw Ryckevelde vzw 2013

Milieubeleid

‘Zeg eens EU’ is een realisatie van Ryckevelde vzw © Ryckevelde vzw 2013 – www.ryckevelde.be

Milieubeleid


Milieubeleid

ZEG EENS, Wat houdt het Europese milieubeleid in? Inleiding Milieubeleid is één van de belangrijkste actieterreinen geworden van de Europese Unie. De meeste wetten die in Vlaanderen gelden rond milieu zijn van Europese makelij. Afvalbeleid, waterzuivering, biodiversiteit: Europa houdt er zich allemaal mee bezig. En die rol is de afgelopen jaren enkel maar toegenomen als gevolg van de klimaatopwarming.

Doelstellingen  

De leerlingen/cursisten begrijpen dat het geen zin heeft om bepaalde milieuproblemen op nationaal vlak te willen oplossen. Milieuproblemen zijn vaak grensoverschrijdend en vergen dus een Europese of zelfs mondiale aanpak. De leerlingen/cursisten kennen voorbeelden van het Europese milieubeleid in het dagelijkse leven.

Opdrachten voor de leerlingen/cursisten 1. Kennisopdrachten Opdracht 1: Het Europees milieubeleid in je dagelijks leven Bekijk het blad met foto’s over hoe je het Europees milieubeleid in je dagelijks leven tegen komt. Bekijk de foto’s grondig en beantwoord per foto volgende vragen:   

Wat zie je op de foto’s? Wat zou de Europese Unie hierover beslist hebben? Waarom houdt de Europese Unie zich volgens jou hiermee bezig?


Milieubeleid

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 1: Het Europees milieubeleid in je dagelijks leven (klassikale opdracht) Kopieer het fotoblad (vooraan dit hoofdstuk) voor alle leerlingen/cursisten of projecteer het. Vraag de leerlingen/cursisten de foto’s te bekijken en de bijhorende vragen te beantwoorden. Kies zelf of je foto per foto bespreekt of als je eerst voor alle foto’s de eerste vraag bespreekt, daarna de tweede, om te eindigen met de derde. Wie wil, kan – na de opdracht – een klasgesprek voeren a.d.h.v. onderstaande vragen. Je geeft daarbij aan dat de leerlingen/cursisten bij de eerste opdracht vier klemtonen of prioriteiten van het Europees milieubeleid ontdekten: klimaatverandering tegengaan, natuur en biodiversiteit beschermen, aandacht voor milieu en volksgezondheid en afvalbeleid. Daarna doorloop je de vragen per prioriteit. 

Klimaatverandering tegengaan: o Wat houdt dit volgens jou precies in? o Welke foto’s gaan over het tegengaan van klimaatverandering? o Gebruiken jullie thuis groene energie? Of hebben jullie zonnepanelen geïnstalleerd? o Houdt jouw gezin thuis rekening met het energieverbruik van nieuwe elektronische toestellen? o Wat doe jij om je energieverbruik binnen de perken te houden?



Natuur en biodiversiteit beschermen: o Wat houdt dit volgens jou precies in? o Welke foto’s gaan over natuur en biodiversiteit? o Hebben jullie thuis de ‘viswijzer’ al gebruikt als je vis koopt? Zoniet, zou je dit doen? Waarom niet/wel?



Aandacht voor milieu en volksgezondheid: o Wat houdt dit volgens jou precies in? o Welke foto’s gaan over milieu en volksgezondheid? o Kan je voorbeelden geven van milieuvervuiling in Europa? o Ken je voorbeelden van Europese maatregelen over vervuiling? o Heb je het Europese biolabel of het ‘Recupel’-logo ooit al gezien? Waar?



Afvalbeleid: o Wat houdt dit volgens jou precies in? o Welke foto’s gaan over afvalbeleid?

Opdracht 2: Waarom houdt de EU zich met milieuproblemen bezig? Kies en omcirkel de juiste reden uit de vijf redenen die hieronder staan. 1. De lidstaten hebben te weinig geld om milieuproblemen aan te pakken. 2. Alleen de EU heeft de nodige specialisten in huis om de milieuproblemen op te lossen. 3. Er bestaat een Europese milieubelasting en dus heeft de EU geld om aan een beter milieu te werken. 4. Het heeft geen zin dat elke lidstaat afzonderlijk probeert de problemen op te lossen. Vervuiling stopt niet aan de grenzen. 5. De Europese Unie wil dat de wetgeving over milieuproblemen overal in Europa dezelfde zou zijn. Daarom pakt ze de problemen zelf aan.


