Mentale
Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie LFPZ,Zeeland, 11 juni 2009 Jan Auke Walburg
Principes van positieve psychologie • Bestudering positieve subjectieve ervaringen en constructieve cognities. • Positieve kenmerken van mensen. • Positieve kenmerken gemeenschappen. • Centrale vraagstelling: welke positieve menselijke krachten beschermen tegen psychische stoornissen?
Bevindingen vanuit de positieve psychologie
Definitie mentaal vermogen Mentaal vermogen • capaciteit om potentieel te ontwikkelen, productief en creatief te zijn, positieve relaties op te bouwen en problemen op te lossen • cognitief: flexibiliteit en leervermogen • emotioneel: veerkracht en hanteren stress • sociaal: sociale vaardigheden met als gevolg: Welbevinden of geluk • cognitief: positieve beoordeling van leven als geheel • emotioneel: plezierig gevoel
Psychisch gezond
Definitie WHO Geen stoornis en welbevinden
Psychische stoornis en welbevinden
Welbevinden
Onwelbevinden
Psychische stoornis en onwelbevinden
Geen stoornis en onwelbevinden Psychisch ongezond
Wat bepaalt welbevinden? • Omstandigheden • Erfelijkheid • Eigen ruimte
: 10 tot 15 % : 40 tot 50 % : ±40 %
Basislijn van welbevinden
Wat bevordert welbevinden? 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Positief en optimistisch denken Leven vanuit een missie Bewust leven en genieten Interactie met anderen Gezonde leefstijl Geluk delen
MENTAAL VERMOGEN IN DE LEVENSLOOP, GEZONDHEIDSMANAGEMENT Naar Beddington e.a., 2008 Positieve invloed
Mentaal Vermogen
Negatieve invloed
Angst Optimisme Depressie Sociale Druk Chronische uitsluiting Missie Weerstaan Bewust leven ziekten Jeugdtrauma Sociale Sociaal actief betrokkenheid Gezonde leefstijl Ondersteunen Geluk delen de en uitdagende Vroege opleiding Stress
Stress
Optimisme Eigen Missie inrichting Bewust leven werk Ontwikkeling Sociaal actief Gezonde Werken met leefstijl anderen Ruimtegevend Geluk delen leiderschap Aansprekende missie
Verspilling van mentale vermogens
Goede opvoeding Vroege ervaring Tabak Slechte voeding Alcohol/Drug s
Vroege LeerFoetale invloeden ontwikkelin vermogen g
Zelfvertrouwe n Opleiding Sociale omgeving
Genetisch uitrusting
Prenataal Vroege jeugd (0-4)Kind (5-12)
Adolescent
Levensloop
Cognitieve weerbaarhei d en vaardigheid en
Volwassen
Cognitieve reserve
Positieve invloed
Mentaal Vermogen
Negatieve invloed
Trimbos-instituut 2009 11
Positieve invloed
Mentaal Vermogen
Negatieve invloed
Trimbos-instituut 2009 15
Positieve invloed
Mentaal Vermogen
Negatieve invloed
Trimbos-instituut 2009 17
Positieve psychologe en de forensische psychiatrie • Preventie • Maatschappelijk herstel • Behandeling
Preventie
MATIGE – ERNSTIGE DELINGQUENTIE
VANDALISME
Sla
Koppig gedrag Trimbos-instituut 2007 20
PAD AUTORITEITSCONFLICT (voor het 12e jaar)
s
Opstandigheid/ ongehoorzaamheid
NIET-ERNSTIG HEIMELIJK GEDRAG
loo
GezagsAUTHORITY ontwijking AVOIDANCE
ffe r
OPENLIJK PAD
FYSIEKE CONFRONTA TIES
ERNSTIGE DELINQUENTIE
ch to
LICHTE AGRESSIE
GEWELD
n de ste en rko em fe en tof To c h sla
To sla ene c h me to n ffe de rk os te n
Slachtofferkosten en ontwikkelingspaden
HEIMELIJK PAD (voor het 15e jaar)
Twee typen besmettingsprocessen 1)
Verticale besmetting van ouders naar kinderen – gedragsmodellering – opvoedingspraktijken – erfelijkheid – partnerkeuze (selectieve koppeling) 2) Horizontale besmetting via sociale contacten met broers/zussen en leeftijdgenoten: – gedragsmodellering – afwijzing – slachtofferrol, en – samen misdrijven plegen (co-offending) Trimbos-instituut 2007 21
Aanbevelingen voor preventieve interventies: 1.
