mens en techniek Publieksverslag

20

14

mens en techniek

Publieksverslag

3

4

20

14 m e n s

e n

t e c h n i e k

Publieksverslag

1

2

het nieuwe station Vaartsche Rijn in Utrecht

3

Publieksverslag 2014 Naast dit publieksverslag vindt u op www.strukton.nl/ jaarverslag het complete jaarverslag van Strukton. Jaarverslag en publieksverslag verschijnen zowel in gedrukte als in digitale vorm en zijn tevens in het Engels verkrijgbaar. Strukton Groep nv Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 ba Maarssen Nederland Telefoon +31 (0)30 248 69 11 E-mail: [email protected] www.strukton.nl Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006.

4

Inhoudsopgave Profiel 6 Bericht van de directie

8

Kengetallen 12 Financiële resultaten

14

Strategie en visie van de 4 markten

18

Railsystemen 18 Civiele infrastructuur

20

Techniek en gebouwen

22

Internationale infrastructuur en railsystemen

24

Themakatern: mens en techniek

26

· Treinbeveiligings- en beheerssysteem ertms 28 · Operationeel assetmanagement op het spoor

30

· Energiesystemen 32 · Afzinken 34 · Renovatie van bruggen

36

· Monitoring van installaties

38

Typisch Strukton

40

Infographic ‘De technologische wereld van Strukton’

42

Kernactiviteiten en specialismen

44

Overzicht bedrijfsonderdelen

46

Samenstelling bestuur

47

Namen en adressen

50

Colofon 56 5

Profiel Strukton wordt gedreven door technologie en legt de focus op railgerelateerde werkzaamheden en door technologie gedreven specialismen. Het bedrijf onderscheidt zich met een aantal unieke specialismen voor de markten railsystemen, civiele infrastructuur en gebouwtechniek. Opdrachtgevers bevinden zich zowel binnen Europa als ook steeds meer daarbuiten.

Markten

Strukton is actief in drie markten: · railsystemen: onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van railinfrastructuur en elektrische treinsystemen, zowel heavy rail als light rail (Strukton Rail) · civiele infrastructuur: ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten in Nederland (Strukton Civiel) · techniek en gebouwen: ontwerp, realisatie, beheer & onderhoud, ontwikkeling en exploitatie van technische installaties en gebouwen in Nederland. De focus ligt steeds meer op specialistische speerpuntmarkten zoals zorg, industrie, mobiliteitsknooppunten, verkeerstechnische en tunneltechnische installaties en datacenters (Strukton Worksphere) Strukton International realiseert geïntegreerde railen civiele infrastructurele projecten buiten Europa. Strukton International beschikt over alle capaciteiten en knowhow van Strukton Rail en Strukton Civiel. Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming en management van tenderprocessen. Visie

In Europa vragen spoor- en weginfrastructuur om goede beschikbaarheid. Zowel reizigers als vervoersbedrijven willen kunnen rekenen op veilig en betrouwbaar vervoer. De markt techniek en gebouwen vraagt om hoogwaardige kennis van technische installaties. Met name daar waar technologie een cruciale rol speelt voor de continuïteit, zoals in de speerpuntmarkten datacenters, industrie, zorg en alle voorzieningen rondom mobiliteitsknooppunten en vervoer. Buiten Europa – specifiek in delen van het Midden-Oosten – bevinden zich steden die zich verder kunnen ontwikkelen als 6

de stedelijke infrastructuur verbetert. Tevens zijn er meerdere heavy rail spoorverbindingen geprojecteerd, die de komende jaren aangelegd moeten worden. Strukton zal zich daarnaast ook sterk maken voor het onderhoud. Daarnaast wordt de markt verkend in Colombia, Peru en Chili. Het ontsluiten van mijnen havengebieden via betrouwbare infrastructuur kan een belangrijke impuls geven aan de economische ontwikkeling van deze landen. Missie

Het is de missie van Strukton om bij te dragen aan de kwaliteit en veiligheid van spoorvervoer, weginfrastructuur, technische installaties en gebouwen. Dat betekent technologieën ontwikkelen en oplossingen integreren. Het betekent ook opdrachtgevers prikkelen tot het kiezen voor contractvormen met ruimte voor innovatie. Strukton staat voor een eerlijke, oprechte en integere manier van ondernemen en wil de sector daarin stimuleren. Deze manier van ondernemen combineert Strukton met aandacht voor functionaliteit, kwaliteit, duurzaamheid en een goede prijs-kwaliteitverhouding. Strategie

Strukton brengt steeds meer focus aan in zijn werkzaamheden en concentreert zich op die werken waar zijn kracht ligt, met name railgerelateerde werkzaamheden. Assetmanagement, onderhoudswerk en beheer op basis van hoogwaardige technologie en vakmanschap vormen de basis van de onderneming. Dit zorgt voor stabiliteit. Daarnaast voert Strukton projecten uit, op regionaal, nationaal en internationaal niveau. Het aanleggen van spoor en wegen, het ontwikkelen van treinsystemen en het onderhouden van installaties en gebouwen blijft belangrijk, maar Strukton maakt het verschil door de hoogwaardige technologie en het uitstekende vakmanschap dat erachter zit. Niet alleen spoor aanleggen, maar ook assetmanagement – gebaseerd op geavanceerde data-informatiesystemen –

We zijn

We hechten waarde aan

We willen

een dienstverlener die

eerlijk, oprecht en integer

bijdragen aan een sector

innoveert vanuit inzicht

ondernemen, in binnen-

die instaat voor kwaliteit en

en kennis van technologie.

en buitenland, in alle lagen

veiligheid van spoorvervoer,

van de onderneming.

weginfrastructuur en technische installaties en gebouwen.

voor slim onderhoud. Niet alleen een brug bouwen, maar ook techniek aanbrengen voor monitoring. Niet alleen een tunnel aanleggen, maar ook de tunneltechnische installaties plaatsen en deze monitoren vanuit de controlekamer. Kennis van deze technologieën maakt Strukton uniek. Met deze ontwikkelingen kan Strukton de klant echt verder helpen. De focus en groei ligt met name op de technologisch georiënteerde specialismen, in Europa en enkele selectief gekozen landen wereldwijd. Mentaliteit

Medewerkers van Strukton zijn vakinhoudelijk goed onderlegd. Ze nemen zelf telkens weer initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. De leidinggevenden hebben brede managementcompetenties. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en stellen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen voor samen met de ervaren topspecialisten van Strukton. De medewerkers werken vol overgave en tonen betrokkenheid en passie.

Duurzaam ondernemen

Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Hoog in het vaandel staat de veiligheid: voor spoorinfrastructuur, weginfrastructuur, technische installaties en gebouwen dringt Strukton aan op kwaliteit, door zorg te dragen voor veilige ontwerpen en veilige producten. Daarnaast draagt Strukton actief bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot, bijvoorbeeld door het gebruik van groene stroom van eigen bodem en een duurzaam mobiliteitsbeleid. Ook beschikt Strukton over inmiddels beproefde technieken om klanten te helpen energiebesparing te realiseren. Zo verlaagt Strukton niet alleen zijn eigen CO2-uitstoot, maar ook die van derden. Daarnaast richt de organisatie zich steeds meer op hergebruik en recycling van materialen en grondstoffen, zoals asfalt en beton.

7

Bericht van de directie Strukton heeft als technologiebedrijf een unieke positie in de markt. De focus ligt op railgerelateerde werkzaamheden en door technologie gedreven specialismen. De missie is bijdragen aan de kwaliteit en veiligheid van spoorvervoer, weginfrastructuur en technische installaties en gebouwen.

Resultaat en omzet

Het nettoresultaat over 2014 is eur 32,8 miljoen negatief. Dit is teleurstellend. Er zijn ook positieve resultaten van vooral Strukton Rail, maar ook van de regiobedrijven van Strukton Worksphere en Ooms Civiel. Het negatieve resultaat is vooral veroorzaakt door aanvullende projectvoorzieningen binnen Strukton Civiel, ter grootte van eur 61 miljoen, met name voor de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein (eur 33 miljoen) en Ondertunneling A2 Maastricht (eur 16 miljoen). Strukton is in overleg met opdrachtgever Rijkswaterstaat over de afwikkeling van onder andere het meerwerk en claims en is ervan overtuigd dat dit een positief effect zal hebben op het toekomstig resultaat. Daarmee zal het resultaat per 8

saldo minder negatief uitvallen dan nu in de cijfers is verantwoord. Daarnaast zijn er reorganisatiekosten ter grootte van eur 15 miljoen. De omzet is in 2014 verder gestegen naar eur 1,8 miljard. Strukton voldeed in 2014 niet aan de bankconvenanten. Inmiddels is er in mei 2015 een nieuwe financiering overeengekomen met een looptijd tot eind april 2017. De aandeelhouder versterkte het vermogen van Strukton met eur 25 miljoen.

Voorzichtig laat de markt tekenen van herstel zien. Strukton is daarom positief gestemd over de toekomst en de kansen die in het verschiet liggen. Een zware periode vraagt immers niet om somberheid, maar om sterke schouders.

Aanpassing strategie Strukton: meer rail, technologie en specialismen

Strukton zal zich nog verder technologisch ontwikkelen en zich meer concentreren op railgerelateerde werkzaamheden. Stap voor stap wordt verder focus aangebracht en groei gerealiseerd in die werkzaamheden waar de kracht van Strukton ligt, namelijk bij railgerelateerde werken en technologisch gedreven specialismen. Assetmanagement is een belangrijke kerncompetentie. Daarbij worden alle relevante systemen en kennis geleverd om state of the art onderhoud te realiseren zodat de hoogste performance wordt geleverd. Met de aangescherpte strategie beoogt Strukton het risicoprofiel van de onderneming te laten dalen. Strukton kiest bewust voor minder grote projectrisico’s en alleen gecombineerd met zijn specialismen en niches, gericht op het onderscheidend vermogen. De strategie voor Strukton Rail blijft ongewijzigd, zoals deze al meerdere jaren met succes wordt uitgevoerd. Strukton International zal zich nog meer op railgerelateerde werken en civieltechnische specialismen richten, alsook op projecten die vragen om een combinatie van railen civiel technische kennis waarbij tevens de specialismen kunnen worden ingezet. De aandacht is primair gericht op het Midden-Oosten. Voor Strukton Civiel en Strukton Worksphere komt, naast railgerelateerde werken, de nadruk meer te liggen op projecten van beperkter omvang, op regionale projecten, op beheer en onderhoud en specialismen. Markten en bedrijfsonderdelen

• Railsystemen Strukton Rail heeft in 2014 goede resultaten gerealiseerd, zowel financieel als werkinhoudelijk. Met name de resultaten in Nederland en Italië vallen in positieve zin op en ook in Zweden en België is 2014 redelijk goed afgerond. De project-

en onderhoudskwaliteit van de opdrachtgevers in Zweden, Nederland en Italië wordt als zeer goed beoordeeld door opdrachtgevers. Een opsteker voor de Nederlandse organisatie is het feit dat ProRail Strukton Rail in het derde kwartaal van 2014 weer heeft aangewezen als beste van de spoorbouwbedrijven. Dit geldt zowel op de projectprestatieladder als voor de afgesproken reductie van onregelmatigheden in het onderhoud, over de periode september 2013 tot en met september 2014. Ook positief is de nieuwe vestiging in het Australische Perth, waar Strukton Rail klanten zal adviseren over onderhoud en railinfrastructuur. De projecten in Algerije zijn nu volop in productie. De specialistische onderdelen – Strukton Systems, Eurailscout en A1 Electronics (printplaatfabricage) – hebben eveneens goede resultaten gerealiseerd in 2014. De producten van Strukton Rolling Stock – techniek voor in treinen – kennen een lange ontwikkeltijd, waardoor het financieel resultaat nog negatief is, maar de producten zijn innovatief en veelbelovend. Eurailscout heeft de stijgende lijn te pakken, mede ook dankzij de werkzaamheden in Frankrijk. • Civiele infrastructuur Strukton Civiel bevindt zich in een fase van consolidatie en rendementsverbetering. Daarvoor zijn in 2014 opnieuw stappen gezet. Voor 2014 valt dat resultaat aanzienlijk negatief uit, met name door de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht. Voor deze projecten zijn in 2014 aanvullende verliesvoorzieningen genomen. Ook bij enkele decentrale eenheden in de wegen betonbouw heeft Strukton Civiel te maken met verlies. De producten van Strukton Civiel, zoals afzinken en het versterken van bruggen, hebben in 2014 goede resultaten gehaald.

