Mensen gevraagd. Mensen gevraagd, er worden mensen gevraagd, dringend mensen gevraagd, mensen temidden van mensen gevraagd

30ste jaargang nr. 5

zaterdag 18 april 2015

Verschijnt 16x per jaar

Mensen gevraagd

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

Mensen gevraagd om de vrede te leren waar geweld door de eeuwen model heeft gestaan, mensen gevraagd die wegen markeren waarop alles wat leven heeft verder kan gaan.

Mensen gevraagd om hun stem te verheffen verontrust door een wapen dat niemand ontziet, mensen die helder de waarheid beseffen dat wie mikt op een ander zichzelf ook beschiet.

Mensen gevraagd om hun nek uit te steken voor een andere tijd en een nieuwe moraal, mensen om ijzer met handen te breken ook al lijkt het ondoenlijk en paradoxaal.

Mensen gevraagd, er worden mensen gevraagd, dringend mensen gevraagd, mensen temidden van mensen gevraagd.

Mensen gevraagd om de noodklok te luiden en om tegen de waanzin de straat op te gaan, mensen gevraagd om de tekens te duiden die alleen nog moedwillig zijn mis te verstaan.

Mensen gevraagd die in naam van de vrede voor behoud van de aarde en al wat leeft, wapens het liefst tot een ploeg willen smeden voor de oogst die aan allen weer overvloed geeft.

Coen Poort

(Uit: Medemens, Kerk in Actie 2009)

1

Colofon Kerkperspectief

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem verschijnt 16x per jaar

Kopijdatum: op Koningsdag maandag 27 april - 18.00 uur. Kopij voor Kerkperspectief nr. 6 (van 9 - 30 mei 2015 Hemelvaart/Pinksteren) mailen naar: [email protected]

Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Elsje Pot (tel.026-3637338), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out). Freelancer: Bertrand Hoek.

Abonnementen

Wim van Woerkens, telefoon: 026–3811103 e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164

Adverteren in Kerkperspectief

Info: Wim van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected] Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.

Van de redactie

Op 30 april is Willem-Alexander twee jaar koning. Zijn vader zou trots op hem zijn geweest: ‘Wat doet ie het goed hè!’ Daarom een vrolijke voorkant van dit blad: het koninklijk paar tijdens de kennismaking met Arnhem op 30 mei 2013. Maar in dit nummer is er ook aandacht voor 70 jaar leven in een vrij land. Het betekent nogal wat! Er zijn in de komende weken veel momenten waarop u het einde van de oorlog kunt gedenken. Op de pagina’s 6 en 7 vindt u hierover informatie. Yolanda Voorhaar kijkt in Voor het voetlicht terug op de afgelopen tijd van Passie en Pasen. Het verhaal gaat door, in welke vorm dan ook. “Ik ben blij met de kerk”, zegt ze. Jan Liebeton, voorzitter van de Algemene Kerkenraad, laat weten dat er achter de schermen veel werk wordt verricht om de nieuwe opzet de goede kant op te duwen. De eerste taakgroepleden worden geïnstalleerd, er is een convenant overeen gekomen met de Parkstraatgemeente en er is een pionier gevonden voor het werk in Schuytgraaf: Evert Brink. Allemaal positieve ontwikkelingen waarvoor veel werk is verricht. Daarna bent u aan zet: in Werk in uitvoering vraagt Elsje Pot aan u waar u in het nieuwe seizoen behoefte aan heeft als het gaat om de zeer diverse activiteiten die de kerk kan organiseren. Magda Hazeleger schrijft over de inspirerende dag van het Grote Steden Beraad over: Kerk en Evenement. “Wat willen we eigenlijk met die evenementen? Wat is de waarde ervan voor onze kerk en onze stad?” Ze heeft voor Arnhem-Zuid al veel activiteiten georganiseerd waarvan er vele een vervolg zullen krijgen. Het is voor ons jammer dat ze ons per 1 mei gaat verlaten, maar we wensen haar in haar nieuwe werkomgeving weer veel inspiratie en succes. Bedankt voor alles! Zo heeft dit nummer artikelen en gedichten van verdriet en van hoop, van gedenken en vieren, van plezier rond Koningsdag en ingetogenheid tijdens de Holocaust cantata of het herdenkingsconcert Behind the Lines, beide op 4 mei. En op pagina 11 staat nog een klein stukje uit het dagboek van H.J. Tiemens Sr. in de laatste weken van de oorlog. We wensen u zonnige en gedenkwaardige dagen toe. Hartelijke groeten, ook namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart, eindredactie.

Op de foto op de achterkant van dit blad staat het oorlogsmonument, de Gedenkzuil ‘40-’45, in Elden. Een monument ter herinnering aan een veertigtal Eldenaren die tijdens de Tweede Wereldoorlog het leven verloren. De maker van het monument is Albert Termote uit België.

Data Kerkperspectief 2015

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2014. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem. 2



Nr. 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Kopijdatum 27 april 18 mei 8 juni 29 juni 3 augustus 24 augustus 14 september 5 oktober 26 oktober 16 november 7 december

Verschijningsdatum 9 mei He - Pi 30 mei 20 juni 11 juli vakantie 15 augustus zomer 5 september startzondag 26 september 17 oktober 7 november 28 november Advent 19 december Kerst

Voor het voetlicht Een ijzersterk verhaal

Soms krijg je het gevoel dat je niet meer hardop mag zeggen, maar ik doe het toch: ik ben blij met de kerk. Ik zou de kerk, de gemeente van Christus niet kunnen missen in mijn leven. Want hoezeer ook gekenmerkt door teleurstelling om de krimp die landelijk, plaatselijk en in de wijk doorzet, het is nog altijd de wereldwijde, veelkleurige gemeenschap van mensen, die zich aangesproken weet door het verhaal van Jezus Christus. We hebben als kerk een verhaal te vertellen dat al eeuwenlang kracht uitstraalt en mensen bemoedigt en troost. Een verhaal dat licht brengt in mensenlevens.

Pasen en Passie

Nu ik dit schrijf, hebben we net de Paascyclus achter de rug. Dat altijd weer indrukwekkende verhaal van leven, lijden, sterven en opstanding van Jezus. De bevestiging van Gods liefde en trouw aan zijn geliefde zoon, aan ons allen. De vreugde, dat het -na de diepte van het lijden- Pasen werd. Het is een verhaal dat blijft spreken. In onze kerken. In diensten die cirkelen rond het geheim van het geloof.

Maar ook in andere vormen

Hoewel een paar jaar geleden wat sceptisch begonnen, kijk ik nu alweer een paar jaar geboeid naar The Passion. Het verhaal van Passie en Pasen in verband gebracht met moderne muziek en op straat vertolkt. Het raakt me. Allereerst het verhaal zelf. Maar ook, dat zoveel mensen erin participeren en zich door het verhaal laten raken. Het was dit keer in Enschede. De stad waar een grote gemeenschap van Syrisch-orthodoxe christenen woont. Eén van hen liep mee en droeg mee aan het kruis dat door de stad werd gevoerd. Wat is er meer nodig om te voelen, hoe Christus de eeuwen door telkens opnieuw gekruisigd wordt overal waar mensen vervolgd en gemarteld worden? En dan: altijd weer ontroerend, de Mattheus- of Johannespassie van Bach of andere componisten. Klanken die je zo zeer eigen zijn geworden, dat ik ze vaak al hoor als de teksten gelezen worden. Op televisie was er een uitvoering in de Nederlandse vertaling van Ria Borkent. De aria Erbarme dich had ze vertaald met: Omarm mij toch, o God. Het verlangen door Gods liefde geraakt te worden, ook in het diepste verdriet, hoe herkenbaar is het….

De Bijbel: een sterk verhaal

Week in week uit gaat in kerken de Bijbel open. Wordt het verhaal doorverteld. Een verhaal waarmee je verder kunt. Natuurlijk, niet alles is altijd meteen duidelijk. Soms is er uitleg bij nodig. In de kerk, door boeken, door catechese, door... noem het maar op. Bijna iedereen weet wel een verhaal te noemen, waaraan je steun hebt gehad in je leven. Probeert u het maar eens: welk verhaal heeft u geraakt in uw leven? Misschien ook wel meer dan een verhaal. Ik herinner me, dat ik ooit een keer aan een jongere die het erg moeilijk had in haar thuissituatie en al heel jong noodgedwongen op eigen benen kwam te staan, heel onzeker was en

In deze rubriek laten predikanten en andere kerkleden iets zien van wat hen bezighoudt en wat ze graag met de kerkleden Arnhem-breed willen delen. een laag zelfbeeld had door alles wat ze meegemaakt had, het verhaal vanuit de kinderbijbel van Nico ter Linden doorgegeven heb. Jezus zegent daar de kinderen, terwijl de leerlingen hen eigenlijk bij hem weg willen houden. En bij dat zegenen zegt hij dan tegen hen: Jij bent een prachtig kind van God. Zul je dat nooit vergeten, ook niet als je groot bent? We zijn allemaal prachtige kinderen van God, door hem geliefd. Dat is wat we uit de Bijbel mogen horen. Is dat niet de moeite waard om door te geven? In de kerkdienst, maar ook in al die andere situaties waarin mensen elkaar ontmoeten. Er is een verhaal dat we mogen koesteren. In oude en nieuwe vormen. In experimenten, die niet altijd iedereen zullen aanspreken, die aan de vertrouwde vormen gehecht zijn, maar misschien weer nieuwe mensen aantrekken. Maar de kostbaarheid van het verhaal vraagt, dat we creatief naar vormen blijven zoeken om het door te vertellen. Creatief en blijmoedig, in het vertrouwen, dat een verhaal dat al eeuwen heeft overleefd, telkens weer mensen zal vinden die erdoor worden aangesproken.

Yolanda Voorhaar

Dietrich Bonhoeffer 1906-1945

Bonhoeffer was een Duitse protestantse theoloog, die voor zijn verzet tegen Hitler de doodstraf kreeg. Na een gevangenschap van bijna twee jaar werd hij op 9 april 1945 opgehangen in kamp Flossenburg. Hij was een moedig en inspirerend mens, en had uitgesproken opvattingen over de plaats van het christendom in de moderne wereld. Zijn brieven aan zijn vriend Eberhard Bethge bevatten passages waarin hij het wezen en de toekomst van het christendom fundamenteel begint te doordenken. Wat Bonhoeffer toen al zag gebeuren, was dat het ‘religieuze christendom’ niet meer paste bij de tijd. Het was bezig te verdwijnen, en dat was maar goed ook! Hij bedoelt het christendom, waarin God wordt gezien als een ‘Deus-ex-machina’, een God die ineens ingrijpen kan. Van zo'n God verwachten we dat hij de narigheid en ellende van ons mensen op komt lossen. De veelgehoorde opmerking "Als er een God was, zou hij dit niet toelaten" hanteert zo'n godsbeeld. Die tijd is volgens Bonhoeffer voorbij. Wij staan aan het begin van een omwenteling naar het a-religieuze christendom. Daarin is God geen held, die de ellende van de mensen opknapt, maar een God die zich heeft laten zien als een lijdende dienaar. "Ik zou van God willen spreken, niet aan de grenzen van het leven maar in het centrum. Niet bij zwakheid maar bij kracht, dus niet bij dood en schuld maar bij het leven en het goede van de mens. Aan de grenzen lijkt het mij beter te zwijgen en het onoplosbare onopgelost te laten. Geloof in de opstanding is geen oplossing van het probleem dood." Klaas Eldering (schreef deze tekst op 9 april op Facebook). 3

De eerste dag Zondag 19 april: Hooglied 1: 1-8

Met Pasen is de alternatieve lezing uit het Hooglied gestart, die doorloopt tot en met Pinksteren. Het Hooglied is altijd een wat problematisch bijbelboek geweest. Immers, veel passages laten aan duidelijkheid niets te wensen over – bijvoorbeeld het begin van de lezing van zondag 19 april.

Laat hij mij kussen, laat zijn mond mij kussen! Jouw liefde is zoeter dan wijn, zoet is de geur van je huid. In de tijd dat de canon, dat is de volgorde van de bijbelboeken werd bepaald en ook werd beslist welke boeken er wél en welke er níet in thuishoorden, heeft het Hooglied het maar ternauwernood gered. Zulke 'plastische' uitingen van liefde, hoorden die wel thuis in de Bijbel? Gelukkig heeft het Hooglied uiteindelijk haar plaats gekregen in de Geschriften van de Tenach, het Oude Testament. Want waarom lezen we in 2015 nog steeds uit de Bijbel? Omdat die over ons gaat, over het hier en nu. En door alle tijden heen en dus ook nu, worden mensen hartstochtelijk verliefd en kunnen alleen nog maar aan elkaar denken… Er is niets nieuws onder de zon, zei Prediker, maar voor elke verliefde is haar of zijn verliefdheid nieuw als de eerste dag, is er nog niemand ooit zó verliefd geweest en weet zij of hij zeker dat hij of zij ooit nog zó verliefd zal worden….

Zondag 26 april: Hooglied 2: 8-17 Hoor! Mijn lief! Kijk! Hij komt, springend over de bergen, dansend over de heuvels…

De liefde verandert alles. De wereld, je leven, alles krijgt een andere kleur, een andere smaak, een andere toon – en ín alles en dóór alles zie je steeds je geliefde. Zo wordt deze passage uit Hooglied 2 in een eigentijds gedicht geparafraseerd:

Hoor! Kijk! Luister met mijn oren, kijk met mijn ogen! Sinds ik weet hoe hartstochtelijk ik bemind ben, zie ik in alles mijn Liefste dansend dichterbij komen. Het is alsof ik een stem hoor die mij uit mijn doodsslaap wekt: ‘Meisje, sta op! Verjaag je boze dromen. Laat je illusies los. Leef!’ Zal ik uit mijn schuilplaats tevoorschijn komen? Zal ik…. zal ik…? De liefde zegt dat ik in haar licht de wereld nieuw zal zien. Wat eerst koud leek en grijs, blijkt vol kleur en leven te zijn. De liefde vraagt om onderscheiding: behoed wat haar tot bloei brengt, vang weg wat haar bedreigt. Intimiteit vraagt om beschutting. Daarom houden geliefden van de nacht. Mijn Liefste, als het licht wordt, berg je dan voor de ogen van nieuwsgierige mensen die altijd meteen hun oordeel klaar hebben…

Zondag 3 mei 2015: Hooglied 2: 1-7 Als een lelie tussen de distels, zo is mijn vriendin tussen de meisjes. Als een appelboom tussen de bomen van het bos, zo is mijn lief tussen de jongens.