2.
3. 4.
Voorkomen dat oppositionele kinderen in hun vroege jeugd gedragsproblemen ontwikkelen en hen prosociale vaardigheden bijbrengen (doelgroep: kinderen van antisociale ouders of kinderen met antisociale broers/zussen). Voorkomen dat gedragsproblemen bij jongeren die kil/gevoelloos gedrag vertonen, escaleren tot een antisociale persoonlijkheidsstoornis en hen prosociale vaardigheden bijbrengen. Reduceer verticale, intergenerationele overdracht van oppositioneel/opstandig gedrag, gedragsproblemen, antisociale persoonlijkheidsstoornis en ernstige delinquentie. Reduceer de horizontale overdracht van deze problemen via contact met broers/zussen en leeftijdgenoten die afwijkend gedrag vertonen.
Trimbos-instituut 2007 22
Maatschappelijke integratie • Persoonlijk: herstelbeweging • Maarschappelijk: integratie.
Behandeling
Behandeling • • • • • • •
Versterken veerkracht (Rutter) Positieve psychologie(Seligman) Solution focussed therapy(Kim Berg) Good lives model (Ward) Contextuele factoren Kwaliteit van leven(Bouman) Positive behavior support(Heinsen)
De kosten en baten van verschillende benaderingen van delinquent gedrag bij jongeren (schattingen van instituties) “break-even” lijn waar kosten en baten met elkaar in balans zijn.
$13.45
multi-systemische therapie functionele gezinstherapie afleiding/begeleiding (mentor) jeugdopvoedkampen intensieve proeftijd intensief voorwaardelijk
$10.99 $3.36 $0.26 $ 0.00 $0.00
Bron: Vergelijkend kostenonderzoek, 1999
-$5
Trimbos-instituut 2007 26
Dollars aan baten per dollar programmakosten (1998)
-$0
+$5
+$10
Meer aandacht voor beschermende factoren. • Evenwichtiger risico schatting • Vollediger blik op patient • Meer motiverend voor hulpverlener en patiënt • Uitgangspunt behandel doelen( wat werkt?)
Beschermende factoren in forensische psychiatrie • Zijn er beschermende factoren voor kans op geweld? • Zijn die het tegenovergestelde van risicofactoren? • Hoe beïnvloeden beschermende factoren het risico op toekomstig geweld
Opnemen van sterke punten in assessment • Overleving: wat is effectief geweest? • Steun: wie hebben gesteund en begrepen en geinspireerd • Positieve toekomst: persoonlijke missie • Anderen: wat kunnen anderen zeggen over positieve punten • Positief verleden: waar ging het waarom goed?
behandelmethodieken • Leren positief te denken • Levensmissie en levensplanning (Acceptance and commitmentplanning) • Opbouw sociale vaardigheden • Leefstijltraining • Hoop, altruïsme, vergeving.
personeel • • • • •
Eigen inrichting werk Ruimte voor ontwikkeling Maatschappelijke missie Toegewijd team Positieve stijl van leidinggeven en persoonlijke aandacht
• Acceptatie, hoop, vergeving
Conclusies • Positieve psychologie is weinig geëxploreerd terrein in forensische psychiatrie • Duidelijke aanknopingspunten bij preventie • Duidelijk aanknopingspunten bij maatschappelijk herstel • Mogelijkheden in behandeling • Onderzoek nodig naar aard, werking en beïnvloeding beschermende factoren
Dank voor uw aandacht!
•
[email protected]