Foto: close-up module tractieomvormer voor in de trein 9

Strukton zal zich nog verder technologisch ontwikkelen en zich meer concentreren op railgerelateerde werkzaamheden.

• Techniek en gebouwen Strukton Worksphere combineert installatietechnische activiteiten met bouwkundige activiteiten. Een belangrijke basis van de onderneming vormen het onderhoudswerk en beheer. De overige installatietechnische en bouwkundige activiteiten omvatten ontwerp, realisatie en ontwikkeling. Daarbij richt de organisatie zich op een aantal speerpuntmarkten: zorg, industrie, mobiliteitsknooppunten, verkeerstechnische en tunneltechnische installaties en datacenters. In deze markten maakt de techniek het verschil, omdat continuïteit cruciaal is. De kennis van Strukton Worksphere wordt ook steeds vaker ingezet gezamenlijk met Strukton Rail en Strukton Civiel. Het resultaat over 2014 is licht positief. • Internationale infrastructuur en railsystemen Strukton International kan terugkijken op een goed eerste jaar. Er is winst gemaakt en de werkzaamheden voor de aanleg van drie metrolijnen in Riyadh verlopen goed. Naast dit grote project werkt Strukton International aan een betrouwbaar internationaal netwerk. De aandacht is primair gericht op het Midden-Oosten, met name Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Oman, Qatar en Koeweit. In die landen is sprake van een forse economische groei, wat leidt tot een groeiende behoefte aan verbetering van de infrastructuur en uitbreiding daarvan.

10

De belangstelling van Strukton International gaat met name uit naar projecten die vragen om een combinatie van railen civieltechnische kennis, waarbij vooral de specialismen van Strukton bij geïnteresseerde partijen over het voetlicht gebracht worden. • Strukton Integrale Projecten Binnen de markten railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming en management van tenderprocessen. Met ervaring en expertise steunt Strukton Integrale Projecten de andere divisies. In 2014 had Strukton Integrale Projecten een belangrijk aandeel in het pps-project voor de nieuwbouw voor het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (rivm) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (cbg), dat zal worden gebouwd op het Science Park in Utrecht. Daarnaast is Strukton Integrale Projecten verantwoordelijk

voor het management van de andere pps-projecten die Strukton in portefeuille heeft. Strukton kiest voor een terughoudende en selectieve benadering als het gaat om nieuwe pps-projecten. Bij projecten die Strukton reeds in portefeuille heeft, is namelijk gebleken dat de risico’s van dit soort projecten groter zijn dan partijen vooraf hebben ingeschat. De kans op forse financiële tegenvallers voor de opdrachtnemer is daardoor groot. Duurzaamheid

Al jarenlang staat duurzaamheid hoog op de agenda bij Strukton. In 2014 is het mvo-beleid op diverse punten aangescherpt en zijn stevige doelen geformuleerd. Denken in levensduur blijft de kern van het beleid. Strukton geeft invulling aan maatschappelijk verantwoord ondernemen door te werken aan de levensduurverlenging van zijn producten en energiebesparing door zijn diensten. Goede businessconcepten moeten deze producten en diensten bovendien betaalbaar maken. Op deze manier draagt Strukton zijn steentje bij aan het hogere, wereldwijde doel: schadelijke stoffen terugdringen en een niet-milieubelastend alternatief zoeken voor fossiele brandstoffen. Daarnaast werkt Strukton aan de duurzame inzetbaarheid van zijn personeel.

Vooruitblik

De samenstelling van de orderportefeuille is meer en meer opgebouwd met projecten, onderhoudscontracten en levering van specialismen waarin technologie cruciaal is. Strukton neemt een unieke positie in de markt in als het gaat om kennis van hoogwaardige technologieën. Voorbeelden zijn tractieomvormers voor treinen en assetmanagement voor het spoor, met de meettreinen en software die daarvoor worden ingezet. Voorzichtig laat de markt tekenen van herstel zien. Strukton is daarom positief gestemd over de toekomst en de kansen die in het verschiet liggen. Een zware periode vraagt immers niet om somberheid, maar om sterke schouders. Ik ben mijn medewerkers dan ook dankbaar dat ze zich met zoveel toewijding blijven inzetten voor Strukton en al hun kennis en kunde elke dag weer inzetten om opdrachtgevers zo goed mogelijk van dienst te zijn. Gerard Sanderink Utrecht, 1 juni 2015

11

Kengetallen (bedragen in miljoenen euro’s)

2014 2013 2012* 2011 2010 Bedrijfsopbrengsten

1.774,9

1.583,0

1.315,5

1.318,0

1.437,5

Operationeel resultaat (EBITDA) * *

(6,8)

15,9

39,7

55,3

57,6

Bedrijfsresultaat (EBIT)

(40,9)

(10,4)

16,3

24,1

(6,4)

Nettoresultaat

(32,8)

(15,9)

18,2

14,4

(15,5)

Kasstroom • Operationeel > Regulier

27,1

> Pps-projecten • Investeringen

53,9

(18,0)

(10,6)

38,5

-

(17,3)

(1,3)

(29,1)

(76,3)

(24,9)

(38,4)

(33,8)

13,0

(5,8)

• Financieringen > Regulier

9,2

8,2

(9,1)

(9,2)

(9,4)

-

28,5

62,7

-

(0,1)

> Pps-projecten

(0,4)

5,7

• Koersverschil

-

-

Totale kasstroom

11,0

12,1

- (62,1)

(7,4)

9,6

Investeringen materiële vaste activa

23,3

19,8

19,4

19,7

16,7

Afschrijving / waardevermindering op vaste activa

33,9

31,9

23,3

27,4

64,0

Balanstotaal

1.186,1

1.052,6

782,3

803,5

968,2

Totaal eigen vermogen

141,0

190,6

204,2

186,8

166,7

Geïnvesteerd vermogen

134,6

229,4

175,0

249,4

365,7

Netto kas (schuld)

6,4

(38,8)

29,1

(62,6)

(198,9)

Solvabiliteit (%) * * *

16,3

20,9

26,1

23,2

17,2

Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen

(19,8)

(8,1)

9,3

8,1

(9,1)

Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten

(1,8)

(1,0)

1,3

1,1

(1,1)

Orderportefeuille ultimo

2.983,9

3.012,9

* Vanaf 2012 is IFRS 11 (‘Gezamenlijke overeenkomsten’) toegepast. * * EBITDA inclusief resultaat uit niet-geconsolideerde deelnemingen conform stelselwijziging. * * * Solvabiliteit 2013/2014 berekend incl. put-optie en kapitaalinjectie van 6 maart 2015.

12

1.946,0

1.985,0

2.065,0

2014 2013 2012 2011 2010 Niet-financiële indicatoren Gemiddeld aantal fte’s *

6.550

6.201

5.758

5.906

6.159

Ziekteverzuim (%)

3,0

3,5

4,4

4,6

5,4

Ongevallenfrequentie (IF-index)

7,7

7,8

7,0

7,5

8,4

Uitgaven managementdevelopment en opleidingen

6,4

7,4

8,0

6,9

8,7

Medewerkers beoordeeld (%)

97,3

97,7

98,0

95,2

92,6

CO2 -uitstoot (in tonnen) * *

53.984

57.617

53.399

63.818

70.146

Gerecycled afval in tonnen * * *

11.755

26.486

18.822

-

-

* Voor het gemiddeld aantal fte’s is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de 5.055 fte’s in Nederland. * * In 2014 zijn de CO2 -cijfers met terugwerkende kracht in het financiële boekhoudsysteem ingevoerd. Hierdoor zijn de cijfers nog nauwkeuriger. Wel kunnen er afwijkingen plaatsvinden ten opzichte van hetgeen in eerdere jaarverslagen is gepubliceerd. De absolute CO2 -uitstoot is afgenomen en Strukton ligt op koers om de CO2 -reductiedoelstelling van 15% t.o.v. 2009 gerelateerd aan de bedrijfsopbrengsten te halen. De emissie bevat scope 1 en 2, plus een deel van scope 3, namelijk woon-werkverkeer en vliegreizen.

* * * De afvalcijfers omvatten het bouwen sloopafval en het afval van de kantoren. Het omvat niet grond, grondstromen en ballastmateriaal. In het jaarverslag van 2013 zijn bij de hoeveelheid afval deze laatste wel meegenomen. Omdat deze stoffen opnieuw als grondstof worden ingezet, is besloten dit niet meer mee te nemen in de afvalcijfers. De hoeveelheid afval fluctueert sterk per jaar, omdat de aard van de werkzaamheden op projecten per jaar sterk verschilt.

13

Financiële resultaten

• Nettoresultaat

van EUR 32,8 miljoen negatief (2013: EUR 15,9 miljoen negatief)

• Verlies

op project A15 Maasvlakte-Vaanplein van EUR 33,0 miljoen

• Verlies

op project Ondertunneling A2 Maastricht van EUR 15,8 miljoen

• Historisch

hoge omzet van EUR 1.775 miljoen (2013: EUR 1.583 miljoen)

• Operationeel • Goed

resultaat EUR 6,8 miljoen negatief (2013: EUR 15,9 miljoen positief)

operationeel resultaat in de markt railsystemen van EUR 38,3 miljoen

• Reorganisatiekosten, • Dividendvoorstel: • Solvabiliteit

afvloeiingskosten en integratiekosten van EUR 15,0 miljoen

geen dividenduitkering

gedaald naar 16,3% (2013: 20,9%)

• Orderportefeuille

gelijk gebleven aan 2013

Gang van zaken Strukton heeft opnieuw een moeilijk jaar achter de rug met een operationeel verlies van eur 6,8 miljoen. Het resultaat werd in negatieve zin gedomineerd door aanvullende verliesvoorzieningen op de civiele infraprojecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht. Strukton is in overleg met opdrachtgever Rijkswaterstaat over de afwikkeling van onder andere het meerwerk en claims en is ervan overtuigd dat dit een positief effect zal hebben op het toekomstig resultaat. Daarmee zal het resultaat per saldo minder negatief uitvallen dan nu in de cijfers is verantwoord. 14

Daarnaast is in boekjaar 2014 eur 15 miljoen ten laste van het resultaat gebracht als gevolg van reorganisatiekosten, afvloeiingskosten en integratiekosten (met name de integratie kosten als gevolg van de overgenomen railactiviteiten van Balfour Beatty in Scandinavië). De markt railsystemen liet een bevredigend resultaat zien en ook in de markt techniek en gebouwen heeft Strukton in 2014 een positief operationeel resultaat gerealiseerd.

