Middelburg, oktober Toolbox Drempels Slechten

Toolbox Drempels Slechten

Middelburg, oktober 2014


Colofon © SCOOP 2014 Samenstelling Steef Post Lay-out SCOOP Ontwerp SCOOP Drukwerk SCOOP Deze uitgave is tot stand gekomen in opdracht van de Provincie Zeeland. De Provincie Zeeland streeft naar een goede sociale en culturele infrastructuur in Zeeland, in samenwerking met anderen. Als sociaal-cultureel kennis- en ontwikkelingsinstituut ondersteunt SCOOP de Provincie bij haar taken in het sociaal-cultureel beleid.

2


Inhoudsopgave Intro............................................................................................................................................ 5 Aanbieden van de sociale kaart................................................................................................... 7 Signalering in gezinnen................................................................................................................ 8 Koffieochtenden (zonder professional)......................................................................................... 9 Koffieochtenden ( met professional).......................................................................................... 10 Home party............................................................................................................................... 11 Opvoedkring met professional................................................................................................... 12 Opleiding van gespreksleiders.................................................................................................... 13 Bijeenkomsten organiseren met opvoedkundige thema’s........................................................... 14 Opvoedspreekuur...................................................................................................................... 15 Schoolmaatschappelijk werk...................................................................................................... 16 Bevordering bekwaamheid ouders: gezinsbegeleiding................................................................ 17 Netwerkondersteuning - ondersteunend.................................................................................... 18 Familie netwerkberaad............................................................................................................... 19 Geweldloos Verzet..................................................................................................................... 20 Deskundigheidsbevordering leerkrachten: signalen herkennen en bespreken............................. 21 Deskundigheidsbevordering over cultuur en opvattingen doelgroep.......................................... 22 Vormgeven en uitvoeren van een op de gemeenschap gerichte aanpak bij zorgmijding............. 23

3


4


Intro In de jaren 2009-2013 heeft de Provincie Zeeland geïnvesteerd in het Project Drempels Slechten. De gedeputeerde G.R.J. van Heukelom gaf in 2009 opdracht om een onderzoek te laten uitvoeren naar mogelijke zorgmijding met betrekking tot jeugdzorg bij bevindelijk gereformeerde ouders. Het onderzoek bevestigde de signalen dat bevindelijke gereformeerde ouders later hulp zochten bij opvoedingsproblematiek dan gemiddeld. De aangewezen oplossing bestond uit een community-based benadering, waarbij vele interventies tegelijk uitgevoerd zouden worden. Na een goede en zorgvuldige afstemming met CJG’s, zorgaanbieders, scholen en kerken initieerde de Provincie voor de jaren 2012-2013 een tweetal pilots in Sint-Annaland en in Bruinisse, om de voorgestelde aanpak in de praktijk te toetsen. De pilots werden in 2014 afgesloten met een effectmeting, die gepresenteerd werd op een symposium d.d. 16 april 2014 in Middelburg. De belangrijke opbrengsten van Drempels Slechten kunnen breed benut worden. Enerzijds kunnen de resultaten gebruikt worden door anderen die te maken hebben met dezelfde doelgroep: bevindelijk gereformeerden. Juist in Zeeland zijn veel gemeenten met een relatief hoog aantal inwoners van deze groep. Anderzijds kan deze community-based aanpak ook ingezet worden voor andere groepen ouders, bij welke sprake is van een moeizame aansluiting tussen de formele en informele netwerken met betrekking tot jeugdzorg en opvoedondersteuning.

Toolbox Om de opbrengsten te benutten is deze Toolbox Drempels Slechten ontwikkeld. Ze bevat praktische een eenvoudig hanteerbare omschrijvingen en instructieve powerpointpresentaties van de verschillende interventies, die bijgedragen hebben aan het positieve effect van Drempels Slechten. De items zijn geordend op grond van doelgroepen I. Ouders en informele netwerken II. Professionals in zorg en onderwijs

III. Beleidsmakers Bij ieder item in de Toolbox Drempels Slechten staat aangegeven wie als ambassadeur van de betreffende interventie beschikbaar is en/of welke organisatie de betreffende dienst aanbiedt. Ambassadeurs kunnen benaderd worden, als er meer informatie gewenst wordt. Aanbieders als men een interventie wil inkopen.