Milieubeleid

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 2: Waarom houdt de EU zich met milieuproblemen bezig? (individuele opdracht) Met deze opdrachten willen we vooral kennis meegeven over de reden waarom de Europese Unie gestart is met een Europees milieubeleid en waarom ze dat vandaag nog altijd doet.

2. Uitbreidingsopdrachten Opdracht 3: Europese acties rond het milieu Hieronder vind je een aantal acties die met het milieu te maken hebben. Wie moet ze volgens jullie uitvoeren? Is dat de Europese Unie, de Vlaamse overheid of de gemeente? Noteer je antwoord in de rechter kolom en geef aan waarom. 1.

Een nieuw bos aanplanten.

2. 3.

Er voor zorgen dat de schepen hun vuile olie niet meer lozen in zee. Gebruikt papier ophalen.

4.

Een containerpark openhouden.

5.

Een campagne voeren om ervoor te zorgen dat iedereen zijn afval selecteert. 6. Zorgen dat de fabrieken geen vies water meer in de rivieren lozen. 7. Zorgen dat de mensen minder de auto gebruiken en meer met de trein of bus reizen. 8. Er voor zorgen dat ons voedsel volledig in orde is en zeker niet vervuild is. 9. Fabrieken verplichten om de gassen die ze uitstoten te zuiveren. 10. Mensen die afval op straat gooien een boete geven.

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 3: Uitbreidingsopdracht (individuele opdracht) Deze opdracht is bedoeld ter aanvulling van de kennisopdrachten. Om de kennisopdrachten tot een goed einde te brengen, moeten de leerlingen/cursisten meestal gebruik maken van de kennis die ze opdeden in opdracht 1 en 2.


Milieubeleid

Opdracht 4: EU-maatregelen om milieuvervuiling tegen te gaan In de onderstaande tabel vind je links foto’s en titels van krantenartikels die gaan over milieuvervuiling. In de rechter kolom vind je EU-maatregelen om die vervuiling tegen te gaan. Verbind de titels met de bijhorende maatregel.

A

1

Schepen die in Europese wateren varen, moeten veilig en stevig zijn. Daarom mogen enkel schepen met een dubbele wand rondvaren in de EU. Zo wil men het risico op lekken bij een botsing verminderen.

Afvalberg in Europa alsmaar groter

B

2

In de EU moeten alle nieuwe auto’s uitgerust zijn met een katalysator. Een katalysator is een toestel dat de vieze gassen van de uitlaat filtert.

Olietanker gezonken voor de Spaanse kust

C

3

De Europese Unie bepaalt dat minstens 55% van het verpakkingsmateriaal moet gerecycleerd worden. Als je als producent een bijdrage betaalt om je verpakking te recycleren, mag je een symbool op de verpakking zetten: het zogenaamde ‘Groene punt’.

Uitlaatgassen oorzaak van luchtvervuiling


Milieubeleid

D

4

Europa eist dat de lidstaten hun afvalwater zuiveren. Ze moeten daarom waterzuiveringsinstallaties plaatsen.

Europese rivieren vervuild

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 4: Uitbreidingsopdracht (individuele opdracht) Deze opdracht is bedoeld ter aanvulling van de kennisopdrachten. Om de kennisopdrachten tot een goed einde te brengen, moeten de leerlingen/cursisten meestal gebruik maken van de kennis die ze opdeden in opdrachten 1 en 2.

Opdracht 5: Juist of fout ? Noteer in de rechter kolom of onderstaande beweringen juist of fout zijn. 1

Elk land moet afzonderlijk zorgen voor het milieu. Europa heeft hier niets aan te zeggen.

2

Een katalysator (een toestel dat uitlaatgassen zuivert) is enkel in België verplicht voor alle nieuwe auto’s.

3

De Europese Unie maakte van sommige gebieden ‘vogelrichtlijngebieden’. Dit zijn natuurgebieden voor vogels waar iedereen moet buiten blijven. Als België er niet voor zorgt dat de Belgische rivieren zuiver zijn, krijgt het een boete van de EU. De EU heeft ervoor gezorgd dat loodvrije benzine goedkoper werd.

