Meerjarenvisie 2014-2017 In het kort
Colofon Samenstelling: Sovon Vogelonderzoek Nederland Eindredactie: Fred Hustings Lay-out: Peter Eekelder Foto’s: Theo Baas, Koos Dansen. Peter Eekelder, Frans Martens, Gerben Mensink & Johan Stuart
Waarom Sovon Vogelonderzoek Nederland, kortweg Sovon, is een vereniging van vogelwaarnemers en tegelijk een professioneel kenniscentrum op het gebied van in het wild levende vogels, met een eigen kantoor en staf. Om de vier jaar kijken we terug en vooruit. Wat hebben we bereikt in de tussentijd en wat zijn de plannen en uitdagingen voor de komende jaren? En hoe denken we financiering voor een en ander te vinden? Dat leggen we vast in de periodieke Meerjarenvisie waarvan dit de verkorte versie is. Een uitgebreider document is bedoeld voor intern gebruik, samen met een geheel op de financiën gericht Businessplan.
Terugblik De afgelopen vier jaren realiseerden we de meeste van de in de vorige Meerjarenvisie geformuleerde doelstellingen. De nieuwe Vogelatlas ging van start, waarmee onze informatie over landelijke verspreiding en aantallen weer volledig geactualiseerd wordt. De introductie van het softwareprogramma Autocluster verlost de broedvogelteller van de vaak als lastig ervaren interpretatie van veldgegevens; bovendien zorgt het voor meer standaardisatie tussen waarnemers en dus nog betrouwbaarder telresultaten. De ontwikkeling van populatiemodellen, bedoeld om bijvoorbeeld toe- of afname van vogels te verklaren, nam een grote vlucht. En zoals dat bij een kenniscentrum als Sovon hoort, de samenwerking met andere organisaties in alle geledingen van de maatschappij werd verstevigd.
Meerjarenvisie 2014-2017
Wat drijft ons In de visie van Sovon is kennis van in het wild levende vogels onontbeerlijk voor een zorgvuldiger inrichting en beheer van Nederland, en voor behoud van biodiversiteit. Wij werken voortdurend aan het op peil houden en vergroten van de kennis omtrent verspreiding, aantallen en trends van vogels. Dat doen we door (meestal vrijwillige) waarnemers te voorzien van heldere instructies, zodat ze uniforme basisgegevens verzamelen van de hoogst haalbare kwaliteit. De uitkomsten proberen we te duiden door verklarend onderzoek en daaruit volgende mogelijke oplossingen en toepassingen. De resultaten zijn betrouwbaar, objectief en voor iedereen te raadplegen. Ons motto is:
we willen vogels tellen om ze beter te leren kennen en die kennis vervolgens delen
Hoofddoelen Om de kennis omtrent de Nederlandse vogels op peil te houden, is een periodieke krachttoer nodig. Minstens eens per 20 jaar willen we een landsdekkend overzicht van alle vogelsoorten realiseren. Daarnaast houden we door ‘oneindig’ doorlopende meetnetten een jaarlijkse vinger aan de pols. Om dit te realiseren hebben we een staalkaart aan telprojecten in het leven geroepen. De uitdaging is om die projecten aantrekkelijk te maken en te houden voor de achterban van voornamelijk waarnemers. Ze moeten de inzet van hun vrije tijd zien als een plezierige en nuttige besteding, niet als een zwaar offer. Een tweede uitdaging is om de resultaten van de telprojecten verder te analyseren en ook te communiceren, zowel naar de achterban als naar opdrachtgevers of andere geïnteresseerden.
Meerjarenvisie 2014-2017
Financiering: een uitdaging? Voor de financiering van onze projecten vormt de overheid de belangrijkste partner. Binnen de overheid vinden grote veranderingen plaats, waaronder de overheveling van natuurtaken van het Rijk naar provincies. Bezuinigingsoperaties leiden tot kleinere budgetten voor natuuronderzoek en verhogen de concurrentie tussen onderzoeksinstituten. Dat alles vraagt om slagvaardig optreden van Sovon, waarbij de inhoud en kwaliteit van onze gegevens centraal moet blijven staan.