Interventies xx Aanbieden van de sociale kaart xx Signalering in gezinnen xx Koffieochtenden (zonder professional) xx Koffieochtenden ( met professional) xx Home party xx Opvoedkring met professional xx Opleiding van gespreksleiders xx Bijeenkomsten organiseren met opvoedkundige thema’s xx Opvoedspreekuur xx Schoolmaatschappelijk werk xx Bevordering bekwaamheid ouders: gezinsbegeleiding xx Netwerkondersteuning – ondersteunend xx Familie netwerkberaad xx Geweldloos Verzet xx Deskundigheidsbevordering leerkrachten: signalen herkennen en bespreken xx Deskundigheidsbevordering over cultuur en opvattingen doelgroep xx Vormgeven en uitvoeren van een op de gemeenschap gerichte aanpak bij zorgmijding

5


6


Aanbieden van de sociale kaart focus doelgroep setting resultaat

Gericht op ouders en informele netwerken.

beschrijving

De presentatie bevat de volgende elementen: » De grenzen van het mandaat; » Antwoord op de vraag: wanneer doorverwijzen?; » Een overzicht van het hulpaanbod, bij voorkeur geadstrueerd met concrete casussen; » Gezamenlijke analyse van casussen die door deelnemers worden ingebracht. Bij de presentatie wordt onderscheid gemaakt tussen levensbeschouwelijk en niet-levensbeschouwelijk aanbod. Daarnaast wordt het overzicht goed geordend schriftelijk aangeboden, bij voorkeur geordend vanuit de hulpvraag, bijvoorbeeld als beslisboom.

succesfactoren

+ +

Wees vooraf duidelijk over het beoogd resultaat en de relevantie van de bijeenkomst. Het doel is kennis overdragen. Zorg voor een heldere ordening van gegevens.

faalfactoren

-

Te snel denken dat het zorglandschap overzichtelijk is voor de hulpvrager. Ruimte nemen voor een promotiepraatje voor eigen organisatie. Op grond van eigen overtuiging een voorkeur laten doorklinken over voor levensbeschouwelijk of niet-levensbeschouwelijke hulp. Te diep ingaan op individuele verhalen.

ambassadeur(s)

Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090 Rein van der Garde (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Deputaatschap Psychosociale Hulpverlening Gereformeerde Gemeente in Nederland (via Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu)

Kerkelijke ambtsdragers, religieuze leiders, leden van een religieuze gemeenschap met een coördinerende functie. Programmaonderdeel/aparte bijeenkomst in (semi-)publieke ruimte. Sleutelfiguren die vanuit een functie, ambt of kerkelijke/religieuze taak geconfronteerd worden met vragen over hulpverlening zijn geïnformeerd over de sociale kaart. Ze weten wanneer en naar welke instantie zij een hulpvrager kunnen verwijzen, zowel voor levensbeschouwelijke hulpverlening als voor seculiere hulpverlening.

7


Signalering in gezinnen focus doelgroep setting resultaat


beschrijving

Tijdens de bijeenkomsten komen de volgende aspecten aan de orde: » Waarom is het belangrijk om signalen in gezinnen op te vangen? Statistische gegevens kunnen bewustwording versterken; » Welke emotionele, cognitieve en lichamelijk signalen zijn er?; » Observatie oefeningen aan de hand van filmpjes; » Hoe maak je de afweging. Als signalen niet specifiek zijn en verschillend kunnen worden geïnterpreteerd? Is er een optelsom van signalen? Met wie kun je overleggen?

succesfactoren

+ + +

Vertel verhalen en sluit aan bij ervaringen van de deelnemers. Verwerk veel oefeningen in de training: observaties aan de hand van videomateriaal, rollenspelen bij gespreksvoering. Stuur eventueel vooraf gemakkelijk toegankelijke informatie en geef een (observatie)opdracht voor de periode tussen de bijeenkomsten.

faalfactoren

-

Verzanden in discussie over de vraag of het wel/vaak/niet/weinig in een bepaalde gemeenschap voorkomt. Te veel druk uitoefenen om aan een rollenspel deel te nemen, wie niet aan een rollenspel meedoet kan een nuttige observatieopdracht uitvoeren.

ambassadeur(s)

Gertrude van den Belt-Van Woudenbergh (Ds. G.H. Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Leen van den Bos (kerkenraad Gereformeerde Gemeente in Nederland): 0111 484843 Maria Vermeulen (SGJ Christelijke Jeugdzorg): 033 4226900 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu GGD Zeeland - www.ggdzeeland.nl (op maat en (eventueel) in samenwerking met andere partijen) SGJ - Christelijke Jeugdzorg - www.sgj.nl

8

Ambtsdragers, pastoraal werkers, vrijwilligers in het pastoraat of kerkelijke hulpgroepen, catecheten. Twee dagdelen in (semi-)publieke ruimte. De sensitiviteit voor signalen op het gebied van misbruik, mishandeling, huiselijk geweld, emotionele verwaarlozing, fundamenteel verstoorde verhoudingen, zorgmijding etc. is versterkt.