4 5 6 7 8 9 10

Ook voor het opvangen en zuiveren van afvalwater bestaan een Europese wet. De Europese Unie organiseert de vuilnisophaling. Er bestaat een Europees milieukeurmerk. Dit duidt aan welk product voldoet aan de strenge milieunormen van de EU. Jaarlijks wordt er een Europese Milieudag georganiseerd. Het EU-klimaatplan zegt dat België tegen 2020 20% minder broeikasgassen (zoals CO2) moet uitstoten.


Milieubeleid

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 5: Uitbreidingsopdracht (individuele opdracht) Deze opdracht is bedoeld ter aanvulling van de kennisopdrachten. Om de kennisopdrachten tot een goed einde te brengen, moeten de leerlingen/cursisten meestal gebruik maken van de kennis die ze opdeden in opdracht 1 en 2.

3. Geef je mening Opdracht 6: Geef bij elke stelling aan of je akkoord gaat of niet en waarom.   

Europa moet nog strengere milieunormen opleggen aan bedrijven. Europa moet proberen een grotere rol te spelen in de wereld op vlak van milieubeleid. Er moeten meer campagnes komen om mensen milieubewust te maken.

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 6: Geef je mening (klassikale opdracht) De meningsvragen worden best klassikaal besproken tijdens een debat. Je start de oefening door de leerlingen/cursisten een stelling voor te schotelen. Je vraagt hen of ze akkoord gaan of niet door te stemmen. Daarna vraag je aan wie voor was om hun argumenten te staven. Je doet hetzelfde voor de mensen die tegenstemden. Op die manier probeer je tot een debat te komen.

4. ICT-Opdrachten Opdracht 7: Surf op internet en probeer een antwoord te vinden op onderstaande vragen.  

Kijk eens op www.ecolabel.be. Wat is het ecolabel? Bekijk ook eens welke producten zo’n label kregen. Zoek op het internet naar artikels over milieurampen in Europa.

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 7: ICT-opdrachten (individuele opdracht) Voor deze opdracht laat je de leerlingen/cursisten best individueel de vragen opzoeken op het internet.

5. Herhalingsopdracht Opdracht 8: Zeg eens, wat hebben we vandaag geleerd?   

Waarom is het belangrijk om milieukwesties met alle EU-lidstaten aan te pakken? Waar schenkt het Europese milieubeleid vandaag de dag specifiek aandacht aan? Geef enkele voorbeelden van het Europees milieubeleid die je in je dagelijks leven kan terugvinden.


Milieubeleid

Aanpak leerkracht/docent Opdracht 8: Herhalingsopdracht (individuele opdracht) Om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van dit onderdeel van ‘Zeg eens EU…’ bereikt werden, is het belangrijk de kern van het geleerde nog eens samen te vatten. Vraag daarom aan de leerlingen/cursisten wat ze leerden en dit ook neer te schrijven.

Oplossingen Opdracht 1: Het Europees milieubeleid in je dagelijks leven Foto 1:  Wat: Ophaling/recyclage van materiaal (bvb. lege batterijen).  Beslissing EU: Het is verplicht om lege batterijen in te zamelen.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Afvalbeleid.

Foto 2:  Wat: Affiche voor autoloze zondag.  Beslissing EU: Bevolking sensibiliseren over duurzaam vervoer en een gedragswijziging tot stand brengen qua vervoersbeleid met meer respect voor het leefmilieu.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Klimaatverandering tegengaan. Foto 3:  Wat: Windmolenpark in de zee (Thorntonbank voor de Belgische kust).  Beslissing EU: De Europese Unie wil een duurzamer energiebeleid. Zeker windenergie is hierin een belangrijke factor (12-14% in 2020). Windmolenprojecten kunnen daarom rekenen op Europese steun.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Klimaatverandering tegengaan.

Foto 4:  Wat: Een viswijzer. Deze lijst over duurzame visconsumptie geeft aan welke vis je met een gerust hart kan eten en welke soorten je beter links laat liggen.  Beslissing EU: De Europese Unie wil bij de visvangst in Europese zeeën meer rekening houden met het milieu en de hoeveelheid vis (overbevissing tegengaan).  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Natuur en biodiversiteit beschermen.