Bedrijfsopbrengsten

In eur miljoen

2014 2013

Railsystemen

812,8 645,8

Civiele infrastructuur

617,6

562,9


344,5

374,4

Totaal

Bedrijfsopbrengsten

De omzet is in 2014 gestegen met eur 191,8 miljoen naar eur 1.774,9 miljoen. Deze omzetstijging wordt met name verklaard door het metroproject in Riyadh, de acquisitie van Balfour Beatty Rail Scandinavia en de omzettoename in Italië. De daling van de omzet in de markt techniek en gebouwen is het gevolg van gemaakte strategische keuzes voor deze markt. De omzet in Nederland in de markt civiele infrastructuur is ook licht afgenomen (eur 13 miljoen). De nadruk komt meer te liggen op railgerelateerde projecten, de specialismen en daarnaast op regionale projecten van een meer bescheiden en beheersbare omvang. Operationeel resultaat

Het operationele resultaat in 2014 is met eur 6,8 miljoen negatief teleurstellend. Het jaar 2014 werd in negatieve zin gedomineerd door twee projecten in de markt civiele infrastructuur: A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht. Op het project A15 Maasvlakte-Vaanplein namen in 2014 de verliezen voor het consortium A-Lanes (Ballast Nedam, Strabag en Strukton) verder toe tot boven de eur 300 miljoen. Voor Strukton betekende dit dat er aanvullende voorzieningen moesten worden getroffen ten laste van 2014 ter grootte van eur 33 miljoen, terwijl er ultimo 2013 reeds eur 42 miljoen aan voorzieningen getroffen was. De totale verliesvoor ziening op dit project is inmiddels opgelopen tot eur 75 miljoen. Strukton is in overleg met opdrachtgever Rijkswaterstaat over de afwikkeling van o.a het meerwerk en claims en is er van overtuigd dat dit een positief effect zal

1.774,9 1.583,1

hebben op het toekomstig resultaat. Daarmee zal het resultaat per saldo minder negatief uitvallen dan nu in de cijfers is verantwoord. Tevens werd het project Ondertunneling A2 Maastricht geconfronteerd met tegenvallers bij de afbouw van de tunnel. Daarnaast is er een tegenvaller bij het bestek voor de tunneltechnische en verkeerstechnische installaties in de tunnel. Dit leidde tot verliezen ter grootte van eur 16 miljoen ten laste van het verslagjaar 2014. In de markt railsystemen heeft Strukton in 2014 een goed resultaat geboekt. De daling ten opzichte van 2013 kent een aantal oorzaken. In 2013 was in Zweden een eenmalige bate verantwoord van eur 7,2 miljoen uit hoofde van een afgewikkelde claim. In 2014 zijn in Scandinavië integratiekosten ten laste van het resultaat gebracht als gevolg van de integratie van de begin 2014 overgenomen railactiviteiten van Balfour Beatty, in de reeds bestaande railactiviteiten. De railactiviteiten in de traditionele spoorbouw in Duitsland zijn in december 2014 gestaakt als gevolg van een gebrek aan perspectief met als gevolg een negatief resultaat van eur 3,3 miljoen. De markt techniek en gebouwen laat een klein positief operationeel resultaat zien, een substantiële verbetering ten opzichte van 2013. Wel waren er bijstellingen op enkele majeure projecten en contracten. De installatietechnische activiteiten laten bevredigende en stabiele resultaten zien.

15

Operationeel resultaat

In eur miljoen

2014 2013

Railsystemen

38,3 49,1

Civiele infrastructuur Techniek en gebouwen Totaal

Orderportefeuille

De orderportefeuille is in 2014 nagenoeg gelijk aan 2013. De orderportefeuille voor de markt civiele infrastructuur in Nederland is gedaald. Deze daling is het gevolg van het feit dat Strukton Civiel Projecten, die de grote landelijke projecten voor zijn rekening neemt, terughoudender is geweest in het aangaan van grote contractuele risico’s. Dit met het oog op het risicoprofiel in relatie tot de marge en de beperktere financiële mogelijkheden van de onderneming. De order portefeuille van het landelijke wegen betonbouwnetwerk, dat regionaal actief is, is eveneens licht afgenomen ten opzichte van 2013. De orderportefeuille voor de markt railsystemen is met eur 154 miljoen gestegen. De stijging van deze orderportefeuille wordt voornamelijk veroorzaakt door de acquisitie van Balfour Beatty Rail Scandinavia, met een goed gevulde orderportefeuille. De orderportefeuille voor de markt techniek en gebouwen kent een stabiele basis met een groot aantal langlopende opdrachtgevers en contracten. In totaal is de orderportefeuille wel iets gedaald. Dit wordt met name verklaard doordat Strukton Worksphere zijn orderportefeuille selectief vult door te kiezen voor projecten die aansluiten bij de gekozen strategie en het onderscheidend vermogen van de onderneming. Kasstroom en financiering

De totale netto kasstroom in 2014 is eur 11,0 miljoen positief (2013: eur 12,1 miljoen positief ). Ondanks de negatieve ebitda van eur 6,8 miljoen is de kasstroom uit gewone bedrijfsvoering in 2014 eur 27,1 miljoen positief (2013: eur 53,9 miljoen positief ). 16

(45,5)

(17,8)

0,4

(15,4)

(6,8) 15,9

Deze positieve kasstroom wordt onder andere veroorzaakt door de vooruitbetalingen op het metroproject in Riyadh. De investeringskasstroom is eur 24,9 miljoen negatief (2013: eur 38,4 miljoen negatief ). Hierin zijn de verwervingen van Balfour Beatty Rail Scandinavia en Siebens Spoorbouw BVBA verwerkt. Daarnaast zijn hierin de verkopen van het 90% belang van spc ise bv, het 2% belang van Delfluent bv en het 1% belang van Safire bv verwerkt. Per saldo bedraagt het cashflow-effect van deze acquisities en verkopen eur 0,1 miljoen positief. In 2014 is in materiële vaste activa eur 23,3 miljoen geïnvesteerd (2013: eur 20,1 miljoen). De kasstroom uit financieringsactiviteiten is eur 8,8 miljoen positief (2013: eur 13,9 miljoen positief ). In 2014 is er eur 10,2 miljoen aan langlopende lening opgenomen door Costruzioni Linee Ferroviarie. Daarnaast is er door Costruzioni Linee Ferroviarie een langlopende leaseverplichting aangegaan van eur 5,0 miljoen. In 2014 is er eur 5,0 miljoen afgelost op de langlopende lening in Nederland. Per 1 augustus 2013 heeft Strukton nieuwe financierings overeenkomsten afgesloten met de banken Rabobank, abn amro en nibc. De financieringsarrangementen hebben een looptijd van vier jaar en eindigen op 31 juli 2017 en zijn afgesloten tegen marktconforme voorwaarden. Strukton was gedurende 2014 en ook op 31 december 2014 niet compliant ten aanzien van de met de banken overeengekomen convenanten als gevolg van de verliezen op het project A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht.

Orderportefeuille

In eur miljoen

Nederland Buitenland

Totaal

Railsystemen

235

962 1.197


380

952

1.332


455

-

455

Totaal

Op 12 mei 2015 is een herfinanciering overeengekomen met de Struktonbanken. Per die datum is een waiver ontvangen voor alle non compliances uit de leningdocumentatie. De hoofdlijnen van de financiering zijn: • Looptijd tot en met 30 april 2017 • Geen verplichte aflossingen tot de einddatum • Term Loan van eur 40 miljoen, kredietmarge 3,35% • Werkkapitaalfaciliteit van eur 75 miljoen, kredietmarge 3,25% • Gecommitteerde bankgarantielijnen ter grootte van eur 400 miljoen, waarvan voor het metroproject in Riyadh Saoedi-Arabië eur 248 miljoen Vermogenspositie

Op 6 maart 2015 is door de aandeelhouder een agiostorting ter grootte van eur 10 miljoen geëffectueerd en is een achtergestelde lening ter grootte van eur 15 miljoen verstrekt. Inclusief deze vermogensversterking en de putoptie bedraagt de solvabiliteit per 31 december 2014 16,3% (2013: 20,9%). De 40% minderheidsaandeelhouder Unieco Societa Cooperativa heeft een optie om de resterende 40% in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. te verkopen aan Strukton Railinfra Projecten bv. Voor de reële waarde van de verplichting voortkomend uit een eventuele uitoefening van deze put-optie dient, op grond van ifrs, een langlopende verplichting te worden verantwoord en wordt het respectievelijke aandeel derden niet meer als onderdeel van het groepsvermogen verantwoord. De optie kan uitgeoefend worden in de periode tussen 9 april 2015 en 9 april 2018. Het is niet de verwachting dat de optie wordt uitgeoefend. De put-optie is daarom

1.070 1.914 2.984

toegevoegd aan het garantievermogen bij de berekening van de vermogenspositie. De verslechtering van de vermogenspositie wordt voor namelijk veroorzaakt door het negatieve resultaat van eur 32,8 miljoen. Daarnaast heeft een balansverlenging plaatsgevonden van ca. eur 149 miljoen als gevolg van de overgenomen railactiviteiten van Balfour Beatty in Scandinavië en het metroproject in Riyadh. Intentieovereenkomst met Ballast Nedam

Op 28 april 2015 heeft Strukton Groep nv een intentieovereenkomst bereikt met Ballast Nedam over de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht. Strukton heeft zijn economisch belang in het project A15 uitgebreid van 26 2/3% naar 45% en in het civiele deel van het project A2 van 50% naar 100%. De juridische deelname in de bouwcombinaties blijft ongewijzigd. Ballast Nedam neemt in het project A2 het gebieds- en planontwikkelingsdeel over van Strukton. Voor het vergroten van het economisch belang in de genoemde projecten ontvangt Strukton van Ballast Nedam een bedrag ter grootte van eur 28 miljoen voor verliescompensatie. Tevens betaalt Ballast Nedam Strukton voor het overnemen van grond- en vastgoedposities in het project A2. Rijkswaterstaat heeft toegezegd hieraan medewerking te zullen verlenen. Sanderink Investments (grootaandeelhouder van de moedermaatschappij van Strukton Groep nv) heeft daarnaast ertoe moeten besluiten om Ballast Nedam financieel te ondersteunen om daarmee de grootste risico’s van de continuïteitsproblematiek in de bouwcombinaties voor deze projecten te mitigeren. 17

Railsystemen Strukton Rail heeft in 2014 een goed resultaat geboekt. De totale omzet komt uit boven de eur 800 miljoen, deels door de overname in Zweden en Denemarken, deels door groei van bestaande bedrijfsonderdelen. Zowel het resultaat als de omzet is bevredigend. Desondanks zijn er ook in 2014 aanpassingen nodig geweest in de organisatie in de vorm van personeelsafbouw.