Koffieochtenden (zonder professional) focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + + +

Kies een naam voor de bijeenkomsten die goed valt binnen de gemeenschap: moedermorgen, leeskring, contactgroep etc. Deelnemers kunnen actief andere ouders uitnodigen. Onderlinge erkenning van lastige/mooie opvoedmomenten en situaties. Een of meer deelnemers kunnen een training ‘gespreksleider gesprekskring’ volgen.

faalfactoren

-

Het blijft bij een ‘gezellig koffiepraatje’. Zorg voor structuur in de gesprekken. Onveilig klimaat; er wordt oordelend over elkaar gesproken. Onveilig klimaat; er komt vertrouwelijke informatie naar buiten. Het wordt een besloten clubje waardoor moeders zich buitengesloten kunnen voelen Een of enkele deelnemers nemen teveel ruimte in.

ambassadeur(s)

Mettie de Braal (initiatiefnemer Samen kom je verder): [email protected] Adriaan van Klinken (Ds. Pieter van Dijkeschool, Bruinisse): 0111 482202 Adrie van Rijswijk (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu

Ouders, eventueel apart voor ouders met jongere/oudere kind. Huiskamer. Ouders spreken in ontspannen sfeer met elkaar over opvoeding. Ze ondersteunen elkaar, leren van elkaar. Een of twee ouders nemen het initiatief. Ze nodigen andere ouders van dezelfde gemeenschap uit voor een leeskring rondom opvoeding. De bijeenkomsten vinden wisselend bij de deelnemers thuis plaats. De gastvrouw van de vorige bijeenkomst geeft leiding aan het gesprek. De groep stelt samen enkele regels vast, met name wat betreft vertrouwen en veiligheid. De deelnemers kiezen gezamenlijk een boek, dat gelezen en besproken wordt. Er kan ook een keuze gemaakt worden voor speciaal ontwikkeld materiaal, zoals Schouder aan Schouder (uitgave Ds. G.H. Kerstencentrum, Veenendaal). Per bijeenkomst kan een hoofdstuk uit een boek worden besproken. Als de groep te groot wordt, wordt de groep gesplitst.

9


Koffieochtenden (met professional) focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + +

Het moet een voldoende informele sfeer blijven. De professional moet het gesprek vooral faciliteren. Leid het gesprek volgens de principes van de oplossingsgerichte benadering.

faalfactoren

-

Een of enkel deelnemers nemen teveel ruimte in. Het gesprek wordt te persoonlijk, trek het in dat geval op naar een hoger abstractie niveau. Het gesprek blijft zich richten op problemen en oorzaken. Richt de focus op de toekomst en verken wat wel werkt. Inbreng is te complex om in deze setting te bespreken.

ambassadeur(s)

Adrie van Rijswijk (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Laura Zwoferink (Driestar educatief): 0182 540333 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Driestar-educatief - www.driestar-educatief.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu GGD Zeeland - www.ggdzeeland.nl (ook op peuterspeelzalen, scholen)

10

Ouders, eventueel apart voor ouders met jongere/oudere kind. Huiskamer. Ouders spreken in ontspannen sfeer met elkaar over opvoeding. Ze ondersteunen elkaar, leren van elkaar. Het initiatief ligt bij moeders die bereid zijn vriendinnen, familie en kennissen uit te nodigen voor een koffiemorgen. Deze ouder is gastvrouw. Een mogelijk programma ziet er als volgt uit: » Sprankelend moment. In kleine groepjes delen de moeders concrete opvoedingssituaties, waarin ze ontzettend genoot van haar rol als moeder/opvoeder. Enkele van deze sprankelende momenten worden plenair gedeeld; » In kleine groepjes delen moeders een concreet opvoedingsmoment delen waarbij ze dachten: wat moet ik hier mee? De gesprekspartners bieden geen oplossingen, maar zijn nieuwsgierig; » Plenair inventariseren welke punten besproken zijn, en kiezen welke relevant genoeg is om mee verder te gaan; » Een - niet al te formeel - intervisiegesprek; » Evalueer tenslotte kort de bijeenkomst.


Home party focus doelgroep setting resultaat


beschrijving

Een ouder/ouders nodigen andere ouders (vrienden, familieleden, kennissen) uit met kinderen in de leeftijd van 10-16 jaar voor een homeparty bij hen thuis. De homeparty duurt twee uur. Bij deze bijeenkomst is een preventiewerker aanwezig. In samenspraak met de ouders stelt de preventiewerker het programma samen. Mogelijke onderdelen van het programma zijn: » Hoe met alcohol en/of drugs in de opvoeding om te gaan; » Tips om alcohol en drugs met hun kind bespreekbaar te maken; » Feitelijke en betrouwbare kennis over alcohol en/of drugs; » Stimulans om hun informatiezoekend gedrag te vergroten t.a.v. alcohol en/of drugs; » Informatie over de verslavingszorg en haar ondersteuningsaanbod.

succesfactoren

+ + + +

Het initiatief ligt bij ouders, dat is motiverend. Informeel karakter. Door kleinschaligheid kan de preventiemedewerker ingaan op specifieke vragen. Een deelnemer van een homeparty neemt zelf initiatief voor een homeparty bij hem of haar thuis.

faalfactoren ambassadeur(s)

-

Een te uitgebreid programma voor een avond.

