Mijn ontdekkingen uit Schateiland Boerhaave Deel 2
Naam: ………………………………………………………………………….
Quiz Schateiland Boerhaave
Naam: ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 1. Hoe werd vroeger een amputatiezaag schoongemaakt nadat er bijvoorbeeld een arm was geamputeerd? a met zeep b met water en zand c ze werden niet schoongemaakt
2. Eén van de stuurmannen deed graag proefjes aan boord van het schip. Tijdens één van zijn proefjes heeft hij alle lucht weggezogen uit een glazen fles. Hoe heet dit? a pasteuriseren b luchtdruk c vacuüm
3. De andere stuurman gebruikte een kwadrant om de hoek tussen de Poolster en de horizon te meten. Als je deze hoek weet, wat kun je er dan mee berekenen? a wanneer de zon opkomt b waar je je op de aarde bevindt c de lengte van het schip
4. Aan welke ziekte zijn veel zeelieden 400 jaar geleden gestorven? a AIDS b scheurbuik c hoofdpijn
5. Welke ster was een gids voor reizigers die wilde weten waar ze op aarde waren? a de Pollux b de Poolse ster c de Poolster
6. Waarom werden zeelieden door scheepsarts IJsbrand getrepaneerd? a omdat zij gestraft moesten worden b omdat zij enorme hoofdpijn hadden c omdat zij een infectie hadden
7. Hoe heet een afbeelding die je met een speciale spiegel moet bekijken om te begrijpen wat er is afgebeeld? a een metamorfose b een anamorfose c een fotosynthese
8. Aan de stand van de zon kan men zien hoe laat het is. Welk instrument gebruik je hiervoor? a een zonnewijzer b een periscoop c een telescoop
9. Welk instrument gebruik je om kleine voorwerpen die dichtbij zijn te vergroten? a microscoop b telescoop c periscoop
10. De naald van een kompas draait door het magnetische veld van: a de zee b de sterren c de aarde
11. Door statische elektriciteit op te wekken kon stuurman Simon vonken maken. Hiermee wilde hij de bliksem nabootsen. Waaruit bestaat statische elektriciteit? a elektrisch geladen deeltjes b vuur c gas
12. Soms kwamen ontdekkingsreizigers bijzondere dieren tegen. Deze wilden ze laten zien aan de thuisblijvers in Holland. Hoe moest je dode dieren 400 jaar geleden bewaren, zodat hun lichamen niet zouden vergaan? a in een pot zeewater bewaren b in een pot met sterk water zetten c in de vriezer bewaren
13. Ze ontdekten ook bijzondere planten. Hoe zorgden zij ervoor dat deze goed bewaard konden blijven? a door ze te bewaren in water b door ze warm te houden c door ze tussen papieren te drogen of na te tekenen
Flessenpost Schrijf hieronder een brief aan familie of vrienden die per flessenpost verstuurd wordt.
Je eigen dier ontwerpen In ieder land leven verschillende dieren. Welk onbekend dier woont er op het eiland dat jij hebt ontdekt? Teken het hieronder. Je kunt erbij schrijven wat hij eet, in welke omgeving hij leeft, hoe hij beweegt, wat hij allemaal kan, hoe oud hij wordt en of hij is uitgestorven. Bestaat je dier uit onderdelen van verschillende dieren? Schrijf er dan bij uit welke dieren hij is opgebouwd.
Spreekwoorden Nederlanders trokken per schip de hele wereld over en er zijn dus een heleboel gezegden ontstaan aan boord van een schip. Hieronder zie je een aantal voorbeelden. Links staan de spreekwoorden, rechts de betekenissen. De betekenissen staan alleen niet op de goede plek… Kun jij het spreekwoord verbinden met de goede betekenis? Eén is er al voorgedaan.
