Metropool
PBLQ | voor een sterke publieke sector
Metropool 2015
NSOB Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Lange Voorhout 17 2514 EB Den Haag tel. 070 302 49 10
PBLQ ROI Opleiding, Coaching en Advies voor de Publieke sector Van de Spiegelstraat 12 2518 EP Den Haag tel. 070 376 36 30
Metropool 2015 “Metropool heeft mij meer gebracht dan ik vooraf had durven denken. De inhoudelijke verdieping tijdens de cognitieve blokken, de bijbehorende opdrachten die we soms alleen, maar vaak in groepsverband maakten, de daaropvolgende presentaties en discussies, de leerervaringen tijdens de vaardigheidsblokken, de feedback op je handelen en je overkomen, soms positief, soms niet. En dan de stage, laat ik die niet vergeten. Het is in Rotterdam geweest, dat ik me werkelijk realiseerde dat ik een enorme ontwikkeling doormaakte. Je probeert te vliegen en verdomd, het lukt.” (Deelnemer Metropool 2012, Annemieke Wierstra, Gemeente Den Haag). Een kennismaking met de opleiding Voor u ligt de brochure van het 13de Metropoolprogramma, een opleiding bestemd voor talentrijke medewerkers in de publieke sector werkzaam op het lokale en regionale niveau, die zich bezighouden met (groot)stedelijke vraagstukken. Voor hen biedt Metropool een solide basis voor doorgroei naar een volgende beleids- of managementfunctie, dan wel een andere spilfunctie binnen de organisatie. Bijzondere eisen voor lokale en regionale overheden Wie werkt voor de stad of provincie moet een goed zicht hebben op de specifieke kenmerken van het openbaar bestuur op (groot-)stedelijk en regionaal niveau. Anders dan op het nationale niveau bezitten gemeenten en provincies nauwe banden met de burger, ‘afnemers’ van diensten en buurgemeenten. Juist deze band met de omgeving komt sterk tot uitdrukking in processen rondom beleidsontwikkeling en uitvoering, zeker nu de lokale overheid voor de uitdaging gesteld staat om samen met burgers, maatschappelijke organisaties, marktpartijen en andere overheden nieuwe taken te realiseren zoals nu zichtbaar is bij de drie decentralisaties. Dit stelt bijzondere eisen aan professionals die de ambitie bezitten om in de toekomst een spilfunctie te vervullen in de ambtelijke organisatie. Door de korte lijnen naar bestuur en samenleving combineert de professional diverse rollen, zoals die van adviseur, initiator, coördinator, procesbegeleider of uitvoerder. Om deze rollen te beheersen biedt Metropool inhoudelijke kennis over steden en stedelijkheid, maatschappelijke ontwikkelingen en trends binnen het openbaar bestuur, maar ook vaardigheden die deelnemers helpen optimaal te functioneren binnen hun organisatie. Een succesvolle alliantie Metropool is op verzoek van de G4 ontwikkeld. Het is een complete opleiding met aandacht voor inhoudelijke aspecten van het openbaar bestuur en individuele vaardigheden. De NSOB draagt daaraan bij als hoogwaardig, postacademisch opleidingsinstituut, waar diverse tophoogleraren hun kennis voor deelnemers vertalen naar de praktijk. De trainers van PBLQ-ROI zijn zeer ervaren en hooggekwalificeerd. PBLQ-ROI heeft jarenlange ervaring in het geven van advies, training en coaching op het gebied van beleid en bestuur, publiek management, persoonlijke effectiviteit en bedrijfsvoering.
2
Opbrengsten van Metropool De opleiding biedt deelnemers kennis en vaardigheden om zich te ontwikkelen tot medewerkers die een spilfunctie kunnen vervullen in hun organisatie. De belangrijkste opbrengsten van Metropool, naast de toegang tot de Master of City Administration, zijn: x Het verwerven van politiek-bestuurlijke sensitiviteit x Het vergaren van kennis over grote steden en regionale problematiek x Vermogen om integraal en resultaatgericht te kunnen werken x Inzicht in recente debatten rondom sturing, het maken van beleid en uitvoering x Vermogen om efficiënt te opereren binnen een ambtelijke en politieke context x Richting aan de persoonlijke- en carrièreontwikkeling en het ontwikkelen van daarbij benodigde competenties. Als vervolg op Metropool kunnen deelnemers een mastertraject volgen: een verdiepend jaar van onderwijs en praktijkgericht onderzoek waarna deelnemers de titel Master of City Administration (MCA) verwerven.