André Nijssen (Indigo): 0113 246060

aanbieder(s)

Indigo - www.indigo.nl

Ouders van jongeren in de leeftijd van 10-16 jaar. Huiskamer. Ouders zijn goed voorgelicht over de risico’s van alcohol, drugs, roken en gokken. Ze weten hoe ze met deze onderwerpen kunnen omgaan binnen de opvoeding van hun kinderen.

11


Opvoedkring met professional focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren

+ +

Betrek nadrukkelijk ook de vaders erbij. Ouders brengen zelf de thema’s in.

faalfactoren

-

De professional wordt teveel gezien als vraagbaak. Een of enkele ouders nemen teveel ruimte in met hun/haar persoonlijke opvoedvraag. Inbreng is te complex om binnen opvoedkring te bespreken.

ambassadeur(s)

Korstiaan Karels (Ds. G.H. Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Laura Zwoferink, Elly van der Gouwe (Driestar educatief): 0182 540333 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Driestar educatief - www.driestar-educatief.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu GGD Zeeland - www.ggdzeeland.nl

12

Ouders. (Semi)publieke ruimte, bv. school, kerk. De opvoedkring heeft als doel ouders van elkaar en van professionele begeleiding te laten leren, zodat ze hun kinderen beter kunnen begrijpen en begeleiden. Een vaste groep ouders komt minimaal vijf keer bij elkaar om met elkaar na te denken over de opvoeding van hun kinderen. De thema’s van de bijeenkomsten worden afgestemd op de vragen en wensen van de deelnemers.


Opleiding van gespreksleiders focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren faalfactoren ambassadeur(s)

+

aanbieder(s)

Ouders die leiding willen geven aan informele gespreksgroepen. Trainingsruimte. De ouders hebben basiskennis en vaardigheden om een gespreksgroep over opvoeding te leiden. Ouders die gespreksgroepen over opvoeding willen leiden, krijgen een training van een dag met een follow-up van een halve dag. Tijdens de training komen de volgende thema’s aan de orde: » Hoe creëer ik een veilige sfeer in de groep?; » Hoe start ik het gesprek en hoe sluit ik af?; » Hoe bewaak ik de balans, zodat iedereen voldoende aan bod komt? De training is praktisch. Er wordt veel geoefend. Houd in het programma rekening met verschillen, zodat het op maat is voor deelnemers met veel, respectievelijk weinig ervaring in gesprekstechniek.

André van ’t Hof (Driestar educatief): 0182 540333 Korstiaan Karels (Ds. G.H. Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Driestar educatief - www.driestar-educatief.nl (opleiding gespreksleiders ‘Schouder aan schouder’) Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu

13


Bijeenkomsten organiseren met opvoedkundige thema’s focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + +

Ontwikkel een coproductie van levensbeschouwelijke en niet-levensbeschouwelijk organisaties Bevorder continuïteit door er bijvoorbeeld de jeugdverpleegkundige of de praktijkondersteuner van de plaatselijke huisarts bij te betrekken. Nodig organisaties uit om tijdens de bijeenkomsten een stand te bemannen.

faalfactoren

-

Uitsluitend kennisoverdracht. Uit evaluaties blijkt dat deelnemers veel steun hebben van onderlinge interactie. Vrijblijvendheid. Probeer de deelnemers te motiveren om alle bijeenkomsten bij te wonen.

ambassadeur(s)

Adriaan van Klinken (Ds. Pieter van Dijkeschool, Bruinisse): 0111 482202 Laura Zwoferink (Driestar educatief): 06 23697966 Maria Vermeulen (SGJ Christelijke Jeugdzorg): 033 4226900 Rein van der Garde (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Driestar Educatief - www.driestar-educatief.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu (eventueel in coproductie met GGD Zeeland). GGD Zeeland - www.ggdzeeland.nl (eventueel in coproductie met partijen met levensbeschouwelijke achtergrond) SGJ Christelijke Jeugdzorg - www.sgj.nl Stichting De Vluchtheuvel - www.stichtingdevluchtheuvel.nl