Het Hooglied kent verschillende tradities van uitleg. In de middeleeuwen was de zgn. allegorische uitleg gangbaar, waarin het hele boek Hooglied werd opgevat als beeldspraak. Dat betekende in het jodendom dat het Hooglied geïnterpreteerd werd als een allegorie over de liefde tussen God en Israel, en binnen het christendom als een allegorie over de liefde tussen Jezus Christus en de kerk (en de kerk is dan de gemeenschap van allen die in Jezus Christus geloven). Het Hooglied laat zich zeker zo lezen, maar ik moet dan altijd denken aan het prachtige beeld van de 'Extase van de heilige 4

Theresia' van de kunstenaar Bernini, die in de basiliek Santa Maria della Vittoria in Rome staat. De engel heeft Theresia’s hart doorboord met een pijl (hij heeft hem in zijn hand) en laat haar achter 'in vuur en vlam door Gods liefde'. Theresia lijkt als het ware opgetild te worden door de kracht van haar extase, het beeld is ongekend realistisch. Natuurlijk deed dit kunstwerk, net zoals het Hooglied, veel stof opwaaien omdat het zo 'plastisch' was. Maar andermaal: waarom lezen we de Bijbel nog steeds in 2015? Omdat die over ons gaat – over onze ervaringen met God, met de liefde, die je hele wezen lijkt te veranderen, die lichaam en ziel aangaat… Wellicht geeft deze doorgaande lezing uit het Hooglied wel stof tot gesprek met onze pubers, binnen en buiten de kerk, als zij voor het eerst zó verliefd zijn…

Mocht je de liefde zien ontluiken, loop dan niet op haar groei vooruit. Gun de liefde haar eigen tempo. Zij doet toch wat zij wil. Niet wat jij wil.

ds. Marieke Fernhout

Alle Zeven Dagen zaterdag zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag maandag dinsdag

18 april 19 april 20 april 21 april 22 april 23 april 24 april 25 april 26 april 27 april 28 april 29 april 30 april 1 mei 2 mei 3 mei 4 mei 5 mei 6 mei 7 mei 8 mei 9 mei 10 mei 11 mei 12 mei

Micha 3:5-12 Micha 4:1-8 Micha 4:9-14 Psalm 98 1 Johannes 1:1-10 1 Johannes 2:1-11 1 Johannes 2:12-17 1 Johannes 2:18-29 1 Johannes 3:1-10 1 Johannes 3:11-24 Psalm 23 Hooglied 1:1-7 Hooglied 1:8-17 Psalm 104:1-15 Psalm 104:16-35 Hooglied 2:1-7 Hooglied 2:8-15 Hooglied 2:16–3:5 Hooglied 3:6-11 Hooglied 4:1-11 Hooglied 4:12–5:1 Psalm 33 1 Johannes 4:1-10 1 Johannes 4:11-21 1 Johannes 5:1-12

Nieuws uit de Algemene Kerkenraad De pionier in Schuytgraaf is gevonden

De landelijke kerk helpt plaatselijke gemeente bij het opzetten van vernieuwende vormen van kerk zijn; zogenaamde pioniersplekken. Zie www.protestantsekerk.nl/missionair/ pionieren . U heeft al eerder over de plannen kunnen lezen. Als verkenner is Magda Hazeleger een aantal maanden actief geweest en zij heeft samen met enkele betrokken inwoners van Schuytgraaf de landelijke erkenning en ondersteuning voor de pioniersplek weten te realiseren. In Arnhem starten we in april met een pioniersplek in Schuytgraaf. Eindelijk kunnen we van start. De exacte datum is op het schrijven van dit stuk nog niet bekend, maar gedacht moet worden aan de laatste week van april. Na een intensieve sollicitatieronde, met grote inbreng van betrokken bewoners uit Schuytgraaf, is Evert Brink als toekomstig pionier naar voren gekomen. Evert woont nu in Groningen en wil eerst verhuizen naar Arnhem voordat hij aan de gang gaat. In een volgend nummer van Kerkperspectief zal hij nader worden voorgesteld. Het doel van de pionier is om in aansluiting op de behoeften van de inwoners van Schuytgraaf vormen van gemeenschapszin te ontwikkelen rondom het woord van God en Jezus. Dat klinkt nu nog erg breed, maar zal de komende periode in overleg tussen de pionier, de bewoners en de landelijke en plaatselijke kerk concreter worden uitgewerkt. Om te benadrukken dat Evert dit werk doet als onderdeel van onze Protestantse Gemeente Arnhem zal hij waarschijnlijk op 17 mei in een dienst in de Eusebiuskerk worden ingezegend. Ook hierover in een volgend nummer meer.

De Vrijzinnig Protestanten worden opnieuw onderdeel van de Protestantse Gemeente Arnhem Afgelopen periode hebben we de officiële papieren ontvangen waarmee de Vereniging Vrijzinnig ProtestantenArnhem (VVP-A) een zgn.´Wijkgemeente van Bijzondere Aard´ van onze Protestantse Gemeente Arnhem wordt. Samen met de Remonstrantse Broederschap vormen zij de Parkstraatgemeente. Vanwege het ontbreken van een kerkelijke status konden de Vrijzinnig Protestanten geen typische ‘kerkzaken’ doen; zij konden geen ouderlingen of diakenen aanwijzen uit hun midden, ze konden geen predikant beroepen etc. Het is fijn dat dit nu weer is hersteld en op zondag 26 april zal in een bijzondere dienst in de Parkstraatgemeente dit moment worden gevierd. U bent allen van harte welkom. In het deel van Kerkperspectief van de Parkstraatgemeente leest u hier nog meer over. Zie pagina 22.

Installatie taakgroepleden 19 april in de Eusebiuskerk Het is dan eindelijk zo ver; de eerste taakgroepleden kunnen worden geïnstalleerd. Dat zal eerst gebeuren voor de taakgroep Communicatie. Het gaat om Elze Sennema, Bertrand Hoek, Joost Viejou en ds. Elsje Pot. Om te benadrukken dat zij hun werk gaan verrichten voor onze kerk in heel Arnhem zullen zij worden geïnstalleerd in een dienst in de Eusebiuskerk. Dat zal komende zondag 19 april zijn. Voor deze gedenkwaardige gebeurtenis bent u van harte uitgenodigd.

Uitnodiging Feest van Veelkleurigheid

Leven in Schuytgraaf (LiS) is een initiatief vanuit de Koepelkerk (Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt) en de Kruiskerk (Christelijk Gereformeerde Kerk/Nederlands Gereformeerde Kerk), wat 5 jaar geleden is begonnen. Om hierbij stil te staan, organiseren zij op 10 mei in de Rijnhal een grote gezamenlijke viering. Hiervoor zijn alle kerken van harte uitgenodigd, ook de PGA en haar leden. Dus u. Het doel van de viering wordt omschreven als: (1)Samen als christenen vieren dat we leven en onze God goed is. (2) samen dit in verscheidenheid én eenheid doen zoals Jezus zelf bad en (3) samen met zovelen te zijn dat dit een positief uitstralend effect heeft in Arnhem en daarbuiten. U zult hier via verschillende media vast meer van horen. De band van onze gemeente met LiS bestaat erin dat wij in Schuytgraaf samen willen optrekken. Iets waar we het afgelopen jaar al mee zijn gestart. Als aanvulling en alternatief voor elkaar. We hopen zo samen een pluriform christelijk geluid in Schuytgraaf te kunnen laten horen.

Jan Liebeton, voorzitter Algemene Kerkenraad

Grote Steden Beraad

Op 20 maart heeft een delegatie van de AK en een aantal predikanten deelgenomen aan de voorjaarsconferentie van het Grote Steden Beraad: Kerk en Evenement. Met een flink aantal anderen, uit andere grote steden, hebben we nagedacht over de rol van evenementen in de stad. Ook de PGA in Arnhem organiseert een aantal evenementen. Door onze deelname aan deze middag maakten we even pas op de plaats door ons te bezinnen op de vraag wat we nu eigenlijk beogen. Wat willen we eigenlijk met die evenementen? Wat is de waarde ervan voor onze kerk en onze stad? Wordt het een trend om als protestantse gemeenten evenementen te organiseren voor niet kerkelijken? Wat is de waarde voor de eigen (wijk-) gemeente om dergelijke vaak tijdsintensieve evenementen te organiseren? Ds. Ronelle Sonnenberg (geprovomoveerd op het terrein van ‘Jongeren en Events’) gaf een lezing waarin diepgaand, verfrissend en inspirerend over deze vragen werd nagedacht. Het gaf de aanwezigen een denkkader en vragen om mee aan het werk te gaan. We hebben ons verdeeld over de workshops: - De Kerkennacht: waarom organiseren we dat en wat levert het op? - de Preek van de Leek: waarom zou je dat organiseren? En voor wie? - Feest van de Geest, een evenement tussen Hemelvaart en Pinksteren rond kunst - Nacht van de Hoop, een ontmoeting in de nacht voor Pasen, gericht op 20-ers en 30-ers, wat brengt het teweeg en zou dat zelf te organiseren zijn? We waren allemaal erg enthousiast over de workshop die we gevolgd hadden. Inspirerende ideeën, enthousiaste mensen en zinvolle reflectie op het ‘hoe’, ‘wat’ en vooral het ‘waarom’ van een evenement. Na de Pasen gaan de bezoekers van deze conferentie met elkaar om de tafel zitten om te bespreken hoe we in Arnhem aan de slag kunnen met wat we geleerd hebben van deze dag. U hoort daar nog van! Magda Hazeleger 5

Actualiteiten - Agenda Eusebiuskerk en taakgroep

In de vorige Kerkperspectief heeft u al over de viering van 19 april in de Eusebiuskerk kunnen lezen. In deze viering zal ook een begin gemaakt worden met de installatie van de taakgroepen. In ieder geval worden de leden van de taakgroep Communicatie in deze viering aan u voorgesteld en officieel als leden van deze taakgroep geïnstalleerd. De andere taakgroepen moeten nog wat op stoom komen, het is nog niet helemaal duidelijk of daar in dezelfde viering ook een begin mee gemaakt kan worden. De voorganger in deze viering is ds. Monique Maan, de wijkpredikant van de Diaconessenkerk en de viering begint om 10.15 uur. Medewerking wordt verleend door het x-tet van de Diaconessenkerk en het orgel wordt bespeeld door Jack Blok.

Herdenkingsconcert 4 mei: Behind the lines

Op maandag 4 mei organiseert de Arnhemsche Federatie van Muziekgezelschappen, in opdracht van de Stichting Viering Nationale Feest- en Gedenkdagen Arnhem, het herdenkingsconcert ‘Behind the lines’ in de Eusebiuskerk ter gelegenheid van de 70e herdenking op 4 mei. Onder leiding van dirigent Joop Boerstoel verzorgt Philharmonie Gelre de muziek en komt de vocale bijdrage van het Gelders Opera- en Operette Gezelschap. Het koor vertelt het verhaal van ‘frank’ (dit betekent in het Engels eerlijk, openhartig, onbevangen) en er wordt geconstateerd dat de geliefden van de soldaten hen letterlijk en figuurlijk niet konden volgen. De vrouwen hebben geen idee van de gruwelijkheden die de soldaten hebben meegemaakt. De regie is in handen van Adriaan Luteijn (Introdans), die samen met Karin Lambrechtse verantwoordelijk is voor de choreografieën die uitgevoerd worden door één danser en drie danseressen van de opleiding Dans van het MBO Rijn IJssel. Maandag 4 mei, aanvang 20.30 uur in de Eusebiuskerk, aansluitend aan de stille omgang en de kranslegging. Toegang gratis.

Gera bezoekt Arnhem 1-6 mei

Vrijdag 1 mei ontvangt de werkgroep STIOC (Stedelijke Internationale Oecumenische Contacten) van de RvK Arnhem 13 gasten uit Gera. Gera is een van de partnersteden van Arnhem. Het ligt in het voormalige Oost-Duitsland. Onze gasten komen aan het eind van de middag met de trein in Arnhem aan. Gelukkig hebben we weer 9 families in onze stad bereid gevonden om onze gasten tot 6 mei gastvrijheid te verlenen. Het bezoek is geconcentreerd rond 70 jaar bevrijding, de dodenherdenking en de kranslegging in het centrum van Arnhem. Onze gasten zullen aanwezig zijn bij de interreligieuze viering op 4 mei om 18.30 uur in de Walburgiskerk en waarschijnlijk ook bij het herdenkingsconcert “Behind the Lines” om 20.30 uur in de Eusebiuskerk. Verder zijn er gedurende hun verblijf enkele bijeenkomsten in de Bethlehemkerk over de thema’s Herdenken en Compassie. Er is een stadswandeling en een bezoek aan de toren van de Eusebiuskerk. Meer informatie over het bezoek en het programma volgt in het Bulletin dat 30 april verschijnt en op de website: www.rvkarnhem.nl 6

- 70 Jaar Zingen in Vrijheid Het Arnhems Oratoriumkoor zingt het Requiem van Mozart

Op zondagmiddag 26 april geeft het Arnhems Oratoriumkoor een uniek concert in de Walburgiskerk. In samenwerking met diverse culturele organisaties biedt het koor die middag een programma dat in het teken staat van 70 jaar Zingen in Vrijheid. Het AOK draagt met dit concert bij aan de viering van 70 jaar bevrijding. Het AOK zal het Requiem van Mozart uitvoeren: een groots en bekend werk, maar bovenal een muziekstuk waarin herdenken centraal staat en waarin de hoop op een betere toekomst in prachtige en ontroerende muziek wordt ‘verteld’. Het koor wordt hierbij begeleid door het Nederlands Begeleidingsorkest en de solopartijen worden gezongen door solisten uit de geallieerde landen: Lauren Armishaw (sopraan), Véronique Lamers (alt), Scott Wellstead (tenor) en Martijn Sanders (bas). Bovendien is het koor voor deze speciale uitvoering uitgebreid met jongeren van de Vrijeschool Zutphen VO. Het concert staat onder leiding van de dirigent van het koor, Alexander Geluk. Voorafgaand aan de uitvoering van het Requiem is er een kort programma waarin stilgestaan wordt bij het herdenkingskarakter van dit concert. Burgemeester Kaiser van Arnhem zal een korte toespraak houden over het motto van het concert, acteur en oud-lid van het koor Jan Verhoeven draagt een gedicht voor en het orkest speelt het Adagio for Strings van Samuel Barber. Daarnaast is in de gangen van de Walburgiskerk een fototentoonstelling te zien over de bevrijding en wederopbouw van Arnhem. Het koor werkt hiertoe samen met het Airborne museum in Oosterbeek, het Trolleybus museum en met de Eusebiusparochie. Het concert vindt op 26 april plaats in de Walburgiskerk, Sint Walburgisplein 1, Arnhem. De kerk is geopend vanaf 13.20 uur. Het concert begint om 14.00 uur. Zie verder www.arnhemsoratoriumkoor.nl Marijke van Ruijven,secretaris AOK

De ‘Holocaust cantata’ door Nomen Nescio

In 2015 is het 70 jaar geleden, dat de Tweede Wereldoorlog eindigde. In dit kader vinden in Arnhem verschillende extra evenementen plaats rondom de dodenherdenking op 4 mei. Kamerkoor Nomen Nescio (al 33 jaar een Arnhems kamerkoor) wil in het kader van deze speciale herdenking ‘De Holocaust cantata’ ten gehore brengen. Deze cantate, bestaande uit gezongen en gesproken teksten, is een zeer indrukwekkend geheel. De teksten zijn geschreven door gevangenen in de concentratiekampen en op muziek gezet door Donald McCullough. Onze dirigent, Marja Stoter is in de zomer van 2013 in Theresiënstadt geweest en met deze cantate in aanraking gekomen. Zij was hiervan zo onder de indruk, dat zij dit werk wilde gaan uitvoeren. Nomen Nescio gaat deze cantate uitvoeren: op 3 mei om 15.30 uur in de Dorpskerk in Rheden en op 4 mei om 20.30 uur in de Walburgiskerk in Arnhem. De toegang is gratis. Muziekcommissie Nomen Nescio www.koornomennescio.nl/concerten.html

Werk in uitvoering Wat gaan we doen?

Het voorjaar is de periode dat er in de kerk wordt nagedacht over wat er na de zomer op het ‘programma’ moet staan. Waar is behoefte aan, wat zullen we aanbieden, wie heeft een goed verhaal, gaan we één of meerdere evenementen organiseren? Dat nadenken gebeurt op verschillende plekken: in het predikantenteam, in de kerkenraden, bij de taakgroepen en tussen de bedrijven door.  De grote vraag is: waar heeft u en waar hebben anderen behoefte aan? Dat is elk jaar weer een spannende vraag, voor lang niet alles wat wordt aangeboden is altijd belangstelling. Als er ideeën zijn of concrete vragen dan hopen we dat van u of jou te horen.