Visie en strategie

Het hoofddoel voor Strukton Rail is bijdragen aan attractief, veilig en betaalbaar spoorvervoer. Groei wordt met name voorzien in Scandinavië en Italië, de specialismen en in een aantal selectief gekozen landen wereldwijd. Voor Nederland verwacht Strukton Rail in de toekomst een lager omzetniveau te realiseren, maar wel met een goed resultaat. Strukton Rail bedient de markt van railsystemen en treinsystemen. Het bedrijf is als fullserviceprovider actief in zes Europese landen en in Australië, met ondersteuning van diverse specialismen, namelijk energieoplossingen, assetmanagement, rolling stock en hooggemechaniseerde machines, het zogenaamde High Output Equipment. Met de focus op Europa is 18

het werkgebied groot genoeg voor een goede bezetting van het High Output Equipment. Daarmee kunnen op basis van exacte diagnoses en analyses de vernieuwings- en onderhoudswerkzaamheden in zeer korte buitendienststellingen of zelfs gedurende de exploitatie worden gerealiseerd. Strukton Rail heeft bovendien een aantal bewezen technieken voor op het spoor en in de trein in huis die wereldwijd kunnen worden toegepast. Ondertussen worden nieuwe technologieën ontwikkeld om het pakket aan specialismen verder uit te breiden. Organisatie

In Zweden heeft Strukton Rail in 2014 de overname van Balfour Beatty Rail Scandinavia afgerond. De integratie met Strukton

Het hoofddoel voor Strukton Rail is bijdragen aan attractief, veilig en betaalbaar spoorvervoer. Strukton Rail is als fullserviceprovider actief in zes Europese landen en in Australië, met ondersteuning van diverse specialismen.

Rail is succesvol verlopen. Wel is de organisatie met ongeveer 50 mensen afgebouwd, doordat dubbele functies zijn vervallen. In Nederland hebben 85 mensen de organisatie verlaten in 2014. De organisatie in Nederland is verder aangepast om deze te laten aansluiten op de marktomstandigheden. In België heeft Strukton Rail Siebens Spoorbouw overgenomen. Dit blijft een separate eenheid binnen de organisatie. In Italië heeft de in 2013 gestarte integratie van clf met Strukton Rail in 2014 verder haar beslag gekregen, met bijvoorbeeld de ondersteuning van Eurailscout door clf voor verwerving en operatie in Italië en uitwisseling van machines. Spooronderhoud en projecten

• Zweden en Denemarken In Zweden onderhoudt Strukton Rail in totaal 2.775 kilometer spoor. In Västerås, nabij Stockholm, produceert Strukton Rail in zijn eigen werkplaats energiesystemen voor het spoornet. Deze producten worden wereldwijd geëxporteerd, naar bijvoorbeeld Korea, Taiwan en Noorwegen. Een van de nieuwe opdrachten betreft het onderhoud van 310 kilometer spoor ten zuiden van Stockholm. In Denemarken werkt Strukton aan de treinbeveiliging met enerzijds de uitrusting van 1.200 kilometer spoor met ertms, en anderzijds de installatie van cbtc voor de S-bane in Kopenhagen. • Nederland Verspreid over Nederland onderhoudt Strukton Rail diverse spoorlijnen, in totaal circa 2.400 kilometer. Hieronder vallen dagelijks onderhoud en functieherstel. Naast de lopende onderhoudscontracten rondde Strukton Rail ook diverse spoorprojecten af. Zo voltooide Strukton Rail het multidisciplinaire project Sporen in Den Bosch en de aanleg van dubbelspoor in de nieuwe spoortunnel in Delft.

• Australië In 2014 heeft Strukton Rail een kantoor geopend in het Australische Perth. De nadruk van de werkzaamheden zal liggen op het delen van kennis en ervaring. Het doel is klanten te adviseren over onderhoud en railinfrastructuur. Daarnaast wil Strukton Rail klanten opleiden en trainen. Tevens fungeert Strukton Rail als vertegenwoordiger van zusterbedrijf Antea Group, dat onder andere gespecialiseerd is in milieumanagement en milieuadvies. • Strukton Systems In 2014 werkte Strukton Systems aan veel projecten wereldwijd. Voor het metronetwerk in Londen rolde Strukton Systems het wisselmonitoringsysteem poss verder uit. poss werd voor het eerst ook toegepast in de Verenigde Staten. Verder leverde Strukton Systems voor diverse locaties in Nederland een dynamisch reisinformatiesysteem (dris), werkte het bedrijf aan diverse onderstations en verving het bij Zevenaar het atb-systeem door ertms. • Strukton Rolling Stock In 2014 tekende Strukton Rolling Stock voor de levering van aandrijfsystemen voor nieuwe Cityval en Airval lightrailvoertuigen. Verder werkte Strukton Rolling Stock in 2014 aan nieuwe omvormers voor zeven locomotieven in Zuid-Afrika, en aan boordnet- en tractiesystemen voor metrostellen in Toulouse, treinen en locomotieven in India en monorail in Sao Pãulo en Kuala Lumpur.

Foto: testopstelling van een tractiemodule voor monorail 19

Civiele infrastructuur Strukton Civiel bevindt zich in een fase van consolidatie en rendementsverbetering. Daarvoor zijn in 2014 opnieuw stappen gezet. De omzet bedroeg in 2014 eur 617,6 miljoen, een stijging van 9,7 procent ten opzichte van een jaar eerder.

Visie en strategie

In Nederland vraagt de weginfrastructuur om goede beschikbaarheid en capaciteitsuitbreiding. Er zit een fors aantal grote en middelgrote projecten in de pijplijn, waaronder ook projecten met een combinatie van beton- en wegenbouw en een combinatie van beton en rail. Door deze aanstaande projecten verbetert het werkvolume op de markt. Strukton Civiel richt zich zowel op grotere, landelijke projecten als op regionale projecten. Daarnaast heeft Strukton Civiel een aantal producten in huis – onder andere funderingstechnieken, bitumen, assetmanagement, renovatie van bruggen en prefab beton – waarvoor zeer specialistische kennis en expertise is vereist. 20

In 2014 heeft Strukton Civiel de strategie gewijzigd. Er is meer nadruk gekomen op projecten in de regio en op samenwerking, zowel onderling als met de klant. Ook voor de decentrale eenheden zoekt Strukton Civiel naar een nadrukkelijker samenwerking voor geïntegreerde projecten. Daarnaast streeft de organisatie naar verbetering van commerciële en innovatieve daadkracht. Zo zal bij Strukton Civiel Projecten de nadruk verschuiven van uitvoering naar projectmanagement, kennis en innovatie. Voor de producten heeft Strukton Civiel het doel om deze te verbreden en beter te vermarkten. De houding ten opzichte van tenders is kritisch, waarbij de voorkeur uitgaat naar projecten waarin Strukton Civiel zijn bewezen kennis en ervaring kan manifesteren, tegen een reëel risicoprofiel.

Strukton Civiel richt zich zowel op grotere, landelijke projecten als op regionale projecten. Daarnaast heeft Strukton Civiel een aantal producten in huis waarvoor zeer specialistische kennis en expertise is vereist.

Organisatie

Was er voorheen een duidelijke scheiding tussen het landelijk actieve Strukton Civiel Projecten en de bedrijfsonderdelen die regionaal actief zijn, in 2014 is een start gemaakt om die dichter bij elkaar te brengen. Het doel is over en weer te profiteren van elkaars kennis en kunde. Om dat te bewerkstelligen, is er een directieteam Nederland gevormd, waarin de directie van Strukton Civiel, van Strukton Civiel Projecten en van de decentrale wegen betonbouwers zitting hebben. Deze kortere lijnen leiden tot een betere interactie, meer openheid en uitwisseling van informatie. In de regio’s gaan de wegenbouwers en betonbouwbedrijven nauwer met elkaar samenwerken. Omdat naast de Nederlandse activiteiten het vizier meer en meer op het buitenland wordt gericht, is er nu naast het directieteam Nederland ook een directieteam buitenland. Bij Strukton Civiel Projecten is een reorganisatie opgestart, waarbij het aantal uitvoerende functies vermindert. Dit is een logisch gevolg van de verschuiving van een uitvoerende organisatie naar een meer kennisgerichte organisatie. Het personeelsbestand van Strukton Civiel is in 2014 met 125 medewerkers afgenomen.

• Decentrale eenheden wegen betonbouw Strukton Infratechnieken, Colijn en Reef Infra bouwden in een drukke stedelijke omgeving in Utrecht het nieuwe station Vaartsche Rijn. In Nijmegen rondden Colijn en Reef Infra de werkzaamheden aan de westelijke Waalkade af en bij Veghel vijzelden Strukton Infratechnieken en Rasenberg Wegenbouw de Julian J. Ewellbrug in de A50 op. In november opende minister Kamp van Economische Zaken de SolaRoad, een door Ooms Civiel in samenwerking met tno, provincie NoordHolland en Imtech ontwikkeld fietspad van zonnepanelen. • Producten Strukton Immersion Projects rondde de werkzaamheden voor de stormvloedkering bij Venetië af: het afzinken van acht betonnen caissons, die dienen als fundering. Ooms pmb startte in 2014 met het samenstellen, modificeren en leveren van polymeer gemodificeerd bitumen (pmb) voor het vliegveld van Jeddah in Saoedi-Arabië.

Projecten

• Landelijke projecten Strukton Civiel Projecten bereikte diverse mijlpalen bij het technisch hoogstaande pps-project verbreding van de A15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein. Zo zijn beide brugdekken van de Botlekbrug geplaatst. Ook bij het pps-project Ondertunneling A2 Maastricht werden grote stappen gezet. Verder werkte Strukton Civiel Projecten aan de renovatie van de brug bij Ewijk in de A50 over de Waal.

Foto: de nieuwe Botlekbrug is een van de grootste hefbruggen in Europa 21

Techniek en gebouwen Strukton Worksphere combineert installatietechnische activiteiten met bouwkundige activiteiten. Onderhoudswerk en beheer vormen de basis van de onderneming. De kennis van Strukton Worksphere wordt ook steeds vaker ingezet bij Strukton Rail en Strukton Civiel.

Visie en strategie

In de markt techniek en gebouwen was in 2014 nog steeds sprake van krimp. Wel lijkt de bodem van de markt inmiddels bereikt: de eerste maanden van 2015 is het duidelijk drukker dan in dezelfde periode in voorgaande jaren. Toch is nog steeds sprake van overcapaciteit in de markt, wat leidt tot prijsdruk. De menselijke factor in deze markt is groot: eindgebruikers wensen een omgeving waarin ze veilig, comfortabel, duurzaam en gezond kunnen verblijven, werken en reizen. Strukton Worksphere heeft ervoor gekozen zich niet alleen te richten op de bestaande utiliteitsmarkten, maar zich daarnaast ook te concentreren op een aantal speerpuntmarkten, 22

namelijk zorg, industrie, mobiliteitsknooppunten, verkeers technische en tunneltechnische installaties en datacenters. In deze markten maakt techniek het verschil, omdat continuïteit cruciaal is. Onderhoudscontracten en beheer vormen de basis van de onderneming. Risicogestuurde onderhoudsmethodieken – het zogeheten probabilistisch onderhoud – zijn het fundament voor de genoemde speerpuntmarkten. Het onderscheidend vermogen ligt op het gebied van kennis, zowel bij onderhoudscontracten als bij de grotere projecten. De ambitie is om de kwaliteit van het moderne leven te verbeteren met slimme technische toepassingen.