14

Ouders en/of leden van kerkelijke/religieuze gemeenschap. Een serie bijeenkomsten in een school, kerk of ander gebouw. De deelnemers zijn geïnformeerd over specifieke opvoedkundige thema’s en hebben informatie gedeeld. Via de meest geëigende kanalen (kerkbodes, nieuwsbrieven van scholen etc.) worden ouders uitgenodigd in te schrijven. In de uitnodiging staat duidelijk omschreven wat het thema is en hoe deze bijeenkomsten nuttig zijn voor ouders, eventueel mede aan de hand van casussen. De programma’s vormen een goede mix tussen informatievoorziening, ervaringen delen en onderlinge steun. Aan het eind van de bijeenkomst worden deelnemers uitgedaagd om zelf te experimenteren, aan de slag te gaan, dingen anders te gaan doen. Iedere volgende bijeenkomst begint met een reflectie op de uitgevoerde opdrachten. De inhoud van de bijeenkomsten kan mede bepaald worden door de deelnemers. Bij een serie bijeenkomsten is het mogelijk dat de deelnemers zelf bepalen wat het thema wordt van de laatste bijeenkomst.


Opvoedspreekuur focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + + +

Bedenk bij de opstart acties om mensen binnen te krijgen, bijvoorbeeld opvoedmarkt. Als het spreekuur op school gehouden wordt, sluit aan bij brengen/of haaltijden van ouders. Laat leerkrachten van de school ambassadeurs zijn van het opvoedspreekuur. Op tijd doorverwijzen naar geïndiceerde of vrij toegankelijke hulpverlening.

faalfactoren

-

Er ontstaat beeldvorming rondom ouders die een spreekuur bezoeken (sociale controle). Er is discontinuïteit doordat het spreekuur om verschillende redenen uitvalt.

ambassadeur(s)

Teunis de Waard (dir. Rehobothschool, Stavenisse): 0166 692 800

aanbieder(s)

Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu GGD Zeeland - www.ggdzeeland.nl

Ouders. Het opvoedspreekuur kan gekoppeld worden aan een school, een CJG, of een andere publieke ruimte, zoals een bibliotheek. Ouders worden geholpen met specifieke vragen over opvoeding. Op vaste tijden is een pedagoog, maatschappelijk werker of psycholoog beschikbaar om vragen van ouders te beantwoorden. Soms op afspraak, soms kunnen ouders spontaan binnenlopen. Er is een serie van meer gesprekken mogelijk. Optie: serie gesprekken met kinderen.

15


Schoolmaatschappelijk werk focus doelgroep setting resultaat beschrijving

Gericht op ouders en informele netwerken/Professionals in onderwijs.

Een » » » »

vaste maatschappelijk werker is aan een school verbonden: Leerkrachten en IB’ers kunnen advies vragen aan de smw’er; Ouders kunnen de maatschappelijk werker spreken op afspraak; De schoolmaatschappelijk werker kan een serie gesprekken voeren met de ouders/kinderen; De smw’er kan ouders en kinderen doorverwijzen naar geïndiceerde of vrij toegankelijke hulpverlening.

succesfactoren

+ + +

Betrek de schoolmaatschappelijk werker ook bij bv. ouderavonden op de school. Laat leerkrachten van de school ambassadeurs zijn van het schoolmaatschappelijk werk. Geef de smw’er een duidelijk plek in de school zorgstructuur.

faalfactoren

-

Er ontstaat beeldvorming rondom ouders die een spreekuur bezoeken (sociale controle). Er is discontinuïteit doordat het spreekuur om verschillende redenen uitvalt.

ambassadeur(s)

Ada de Jong (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Hans van Es (Stichting De Vluchtheuvel): 0113 213098

aanbieder(s)

Stichting De Vluchtheuvel - www.stichtingdevluchtheuvel.nl

16

Ouders en/of kinderen/leerkrachten. Gespreksruimte in een school. Ouders worden geholpen met specifieke vragen over opvoeding.


Bevordering bekwaamheid ouders: gezinsbegeleiding focus doelgroep setting resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + + +

Benut het hele gezin en het sociale netwerk van de ouders. Er ontstaat een goed beeld van het hele gezinssysteem, door dat de hulp thuis plaats vindt. Versterkt zelfwaardering van de ouders. Geeft regie over de opvoeding terug aan de ouders.

faalfactoren

-

Wanneer de doelen en oplossingen niet door ouders zelf worden gesteld maar door mensen uit de omgeving werkt dit belemmerend in de begeleiding en behalen van resultaten. Onhaalbare doelen en verwachtingen. Overnemen door de hulpverlener

Ouders met opvoedproblemen bij meervoudige problematiek. Huiskamer. Ouders weten zich (weer) bekwaam om opvoedkundige problemen op te lossen. Een gezinsbegeleider bezoekt het gezin gedurende enkele maanden eens per week. Er wordt gewerkt vanuit de vragen en problemen die de ouder aandraagt. Praktische pedagogische gezinsbegeleiding is verdeeld in een twee fasen: » De taxatiefase; » De veranderingsfase. Praktische pedagogische Gezinsbegeleiding werkt vanuit de oplossingsgerichte benadering en legt de nadruk op de hulpbronnen en de eigen kracht van de ouders.