Waar denkt het stadsteam bijvoorbeeld aan? 

Er ligt er een concrete vraag of het mogelijk is (speciaal met het oog op jongeren) weer Taizévieringen in Arnhem te gaan organiseren. En we hopen aansluiting te kunnen zoeken bij

Interreligieuze dodenherdenking op maandag 4 mei om 18.30 uur Voor de vijfde keer wordt er op 4 mei, voorafgaand aan de dodenherdenking, een interreligieuze viering gehouden in de Walburgiskerk, Walburgisplein 1. Vertegenwoordigers uit verschillende geloofsgemeenschappen gaan samen voor in deze gebedsdienst. Burgemeester Herman Kaiser zal deze viering ook bijwonen. Bij deze dienst van gebed en herdenking is ook de Protestantse Gemeente Arnhem (via de Raad van Kerken) betrokken. Na de viering, die tot 19.00 uur duurt, sluiten de kerkgangers uit de Walburgiskerk zich in het stadhuis aan bij de gasten en groepen die meedoen aan de herdenkingsplechtigheid bij het oorlogsmonument. Hier is eerst nog gelegenheid voor informeel ontmoeten en koffie drinken. Rond 19.45 uur volgen we plechtig en in stilte het College van Burgemeester en Wethouders richting het oorlogsmonument bij de Eusebiuskerk, voor een moment van stilte en de gezamenlijke kranslegging. Ook namens verschillende geloofsgemeenschappen worden er kransen gelegd bij het oorlogsmonument. Iedereen is van harte welkom bij de viering en de herdenkingsplechtigheid. De Walburgiskerk is vanaf 18.00 uur open, de viering begint om 18.30 uur.

activiteiten die door anderen in Arnhem georganiseerd worden en bij landelijk themadagen. Een voorbeeld van een dergelijke activiteit in Arnhem zijn thema-avonden in het kader van de maand van de filosofie, die dit jaar als thema ‘ongelijkheid’ heeft. Op dinsdag 21 april zal het gesprek in het Filosofisch Café over ongelijkheid gaan en op woensdag 29 april verzorgt Klaas Touwen in het Stadspastoraat een inleiding over ongelijkheid. (Op 14 april was er bij Hijman Ongerijmd een avond met Arnhemse politici over het thema naar aanleiding van het boek van Thomas Piketty, de econoom Anton Nanninga hield een inleiding.)

Gegevens:

21 april van 18.30 - 22.00 in café Dudok tijdens diner gesprek over ongelijkheid, 29 april van 20.00 - 22.00 in Stadspastoraat, Driekoningendwarsstraat 30, 6828 EH Arnhem. Met vriendelijke groet, Elsje Pot

14 april 1945: Arnhem wordt bevrijd!

Ruim een half jaar na de mislukte operatie Market Garden wordt Arnhem alsnog bevrijd. Alle inwoners zijn dan al maanden uit Arnhem geëvacueerd. Het is een spookstad geworden. Duitse troepen bieden felle tegenstand en huis na huis moet worden veroverd. Op 14 april 1945 wordt Arnhem bevrijd.

Jaarthema 2015

Ieder jaar kiest het Nationaal Comité 4 en 5 mei een thema dat als rode draad door de activiteiten op 4 en 5 mei loopt. In 2015 is dat: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst. Op 4 mei herdenkt Nederland tijdens de Nationale Herdenking de Nederlandse slachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Zowel in oorlogssituaties als bij vredesoperaties.De oorlogsmonumenten houden de herinnering hieraan levend.

Een volk dat voor tirannen zwicht Allen die hier tesamen zijn, de levenden, de doden, de handbreed, die ons scheidt, is klein, wij zijn tesamen ontboden voor het gericht... Gedenk de liefste, die hier ligt, de broeder, vrind of vader, maar gun uw ogen wijder zicht, aanzie het land en alle mens tegader, hoor dit bericht: Wij staan tesaam voor het gericht, voor goed of kwaad te kiezen, een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen. Dan dooft het licht. Hendrik Mattheus van Randwijk (1909-1966) 7

Collectenopbrengsten PGA kerk: 1e collecte 8 maart 2015 (nagekomen) Bonifatiuskerk 80,80 12 maart 2015, Biddag Bonifatiuskerk 55,36 15 maart 2015 2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

(bedragen in euro’s)

2e collecte

3e collecte

68,25

76,30

23,00 1e collecte: Leven ondanks hiv/aids 3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Diaconessenkerk 66,36 Siongemeenschap 34,65 Bethlehemkerk 82,62 Rijkerswoerd 63,90 De Kandelaar 190,86 Bonifatiuskerk 77,30 Eusebiuskerk 226,10 Totaal 741,79

2e collecte 33,08 40,00 50,62 0,00 123,97 66,39 124,17 438,23

3e collecte 29,73 22,21 43,26 0,00 84,37 67,31 115,98 362,86

5 april 2015

(bedragen in euro’s)

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Landelijk jeugdwerk JOP 3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 157,32 Diaconessenkerk 346,32 Siongemeenschap 77,60 Bethlehemkerk 140,52 Salvatorkerk 283,41 Bonifatiuskerk 106,87 Totaal 1.112,04

2e collecte 167,28 253,09 100,52 110,85 257,77 109,90 999,41

3e collecte 128,44 167,12 45,35 78,25 192,36 121,70 733,22

Collectebonnen • Blauwe bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Oranje bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen

22 maart 2015

1e collecte: Kerk in Actie - Diaconaat

contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur.

2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschul-

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 88,85 Diaconessenkerk 143,50 Bethlehemkerk 123,62 Salvatorkerk 79,80 De Kandelaar 115,15 Bonifatiuskerk 111,90 Totaal 662,82

2e collecte 51,90 92,87 84,62 66,90 75,10 117,20 488,59

3e collecte 35,97 68,33 72,37 51,89 52,60 122,58 403,74

29 maart 2015

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 76,40 Diaconessenkerk 93,00 Siongemeenschap 33,20 Bethlehemkerk 68,25 Salvatorkerk 68,52 De Kandelaar 123,45 Bonifatiuskerk 71,00 Totaal 533,82

2e collecte 58,45 66,47 27,97 56,22 50,80 114,60 62,65 437,16

3e collecte 47,42 51,85 29,70 43,52 39,85 50,02 63,28 325,64

2 april 2015 Witte Donderdag 1 collecte: Diaconaal werk

Opstandingskerk Diaconessenkerk Bethlehemkerk De Kandelaar Totaal



64,40 87,24 97,37 136,25 385,26

3 april Goede Vrijdag Bonifatiuskerk 44,40

1 collecte: Diaconaal werk

4 april Paaswake 1 collecte: Voor de instandhouding van de diensten in de Eusebiuskerk

Eusebiuskerk 8

Collectenopbrengsten PGA

355,53

digde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Belastingaftrek Indien u meer dan 1% van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60,- per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10% van het verzamelinkomen aftrekbaar.

Uw Steun Waard!

aankondiging collectebestemmingen

Zondag 26 april - Collecte Eredienst en Kerkmuziek​: Vieren in huis en kerk

In de meeste gemeenten van de Protestantse Kerk wordt op deze zondag gecollecteerd voor de ondersteuning van Eredienst en Kerkmuziek: Collecte Eredienst en Kerkmuziek​: De vormgeving van de eredienst, het hart van het gemeenteleven, gebeurt in de Protestantse Kerk op veelkleurige manieren. Deze vormen van vieren ontstaan in de praktijk, op allerlei plekken in de kerk en daarbuiten. Onder de titel ‘Vieren in huis en kerk’ ondersteunen gemeenteadviseurs van de Protestantse Kerk plaatselijke gemeenten in de bezinning op vernieuwend, eigentijds en aansprekend vieren. Zij sporen voorbeelden op die andere gemeenten kunnen inspireren. Deze voorbeelden worden gedeeld op de regionale inspiratiedagen onder de titel ‘Anders vieren’. De Protestantse Gemeente Gramsbergen deelde het idee om maandelijks een e-meeting te organiseren. Deze e-meeting ontstond omdat kinderen van twaalf jaar en ouder amper meer in de kerk kwamen. Dat had vaak te maken met de vorm van de kerkdienst. De e-meeting is interactief en gericht op ontmoeting met elkaar en trekt veel mensen, waaronder kinderen en jongeren.

Nieuws van de diaconie

Commissie Kerk en Israël

De diaconie is er voor iedereen

De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot

Een financieel duwtje maakt soms een wereld van verschil. Al de nodige jaren mag ik lid zijn van de financiële werkgroep van de centrale diaconie van de PGA. Ik beschouw dat lidmaatschap als een voorrecht in mijn leven. Maandelijks word je met je neus op de werkelijkheid van alledag gedrukt, in dit geval de werkelijkheid van de mensen die vaak ongewild in de knel zijn gekomen, en dringend de hulp van een ander nodig hebben om overeind te blijven of te komen. Per jaar wordt aan honderden mensen zo financiële hulp verleend. Per jaar wordt er ruim € 50.000 in bedragen tot maximaal ca € 500 per verzoek aan hulp gegeven. Soms gaat het maar om € 25, vaak om meer, om mensen aan het nodige leefgeld te helpen om eten of spullen te kopen. Het gaat dan om spullen die onmisbaar zijn en aangeschaft of vervangen moeten worden, zoals een fiets, een wasmachine, een bed en matras, kleding of geld voor een identiteitskaart.

Het Joodse Paasfeest, Pesach, is niet alleen het feest van de bevrijding uit Egypte, het is ook een oogstfeest: de gerst staat rijp op het land. Vroeger werden op de tweede dag van het Pesachfeest de eerste gersteschoven als beweegoffer naar Jeruzalem, naar de Tempel gebracht. Ook nu nog telt men vanaf die dag: “tot de dag na de zevende week zullen jullie tellen, vijftig dagen. Dan zullen jullie de Eeuwige een nieuw meeloffer brengen.” (Leviticus 23:1516) Na de eerste schoof (= omer) vijftig dagen tellen tot een nieuw oogstfeest: Sjavoeot, Wekenfeest, wanneer het eerste brood, gebakken van de nieuwe tarwe, naar de Tempel werd gebracht. In Handelingen 2 staat: “toen de Pinksterdag aanbrak...”, via het Grieks de vertaling van ”de vijftigste dag” van de Omertelling, dus: Sjavoeot, het Wekenfeest. Behalve de Omer-telling verbindt ook de religieuze betekenis Pesach en Sjavoeot. Pesach is het feest van de bevrijding uit Egypte. Nog steeds klinkt bij de sedermaaltijd waarmee Pesach begint: “Wij waren slaven in Egypte.” Niemand hoeft zich te schamen voor zijn afkomst: wij waren slaven. Het bloed van het geslachte bokje aan de deurpost, belediging van een heilig dier, was een publiekelijk verzet tegen de heersende macht, een demonstratief wisselen van opdrachtgever. Wie geen moed had zich zo te verzetten tegen slavernij, werd niet bevrijd. Hem ging de doodsengel niet voorbij (pesach = voorbijgaan). Maar voor wie tegen alle rede in vertrouwen had dat er ‘iets’ kòn gebeuren, voor wie bereid was ‘erin te springen’ terwijl de toekomst onbekend was, voor hem of haar kon de verlossing komen. Het slavenvolk heeft in Egypte zwaar geleden. Het trekt de woestijn in. In dat ‘niemandsland’ is gelegenheid om op verhaal te komen. Het lijden heeft ze kwetsbaar gemaakt of vol wraakgevoelens. In de woestijn wordt dat verwerkt. Zo komen ze bij Sinaï, als één volk. Gekomen uit die traumatiserende realiteit van Egypte ontvangen ze de Tien Woorden. Die geven andere waarden, een ander oriëntatiepunt. Het lijden komt erdoor in een ander perspectief te staan: jij weet van het slavenbestaan, heb dan meegevoel met het lijden van je medemens. Neem zelf je leven ter hand, met waarden die je geen slachtoffer laten zijn. Bevrijding uit het slavenhuis (Pesach) is ook bevrijding tot dienst aan de Eeuwige (Sjavoeot). Vrijheid zonder leefregels is niet leefbaar. Vieren wij ook zo de gave van de Heilige Geest in verband met de Opstanding?

Een financieel diaconaal duwtje is er voor iedereen, ongeacht kerklidmaatschap. In al die jaren is het me opgevallen in de contacten met mensen die ik tegenkom en over dit diaconale werk van de kerk vertel, dat ze bijna allemaal denken dat we dat alleen voor eigen parochie doen, dus alleen voor kerkleden! Wat een onuitroeibaar misverstand rond deze basisfunctie van onze geloofsgemeenschap: het in liefdevolle aandacht er dienend zijn voor de ander die onze steun nodig heeft! Sterker nog, het overgrote deel van onze hulp gaat naar mensen die weinig of niets meer hebben met de kerk. Zonder onszelf op de borst te slaan mogen we best wat duidelijker zijn naar de buitenwacht dat wij vanuit onze levensovertuiging deze hulp zonder aanzien des persoons iedere dag verstrekken. Vaak in situaties waar de bekende instanties het af laten weten vanwege alle regels. Gelukkig weten de hulpverleners in onze stad de diaconie altijd weer te vinden met niet alleen een bereidwillig oor, maar ook met een gevende hand. Gelukkig zijn er betrokken gemeenteleden die jaarlijks met gulle hand geven aan onze diaconie: het concrete gezicht van de kerk dat best wat meer getoond mag worden naar buiten. Het onmisbare diaconale werk is weer veilig gesteld Het afgelopen jaar is het pand aan de Zijpendaalseweg om praktische redenen verkocht. Uit de opbrengst is de financiering van het werk van de diaconie en de bemensing van het diaconaal bureau de komende jaren veilig gesteld. Dit stemt tot vreugde en dankbaarheid. Samen met de opbrengst van de eigen jaarlijkse geldwervingsactie, tot voor kort onderdeel van Kerkbalans, biedt dit een geweldige steun in de rug voor dit onmisbare werk in onze stad. Ik hoop van harte dat mijn broeders en zusters, zoals dat zo mooi heet, het werk van de diaconie van harte blijven ondersteunen. Het is het dubbel en dwars waard als je ziet hoeveel mensen hier echt mee geholpen worden. Fantastisch wat de werkers (Alie, Nancy en Margriet) op het diaconaal bureau namens u en mij doen op dit gebied.

Martha Alderliesten

Jan Siert Wiersema, lid van de financiële werkgroep

9

Nederlands Bijbelgenootschap Klassiekers lezen op debijbel.nl

De Statenvertaling is vertrouwd voor veel bijbellezers. Naast De Nieuwe Bijbelvertaling en de Bijbel in Gewone Taal zijn nu ook de bekendste versies van de Statenvertaling op debijbel.nl geplaatst. Evenals de King James Version en de English Standard Version. De Statenvertaling is al bijna vier eeuwen oud, maar wordt nog altijd gebruikt. Deze Nederlandse bijbelvertaling verscheen in 1637 in opdracht van de Synode van Dordrecht (1618-1619). In veel kerken, op scholen en thuis wordt de Statenvertaling graag gelezen. Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft de Statenvertaling uit 1637, de Herziene Statenvertaling, de Jongbloed-editie en de zogenoemde ‘Tukkerbijbel’ (de revisie uit 1977) op debijbel.nl geplaatst. Tevens zijn twee bekende Engelse bijbelvertalingen toegevoegd die verwant zijn aan de Statenvertaling: de King James Version en de English Standard Version.