Opdracht 1 Gezegde
Betekenis
aan de bak zijn
alles over zich heen krijgen
kantje boord
in orde
iets te boven komen
in dezelfde omstandigheden
geen krimp geven
op het nippertje
de volle laag krijgen
moeilijkheden overwinnen
oké
aan het werk zijn
in hetzelfde schuitje
niet aan de pijn toegeven
van de kaart zijn
verward zijn
Opdracht 2 Gezegde
Betekenis
aan de grond zitten
een gesprek op gang brengen
naar de haaien gaan
verward zijn
het ijs breken
voorgoed dichtgaan
opdoeken
bijna niets meer hebben
overstuur zijn
iemand voor zich winnen
ergens geen peil op kunnen trekken
het anders gaan doen
het roer omgooien
verloren gaan
iemand inpalmen
niet weten waar je aan toe bent
Opdracht 3 Gezegde
Betekenis
iemand op sleeptouw nemen
verward zijn
overstag gaan
dat is niet te begrijpen
hard van stapel lopen
van mening veranderen
van streek zijn
iemand anders meenemen
daar is geen touw aan vast te knopen
samen iets gaan ondernemen
op de valreep
ergens in terechtkomen
ergens in verzeild raken
te snel met iets beginnen
met iemand in zee gaan
op het laatste moment
Het Nederlands van 400 jaar geleden Kapitein Jan May heeft met zijn bemanning een nieuw eiland ontdekt, dat naar hem vernoemd is: het eiland Jan Mayen. Kaartenmaker Jan Blaeu vult het in op de kaart, zodat andere mensen weten waar het ligt. Het kruis op de kaart hieronder geeft de Zuidgolf aan. Jan Blaeu schrijft erbij wat hier vroeger gebeurde. Omdat hij dit 400 jaar geleden heeft geschreven, lijkt zijn Nederlands niet op het Nederlands dat wij nu spreken. Het is een oude vorm van het Nederlands. Lees eerst de tekst op de volgende bladzijde en beantwoord daarna de vragen. Als je de vragen hebt beantwoord, kom je erachter wat Blaeu over het eiland vertelt...
Jan Blaeu schrijft: 1. Een halve mijl voorbij dese bochtige strand naer ’t noord-noordoost ontdeckt men een seer kleyne Zuydergolf, waer men in ’t jaar 1624 tien tenten of loodsen oprechte om de traen der walvisschen te koken.
2. Drie derselve wierden de volgende winter met dertien booten, die men daer gelaten had, door de stormende baren der zee wegghevoert. 3. Maar d’Amsterdammers in de somer daerna, na veel kosten en arbeyt, verbeterden dat ongeval en maeckten noch twee nieuwe hutten. Toen zulke ongevallen zich herhaalden verloor de Zuydergolf aan betekenis.’
1. Bekijk zin 1 nog eens goed en beantwoord deze vraag: Jan Blaeu heeft het over de kleine Zuidgolf. Wat gebeurde er in de tien gebouwen die hier stonden? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2. Lees zin 2. Drie van deze gebouwen en dertien boten waren de volgende winter verdwenen. Hoe kwam dit? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Bekijk zin 3. Denk je dat de Zuidgolf een handige plek was voor deze gebouwen? Ja / nee, want ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Landen Kapitein Jan May gaf de naam ‘Jan Mayen’ aan het eiland dat hij ontdekte. Voordat hij het eiland bezocht waren er ook al Engelsen geweest. Zij noemden het eiland ‘Isabella’. Maar er waren ook Nederlanders die het eiland al eens ontdekt hadden. Zij gaven het de naam ‘Mauritius’. Namen van landen en steden kunnen dus veranderen. Weet jij hoe de plekken op de foto’s hieronder tegenwoordig heten? Vul de landen in bij de nummers. Als je het niet weet kun je kijken op de wereldkaart op de volgende bladzijde voor een tip! Madagaskar - Duitsland - Ghana - New York - Iran - Myanmar - Nederland - Bosnië
1. Vroeger heette dit gebied de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
2. Nederlanders hebben deze stad in de 17e eeuw Nieuw Amsterdam genoemd.
……………………………………………………………..........
…………………………………………………………………………….
3. Dit is één van de zes landen die samen Joegoslavië vormden.
4. Dit gebied had vroeger de naam Perzië.
…………………………………………………………………
……………………………………………………………………
5. De West-Indische Compagnie had veel forten in dit land, dat vroeger Goudkust heette.
6. Dit land in India wordt door sommige mensen nog steeds Birma genoemd.
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
7. Dit eiland was vroeger bekend als de Republiek Malagasië.
8. Berlijn was tot 1947 de hoofdstad van de staat Pruisen, nu is het de hoofdstad van:
……………………………………………………………………….
………………………………………………………………………
