!
MEIDEN Over de (on)zichtbaarheid van meidenproblemen en gerichte inzet van hulp
Myosotis - vergeet mij niet(je)
1
Inhoudsopgave
Voorwoord Voor u ligt een brochure die de onzichtbare problemen van meiden zichtbaar maakt en een aantal oplossingsrichtingen aangeeft.
Meiden in Amsterdam
4
Meer aandacht voor meiden!
6
Daarom! De achterliggende problematiek
10
De oplossing: preventie en specifiek meidenaanbod
15
In actie komen!
19
“Ik kwam hier via mijn zus, ze was ook bij Streetcornerwork in begeleiding. Eerst wilde ik me ook niet openstellen, maar op den duur bouw je vertrouwen op, omdat zij [de begeleidster] ons begrijpt. Op het moment verblijf ik bij vriendinnen, ben eigenlijk een beetje aan het zwerven. Gisteren ben ik een baantje gaan zoeken. Ik ga nu werken als OV-controleur. Ik hoop dat alles goed komt. Nu als eerste een inkomen, en daarna een dak over het hoofd, daarna de schulden aflossen …” Daynilou
2
Als bestuursvoorzitter van stadsdeel Zeeburg merk ik dagelijks hoeveel aandacht er uitgaat naar jongens, zowel vanuit de hulpverlening als vanuit politie, justitie en de diverse projecten die er zijn in de stad. Die aandacht is zeker nodig, want het is duidelijk dat zonder goede en regelmatig ook corrigerende begeleiding niet alle jongens in deze stad uitgroeien tot een volwassene die op positieve wijze kan participeren in de stad. Met een vooruitziende blik investeren we al op jonge leeftijd in deze jongens. Voor meiden geldt helaas veel minder dat er al jong geïnvesteerd wordt als zich problemen voordoen. De stellingen in deze brochure dat herrie wordt beloond en dat onbekend onbemind maakt, zijn helaas maar al te waar. Voor we het weten, zien we meiden die hun problemen op een heel andere manier verwerken, over het hoofd en staan zij er teveel alleen voor. De meiden van nu zijn de moeders van de toekomst. In een aantal gevallen zijn zij zelfs al de moeders van nu. Investeren in meiden is evenzeer investeren in de toekomst. Bovendien zijn de in deze brochure beschreven situaties als huiselijk geweld, misbruik en onvrijwillige prostitutie onacceptabel. Het kan niet zo zijn dat het hulpaanbod onvoldoende is omdat deze problemen de samenleving als geheel niet zichtbaar lijken te raken. Stadsdeel Zeeburg heeft in 2005 het initiatief genomen tot een vrouwen werk- en scholingscentrum, Vonk geheten, dat ondersteuning biedt aan meiden vanaf 16 jaar. Dit centrum voorziet met haar aanbod in een belangrijke behoefte. Daarmee beweer ik niet dat stadsdeel Zeeburg al genoeg doet, ook wij zullen voortdurend scherp blijven op de vraag wat er nodig is. Derhalve ondersteun ik van harte het pleidooi voor specifieke inzet in deze stad op meiden die extra zorg behoeven. Fatima Elatik Stadsdeelvoorzitter Zeeburg
3
1
Meiden in Amsterdam Herrie wordt beloond Met deze publicatie vragen we uw aandacht voor de meiden in Amsterdam. Het afgelopen jaar heeft Stichting Streetcornerwork een verkenning gedaan naar het hulpverleningsaanbod in de stad specifiek voor meiden. Het blijkt dat er in het bestaand hulpverleningsaanbod vooral geld en aandacht is voor overlast veroorzakende jongens en niet voor onzichtbare meiden. Toch niets is minder waar dan dat meiden minder problemen hebben …
De beschikbare financiële middelen worden voornamelijk ingezet op overlastbestrijding en groepsaanpak waardoor er nauwelijks activiteiten en voorzieningen voor meiden te vinden zijn.
Veiligheid en herkenning staan voorop
In de meeste stadsdelen werkt er een hulpverlener in de preventieve en toeleidende sfeer. Deze medewerker is meestal mannelijk en bereikt meiden nauwelijks.