Voor iedereen

Op debijbel.nl zijn de Statenvertaling, de NBG-vertaling uit 1951 en de Nieuwe Bijbelvertaling gratis te lezen. Voor leden van het NBG biedt de site nog bijna 20 andere vertalingen extra, waaronder de hierboven genoemde vertalingen. Op de site kun je snel teksten in diverse vertalingen zoeken en met elkaar vergelijken. Bovendien is er een schat aan informatie te vinden over de tijd en cultuur van de Bijbel met vele aantekeningen, foto’s, video’s en landkaarten. Niet-leden van het NBG kunnen kennismaken met alle functionaliteiten van debijbel.nl. Na de eerste keer inloggen kunnen ze 30 dagen lang onbeperkt gebruikmaken van alles wat de site te bieden heeft.

Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem Contactpersonen namens NBG-werkgroep afd. Arnhem: Henk Goeree en Rita Hop (tel. 026-3819135)

Van de Raad van Kerken Arnhem Werkgroep STIOC zoekt secretaris

De werkgroep STIOC is op zoek naar een secretaris/ penningmeester als opvolger van de heer George van Rooij. STIOC is de werkgroep van de Raad van Kerken Arnhem voor stedelijke internationale oecumenische contacten. Profiel voor de functie van secretaris De secretaris van STIOC heeft affiniteit met de oecumene en is in beginsel bereid deel te nemen aan internationale uitwisselingen. De secretaris verricht de volgende werkzaamheden: - Het opstellen van de agenda en het verslag van STIOC vergaderingen (circa zes per jaar). - Het ontvangen en versturen van eenvoudige e-mails in de Duitse en Engelse taal. - Het bijhouden van een eenvoudig, overzichtelijk archief. - Het incidenteel opstellen en digitaal versturen van een een voudige nieuwsbrief aan een aantal betrokkenen. De financiën worden beheerd door de penningmeester van de Raad van Kerken Arnhem. In voorkomende gevallen vraagt de secretaris/ penningmeester van de werkgroep subsidies aan en stelt indien gewenst een begroting op. Voor meer informatie kunnen belangstellenden zich wenden tot de huidige secretaris/ penningmeester de heer George van Rooij, tel. 026 3612252 of e-mail: [email protected] 10

Algemeen nieuws - actueel Diaconaal jaar en vakantievrijwilliger in de Herberg In Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg in Oosterbeek worden gasten ontvangen, die om allerlei redenen een paar weken afstand nemen van de thuissituatie en tot rust willen komen. Wij bieden hen pastorale zorg, een fijne plek en een goede sfeer. Samen met hen zoeken we welke betekenis hun geloof in God voor hen heeft in een moeilijke periode in hun leven. We zijn op zoek naar vier jongeren die een diaconaal jaar willen doen in de periode september 2015 - juni 2016. Doeners en denkers. Jongeren die vriendelijk zijn en die zin hebben om gezellig aan de gang te gaan en er voor mensen willen zijn. Jongeren die de handen uit de mouwen willen steken. Ontplooi jezelf en help de Herberg. Ontdek je verborgen talenten. Voor de zomer van 2015 zoeken we jongeren die zich twee weken als vrijwilliger beschikbaar willen stellen voor hun medemens. Je voert allerlei praktische taken uit, je werkt met andere jongeren samen en je hebt een bijzonder vakantie. Lijkt een van beide vacatures je wat, lees dan snel verder op onze website www.pdcdeherberg.nl voor meer informatie of stuur een mailtje naar: [email protected]. We willen graag met je kennismaken!!

Peter Oudshoorn, directeur

Arnhems Symphonie Orkest in de Salvatorkerk

Op zondag 19 april 2015 geeft het Arnhems Symphonie Orkest NOVA, onder leiding van Frank Adams, een concert in de Salvatorkerk. Ten gehore worden gebracht: de Tsjechische Suite van Dvorak, de Derde Symphonie van Schubert en een speciaal voor dit concert gecomponeerd stuk 'Cinq Pièces' van Vincent Martig voor blazers, pauken en dansers. Verder hebben wij de Nederlandse première van een ouverture van de Tsjechische componist Vojtech Hrimaly. Het concert begint om 15.00 uur. Toegang: € 13,-. Kinderen t/m 16 jaar € 7,-. Kaartverkoop: voor aanvang van het concert aan de kerk.

Nieuws uit de landelijke kerk Onderzoek JOP: jeugdwerkers trots op hun werk

Vrijwilligers in het jeugdwerk zijn trots op hun werk. Dat blijkt uit een onderzoek van JOP. Eind 2014 ondervroeg de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk vrijwilligers en professionals in het kerkelijk jeugdwerk onder andere naar hun rol in het jeugdwerk en hun waardering hiervoor. De uitkomsten geven JOP inzicht in kenmerken, voorkeuren en werkwijzen van de doelgroep en helpt om deze zo goed mogelijk van dienst te zijn.

Ondersteuning door JOP

De website en de nieuwsbrief van JOP en ook het tijdschrift PRO! worden door de doelgroep intensief gebruikt om informatie te zoeken en te ontvangen. Van de website van JOP zijn vooral www.jop.nl/catechese en www.jop.nl/jeugdpastoraat populair. Bij www.jop.nl is het al mogelijk om te zoeken op de verschillende rollen in het jeugdwerk. Op basis van dit onderzoek gaat JOP ook de materialen en dienstverlening meer toespitsen op de verschillende rollen in het jeugdwerk. 

Bron: www.protestantsekerk.nl/actueel, d.d. 17 maart 2015 

Herinneringen aan de laatste weken van de oorlog. Van H.J. Tiemens Sr. (1877 -1951) Architect te Arnhem.

wegwijzers overgeverfd. Andere borden geplaatst: 100 m. r. (of l.) "Deckung". N.m. explosie’s richting Harlingen en afsluitdijk.

Zondag 1 April. 1e Paaschdag. D. preekt 9½ u. N.m. 2 u. Ds. Knoppers van Lollum. (ruilbeurt met D.) Nog storm. Berichten goed. Geallieerden naar Münster en Paderborn. Per dag 10.000 krijgsgevangenen. Churchil: we rekenen niet meer met maanden, of weken, of dagen, maar met uren.

Zondag 15 April. V.m. 10 u. kerk. D. preekt. Na kerktijd: Engelschen bijna in Leeuwarden, 4 k.m. (bij Wielen.) N.m. 2½ u. kerk. D. preekt weer. Daarna bericht Leeuwarden is al genomen. Engelschen trekken door naar Franeker. Later Franeker ook genomen. Ook Groningen. Een colonne uit Zuidelijke richting bleef tusschen Heerenveen en Leeuwarden voor 'n opgeblazen brug even steken. Een jongen, uit Overijssel terug, had Canadeezen gesproken. Krant en sigaretten. Schip met hout voor de brug al aangekomen. Steeds goede geruchten, uit Sneek en Bolsward zijn de laatste moffen verdwenen. In Bolsward hebben ze nog een brug opgeblazen. Waag in Sneek afgebrand. In Leeuwarden is al een nieuwe waarnemend Burgemeester, Mr. Algera. Er is een weeshuis verbrand en een gerechtsgebouw gedeeltelijk. Er is niet veel gevochten. In Groningen moet meer schade zijn. En hier in Oosterend is alles stil voorbij gegaan, geen schot gevallen, geen mof meer gezien. Alleen ver weg hoorden we, en hooren we telkens nog, schieten. Maar verder bemerken we niets. Het kost eenige moeite ons te realiseren dat we nu vrij zijn. De tirannie verdreven. Het is nog haast niet te geloven.

Hij was veel in Oosterend (Frl.) bij zijn zoon ds. D.C. Tiemens.

Maandag 2 April. 2e Paaschdag. D. preekt v.m. 10 u., zeer goede preek. Geruchten: Enschedé vrij, Engelschen naar Zutphen, Borculo, Deventer, Münster van 2 zijden gepasseerd. Roergebied ingesloten, Neurenberg. Per dag nu 30.000 krijgsgevangenen. Westfront ingestort. Dinsdag 3 April. Uit ons land gaan Duitsche troepen weg. Enschedé vrij, Hengelo bijna. Verder gaat 't in richting Deventer. Vrijdag 6 April. Naar Wommels, bonnen centrale keuken, en naar de smid v. Wieren. In Harlingen laden Duitschers kanonnen op schepen. Bij Zutphen wordt nog zwaar tegenstand geboden door Ned. S.S. Verder langs R‑Twente‑kanaal alles vrij tot Almelo‑Hengelo‑Oldenzaal Rheine‑Salsbergen tot bij Coevorden. Verder Hannover en richting Emden‑Bremen. In Thuringen tot Eisenach. In Beyeren richting Neurenberg. Prachtig, we zien het einde naderen. Zaterdag 7 April. Mooi weer, veel Engelsche vliegtuigen over. Duitschers uit Sneek naar Groningen vertrokken. Boeken bij Ds. ten Have teruggebracht. Geruchten: Coevorden en Zutphen gevallen, Zwolle onder vuur. Duitsche grens afgesloten. In Drente parachutisten. Maandag 9 April. Buiten zitten lezen. We hooren in de verte schieten. Soms ontploffingen. Duitschers laten bruggen springen. Engelsche troepen van Coevorden naar Steenwijk‑Meppel‑Assen. Zwolle onder vuur, brandt. Emden en Bremen bezet. Hannover 3 zijden ingesloten, door naar Brunswijk. Van Coevorden ook in Noordelijke richting. Dinsdag 10 April. Geruchten: dorpen Rijssen en Holten genomen, 't gaat verder in de richting Deventer. Woensdag 11 April.Naar Wommels, hout halen met den hr. Verhulst. Even bij bakkerRisselada. (zijn broer was in 1898 in Arnhem sergeant, lid van"Joh. Fontanus".) N.m. bidstond, voorganger de hr. V.d. Meulen. Dan naar Kamstra. Bericht: in Deventer wordt gevochten, later Deventer genomen. Hannover gevallen. Donderdag 12 April. Zwaar geschutvuur in Zuidelijke richting, Lemmer, Gaasterland, bij Stavoren een munitie‑trein getroffen. Verder gaat 't goed. Engelschen van Hannover naar Maagdenburg, in Ruhrgebied verschillende steden genomen, Essen, Bochem. In Koningsbergen 90.000 gevangenen, en ± 40.000 dooden, veel materieel, wagens, kanonnen, spoorwegmateriaal enz. Bij Kamstra in de tuin pijpje gerookt. Vrijdag 13 April. Steeds goede berichten. Engelschen Ter Apel, Stadskanaal. Verder: Oranje‑kanaal, Drentsche Hoofdvaart, Steenwijk, Kuinre. N.O. Polder ongeschonden bevrijd. Geheelen dag explosie's richting Leeuwarden‑vliegterrein. Zaterdag 14 April. Weer goed, vrij stil. Eenige Holl. mannen werkten in Hannover, nu vrij, volgden Engelsche troepen van Almelo + Heerenveen, daar wordt nog gevochten. Borden weg,

Maandag 16 April. Vroeg op, de eerste Canadeezen passeeren. In Wommels wordt orde op zaken gesteld. N.S.B'ers worden opgepikt. Een nieuwe Burgemeester is er al, en de Raad vergadert, "voor half 9 niet op straat", dan komen colonne's pantserwagens, met Canadeezen. Ze worden met hoera begroet, doch rijden direct door, richting Wommels. Om 10½ u. gaan de vlaggen uit op de torens Groote Kerk en Ger. Kerk, en dan uit de huizen, 't oranje wordt opgedaan en nu zijn we vrij, wonderlijk. Er wordt nog gevochten, richting afsluitdijk, Pingjum en Makkum. Gerucht loopt dat Arnhem vrij is en Apeldoorn, en Zwolle. Hier zouden nog veel Duitsche troepen in de richting Lemmer ontkomen zijn. Bij Kamstra zaken van den dag bespreken en een feestpijpje rooken, tot 9 u. buiten. Dinsdag 17 April. De voorgenomen bid‑ en dankstond gaat nog niet door, daar Friesland (en Holland) nog niet geheel vrij zijn. Pingjum moet ongeveer vernietigd zijn, bewoners ontkomen. Wons is vrij, bij Makkum wordt nog tegenstand geboden, nog veel geschutvuur richting afsluitdijk. Harlingen vrij. Donderdag 19 April. Bollen brandstof gemaakt. N.m. Groote Kerk bezichtigd met W. en de hr. en mevr. Verhulst, en gewandeld met W. Wommelscheweg. Friesland geheel vrij. Vrijdag 20 April. V.m. 10.12 u. naar Wommels, distributie‑bureau. (bonnen voor de centrale keuken.) Even bij de smid v. Wieren, (nieuwsbron.) We zagen nog de oud‑"burgemeester" N.S.B.‑er en een boer (Ned. S.S. + N.S.B'er) in hechtenis, die om te "luchten" samen een handkar door 't dorp moesten trekken. Uit "Trouw" nieuws. Afsluitdijk Wieringermeerpolder door de Duitschers gedeeltelijk vernield, polder ondergeloopen. Arnhem vrij, leeggeroof en veel geleden. Wageningen, Ede, Harderwijk vrij. Slag bij Otterlo, waar 1000 Duitschers wilden doorbreken, 400 Duitschers dood, 250 Duitschers gevangen. Canadeezen voor de Grebbe‑linie. Apeldoorn weinig schade. Paleis 't Loo leeggeplunderd. Velp veel geleden bij de beschieting, onder burgerbevolking weinig slachtoffers. Zwolle niet erg beschadigd, Meppel geen schade. Heerenveen weinig, 1 brug, ook zoo in Leeuwarden en Dokkum. In Groningen nog al veel schade. Ruhrgebied vrij. Avond tot 10 u. op straat, pijpje van Verhulst. ■ 11

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag

19 april 2015

Zondag

26 april 2015

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Diaconaal werk Eredienst en kerkmuziek Onderhoud gebouwen

zie Eusebiuskerk

10.00 u.

zie Eusebiuskerk

10.00 u.

10.00 u.

10.00 u.

ds. P.F. Boomsma, Westervoort ds. G..J. van Asselt, Nijverdal ds. J.P. Eijgenraam

ds. E.I. Pot, Arnhem ds. H.M. de Bruijn, Arnhem zie KKC Het Dorp

10.00 u.

mw. T. Nielen-Rosier, Elst (Over-Betuwe) ds. H. Oostdijk-van Andel

10.00 u.

mw. M. Kok

10.00 u.

zie Salvatorkerk

10.00 u.

ds. H.M. de Bruijn, Arnhem ds. J.B. Kamp, Heteren ds. M.M. van Zoest, Zetten ds. M.A. Maan

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam

10.00 u.

hr. J. Biersteker, IJsselmuiden ds. M.G. Fernhout

10.30 u. 10.00 u.

10.00 u. 10.15 u. 10.15 u.

geen dienst

geen dienst

17.00 u. 10.30 u.

10.00 u.

ds. F.A. Wiersma, Hengelo ds. W. Hartogsveld

10.00 u.

10.00 u.

ds. F.Z. Ort

10.00 u.

10.15 u.

ds. J.P. Dam-Oskam

10.15 u.

ds. R.L. Dewandeler, Dordrecht ds. K. Touwen viering H.A. pastor D. Juijn, Velp ds. G. Bomer, Doesburg pastor R.J.J. Roefs

10.30 u.

zie Siongemeenschap

10.30 u.

pastor J.G. te Lindert

10.00 u.

ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp ds. J.M. Berghuis, Arnhem pastor A. Poppen

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

mw. W. Hagedoorn, Rheden pastor A. Poppen

10.30 u.

