Mens, dier en maatschappij in de zoo van de toekomst - Jeroen Stevens -
Studiedag LNE, Brussel 05 oktober 2015
De zoo van de toekomst ☺
1984
Dierentuin en welzijn
Waarom welzijn “optimal animal welfare leads to effective conservation outcomes, because the emotional experiences of our visitors are dependent on good animal welfare”
Stuart Strahl
Mens, dier en maatschappij maatschappij dierentuin mens
dier
Mens, dier en maatschappij
Mens, dier en maatschappij Anno 2005
<< “Hoe hebben ze in Planckendael een bonobo baby kunnen laten sterven” << “dit moet zeker een experiment zijn van de onderzoekers in Planckendael”
Anno 2014 Perceptie van dierenwelzijn
Studie van dierenwelzijn
7 Trends en uitdagingen in (onderzoek naar) welzijn in dierentuinen
Wat is welzijn (welfare)? • Definitie Broom (1986) : “de toestand van een dier in relatie tot zijn pogingen om met de omgeving om te gaan”. • Definitie Hosey et al (2012) : “de subjectieve toestand van welzijn (well being) van een individu, beïnvloed door zijn fysische en psychologische toestand”.
Grote diversiteit
Grote diversiteit
Wat is welzijn (welfare)? • Definitie Broom (1986): “de toestand van een dier in relatie tot zijn pogingen om met de omgeving om te gaan”.
Dierentuinomgeving • Wat hebben dieren nodig in hun omgeving? ~ Omgevingsverrijking 50
Mean freq/hr + SE
45 40 35 30 Sabu
25
Site
20 15 10 5 0 Baseline
Straw
Lavender oil
Peppermint oil
Blood
Dierentuinomgeving • Wat hebben dieren nodig in hun omgeving? ~ Best Practice Guidelines
Wat is welzijn (welfare)? • Definitie Hosey et al (2012): “de subjectieve toestand van welzijn (well being) van een individu, beïnvloed door zijn fysische en psychologische toestand”. -
Subjectieve toestand Individu Fysieke toestand Fysiologische toestand
Welzijn als subjectieve toestand • Cognitive bias test
Individu ~ persoonlijkheid
Individu ~ persoonlijkheid • Bezoekerseffect bij okapi’s – Stijgen negatieve welzijnsindicatoren als er meer bezoekers zijn? Bondo
Sofie
Yenthe
Hakima
ijsberen
--
0
0
0
Tongspelen
--
--
0
--
Staartbijten
0
▼
0
0
Oren spitsen
▼
▲
▲
▲
Opschrikken
▼
▼
▲
▲
Positief voor sommige okapi’s Negatief voor andere? « Persoonlijkheden »
Fysieke & Fysiologische toestand
gedrag
fysiologie
gezondheid
Indicatoren van positief welzijn • Spelgedrag
Indicatoren van positief welzijn • Balans tussen positief en negatief? 0,6 0,4 0,2 0 -0,2 -0,4 -0,6
neg
-0,8
pos
-1
Invloed van populatiebeheer op welzijn • 2014 workshop primaten
Draagvlak van populatiebeheer • 2008 workshop Benelux mensapenverzorgers “welke ethische situaties wekken meest discussie op”? 35
31
aantal keer aangeduid
30 25
21
20 15 9
10
4
5
3
2
0 euthanasie handopfok gezonde dieren
castratie
voorkomen euthanasie dracht zieke dieren
bachelor groepen
Draagvlak van populatiebeheer • 2012 International Gorilla Workshop average score of agreement (1= disagree; 5 = agree)
When is euthanasia for a physically healthy animal justified? 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0
Europe North America Australia
Draagvlak van management • Enquete carnivore feeding
5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0
Vervaecke, Stevens & Melfi, 2007
male
d) R at e) R ab bi t f) Sh ee p g) C ow h) H or se
female
b) Fi sh c) M ic e
a) I
ns ec t
Mean score
What should zoo carnivores be fed? 1= strongly disagree; 5 = strongly agree
Draagvlak van management Would you consider live prey as more or less suitable than carcass feeding a) from the perspective of the animal; b) from your own perspective 150 100
animal
50
ow n
0 more
Vervaecke, Stevens & Melfi, 2007
equal
less
Besluit • Dierenwelzijn is hot topic in dierentuinen • Er is een grote dynamiek in onderzoek naar dierenwelzijn, veel uitdagingen. Dierenwelzijn objectief meten? • Aandacht voor perceptie van dierenwelzijn.
Hoe kan je dan objectief welzijn meten? 3. Gedrag – Oplossing = Balans tussen positieve en negatieve Onderzoekend Belonend Controlerend indicatoren? Ruiken
Eten
Verzamelen
Likken
drinken
Voedseldelen
Manipuleren
Paren
Onderbreken v andere
Oplettend
Ontspannen
Opties gebruiken
inactief
Frustratie
Frustratie
vermijden
Overspronggedrag
Overspronggedrag
zelfgericht
Nerveus
Passief gedrag
rusteloos
Hongerig
Extreem verschrikt
teruggetrokken
verstoord
Extreem oplettend
Kijken Luisteren
Human-Animal-Interactions (HAI)
• Dierpresentaties
Human Animal Interactions (HAI) • Visitor effects
Human Animal Interactions (HAI) • Visitor experience