Onbekend maakt onbemind
•
moeten de onzichtbare en geen overlast veroorzakende meiden gezien worden,
•
moeten er meer vrouwelijke hulpverleners komen,
Iets doen voordat het te laat is!
Er moeten meer meiden bereikt worden, met name door middel van een preventief aanbod! Om ze te bereiken:
• en moeten er meer activiteiten worden aangeboden gericht op meiden. Deze nota geeft u een eerste aanzet over een mogelijke oplossing om meer aandacht te vestigen op en een groter aanbod voor meiden (in de hulpverlening, maar ook in de preventieve sfeer) te ontwikkelen.
44
Verkenning door ‘dé leverancier’
meidenproblematiek binnen de eigen organisatie (onderzoeksrap-
Stichting Streetcornerwork is in Amsterdam dé toeleider voor
port Meiden! van Harriët van Rheenen). De doelgroep van deze
jongeren naar hulp en zorg. De organisatie werkt voor jongeren en
verkenning zijn jonge vrouwen en meiden tussen de 12 en 23 jaar
jongvolwassenen tussen 12 en 23 jaar, die de maatschappelijke aan-
uit Amsterdam. Het merendeel van deze jonge vrouwen is van al-
sluiting hebben gemist of dreigen te missen. Deze jongeren kampen
lochtone afkomst.
met problemen op terreinen als wonen, financiën, scholing, werk,
Ter aanvulling is een kernachtige literatuuronderzoek verricht en
justitie, sociaal netwerk, vrije tijdsbesteding en gezondheid (waar-
zijn resultaten besproken en getoetst met externe deskundingen zo-
onder alcohol- en drugsverslaving en psychiatrische problematiek).
als Stichting Vangnet, huiskamerproject voor Moslimmeiden, Stich-
De professionals van Streetcornerwork bieden hen dienstverlening,
ting Fetih, Turkse vrijwilligersorganisatie voor vrouwen, De Verhulst,
begeleiding, verwijzing, activering en belangenbehartiging.Stichting
meisjeshulpverlening, Octra & Partners BV, meidenwerkplaats, ROC
Streetcornerwork heeft in 2008 een verkenning geïnitieerd over de
Delftlandlaan 15, project ‘Aanval op uitval’ en de Sja Meidenplaza.
Op straat treden meiden minder op in groepen en veroorzaken in tegenstelling tot jongens geen problemen omtrent ‘overlast en veiligheid’. Als zij problemen hebben uiten ze die niet naar buiten toe, maar internaliseren hun problemen. Daardoor zijn meidenproblemen niet alleen minder zichtbaar, maar zijn de problemen als ze uiteindelijk zichtbaar worden ook zwaarder. Meiden zoeken pas hulp als ze zelf geen uitweg meer zien.
Problemen van meiden hebben vaak te maken met achterliggende situaties zoals huiselijk geweld, seksueel misbruik, verwaarlozing en prostitutie. Tot nu toe is er geen hulp in de preventieve sfeer. De bestaande hulpverlening speelt nauwelijks in op preventie in de zin van voorlichting en een vraagbaakfunctie die zware problemen zouden kunnen verlichten of voorkomen.
“Geld is er voor overlast veroorzakende jongens
en niet voor onzichtbare meiden!” 55
2
Meer aandacht voor de meiden!
Amsterdam telt bijna
67.000 meiden tussen de 10 en 24 jaar
waarvan ruim
60% van niet autochtone afkomst.
“Ik moest gedwongen achter het raam staan” “Toen ik 19 was ben ik met mijn ex-vriend uit een andere stad naar Amsterdam gekomen. Door hem ben ik in de prostitutie terecht gekomen. Eerst heb ik bij hem gewoond, toen zijn we uit elkaar gegaan, en toen ben ik in de handen van de verkeerde jongen beland. Ik moest gedwongen achter het raam staan op de wallen. Hij heeft me geslagen, ik zat opgesloten, moest vliegen met drugs, zelf
Verder valt op dat 40% ervan
heb ik ook drugs genomen …
afkomstig is uit een een-ouder-gezin.