10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

pastor P. Kuper, Tiel ds. P.J. Moet, Velp

Oecumenische diensten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36

Elke vrijdag 15.00 uur

24 april mw. N. Gudden – herdenkingsdienst overleden bewoners Waalstaete 1 mei hr. Tj. Strikwerda, Arnhem 8 mei hr. A. Bennik, Arnhem

Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur.

24 april mw. M. Brussel 1 mei mw. Koopman, Arnhem 8 mei mw. H. Mantel, Oosterbeek 12

10.15 u.

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

pastor D. Booyink, Heelsum pastor B.J. Bergen

Vieringen in het Stadspastoraat Arnhem

Elke 2e zondag van de maand is er een viering in het Stadspastoraat Arnhem (SpA), Driekoningendwarsstraat 30. Tijd: 10.30 - 11.30 uur. Begeleiding: Ad Boogaard, Monique Appels en Marijke Euverman.

Coventrygebed in de Walburgiskerk,

Walburgisplein 1, Arnhem elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur Wekelijks gebed voor vrede en verzoening

Meer informatie is te verkrijgen via het telefoonnummer 026-4424567 en via www. walburgisarnhem.nl.

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag

3 mei 2015

Zondag

10 mei 2015

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Door wijk te bepalen diac. doel Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen

10.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar

10.00 u.

10.00 u.

ds. M.A. Maan en pastor A. Coenraads, oec. viering drs. Th. D. van Loenen, Arnhem ds. M.H. Leistra

10.00 u.

ds. P.J. Moet, Velp pastor A. Govaart

10.00 u. 10.00 u.

ds. H.M. de Bruijn, Arnhem ds. I. Lodewijk, Arnhem ds. K. Dijk, Duiven ds. A. Vogelzang, Arnhem ds. J.P. Eijgenraam, dienst voor Jong en Oud zie Salvatorkerk

ds. Joh. Brezet, Duiven ds. A. Groeneveld, Lunteren ds. S. Bouman, Groningen geen dienst

10.00 u.

ds. A.C. Poley

10.00 u.

ds. A. Romein, Ede ds. M. Gaastra, Zwolle geen dienst

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

10.30 u. 10.00 u.

10.15 u.

geen dienst 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

geen dienst

ds. A. Rooze, Tilburg ds. W. Hartogsveld

10.30 u.

ds. M. Beekhuis-Wassenburg, Rozendaal ds. J.P. Dam-Oskam

10.00 u.

10.00 u.

10.15 u.

zie Siongemeenschap 10.00 u. 10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

ds. P.H. Endedijk, Arnhem ds. L. Oosthoek ds. F.Z. Ort, viering H.A. pastor R.J.J. Roefs zie Siongemeenschap

ds. M. Dijkstra, Ede mw. M.M. Hazeleger, Arnhem mw. M. Jonker

10.00 u.

pastor B. Elenbaas

10.00 u.

pastor M.M. Piris, Arnhem pastor A. Poppen

pastor H. Mantel, Oosterbeek hr. P. Dijkstra

10.30 u.

Kerkdienst voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk, Kerkplein 1

Datum: zondag 19 april Aanvang: 10.15 uur Voorganger: ds. M.A. Maan Orgel: Jack Blok Deze dienst wordt voorbereid door de Prot. Wijkgemeente Diaconessenkerk. Vocale medewerking wordt verleend door het x-tet van de Diaconessenkerk. Het bijbelgedeelte dat centraal zal staan in deze dienst is: Hooglied 1: 1-8.

11.00 u.

10.30 u.

pastor H. Mantel, Oosterbeek pastor B.J. Bergen

Oecumenische vieringen ‘De Zijp’ Elisabethkapel, Zwarteweg 25

Datum: zondag 26 april Aanvang: 11.00 uur Voorganger: pastor Colet van der Ven Medewerking: Zijp-koor Dirigent: Elin Meijnen Thema: Genesis 3, kennis van goed en kwaad: is die eigen aan ieder mens? Ingeschapen bij de geboorte? Of moet die kennis gewekt? Het geweten geschoold? Voor meer info: www.deZijp.nl

Tevens zullen de leden van de taakgroep Communicatie in deze viering voorgesteld en geïnstalleerd worden.

13

Opstandingskerk

kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl

wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] predikant: ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] secretariaat: Jaap de Kleijn, [email protected] tel. 361 0683 wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500 kerkomroep: www.kerkomroep.nl

Overleden

In de Paasnacht, zondag 5 april overleed mw. Cornelia van Reenen, op de leeftijd van 95 jaar. Zij woonde de laatste jaren in de Drie Gasthuizen. Ze was de laatste van vier vrijgezelle broer en zusters, met wie ze vele jaren samen heeft gewoond. Twee van hen waren invalide, maar zij heeft voor hen gezorgd. Een neef (zoon van nog een andere broer) nam daarbij veel uit handen en zorgde ook voor haar toen ze nog als enige over was. Ze was een diepgelovige vrouw, die in de tijd dat dat nog kon, liefst twee keer naar de kerk ging. In haar bijbeltje bewaarde ze vele teksten, die haar aanspraken, waarmee ze leefde. Na een week in het ziekenhuis was ze op Goede Vrijdag weer teruggekomen in haar kamer in de Drie Gasthuizen. Daar overleed ze in de Paasnacht. De begrafenis heeft plaatsgevonden op maandag 13 april op Moscova. Haar gedachtenis zij tot zegen.  

Bij de diensten

Op 19 april is de Opstandingskerk dicht. Er is dan dienst in de Eusebiuskerk, verzorgd door de Diaconessenkerk. Door op deze manier bij elkaar ter kerke te gaan leren we elkaar met het oog op de toekomst beter kennen èn het is fijn om met veel mensen in de Eusebiuskerk te zijn. Op 26 april gaat Elsje Pot bij ons voor. Op 3 mei hoop ik zelf weer voor te gaan.

Terugblik op de Paascyclus

Van Palmzondag tot Pasen – een gang door het donker die uitmondt in het feest van de Opstanding. We volgden Jezus op zijn weg naar Jeruzalem. Binnengehaald als de vredeskoning uit Zacharja, gezalfd tot koning door een onbekende vrouw. En dan al die momenten in zijn lijdensweg, die telkens weer ook raken aan gebeurtenissen in onze tijd, in ons eigen leven: een laatste maaltijd met vrienden, verraad, verloochening, mensen die zich tegen je keren, tot de dood erop volgt. Maar God liet het niet toe: het werd Pasen. En vanuit de vreugde van Pasen mogen we telkens weer onze weg vinden in het leven. Telkens weer beleven dat de dood en duisternis niet het laatste woord zullen hebben. Ieder jaar weer indrukwekkend, die gang door de diepte, om vervolgens intens te beleven dat er een nieuw begin is bij God. Voor Jezus, voor ieder van ons. Ik beleef het ieder jaar weer als indrukwekkende diensten, het hart van het christelijk geloof. In de Paaswake vieren we de terugkeer van het licht met een nieuwe Paaskaars. In het donker: een kaars, een klein lichtje, dat een zee van licht wordt als je het met elkaar deelt. Naast de diensten zijn er ook andere manieren om dit bijbelse Verhaal te beleven: door te luisteren naar één van de vele muzikale passie-uitvoeringen. Maar ook door The Passion. 14

Hoewel ooit wat sceptisch begonnen te kijken, ben ik ieder jaar weer geraakt en geboeid door de wijze waarop het verhaal in de publieke ruimte beleefd wordt en verbonden met de eigen verhalen van mensen. En hoewel ik niet thuis ben in de moderne Nederlandse muziek, (veel van de liedjes, die gezongen worden hoor ik voor het eerst), raakt het me, hoe de verbinding van dit verhaal met eigentijdse cultuur mensen raakt.

Paasmorgen

Een feestelijke dienst, waaraan Divertimento zijn medewerking verleende, en waarin drie kinderen gedoopt werden. De namen van de drie kinderen zijn: Eva Kirsten, dochter van Theo en Caroline Korevaar-Koers, zusje van Anne en Eline. James Radjah Singha, zoon van Kumar en Stephanie Pootvan Schaik Rhodé Fiene, dochter van Wilma van der Pijl en Raimund Hiller, zusje van Naomi. Wij wensen de ouders ook van deze plaats van harte geluk met de doop van hun kind, en veel geluk voor de toekomst. Tenslotte, een hartelijke groet, voor u allen. Yolanda Voorhaar

Agenda

Zondag 19 april Maandag 20 april Dinsdag 21 april Woensdag 22 april Donderdag 23 april Vrijdag 24 april Donderdag 30 april Vrijdag 1 mei Dinsdag 5 mei Donderdag 7 mei

Autodienst Zondag Zondag Zondag Zondag

19 april 26 april 3 mei 10 mei

Dienst in Eusebiuskerk 10.15 uur Diaconie 20.00 uur Ontmoetingsmiddag 14.00 uur Predikantenteam 9.00 uur Creagroep 9.30 uur Samen eten v.a. 17.15 uur Creagroep 9.30 uur Kostersoverleg 11.00 uur Ontmoetingsmiddag 14.00 uur Creagroep 9.30 uur hr. Joop Vos hr. Ido v.d. Koppel hr. Ido v.d. Koppel mw. Ineke Takke

tel. tel. tel. tel.

3641333 06-48621594 06-48621594 3647243

Henk Altena

Music as a Bridge een grensoverschrijdend concert van Cappella ad Fluvium

Dit voorjaar haalt Cappella ad Fluvium de banden aan met Engeland. Onder de noemer ‘Music as a Bridge’ geeft het Arnhemse projectkoor onder leiding van Dirkjan Horringa een serie concerten in Nederland én Engeland. Music as a Bridge: de titel verwijst naar onze wens om met een 'brug van liederen' de kloof tussen landen kleiner te maken met muziek als universele taal. Het koor zingt daarom o.a. muziek waarbij u dezelfde tekst hoort in een versie van een Engelse en een Nederlandse componist. Zo klinkt het Salve Regina van William Byrd naast de even prachtige versie van Josquin des Prez. Van de hedendaagse componisten John Tavener en Daan Manneke hoort u hun composities op Psalm 121. Concerten in april: • vrijdag 24 april om 20.15 uur in de Opstandingskerk, Arnhem • zaterdag 25 april om 20.15 uur in de Cenakelkerk, Heilig Landstichting. www.adfluvium.nl

Diaconessenkerk en Siongemeenschap wijkredactie: Inge Veldhuis, e-mail: [email protected]

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962, [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur in de predikantenkamer scriba: Hilda van Vliet [email protected] verhuur De Bakermat: e-mail: [email protected] wijkkas: ING rekening NL58INGB0000987600 t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds

Bij de diensten

19 april: op zondag 19 april is de jaarlijkse dienst van onze wijkgemeente in de Eusebiuskerk. Dat betekent dat op deze zondag de Diaconessenkerk gesloten is. U bent van harte welkom in de Eusebiuskerk, de dienst daar begint om 10.15 uur. Er is kindernevendienst. Vocale medewerking wordt verleend door het x-tet van de Diaconessenkerk. 26 april: gastvoorganger is vandaag ds. Henk de Bruijn, Arnhem. Hij is de laatste tijd al vaker bij ons geweest en begint dus een vertrouwd gezicht te worden! 3 mei: een oecumenische viering met een bijzonder karakter. U leest er hieronder meer over.

Dienst 3 mei – ‘The Armed Man’ van Karl Jenkins in oecumenische viering

Op zondag 3 mei is er een oecumenische viering. Dit keer wordt een substantieel deel van de dienst gevuld met een aantal delen uit de mis ‘The Armed Man’, gecomponeerd door Karl Jenkins. De delen van de mis worden gezongen door On Score, een koor uit onze wijk. Dit koor staat onder leiding van Saskia Huessman, en wordt muzikaal begeleid door ‘onze’ Erik Zeillemaker. Karl Jenkins componeerde The Armed Man in 1999 in opdracht van The Royal Armouries Museum in Leeds. Het werk is oorspronkelijk opgedragen aan de slachtoffers van de Kosovooorlog, die gevoerd werd terwijl Jenkins aan zijn compositie werkte. De première vond in 2000 plaats in het kader van de millenniumvieringen in de Royal Albert Hall in Londen. The Armed Man, met als ondertitel A Mass For Peace, bestaat in totaal uit dertien delen. Het stuk is opgebouwd op het schema van de vaste gezangen van de rooms-katholieke mis. Als een Grote Verzoener verbindt Karl Jenkins allerlei religieuze, literaire en muzikale tradities. De componist voert de luisteraar de oorlog in. Kinderlijk marcheren, onverschrokkenheid en godsvertrouwen gaan over in schrik, doodsangst, sterven en totale ontluistering. Aan het eind van het stuk treedt de rust weer in en gloort de hoop. De thematiek van deze mis sluit naar ons idee goed aan bij het gedenken en vieren van 70 jaar bevrijding op 4 en 5 mei. Voorgangers in deze dienst zijn Anita Coenraads, pastor van de St. Eusebiusparochie en ds. Monique Maan.

Bijbelgespreksgroep – preekvoorbereiding

Op 15 april is iedereen weer welkom in de kerkenraadskamer om 10.00 uur. We lezen en bespreken dan het bijbelgedeelte dat op 19 april in de dienst in de Eusebiuskerk centraal zal staan: Hooglied 1: 1-8.

Siongemeenschap

Vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7

http://siongemeenschap.webs.com predikant: ds. Ad Poley (met beperkte opdracht), tel. 06-15153211,

[email protected] secretariaat: p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem wijkkas Siongemeenschap: rekening NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.

Spreekuur en contact

(Bijna) elke maandagochtend ben ik in de kerk aanwezig. U bent welkom in de predikantenkamer tussen 9.30 en 11.00 uur voor een kop koffie, een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 0263891962 (spreek evt. in op het antwoordapparaat) Werkdagen: maandag, dinsdag, woensdagmorgen en donderdag. Hartelijke groet,

Monique Maan

Autorijdienst

Alteveer/Cranevelt 19-04 Carella Martis 26-04 Henk Hulstein 03-05 Jenny Meijer

8405 404 3513 197 4434 925

Hoogkamp/Burgemeesterswijk 19-04 Jans Askes 26-04 Jan Siert Wiersema 03-05 Lineke Brinkman

3515 893 4420 720 3640 376

Inge Veldhuis

Siongemeenschap Terugblik op de Paascyclus

We hebben als Siongemeenschap een aantal prachtige diensten achter de rug, die in het teken stonden van het Johannesevangelie. Dit met als thema: Worden en zijn wie je bent: kind van God. Op Palmzondag werd begonnen met de binnenkomst van Jezus in Jeruzalem. Het juichende hosanna klonk voor Hem die zo als redder werd ingehaald. Vandaar ook de orgelparodie op Jesus Christ Superstar uit de musical van Andrew Lloyd Webber. Op Witte Donderdag was er de viering van het Heilig Avondmaal. Het laatste avondmaal kwam ook voor in de lezingen uit het Johannes-evangelie en het eindigde op deze avond met de gang naar de Hof van Gethsémane. De dienst werd zoals gebruikelijk niet afgesloten met de zegen, maar werd onderbroken .... op weg naar Goede Vrijdag. De viering op Goede Vrijdag is een dienst in een sobere kerk, die vanuit de stilte begon. Mooi om je zo in stilte met je eigen gedachten te kunnen voorbereiden op deze dienst over het lijden en sterven van Jezus. 15

Een prachtige symboliek gaat uit van het doven van de Paaskaars. Dat gebeurde na het toepasselijke lied van Johann S. Bach ‘Komm süßer Tod’ en de laatste uitroep van Jezus: “Het is volbracht". Ten teken van het sterven van Jezus werd die kaars, die vanaf Pasen 2014 onze diensten heeft 'verlicht', gedoofd. Het daarop volgende ‘beklag Gods’ is onze confrontatie met zowel de schuld die ook wij dragen aan het oprichten van het kruis, maar ook met het heil dat dit kruis ons brengt. De kruismeditatie uit deze dienst is daarmee ‘een akte van schuldbelijdenis, toewijding, maar vooral van hoop’. Op Eerste Paasdag het feest van de wederopstanding en het binnenbrengen van de nieuwe Paaskaars door Theo van Loenen. Altijd weer een mooi moment als de nieuwe Paaskaars als teken van Lichtend Leven weer voor in de kerk staat. De verbinding die werd gelegd tussen de lezingen in eerdere dagen waar het ging over Maria, leidde onder de lezing over Maria die na Zijn opstanding Jezus ontmoet in de tuin bij het graf, tot een korte orgelfantasie over het lied ‘I don't know how to love Him’. De extra muzikale medewerking van de trompettisten Bartjan de Winkel en Els de Vries, maakten de dienst tot een prachtige afsluiting van deze Paascyclus: U zij de glorie, opgestane Heer!