Landelijke tellingen Onze meetnetten staan als een huis, maar verdienen nog enige versteviging. Wij willen bereiken dat bestaande projecten gericht op broedvogels in stedelijk gebied (Meetnet Urbane Soorten) of buiten wetlands overwinterende vogels (Punt-Transect-Tellingenproject) worden ondergebracht in het Netwerk Ecologische Monitoring, het stelsel van natuurmeetnetten van de overheid. Dat garandeert continuering van deze projecten.
Meerjarenvisie 2014-2017
Verklarend onderzoek Het onderzoek om ontwikkelingen bij vogels te verklaren blijft in beweging. Het vormt samen met de meetnetten een ijzersterke combinatie. Zo kan binnen afzienbare tijd een systeem operationeel zijn dat negatieve tendensen bij vogels al in een vroegtijdig stadium signaleert (Early Warning System). Andere veelbelovende richtingen zijn die van het zender- en dataloggeronderzoek, dat een schat aan gegevens oplevert over ruimtegebruik en verplaatsingen door vogels. Waarnemers kunnen een grote rol spelen bij kleurringonderzoek, dat deels dezelfde doelen nastreeft.
Toegepast onderzoek Bij Sovon is veel kennis aanwezig omtrent vogels, maar ook omtrent de toepassing van juridische verplichtingen. Die kan worden ingezet bij velerlei toepassingen, bijvoorbeeld inzake de Vogelrichtlijn, in relatie tot Natura-2000 beheerplannen, overige beschermde gebieden of stedenbouwkundige ontwikkelingen. Toepassingen zijn ook op vele andere terreinen mogelijk, zoals bij de beoordeling van effecten van stikstofdepositie, evaluatie van (agrarisch) natuurbeheer of het meedenken over schade door vogels.
Internationale activiteiten Er bestaat een intensieve samenwerking met verwante organisaties in heel Europa, zowel wat telprojecten betreft als technische innovatie (bijvoorbeeld invoertools). De voortrekkersrol die we daarin hebben, samen met enkele andere landen, willen we tot wederzijds voordeel met verve blijven vervullen. Een van de speerpunten zal de opstart zijn van een nieuw Europees atlasproject, bedoeld om de inmiddels gedateerde gegevens van de vorige atlas geheel bij de tijd te brengen. Verdere uitbouw van Europa-brede monitoring van vogels staat eveneens hoog in het vaandel. Met meer en betere internationale informatie kunnen de ontwikkelingen in Nederland zorgvuldiger worden geïnterpreteerd.
Meerjarenvisie 2014-2017
Achterban Laten we vooral niet vergeten hoe onmisbaar onze achterban van vrijwillige waarnemers is! De vergrijzing van het vaak fanatieke waarnemerscorps baart enige zorgen en het is een uitdaging om ook voor jongere of minder fanatieke vogelaars aantrekkelijk te zijn. Laagdrempelige projecten kunnen daarin van betekenis zijn. Een voorbeeld is het maken van streeplijsten, een eenvoudige, weinig tijd kostende activiteit die desondanks bruikbare verspreidingsinformatie oplevert. De ontwikkeling van applicaties voor mobiele invoer van gegevens kan drempelverlagend zijn voor deelnemers aan projecten. Vlotte terugkoppeling van resultaten blijft essentieel om waarnemers gemotiveerd te houden.
Bureau Uiteraard is het belangrijk om de kennis van de staf op peil te houden, onder andere via cursussen. We zijn trots op onze ISO9001-certificering, een waardering voor onze kwaliteit, en zijn vast van plan dit keurmerk te behouden. De financiële gezondheid van Sovon dient scherp bewaakt te blijven.
Meerjarenvisie 2014-2017
Vragen, opmerkingen of suggesties? Graag gaan wij met u in gesprek. Bezoekadres Natuurplaza (gebouw Mercator 3) Toernooiveld 1 6525 ED Nijmegen Postadres Postbus 6521 6503 GA Nijmegen T: 024 - 7410 410 E:
[email protected] W: www.sovon.nl
Meerjarenvisie 2014-2017