Op een avond heb ik mijn polsen doorgesneden, en dan ben ik echt hulp gaan zoeken bij Streetcornerwork. Toen kreeg ik Rosita als begeleidster. Aangezien de soort van mijn problemen wilde ik ook liever een vrouw!
(Bron: CBS en O&S) Ik probeer nu langzaam mijn leven weer op te bouwen. Met mijn baan bij de beveiliging heb ik een inkomen, ik heb ook het diploma behaald en kan dan
Psychische problemen
66
Er zijn meerdere probleemsituaties denkbaar die angst, eenzaamheid en uitzichtloosheid veroorzaken bij jongeren, en een aanleiding zijn om depressief te worden, zichzelf te verminken, te denken aan zelfmoord of om daadwerkelijk een poging hiertoe te ondernemen. Huiselijk geweld en seksueel misbruik zijn hier voorbeelden van. Probleemsituaties als eerwraak, de dreiging van ouders om het kind terug te sturen naar het land van herkomst (wanneer kinderen zich bijvoorbeeld verzetten tegen uithuwelijking) en de dreiging van uitgesloten worden van familie en gemeenschap (door bijvoorbeeld zwangerschappen buiten het huwelijk), komen vaker voor onder allochtone jongeren dan onder autochtone jongeren.
binnenkort direct bij een van de beveiligingsorganisaties in dienst. Wat mijn plannen zijn? Verder gaan in de beveiliging en binnen nu en een jaar mijn eigen huisje …
Chantal
77
Bevolking Amsterdam naar geslacht, leeftijdsgroepen en stadsdelen, 1 januari 2008, O&S Amsterdam
stadsdeel
A Centrum B Westpoort C Westerpark D Oud-West G Zeeburg H Bos en Lommer J De Baarsjes N Amsterdam-Noord P Geuzenveld-Slotermeer
8
m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot.
leeftijdsgroepen in jaren
10-14
15-19
20-24
994 1027 2021 4 4 8 652 630 1282 413 418 831 1192 1142 2334 736 734 1470 576 552 1128 2622 2462 5084 1256 1231 2487
1331 1389 2720 7 2 9 685 712 1397 514 567 1081 1145 1073 2218 810 909 1719 598 705 1303 2672 2640 5312 1461 1354 2815
3032 3837 6869 20 6 26 1287 1712 2999 1003 1435 2438 1402 1650 3052 1234 1501 2735 1317 1709 3026 2692 2939 5631 1568 1766 3334
leeftijdsgroepen in jaren
stadsdeel
10-14
15-19
20-24
Q Osdorp R Slotervaart T Zuidoost U Oost-Watergraafsmeer V Oud-Zuid W Zuideramstel
m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot. m v tot.
1444 1347 2791 1499 1449 2948 2515 2382 4897 1342 1301 2643 1285 1261 2546 678 704 1382
1474 1491 2965 1638 1498 3136 2803 2816 5619 1435 1522 2957 1432 1572 3004 743 896 1639
1536 1751 3287 1573 1747 3320 3090 3142 6232 2278 2983 5261 2445 3337 5782 1327 1648 2975
mannen
17208
18748
25804
vrouwen
16644
19146
31163
totaal
33852
37894
56967
Amsterdam Totaal
9
3
Daarom! De achterliggende problematiek
In 2008 heeft Streetcornerwork in totaal 614 vrouwelijke cliënten. Tabel: Probleemvelden 463
WONEN De meidenproblematiek laat zich samenvatten in 4 steekwoorden die met elkaar samenhangen.
299
SCHOLING
311
ARBEID
Onzichtbaar
Internaliseren
(Geen) overlastveroorzakers
Zwaar
Als meiden problemen hebben uiten ze die niet snel naar buiten, maar voelen zich schuldig en zoeken de oorzaak bij zichzelf. Hun problemen worden op straat dus ook niet zichtbaar in het kader van ‘overlast en veiligheid’. Als meidenproblemen uiteindelijk zichtbaar worden zijn ze vaak zwaarder en gecompliceerder. Meiden vragen namelijk pas om hulp als ze geen uitweg meer zien. Ter verduidelijking: Stichting Streetcornerwork registreert de hulpvragen van hun cliënten op basis van 9 probleemvelden. Begeleiding volgt wanneer de problemen van de jongeren drie of meer van deze categorieën beslaan.
