Meer dan een dak boven je hoofd

Meer dan een dak boven je hoofd Ruim tien jaar bijdragen aan bijzondere projecten

Meer dan een dak boven je hoofd

Inhoud

Klik op het project o m naar d e pagina t e gaan

Inleiding Nederlandse projecten

‘t Groene Sticht Veenkoloniën Jongeren onder dak Drop-outs voorkomen Geef opvang de ruimte De Herberg Kamers met kansen Zwerfjongeren De Bakkerij Samen Wonen Samen Leven Kan wél! Het Leidsche Rijnhof Jonahuis Portal burgerinitiatieven Parels uit de marge 30 plannen Meldpunt Daklozen Stages en leerlingbouwplaatsen Buurtacademie Burenhulpcentrale Oranjehuis Alkmaar Opvanghuis Madurodam Zorgarchitectuur Nieuwe Energie Portaal Web in de wijk De Baanbrekeracademie Cleo-Patria Microkrediet

5 5 5 5 5 6 6 7 7 7 9 9 9 10 10 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 12 12 12

Leerwoningen Lefier WOPiT WiMBY! Rotterdam Casla Klokhuis Bewonersbedrijven Proeftuinen Nederlandse Vereniging voor Autisme Van Harte Resto Den Helder

Suriname en de Nederlandse Antillen

Plannen in Suriname Fonds Sociale Actie Suriname Volkshuisvesting Sint Maarten Caneye

Projecten elders in de wereld

Albanië en Kosovo kapotgeschoten daken Hongarije, Farkas Zuid-Afrika stedenbanden, the movie Sociale huisvesting Zuid-Afrika Polen, Poolse Unie van Coöperaties Texolite, Zuid-Afrika DIGH Rusland, VSOP Tsjechië, Spolu International Foundation Beweging van daklozen

12 14 14 14 14 15 15

17 17 17 17

19 19 19 19 20 20 20 20 20 21

Rusland, ouderen in Dmitrov 21 Via leerlingwerkplaats naar huiseigenaar 21 Roemenië, Odorhelu 22 Aedes-actie Azië onder dak 22 Noodhulp voor Chili 22 Solid house Bolivia en Kenia 22 Financieringsstructuur Zuid-Afrika 23 Hongarije, Etelka 23 Blinden en slechtzienden in Moldavië 23 Homeplan 23 Jablanica Bosnië-Herzegovina 24 Woningcorporatie in Osijek 24 SGHI in Montenegro 25 Vereniging van Eigenaren in het Oostblok 25 Stability Pact voor de Balkan 25 Housing Financial Agency 25 Centraal- en Oost Europa 25 Pearl Foundation Libanon 25 Boek Het nieuwe oosten 26 Singelveste steunfonds in Kenia 26 Stichting Leven in Guatemala 26 Hoogbouw in Hongarije 26 Voorfinancieren in het Oostblok 27 World Granny 27 Model Odessa bejaardenhuisvesting 27 Financiering voorfase Bulgarije en Slowakije 28 PrivaServe Foundation voor Zambia 28 Opzet corporatie in Marokko 28 Verbetering VvE, Bulgarije 28


2

terug naar de index

Inleiding De directe woon- en leefsituatie van kansarmen waar ook ter wereld verbeteren. Het Fonds Werken aan Wonen ondersteunde in de periode 2000 tot en met 2012 organisaties die zich hiervoor inzetten. De bijdrage van het Fonds Werken aan Wonen fungeerde als een soort ‘smeerolie’ en kon een goed initiatief vlot trekken als het de initiatiefnemers aan middelen ontbrak. Sinds 2000 ontvingen ruim 100 projecten een bijdrage. De financiële basis van het Fonds Werken aan Wonen bedroeg 20 miljoen gulden. Dit bedrag kwam bij oprichting in 2000 ter beschikking via de Nationale Woningraad (NWR), die destijds fuseerde met het NCIV tot Aedes, de huidige branchevereniging van woningcorporaties. Het bestuur van het Fonds Werken aan Wonen zocht weliswaar zelf af en toe naar Nederlandse projecten, de meeste dienden zich aan via Aedes. Voor buitenlandse projecten haakte zij in op projecten die zich spontaan aandienden en waarbij corporaties waren betrokken of het initiatief al hadden genomen. Aard van de projecten Alle projecten bevorderden, zoals het Fonds nastreeft, op een bepaalde manier de maatschappelijke emancipatie van de bewoners. Motto daarbij is Meer dan alleen een dak boven het hoofd. Kortom, wonen in breder perspectief. Het Fonds steunde bij voorkeur innovatieve, veelbelovende en toekomstgerichte projecten met een voorbeeldfunctie. Meestal ging het om projecten die zich in de praktijk nog moesten be-