Het is de ambitie van Strukton Worksphere om, gedreven door kennis, de kwaliteit van het moderne leven te verbeteren met slimme technische toepassingen

Organisatie

Op 1 januari 2014 zijn het voormalige Strukton Bouw en Strukton Worksphere geïntegreerd tot één bedrijf: Strukton Worksphere. 2014 stond in het teken van stabiliseren en verder integreren. De ‘harde’ voorbereidingen vonden plaats in 2013: dezelfde softwaresystemen, geïntegreerde huisvesting en één directie. De verdere, ‘softere’ integratie en stabilisatie vonden plaats in 2014, in de vorm van onderlinge samenwerkingsverbanden. Daarnaast is de organisatie in 2014 anders ingericht. Strukton Worksphere werkt met vier regiobedrijven, die verspreid zijn over elf locaties in Nederland. De businessunit Projecten is verantwoordelijk voor de grote landelijke projecten. Onderhoudscontracten en projecten

Strukton Worksphere heeft een oppervlakte van 4,4 miljoen m2 in beheer en onderhoud; 400.000 m2 daarvan betreft ppsprojecten. Bij deze pps-projecten is Strukton Worksphere verantwoordelijk voor de volledige exploitatie en Strukton Integrale Projecten voor het spc- en assetmanagement. Voor VieCuri Medisch Centrum in Venlo voert Strukton Worksphere al vele jaren elektrotechnische projecten uit. Zo is Strukton Worksphere nauw betrokken bij de nagenoeg volledige renovatie van het medisch centrum. Inmiddels zijn onder andere de operatiekamers, het beddenhuis, diverse poliklinieken en de centrale dataruimte gerealiseerd. Ook diverse specialistische afdelingen zoals radiologie en hartbewaking zijn volledig vernieuwd. Alle verbouwingen vinden plaats terwijl in aangrenzende ruimten de zorgverlening doorgaat. Naast de renovatiewerkzaamheden heeft Strukton Worksphere de noodverlichting en brandmeldinstallaties vernieuwd. Per september 2014 is Strukton Worksphere verantwoordelijk voor het onderhoud van de technische installaties van de Piet Heintunnel, inclusief een trambuis, en de Arenatunnel in Amsterdam.

In 2014 heeft Strukton Worksphere diverse nieuwe onderhoudscontracten ondertekend, onder andere voor het onderhoud van verschillende gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf, de gebouwgebonden installaties van Air Liquide bij de vestigingen Eindhoven en Breda, en het datacenter van Ericsson Broadcasting & Media Services in Hilversum. In 2014 kreeg Strukton, samen met consortiumleden Hurks en Heijmans, de opdracht gegund voor de nieuwe huisvesting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (rivm) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (cbg). Het pand wordt gebouwd van 2015 tot en met 2018 op het Science Park in Utrecht. Ongeveer een derde deel van de nieuwbouw bestaat uit laboratoria. De koeling en verwarming van het gebouw is energieneutraal en de benodigde energie wordt lokaal op duurzame wijze opgewekt. De groene daken en wanden dragen bij aan isolatie: in de winter houden ze de warmte vast en in de zomer zorgen ze voor koelte. De nieuwbouw vindt plaats via een publiek-private samenwerking (pps) met een dbfmo-contract. Dit betekent dat StruktonHurksHeijmans verantwoordelijk is voor ontwerp, bouw, financiering, onderhoud van het nieuwe gebouw, alsook de facilitaire dienstverlening. Vanuit Strukton is Strukton Integrale Projecten verantwoordelijk voor het spc-management (contractmanagement, assetmanagement en financieel management) en Strukton Worksphere voor ontwerp, uitvoering en exploitatie.

Foto: laboratoria voor het nieuwe pand voor het RIVM en het CBG 23

Internationale infrastructuur en railsystemen Strukton International kan terugkijken op een goed eerste jaar. Er is winst gemaakt en de werkzaamheden voor de aanleg van drie metrolijnen in Riyadh verlopen goed. Naast de uitvoering van dit grote project is Strukton International een betrouwbaar internationaal netwerk aan het opzetten.

Visie en strategie

Strukton International bedient de markt internationale infrastructuur en railsystemen. De aandacht is primair gericht op het Midden-Oosten, met name Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Oman, Qatar en Koeweit. In die landen is sprake van een forse economische groei, wat leidt tot een groeiende behoefte aan verbetering van de infrastructuur en uitbreiding daarvan. Te denken valt aan nieuwe vervoerssystemen in metropolen en toegangswegen naar havens en mijnen. Strukton International verwacht dat de genoemde regio’s dan ook voldoende kansen bieden om winstgevende werkzaamheden te ontplooien. Daarnaast wordt de markt verkend in Colombia, Peru en Chili. 24

De belangstelling van Strukton International gaat met name uit naar projecten die vragen om een combinatie van railen civieltechnische kennis, maar ook de andere specialismen van Strukton worden bij geïnteresseerde partijen over het voetlicht gebracht. Acquisitie bestaat nog voor een groot deel uit het opbouwen van netwerken en het vergroten van naamsbekendheid. Als het gaat om nieuwe projecten hanteert de directie strikte criteria. Ze kan zich die opstelling voorlopig permitteren, aangezien het project in Riyadh tot 2019 zorgt voor een goede dekking van de kosten.

De belangstelling van Strukton International gaat met name uit naar projecten die vragen om een combinatie van railen civieltechnische kennis. Tot 2019 werkt Strukton International aan de aanleg van het metrostelsel in Riyadh.

Organisatie

Project

Strukton International is op 1 januari 2014 opgericht. Het bedrijfsonderdeel ressorteert als aparte bv onder Strukton Groep, naast Strukton Rail, Strukton Civiel, Strukton Worksphere en Strukton Integrale Projecten. Door de oprichting van deze aparte bv ontstaat er voor Strukton meer ruimte om tegemoet te komen aan zijn ambities op internationaal vlak. In 2014 heeft de organisatie van Strukton International zowel op het hoofdkantoor in Nederland als in het Midden-Oosten gestalte gekregen. Alle procedures, reglementen en systemen zijn opgesteld en vastgelegd. Ook het kwaliteits systeem is tegen het licht gehouden. Begin 2015 heeft Strukton International de benodigde kwaliteitscertificaten ontvangen. Naast de vestiging in Riyadh is er nu ook een vestiging geopend in Qatar. Er zijn zo’n 80 mensen in dienst bij Strukton International, van wie er 15 in Nederland werken en 65 in Riyadh. Gezien het tempo waarin het metrostelsel moet worden aangelegd – met 2018 als jaar van oplevering – is de verwachting dat het aantal benodigde medewerkers blijft groeien. Strukton International blijft daarom werken aan het aantrekken van goed gekwalificeerd personeel.

Strukton International werkt in Riyadh aan de aanleg van een deel van het metrostelsel, dat in totaal uit zes metrolijnen zal bestaan. Samen met de andere leden van consortium fast is Strukton International verantwoordelijk voor lijn 4, 5 en 6, met een totale lengte van ongeveer 65 kilometer. In 2014 is de projectorganisatie ingericht en is hard gewerkt aan het ontwerp van de metrolijnen en de stations. Eind 2014 zijn de eerste bouwwerkzaamheden van start gegaan, te weten het verleggen van kabels en leidingen. Inmiddels zijn diverse bouwmijlpalen gerealiseerd. Zo is voor lijn 4 de eerste fundatieplaat gestort van een tunnel. Voor lijn 5 is de startschacht voor de tunnelboormachine op diepte en de eerste tunnelboormachine is geleverd. Eind maart 2015 zijn de boorwerkzaamheden gestart. Voor lijn 6 zijn de eerste palen geplaatst voor een van de verhoogde viaducten.

Foto: met grote snelheid wordt in Riyadh de metrotunnel aangelegd die aansluiting krijgt op het nieuwe vliegveld 25

26

Themakatern

m e n s

e n

t e c h n i e k

27

Treinbeveiligings- en beheerssysteem ERTMS

Spoorveiligheid boven alles

ertms staat voor European Rail Traffic Management System en is een Europese standaard voor treinbeveiligings- en beheerssystemen. Bovenal voorkomt ertms dat treinen door een rood sein rijden. Daarnaast heeft het meer voordelen. Omdat de software in de trein communiceert met de software langs het spoor kan de treinverkeersleiding op elk moment exact zien welke trein zich waar bevindt. Dat biedt mogelijkheden om het treinverkeer efficiënter te managen, bijvoorbeeld door een trein nog voor een andere – vertraagde – trein te plaatsen, in plaats van erachter.

28

Strukton Rail werkt samen met Thales aan de uitrol van ertms in Denemarken. Maar liefst 1.200 kilometer spoor wordt voorzien van de techniek. Strukton Rail is verantwoordelijk voor alle installatiewerkzaamheden. In Nederland was Strukton Rail al in 2004 betrokken bij het eerste Nederlandse ertms-project, namelijk de Betuweroute. In 2010 heeft Strukton Rail ertms geïnstalleerd op het traject Amsterdam-Utrecht en in 2014 bij Zevenaar.

samenwerking techniek veilig

Gele koffertjes

André Geuze

ertms regelt informatie-uitwisseling tussen de treinverkeersleiding en de trein. De trein krijgt van de verkeersleiding rijtoestemming voor een baanvak en stuurt informatie terug over locatie en snelheid. De trein ‘hoort’ zijn actuele locatie van ‘balises’ – gele koffertjes in het spoor – zodra de trein die passeert. De machinist ziet op een scherm met welke snelheid hij tot welk baanvak mag rijden. Wil hij zonder toestemming een baanvak in, dan grijpt ertms in en komt de trein vóór het baanvak tot stilstand.

André Geuze, projectmanager bij Strukton Systems, was eindverantwoordelijk voor de installatie van ertms bij Zevenaar. ‘Een project met veel haken en ogen, onder andere doordat we ertms moesten aansluiten op de bestaande spoorbeveiligingssystemen op trajecten rondom Zevenaar. Wij vormden de link tussen de theorie van het ontwerp en de werkelijkheid buiten. Onze toegevoegde waarde zat vooral in onze bemoeienis met het opstellen van een goed uitvoeringsontwerp. Voorwaarde daarbij was een uitmuntende samenwerking met ProRail, het ingenieursbureau en de systeem leverancier.’

29

Operationeel assetmanagement op het spoor

Eigen onderhoudspraktijkervaring als basis

Strukton Rail heeft een onderhoudsconcept ontwikkeld op basis van de eigen onderhoudspraktijkervaring. Centraal staat het opsporen van problemen vóórdat ze ontstaan, om zo mogelijke storingen een stap voor te blijven. Winst daarbij is ook dat monteurs minder ritten hoeven te maken, waardoor de CO2-uitstoot omlaag gaat. De aanpak stemt Strukton Rail af op de onderhoudsstrategie van de opdrachtgever. Dat het operationeel assetmanagement van Strukton Rail goed werkt, blijkt onder andere bij de systeemsprong wissels voor ProRail. Strukton Rail ontwikkelde voor 498 wissels een onderhoudsstrategie om wisselstoringen met de helft te redu-

30

ceren. Uiteindelijk realiseerde Strukton Rail voor deze wissels een storingsreductie van 61 procent. In Nederland wordt het spooronderhoud steeds meer ingericht op basis van prestatiecontracten. Prestatiegericht onderhoud vereist dat het spoor optimaal presteert, dat de onderhoudskosten zo laag mogelijk zijn en dat de status van het spoor altijd inzichtelijk is. Strukton Rail doet dat met operationeel assetmanagement.

duurzaam innovatie monitoring

Stappen

Marc de Wolf

Operationeel assetmanagement bestaat uit een aantal stappen. Na het vaststellen van de behoeften en het selecteren van de best passende aanpak volgt de implementatie van systemen en tools die de conditie van de assets meten en monitoren. Die gegevens worden vervolgens gevisualiseerd in een algemeen operationeel beeld, op basis waarvan een analyse plaatsvindt. Deze analyse leidt tot het meest geschikte onderhoudsplan. Daarin wordt bijvoorbeeld onderhoud aan sporen en aan seinen gecombineerd, zodat het spoor maar één keer buiten dienst hoeft te worden gesteld.