Van de meiden tot en met 19 jaar waren er op 1 juli 2008 261 werkloos, van de jonge vrouwen tussen 20 en 24 jaar waren dat er 1074 (O&S Amsterdam).
GEZONDHEID
175 54
JUSTITIE FINANCIËN
349 257
SOCIAAL 125
VRIJE TIJD DRUGS
22 0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
De volgende probleemgebieden oververtegenwoordigd: Wonen:
75% van de meiden die met hulpvragen binnen komen zijn dak- en thuisloos. Daarbij valt op dat er bij meiden hele andere redenen zijn voor dak- en thuisloosheid dan bij jongens. Terwijl de achterliggende problematiek bij jongens vaak schulden zijn of een autoriteitsconflict met de vader, speelt bij veel (vooral allochtone meiden) de (familie) eer een rol. Een meisje wordt bijvoorbeeld uit huis gezet of durft niet meer naar huis te komen omdat ze zwanger is of omdat ze verkering heeft met iemand die niet past bij het beeld dat haar ouders hebben van een toekomstige huwelijkspartner.
Werk en scholing:
50% heeft geen dagbesteding (school of werk)
Financiën:
60% van deze meiden hebben schulden zonder aflossingscapaciteit.
(Ongewenst) ouderschap: 25% is zwanger en/of moeder
10
11
Daarnaast zijn er praktische problemen zoals onverzekerd zijn en het niet ingeschreven staan op een adres. Onder Gezondheid en sociaal vallen problemen zoals: • huiselijk geweld, • seksueel misbruik, • verwaarlozing, • prostitutie, • gedragsproblemen, • psychologische problemen, • het ontbreken van een sociaal vangnet.
Bereik Uit het registratieprogramma van Stichting Streetcornerwork Amsterdam blijkt dat de veldwerkers in 2008 meer jongens begeleidden dan meiden. De onderstaande tabel illustreert dit verschil. Waarschijnlijk ziet het beeld er bij andere hulpverleners vergelijkbaar uit.
Tabel: Begeleiding mannen t.o.v. vrouwen 300 250 200
Samenvatting signalen:
•
Stichting Streetcornerwork bereikt veelal jonge vrouwen van boven de achttien die te kampen hebben met ernstige problemen op tal van gebieden.
•
De meeste jonge vrouwen roepen pas de hulp van de veldwerkers in als met name de praktische problemen zo groot zijn dat ze geen andere uitweg meer zien.
•
Zwangerschap veroorzaakt in het algemeen een groot aantal problemen in een korte periode, waarvoor hulp gevraagd wordt aan de veldwerkers.
150 100 50 0
75 80
48 54 23 Balans
B&L
78 101
13 29 Nieuw West
Noord
Centrum
44 67
Oost
19 40
44 43
37 63
Osdorp Geuzeveld Traject Centrum
25 81
West
vrouwen
72 66
Zuid
159 105
Zuid Oost mannen
Uitzondering zijn Zuid, Zuid-Oost en Geuzenveld. Hier werken dan ook meer vrouwelijke werkers.
12
“Ik heb nu mijn eigen huis, en ik probeer altijd alles meteen te betalen zodat ik niet opnieuw in de schulden raak. Je kan nergens terecht. Dus ik blijf terugkomen en vraag nog altijd advies aan mijn begeleidster.” Dyanique
“Ik raakte zwanger, toen uit huis, had heel veel schulden, … een hele drama. Eigenlijk zoals iedereen die hier wordt begeleidt.” Lyan
13
4 De oplossing:
preventie en specifiek meidenaanbod
Tabel: Verhouding activiteitenaanbod Gezien de zwaarte van de beschreven problematiek moet er meer nadruk worden gelegd op het bereiken van meiden om ernstige psychische klachten en sociale problematiek te voorkomen. Hulp is dringend nodig gezien de sociale en emotionele problematiek waaraan deze jonge vrouwen lijden. Het internaliseren van de problemen heeft ernstige gevolgen voor de psychische gezondheid van de meiden en hun functioneren in de maatschappij.