-

ambassadeur(s)

Ada de Jong (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Corry Haverkort (Juvent): 0118 635510 Erik-Jan Verbruggen (Stichting De Vluchtheuvel): 0113 213098 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu Juvent, Jeugd & Opvoedhulp Zeeland - www.juvent.nl Stichting De Vluchtheuvel - www.stichtingdevluchtheuvel.nl

17


Netwerkondersteuning - ondersteunend focus doelgroep resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + +

Netwerkondersteuning kan in een vroeg stadium, ondersteunend, worden ingezet. Goed bruikbaar bij besloten groepen, omdat de cultuur van de familie centraal staat. Tradities en gewoonten van het gezin worden erkend. Er zijn in de omgeving van hulpvragers vrijwel altijd mensen die ‘het verschil’ willen maken.

faalfactoren

-

Er is onvoldoende veiligheid in het gesprek, waardoor bv. kinderen hun wensen en oplossingen niet kunnen bijdragen. Het gesprek verzandt in het bespreken van oorzaken, in plaats van oplossingen. Het gemaakte (veiligheids)plan wordt te kort gevolgd waardoor bepaalde afspraken verwateren. Bij een netwerkbijeenkomst worden in verhouding teveel professionals uitgenodigd en zijn er te weinig mensen uit het eigen netwerk van een gezin.

ambassadeur(s)

Ada de Jong (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Maria Vermeulen (SGJ Christelijke Jeugdzorg): 033 4226900 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090 Yvonne Heerschop (Juvent): 0118 635510

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Juvent, Jeugd & Opvoedhulp Zeeland - www.juvent.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu SGJ Christelijke Jeugdzorg - www.sgj.nl Stichting De Vluchtheuvel - www.stichtingdevluchtheuvel.nl SMWO - www.smwo.nl

18

Ouders. Het benutten van het sociale netwerk helpt het gezin, of jongeren een moeilijke fase door te komen. Een hiervoor opgeleide facilitator helpt een gezin, of gezinslid bij: » Het in kaart brengen van het sociale netwerk; » Het op een rij zetten van wensen voor de toekomst; » Het voorbereiden van een netwerkbijeenkomst; » Het begeleiden van een netwerkbijeenkomst; » Het beschikbaar zijn voor vragen tijdens uitvoering van het plan. Als er een netwerkbijeenkomst komt, nodigt de hulpvrager mensen uit die betrokken zijn en een rol willen spelen bij de oplossing: buren, familieleden, vrienden, en ook bv. leerkrachten of ambtsdragers. De speciaal hiervoor opgeleide facilitator leidt het gesprek.


Familie netwerkberaad focus doelgroep resultaat beschrijving


succesfactoren

+ + +

Werk eventueel met supporters en een actieteam. Goed bruikbaar bij besloten groepen, omdat de cultuur van de familie centraal staat. Tradities en gewoonten van het gezin worden erkend. Als kinderen niet aanwezig zijn, kan hun mening en gedachten ingebracht worden door een derde.

faalfactoren

-

Er is onvoldoende veiligheid in het gesprek, waardoor bv kinderen hun wensen en oplossingen niet kunnen bijdragen. Het gesprek verzandt in het bespreken van oorzaken, in plaats van oplossingen. Het plan wordt niet lang genoeg gevolgd waardoor afspraken verwateren. Er wordt een te groot beroep gedaan op het netwerk of het netwerk is te klein. Hierdoor worden deelnemers te zwaar belast en/of haken ze af.

ambassadeur(s)

Ada de Jong (Ds. G.H.Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310 Maria Vermeulen (SGJ Christelijke Jeugdzorg): 033 4226900 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090 Yvonne Heerschop (Juvent): 0118 635510

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Juvent, Jeugd & Opvoedhulp Zeeland - www.juvent.nl Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu SGJ Christelijke Jeugdzorg - www.sgj.nl SMWO - www.smwo.nl

Ouders. Het gezin voelt zich zelf verantwoordelijk om de opvoedproblemen op te lossen; het netwerk biedt ondersteuning. Het gezin nodigt mensen uit die betrokken zijn bij het gezin en een rol willen spelen bij de oplossing: buren, familieleden, vrienden, en ook bv. leerkrachten of ambtsdragers. Een speciaal hiervoor opgeleide facilitator leidt het gesprek. Eventueel is/zijn er ook hulpverleners aanwezig. Gewoonlijk zijn er drie fasen in zo’n gesprek: » De groep krijgt informatie over het beoogde resultaat van het beraad, over de huidige situatie en (eventueel) over het kader bij OTS; » De groep stelt samen met de ouders een plan op. Het gesprek kan geleid worden door de facilitator. De hulpverlener(s) trekken zich terug; » Het plan wordt gepresenteerd en er worden afspraken gemaakt. Er wordt een follow-up gepland.