Marc de Wolf is groepsleider onderhoudsengineering strategisch bij Strukton Rail. ‘Wij bedenken onderhoudsconcepten voor onze onderhoudscontracten. Voorheen stuurde je meerdere keren per jaar een monteur naar een wissel omdat dat in het contract stond. Nu staat er in dat een wissel een bepaalde prestatie moet halen en je mag zelf bepalen hoe je dat voor elkaar krijgt. Via wiskundige modellen berekenen wij welke onderhoudsfrequentie optimaal is. Vervolgens meten we of het spoor zich gedraagt zoals we verwachten.’

31

Energiesystemen

Offshore windmolenparken

Strukton Systems is gespecialiseerd in elektrische energieopwekking, -transport en -distributie. Deze kennis gebruikt Strukton Systems voor het ontwerp en de realisatie van energiecentrales en onderstations, zowel op land als op zee. Voorbeelden zijn de offshore windmolenparken Riffgat en DanTysk. Deze parken liggen op zee, waar voldoende windopbrengst gegarandeerd is en ze niet zichtbaar zijn vanaf de kust. Voor beide parken verzorgde Strukton Systems de engineering, fabricage en installatie van het hoogspanningtransformatorplatform.

32

De platformen zijn gebouwd in Krimpen aan den IJssel en vervolgens met een speciaal kraanschip naar de plek van bestemming getransporteerd. Ze staan op een stalen fundatie in zee en ze zijn via kabels in de zeebodem met de windmolens verbonden. Riffgat levert sinds 2013 stroom aan 100.000 Duitse huishoudens. DanTysk zal in de loop van 2015 ongeveer 400.000 huishoudens in Duitsland van energie voorzien.

duurzaam monitoring techniek

Van 33.000 naar 155.000 volt

Gert van Lubek

Het transformatorplatform DanTysk staat zeventig kilometer uit de kust. In totaal wekken tachtig windmolens, verspreid over zeventig vierkante kilometer, elektriciteit op. De windmolens zijn op middenspanningsniveau (33.000 volt) aangesloten op het transformatorplatform, via een kabelnetwerk van in totaal 110 kilometer lengte. Twee grote transformatoren op het platform zetten de middenspanning om naar hoogspanning (155.000 volt), waarna de elektriciteit via kabels naar land wordt getransporteerd. Het platform is onbemand. De monitoring en besturing gebeurt onshore, in het Deense Esbjerg.

Gert van Lubek is commissioning engineer bij Strukton Systems en was eindverantwoordelijk voor de offshore inbedrijfstelling van DanTysk. ‘Dat omvatte onder andere het een voor een aansluiten van de windmolens op de elektrische systemen van het transformatorplatform. Daarnaast hebben we ook alle noodzakelijke hulpsystemen in bedrijf gesteld, zoals het helikopterplatform, de airco-installatie, het zeewaterkoelsysteem, computer- en camerasystemen, het weerstation, de brandblusinstallatie en de noodaggregaten voor stroomstoringen. Het was een hele klus om dat allemaal in goede banen te leiden.’

33

Afzinken

Wereldwijde ervaring met afzinken

Dankzij een natuurkundige wet blijft een hol betonnen tunnelelement drijven in water. Strukton Immersion Projects maakt gebruik van die wet om het object in optimale positie te brengen voor het afzinken. Om te zorgen dat het element – eenmaal op de goede positie – toch naar de bodem gaat, worden de ballasttanks in het element gevuld met water, totdat er een vastgestelde hoeveelheid overgewicht is. Het tunnelelement is dan zwaar genoeg om het gecontroleerd naar de bodem af te zinken. De afzinkcommandant laat het element via lieren langzaam in een vooraf gegraven geul zakken. Vervolgens wordt het ballastwater vervangen door

34

ballastbeton, zodat het element op zijn plek blijft liggen. Strukton Immersion Projects heeft wereldwijde ervaring met afzinken: een 3,2 kilometer lange tunnel in Zuid-Korea, de tunnel onder het IJ die Amsterdam cs verbindt met Amsterdam-Noord en, in 2014, caissons voor de stormvloedkering in Venetië.

techniek monitoring veilig

Millimeterwerk

Daniëlle de Groot

Afzinken is millimeterwerk, omdat de tunnelelementen precies op de juiste plek moeten komen. Daarom wordt er aan de voorzijde van het tunnelelement een centreerconstructie aangebracht die ervoor zorgt dat het exact in lijn komt te liggen met het voorliggende element. De voorzijde ligt dan goed. Zorgen dat de achterkant ook goed ligt, is lastiger. Als uit meetgegevens blijkt dat de achterzijde te veel naar links of rechts ligt, moet er worden ‘gekwispeld’: door aan de voorzijde met vijzel druk te zetten tegen het element en tegelijkertijd de achterzijde iets op te tillen, schuift de achterzijde op.

Daniëlle de Groot is technisch adviseur bij Strukton Immersion Projects. ‘Mijn technische berekeningen vormen de basis voor de uitvoering. Ik kijk onder andere naar de afmetingen van een tunnelelement, waterstroming, hoogte van de golven en getijden. Tijdens een afzinkoperatie ben ik aanwezig om de afzinkcommandant te adviseren. We kunnen eventueel ook andere collega’s om advies vragen. Waar ter wereld we ook aan het werk zijn, collega’s thuis kunnen in het systeem inloggen, meekijken en adviseren.’

35

Renovatie van bruggen

Levensduur verlengen

Strukton Civiel is gespecialiseerd in de renovatie van bruggen. Het maakt daarbij niet uit welk aspect aan renovatie of versterking toe is. Is de draagconstructie de zwakke plek, dan kan Strukton Civiel het betonnen of stalen dek vervangen door het lichtgewicht composiet, zoals bij brug 15 in Nederweert. Deze vezelversterkte kunststof vermindert de belasting aanzienlijk. Soms is de doorvaarthoogte van een brug het probleem. Dat gold bijvoorbeeld voor de J.J. Ewellbrug over de A50 bij Veghel. Strukton Civiel heeft die brug 1,18 meter opgevijzeld, zodat schepen met drie lagen containers er onderdoor kunnen varen. Lijdt de stalen dekplaat aan vermoeiingsschade? In dat

36

geval vervangt Strukton Civiel het traditionele asfalt door HogeSterkteBeton, zoals toegepast bij de Lekbrug Hagestein en de Muiderbrug. Door monitoring – tijdens én na de werkzaamheden – houdt Strukton Civiel de brug permanent in de gaten. Mocht het nodig zijn, dan kan meteen worden ingegrepen.

duurzaam monitoring techniek

HogeSterkteBeton

Daniël van Dorsselaer

Strukton Civiel heeft een unieke methode ontwikkeld om de vermoeiingsschade van overbelaste bruggen te verminderen. De brug wordt versterkt dankzij de vervanging van het traditionele asfalt door constructief HogeSterkteBeton (hsb). De spanning in de bestaande stalen dekplaat reduceert hierdoor met tachtig tot negentig procent. Strukton Civiel gebruikt een zelf ontwikkelde machine die het beton verdicht en vervolgens de gestorte vloer op de juiste hoogte afwerkt. Deze aanpak is uniek in de wereld. Dankzij hsb kan een brug weer dertig jaar mee.

Daniël van Dorsselaer is werkvoorbereider bij Strukton Civiel en werkt aan de tuibrug bij Ewijk. ‘We vervangen de vier bestaande tuien. Dat is een unieke operatie: de eerste in Europa. Terwijl één tui vervangen wordt, hangt de complete brug tijdelijk aan de overige drie. Dat is best riskant. Daarom monitoren we constant wat de brug doet en of dat nog binnen de grenswaarden valt. Ik houd nauwkeurig in de gaten of we het maximaal toegestane gewicht op de brug niet overschrijden.’

37

Monitoring van installaties

Storingen in gebouwen voorkomen

Een storing in de installatie van een klant al oplossen voordat die klant merkt dat er iets mis is. Of, nog beter: die storingen voorkomen. Dit is mogelijk met PULSE, het door Strukton Worksphere ontwikkelde onderhouden beheerplatform voor systeemtechnisch gebouwbeheer voor onder andere kantoorgebouwen, datacenters en ziekenhuizen. PULSE komt voort uit het programma technisch beheer op afstand. Falen de installaties in die gebouwen, dan komen de werkprocessen onmiddellijk in gevaar. Koeling is voor een datacenter bijvoorbeeld van cruciaal belang.

38

Naast het basispakket met technisch beheer biedt Strukton Worksphere ook tactisch beheer. Op basis van metingen uit een gebouw maken consultants een analyse die ze gebruiken om de installaties in het gebouw optimaal te laten functioneren. Zo biedt Strukton Worksphere de klant een lagere energierekening, minder verstoringen en een optimaal comfort. Dit technisch beheer op afstand vergroot het inzicht en de betrouwbaarheid en verlaagt de integrale kosten van installaties. Bovendien zijn er tot 30 procent minder ritten naar klanten nodig. Dat scheelt aanzienlijk in CO2-uitstoot.

duurzaam innovatie techniek

Meetgegevens

Barry Tuip

De data die Strukton Worksphere nodig heeft voor technisch beheer op afstand worden verzameld door sensoren in de installatie van de klant. Die meetgegevens – de temperatuur, hoe vaak een installatie start, hoeveel uren een installatie draait, de druk in het systeem, de luchtvochtigheid – worden opgeslagen in het datawarehouse van Strukton Worksphere, gesorteerd en vertaald naar informatie, zodat consultants actie kunnen ondernemen als dat nodig is. Is er bijvoorbeeld een te hoog stroomverbruik, dan kan de installatie vervuild zijn.

Barry Tuip, consultant bij Strukton Worksphere: ‘We hebben een bibliotheek ontwikkeld met algoritmes om onze operators te ondersteunen. Een operator controleert in het systeem bijvoorbeeld of bepaalde klepjes bij koud weer wel ver genoeg opengaan. Dan moet hij inloggen en die controle doen. Als we een algoritme bouwen die bij een bepaalde temperatuur elke dag de klepjes controleert, hoeft de operator alleen maar te reageren als het systeem een melding geeft dat er iets mis is met een klepje.’

39

Typisch Strukton. Technologische en menselijke componenten van de specialismen

De specialismen van Strukton hebben een

duurzaam

stevige technologische component. Daarnaast

Veel basistaken van Strukton dragen bij aan duurzaamheid, zoals werk aan goed spoorvervoer en het verduurzamen van gebouwen. De inspanningen voor CO2-reductie richten zich niet alleen op de eigen organisatie, maar ook op klanten. Het mvo-beleid is gevormd rond het motto ‘denken in levensduur’. Strukton geeft invulling aan maatschappelijk verantwoord ondernemen door te werken aan de levensduurverlenging van zijn producten – bijvoorbeeld door renovatie van bruggen – en energiebesparing door zijn diensten. Preventief onderhoud – zoals assetmanagement en monitoring van installaties – reduceert het aantal ritten van monteurs en daarmee de uitstoot van CO2.

geven ze uiting aan andere waarden die het bedrijf belangrijk vindt, zoals samenwerking, duurzaamheid en veiligheid. Waarden die verankerd zitten in de bedrijfsstrategie. De waarden die een rol spelen bij de specialismen op voorgaande pagina’s, worden hier toegelicht.