Milieubeleid Foto 5:  Wat: Logo van Recupel (inzameling oude elektronische apparaten).  Beslissing EU: Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur moet apart ingezameld en ook behandeld of gerecycleerd worden.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Afvalbeleid. Foto 6:  Wat: Blauwe vlag op het strand voor kwaliteitsvol zwemwater.  Beslissing EU: De EU wil veiligheid en hygiëne van het zwemwater aan de Europese kusten verbeteren, waar nodig. De Blauwe Vlag is hiervoor een keurmerk.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Aandacht voor milieu en volksgezondheid. Foto 7:  Wat: Een waterzuiveringsstation.  Beslissing EU: Steden moeten een systeem hebben voor opvang en zuivering van afvalwater.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Aandacht voor milieu en volksgezondheid. Foto 8:  Wat: Het Europese Ecolabel.  Beslissing EU: De EU wil duurzame productie en consumptie van non-foodproducten stimuleren. Het Europese Ecolabel is een vrijwillig keurmerk dat bedrijven kunnen krijgen om hun duurzaam beleid in de kijker te zetten.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Aandacht voor milieu en volksgezondheid. Foto 9:  Wat: Een natuurgebied (met vogels).  Beslissing EU: De Europese Unie wil de instandhouding van de natuurlijke leefgebieden (‘habitat’) en de wilde fauna en flora verzekeren. Voor bepaalde vogelsoorten bijvoorbeeld moeten daarom beschermingszones worden voorzien.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Natuur en biodiversiteit beschermen. Foto 10:  Wat: Een (bel)bus van de lijn.  Beslissing EU: De EU wil de afhankelijkheid van de auto verkleinen en ondersteunt en stimuleert daarom het openbaar vervoer. Dienstverlening blijft centraal staan, daarom moet ook in kleine dorpen openbaar vervoer beschikbaar zijn.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Klimaatverandering tegengaan.


Milieubeleid Foto 11:  Wat: Europees energielabel dat energieverbruik van apparaten toont.  Beslissing EU: Het energielabel moet vermeld staan bij verkoop elektrische apparaten, wasmachines, lampen… Het toont de consument hoe zuinig en milieuvriendelijk het product is. Dit moet de energierekening en CO2-uitstoot verlagen.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Klimaatverandering tegengaan.

Foto 12:  Wat: Een gloeilamp en een spaarlamp.  Beslissing EU: Om energie te besparen en de klimaatverandering af te remmen moest de traditionele gloeilamp verdwijnen ten voordele van efficiëntere soorten lampen, zoals de spaarlamp.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Klimaatverandering tegengaan. Foto 13:  Wat: Bord op snelweg max. 90km/u rijden wegens ‘smog’ (klein stof).  Beslissing EU: Lidstaten moeten van de EU de luchtverontreiniging aanpakken door de concentratie fijn stof te beperken. De snelheidsbeperking wegens ‘smog’ moet de hoeveelheid fijn stof tijdens kritieke periodes inperken.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Aandacht voor milieu en volksgezondheid. Foto 14:  Wat: Oplader van een gsm.  Beslissing EU: DE EU streeft ernaar de afvalberg te verkleinen. Daarom wil de EU zorgen voor een universele gsm-oplader, zodat mensen deze kunnen behouden als men verandert van telefoontoestel.  Waarom houdt de EU zich hiermee bezig: Afvalbeleid.

Uitbreiding bij opdracht 1: Klimaatverandering tegengaan:  Wat: Weinig mensen twijfelen nog aan de klimaatverandering. Ook in Europa zijn de gevolgen merkbaar: overstromingen, stijgende temperaturen, smeltende gletsjers … Om dit aan te pakken, zet de EU in op een duurzaam klimaatbeleid. Het EU-klimaatplan 20-20-20 wil tegen 2020 20% minder CO2 uitstoten, 20% meer energie halen uit hernieuwbare bronnen en 20% minder energie gebruiken.  Foto: 2, 3, 10, 11, 12. Natuur en biodiversiteit beschermen:  Wat: Het beschermen van natuur en biodiversiteit is één van de milieuprioriteiten van de Europese Unie. Door de toenemende verstedelijking en milieuverontreiniging dreigen heel wat dier- en plantensoorten te verdwijnen. Over het hele Europese continent zijn 42% van de zoogdieren, 15% van de vogels en 52% van de zoetwatervissen bedreigd. Voorts zijn 1000 plantensoorten ernstig bedreigd of staan ze op het punt te verdwijnen. Om de biodiversiteit in stand te houden heeft de Europese Unie ondermeer een uitgebreid netwerk van natuurgebieden ‘Zeg eens EU’ is een realisatie van Ryckevelde vzw © Ryckevelde vzw 2013 – www.ryckevelde.be



Milieubeleid (bv. vogelrichtlijngebieden) uitgebouwd. Verder worden ook andere initiatieven genomen om bepaalde diersoorten te beschermen, zoals het tegengaan van overbevissing of het verbod op invoer van zeehondenproducten. Foto: 4, 9.

Aandacht voor milieu en volksgezondheid:  Wat: Verontreinigd water, voedsel of lucht hebben niet alleen invloed op het klimaat maar kunnen ook een effect hebben op onze gezondheid. Bovendien stopt lucht- of waterverontreiniging niet aan de landsgrenzen. Om dergelijke problemen aan te pakken neemt de Europese Unie tal van initiatieven zoals het verplicht opvangen, behandelen en lozen van stedelijk afvalwater, het vastleggen van kwaliteitsnormen voor drinkwater of het beperken van CO2-uitstoot. Ook het gebruik van milieuvriendelijke producten (bv. wasproducten) wordt gestimuleerd door de EU.  Foto: 6, 7, 8, 13.  Milieuvervuiling: lucht-, wateren bodemvervuiling.  EU-beslissingen: auto’s moeten voorzien zijn van een katalysator, als de norm voor fijn stof overschreden werd, moet dat als eerste item in het nieuws aan bod komen, landbouwers mogen hun gronden niet overbemesten, enz. Afvalbeleid:  Wat: Jaarlijks wordt er in de Europese Unie zowat 2 miljard ton afval geproduceerd. De beste oplossing hiervoor is: afval voorkomen. De EU wil zo de negatieve milieueffecten van afval beperken. De verplichte inzameling van batterijen, het verkleinen van de afvalberg en recyclage van afgedankte elektronische apparaten passen binnen die visie.  Foto: 1, 5, 14.

Opdracht 2: Waarom houdt de EU zich met milieuproblemen bezig? Reden 4

Opdracht 4: EU-maatregelen om vervuiling tegen te gaan. A-3; B-1; C-2; D-4

Opdracht 5: Juist of fout? 

        

Fout. De Europese Unie houdt zich wel bezig met het milieu. Milieuvervuiling stopt namelijk niet aan de grenzen. Als de schoorstenen van de fabrieken in Duitsland vuile stoffen uitstoten, brengt de wind die ook naar Nederland en België. Als ze in Frankrijk afval in de Maas gooien, komt dat in België en Nederland terecht. Het heeft dus weinig zin dat elk land afzonderlijk maatregelen neemt om het milieu schoon te houden. Fout. Dit is een Europese regel. Alle nieuwe auto’s in de hele EU moeten een katalysator hebben. Juist. Deze gebieden vind je in heel Europa. Ze zijn er zodat vogels rustig zouden kunnen broeden. Juist. Alle lidstaten kregen van de EU de opdracht hun ‘oppervlaktewateren’ te zuiveren. Dat zijn de rivieren, de beken, de meren,… Het water moet zo snel mogelijk weer zuiver zijn. De lidstaten die dat aan hun laars lappen, krijgen een boete van de EU. Juist. De EU wil dat milieuvriendelijke goederen en diensten in de hele Unie goedkoper zijn dan milieuonvriendelijke. Juist. De Richtlijn Stedelijk Afvalwater bepaalt hoe de lidstaten het stedelijke afvalwater moeten opvangen, behandelen en lozen. Fout. Het zijn de gemeenten die hiervoor verantwoordelijk zijn. Juist. Fout. Sinds 1994 wordt jaarlijks een Europese Milieuweek georganiseerd. Fout. De Europese Unie wil inderdaad in totaal 20% minder CO2 uitstoten tegen 2020. Maar België moet ‘slechts’ 13% halen. ‘Zeg eens EU’ is een realisatie van Ryckevelde vzw © Ryckevelde vzw 2013 – www.ryckevelde.be

Milieubeleid

Opdracht 6: Geef je mening 

Stelling 1: Europa moet nog strengere milieunormen opleggen aan bedrijven. Akkoord o De bedrijven zijn grote vervuilers en als we iets willen doen aan de klimaatopwarming, dan moeten er strengere normen komen voor bedrijven. o Strengere milieunormen zullen ervoor zorgen dat bedrijven ook meer gaan investeren in onderzoek naar milieuvriendelijkere manieren om te produceren. o … Niet akkoord o Je moet er voor zorgen dat niet alle bedrijven wegtrekken uit Europa naar landen waar ze die milieunormen niet moeten respecteren. o Er zijn nog andere grote vervuilers, zoals de gezinnen en de landbouw, dus dan moeten er daarvoor ook strengere normen komen. o …



Stelling 2: Europa moet proberen een grotere rol te spelen in de wereld op vlak van milieubeleid. Akkoord o Enkel door de problemen wereldwijd aan te pakken, kunnen we tot oplossingen komen. o Europa kan de rest van de wereld overtuigen om ook te investeren in het milieu. Want we hebben goede praktijkvoorbeelden van hoe investeren in milieu ook economisch interessant kan zijn. o … Niet akkoord o We moeten eerst proberen onze eigen problemen aan te pakken en ons dan pas te bemoeien met de rest van de wereld. o De westerse economieën hebben zich economisch ontwikkeld d.m.v. vervuilende industrieën; de opkomende economieën hebben evenveel recht zich op die manier economisch te ontwikkelen. o …



Stelling 3: Er moeten meer campagnes komen om mensen milieubewust te maken. Akkoord o Het is belangrijk dat iedereen meewerkt aan een gezonde leefomgeving voor iedereen. o Campagnes kunnen mensen aantonen dat ze een verschil kunnen maken door kleine zaken anders aan te pakken. o … Niet akkoord o Campagnes zorgen niet voor gedragsverandering, boetes of duurdere prijzen wel. o Er zijn al voldoende campagnes, milieubewustmaking in het onderwijs zou een beter alternatief zijn. o …

Opdracht 7: ICT-opdrachten Het Europees Ecolabel geeft aan welke producten of diensten milieuvriendelijk zijn.

Opdracht 8: Herhalingsopdracht  

Waarom begon de EU samen te werken rond milieu? Milieuproblemen overstijgen de landsgrenzen en dus is een Europese en zelfs mondiale aanpak noodzakelijk. Waar schenkt het Europese milieubeleid vandaag de dag specifiek aandacht aan? Vandaag legt de Europese Unie in haar milieubeleid de klemtoon op: klimaatverandering tegen




Milieubeleid gaan, natuur en biodiversiteit beschermen, aandacht voor milieu en volksgezondheid en afvalbeleid. Geef enkele voorbeelden van het Europees milieubeleid die je in je dagelijks leven terug vindt. Enkele voorbeelden zijn: het energie- en Ecolabel, de spaarlamp, de Blauwe Vlag, Recupel, Bebat, investeringen in windmolenparken, enz.