De symboliek op de Paaskaars 2015

Op de Paaskaars treft u dit jaar het Christusteken aan, dat is uitgevoerd in een donkergroene kleur met gouden belijning. Het is het zogenaamde Chi-Rho-symbool, gevormd uit de eerste twee Griekse letters van het woord ‘Christus’; de X en de P. Boven en onder het Christusteken staan de Alfa en Omega, die Gods almacht symboliseren. Alfa en Omega zijn de eerste en de laatste letter van het klassieke Griekse alfabet en staan zo ook voor het begin en het einde. Tussen het jaartal en de bovengenoemde symbolen staat de afbeelding van de Emmaüsgangers met Christus. Net zoals Jezus met hen op weg ging, gaan ook wij dit jaar met Hem op weg. Op weg naar weer een mooi jaar van vieringen en kringbijeenkomsten in een goede sfeer waarin het omzien naar elkaar centraal blijft staan!

Bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] predikanten: ds. Menno Leistra, tel. 0575-845930 ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523 scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem

In memoriam

Op dinsdag 24 maart kwam er een einde aan het aardse leven van Cornelia de Kramer-Boersma, Corrie. Op de rouwkaart een tekst uit Openbaring, die ook huwelijkstekst was, bijna 60 jaar geleden: Weest getrouw tot in de dood en Ik zal u geven de kroon des levens. (Openbaring 2: 10c). Corrie was een vrouw met een sterk geloof. Hoe dan ook zou haar leven ook over die doodsgrens heen doorgaan! Vanwege lichamelijke problemen kwam ze al jaren niet meer in de kerk. Vooral voor haar echtgenoot Kees is haar heengaan een groot verlies. Hun dochters Fenneke en Jeannette en hun partners verliezen een betrokken moeder. Op maandag 30 maart hebben we haar lichaam toevertrouwd aan de aarde, in het geloof dat zij zelf geborgen is bij de God wiens goedheid zij in voor- en in tegenspoed hebben ervaren. Vooral het ongeluk van zoon Hans, toen die nog maar een jaar of twaalf was, drukte een stempel op haar leven. 16

Activiteiten in de komende weken Rondom de Bijbel

De contactavond op dinsdag 28 april is speciaal bedoeld voor de bewoners van de Philadelphiahuizen. De avond wordt gehouden in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). De avond is gevuld met muziek, een bijbelverhaal, wat creatiefs en natuurlijk veel gezelligheid. Inloop vanaf 19.00 uur en de avond begint om 19.30 uur. Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom. Nadere informatie bij Wim Schröder: tel. 026-4431698 of [email protected]

Bijbelkring De bijbelkring vindt plaats op woensdag 29 april in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). Aanvangstijdstip is 15.00 uur en de bijeenkomst duurt tot ongeveer 17.00 uur. De leiding van deze kring is in handen van Theo van Loenen. Nadere informatie bij Theo van Loenen of Alie Schregardus. Gebedskring De maandelijkse gebedskring vindt plaats op woensdagavond 6 mei bij Hennie en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem; dit is in de wijk Schuytgraaf. Aanvangstijdstip van de bijeenkomst is 20.00 uur. Het programma voor deze kringavond ziet er als volgt uit: - Inleiding en gebed; - Bespreking gebedspunten; - Kringgebed; - Afsluiting met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank & Siongemeenschap, Frombergstraat 15, 6814 EA Arnhem. Tel. 026-4431698 of [email protected] Met een hartelijke groet vanuit de Siongemeenschap, Philip Greep

Wat kan geloof dan een kracht zijn! We wensen de familie die kracht bij het dragen van dit verlies.

Bij de diensten

Op zondag 19 april verwelkomen we collega Van Asselt uit Nijverdal in onze kerk. Voorganger voordat ik hem opvolgde… Een week later is mw. Nielen-Rosier de voorganger. Zij zet de eerste schreden op het pad van predikant en hoopt te zijnertijd beroepen te worden. Dan is het fijn om plekken te hebben, waar je het voorgaan in de praktijk mag brengen. Zondag 3 mei mag ik zelf weer voorgaan. ‘Wilhelmus’, staat er in mijn agenda. Een goed gebruik zo in deze weken van Koninklijke verjaardagen en gedenkdagen rond de Tweede Wereldoorlog. Het zijn de weken tussen Pasen en Pinksteren, die ook nog Paastijd heet, vijftig dagen lang. Namens mijn collega ds. Kraai wens ik u daarom een mooie Paastijd toe!

ds. Menno Leistra

Kerktaxi

19 april 26 april 3 mei 10 mei

P. Blok

hr. hr. hr. hr.

P. Rosseel P. Blok E. Eekma G. Posthumus

tel. 363 63 35 tel. 361 49 39 tel. 379 21 47 tel. 361 55 65

Prot. wijkgemeente Arnhem-Zuid



vierplaats Salvatorkerk

vierplaats De Kandelaar

kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl wijkredactie: Kees van Keulen, tel. 3233466, [email protected] predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531 [email protected] scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl wijkredactie: Kees van Keulen, [email protected] predikanten: ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected] ds. Ad Poley, tel. 06-15153211 (wo + do), [email protected] scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] wijkkas: NL33INGB0001348696 van De Kandelaar

De Regenboog vierplaats Spiegelhuis, Mooieweg 94, tel. 06–57736103

kerkelijk werker voor Arnhem-Zuid: Magda Hazeleger (tot 1-5-15) tel. 06-44058723 [email protected]

www.regenboogrijkerswoerd.nl

secretaris: Ron de Bie, tel. 3230129, e-mail: [email protected]

In memoriam

Op Goede Vrijdag 3 april is overleden Hermanus Leonardus, Herman Jelier, op de leeftijd van 71 jaar. Hij woonde Aalscholversingel 3 in Velp en was de man van ds. Anja Vogelzang. Zijn gezondheid was helaas al jaren broos. De laatste weken verbleef hij in Regina Pacis. Maar toen duidelijk werd dat zijn einde nabij was, is hij thuisgekomen en daar, in zijn vertrouwde omgeving, is hij overleden. Het bijzondere was dat Herman vrolijk en optimistisch bleef en ook zijn humor niet verloor. De afscheidsdienst heeft plaatsgevonden op donderdag 9 april om 10.30 uur in de Lucaskerk te Elden. Daarin is gelezen uit Jesaja 35 en uit 1 Korinthiërs 13. Aansluitend was de crematieplechtigheid in besloten kring. Tijdens de afscheidsdienst klonk onder andere:

Licht dat ons aanstoot in de morgen Voortijdig licht waarin wij staan Koud, één voor één, en ongeborgen, Licht overdek mij, vuur mij aan. Dat ik niet uitval, dat wij allen Zo zwaar en droevig als wij zijn Niet uit elkaars genade vallen En doelloos en onvindbaar zijn. Wij wensen Anja, kinderen en allen die Herman zullen missen, Gods liefdevolle nabijheid toe. ds. Hubertien Oostdijk-van Andel

Op Palmzondag 29 maart is in huize Altenova overleden mevrouw Gerda Jacoba Koopman-Verra, sinds 3 december 2014 weduwe van Hendrik Berend Jan Koopman. Mevrouw Koopman is op 6 juli 1922 in Arnhem geboren. Ze woonde al vele jaren in Martinushof-Altenova, waar ze altijd trouw door haar man werd bezocht, totdat ook hij - zeer kort voor zijn overlijden - in Altenova werd opgenomen. Mevrouw Koopman was één van onze oudste gemeenteleden; zij is sinds 1946 onafgebroken lid van onze gemeente geweest en voelde zich tot het laatst zeer betrokken. De dienst van Woord en Gebed heeft plaatsgevonden op Goede Vrijdag, 3 april in de Bonifatiuskerk. In de dienst is gelezen uit Psalm 90: ‘Geslachten gaan, geslachten zullen komen’. De crematieplechtigheid heeft aansluitend in besloten kring op Moscowa plaatsgevonden. Haar as zal worden bijgezet in het graf van haar man achter de Bonifatiuskerk in Elden. Op Paaszaterdag 4 april overleed mevrouw Henny Jalink. Zij werd geboren op 7 februari 1927 in Zwartsluis. Haar werk als boekhouder bracht haar naar Arnhem, waar zij ook kerkelijk zeer actief is geweest, o.a. als diaken. Het werk voor zending en evangelisatie had haar hart. Door haar afnemende gezond-

heid raakte ze meer aan huis gebonden, al kwam ze nog trouw naar de kerkdiensten. Na een val werd ze opgenomen in het Zonnehuis in Zwolle, met de bedoeling om daar te revalideren. Het is helaas anders gelopen. Zij is begraven in haar geboortedorp Zwartsluis, na een dienst waarin we lazen uit Psalm 139 en Micha 6: 8. ds. Pierre Eijgenraam

Berichten van overlijden

Op 13 maart is overleden Wouter Frank Schuchard, Rentmeesterwaard 116. Hij was 57 jaar oud. Op 23 maart is overleden Zwaantje Prins, Westerveldsestraat 16/A. Zij was 78 jaar oud. Op 26 maart is overleden Ida Korf de Gidts – Zwankhuizen, Bruinissestraat 25. Zij was 77 jaar oud.

Terugblik op de vieringen Vieringen De Kandelaar

Op zondag 22 maart vierden we met elkaar het Heilig Avondmaal in een dienst waarin ds. Pierre Eijgenraam voorging. Normaal vieren we Avondmaal tijdens de 4e zondag van de veertigdagentijd, maar omdat tijdens deze dienst zeven mensen belijdenis hebben gedaan, hielden we het Avondmaal op de 5e zondag van de veertigdagentijd. De dienst werd voorbereid met Antonia, Lois en Tim, de kinderen die dit jaar meededen aan de avondmaalscatechese. Het was een dienst zonder een traditionele preek, maar met aandacht voor het verhaal van de graankorrel uit Johannes 12. Op Palm- en Passiezondag was ds. Hubertien Oostdijk onze voorganger. Het was een feestelijke dienst met de kinderen en hun Palmpaasstokken.

Vieringen in de Goede Week en met Pasen

We begonnen de goede week op maandag, dinsdag en woensdag met vespers in de Salvatorkerk. Het waren verstillende 17

samenkomsten, die goed zijn bezocht. Psalm 22 werd gelezen. Stilgestaan werd bij de lezingen uit Jeremia. Vervolgens waren er op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag diensten in De Kandelaar en op Paasmorgen in de Salvatorkerk. In deze diensten gingen ds. Hubertien Oostdijk-van Andel en ds. Pierre Eijgenraam samen voor. De cantorij van de Salvatorkerk werkte aan alle vier de diensten mee en op Paasmorgen ook een blazersensemble van de West Arnhemsche Muziekvereeniging. Het mooie van zo’n cyclus is dat je als gemeente met elkaar toeleeft naar het Paasfeest, dat op Paasmorgen in een overvolle Salvatorkerk werd gevierd. Ds. Pierre Eijgenraam heeft aan o.a. de kerkenraadsleden, de cantorijleden, de organisten en liturgiecommissie van De Kandelaar gevraagd hoe zij deze diensten hebben ervaren. Als u ook wilt reageren: [email protected]. Wellicht dat conclusies aan de reacties worden verbonden. Indien dat het geval is, krijgt u dat nog te horen. Na de drukke tijd rond Pasen is het voor onze predikanten nu hopelijk iets rustiger.

Komende vieringen in De Kandelaar

Op zondag 19 april gaat ds. H.M. de Bruijn voor en op zondag 26 april ds. Pierre Eijgenraam. Op zondag 3 mei is ds. Hans Brezet weer onze voorganger.

De Regenboog gaat verder

Wij zijn blij te kunnen zeggen dat De Regenboog verder zal gaan als werkgroep Regenboog met een eigen vierplaats (het Spiegelhuis), onder de kerkenraad Protestantse Wijkgemeente Arnhem-Zuid (PGAZ). Identiteit: De Regenboogvieringen richten zich op een open, progressieve en oecumenische manier van vieren in een intieme setting. Creativiteit en muziek zijn sterk aanwezig. De doelgroep zijn de huidige leden en God- en zinzoekers in Arnhem-Zuid. Er is een bijzondere binding met de wijk Rijkerswoerd. De Algemene Kerkenraad en de kerkenraad PGAZ spreken hun intentie uit om deze vieringen langdurig te blijven ondersteunen. Zolang de Regenboogvieringen voorzien in een behoefte, waarin door de wijkgemeente Arnhem-Zuid niet wordt voorzien, zijn de Regenboogvieringen een waardevolle aanvulling en een missionair onderdeel van de activiteiten vanuit de wijkgemeente Arnhem-Zuid. De vieringen zijn 2 keer per maand in het Spiegelhuis (+ Kerst en Goede Vrijdag/Pasen). De vieringen zijn momenteel op de 1e en 3e zondag van de maand.

Komende vieringen in de Salvatorkerk

De komende drie weken is er steeds zondags om 10.00 uur dienst in de Salvatorkerk. Op 19 april is er ook 10-RT (oftewel teener-thee).

Vieringen van De Regenboog in het Spiegelhuis

Op de 3e zondag van april, 19 april 2015, is er in het Spiegelhuis een Regenboogviering met als thema: Rechtvaardig én Barmhartig. Vanuit het Chassidisch verhaal van rabbi Joshua en de bekende parabel van Jezus over de Samaritaan, die helpt, staan we stil bij het werk van de Stichting Vrolijkheid (diaconaal collectedoel komende periode in De Regenboog) én hoe wij ons verhouden tot diaconaal werk. In bijzonder bij één van de 7 werken van barmhartigheid: de vreemdeling herbergen. Voorganger is Margriet Kok, liturg is Ron de Bie. Van harte uitgenodigd!