40

monitoring

innovatie

Bij monitoring draait het zowel om de ontwikkeling en installatie van de juiste techniek als om het gebruiksvriendelijk ontsluiten van de verzamelde data. Bij spoor, weginfrastructuur en gebouwen wordt met behulp van de verzamelde data steeds vaker (operationeel) assetmanagement toegepast. Vooral bij langdurige, prestatiegerichte onderhoudscontracten is het van belang inzicht te hebben in de conditie van de te onderhouden objecten. Met dat inzicht kan slim, vaak preventief, onderhoud worden georganiseerd. Ook bij specialismen als afzinken speelt monitoring een cruciale rol.

Strukton is een dienstverlener die innoveert vanuit inzicht en kennis van technologie in combinatie met praktijkervaring. ‘Innovatief ’ is een van de kernwaarden van Strukton, naast ‘inlevend’ en ‘initiatief ’. Deze eigenschappen zitten verankerd in de mentaliteit van de medewerkers: zij zijn vakinhoudelijk goed onderlegd en nemen zelf initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en stellen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen voor.

samenwerking

techniek

Samenwerking is een noodzakelijke voorwaarde om vooruit te komen. Dit geldt zowel binnen de organisatie als erbuiten, in samenwerking met klanten, partners en leveranciers. Zeker bij complexe projecten en integrale contractvormen als pps is goede samenwerking een vereiste. Intern raakt Strukton steeds beter ingericht als samenwerkingsorganisatie, waarbij kennis makkelijker wordt uitgewisseld, gebundeld en toegepast in geïntegreerde projecten.

Strukton neemt een unieke positie in de markt in als het gaat om kennis van hoogwaardige technologieën. Sinds dit jaar is hier nog meer de nadruk op komen te liggen. Bestaande technieken worden verder ontwikkeld en ondertussen worden nieuwe technologieën ontwikkeld om het pakket aan specialismen verder uit te breiden. Nieuwe technieken ontstaan vanuit de kennis van de praktijk: technici en ambachtelijke vakmannen creëren gezamenlijk de perfecte oplossing voor de klant. Ook kunnen technieken die ontwikkeld zijn voor een bepaalde markt later eveneens worden toegepast in een andere markt: zo worden energiesystemen uit de markt railsystemen nu ook toegepast bij offshore windmolenparken.

veilig

Kijk voor meer specialismen

Veiligheid is een kernbegrip in de missie van Strukton: bijdragen aan de kwaliteit en veiligheid van spoorvervoer, weginfrastructuur, technische installaties en gebouwen. Dat betekent technologieën ontwikkelen en installeren – zoals het Europese treinbeveiligingssysteem ertms – en oplossingen integreren. Het betekent ook opdrachtgevers prikkelen tot het kiezen voor contractvormen met ruimte voor innovatie. Het gaat zowel om de veiligheid van medewerkers en passanten tijdens de uitvoering van het werk als om de veiligheid van de eindgebruikers na oplevering. Om het veiligheidsbewustzijn van medewerkers hoog te houden, vinden er geregeld campagnes plaats. Zo loopt momenteel de campagne 24Safe bij Strukton Civiel en andere onderdelen.

op www.strukton.nl

41

Railsystemen

De technologische wereld van Strukton Railsystemen Strukton ontwikkelt, bouwt, installeert en onderhoudt spoorsystemen en treinsystemen en maakt deze optimaal beschikbaar, betrouwbaar, veilig en meetbaar. Railinfrastructuur: beheer, onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van heavy rail en light rail Treinsystemen: oplossingen voor elektrische treinsystemen zoals boordnetomvormers, aandrijf- en voertuigbesturingssystemen Machines: moderne werktreinen voor nieuwbouw, vernieuwing en onderhoud van spoorsystemen Spoorbeveiliging: implementeren van beveiligingssystemen in treinen en op het spoor Operationeel assetmanagement: voorkomen van storingen en opsporen van problemen vóórdat ze ontstaan Energiesystemen: ontwerp en realisatie van energiecentrales en onderstations en bijbehorende systemen voor opwekking, transport en distributie van elektrische energie

Civiele infrastructuur Strukton ontwikkelt, bouwt en beheert infrastructurele projecten, waarbij technische grenzen worden verlegd en vindingrijkheid het verschil maakt. Kunstwerken: bruggen, tunnels en viaducten in wegennet en spoorwegennet Wegenbouw: hoogwaardige asfaltering, betonwegen, straatwerk, riolering, grondwerk, onderhoud en verstevigen kades Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten: 'regisseur' van complexe infrastructurele projecten met lange doorlooptijden 42

Ondergronds bouwen: boren van tunnels, afzinken van tunnelelementen en caissons



Techniek en gebouwen Strukton creëert een gezonde, veilige, comfortabele en duurzame omgeving waarin mensen kunnen verblijven, werken en reizen. Dit door de gehele zorg voor gebouwen en technische installaties op zich te nemen met een integrale aanpak van ontwerp, ontwikkeling, realisatie, onderhoud en exploitatie. Beheer en onderhoud: bouwkundig, installatietechnisch en energie Projectontwerp en realisatie: nieuwbouw en renovatie van technische installaties en gebouwen, waaronder verduurzaming van vastgoed via innovatieve contractvormen Projectontwikkeling: het creëren van mogelijkheden om te wonen, te werken, gezond te zijn, te leren. Kortom: om de kwaliteit van leven te verbeteren Exploitatie: integrale facilitaire dienstverlening en beheer van vastgoed

43

Kernactiviteiten en specialismen

Railsystemen



www.struktonrail.nl

www.struktonciviel.nl

www.struktonworksphere.nl

Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen) en treinsystemen, zowel heavy rail als light rail

Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten in Nederland

Ontwerp, ontwikkeling, realisatie, onderhoud en exploitatie van technische installaties en gebouwen in Nederland

Kernactiviteiten

Kernactiviteiten

Kernactiviteiten

• Spoor • Tractie en bovenleiding • Seinwezen • Telecommunicatie • Informatie- en besturingssystemen • Elektrische systemen voor treinen • Data-acquisitie en datamanagement • Systeemintegratie

• Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten • Kunstwerken • Wegenbouw • Ondergronds bouwen

• Installatietechniek en bouwkunde • Beheer en onderhoud • Projectontwerp en realisatie • Exploitatie • Projectontwikkeling

Specialismen

Specialismen

Specialismen

• Assetmanagement • Hooggemechaniseerde werkmethodes en machines • Monitoringsystemen • Meet- en inspectietreinen • Energiesystemen • Tractie-elektronica en boordnetsystemen voor treinen • Installatie en integratie ertms

• Funderingstechnieken • Bitumen • Assetmanagement • Renovatie bruggen en sluizen • Verkeerstechnieken (verkeers- en tunneltechnische installaties) • Prefab beton • Milieutechniek • Geluidsschermen • Grond- en afvalstoffenbeheer • Industriebouw • Verkeersgeleidingen

• Risicogestuurd onderhoud • Technisch beheer op afstand (PULSE) • Monitoringsystemen • System Engineering • Energiemanagement • Datamanagement • Elektrotechniek en werktuigbouw • Assetmanagement • Dbmo-contracten • Exploitatiemanagement (w.o. ESCo’s)

44

Internationale infrastructuur

Strukton Integrale Projecten

en railsystemen www.struktoninternational.com

www.struktonpps.nl

Geïntegreerde railen civiele infrastructurele projecten buiten Europa (delen van het Midden-Oosten, verkenning markten, Chili, Peru en Colombia)

Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan ppsconcessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contract vorming en management van tenderprocessen

Kernactiviteiten

Kernactiviteiten

• Vervoersystemen in dichtbevolkte gebieden • Ontsluiting van havens, luchthavens en mijnbouwgebieden • Opwekking en distributie van (duurzame) energie

• Contractvorming • Management van tenderprocessen • Projectmanagement • Financiering

Specialismen

Specialismen

• Tractiesystemen • Assetmanagement • Monitoringsystemen • Energiesystemen • Afzinken en onderwatertechnieken • Funderingstechnieken • Polymeer Modified Bitumen (pmb) • Sustainable Energy

• Pps-concessieprojecten • Eigen initiatieven • Nieuwe concepten

45

Overzicht bedrijfsonderdelen

Strukton Rail

Strukton Worksphere

• Strukton Rail: Zweden, Denemarken, Nederland, België, Italië (via CLF S.p.A.), Australië, Duitsland (via Eurailscout) en Frankrijk (via Eurailscout) • Strukton Rail Equipment • Strukton Rolling Stock • Strukton Systems • Eurailscout • CLF S.p.A. (60% belang)

• Noord-West/Midden • Zuid-West • Zuid (w.o. Van Straten) • Noord-Oost • Businessunit Projecten • Strukton Projectontwikkeling


• PPS Projecten • PPS Assets Strukton Civiel

• Afvalbank Nederland • Colijn • Geocon • Grondbank Nederland • Molhoek • Ooms Civiel • Rasenberg Wegenbouw • Reef Infra • Strukton Asset Management Civiel • Strukton Civiel Projecten • Strukton Infratechnieken • Strukton Milieutechniek • Strukton Prefab Beton • Strukton Verkeerstechnieken • Tensa • Terracon • Tubex • Van Rens mobiliteit

46

Strukton International

• DMI • Strukton Immersion Projects • Strukton Sustainable Energy

Samenstelling bestuur

Vlnr: Gerard Sanderink, Jos Hegeman, Erik Hermsen en Aike Schoots Directievoorzitter

Centrale Ondernemingsraad (COR)

Gerard Sanderink

Henk van der Meijden Wim Buist Rinus Trip Harold Wijgers Roland Stoekenbroek Piet Molendijk Jeroen Schrader Menco Wierda

Groepsdirectie

Gerard Sanderink Strukton Groep Jos Hegeman Strukton Civiel en Strukton International Erik Hermsen Strukton Integrale Projecten Aike Schoots Strukton Rail Management Strukton Rail

Aike Schoots Diederik Schonebaum Pieter Pijper Hijlke Huijzer Strukton Civiel

Frank Bekooij Jos Hegeman Strukton Worksphere

Geert Hoek Evert Lemmen Strukton International

Bert Hoekstra Jos Hegeman Strukton Integrale Projecten

Erik Hermsen

47

48

In Zweden zorgt Strukton Rail voor de wintermaatregelen, waaronder het aanbrengen van wisselverwarming en het sneeuwvrij maken van het spoor 49

Namen en adressen

Strukton Groep

Strukton Rail

Pollaan 44, 7202 BX Zutphen Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)575 458 100

www.strukton.nl • [email protected]

Strukton Rail

Directie: ir. G.P. Sanderink (voorzitter),

www.struktonrail.nl

ir. J.J. Hegeman, E.A. Hermsen RA

[email protected]

Kantonnaleweg 1, 3542 DB Utrecht

en ir. A. Schoots

Directie: ir. A. Schoots (voorzitter),

Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht

ir. D.K. Schonebaum, P.G. Pijper

T +31 (0)30 240 72 00


en drs. H.P. Huijzer

T +31 (0)30 248 69 11


Strukton Systems

Nederland


www.struktonsystems.nl

T +31 (0)30 240 72 00

[email protected] Directie: ing. P.A. van Seventer

Strukton Rail Nederland


www.struktonrail.nl [email protected]

Kanaaldijk 18, 3542 AP Utrecht

Directie: drs. J. Zeeman (voorzitter),


ing. M.B.J. Maathuis en ir. T.A. de Vries

T +31 (0)30 248 69 70

Wijchenseweg 20, 6537 TL Nijmegen

Welbergweg 60, 7556 PE Hengelo


Postbus 258, 7550 AG Hengelo

T +31 (0)24 700 20 00

T +31 (0)74 255 88 00

De Corridor 4, 3621 ZB Breukelen

Strukton Rolling Stock


www.struktonrollingstock.nl

T +31 (0)346 26 97 00

[email protected] Directie: drs. G.A. Kwikkers


en ir. M. Janse

Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 78 00

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

Veemarktweg 2a, 5223 AA Den Bosch

T +31 (0)30 248 66 91


Twekkeler Es 35, 7547 ST Enschede T +31 (0)53 480 05 80

50

Strukton Civiel

Van Coulsterweg 11,

CLF S.p.A.

