Mijn patiënt krijgt een defibrillator (ICD) Wat moet ik als huisarts weten?
Diagram of a Single-Chamber Implantable Cardioverter-Defibrillator System
DiMarco J. N Engl J Med 2003;349:1836-1847
Een duidelijk probleem met een simpele oplossing Mijn patiënt krijgt een defibrillator
Beleving van de Patiënt
Axel Verstrael
Een duidelijk probleem met een oplossing met belangrijke implicaties Mijn patiënt krijgt een defibrillator
-
Indicatiestelling Psychologische begeleiding Rij- en werkgeschiktheid Wondzorg - Interferentie – Medicatie
Multidisciplinair team ter beschikking
Wat moet de huisarts weten?
Huisarts en cardiologen. Taken? Juiste indicatiestelling Medische informatie verstrekken aan patiënt en familie, beantwoorden. Duidelijke communicatie cardioloog naar huisarts Specifieke raadpleging • Indicatiestelling ICD / Ablatie / Genetica • 011/871187 Zesmaandelijkse ICD controle (niet enkel technisch) Noodzaak aan kort gesprek over psychisch welbevinden Telemonitoring: rol huisarts belangrijk Opvang medische problemen: ICD shocks, infectie, pijn, ...
vragen
Indicaties voor ICD implantatie Na een levensbedreigende ritmestoornis • Hartstilstand (reanimatie) zonder reversibele oorzaak • Syncope met gedocumenteerde of opwekbare ritmestoornis Verhoogde kans op levensbedreigende ritmestoornis • Familiale of genetische aandoening - Verlengd QT syndroom - Brugada syndroom - Hypertrofe Cardiomyopathie - Rechter ventrikel dysplasie - ... • Verzwakking van de hartspier: ischemisch of idiopathisch
Huisarts en cardiologen. Taken? Juiste indicatiestelling, informatie verstrekken Duidelijke communicatie tussen cardioloog en huisarts Specifieke raadpleging • Indicatiestelling ICD / Ablatie / Genetica • Artsenlijn: 011/871187 Zesmaandelijkse ICD controle (niet enkel technisch) Noodzaak aan kort gesprek over psychisch welbevinden Telemonitoring: rol huisarts belangrijk Opvang medische problemen: ICD shocks, infectie, pijn, ...
Huisarts en cardiologen. Taken?
‘Vrije’ keuze van patiënt 2005: syncope tijdens training • Gedilateerde cardiomyopathie • Stopzetten sportactiviteiten • Advies ICD implantatie
2006: second opinion • Groen licht verderzetten sport • Transfer
13/11/2011: plotse dood • tijdens wedstrijd
Redenen om een ICD te weigeren Twijfel over indicatie • Hoeveel % kans dat de ritmestoornis optreedt?
Invloed op professionele carrière • Topsport • Rijgeschiktheid
Gelatenheid • Leeftijd • Andere pathologie
Angst
Kan een defibrillator uitgezet worden? Terminaal hartfalen Palliatieve setting Niet controleerbare elektrische instabiliteit Vraag van de patiënt • • • •
Pijn Na elektrische storm Niet kunnen aanvaarden …
Huisarts en cardiologen. Taken? Juiste indicatiestelling Medische informatie verstrekken aan patiënt en familie, beantwoorden. Duidelijke communicatie tussen cardioloog en huisarts Specifieke raadpleging • Indicatiestelling ICD / Ablatie / Genetica • 011/871187 Zesmaandelijkse ICD controle (klinisch en technisch) Nood aan kort gesprek over psychisch welbevinden! Opvang medische problemen: • ICD shock(s), pijn, infectie ...
vragen
ICD - en hartfalen-verpleegkundigen Laag-drempelig contact tijdens opvolging • • • •
Aanwezig bij efo en implantatie Zesmaandelijkse consultatie Telemonitoring Telefonisch contact patiënt of huisarts
Informatie over leefregels • medicatie, rijbewijs, interferentie,….
Signalerende functie: • medische aspecten, psychosociaal
Psycho-sociale gevolgen van ICD implantatie Na één jaar hebben één derde van de patiënten: Zich niet kunnen aanpassen aan nieuwe situatie Moeite met een andere levensstijl Belangrijke dosis angst en onzekerheid Angst groeit uit tot paniekstoornis Teleurstelling wat betreft relaties Fixatie op fysieke beperkingen Weinig oog voor de mogelijkheden
Diagram of a Single-Chamber Implantable Cardioverter-Defibrillator System
Fysieke begeleiding
Dieetbegeleiding
De ICDICD-patiënt in het RevalidatieRevalidatie- en Gezondheidscentrum
Psychologische begeleiding DiMarco J. N Engl J Med 2003;349:1836-1847
Educatieve sessies
Groepsbegeleidingsprogramma: “Leven met een ICD” 6 bijeenkomsten van 2 uur :
Informatie en educatie over de ICD De lichamelijke en mentale effecten van beweging Oefeningen en activiteiten plannen : wat is veilig? Risicofactoren voor hartlijden Relaxatie: ademhalingsoefeningen Hoe wat we denken ons hartritme kan beïnvloeden Vraag & antwoord sessie met familieleden
Beleving door de partner mannelijke partners zijn angstiger partner angstiger na een hartstilstand meer angst/depressie type-D partners partners van patiënten die shocks kregen zijn angstiger angst en depressie bij partner kan kwaliteit van de relatie nadelig beïnvloeden
Rij- en werkgeschiktheid
Mijn patiënt krijgt een defibrillator
MONITEUR BELGE — 08.03.2011 — BELGISCH STAATSBLAD
FEDERALE OVERHEIDSDIENST MOBILITEIT EN VERVOER N. 2011 — 712 [C − 2011/14048] 2 MAART 2011. — Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs
ALBERT II, Roi des Belges, A tous, présents et à venir, Salut.