3
Didactiek Metropool “Metropool biedt een unieke combinatie van inhoud en vaardigheden. In de cognitieve blokken zetten scherpzinnige docenten je aan het denken en kom je in discussie met hen tot interessante vragen over je eigen werkpraktijk. In de vaardigheidsblokken maak je onder begeleiding van ervaren trainers goed kennis met jezelf en hoe jij het beste met situaties in jouw werkomgeving kan omgaan. De inspirerende interactie binnen de groep met collega’s van de andere grote steden en de persoonlijke benadering vanuit de NSOB en PBLQ-ROI maken deze opleiding tot een aanrader!” (Deelnemer Metropool 2012, Nils Nijdam, Gemeente Den Haag) Leren en experimenteren voor toekomstige spilfuncties Het programma van Metropool kent twee leerlijnen: cognitieve verdieping en de ontwikkeling van persoonlijke vaardigheden. Deze ‘dubbele leerlijn’ doorkruist de gehele opleiding; docenten en trainers bespreken met deelnemers actuele, maatschappelijke ontwikkelingen en verkennen de invloed daarvan op politiek en ambtenarij. Tegelijkertijd ontwikkelen deelnemers vaardigheden die nodig zijn om adequaat met deze ontwikkelingen om te gaan. Cognitieve verdieping: van stilstand naar versnelling De NSOB verzorgt de cognitieve onderdelen over thema’s als stad en stedelijkheid, de kracht van taal binnen het openbaar bestuur en voorziet deelnemers van actuele inzichten over theorieën van sturing en beleid. De focus is praktijkgericht. Door stil te staan bij de praktijk van alledag, krijgen deelnemers zicht op de gelaagdheid van maatschappelijke problematiek en ambtelijke processen. Dit biedt deelnemers ruimte om praktijken in de toekomst anders, niet, of beter vorm te geven. Optimaliseren van eigen kwaliteiten en talenten PBLQ-ROI is verantwoordelijk voor de vaardigheidsonderdelen binnen Metropool. De vaardigheidsonderdelen in het programma hebben tot doel deelnemers te ondersteunen bij de persoonlijke ontwikkeling en uitbreiding van vaardigheden en competenties in relatie tot de individuele professionaliteit. De deelnemer onderzoekt en optimaliseert de eigen kwaliteiten en talenten. Duaal leren: lerend werken en werkend leren Metropool is opgezet als een duaal leertraject en combineert leren met werken. De onderwerpen die in de bijeenkomsten aan bod komen zijn verbonden met de dagelijkse praktijk van de deelnemers. De deelnemer is geen ‘consument’, maar brengt actief onderwerpen in en experimenteert binnen de eigen organisatie.
4
Intensieve begeleiding Tijdens het traject begeleiden de decaan prof. dr. Arthur Ringeling en de leermanagers drs. Theo Knoester en drs. Nancy Chin-A-Fat. De decaan is eindverantwoordelijk voor het gehele programma van Metropool. Theo Knoester is namens PBLQ-ROI verantwoordelijk voor de inhoud en kwaliteit van de vaardigheidsonderdelen en begeleiding bij de persoonlijke ontwikkeling. Nancy Chin-A-Fat is namens de NSOB verantwoordelijk voor de inhoud en kwaliteit van de cognitieve onderdelen. Gezamenlijk begeleiden zij de deelnemers gedurende het Metropoolprogramma. In gesprekken tussen de decaan, de leermanagers en de deelnemer komen de voortgang van het leertraject en het functioneren van de deelnemer op de werkplek ter sprake. Excellent docentenkorps Een greep uit de (gast-)docenten die meedoen of in het verleden meewerkten aan Metropool: x
prof.dr. J.J. (Jaap) Boonstra
x
prof.mr.dr. J.A. (Hans) de Bruijn
x
prof. dr. M.J.G. (Michel) van Eeten
x
prof. dr. P.H.A. (Paul) Frissen
x
prof. dr. P. (Paul) ’t Hart
x
prof. mr. dr. E.F. (Ernst) ten Heuvelhof
x
prof. dr. ing. G. (Geert) Teisman
x
prof. dr. ir. C.J.A.M. (Katrien) Termeer
x
prof. dr. M.J.W. (Mark) van Twist
x
prof. dr. M.A. (Marcel) Veenswijk