Collectedoel voor de komende periode in De Regenboog

Voor de periode april tot juli is in De Regenboog de 2e collecte bestemd voor het volgende diaconale doel: Stichting Vrolijkheid. Deze stichting organiseert creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren in de 25 asielzoekerscentra, verspreid over heel Nederland. Theater, muziek en beeldende kunst zijn middelen om gebeurtenissen die de kinderen hebben meegemaakt, vorm te geven en om het zelfvertrouwen en talent te ontwikkelen, om even kind te zijn. Stichting Vrolijkheid doet dit samen met bewoners van de centra, vrijwilligers, theatermakers, kunstenaars, muzikanten en vele anderen. Om hun werk in het AZC in Arnhem mogelijk te maken zijn ze grotendeels afhankelijk van lokale steun en giften. Voor meer informatie: www.vrolijkheid.nl Het banknummer is: NL06 INGB 0009 4411 16

Organisatie

In de vieringen is een belangrijke rol voor de liturg weggelegd. De liturg heeft een voorbespreking met de voorganger, schakelt de muzikanten in en regelt liturgie, bloemen en collecte. De organisatie is geborgd in een viergroep die 6 keer per jaar overlegt in een z.g. Regenboog-afstemmingsbespreking. De coördinator heeft een centrale rol. De coördinator zal als ouderling met een bijzondere opdracht deel gaan uitmaken van de kerkenraad PGAZ. De coördinator heeft 2-3 keer per jaar overleg met de kerkenraad/moderamen van de PGAZ. De voorgangers voor de Regenboogvieringen worden na overleg ingepland voor de vieringen, waarbij de coördinator namens De Regenboog optreedt.

Diaconaat/pastoraat/acties

Structureel valt het diaconaat en pastoraat onder de kerkenraad PGAZ. Volgens ervaringen in het verleden is er in de Regenbooggroep sprake van een sterke diaconaal- en pastoraal ondernemerschap. Wij zien dit als kleine en grotere 'projecten'. Het kan een directe ondersteuning van een gezin zijn tot en met bijvoorbeeld het rugzakjesproject. Communicatie en overleg: Binnen de PGA wordt voor de communicatie gebruik gemaakt van de weekbrieven, het kerkblad PGAZ en Kerkperspectief. Vieringen en overige activiteiten van De Regenboog kunnen hier genoemd worden.

Begroting

De Regenboogvieringen vallen financieel onder verantwoording van de Kerkenraad PGAZ en maken vanaf mei 2015 onderdeel uit van de begroting van de Kerkenraad PGAZ. Voor de bloemen vanuit de vieringen wordt t.z.t. aangesloten bij de te integreren huidige 2 bloemenfondsen van de PGAZ.

Ron de Bie, coördinator De Regenboog 18

Arnhem-Zuid in Kerkperspectief

Sinds begin dit jaar werken we met twee wijkredacteuren voor Kerkperspectief: Jan van de Lagemaat, die zich vooral richt op de voormalige wijkgemeente De Kandelaar en Kees van Keulen, m.n. voor de voormalige wijkgemeente Salvatorkerk. In de praktijk blijkt dit wat lastig te zijn. Naderhand moeten beide bijdragen nog in elkaar worden geschoven (in volgorde gezet). Bovendien blijken steeds meer bijdragen voor geheel Arnhem-Zuid te zijn bestemd. Bovendien, ook De Regenboog maakt, zoals uit de bijdragen deze keer blijkt, hiervan deel uit. Daarom hebben wij afgesproken dat Kees van Keulen vanaf nu de wijkredacteur is voor de gehele wijkgemeente Arnhem-Zuid. Jan van de Lagemaat zal de stukjes over de vieringen in De Kandelaar blijven aanleveren en bovendien zorgen voor bijdragen over De-Kandelaar-specifieke onderwerpen. Voorts zal Jan als vervanger van Kees dienen bij vakanties e.d. Kopij gestuurd aan [email protected] wordt aan Kees doorgestuurd. Verder kan die ook rechtstreeks aan zijn adres: [email protected]. We hopen zo een goede werkwijze te hebben gevonden.

Jan van de Lagemaat en Kees van Keulen.

Werkgroep Zwickau/Planitz

Ruim 30 jaar geleden, in 1984, is het eerste contact gelegd tussen de Kruiskerk in Arnhem en de Evangelische Lukas Kirchgemeinde in Zwickau/Planitz. In die tijd waren er veel kerken in Nederland die contact hadden met Oostduitse kerken. Tot aan ´die Wende´was het voor deze kerken een grote steun in de rug om met buitenlandse kerken contact te hebben. Immers, wij konden vrij in en uit reizen. Ook konden wij lectuur en andere zaken meebrengen. Na de Wende hebben wij onze contacten kunnen uitbreiden, wat resulteerde in een jaarlijkse ontmoeting.

Donderdagmiddaggespreksgroep

Op donderdagmiddag 30 april is er weer een bijeenkomst van de donderdagmiddaggespreksgroep. We komen bij elkaar van 14.30 tot 16.00 uur in de Salvatorkerk onder leiding van ds. Pierre Eijgenraam. Vorige keer hebben we ons bezig gehouden met de eerste drie hoofdstukken van het apocriefe boek Tobit. Deze keer hopen we de overige hoofdstukken van dit boek te bespreken. U vindt het in een aantal uigaven van De Nieuwe Bijbelvertaling (tussen het Oude en Nieuwe Testament). Vorige keer niet geweest? Geen enkel beletsel om, als u dat wilt, nu aan te sluiten.

Kees van Keulen

Bedankavond voor vrijwilligers

Op 10 april is er een gezellige avond geweest (een ‘dankjewel-avond’) voor de vrijwilligers van De Kandelaar en de Salvatorkerk. Alle mensen die hebben meegedaan aan de voorbereidingen willen we hier hartelijk bedanken. Er is veel werk van gemaakt. Met dank aan de voorbereiders: Alice, Corry Tj, Detty , Dick, Gryt, Henny, Ingrid, Mimi, Henk en Rose en aan alle anderen die dit mogelijk hebben gemaakt.. De avond werd geleid door Ingrid Lodewijk.

Een gezellige drukte.

Rüstzeit - tijd voor toerusting

Iedere twee jaar wordt er ‘Rüstzeit’ gehouden. Deze wordt door Zwickau of door onze kerk georganiseerd. We zijn dan nooit in Zwickau zelf, maar in een huis van een kerk ergens in Duitsland, tussen Zwickau en Arnhem in. Dit jaar wordt het gehouden in Bad Endbach, op 3 uur rijden van Arnhem. We logeren daar in een Jugendfreizeitheim Haus Bergfried. We zijn daar dan drie dagen volledig in de kost voor € 32,50 per dag. Jongeren tot 17 jaar zijn iets goedkoper uit. (Er is ook een speciaal programma voor kinderen van deelnemers.)

Er was genoeg voor iedereen .

Wat houdt Rüstzeit in?

We komen bij elkaar, allereerst om elkaar beter te leren kennen. De samenstelling van de groep is steeds iets anders, dus kennismaken is dan wel prettig om mee te beginnen.Verder is een dagdeel gewijd aan het praten over ons geloof en alles wat daarmee samenhangt. Een thema is bijv.: is ons geloof in de afgelopen jaren veranderd? Maar er is ook veel tijd voor ontspanning en spel. Er worden uitstapjes gemaakt en er is een gezellige avond. Op zondag hebben we een viering met avondmaal.

Deelnemers kunnen zich nog melden.

Indien u dit ook eens wilt meemaken (u hoeft geen lid van de werkgroep te zijn of te worden), dan kunt u zich aanmelden bij een van de leden. Hun namen stonden ook in de weekbrief van de Salvatorkerk. Of bel of mail met Egon Kooi, tel. 3210647, [email protected], ook voor nadere informatie. De reis gaat met eigen auto’s en er is altijd wel plaats indien u zelf geen auto heeft. Er kunnen uit Arnhem 40 personen mee, want het huis heeft 80 slaapplaatsen! Een geweldige groep. We vertrekken op Hemelvaartsdag en we zijn dan zondagavond 17 mei weer terug. Graag tot ziens!

De werkgroep Zwickau-Planitz.

De opgaven waren niet gemakkelijk. Even bij elkaar kijken.

Kwismaster Dick van Diggelen en beamerspecialist Paul Kamp.

Meile Bakker heeft de winnende naam van het nieuwe kerkblad voor wijk Arnhem-Zuid bedacht. Het is geworden: Zuidenwind. 19

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected]

scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank

Zien, zien en zien,

Ds. Vermaat wees er in zijn paaspreek op dat Petrus en Johannes bij het lege graf op drieërlei wijzen zien. Johannes ziet, buiten staande, de opgerolde doeken. Dit 'zien' is een waarnemen van een feit. Daarop volgt een nader beschouwen door Petrus van de orde waarin het graf zich bevindt. Petrus 'ziet' verder, hij ziet het geheel, maar nog steeds niet de diepere achtergrond. Ten derde gaat Johannes het lege graf binnen en schrijft daarover in zijn evangelie: “hij zag en geloofde” Het 'zien' is hier van een orde waarin ook het verband wordt gezien met wat in de hemel verborgen is. Johannes schrijft verder: “want zij (de discipelen) kenden de Schriften nog niet”. De geestelijke dimensie van de opstanding wordt pas duidelijk, als ons de hoogste vorm van 'zien' wordt geschonken. Wij zien dit ook bij de Emmaüsgangers. Jezus zegt tegen hen: “O onverstandigen en tragen van hart, dat gij niet gelooft alles wat de profeten gesproken hebben”. Dat 'onverstandig' betreft niet die denkspier in ons hoofd, maar betreft een weten dat door openbaring wordt verkregen. Als Jezus voor de ogen van de Emmaüsgangers het brood breekt, herkennen ze Hem. Niet wat in een mensenhart opkomt, maar wat van boven wordt geopenbaard, dat sticht het geloof. Jezus openbaart aan de Emmaüsgangers, dat de Messias moest lijden om in zijn heerlijkheid in te gaan. Niet wij, maar God zelf geeft zin aan het lijden , sterven, de opstanding en het ingaan in zijn heerlijkheid van zijn Zoon. Dat laatste wijst heen naar Hemelvaart.

Meeleven

In memoriam Joke Frentz-Frentz Heel onverwachts is op 25 maart ontslapen in de leeftijd van 84 jaar Joke Frentz. Zondag ervoor was zij nog in de kerk en genoot na afloop zichtbaar van alle hartelijkheid en warmte, ook al was haar gezondheid de laatste tijd broos en had zij veel medische behandelingen nodig om nog een klein beetje overeind te blijven. Met haar man Joop (die jarenlang ouderling in onze gemeente was) heeft Joke onze gemeente ook nog als diaken gediend. Maar toen Joop half maart 2009 overleed, 82 jaar oud, is zij nog een poosje diaken gebleven, totdat haar lichaamskrachten minder werden en anderen haar taken konden overnemen. Voor dochter Annelien en ook voor huisvriend Wim van Woerkens, die ook al ver vóór het overlijden van zijn eigen vrouw, vier jaar geleden, een hartelijke, helpende vriend was, is dit plotselinge heengaan een groot gemis. We leven met hen mee en willen dat ook in de toekomst van harte blijven doen. Begin april openbaarde zich bij Herman van Malssen een niet te genezen ziekte van zijn maag. Ook bereikte ons het bericht dat mevrouw Rodink terminaal is. Ze was sinds tientallen jaren nauw bij De Rank betrokken. Een mens aan het eind van de levensweg mag ervaren, dat de dingen van het verleden worden overkoepeld door dit: “al, wie de naam des Heren aanroept, zal behouden worden". En Paulus vervolgt, dat dit aanroepen een 20

gevolg is van een actief geloven en dat weer wordt gebouwd door de verkondiging van het woord in de gemeente. Moge deze beide ernstig zieken hun troost daarin vinden dat het hen geschonken geloof hen in de nabijheid Gods komen.

Kringen

De avondbijbelkring zal weer op 23 april samenkomen. Half acht in het van Oosterzeehuis. De datum van de jongerengesprekskring, die op 12 april was, is op het moment dat ik dit schrijf, nog niet bekend. In afwezigheid van Jan Kramp leidt ds. Vermaat deze kring. De middagbijbelkring is er weer op dinsdagmiddag 5 mei. Besproken wordt het laatste gedeelte van het Johannesevangelie. Ook deze kring vindt plaats in het ds. Van Oosterzeehuis. Inloop vanaf half twee. Hans Boer

De vrijheid kwam in het voorjaar de vrijheid kwam in het voorjaar de vrijheid komt in het voorjaar kijk maar we vieren haar ze kwam kapot en in tranen ze had oorlog onder de leden je kon niet geloven dat komt ze te boven haar lauwerkrans was voor doden maar ze vroeg ons haar door te geven ik lig in jullie handen, zei ze wees niet stil, zoals ik niet stil was denk niet dat het onmogelijk is denk dat het onmogelijk is, maar doe het neem me mee naar waar ik niet ben neem me mee, zegt ze laat me leven. Ankie Peypers Ankie (Johanna Annie) Peypers ( 1928 - 2008) is medeoprichter van het Centrum voor Chileense Cultuur, waar zij van 1976 tot 1986 voorzitter van was. In 1946 kwam haar debuutbundel 'Zeventien' uit. Voor 'Geen denken aan' (1962) is zij bekroond met de Anne Frank Prijs. Gedicht voorgedragen tijdens de herdenkings/ bijeenkomst in de Nieuwe Kerk, 4 mei 2000.

Op 4 mei herdenken we bij het monument aan de Klapstraat de Eldenaren die in de oorlog als gevolg van het oorlogsgeweld hun leven gelaten hebben.

Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem e.o. www.luthersegemeentearnhem.nl kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, 6828 AS Arnhem, tel. 442 5084 wijkredactie: mw. Elly Muurling, tel. 333 6657 predikant: ds. Klaas Touwen, tel. 325 5327 secretaris: mw. Patty Besseling-Gronloh tel. 381 71 75

Het relationele in de lutherse theologie

Op zaterdag 25 april, van 11.15 uur tot 16.15 uur in de Lutherse kerk van Zwolle, Koestraat 2 (naast museum ‘de Fundatie’), is de verfilming uit 1955 van het gelijknamige toneelstuk van Kai Munk ‘Ordet’ (Het Woord), met nagesprek. Ieder is welkom!