19


Geweldloos Verzet focus doelgroep setting resultaat


beschrijving

Elementen uit de aanpak zijn: » De aankondiging - Ouders vertellen aan hun kinderen dat ze de bestaande situatie willen verbeteren en dat ze daaraan gaan werken, met hulp van anderen; » De sit-in - Ouders maken duidelijk dat ze het gedrag niet langer accepteren en vragen hun kind een oplossing te bedenken; » Bevelen weigeren - Het patroon, waarbij ouders tegemoet komen aan eisen van kinderen - wordt doorbroken; » Telefoonronde - Ouders zoeken systematisch contact met contactpersonen van het kind; » Volgen - Ouders volgen het kind; » Staking - Het hele gezin blijft drie dagen thuis en zegt alle afspraken af; » Verzoeningsgebaren - Deze helpen de relatie met het gezin te verbreden.

succesfactoren

+

Ouders die te maken hebben met agressief gedrag in het gezin. Thuis - in de gezinssituatie. Ouders krijgen inzicht in escalatieprocessen in het gezin en weten, met behulp van hulpverleners en mensen uit hun netwerk, een einde te maken aan geweld en agressie in het gezin, zonder dat het tot escalatie leidt.

+ + + + +

Ook andere mensen/instanties in de omgeving van de jongeren kunnen worden betrokken bij deze trajecten, en een waardevolle bijdrage leveren (bv. grootouders/sportclubs/school/kerkelijke gemeente). Geheimhouding in het gezin doorbreken en delen met de omgeving. Ouders beschikken over zelfreflectie en hebben ruimte om deze investering doen. Ouders zijn in staat om hun eigen gedrag aan te passen. Geen afhankelijkheid van de bereidheid om mee te werken of de motivatie van jongeren. Er wordt gewerkt aan relatieherstel, waardoor resultaat vaak blijvend is.

faalfactoren

-

Niet delen van problemen en geheimen in het gezin met familie, vrienden en het netwerk. Niet kunnen volhouden van deze methodiek, niet overtuigd zijn van deze werkwijze. Ouders realiseren zich onvoldoende hoe intensief dit traject is. Het traject wordt gedeeltelijk toegepast of er worden slechts enkele elementen gebruikt, waardoor de kracht uit de methodiek wordt gehaald.

ambassadeur(s)

Marijn Heijboer, Jean Paul Vreeke en Alide Passchier (Juvent): 0118 635510 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl Juvent, Jeugd & Opvoedhulp Zeeland – www.juvent.nl

20


Deskundigheidsbevordering leerkrachten: signalen herkennen en bespreken focus doelgroep setting resultaat

Gericht op professionals in zorg of onderwijs.

beschrijving

Tijdens de bijeenkomsten komen de volgende aspecten aan de orde: Signalering: » Waarom is het belangrijk om signalen in gezinnen op te vangen? Statistische gegevens kunnen bewustwording versterken; » Welke emotionele, cognitieve en lichamelijk signalen zijn er?; » Oefeningen aan de hand van filmpjes; » Hoe maak je de afweging? Als signalen niet specifiek zijn en verschillend kunnen worden geïnterpreteerd? Is er een optelsom van signalen? Met wie kun je overleggen? Communicatie: » Hoe herken ik communicatiepatronen en mentale beelden en hoe kan ik dat benutten?; » Welk gespreksmodel is bruikbaar om zo’n gesprek professioneel te voeren?; » Hoe voer ik een slechtnieuwsgesprek?; » Hoe bewaak ik tijdens een gesprek grenzen?

succesfactoren

+ + +

Werken met video’s (voor signalering) en met een acteur (voor rollenspel bij communicatie training). Laat de ruimte tussen bijeenkomsten gebruiken voor experimenten en oefeningen. Ruimte voor inbreng eigen casuïstiek

faalfactoren

-

Alles in te weinig tijd doen. Minimaal drie dagdelen zijn nodig. Te weinig aandacht voor vaardigheden.

ambassadeur(s)

Gertrude van den Belt-Van Woudenbergh (Ds. G.H. Kerstencentrum): [email protected], 0318 517310; Heleen van Rooijen (Juvent): 0118 635510; Sandra van den Berge (Driestar educatief): 06 52581166; Maria Vermeulen (SGJ Christelijke Jeugdzorg): 033 4226900; Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl; Driestar educatief - www.driestar-educatief.nl; Ds. G.H. Kerstencentrum - www.koc.nu; GGD - www.ggdzeeland.nl (wil maatwerk leveren in samen werking met andere partijen); Juvent, Jeugd & Opvoedhulp Zeeland - www.juvent.nl; SGJ Christelijke Jeugdzorg - www.sgj.nl; Stichting De Vluchtheuvel - www.stichtingdevluchtheuvel.nl

Leerkrachten. Op school of in trainingsruimte buiten school. Het signalerend vermogen van leerkrachten is versterkt, voor zorgmijding/problemen op het gebied van misbruik, mishandeling, huiselijk geweld, emotionele verwaarlozing, fundamenteel verstoorde verhoudingen. Leerkrachten zijn vaardig in het voeren van gesprekken met ouders nadat ze een aanwijzing hebben voor zorgmijding.