x
prof. dr. R.J. (Roel) in ’t Veld en
x
prof. dr. J. (Jouke) de Vries
5
Opbouw Metropool Werken en leren centraal Metropool kent een doorlooptijd van ongeveer vijftien maanden en bestaat uit vier fasen: 1. Kennis en Inzicht, 2. Stage, 3. Reflectie en 4. Afronding. De fasen zijn niet evenredig verdeeld over de tijd, maar de tijdsbelasting per maand is nagenoeg gelijk. Voorafgaand aan Metropool vindt er een intakegesprek plaats en een kennismakingsbijeenkomst. Fase 1 Kennis en Inzicht (februari – oktober 2015) De eerste fase bestaat uit vier modulen waarin deelnemers hun kennis en inzichten in de specifieke context van stad en regio verbreden. Elke module is opgebouwd uit een cognitief deel en een vaardigheidsonderdeel. De cognitieve onderdelen kenmerken zich door aandacht voor zowel concepten en theorieën als voor praktisch georiënteerde kennis en inzichten. De vaardigheidsonderdelen ondersteunen de deelnemers bij de ontwikkeling van benodigde vaardigheden. Deze fase is met de duur van ruim een half jaar de langste fase van de opleiding. Fase 2 Stage (december 2015) In de tweede fase doorlopen de deelnemers een stage van vier weken binnen een voor henzelf onbekende (inter-)nationale organisatie. Voorafgaand formuleert de deelnemer zijn persoonlijke doelstellingen die hij tijdens de stage wil realiseren. Op deze manier verbreedt de deelnemer zijn kennis van, en inzicht in, de diversiteit aan organisatievormen en processen binnen de gemeentelijke overheid. Fase 3 Reflectie (januari – april 2016) De reflectiefase is bedoeld om op de inzichten, die zijn opgedaan in de voorgaande fasen, te reflecteren en productief te maken. Deze fase bestaat uit twee modulen waarin de verschillende onderwerpen uit fase 1 worden gekoppeld aan de praktijk. Elke module bestaat wederom uit een cognitief deel en een vaardigheidsonderdeel. Uit de vaardigheidsonderdelen kan de deelnemer zelf het onderdeel kiezen dat past bij de leervraag. Fase 4 Afronding (mei 2016) Ter afronding van Metropool stellen de deelnemers een Persoonlijk Handboek Professionaliteit en een stageverslag op. Deze documenten dienen als uitgangspunt voor het eindgesprek. Metropool wordt gezamenlijk afgesloten met de diploma-uitreiking. Optioneel: Master of City Administration (september 2016 – juni 2017) Als vervolg op Metropool is een mastertraject ontwikkeld, waaraan de titel Master of City Administration (MCA) is verbonden. In het mastertraject staat een onderzoeksopdracht centraal. Het mastertraject is een tailormade programma. Dit houdt in dat het traject in overleg met de deelnemers wordt geprogrammeerd.
6
Onderwerpen Metropool Actuele thema’s in praktijk gebracht In de eerste en langste fase van Metropool komen vier verschillende thema’s aan bod, die we elk in een afzonderlijke module behandelen. Daarom staan we hier kort stil bij de inhoudelijke thematiek. Module 1: Brede maatschappelijke vraagstukken, besturen en de stad De stad wordt beïnvloed door brede maatschappelijke ontwikkelingen. Hierbij valt te denken aan globalisering, aan immigratie en integratie, aan het verdwijnen van de middenklasse en (gevoelde) toenemende onveiligheid. Tegelijkertijd lijkt de stad de plek waar dergelijke vraagstukken gecomprimeerder en vaker voorkomen dan in de nietstedelijke context. Maar waarom is dat zo? Wat maakt de stad tot stad en wat maakt stedelijkheid uit? En welke concepten en visies liggen hieraan ten grondslag? In dit deel van de module besteden we aandacht aan: x x
Achterhalen van maatschappelijke ontwikkelingen die zich op stedelijk niveau manifesteren. Hoe zijn de bestuurlijke verhoudingen in een stedelijk speelveld geconcentreerd?