Een bezoek aan de Lutherse kerk Zó’n leuke ervaring als onderstaand, wil ik u niet onthouden: De eerste sneeuwklokjes zijn al weer bijna uitgebloeid en Vastenavond is ook verleden tijd. Vroeger gingen we dan ’s ochtends naar de kerk en liepen mijn broers en ik vol trots met een askruisje op ons voorhoofd en was het de sport wie dat kruisje het langst en zo herkenbaar mogelijk zou kunnen behouden. Krokusvakantie 2015, en ik bedenk nu dat ik nog steeds een stukje moet schrijven voor het kerkblad van de Lutherse kerk. Nou ja, eigenlijk moet ìk het niet schrijven, maar de leerlingen van mijn school met wie we te gast waren in de Lutherse kerk aan de Spoorwegstraat, zo’n twee maanden geleden. Dat is echter niet gebeurd. Niet erg want een stukje schriftelijke reflectie was ook niet een doel van de projectweek ‘wereldgodsdiensten’, die we de week voor Kerstmis organiseerden op Scholengemeenschap Mariëndael VSO. Godsdienst? Wat is dat? Waar is het goed voor? Wat moet je ermee? Het blijkt maar al te vaak dat de meeste leerlingen van onze school, en dus waarschijnlijk ook andere leeftijdsgenoten elders, geen flauw idee hebben waar het over gaat. Geen enkel benul over iets dat miljarden mensen over de gehele wereld eeuwen lang intensief bezig heeft gehouden en nog steeds houdt. Kerstmis heeft dat niet iets met cadeautjes te maken ? O nee, dat is natuurlijk het allerbelangrijkste feest van het Christendom! Pasen, ja, nee, eieren en een paashaas misschien. Maar waarom eigenlijk ? Geen idee. Pinksteren. Ja wel eens van gehoord. Een popconcert ergens in Zuid Limburg. Vandaar dat we besloten om de week voor kerst een themaweek te organiseren met sprekers van verschillende geloofsovertuigingen en excursies naar een paar religieuze plekken. De organisatie daarvan bleek moeilijker dan verwacht. Niet alleen om met en voor een 80-tal leerlingen, waaronder een aantal rolstoelers, een aantal stuiterballen en een aantal autistische jongeren een compleet ander weekprogramma in elkaar te draaien, maar ook omdat het die blijkbaar drukke week voor Kerstmis moeilijk bleek sprekers te ronselen. Gelukkig waren we meer dan welkom in de Walburgiskerk met zijn schatkamer en in de Lutherse kerk. Met het openbaar vervoer in vier ploegen die vervolgens weer samenvloeiden tot twee groepen, werden die kerken op maandag 15 december bezocht. Het bleek een succes, maar op sommige momenten ook een drama, met name in de Walburgiskerk, want het knuffelen van een Mariabeeld kan toch echt niet. Hoe gedraag je je ? Een belangrijk leerpunt voor ons allemaal, dus indirect werd ook dát een succes. Maar laat ik me beperken tot de groep waarbij ik aanwezig was in de Lutherse kerk. Prachtig. We mochten in de banken

plaatsnemen en ondanks dat de kachel wel aanstond was het koud (‘ik moet plassen’). Anderhalf uur luisterden we naar de dominee, anderhalf uur stilzitten in een grote vreemde ruimte, dat is voor veel leerlingen geen sinecure. Maar er was geen onvertogen woord. Sterker nog er waren vragen en wat voor vragen. ‘Meneer, is het waar dat homoseksualiteit de achtste doodzonde is ?’ Wat zijn de eerste zeven, vraag je je dan direct af. ‘Meneer, dat driehoekje met dat oog in het midden, is dat het teken van de duivel?’ ‘Meneer, wat is het verschil tussen Luthers en Calvinistisch?’ Die vragen werden op een hartverwarmende manier beantwoord. ‘Homoseksualiteit? Tja, volgens mij is dat één van de manieren waarop God liefde aan de mensen heeft gegeven.’ ‘De duivel ? Daar ben ik niet zo mee bezig, maar…’ ‘Luthers en Calvinistisch, nou bij de eerste hebben ze alles gehouden wat niet schaadt, bij de tweede hebben ze alles weggedaan wat niet baat.’ Prachtig. Ook prachtig zijn de gebrandschilderde ramen en de verhalen erachter, de kleden met hun verschillende tekens en kleuren, het hoe en het waarom daarvan. De symbolen en de gebruiksvoorwerpen bij de dienst. Het maakte indruk en tevens heel veel duidelijk. De dag erna wordt besteed aan een drietal hoorcolleges op school. Over de Islam, over wereldgodsdiensten in het algemeen en de tijdslijn daarin, over de persoonlijke beleving van een praktiserend Christen. Absoluut opvallend was de aandacht en de belangstelling van álle leerlingen. Plotseling was voor velen van hen godsdienst niet meer stoffig, niet meer ver weg. Het belang van levensvragen werd duidelijk. Interesse in de ander werd gewekt. Er ontstonden mooie gesprekken in het klaslokaal en ik ben ervan overtuigd dat veel van de leerlingen anders, beschouwender en toleranter tegen ‘het Geloof’ zijn gaan aankijken. En dat ze, wanneer ze over zes weken het Paasverhaal te horen krijgen, nog meer op het puntje van hun stoel zullen zitten. Voor een groot aantal van hen heeft het bezoek aan met name de Lutherse kerk ze een concreet beeld gegeven. Dank daarvoor. Dank voor de tijd, de gastvrijheid en het geduld. Heel graag zouden we deze waardevolle ervaring in de toekomst met nieuwe leerlingen willen herhalen.

Karel Speth, docent Mariëndael VSO

Jeugdmuziekdagen 2015

Hou je van zingen, en ben je tussen de 7 en 15 jaar? Kom dan meezingen in Vierhouten tijdens de JeugdMuziekDagen 2015! Je studeert onder leiding van Els Hermanides en Lydia Liefting in drie dagen tijd mooie muziek in, die je op zaterdag in de Lutherse kerk in Zwolle laat horen tijdens een afsluitend concert. Verder is er natuurlijk tijd voor ontspanning en gezelligheid: wanneer er niet gestudeerd wordt is er een recreatief dagprogramma o.l.v. Pieta en Maria van Twist. Bespeel je een eigen instrument, neem dat dan mee! De dagen zijn van donderdag 14 mei t/m zaterdag 16 mei (hemelvaartsweekend) in Paasheuvelgroep, ’t Frusselt 30, 8076 RE Vierhouten - Locatie ’t Onderhil. De kosten zijn 85 euro per kind (overnachtingen, eten, muzikale leiding, muziek en begeleiding). Het afsluitend concert vindt plaats op zaterdagmiddag 16 mei om 15.00 uur in de Lutherse kerk, Koestraat 2, Zwolle. De Jeugdmuziekdagen worden georganiseerd door de Stichting Lutherse Werkgroep voor de Kerkmuziek. Je kunt je opgeven door een mailtje te sturen naar [email protected] of naar [email protected] We hopen je te zien in mei!

Elly Muurling 21

Parkstraatgemeente

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten Kerkgebouw: Parkstraat 31a / Kastanjelaan 22e - Arnhem www.parkstraatgemeente.nl predikant: ds. Marieke Fernhout [email protected] Aanvang diensten 10.15 uur wijkredactie: Els van Essen tenzij anders aangegeven. [email protected]

Bij de diensten

De Paastijd is zomaar weer voorbij, een aantal mooie diensten hebben in de Parkstraat plaatsgevonden. Op Paasmorgen mochten we weer gebruik maken van de verbouwde Voorhof, keuken en het begon met een feestelijk paasontbijt, waar zo’n 40 mensen aan deelnamen. Nog niet alles is helemaal klaar, maar dat zal niet lang meer duren. We zijn er blij mee!

Vier Kerken Geven Zin (Voorheen 4Kwart)

Ik maak u graag nog even attent op de lezing die op zondag 19 april wordt gehouden, deze gaat over ‘Rituelen en liturgische kleuren’. De lezing begint om 15.00 uur en wordt gehouden in de Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1 te Arnhem (achter de schouwburg, naast het politiebureau). De lezing wordt gegeven door pastor Hans Lucassen van de Geloofsgemeenschap katholiek Ede. Dit keer is de middag georganiseerd door de Waalse Gemeente Arnhem, één van de kerken van Vier Kerken Geven Zin. Elk symbool en elke rite blijken in elke tijd opnieuw onderhevig aan tal van veranderingen. De toegang tot het goddelijke in woord, symbool en rite voltrekt zich in het hier en nu, zowel hoorbaar, zichtbaar, als tastbaar en op menselijke wijze. Sinds het tweede Vaticaans Concilie, begin jaren zestig van de vorige eeuw, is de creatieve beweging opnieuw op gang gekomen. Samen met zijn toehoorders wil Hans Lucassen een verken-

nende rondleiding maken langs de geschiedenis van de jonge kerk tot aan het heden, rondom kleuren en rituelen in de grote veelvormigheid van de kerkelijke liturgie.  De lezing met pauze duurt tot 16.30 uur. De entree is gratis. Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en nog wat te drinken.

Els van Essen

Opnieuw feest in de Parkstraat

Op zondag 26 april wordt er in de Parkstraat opnieuw feest gevierd (na het feest op 12 april, waarbij onze verbouwde nevenruimte De Voorhof officieel geopend werd). De afgelopen jaren is met name het bestuur van de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Arnhem druk bezig geweest om binnen de Protestantse Gemeente Arnhem een zogenaamde ‘wijkgemeente van bijzondere aard’ voor de vrijzinnige protestanten te vestigen. De VVP-Arnhem draaide natuurlijk, in de Parkstraatgemeente, al jaren mee in diverse organen van de PGA en in praktijk was de VVP-A allang een wijkgemeente. Alle discussie en gesprekken rond dit onderwerp zullen we hier niet weergeven, want dat zou een aantal edities van Kerkperspectief in beslag nemen, maar kort gezegd komt het erop neer dat er op zondag 26 april een officieel ‘stempeltje’ wordt gezet door een vertegenwoordiging van de PGA, en dat de VVP-bestuursleden op 26 april een ‘ambt’ krijgen, zoals de Remonstrantse kerkenraadsleden in de Parkstraatgemeente dat altijd al hadden. In de praktijk verandert er niet zoveel. De VVP-A blijft gewoon bestaan als Vereniging van Vrijzinnige Protestanten in Arnhem, maar wordt vanaf 26 april officieel vertegenwoordigd door de ‘wijkgemeente van bijzondere aard voor de vrijzinnigen’, waarmee de vrijzinnigheid een officiële plaats heeft in de PGA. Reden genoeg om de dynamiek en de veelkleurigheid in Arnhem te vieren! Deze dienst begint om 10.15 uur.

ds. Marieke Fernhout

Zondag 12 april: feest vanwege de officiële opening van de vernieuwde Voorhof. Ds. Marieke Fernhout en een vrijwilligster van het opvanghuis ‘Mariam van Nijmegen’ (ons huidige diaconale project) in de vernieuwde Voorhof.

De kinderen bakten pizza's als bijdrage in de feestvreugde.

De gedekte tafels in de vernieuwde Voorhof voor en tijdens het paasontbijt. 22

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl kerkgebouw: Gasthuisstraat 1, 6811 BS Arnhem naast het politiebureau wijkredactie: Martin Kas,

tel. 3703302, e-mail: [email protected]

verhuur kerkgebouw: Corinne de Zeeuw, telefoon 06–18190472

e-mail: [email protected] contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302, Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

Voor en na Pasen

Dit jaar vielen twee vierde zondagen van de maand in de veertigdagentijd, terwijl Pasen op een eerste zondag van de maand viel. Door onze opzet (1 dienst van de maand, op de vierde zondagmiddag) kwam het zo uit, dat we uitvoerig bij de thema’s van de tijd vòòr Pasen stilstonden, terwijl het tot de derde zondag na Pasen duurt, alvorens de Paasvreugde in onze dienst ‘aan de orde komt’. Dat zal echter zeker gebeuren in de dienst op 26 april waarin ds. Roger Dewandeler uit Dordrecht voorgaat. In de tussentijd experimenteerden we met de openstelling van de kerk op vrijdag tijdens markttijd. Daar bleken verscheidene mensen gericht op af te komen, mede dankzij de berichtjes in de plaatselijke pers. Als we over enkele maanden dit experiment met een bepaalde regelmaat willen vervolgen, zal moeten blijken of de kerk genoeg ‘in de loop’ ligt om mensen tot een bezoekje te verleiden. Met het lezen van het lijdensverhaal, afgewisseld met orgelmuziek, bereikten we een klein publiek, maar wel mensen die niet zo gauw over de drempel van de kerk zouden komen voor een reguliere kerkdienst. Omdat dit nummer van Kerkperspectief verschijnt daags voor de 19e april, maak ik van de gelegenheid gebruik om een bericht uit het vorige nummer nogmaals op te nemen. Het betreft de lezing die op zondagmiddag 19 april- in de Waalse kerk wordt gegeven.

Lezing over rituelen en liturgische kleuren

Gedurende de wintermaanden organiseren de Doopsgezinde Gemeente, de Parkstraatgemeente, de NPB en de Waalse Gemeente een aantal activiteiten rond vragen over zingeving. Na de voorstelling in januari van ‘Paulus, in het oog van de storm’ en het gesprek in februari over de ‘interreligieuze dialoog’ volgt nu op zondag 19 april een lezing over ‘Rituelen en liturgische kleuren’. De lezing begint om 15.00 uur en wordt gegeven door pastor Hans Lucassen van de Geloofsgemeenschap Katholiek Ede. Hij schrijft in zijn inleiding: Elk symbool en elke rite blijken echter in elke tijd opnieuw onderhevig aan tal van veranderingen. De toegang tot het goddelijke in woord, symbool en rite voltrekt zich in het hier en nu, zowel hoorbaar, zichtbaar, als tastbaar en op menselijke wijze. Sinds het tweede Vaticaans Concilie, begin jaren zestig van de vorige eeuw, is de creatieve beweging opnieuw op gang gekomen. Samen met zijn toehoorders wil Hans Lucassen een verkennende rondleiding maken langs de geschiedenis van de jonge kerk tot aan het heden, rondom kleuren en rituelen in de grote veelvormigheid van de kerkelijke liturgie. De lezing met pauze duurt tot 16.30 uur. De entree is gratis. Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en nog wat te drinken. Martin Kas

Groen geloven

aarde, duurzaamheid, genade, gerechtigheid, God, goed, hoop, Jezus Christus, kruis, kwaad, licht, liefde, lijden, schepping, soberheid, solidariteit, spiritualiteit, trouw, verrijzenis De ecologische voetafdruk Wij eten, wonen ergens, verplaatsen ons … Voor al deze activiteiten verbruiken wij natuurlijke hulpbronnen. Maar kan onze planeet ons deze bronnen in voldoende hoeveelheden leveren en daarnaast het afval 'verwerken' dat voortkomt uit onze activiteiten? Is onze levensstijl in evenwicht met het ‘natuurlijke kapitaal’ van de aarde? Of veroorzaakt ze de aantasting en de uitputting ervan? Om op die vragen te beantwoorden, kunnen we werken met de ‘ecologische voetafdruk’. Die voetafdruk drukt uit hoeveel aardoppervlakte er nodig is om onze levensstijl mogelijk te maken. We kunnen de ecologische voetafdruk berekenen van de hele wereldbevolking, een land, een stad, enz.

Hoe werkt het?

Het aardoppervlak bestaat uit delen die natuurlijke hulpbronnen voortbrengen (bijv. bossen, akkers …) en andere die dat niet doen (bijv. woestijnen, ijskappen ...) of die niet meteen kunnen worden ontgonnen (zoals de bodem van de oceanen). Bij de ecologische voetafdruk kijken we naar de oppervlakte van de aarde die biologisch productief is. Om te berekenen hoeveel biologisch productieve oppervlakte iemand werkelijk ‘in beslag neemt’ - dus hoe groot zijn ecologische voetafdruk is - moeten we alles wat die persoon verbruikt omzetten in biologisch productieve oppervlakte. We onderscheiden zes types bioproductieve oppervlakte: •Bos: voor het vellen van bomen die dienen als timmerhout, brandhout, vezels voor papier ... •Weiland of graasland: voor het laten grazen van dieren die gebruikt worden voor vlees, wol, melk ... •Akkerland: voor het telen van gewassen die dienen als veevoeder, voedsel voor de mens, vezels, olie ... •Visgrond: voor het produceren van vis en zeevruchten •Bouwgrond: voor gebouwen om te wonen en te werken, wegen om zich te verplaatsen ... •‘Energieland’: de oppervlakte bos die nodig is om de CO2 op te nemen die vrijkomt bij het gebruik van fossiele brandstoffen. De voetafdruk van de mensheid is de laatste 40 jaar sterk gestegen is en vanaf eind jaren’80 verbruiken we eigenlijk meer dan één planeet: de biocapaciteit van de aarde is overschreden.

Een tweede aarde nodig?

Er is maar een beperkte hoeveelheid aardoppervlakte beschikbaar die biologisch productief is. Als we die gelijk verdelen over alle aardbewoners heeft iedere aardbewoner recht op 2,1 ha per jaar – dat is ongeveer evenveel als drie voetbalvelden. Die oppervlakte wordt uiteraard kleiner naarmate de wereldbevolking toeneemt. Maar vandaag verbruikt de mens gemiddeld 2,7 ha per jaar. Hoe lang kunnen we zo nog verder voor we de natuurlijke hulpbronnen uitputten en de mogelijkheid van de aarde om ze te vernieuwen vernielen? Wordt vervolgd. 23

KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

Elden

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl