MEETBARE HANDHAVINGSDOELSTELLINGEN

Professionalisering van de milieuhandhaving

VROM IPO VNG UvW V & W

MEETBARE HANDHAVINGSDOELSTELLINGEN (OUTPUTCRITERIA)

"Het gaat om het resultaat"

- Eindrapport, juni 2004 -

Opdrachtgever

:

Ministerie van VROM

Deze conceptrapportage is een gezamenlijk product van het Ministerie van VROM, het M inisterie van Verkeer en Waterstaat, het InterProvinciaal Overleg (IPO), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW). Bij de totstandkoming van het product is ondersteuning geboden door K+V organisatie adviesbureau.

Correspondentie: Projectsecretariaat Professionalisering van de milieuhandhaving, t.a.v. mevr. Mr. M.W.E. van Megen Ministerie van VROM, Postbus 30945, 2500 GX Den Haag, E-mail: [email protected]

Samenvatting

De eerste twee typen doelstellingen zeggen iets over de or g a n i s a t i e z e l f : d e i n z e t ( a a n t a l u r e n ) e n g e l e v e r d e p r e s t a t i e s

Dit rapport is een praktische handreikin g ("staalkaart") op basis waarvan betrokken handhavingsorganisaties concrete en meetbare handhavingsdoelen kunnen formuleren. De handhavingsdoelen zijn gericht op te leveren prestaties / producten door de organisatie en (waar mogelijk) op het effect van de h a n d h a v i n g o p h e t n a l e e f g e d r a g e n d e k w a l i t e i t

(aantal uitgevoerde controles / aantal toegepaste sancties) van een handhavingsorganisatie. Met behulp van deze doelstellingen is het mogelijk de efficiency van een h a n d h a v i n g s o r g a n i s a t i e t e m et e n . D e z e d o e l s t e l l i n g e n p a s s e n volledig binnen de bestaande planning en control praktijk van de overheid.

van het milieu. De twee laatste typen doelstellingen zeggen iets over het De handreiking is opgesteld op basis van de praktijk. Het is dus geen theoretisch model. Het rapport is geen landelijke norm voor de wijze waarop handhavingsdoelstelingen moeten worden geformuleerd.

In de handreiking worden de handhavingsdoelen onderscheiden in de volgende typen doelstellingen:

effect van de handhavingsacties op de doelgroep (naleefgedrag) en op het milieu (milieueff ect). Deze doelstellingen zijn een indicator voor de effectiviteit van de handhavingsacties.

De "Staalkaart" is een rode draad die in het formuleren van handhavingsdoelstellingen gebruikt kan worden. Voordat een h a n d h a v i n g s d o e l s t e l l i n g k a n w o r d e n g e f o r m u le e r d d i e n t e e r s t

•

inputdoelstellingen;

•

prestatiedoelstellingen;

•

naleefdoelstellingen;

•

milieudoelstellingen.

het probleem te zijn gedefineerd (op basis van de o m g e v i n g s a n a l y s e e n r i s i c o- a n a l y s e ) . V e r v o l g e n s d i e n t d e bijbehorende handhavingstaak en activiteit te worden benoemd. Afhankelijk van het type handhavingstaak en de nauwkeurigheid waarmee de handhavingstaak is omschreven k a n v e r v o l g e n s e e n i n p u t -, o u t p u t -, n a l e v i n g s - of

milieudoelstelling worden geformuleerd. In het algemeen

Daarnaast wordt per type doelstelling aangegeven wat de

geldt dat hoe nauwkeuriger het probleem is omschreven

toepassingsmogelijkheden en randvoorwaarden zijn die gelden

waarop handhaving wordt ingezet, hoe nauwkeuriger de

voor het opstellen van de doelstellingen. Tenslotte komen

h a n d h a v i n gs t a a k k a n w o r d e n b e s c h r e v e n e n , a l s g e v o l g

voorbeelden aan de orde uit de praktijk.

daarvan, des te nauwkeuriger de doelstelling.

Ik ga dit doen.

Inputdoelstelling

Prestatiedoelstelling

Taak

Probleem

Ik ga er iets aan doen.

Zo’n gedrag wens ik.

K+V Organisatie adviesbureau

Deze kwaliteit wil ik bereiken.

Naleefdoelstelling

Milieudoelstelling

Figuur 1: overzicht type doelstellingen

In deze handreiking wordt verder ingegaan op de kenmerken van de handhavingstaak en de bijbehorende doelstelling.

Inhoudsopgave

1 . I n l e i d i n g................................ ................................ ...................1

5 . 1 D e f i n i t i e ................................................................14

1 . 1 A a n l e i d i n g p r o j e c t ..................................................1

5 . 2 V o o r b e e l d e n u i t d e p r a k t i j k................................ ..14

1 . 2 D o e l s t e l l i n g e n p r o j e c t ............................................1

5 . 3 T o e p a s s i n g s m o g e l i j k h e d e n ...................................15

1 . 3 W a a r o m o u t p u t c r i t e r i a ............................................1

5 . 4 G e b r u i k s e i s e n ........................................................15

1 . 4 H a n d r e i k i n g .............................................................2

5 . 5 F o r m u l e r i n g e n v o o r b e e l d e n .................................16

1 . 5 S a m e n h a n g m e t s t u r i n g e n v e r a n t w o o r d i n g ...........3

5 . 6 I n d i c a t o r e n ............................................................16

1 . 6 L e e s w i j z e r ................................ ...............................3

6 . N a l e e f d o e l s t e l l i n g................................ ................................ ..17

2 . A l g e m e n e e i g e n s c h a p p e n h a n d h a v i n g s d o e l s t e l l i n g e n ...........4

6 . 1 D e f i n i t i e ................................................................17

2 . 1 T y p e n d o e l s t e l l i n g e n ................................ ...............4

6 . 2 V o o r b e e l d e n i n d e p r a k t i j k ...................................17

2 . 2 S M A R T f o r m u l e r e n .................................................6

6 . 3 T o e p a s s i n g s m o g e l i j k h e d e n ...................................17

2 . 3 S e l e c t i e c r i t e r i a h a n d h a v i n g s d o e l s t e l l i n g e n ...........7

6 . 4 G e b r u i k s e i s e n ........................................................18

3 . O m s c h r i j v i n g H a n d h a v i n g s t a a k ..............................................8

6 . 5 F o r m u le r i n g e n v o o r b e e l d e n .................................19

4 . I n p u t d o e l s t e l l i n g ....................................................................11

6 . 6 I n d i c a t o r e n ............................................................20

4 . 1 D e f i n i t i e ................................................................11

7 . M i l i e u d o e l s t e l l i n g................................ ................................ ..21

4 . 2 V o o r b e e l d e n u i t d e p r a k t i j k..................................11

7 .1 D e f i n i t i e ................................................................21

4 . 3 T o e p a s s i n g s m o g e l i j k h e d e n ...................................11

7 . 2 V o o r b e e l d e n u i t d e p r a k t i j k................................ ..21

4 . 4 G e b r u i k s e i s e n ........................................................12

7 . 3 T o e p a s s i n g s m o g e l i j k h e d e n ...................................21

4 . 5 F o r m u l e r i n g e n v o o r b e e l d e n ................................ .12

7 . 4 G e b r u i k s e i s e n ........................................................22

4 . 6 I n d i c a t o r e n ............................................................13

7 . 5 F o r m u l e r i n g e n v o o r b e e l d e n .................................22

5 . P r e s t a t i e d o e l s t e l l i n g..............................................................14

7 . 6 I n d i c a t o r e n ............................................................23

1. Inleiding

•

Het operationaliseren van de handhavingsdoelen in meetbare indicatoren, waarbij wordt aangegeven hoe deze

1 . 1 Aanl e i d i n g p r o j e c t

indicatoren gemeten (gemonitord) kunnen worden.

In 2002 zijn de kwaliteitscriteria voor de professionalisering v a n d e m i l i e u w e t h a n dh a v i n g v a s t g e s t e l d . D e z e kwaliteitscriteria zijn op dit moment nog gericht op het proces van handhaven. De stuurgroep professionalisering h e e f t e c h t e r d e w e ns d a t e r o o k c r i t e r i a w o r d e n o n t w i k k e l d die op de resultaten en het effect van de uitvoering zijn gericht. Deze zijn vooralsnog niet ontwikkeld. De stuurgroep heeft besloten om dit landelijk op te pakken met het 'deelproject Outputcriteria'. Het gaat er hi erbij om prestaties en effecten van handhaving te vertalen naar breed onderschreven outputgerichte en meetbare doelstellingen.

1 . 3 Waarom outputcriteria "Outputcriteria" is eigenlijk niet de juiste benaming. Criteria voor de output, voorwaar den waaraan de output van het handhavingsproces moet voldoen, bijvoorbeeld hoeveel controles een handhaver moet (kunnen) uitvoeren, worden namelijk niet gegeven in het project. In het project gaat het er v o o r a l o m e e n k a d e r t e s c h e t s e n w a a r m e e d e h a n d h a v e nd e organisatie de eigen doelstellingen voor de handhaving meer op resultaat kan richten. Bij deze doelstellingen behoren indicatoren waarmee bepaald kan worden in welke mate aan de doelstelling is voldaan.

1 . 2 Doelstellingen project •

Het opstellen van een praktische handreiking

Op dit moment worden handhavingsdoelstellingen slechts op

(“staalkaart”) zodat betrokken handhavingsorganisaties

beperkte schaal opgenomen in handhavingsuitvoerings -

concr e t e e n m e e t b a r e h a n d h a v i n g s d o e l e n k u n n e n

programma’s. Het gaat meestal om doelstellingen gebaseerd

formuleren. De handhavingsdoelen zijn gericht op te

op het aantal uren dat beschikbaar is voor de handhaving

leveren prestaties / producten door de organisatie en (waar

(input) of het aantal uit te voeren controles (prestatie). Op

mogelijk) op het effect van de handhaving op het

bescheiden schaal worden doelstellingen gericht op naleving

naleefgedrag en de kwaliteit van het milieu.

genoemd en in een sporadisch geval een doelstelling gericht

1

op milieueffect. Veel genoemde redenen voor de huidige

1 . 4 Handreiking

praktijk zijn: • de huidige planning en control bij overheidsorganisaties is

vooral op input en pres taties gericht; • het naleefgedrag en het milieueffect zijn moeilijk meetbaar

en de relatie tussen naleving en milieueffect is lastig vast te stellen;

Het project moet leiden tot een handreiking voor de h a n d h a v e n d e o r g a n i s at i e s . E e n h a n d r e i k i n g w a a r i n voorbeelden worden gepresenteerd waaruit iedereen naar behoeven dat kan halen wat het meest bij de organisatie, de taak en de taakinvulling past.

• het geven van rekenschap over de bereikte effecten aan het

bestuur (raad, staten, algemeen bestuur) is nog onwennig; • tot nu toe was er weinig aanleiding om het anders te doen.

De uitkomst is nadrukkelijk geen landelijke norm voor de wijze waarop handhavingsdoelstellingen moeten worden geformuleerd. Organisaties zijn dynamisch; ze leren en

Tegelijk wordt vastgesteld dat het bestuur en de maatschappij vragen om outputcriteria. Wat krijg ik voor mijn geld? Wat draagt handhaving bij aan de oplossing van het probleem?

ontwikkelen zich, bestuur, managers en uitvoerders leggen hun accenten. Ook verschillen de taken: wat voor de ene taak e e n g o e d e d o e l s t e l l i n g i s , i s d a t n i e t a u t o m a t i s c h ook voor een andere taak. Tenslotte is er verschil in de

E e n la n d e l i j k e a a n p a k v e r d i e n t d e v o o r k e u r o p d a t n i e t iedereen het wiel hoeft uit te vinden.

taakuitoefening. Sommige taken worden uitgevoerd omdat ze nu eenmaal moeten worden uitgevoerd, andere omdat ze een geconstateerd probleem de wereld uit helpen. Dit alles

" Wij worstelen ook met de vraag hoe we de doelstellingen meer

weerspiegelt zich in de wijze waarop

over het effect van handhaving kunnen laten gaan dan over de tijd

handhavingsdoelstellingen worden neergezet.

die we aan handhaving besteden. Ik denk dat dit bij iedere

De staalkaart outputcriteria biedt een handreiking voor het

handhavingsorganisatie zo is na de kwaliteitscriteria."

bereiken van het kwaliteitscriterium 1.2 (prioriteitenstelling

"Ik ben blij met het landelijke project. Dat maakt de doelstellingen

en meetbare doelen) en heeft een relatie met de kwaliteits-

onderling vergelijkbaar."

2

criteria 4.2 (monitoring) en 4.3 (verantwoording van inzet,

Hiervoor dient een systeem aanwezig te zijn waarin de

prestaties en resultaten).

gegevens worden bijgehouden.

1 . 5 Samenhang met sturing en verantwoording

Tevens is het bij het formuleren van doelstellingen van belang na te denken over wat het betekent als aan de

Binnen de kwaliteitscriteria voor de professionalisering van de handhaving zijn de doelstellingen geplaatst na de probleemanalyse en worden ze nadruk kelijk in verband gebracht met de uitvoering, monitoring en de evaluatie. De doelstellingen worden gebruikt om sturing te geven aan de

doelstellingen is voldaan. Vindt er dan geen toezicht meer plaats? En wat te doen als de doelstelling nog niet is gehaald? Wordt er dan meer inspanning geleverd (meer controles uitvoeren)? Of wordt de hoogte van de doelstelling naar beneden bijgesteld (minder ambitie)?

uitvoering. 1.6 Leeswijzer Omgevinganalyse

In hoofdstuk 2 wordt aangegeven welke typen doelstellingen Prioritering

Doelstellingen

Uitvoering

Monitoring Verantwoording

Risicoanalyse K+V Organisatie adviesbureau

Figuur 2: plaats doestellingen in de kwaliteitscriteria professionalisering

Handhavingsdoelstellingen opstellen is één. Vervolgens dienen de handhavingsdoelstellingen te worden gemonitord

worden onderscheiden en wat de verschillen tussen die typen doelstellingen zijn. De algemene voorwaarden voor het opstellen van doelstellingen worden uitgewerkt. Vervolgens is als hoofdstuk 3 een schema opgenomen om na te gaan bij welke kenmerken voor de handhavingstaak welk type doelstelling gebruikt kan worden (en welk type niet). Deze d o e l s t el l i n g e n w o r d e n v e r v o l g e n s a f z o n d e r l i j k b e h a n d e l d i n hoofdstuk 4 tot en met 7.

om na te gaan in hoeverre aan de doelstellingen is voldaan.

3

2. Algemene eigenschappen handhavingsdoelstellingen

doelstellingen zijn een indicator voor de effectiviteit van de handhavingsacties (zie figuur 3).

2 . 1 Typen doelstellingen Overige invloeden

De handhavingsdoelen worden onderscheiden in de volgende typen doelstellingen: •

inputdoelstellingen;

•

p r e st a t i e d o e l s t e l l i n g e n ;

•

naleefdoelstellingen;

•

milieudoelstellingen.

Input

Proces

Output

Efficiëntie

Effect

Effectiviteit

De eerste twee typen doelstellingen zeggen iets over de organisatie zelf: de inzet (aantal uren) en geleverde prestaties (aantal uitgevoerde controles / aantal toegepaste sancties) van

Aantal uren besteed aan handhaving

e e n ha n d h a v i n g s o r g a n i s a t i e . M e t b e h u l p v a n d e z e doelstellingen is het mogelijk de efficiency van een

(Kwaliteits-criteria professionalisering)

Aantal uitgevoerde controles Aantal toegepaste sancties

K+V organisatie adviesbureau

Naleefgedrag Effect op het milieu

Indicatoren

F i g u u r 3 : T y p e d o e l s te l l i n g e n e n h u n o n d e r l i n g e r e l a t i e

handhavingsorganisatie te meten. Deze doelstellingen passen volledig binnen de bestaande planning en control praktijk van

Het ene type doelstelling is niet meer of minder belangrijk

de overheid. dan het andere type. Het gaat er om een bepaald type doelstelling toe te passen bij het soort handhavingstaak en de D e t w e e l a a t s t e t y p e n d oe l s t e l l i n g e n z e g g e n i e t s o v e r h e t w i j z e v a n v e r a n t w o o r d i n g w a a r b i j d a t t y p e d oe l s t e l l i n g ( h e t effect van de handhavingsacties op de doelgroep (naleefgedrag) en op het milieu (milieueffect). Deze

beste) past. Daarnaast is het van belang voor welke actor de doelstelling wordt geformuleerd.

4

Bijvoorbeeld:

" Niet alles kan gehandhaafd worden, er moeten prioriteiten worden gesteld. Je wilt het bestuur betrokken laten zijn bij de keuzes die

•

de handhaver wil zijn werk ongestoord, accuraat en

worden gemaakt. Dat lukt niet met inputdoelstellingen."

kwalitatief goed kunnen uitvoeren. Dit kan het best door

"Wij hebben gekozen voor een risicogeoriënteerde prioritering. Dat

m i d d e l v a n e e n i n p u t d oe l s t e l l i n g w a a r b i j w o r d t

is dan beheersing van het effect dat je hoopt te bereiken.

aangegeven welke tijd en middelen er ter beschikking staan. •

de manager wil zijn taakveld goed en zo compleet

Vervolgens heb je wel prestatiedoelen en inputdoelen nodig om het werk te plannen en de middelen te ramen." "Ons is alleen gevraagd inzet te leveren voor coördinatie, dan kun je dus geen effectdoel opnemen."

mogelijk beheren met de beschikbare middelen. Dit kan het best met een prestatiedoelstelling waarbij wordt aangegeven wat er dient te worden gedaan. •

de i n s p e c t e u r , j u s t i t i e e n d e p o r t e f e u i l l e h o u d e r w i l l e n normconformiteit zien en niet voor onverwachte calamiteiten/normovertredingen worden gesteld. Dat kan het best met een naleefdoelstelling waarbij wordt aangegeven wat het risico is als dat er niet wordt nageleefd.

•

de burgers en het bestuur willen en zo hoog mogelijke kwaliteit van de leefomgeving. Dat kan het best met een effectdoelstelling waarbij wordt aangegeven welke

Burgers en bestuur zijn geïnteresseerd in de kwaliteit van de

kwaliteit moet worden bereikt.

leefomgeving

5

Belangrijke verschillen tussen de input - en prestatie-

handhavingsdoelstellingen zijn om dat te bereiken, SMART

d o e l s t e l l i n g e n e n e r z i j d s e n d e n a l e e f- e n m i l i e u d o e l s t e l l i n g e n

geformuleerd. Dat wil zeggen:

anderzijds zijn: • •

Input - e n p r e s t a t i e d o e l s t e l l i n g e n z i j n m e t n a m e r e l e v a n t

specifieke handhavingstaak, doelgroep en / of (s electie

als het gaat om de efficiency van de ambtelijke

van) voorschrift(en).

organisatie. Naleef - en effectdoelstellingen zijn

•

Specifiek: De doelstelling dient gericht te zijn op een

•

Meetbaar : De doelstelling dient meetbaar te zijn. Dat

bestuurlijk en maatschappelijk relevant omdat ze gaan

betekent dat de doelstelling kwantitatief is geformuleerd

over de effectiviteit van het gevoerde beleid.

en dat duidelijk is welke elementen gemeten dienen te

D e r e a l i s a t i e v a n i n p u t - e n p r e s t a t i e d o e l s t e l l i n g e n he e f t d e

worden.

o r g a n i s a t i e g e h e e l i n e i g e n h a n d , v o o r n a l e e f- e n

•

effectdoelstellingen zijn ook derden verantwoordelijk.

dient voldoende aanvaarbaar te zijn voor de organisatie. •

Voor de realisatie van het milieudoel beschikt de organisatie ook nog over andere instrumenten dan regulering en

A c c e p t a b e l: H e t i n d e d o e l s t e l l i n g v a s t g e l e g d e r e s u lt a a t

Redelijk : De organisatie dient redelijkerwijs aan de doelstelling te kunnen voldoen.

•

T i j d g e b o n d e n: I n d e d o e l s t e l l i n g d i e n t t e w o r d e n

handhaving. De inzet van bijv oorbeeld voorlichting, subsidies

aangegeven in welke periode de inzet of prestatie geleverd

en convenanten moet daarom ook worden betrokken in de

di e n t t e w o r d e n o f i n w e l k e p e r i o d e h e t e f f e c t

realisatie van dit type doelstellingen.

(naleefgedrag of milieueffect) bereikt moet zijn.

2 . 2 SMART formuleren

In paragraaf 4 van de hoofdstukken 4 tot en met 7 zijn de randvoorwaarden per type doelstelling verder uitgewerkt.

Een belangrijke voorwaarde voor het formuleren van elke v o r m v a n ( h a n d h a v i n g s -) d o e l s t e l l i n g e n i s d a t z e e e n d u i d i g behoren te zijn, voor maar één interpretatie vatbaar. Juiste

6

2 . 3 Selectiecriteria handhavingsdoelstellingen De keuze voor een type handhavingsdoelstelling is a f h a n k e l i j k v a n h e t t y p e h a n d h a v i n g s t a a k e n d e n a u w k e u r i g-

•

de definitie van de doelstelling;

•

praktijkvoorbeelden van de doelstelling.

•

de toepassingsmogelijkheden;

•

de randvoorwaarden (gebruikseisen) die gelden voor het

heid waarmee de handhavingstaak is omschreven. In het algemeen geldt dat hoe nauwkeuriger het probleem is

opstellen van de doelstelling; •

o m s c h r e v e n w a a r o p h a n d h a v i n g w o r d t i n g e z e t, hoe nauwkeuriger de handhavingstaak kan worden beschreven en,

doelstelling geformuleerd kan worden; •

als gevolg daarvan, des te nauwkeuriger de doelstelling.

Bij de benoeming van handhavingstaken denken we aan: •

doelstelling.

Voorbeeld m.b.t lozing: •

uitvoeren van handhavingsprojecten op branches /

integraal handhaven.

Probleem: de naleving van de lozingsnormen door de kleinere (< 15 werknemers) chemische bedrijven is bijzonder slecht,

doelgroepen, gebieden, thema's, samenwerkingsprojecten; •

overzicht van mogelijke indicatoren behorend bij de

handhaven van specifieke wet - en regelgeving, met als mogelijke verbijzonderinge n doelgroepen en thema's;

•

voorbeelden op welke manier het betreffende type

zowel qua voorzieningen als qua metingen. •

T a a k : d e h a n d h a v i n g v a n d e W v o- v e r g u n n i ngen bij chemische bedrijven.

Op de volgende pagina is een overzicht weergegeven. Uit dit

•

de naleving van de lozingsnormen en bij overtreding

overzicht valt af lezen bij welke kenmerken van h a n d h a v i n g s t a k e n e e n i n p u t - d a n w e l e e n p r e s t a t i e -, naleef - o f milieudoelstelling kan worden geformuleerd.

Activiteit: de 34 kleinere chemische bedrijven controleren op handhavend optreden.

•

Doelstelling: in 2006 hebben alle kleinere chemische bedrijven d e b e n o d i g d e v o o r z i e n i n g e n en voeren zij de metingen uit om in de normale bedrijfsvoering aan de lozingsnorm te kunnen

In de hoofdstukken 4 tot en met 7 wordt per type doelstelling

voldoen.

vervolgens aangegeven:

7

3. Omschrijving Handhavingstaak Kenmerken handhavingstaak: • Taak is niet specifiek maar breed geformuleerd • Werkvoorraad onbekend (bijv. aantal meldingen bsb dat binnenkomt, aantal controles bij een surveillance • Laag milieurisico • M i l i e u -e f f e c t i s o n z e k e r o f m o e i l i j k v a s t t e s t e l l e n • Doelgroep is zeer divers • Naleefgedrag is onbekend • Routinematige taak; het moet Kenmerken handhavingstaak: • De producten die geleverd moeten worden zijn te b e n o e m e n ( c o n t r o l e s , P V ' s , brieven etc.) • Er kan geraamd worden welke prestaties geleverd gaan worden, maar onbekend is wat het effect op naleving of milieu zal zijn • Handhavingstaak wordt uitgevoerd om een doelgroep te monitoren • Handhavingstaak wordt uitgevoerd om de "wettelijke taak" uit te voeren • Het aantal is maatgevend voor de taak Kenmerken handhavingstaak: • Taak is gericht op een specifieke, bekende en meestal beperkte doelgroep • Taak is gericht op (een aantal) voorschriften • E r z i j n z o r g e n o v e r d e ( t e g e r i n g e ) n a l e v i n g v a n w e t- e n regelgeving door een bepaalde doelgroep • duidelijk is dat handhaving de naleving door (de leden v a n ) d e d o e l g r o e p b e ïn v l o e d t •E r i s m a a t s c h a p p e l i j k d r a a g v l a k v o o r n a l e v i n g ( s e n s e o f urgency ) Kenmerken handhavingstaak: • Kwaliteit van het milieu is een probleem en bestuur en burgers verwachten een oplossing waaraan handhaving bijdraagt • Handhavingstaak is specifiek geformuleerd (specifieke doelgroep en specifiek(e) voorschrift(en)) • Handhaving speelt een belangrijke rol bij het bereiken van het milieueffect • M i l i e u -e f f e c t v a n d e n a t e l e v e n r e g e l s i s d u i d e l i j k t e benoemen

Voorbeelden handhavingstaken: • Handhaving bouwstoffenbesluit • Integrale handhaving buitengebied • Strafrechtelijke handhaving W v o en keur door BOA's in dienst van de organisatie

Voorbeelden handhavingstaken: • Handhaving W m • Handhaving inrichtingen die vallen onder de AmvB Glastuinbouw en milieu • Handhaving illegaal afvalstorten

Inputdoelstelling (H4)

Prestatiedoelstelling

(H5)

Voorbeelden handhavingstaken: • Handhaving Lozingenbesluit openteelt en veehouderij bij veeteeltbedrijven • Handhaving tankstations op de richtlijnen m.b.t. bodembescherming en veiligheidsvoorzieningen

Naleefdoelstelling (H6)

Voorbeelden handhavingstaken: • H a n d h a v i n g C F K -b e s l u i t b i j k o e l - en vrieshuizen • Handhaving geluidscontouren bij bedrijven gevestigd op het industrieterrein 'Twentekanaal'

M ilieudoelstelling (H7)

8

omgezet in prioriteiten op basis van risico (effect x kans).

4. Inputdoelstelling

Het bestuur wordt daarbij betrokken. 4 . 1 Definitie

•

B o u w s t o f f en b e s l u i t e e n i n p u t d o e l s t e l l i n g g e f o r m u l e e r d .

Een inputdoelstelling heeft betrekking op de inzet van

Het aantal te controleren activiteiten is niet bekend.

middelen door de organisatie in termen van tijd of geld. De doelstelling geeft het aantal mensuren / mensjaren (fte's) of

De gemeente Apeldoorn heeft voor de handhaving van het

•

De provincie Friesland heeft een inputdoelstelling in de planning en controlcyclus opgenomen. Deze bevat alleen

de financiële middelen weer dat gedurende een bepaalde

de grote lijn. Uitwerking vindt plaats in t eamplannen,

periode zal worden besteed binnen een handhavingstaak.

waarbij bij de taken bewust geen inputdoelstelling wordt 4 . 2 Voorbeelden uit de praktijk •

geplaatst (flexibiliteit). •

De VROM Inspectie heeft projecten waarin een naleef-

In samenwerking tussen een aantal handhavingspartners

doelstelling, gericht op naleving en nalevingtekort, is

wordt een gebiedsgericht handhavingsproject voorbereid

g e f o r m u l e e r d m a a r v o o r d e p l a n n i n g e n b e g r o t i n g w o r de n

in een gebied met een cultuurhistorische waarde. Het

inputdoelstellingen opgenomen.

bestuurlijk overleg heeft een effectdoel geformuleerd:

•

Dienst Waterbeheer en Riolering (DWR) heeft voor de

conservering zonder stilstand. Hiervoor worden ook

b e o o r d e l i n g v a n m e l d i n g e n B S B -l o z i n g e n b e s l u i t ( W v o )

v o o r l i c h t i n g e n s u b si d i e i n g e z e t n a a s t h a n d h a v i n g . M e t d e

een aantal uren opgenomen. Het aantal meldingen dat

partners is een afspraak gemaakt over de te leveren inzet

binnenkomt is van tevoren alleen een schatting.

(uren) voor de handhaving in het gebied. •

Voor de begroting heeft de provincie Overijssel "overall"

4 . 3 Toepassingsmogeli jkheden

handhavingstaken geformuleerd (handhaving Wm, handhaving bode m, handhaving groene wetgeving, etc.), met de begrote inzet (uren). Dit wordt in programma's

Inputdoelstellingen zijn altijd mogelijk. Inputdoelstellingen zijn echter vooral toepasbaar bij handhavingstaken met de volgende kenmerken:

11

Kenmerken handhavingstaak: •

de taak is niet specifiek maar breed geformuleerd

•

w e r k v o o r r a a d o n b e k e n d ( b i j v . a an t a l m e l d i n g e n B s b d a t

4 . 5 Formulering en voorbeelden Een inp u t d o e l s t e l l i n g k a n a l s v o l g t w o r d e n g e f o r m u l e e r d (cursief = voorbeeld):

binnenkomt, aantal controles bij een surveillance) •

laag milieurisico

•

milieueffect is onzeker of moeilijk vast te stellen

•

doelgroep is zeer divers

•

naleefgedrag is onbekend

•

routinematige taak; het moet

a.

Het totaal aantal aan de betreffende handhavingstaak te besteden tijd (uren of fte). In 2004 is 0,5 fte beschikbaar voor toezicht en handhaving van het bouwstoffenbesluit.

4 . 4 Gebruikseisen Voor het gebruik van een inputdoelstelling zijn er enkele eisen waaraan moet zijn / worden voldaan wil het formuleren (en vervolgens realiseren) van dit type doelstelling zinvol zijn: •

een inputdoelstelling dient aan te sluiten bij de begroting en de planning- en controlcy clus van de handhavende

C o n t r o le s v u u r w e r k e v e n e m e n t

organisatie; •

voor het meten van een inputdoelstelling dient de

b . De in een bepaald project, aan een specifieke branche of

organisatie over een tijdschrijfsysteem, werkplanning

thema te besteden tijd (uren, fte) aan de handhaving.

(afdelingsniveau en medewerkersniveau), begroting en

In het kader van het project integrale handhaving

jaarrekening te beschikken.

buitengebied besteedt de gemeente in 2004 1000 uur voor s u r v e i l l a n c e in h e t b u i t e n g e b i e d .

12

c.

De financiële middelen die aan de handhaving zullen worden besteed. Het komend jaar wordt € 45.000 gebruikt voor toezicht op saneringen Wet bodembescherming.

d . Het aan handhaving te besteden percentage van de totaaltijd van de afdelin g, sector of dienst voor de handhavingstaak. Door de BOA's zal maximaal circa 35 % van de tijd worden besteed aan strafrechtelijke handhaving Wvo en Keur.

Gegevens bijhouden is belangrijk

4 . 6 Indicatoren Bij een inputdoelstelling zijn de volgende indicatoren te onderscheiden: •

het aantal uren besteed aan handhaving;

•

het aantal fte besteed aan handhaving;

•

het aantal financiële middelen (Euro’s) besteed aan handhaving.

13

5. Prestatiedoelstelling

5 . 2 Voorbeelden uit de praktijk

5 . 1 Definitie

•

I n d e r e g i o B r a b a n t -N o o r d i s v a s t g e l e g d d a t d e p a r t n e r s alle LPG -t a n k s t a t i o n s i n 2 0 0 4 c o n t r o l e r e n .

E e n p r e s t a t i e d o e l s t e l l i n g h e e f t b e t r e k k i n g o p d e t e l ev e r e n

•

D i e n s t W a t e r b e h e e r e n R i o l er i n g : 3 0 % v a n d e t e

prestaties van de organisatie in termen van het aantal uit te

controleren objecten dat onder de Keur valt, wordt

voeren controles, aantal processen verbaal of aantal

jaarlijks gecontroleerd.

handhavingsbeschikkingen binnen een bepaalde periode.

Het % te controleren tijdelijke vergunningen voor het Lozingenbesluit is vastgelegd. (Hiervoor heeft DWR ook

Een prestatiedoelstelling wordt onderscheiden in:

een nalevingsdoel vastgesteld: 100% moet een vergun ning

•

hebben).

doelstelling gericht op het aantal uitgevoerde controles: de doelstelling geeft het aantal controles weer dat

•

gedurende een bepaalde periode zal worden uitgevoerd binnen een handhavingstaak; •

vastgelegd. •

doelstelling gericht op het aantal toe te passen sancties:

Apeldoorn heeft als prestatiedoelstelling vastgelegd alle 520 bekende ondergrondse tanks administratief te

d e d o e l s t e l l i n g g e e f t h e t a a n t a l sa n c t i e s w e e r d a t gedurende een bepaalde periode zal worden opgelegd

Overijssel heeft het aantal controles per doelgroep/per wet

controleren. •

binnen een handhavingstaak.

Friesland heeft voor het toezicht op inrichtingen voor de Wm het aantal controles als doelstelling vastgelegd.

•

Arnhem heeft als prestatiedoelstelling vastgelegd 80 lozingen Wet afvalwater in een bepaald (vernieuwings)gebied te controleren in 2004.

14

5 . 3 Toepassingsmogelijkheden

•

de omvang van de prestatie is nauwkeurig aan te geven;

•

d e p r e s t a t i e p a s t r e d e l i j k er w i j s o p b a s i s v a n k e n t a l l e n b i j

Prestatiedoelstellingen vooral toepasbaar bij handhavingstaken met de volgende kenmerken:

de inzet; •

in een prestatiedoelstelling gericht op het aantal uit te voeren controles dient in de doelstelling te worden

Kenmerken handhavingstaak: •

aangegeven om wat voor controles het gaat: preventieve

de “producten” die geleverd worden zijn te benoemen

c o n t r o l e s e n / o f r e p r e s s i e v e c o n t r o l e s , a d m i n i s t ra t i e v e

(controles, brieven, PV’s, enzovoorts); •

er kan geraamd worden welke prestaties geleverd gaan

controles, metingen, enzovoorts; •

worden, maar onbekend is wat het effect op naleving of

passen sancties dient in de doelstelling te worden

milieu zal zijn; •

aangegeven om welke sancties het gaat: aantal opgemaakte

handhavingstaak wordt uitgevoerd om een doelgroep te

PV's, aantal waarschuwingen, aantal bestuurlijke

monitoren; •

handhavingstaak wordt uitgevoerd om de "wettelijke taak" uit te voeren;

•

het aantal is maatgevend voor de taak.

in een prestatiedoelstelling gericht op het aantal toe te

dw a n g s o m m e n e n z o v o o r t s ; •

voor het meten van een prestatiedoelstelling dient de organisatie over een werkplanning en registratiesysteem (kentallen, workflowmanagement, managementcontracten, managementrapportages, begroting en jaarrekening) te

5 . 4 Gebruikseisen

beschikken.

Voor het gebruik van een prestatiedoelstelling zijn er enkele eisen waaraan moet zijn / worden voldaan wil het formuleren (en vervolgens realiseren) van dit type doelstelling zinvol zijn:

15

5 . 5 Fo r m u l e r i n g e n v o o r b e e l d e n

d . Een frequentie waarmee controles zullen worden uitgevoerd per branche of categorie bedrijven.

Een prestatiedoelstelling kan als volgt worden geformuleerd

De 148 categorie 4 bedrijven waarvoor de gemeente

(cursief = voorbeeld):

a.

Een totaal aantal uit te voeren controles.

bevoegd gezag is worden 1 keer per 2 jaar gecontroleerd.

e.

Het percentage uit te voeren controles.

In 2004 vinden 1000 preventieve controles plaats bij Wm -

100% van de bezochte bedrijven die geen dekkende

bedrijven waarvoor de gemeente bevoegd gezag is.

vergunning hebben worden door handhaving aangeschreven o m o f d e a c t i v i t e i t e n t e s t a k e n o f d e a c t i v i t e i t en te

b . Een aantal uit te voeren controles per branche / categorie

legaliseren.

bedrijven of andere eenheid. In 2004 worden alle 240 meldingen van metingen

f.

waterkwaliteit door bedrijven (de zogenoemde

Het percentage of het aantal in te zetten bestuurlijke sancties.

meetbedrijven) administratief gecontroleerd op tijdige en

In 2004 worden 250 processen verbaal opgemaakt op het

c o m p l e t e i n d iening.

gebied van illegaal storten / achterlaten / deponeren van afval.

c.

Een aantal uit te voeren gespecificeerde controles (administratieve controle, analyse waterkwaliteit,

5 . 6 Indicatoren

integrale controle of aspectcontrole, uitgebreide controle of korte controle) per branche of categorie bedrijven. P e r j a a r w o r d e n 1 7 0 w a t e r m o n s t e rs genomen en

Bij een prestatiedoelstelling zijn de volgende indicatoren te onderscheiden:

geanalyseerd op de waterkwaliteit in het kader van het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij.

•

aantal uit te voeren controles per type;

•

frequentie waarmee controles worden uitgevoerd;

•

aantal uit te voeren sancties per type.

16

6. Naleefdoelstelling

6 . 3 Toepassingsmogelijkheden

6 . 1 Definitie

Naleefdoelstellingen zijn effectdoelstellingen. Naleefdoelstellingen zijn vooral toepasbaar bij

Een naleefdoelstelling heeft betrekking op het naleefge drag

h a n d h a v i n g s t a k e n m e t d e v o l g e n d e k e n m e r k e n:

van objecten onder toezicht. Een naleefdoelstelling is gericht op de mate waarin wettelijke voorschriften worden nageleefd op een bepaald moment.

Kenmerken handhavingstaak: •

taak is gericht op een specifieke, bekende en meestal beperkte doelgroep

6 . 2 Voorbeelden in de praktijk •

Apeldoorn: in gebruik zijnde ondergrondse tanks dienen

•

taak is gericht op (een aantal) voorschriften

•

er zijn zorgen over de (te geringe) naleving van wet - en regelgeving door een bepaalde doelgroep

v o o r 1 0 0 % t e v o l d o e n aa n d e v o o r s c h r i f t e n B O O T m e t betrekking tot melding en meting. •

Dienst Waterbeheer en Riolering (DWR): tijdelijke

•

m i l i e u e f fe c t e n k u n n e n n i e t n a u w k e u r i g w o r d e n b e n o e m d

•

duidelijk is dat handhaving de naleving door (de leden van) de doelgroep beïnvloedt

lozingen van bodemsaneringactiviteiten dienen 100% te zijn vergund. •

VROM Inspectie: alle baggerspeciedepots dienen een

•

er is maatschappelijk draagvlak voor naleving (sense of urgency)

a d e q u a t e v e r g u n n i n g t e h ebben. •

B r a b a n t N o o r d : a l l e L P G -s t a t i o n s d i e n e n d e g e s t e l d e

Bij deze kenmerken moet het volgende in acht worden

veiligheidsregels na te leven.

genomen:

17

•

•

een naleefdoelstelling is gericht op een specifieke

•

een naleefdoelstelling dient meetbaar te zijn. Dit betekent

doelgroep of een specifieke selectie van doelgroepen

dat er een eenduidig meetbare eenheid in de doelstelling is

binnen een specifieke handhavingstaak;

opgenomen, bijvoorbeeld het percentage bedrijven dat

een naleefdoelstelling geeft specifiek aan om welke

naleeft van alle in een bepaald jaar gecontroleerde

naleving het gaat: één of meerdere wettelijke

bedrijven of het bedrijven dat naleeft in een beperkte

v o o r s c h r i ft e n . D e z e z i j n i n d e d o e l s t e l l i n g o f i n e e n

steekproef;

toelichting opgenomen.

•

om een naleefgedrag te kunnen meten is het nodig het volgende te definiëren: -

wat zijn de kernvoorschriften in een vergunning?

-

welke voorschriften worden ge controleerd en welke niet?

-

wanneer is er sprake van een overtreding van een voorschrift?

•

er moeten gegevens zijn over naleving door de doelgroep, dan wel deze gegevens moeten kunnen worden verkregen. Methoden om de nalevingniveaus te bepalen zijn:

Niet naleving bij een bedrijf ……..of in het veld

6 . 4 Gebruikseisen Bij het gebruik van een naleefdoelstelling zijn er enkele eisen waaraan moet zijn / worden voldaan wil het formuleren (en v ervolgens realiseren) van dit type doelstelling zinvol zijn:

•

−

g e g e v e ns u i t i n t e r n e r e g i s t r a t i e s ;

−

interviews met experts;

−

enquêtes

−

bronnenonderzoek;

−

causaal / statistisch modelleren.

bij de bepaling van het gewenste naleefgedrag is het bestuur nadrukkelijk betrokken;

18

•

om een reële hoogte voor het nalevingsniveau te kunnen

6 . 5 Formulering en voorbeelden

f ormuleren dient de nulsituatie bekend te zijn. Een naleefdoestelling van 80% naleving bij een actie van een jaar is niet reëel als achteraf blijkt dat de naleving bij

Een naleefdoelstelling kan worden geformuleerd aan de hand van (cursief = voorbeeld):

begin van de actie slechts 30% bedraagt. •

o m e e n r e ë l e h o o g t e v o o r h e t n a l e v i n g s n i v e a u t e kunnen

a.

Een maximaal percentage gecontroleerde bedrijven dat overtreedt, onderscheiden naar categorieën.

formuleren (een doelstelling die haalbaar is) dient het

In 2005 overtreedt maximaal 10% van de gecontroleerde

bevoegd gezag inzicht te hebben in welke factoren van

tankstations in de gemeente de richtlijnen met betrekking

invloed zijn op de naleving (zie "Tafel van elf") en in

•

tot bodembescherming en veiligheidsvoorzieningen.

hoeverre deze factoren van toepassing zijn op de

Of bij een kleine doelgroep:

s p e c i f i e k e d o e l s t e l l i n g e n w e t - en r e g e l g e v i n g w a a r v o o r

In 2005 overtreedt maximaal 1 van de 10 gecontroleerde

men de doelstelling wil formuleren.

tankstations in de gemeente de richtlijnen met betrekking

een naleefdoelstelling dient aan te geven binnen welke

tot bodembescherming en veiligheidsvoorzieningen.

periode het naleefgedrag op het gewenste niveau moet zijn en indien nodig welke periode de referentieperiode is.

b . Een minimaal percentage gecontroleerde bedrijven dat naleeft.

De naleefdoelstellingen moeten niet pretenderen een

Ten minste 9 5 % v a n d e b e d r i j v e n d i e v a l l e n o n d e r h e t

statistisch betrouwbaar beeld van de doelgroep of branche te

BRZO - b e s l u i t , w a a rv o o r d e p r o v i n c i e h e t b e v o e g d g e z a g i s

geven. Bij kleine doelgroepen of aantallen gecontroleerde

en die in 2004 worden gecontroleerd, voldoet aan de regelgeving die is opgenomen in het besluit.

bedrijven (vuistregel: aantal < 20) is het bovendien niet opportuun om percentages te hanteren. Aantallen zijn dan

c.

Een maximaal percentage gecontroleerde bedrijven dat

beter (bijvoorbeeld maximaal 2 van de 15 bedrijven leven niet niet naleeft, onderscheiden naar risicocategorieën en na).

u i t g e s p l i t st naar type overtreding.

19

Het naleefgedrag bij de veeteeltbedrijven die vallen onder

6 . 6 Indicatoren

het Lozingenbesluit openteelt en veehouderij moet zodanig zijn dat slechts bij 20% van de bezochte bedrijven één of

B i j e e n n a l e e f d o e l s t e l l i n g z i j n d e v o l g e n d e i n d i c a t o r en t e

meer kernvoorschriften worden overtreden ten aanzien van

onderscheiden:

teeltvrije zones en het gebruik van driftbeperkende

•

maatregelen.

aantal bedrijven binnen de categorie dat de voorschriften naleeft ten opzichte van het aantal (gecontroleerde) bedrijven;

d . Een percentage gewenste verbetering van de naleving.

•

De Wm - v e r g u n n i n g p l i c h t i g e i n r i c h t i n g e n d i e n e n i n 2 0 0 5 een overall naleving van de vergunningen te hebben van 75

a a n t a l b e d r i j v e n d a t d e v o o r s c h r i f t e n overtreedt t e n opzichte van het aantal (gecontroleerde) bedrijven;

•

het soort overtredingen dat is geconstateerd.

% ten aanzien van kernvoorschriften en 60% van de niet kernvoorschriften. In 2008 dienen deze percentages 85 respectievelijk 75 te zijn. De naleving wordt vastgesteld aan de hand van de (eerste) controles die in de betreffende j a r e n w o r d e n u i t g e v o e r d b i j W m - v e r g u n n i n g p l i c h tige inrichtingen.

e.

Een percentage daling van geconstateerde overtredingen. In 2005 worden 5% minder overtredingen gepleegd t.a.v. de groene wetgeving per jaar ten opzichte van 2003. 95% van de bedrijven voldoet aan het BRZO- besluit

20

•

7. Milieudoelstelling

Samenwerkingsproject provincie Groningen: de gecontroleerde inrichtingen met koelinstallaties waarin

7 . 1 Definitie

CFK's als koudemiddel worden gebruikt, hebben een lekkage aan koudemiddel van minder dan 1 % van de

Een milieudoelstelling heeft betrekking op de gewenste

inhoud van de installaties.

kwaliteit van het fysieke milieu.

7 . 3 Toepassingsmogelijkheden 7 . 2 Voorbeelden uit de praktijk •

Milieudoelstellingen zijn eveneens effectdoelstellingen.

VROM - I n s p e c t i e : a l l e 3 2 s t e e n f a b r i e k e n h e b b e n

Milieudoelstellingen zijn vooral toepasbaar bij

overeenkomstig het convenant (tussen de branche en het

handhavingstaken met de volgende kenmerken:

3

rijk) een fluoruitstoot < 5 mg/m , d e t o t a l e u i t s t o o t v a n d e branche is met 80% teruggebracht t.o.v. 1996.

Kenmerken handhavingstaak: •

kwaliteit van het milieu is een probleem, bestuur en burgers verwachten een oplossing waaraan handhaving bijdraagt

•

d e h a n d ha v i n g s t a a k i s s p e c i f i e k g e f o r m u l e e r d ( s p e c i f i e k e doelgroep en specifiek(e) voorschrift(en))

•

het milieueffect van de na te leven regels is duidelijk te benoemen

•

handhaving speelt een belangrijke rol bij het bereiken van het milieueffect

Steenfabriek

21

m i l i e u b e l e i d , m i l i e u v e r d r a g e n , l a n d e li j k e d o e l s t e l l i n g e n

7 . 4 Gebruikseisen

en / of normen. Voo r het gebruik van een milieudoelstelling zijn er enkele

•

eisen waaraan moet zijn / worden voldaan wil het formuleren (en vervolgens realiseren) van dit type doelstelling zinvol

zijn om aan de milieudoelstellingen te voldoen. •

zijn: •

het moet voor de doelgroepen in redelijkheid mogelijk

het moet duidelijk zijn voor iedereen dat de realisatie van de milieudoelstelling niet uitsluitend op de schouders van handhaving rust, ook andere instrumenten helpen mee de

de milieudoelstelling is specifiek gericht op één milieucompartiment, één specifieke normering

doelstelling te bereiken. •

(kwantitatief of kwalitatief) en een afgebakende doelgroep

bij een milieudoelstelling behoren aspecten als: monitoring, bedrijfsmilieujaarverslagen, convenanten,

die binnen de handhavingstaak wordt gecontroleerd /

milieumetingen en klachtenregistratie.

gehandhaafd. •

een milieudoelstelling is het makkelijkst te formuleren als

7 . 5 Formulering en voorbeelden

het gaat om een specifiek en afgebakend project. •

ee n m i l i e u d o e l s t e l l i n g d i e n t m e e t b a a r t e z i j n . D a t b e t e k e n t

Het milieueffect is op verschillende manieren op te nemen in

dat de organisatie beschikt of kan beschikken over

doelstellingen, bijvoorbeeld (cursief = voorbeeld):

middelen en materieel om de meting uit te voeren of te berekenen. •

•

daarnaast dient zo mogelijk ook een relatie te kunnen

a.

Door het effect te beschrijven als absoluut te realiseren kwaliteit.

worden gelegd tussen hand having en het effect van de

De uitstoot van CFK's bij Koel - e n V r i e s h u i z e n m e t C F K ' s

handhaving op het milieu. Hiervoor is in sommige

als koudemiddel door lekkage mag per 2006 niet hoger zijn

gevallen een omrekeningsfactor nodig.

dan 1% van de inhoud van de koelinstallaties.

de milieudoelstelling is bestuurlijk bepaald. Bij de bepaling houdt het bestuur rekening met omgeving,

22

b . Door het effect kwalitatief te beschrijven.

opgestelde probleembeschrijvingen en de beschrijving van de

De Oude Aa dient per 2015 geschikt te zijn voor

handhavingstaak. Het opnemen van milieueffectdoelstellingen

zalmachtigen.

is eenvoudiger bij handhavingstaken die gericht zijn op één normgeadresseerde.

c.

Door het effect te beschrijven als vermeden uitstoot. Er wordt door naleving een emissiereductie van 90% van

7 . 6 I n d i c atoren

bestrijdingsmiddelen door drift bereikt.

Bij een milieudoelstelling zijn de volgende indicatoren te d . Als subjectief bepaalde kwaliteit (bijvoorbeeld

onderscheiden: •

milieukwaliteitsmeting;

Het komend jaar dient het aantal terechte klachten over

•

ecologische meetgegevens;

g e l u i d s o v e r l a s t d o o r h o r e c a -i n r i c h t i n g e n i n h e t c e n t r u m a f

•

bewonerspanel;

te nemen met 40% ten opzicht van het aantal klachten

•

expert mening;

hierover in 2002.

•

causaal modelleren.

afwezigheid van terechte klachten over lawaai of stank).

Dit is afhankelijk van het onderwerp en de wijze waarop de e.

Door het effect te beschrijven als een te bereiken

doelstelling is geformuleerd.

verbetering in kwaliteit (absoluut, kwalitatief of s u b j e c t i e f b e p a a l d e kw a l i t e i t ) . De 5 LPG tankstations binnen de gemeente voldoen aan de voorschriften op het gebied van veiligheid, zodat de externe veiligheidsrisico's binnen de vastgestelde contouren blijven.

De wijze waarop het te realiseren effect wordt beschreven in de doelstelling hangt af van de in de probleemanalyse

De Oude Aa in 2015?

23

Epiloog

•

Zit het gewoon in Nederland en de Nederlanders? "Doe maar gewoon, …. ". Je nek uitsteken is gevaarlijk en

Uitgesproken door Henk - Jan Donderwinkel van K+V

rekenschap afleggen moet in Nederland om de één of

organisatie adviesbureau tijdens de landelijk handhavings-

andere reden altijd "op het matje".

conferentie 'van ambitie naar resultaat' d.d. 27 mei 2004. Als we ”er iets toe willen doen" zullen we ons "natuurlijk" B e s t u u r d e r s , m a n a g e r s e n m e d e w e r k e r s b i n n e n d e p u blieke

moeten gedragen:

sector willen graag dat hun werk "er iets toe doet". Maar toch zijn ze vaak krampachtig en terughoudend als het gaat om het benoemen van die maatschappelijke meerwaarde in termen van prestaties en effecten. Zeker vooraf in de begroting of het jaarprogramma wordt er nauwelijks vermeld wat we willen bereiken. Als er al wat staat is het of iets dat gewenst wordt, en intentie, of een inspanning die we gaan leveren. •

zeggen wat we willen bereiken;

•

open durven zijn over prestaties en effecten;

•

er alles aan doen om die te halen;

•

kijken of dat ook gelukt is;

•

vieren als dat het geval is;

•

slimmer en anders werken als het nog niet is wat we ervan verwachtten.

Zit dat in de Nederlandse bestuurscultuur? Hoe scherper je formuleert wat je wilt bereiken, hoe meer mensen er klaar staan om je neer te sabelen……

•

•

H e t i s j u n i 2 0 0 4 … . . H e t g a a t o v e r g o e d e i n t e nt i e s e n d e instrumenten die we daarvoor gebruiken. Maar zij vormen niet de kern van de zaak…. Het gaat om jullie: bestuurders,

Is het de Nederlandse ambtelijke cultuur? Hoe veiliger je jouw speeltuin inricht, hoe kleiner de kans dat je formatie en budgetten moet inleveren.

managers en medewerkers in de publieke sector. Jullie hebben de sleutel in handen om de aandacht te verleggen van wensen en input n a a r p r e s t a t i e s e n e f f e c t e n , o m t e l a t e n z i e n d a t d e inspanningen er inderdaad "iets toe doen".

24

25