% 100 80 60 40 20 0 Oost
Noord
Centrum
Geuzeveld Slotermeer
Slotervaart Overtoomse Veld
Zuid
Zuid Oost
West
vrouwen
mannen
Gekeken naar het activiteitenaanbod buiten Streetcornerwork, voor meiden komt hetzelfde beeld naar voren: zoals in bovenstaande tabel is weergegeven, zijn de verhoudingen scheef wat betreft het aanbod voor jongens en meiden (bron: van Rheenen, Harriët, Meiden!).
Vanuit de politiek moeten er middelen beschikbaar gesteld worden zodat hulpverleners de volgende stappen kunnen ondernemen om aan preventie en hulp voor de meiden te werken. Wat moet er gebeuren? In eerste instantie is het goed als politici zich bewuster worden van het feit dat er meer aandacht en meer aanbod nodig is voor meiden! Meiden en vrouwen maken immers de helft uit van de bevolking, dit rechtvaardigt de aandacht voor meiden in onderwijs en welzijn! Herkenning leidt tot erkenning en erkenning leidt tot empowerment. Sterke meiden worden sterke vrouwen en zorgen voor hun deel in de toekomst voor meer gebalanceerde gezinnen - een meerwaarde voor de gehele maatschappij dus!
Actiepunten:
•
Een passend hulpverleningsaanbod ontwikkelen voor de meiden van 12 tot 23 jaar
met problemen en een aanbod in het kader van preventie
De kindertelefoon: anonieme hulpvragen van meiden tot 18 jaar
14
De Kindertelefoon is een organisatie die ervoor zorgt dat kinderen en jongeren anoniem kunnen bellen en chatten met getrainde vrijwilligers over hun problemen. Het initiatief voor deze gesprekken ligt bij de jongeren. In 2007 werden er ca. 12.880 gesprekken gevoerd met kinderen uit Amsterdam en omstreken. Van alle gesprekken gaan de meeste, namelijk 20% over geweld, op de tweede en derde plaats staan seksualiteit en relaties. De kindertelefoon wordt vaker benaderd door meisjes (69%) dan door jongens.
•
Een module ‘meidenveldwerk’ ontwikkelen, met name gericht op preventie
•
Een actieve wervingsmethode voor meiden ontwikkelen
• Het activiteitenaanbod voor meiden verbeteren en vergroten • Voorwaarde bij alle actiepunten: meer formatie voor het aanstellen van vrouwelijke hulpverleners
15
Kritische Succesfactoren Het te ontwikkelen (preventief) aanbod moet voldoen aan de volgende voorwaarden:
En verder:
1. Bied een intensieve vorm
van begeleiding voor
multi-problem meiden
2. Signaleer vroegtijdig
• Creëer mogelijkheden om op een voor de meiden veilige locatie om hulp te vragen
problematische thuissituaties,
psychische problemen en ontwikkelingsproblematiek
• Ontwikkel een programma in de preventieve sfeer, maak ook gebruik van moderne media
• Ontvang meiden in een aantrekkelijke ruimte waar een vertrouwelijke en veilige sfeer heerst
• Maak meiden communicatief vaardig, zodat zij onderling makkelijker over hun problemen kunnen praten; empowerment
die speelt tijdens het proces naar zelfstandigheid • Bied vaardigheids- en inzichtvergrotende trainingen aan
3. Bied meiden hulp die niet regiogebonden is,
16
• Bied een laagdrempelig, open inloopspreekuur aan, alleen toegankelijk voor meiden
zodat de angst voor verraad
door kennissen, verkleind wordt
• Betrek scholen bij het bereiken van meiden
17
De oplossing! een eerste aanzet Een mogelijk oplossingsscenario is het aansluiten bij de geplande Jongeren Service Punten. In elk stadsdeel liggen er plannen voor een Jongeren Service Punt. Met een aparte openingstijd voor meiden en de inzet van
vrouwelijk personeel is het realiseren van een specifiek aanbod voor meiden makkelijker.