De deelnemer staat aan het begin van een traject waarin hij naast het werken in een grootstedelijke context, vooral zichzelf zal leren kennen. Gedurende dit vaardigheidsdeel krijgen de deelnemers de eerste ingrediënten voor het formuleren van hun leerdoelen. In het eerste vaardigheidsblok gaan we in op: Elkaar nog beter leren kennen, Persoonlijke leer- en werkstijl (reflectie), Communicatie en gespreksvaardigheden, Gedragsstijlen en voorkeuren (Insights Discovery) en Persoonlijk Handboek Professionaliteit. Module 2: Kennis, beleid en sturing Het antwoord op veel maatschappelijke ontwikkelingen is doorgaans het maken van beleid om zo de negatieve aspecten ervan bij te sturen. In de tweede module gaan we nader in op de relatie tussen sturing en gemeentelijke beleidsinterventies en de rol van kennis hierin die de gemeentelijke organisatie ter beschikking heeft. Daarnaast is er aandacht voor: x De betekenis van beleid en sturing in een diffuse stedelijke context x Handelen in een meervoudige en complexe werkelijkheid In het vaardigheidsonderdeel besteden we aandacht aan het presenteren van beleid, maar ook van jezelf. We gaan in op communicatieve vaardigheden, het geven van feedback, gedragsbeïnvloeding, assertiviteit en zelfmanagement. Module 3: Management van cultuur en chaos In de derde module richten we de blik weer naar binnen op de gemeentelijke organisatie. Uitgangspunt hierbij is dat de gemeente een bijzondere organisatie is die haar eigen dynamiek en cultuur kent. Manieren van werken, routines en de cultuur van een organisatie in de brede zin structureren in sterke mate het dagelijks handelen van ambtenaren. Tegelijkertijd zijn deze manieren van werken ook hardnekkig; iedereen weet hoe lastig organisatieculturen te veranderen zijn. Een belangrijke vraag is echter of de cultuur van een organisatie ook aansluit op de uitdagingen waarvoor de organisatie zich gesteld ziet.
7
Samen met de deelnemers staan we stil bij: x De dominante cultuur in veel overheidsorganisaties x En hoe de individuele deelnemer zich verhoudt tot veranderingen binnen de context van de eigen gemeentelijke organisatie In dit deel staan onderhandelen, conflicthantering en creativiteit centraal. Inspelen op anderen en de omgeving. Wat betekent veranderen voor je werk als adviseur. Wat zijn de grenzen van de samenwerking. Hoe bereik je je doel? Wat doe je wanneer de onderhandelingen vastlopen en een conflict dreigt? Tijdens dit deel besteden we uitgebreid aandacht aan het managen van eigen en andermans belangen. De deelnemer krijgt bovendien tools aangereikt om meer creativiteit in het werk aan te brengen. Module 4: Publiek leiderschap & innovatie In de stad worden verhalen verteld over de vele veranderingen die zich aldaar voltrekken. Het stadsbestuur vertelt verhalen over waar ze naartoe wil met de stad, wat er goed is aan de stad en wat er veranderd moet worden. De ambtelijke organisatie vertelt verhalen over hoe ze de opgave die daarmee samenhangt meent te moeten invullen. En ook de inwoners van de stad zelf proberen zicht te krijgen op de ontwikkelingen door onderling verhalen uit te wisselen over wat er al dan niet gaande is. Over (het vertellen van) dit soort verhalen gaat deze module onder andere. Verder zal aandacht worden besteed aan het: x Achterhalen waar sprake is van vooral verbale vernieuwing en waar vernieuwing ook daadwerkelijk doorwerkt in de praktijk van het bestuur x Verkennen van noties over leiderschap in grootstedelijke vernieuwing Kort en krachtig argumenteren. Sterke argumenten, overtuigende presentatie en effectief reageren staan centraal bij debatteren, waarin het gaat om persoonlijke overtuigingskracht. De integrale casus die daarop volgt, confronteert de individuele Metropooldeelnemer met zijn vaardigheden. We zetten bewust alternatieve stijlen en nieuwe vaardigheden in.
8
Praktische informatie Aanmelding Geïnteresseerd in deelname aan Metropool? U kunt zich aanmelden bij PBLQ-ROI via het Metropool projectsecretariaat: Mieke Bakker (
[email protected]/ 020 638 7704) Startdata en inschrijving De opleiding begint met een introductiebijeenkomst op 2 maart 2015. De intakegesprekken vinden plaats op 26 januari en 2 februari 2015. Vanaf maart 2015 begint het opleidingstraject. Deze leergang zal in juni 2016 zijn afgerond. Kosten De deelnamekosten bedragen per deelnemer € 18.500,-- (excl. locatiekosten). De locatiekosten zijn geraamd op € 3.850,-- per deelnemer, incl. verblijf in een extern conferentieoord. Afrekening vindt plaats op basis van werkelijk gemaakte kosten. Meer informatie Meer informatie vindt u op www.nsob.nl/metropool en www.pblq.nl/roi Voor vragen over de leergang kunt u ook terecht bij het leermanagement: drs. Theo Knoester (
[email protected] / 06 51520208) en drs. Nancy Chin-A-Fat (
[email protected] /070 302 4935).
9
NSOB Lange Voorhout 17 2514 EB Den Haag
PBLQ ROI | voor een sterke publieke sector LWdZ[If_[][bijhWWj'( (+'.;J:[d>WW]
t f e w
t f e w
(070) 30 24 910 (070) 30 24 911
[email protected] www.nsob.nl
(070) 376 36 )& (070) 363 43 98
[email protected] www.pblq.nl/roi