2952 CB Alblasserdam

www.strukton.it • [email protected]

T +31 (0)78 683 38 60

Directie: E. Peola

Strukton Civiel

Via della Cooperazione 34,


Strukton Rail AB

40129 Bologna

[email protected]

www.strukton.se • [email protected]

T +39 (0)51 323 424

Directie: drs. F.M. Bekooij (voorzitter)

Directie: R. Röder

Italië

en ir. J.J. Hegeman

Västberga allé 60, 126 30 Hägersten


T +46 (0)10 480 50 00

Strukton Rail Australia Pty Ltd


Zweden

www.struktonrail.com

T +31 (0)30 248 69 11

[email protected] Strukton Rail A/S

Directie: drs. ing. F.J.I. van Doesburg

Strukton Civiel Projecten

www.strukton.dk • [email protected]

53 Churchill Ave Subiaco WA 6008


Directie: J.C. Jensen

PO Box 8236 Subiaco East WA 6008

[email protected]

Depotvej 29, 2630 Taastrup

T +61 (0)8 9381 8213

Directie: ing. M.A. Oldenhof

T +45 72 100 155

Australië


Denemarken


Torveporten 2, 2500 Valby T +45 53 61 62 64

Strukton Infratechnieken

Denemarken

www.struktoninfratechnieken.nl [email protected]

Strukton Rail nv

Directie: H.J. Spoelstra

www.struktonrail.nl


[email protected]


Directie: P. Vanhie

T +31 (0)30 248 67 74

Burgemeester Maenhautstraat 64, 9820 Merelbeke

Colijn Beheer

T +32 (0)9 210 79 10

www.colijn.nl • [email protected]

België

Directie: ing. S. Doornbos (voorzitter), ing. F.T. Huijer en ir. P.H.K. Kastermans Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 40 10 11

51

Colijn Aannemersbedrijf

Reef Infra

Strukton Milieutechniek

www.colijn.nl • [email protected]

www.reef-infra.nl • [email protected]

www.struktonmilieutechniek.nl

Directie: ing. F.T. Huijer

Directie: R. Philipse (voorzitter)

[email protected]

Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam

Kelvinstraat 1, 7575 AS Oldenzaal

Directie: ir. D.J.M. Hillemans

Postbus 66, 4250 DB Werkendam

Postbus 355, 7570 AJ Oldenzaal

Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda

T +31 (0)183 40 10 11

T +31 (0)541 58 41 11

Postbus 8800, 4820 BC Breda

Aannemingsbedrijf Molhoek

Strukton Immersion Projects

www.molhoek.nl • [email protected]

www.struktonimmersionprojects.nl

Grondbank Nederland


[email protected]

www.grondbank.nl • [email protected]


Bedrijfsleiding: ir. J.J. Hegeman,

Directie: ir. J.E. van der Stelt


ing. P.T. van Westendorp

en E. van Roekel

T +31 (0)183 30 15 36

en ing. O.M. Koster

2e Daalsedijk 8V, 3551 EJ Utrecht


Postbus 19172, 3501 DD Utrecht

Terracon Funderingstechniek /


T +31 (0)30 296 64 85

Terracon International

T +31 (0)30 248 69 11

T +31 (0)76 596 05 00

Afvalbank Nederland

www.terracon.nl • [email protected] Directie: ing. S. Doornbos

Geocon

www.afvalbank.com

en ir. P.H.K. Kastermans

www.geoconbv.nl

[email protected]


[email protected]

Directie: ir. J.E. van der Stelt

Postbus 49, 4250 DA Werkendam

Bedrijfsleiding: ing. P.T. van Westendorp,

en E. van Roekel

T +31 (0)183 40 13 11

ing. O.M. Koster en ing. B. Ruesink

2e Daalsedijk 8V, 3551 EJ Utrecht

(Terracon Funderingstechniek )


Postbus 1025, 3600 DD Utrecht

T +31 (0)183 40 35 29


T +31 (0)30 296 64 85

(Terracon International)

T +31 (0)30 248 69 11 DMI Injektionstechnik GmbH

Terracon Spezialtiefbau GmbH

Strukton Prefab Beton

www. d-m-i.net. • [email protected]

www.terracon.nl • [email protected]

www.struktonprefabbeton.nl

Directie: W.I. Münch en ir. J.J. Hegeman

Directie: ing. S. Doornbos

[email protected]

Warmensteinacher Straße 60

Warmensteinacher Straße 60

Directie: ing. J.A.P. van Stratum

12349 Berlijn

D-12349 Berlijn


T +49 (0)30 417 44 23 40

T +49 (0)30 417 44 23 3


Duitsland

Duitsland

T +31 (0)30 248 62 86

52

Strukton Sustainable Energy

Ooms Construction

Rasenberg Wegenbouw


www.ooms.nl • [email protected]

www.rasenberginfra.nl

[email protected]

Directie: ing. K. Terpstra,

[email protected]

Directie: ir. J.J. Hegeman

ing. A. van Papeveld en ing. J.W. Hulshof

Directie: C.P.J. van der Meijs (voorzitter)

en C. Raijmakers

Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude

en A.H.M. van Oosterhout


Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn

Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda


T +31 (0)229 54 77 00

Postbus 2238, 4800 CE Breda

T +31 (0)30 248 69 11

T +31 (0)76 578 12 00 Ooms Producten

Tensa


Strukton Asset Management Civiel

www.tensa.nl • [email protected]

Directie: ing. K. Terpstra




[email protected]



Directie: ing. J.P. Reef


T +31 (0)229 54 77 00


T +31 (0)183 40 46 55

Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Ooms PMB

T +31 (0)30 248 69 11

Tubex

www.oomspmb.com • [email protected]

www.tubexbv.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: H.J.N. Brouwer Msc

Strukton Verkeerstechnieken

Bedrijfsleiding: ing. W. de Meijer





[email protected]

Postbus 183, 4250 DD Werkendam

T +31 (0)229 54 77 00

Directie: ir. J.J. Hegeman

T +31 (0)183 67 98 88

en ing. J.T. Lemmen Unihorn


Ooms Civiel

www.unihorn.nl • [email protected]



Bedrijfsleiding: drs. J.J. Bleeker

T +31 (0)30 248 69 11

Directie: ing. K. Terpstra (voorzitter)


en dr. ir. A.H. de Bondt

Postbus 58, 1633 ZH Avenhorn

Van Rens mobiliteit


T +31 (0)229 54 78 50

www.vanrensmobiliteit.nl


[email protected]

T +31 (0)229 54 77 00

Directie: R.A.H. van Diessen Molenstraat 27a, 5268 KD Helvoirt Postbus 4, 5268 ZG Helvoirt T +31 (0) 88 03 30 900

53

Strukton Worksphere

Regio Noord-Oost

Regio Zuid



Strukton Worksphere

[email protected]

[email protected]


[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Directie: ing. J.T. Lemmen

Directie: L. Haan

[email protected] Directie: drs. F.P.L.M. de Garde MBA

en ir. G.L.H. Hoek RC Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht

Lelystraat 2, 9351 VE Leek


Postbus 147, 9350 AC Leek

Sciencepark Eindhoven 5206, 5692 EG Son

T +31 (0)30 248 69 11

T +31 (0)50 366 69 00

Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven

Regio Noord-West/Midden

Archimedesweg 7, 8912 AK Leeuwarden


Postbus 518, 8901 BH Leeuwarden

Business Park Stein 107,

[email protected]

T +31 (0)58 234 32 00

6181 MA Elsloo

T +31 (0)40 282 56 00

Postbus 519, 6180 AA Elsloo

[email protected] Directie: ir. K. van Oosteren MBA

Keulenstraat 2, 7418 ET Deventer

T +31 (0)46 428 84 00

Postbus 611, 7400 AP Deventer Naritaweg 134, 1043 CA Amsterdam

T +31 (0)570 68 36 00

Postbus 9443, 4801 LK Breda

Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam T +31 (0)20 606 23 00

Ceresstraat 1, 4811 CA Breda

Regio Zuid-West

T +31 (0)76 572 34 00

www.struktonworksphere.nl Kantonnaleweg 1 (Geb. 40),

[email protected]

Van Straten

3542 DB Utrecht

Directie: ing. J. van Leeuwen

www.vanstraten.nl • [email protected]

Postbus 1819, 3600 BV Maarssen

Ligusterbaan 2,

Hastelweg 218, 5652 CL Eindhoven

T +31 (0)30 273 63 63

2908 LW Capelle a/d IJssel

Postbus 8553, 5605 KN Eindhoven

Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel

T +31 (0)40 259 76 59

Industrieweg Oost 15C, 6662 NE Elst

T +31 (0)10 258 28 00

Postbus 222, 6600 AE Elst

Strukton Worksphere Projecten

T +31 (0)30 273 63 63

www.struktonworksphere.nl [email protected] Directie: ir. P.C. Verheul Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1830, 3600 BV Maarssen T +31 (0)30 248 69 11

54





www.struktonpps.nl

www.struktoninternational.com

[email protected]

[email protected]

Directie: E.A. Hermsen RA

Directie: ir. A.S. Hoekstra


(Managing Director) en ir. J.J. Hegeman



T +31 (0)30 248 62 03


Businessunits Riyadh PPS Projecten

Al Yasmeen area

Directie: ir. P.J.A. Peekel

King Abdulaziz Road, street 298


Hadeel center, 4th floor


Riyadh, Saudi Arabia

T +31 (0)30 248 62 03

Riyadh 2176, P.O. Box 13326

PPS Assets

Doha

Directie: E.A. Hermsen RA

Al Ahli Bank Building -


located at Um Lakhba (first floor) -


near Landmark Mall

T +31 (0)30 248 62 03

Doha, Qatar P.O. Box 18737, Doha, Qatar Jakarta 50th Floor Regus Grand Indonesia Menara BCA J.M.H. Thamrin N0.1, Jakarta 10310 Indonesia Hong Kong RM 1219 12/F China Minmetals Tower 79 Chatham Rd South TST KLN Hong Kong 55

Colofon

Strukton Groep nv Coördinatie en eindredactie

Corporate Communications Tekst

Suus van Geffen, Utrecht Ontwerp en vormgeving

AC+M, Maarssen Drukwerk

Drukkerij Damen, Werkendam Infographic

Unger-Kisman Fotografie

Samir Al-Hai, Hein van den Heuvel, Michael Bo Rasmussen, Marijke de Schepper, Dario Seiler, Tjitske Sluis, Ronald Tilleman, René van der Waal, Felix Claus Dick Van Wageningen Architecten, bmd i.s.m. wax

56

57

www.strukton.nl

2

mens en techniek Publieksverslag

Recommend Documents