Achtergrondinformatie Milieu is hét voorbeeld bij uitstek van een beleidsdomein waar grensoverschrijdende samenwerking noodzakelijk is. Milieuvervuiling houdt geen rekening met de papieren grenzen van een land. Als de Maas in Frankrijk vervuild raakt, zal datzelfde water ook door België en Nederland stromen. Als de Engelse kust vervuild wordt, kan je dat ook op de stranden van Bredene en Oostende merken. Het is dus perfect logisch dat de Europese landen samen proberen een oplossing te vinden voor problemen op vlak van milieu. Toch is het één van de aspecten waar niemand bij stilstaat als het over de Europese Unie gaat. Niet iedereen is er zich bijvoorbeeld van bewust dat de recyclage van batterijen, de zuivering van stedelijk afvalwater … rechtstreekse gevolgen zijn van beslissingen op Europees niveau. Bij de start van de Europese samenwerking was milieubeleid helemaal nog geen discussiepunt. Op dat moment stonden alleen vrede en welvaart op het programma. Het was dan ook pas in de jaren 70-80 dat het milieubeleid op Europees niveau vorm kreeg. Dat was het gevolg van enkele alarmerende milieurapporten, zoals ‘Grenzen aan de groei’, en het groeiende milieubewustzijn bij de bevolking. De eerste Europese milieumaatregelen hadden vooral te maken met de creatie van een interne markt. Europese milieunormen moesten er voor zorgen dat de lidstaten geen handelsbelemmeringen konden opleggen omwille van strengere milieunormen. Er kwam toen ook – zij het nog heel beperkt – aandacht voor natuur- en afvalbeleid. In de jaren 90 werd het EU-milieubeleid verder uitgewerkt: strenger en gedetailleerder. Zo werd er toen ook op vlak van lucht-, bodem- en watervervuiling en chemische stoffen samengewerkt. Daarnaast besloot men om ook in andere beleidssectoren rekening te houden met het milieu, zoals binnen het transport of landbouwbeleid. Op dat moment kwam het milieubeleid op internationaal vlak hoog op de agenda te staan en dus begon men op Europees vlak samen te werken om meer met één stem te gaan spreken. Eind van de jaren 90 ging de EU resoluut voor duurzame ontwikkeling: het milieubeleid werd gekoppeld aan het economisch en sociaal beleid van de Unie. Daardoor ontstond er bij de eeuwwisseling een spanningsveld tussen economie en leefmilieu. De REACH-verordening was daarvan een duidelijke weerspiegeling. ‘REACH’ staat voor ‘registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen’. De bedoeling is dat de 100.000 chemische stoffen die in de industrie gebruikt worden, geregistreerd worden en dat hun impact om mens en milieu beschreven wordt. In het hele debat was de strijd tussen economie (de chemische industrie) en het milieu (milieu belangengroepen) ongezien. In 2006 kwam er opnieuw een kentering in het Europese milieubeleid: er verschijnen opnieuw verontrustende milieurapporten en Al Gore reisde de wereld rond met zijn documentaire ‘An inconvenienth truth’. Bovendien werd in tijden van stijgende energieprijzen en conflicten in ‘olielanden’ duidelijk dat de EU te sterk afhankelijk was van energie uit het buitenland. Als antwoord op deze uitdaging ontwierp de EU het klimaatplan 20-20-20. Tegen 2020 wil de EU:  de uitstoot van CO met 20% doen dalen;  het energieverbruik met 20% doen dalen;  de productie van hernieuwbare energie met 20% doen stijgen t.o.v. 1990. ‘Zeg eens EU’ is een realisatie van Ryckevelde vzw © Ryckevelde vzw 2013 – www.ryckevelde.be

Milieubeleid Deze doelstellingen werden verdeeld per land. België moet bijvoorbeeld de CO2-uitstoot met 15% naar beneden krijgen en de hernieuwbare energie met 13% doen stijgen tegen 2020. Het Europese budget voor milieu- en klimaat bedraagt slechts 4% van de EU-begroting of zo’n 6 miljard euro per jaar. Toch evolueerde het in veertig jaar tijd van een beperkt aantal normen in functie van de interne markt naar één van de meest dynamische beleidsdomeinen van de EU.

Extra Online en media Hieronder staan enkele internetbronnen om het thema verder te behandelen  Website over ‘watervoetafdruk’-campagne van de EU www.imagineallthewater.eu/NL  Website en filmpjes over de universele oplader http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/rtte/chargers/index_nl.htm  Website en filmpjes over EU-campagne ‘biodiversiteit’: http://ec.europa.eu/environment/biodiversity/campaign/index_nl.htm  Filmpje over gloeilamp versus spaarlamp (NL): www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20101022_lamp01

Wat kan je doen met de klas?    

Ga op zoek naar verschillende manieren waarop afval kan verwerkt worden: verbrandingsoven, stortplaatsen, kringloopwinkel … Welke manier van afvalverwerking is het meest milieuvriendelijk? Een leuke doe-activiteit rond milieu is het bezoeken van een waterzuiveringsstation. De Europese Unie eist namelijk van al haar lidstaten dat ze hun afvalwater zuiveren. Op de site van Aquafin kan je een bezoek plannen: www.aquafin.be/nl/indexb.php?n=9&e=5 Maak een campagne met affiches, folders … rond sluikstorten. Zoek in je eigen ijskast of in de supermarkt naar producten waarop het groene label te vinden is.


Milieubeleid


Milieubeleid


Milieubeleid. Zeg eens EU is een realisatie van Ryckevelde vzw Ryckevelde vzw 2013

Recommend Documents