21


Deskundigheidsbevordering over cultuur en opvattingen doelgroep focus doelgroep setting resultaat beschrijving

Gericht op professionals.

succesfactoren faalfactoren

+

Laat presentaties geven door professional die de cultuur van binnenuit kent.

-

Oordelend taalgebruik op grond van overtuigingen. Te weinig oog voor nuanceringen, verschillen binnen de groep.

Hulpverleners. Interne scholing, bv. lunchbijeenkomst(en). Hulpverleners hebben inzicht in belangrijke waarden, gewoontes, in de do’s en dont’s van een specifieke doelgroep. Een beschrijving van de cultuur en waarden verhelderd waarbij cultuur verschillen beschreven kunnen worden aan de hand van sociologische modellen bijvoorbeeld het model van Pinto (1990) die onderscheid maakte tussen F- en G-culturen. Thema’s die aan de orde kunnen komen: » Het ontstaan van de diverse kerken, groeperingen; » De geloofsinhoud; » De cultuur. Belangrijk hierbij is het verschil tussen de wij- en de ik-cultuur en hoe dat vorm krijgt in het dagelijkse leven; » Do’s en don’ts in gesprekken; » De rol van schaamte in het wel of niet accepteren van hulpverlening; » De houding t.o.v. gezinsvorming, echtscheiding en echtbreuk.

ambassadeur(s)

Andrea Lievense: 0118 583510; 06 24220769 Maria Vermeulen (SGJ Christelijke Jeugdzorg): 033 4226900 Thea Lievaart (Agathos Thuiszorg): 06 51648090

aanbieder(s)

Agathos Thuiszorg - www.agathos-thuiszorg.nl

22


Vormgeven en uitvoeren van een op de gemeenschap gerichte aanpak bij zorgmijding focus doelgroep setting resultaat

Gericht op beleidsmakers.

beschrijving

Fase 1 Kwartiermaken Sleutelfiguren zoeken met positieve betrokkenheid. Fase 2 Probleem op tafel krijgen Soms is er voldoende evidentie, anders kan een objectief onderzoek bijdragen aan de erkenning van het probleem. Fase 3 De communitybased aanpak inzetten Een projectleider stelt een brede projectgroep samen, waarin de gemeenschap sterk vertegenwoordigd is, naast hulpverleners en eventueel beleidsmakers. Zij ontwikkelen een plan van aanpak. Fase 4 Evaluatie Kies momenten van evaluatie op basis van kwalitatief en kwantitatief onderzoek.

succesfactoren

+ + +

Focus ligt op de kracht en belangen van de gemeenschap zelf. Kies een projectleider die het vertrouwen van de doelgroep geniet of kan verwerven bv. door een sterke affiniteit tot de doelgroep. Stel naast de projectgroep een stuurgroep of klankbordgroep samen, waarin ook de opdrachtgever is vertegenwoordigd.

faalfactoren

-

De doelgroep ervaart het project als een vorm van stigmatisering Omdat het een langdurig project is, neemt de belangstelling van organisaties af. Verwacht niet te snel resultaten; het gaat over cultuurverandering. De cultuurverandering stopt als het project is afgelopen: richt het zo in dat de ontwikkeling niet afhankelijk is van (gelden van) het project.

ambassadeur(s)

Marlies van der Weele (CJG Tholen): 0166 668321; 06 28765017 Steef Post (SDP | Advies): 06 49498144

aanbieder(s)

SDP | Advies - www.sdpadvies.nl

Gemeenten, die te maken hebben met een besloten gemeenschap waarin sprake is van zorgmijding. n.v.t. Door een communitybased aanpak: » Is er binnen de gemeenschap een grotere openheid ontstaan over problemen in gezinnen en over zoeken naar hulp; » Is er bij zorgaanbieders meer kennis de do’s en don’ts van de doelgroep, ze werken meer samen en hebben communitybased interventies beschikbaar; » Verbetert de aansluiting tussen hulpvragers en hulpaanbieders.

23


24

Middelburg, oktober Toolbox Drempels Slechten

Recommend Documents