5
In actie komen! Wat kan de politiek doen?
En wat zijn taken voor de hulpverlening?
Politiek
Hulpverlening
Een visie ontwikkelen betreffende de meidenproblematiek
Een praktijkvisie ontwikkelen betreffende de meidenproblematiek
De visie vertalen naar middelen en inzet
Meer aandacht geven aan stille signalen, niet alleen aan overlast op de stoep
Een outreachende werkwijze met een preventieve opdracht en bijvoorbeeld
contact met scholen en andere plaatsen waar meiden te vinden zijn, is essentieel. Een specifiek meidensteunpunt is wenselijk.
Het belangrijkst is vrouwelijk personeel dat zich kan richten op de volgende kerntaken:
•
Meidenproblematiek zichtbaar maken Als volksvertegenwoordiger feeling houden met de doelgroep opzoeken
Zorgen voor kennis en methode
Weten wat er speelt
Zorgen voor gekwalificeerd personeel
Debat voeren over wenselijkheid van (extra) aandacht voor meiden
Continu evalueren
het vergroten van het bereik onder meiden door outreachend te werken en het
opzetten van goed bereikbare en voor meiden aantrekkelijke inloopspreekuren
•
specifieke voorlichting aan meiden
•
(intensieve) meidenhulpverlening
•
preventieve en curatieve activiteiten zoals meidenempowerment door het aanbieden
van trainingen
18
Resultaten monitoren
Problemen en probleemgedrag van scholieren in Nederland
nele hulp gewenst zou zijn. Een op de vijf scholieren heeft last van
Het Trimbos-Instituut heeft onderzoek verricht naar de ‘Psychi-
De meiden vertonen vaker dan jongens internaliserend probleem-
sche gezondheid, risicogedrag en welbevinden van Nederlandse
gedrag en zij hebben meer last van lichamelijke klachten, van
scholieren’. Uit het onderzoek blijkt dat een op de zes scholieren zo
angst en van depressies. Deze klachten verergeren zich naarmate
veel last heeft van problemen dat ondersteuning of zelfs professio-
ze ouder worden.
externaliserend of internaliserend probleemgedrag.
19 19
Overige relevante informatie
‘Aan de grenzen’ Gemeente Den Haag Van Wieringen en Thomas hebben in 2006 het project ‘Aan de grenzen’ geëvalueerd. Het doel van dit project was het terugbrengen van het aantal suïcidepogingen onder allochtone jongeren van 13 t/m 23 jaar, door o.a. versterking van hun identiteitsontwikkeling.
Zelfmoord en depressie bij allochtone meiden Onderzoek van Rascha Thomas In Den Haag heeft onderzoeker Rascha Thomas geruime tijd het aantal suïcidepogingen onder Haagse meiden geteld. Deze cijfers zijn omgerekend naar dezelfde bevolking- en leeftijdsgroep in Amsterdam. Zij kwam tot de volgende indicatieve schatting: Geschat aantal zelfmoordpogingen onder Amsterdamse jongeren per jaar: 80  70 60 50
vrouwen 15 - 19 jaar
40
vrouwen 20 - 24 jaar
30 20
mannen 15 - 19 jaar
10
mannen 20 - 24 jaar
0 Vrouwen
Mannen
Enkele bevindingen van Rascha Thomas:
“Het [parasuïcidaal gedrag] blijkt een fenomeen dat zich vooral voordoet daar waar er een duidelijke discrepantie is tussen de cultuur en het patroon van normen en waarden binnen het gezin en daarbuiten.” (Theoretische hoofdstukken ‘Aan de grenzen’ dec 05: Conceptueel Raamwerk) Het ontwikkelen van een eigen identiteit en tegelijkertijd het proberen aan bepaalde verwachtingen te voldoen, kan tot een enorme spanning en eenzaamheid leiden, die kan resulteren in suïcidaal gedrag. Meisjes hebben meer dan jongens de neiging om deze spanning te internaliseren, wat het signaleren van deze psychische spanningen bemoeilijkt. ‘Aan de grenzen’ schetst vijf oorzaken/achtergronden van deze verontrustende psychische problemen onder allochtone jongeren:
• Slechte sociaaleconomische situatie • Gemarginaliseerde sociale positie in de Nederlandse samenleving • Spanningen n.a.v. normen en waarden rond seksualiteit, de familie-eer en partnerkeuze • Spanningen n.a.v. tegengestelde opvattingen en normen over vrijheid, individualiteit en sociale ondergeschiktheid tussen familie en buitenwereld • Eenzaamheid door schuldgevoel, taboes, schande, angst voor verstoting, loyaliteitsconflicten en sociale controle
• In de leeftijdsgroep van 11-17 jaar blijken vooral meisjes psychosomatische
klachten te hebben en minder gelukkig te zijn. • Allochtone leerlingen hebben meer angstig depressieve klachten en zijn vaker teruggetrokken dan autochtone leerlingen. Zij hebben ook meer sociale problemen. • Meisjes doen vaker een zelfmoordpoging dan jongens. • Zelfmoordpogingen worden relatief vaak gedaan door Turkse en Surinaamse (Hindoestaanse) meisjes.
20
“Het buurthuis heeft me doorverwezen. Ik was zwanger, had geen inkomen, ik kwam een keer wel, een keer niet, ik had moeite met afspraken nakomen. Op den duur ging ik weer naar school, werd ik geholpen met mijn schulden en met een woning. Toen ging het een tijdje goed. Daarna kwam ik weer in de problemen, maar ja, toen was ik ouder dan 23. Mijn begeleidster hier kan niets meer doen, en je hebt niemand anders die helpt en die luistert. Het ‘Bijenkorf-meisje’ is een goed voorbeeld – die was ook ouder dan 23. Ik heb nu niemand meer die aan mijn zijde staat om me te helpen, dus ik blijf toch hier binnenlopen.” Mona
21
Gebruikte bronnen: www.kindertelefoon.nl jaarverslag 2007 HBSC-Nederland 2002: ‘Psychische gezondheid, risicogedrag en welbevinden van Nederlandse scholieren’ door het Trimbos-Instituut Theoretische hoofdstukken ‘Aan de grenzen’ dec 05: Conceptueel Raamwerk Van Wieringen & Thomas 2006, vermelde bron: ‘Health Behaviour in School-aged Children’ Ter Bogt 2003 Van Wieringen & Thomas 2006, vermelde bron: Epidemiologisch Bulletin jaargang 40, 2005, no.4 Van Wieringen & Thomas 2006, ‘Grensverleggend? Voorkomen van parasuïcidaal gedrag en psychosociale problematiek bij allochtone jongeren, evaluatie van het project: aan de grenzen’ Van Rheenen, Harriët 2008, Meiden! Onderzoek naar de vraag: Hoe kunnen meiden en jonge vrouwen tussen 12 en 23 jaar, beter bereikt en begeleid worden?, Stichting Streetcornerwork Amsterdam
Redactie Olivia Andiel, Dalila Bakir en Grethe van Geffen, Seba cultuurmanagement bv, Amsterdam, www.seba.nl
Eindredactie Sandra Doreleijers en Annelieke ter Heege Stichting Streetcornerwork, Amsterdam, www.streetcornerwork.eu
“Ik kwam hier vaker. Mijn grootste probleem was dat ik mijn kind had
Oplage 600 exemplaren
Ontwerp Roger van der Klugt, de ontwerperij, Lelystad, www.ontwerperij.nl
Druk Drukkerij Cabri, Lelystad, www.cabri.nl
verloren, maar daar wilde ik niet over praten. Ik kon ook niet thuis wonen, had schulden, was heel agressief geworden, het was gewoon ‘hell’. Esther [de begeleidster] heeft me met alles geholpen wat ik maar bedenken kan.”
© Stichting Streetcornerwork | Amsterdam | 2009
Mily
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
22
23
Dit is een uitgave van:
24