6.3.1.2. De kandidaat met ernstige niet-gecorrigeerde of niet-gecontroleerde stoornissen van het hartritme of van de atrioventriculaire geleiding is niet rijgeschikt. 6.3.1.4. De kandidaat met een ingeplante automatische defibrillator is niet rijgeschikt. 6.3.1.4.1. De kandidaat die geen hartstilstand heeft gehad en bij wie om louter preventieve redenen een defibrillator ingeplant werd, kan rijgeschikt bevonden worden één maand na de datum van inplanting. De kandidaat kan rijgeschikt worden bevonden door de cardioloog van het geneeskundig centrum dat instaat voor de opvolging van de goede werking van de defibrillator en de behandeling van de kandidaat. 6.3.1.4.2. De kandidaat die een hartstilstand heeft gehad en bij wie een defibrillator ingeplant werd, kan na een periode van minstens drie maanden, te rekenen vanaf de datum van inplanting, rijgeschikt worden bevonden door de cardioloog van het geneeskundig centrum dat instaat voor de opvolging van de goede werking van de defibrillator en de behandeling van de kandidaat. 6.3.1.4.3. Als alleen de defibrillator vervangen wordt, kan de kandidaat onmiddellijk rijgeschikt worden verklaard. Bij het vervangen van de elektrode kan de kandidaat rijgeschikt worden verklaard één maand na de inplanting ervan. De cardioloog van het geneeskundig centrum dat instaat voor de opvolging van de goede werking van de defibrillator en de behandeling van de kandidaat, levert het rijgeschiktheidsattest af.
6.3.1.4.4. De kandidaat van wie de defibrillator een stroomstoot heeft gegeven die een invloed heeft gehad op het hartritme, is niet rijgeschikt. De kandidaat kan na een periode van minstens drie maanden, te rekenen vanaf de datum van de laatste stroomstoot, rijgeschikt worden bevonden door de cardioloog van het geneeskundig centrum dat instaat voor de opvolging van de goede werking van de defibrillator en de behandeling van de kandidaat. 6.3.1.4.5. De voorwaarden voor het afleveren van een rijgeschiktheids- attest en voor het verlengen van de geldigheidsduur ervan zijn : a) onder regelmatig geneeskundig toezicht staan; b) voldoende inzicht hebben in de aandoening; c) blijk geven van een strikte therapietrouw; d) en het voorgeschreven behandelingsplan nauwgezet volgen. 6.3.1.4.6. Het rijgeschiktheidsattest kan een maximale geldigheids- duur hebben van drie jaar. »;
Rij-geschiktheid bepaalt vaak de werk-geschiktheid
Interferentie: wat mag niet? Electro-magnetische interferentie • • • • •
MRI (uitzonderingen) Elektrocauterisatie Dia-dynamische stromen Booglassen Zwemmen in Bilzen
Medicatie • Verlengd QT syndroom: QT verlengende medicatie • Brugada syndroom: klasse I anti-aritmica • Anti-aritmica kunnen frequentie van ventrikeltachycardie en defibrillatie-drempel beïnvloeden
Wat bij ICD shock? Eén shock en volledig hersteld • Zo nodig controle op ICD raadpleging
Meerdere shocks (elektrische storm) • Controle zelfde dag (011-871187) of onmiddellijke opname • MUG: gebruik van magneet onder monitoring
Opties: • • • •
Uitsluiten uitlokkende factoren (hartfalen, ischemie, K, Mg) Medicatie Sedatie en beademing Ablatie
31
3 1
Diagram of a Single-Chamber Implantable Cardioverter-Defibrillator System
DiMarco J. N Engl J Med 2003;349:1836-1847
Conclusies - ICD implantatie heeft belangrijke impact op uw patiënt - Belangrijke taken voor de huisarts -
Juiste doorverwijzing Aandacht voor wondgenezing en fysisch herstel van de patiënt Aandacht voor psycho-sociale weerslag (partner en gezin) Begeleiding bij rij- en werkgeschiktheid
- Snelle doorverwijzing bij - ICD shock(s) - Vermoeden infectie - Psychische decompensatie
- Lage drempel voor overleg - Electrofysiologen (011-871187) - ICD verpleegkundige - Psycholoog, kinesist, …