wijzen, maar zonder twijfel maatschappelijk interessant waren om te ontwikkelen. Ook in geval van rampen was het Fonds Werken aan Wonen actief. Zij droeg bij voorkeur bij aan de organisatiekosten, zodat bijdragen van bijvoorbeeld corporaties volledig besteed konden worden aan de directe huisvesting van getroffenen. Voorbeelden daarvan zijn herstel van huizen na de oorlog in Kosovo en de herbouw van huizen na de tsunami in Indonesië. Nederlandse projecten Wat voegt het toe om bij te dragen? Naast een formele toets was ook deze doelmatigheid bepalend voor een bijdrage van het Fonds Werken aan Wonen. Een senior beleidsadviseur van Aedes bekeek dit voor elk project in Nederland. Het bestuur betrok deze adviezen altijd bij de besluitvorming over een projectbijdrage. Bij deze besluitvorming speelde voor wat betreft de sociale pijler het actieprogramma van Aedes een rol. Dit omvat de versterking van de sociale weerbaarheid van buurten oftewel ‘Vertrouwen in de buurt’, de keten wonen, leren, werken en zorg en sociale en economische participatie van de ‘onderklasse’. Buitenlandse projecten Voor buitenlandse projecten was de Stichting Dutch International Guarantees for Housing (DIGH) de vaste partner om het bestuur te adviseren over de doelmatigheid. Het bestuur wist uit ervaring dat het vaak jaren kan duren voordat er tastbaar resultaat tot stand komt, dat het vaak om projec-

ten ging die moeilijk uitrolbaar bleken en lokaal van aard, maar dat het voor de betrokken gezinnen toch een groot verschil zou uitmaken waardoor steun waardevol is. Ze werkte bij voorkeur met organisaties die zich in de praktijk hadden bewezen en lokaal waren ingebed. Naast concrete woningbouwprojecten had het bestuur een voorkeur voor structuurverbeteringen, zoals financieringsconstructies, beheerconstructies en het opzetten van corporaties. En hoewel structuurverbeteringen minder zichtbaar zijn, zijn ze toch een noodzakelijke weg om op termijn structureel iets van de grond te krijgen. De bijdrage De financiële bijdrage van het Fonds Werken aan Wonen was in principe eenmalig en bedroeg minimaal 5.000 euro en in principe niet meer dan maximaal een derde van de totale kosten van een project, met een maximum van 75.000 euro. Projectoverzicht In ieder jaarverslag gaf het bestuur een verantwoording over de uitgaven van dat afgelopen jaar. Met dit Projectoverzicht Stichting Fonds Werken aan Wonen 2000-2012 schetst het bestuur een totaalbeeld van de projecten waaraan is bijgedragen. Dit overzicht geeft tegelijkertijd een goed beeld van de bewegingen die er in deze periode zijn geweest en welke binnen- en buitenlandse projecten bijdragen hebben ontvangen. De Stichting Fonds Werken aan Wonen is in het projectoverzicht afgekort tot ‘het Fonds’.


3

terug naar de index

Nederlandse projecten

Nederlandse projecten Meer dan een dak boven je hoofd

4

terug naar de index


�

�2003 een uniek project gericht op bijzondere doelgroe‘t Groene Sticht

In de Utrechtse nieuwbouwwijk Leidsche Rijn is medio pen van de grond gekomen: ’t Groene Sticht. Het is een kleine woon- en werkgemeenschap. Woningcorporatie Portaal heeft de huur- en koopwoningen, een opvanghuis en een woon-/werkplaats voor (ex-)daklozen gebouwd. Alle bewoners van ’t Groene Sticht kunnen gebruikmaken van de verschillende gemeenschappelijke faciliteiten, zoals een buurtrestaurant, waar verstandelijk gehandicapten werken, en een biologische moestuin. Wonen en zorg midden in een woonwijk komen hier samen. Dit project kon van start mede dankzij een flinke bijdrage van het Fonds Werken aan Wonen. In oktober 2003 is ’t Groene Sticht opgeleverd.

�

�

Veenkoloniën

Stichting Innovatie Veenkoloniën, waarin woningcorporatie Wooncom (nu Lefier) uit Emmen is vertegenwoordigd, richt zich op herinrichting van de voormalige veenkoloniën die nu in een achterstandssituatie verkeren. Bijzonder hierbij is de brede aanpak van betrokken lokale (markt)partijen ter bevordering van de leefbaarheid op basis van een breed gedragen grensverleggende visie. Dit kan als hefboom werken. Voor een tentoonstelling hierover heeft het Fonds in 2003 bijgedragen.

�

dividuele begeleiding aan daken thuisloze jongens en �

Jongeren onder dak

Pension Maaszicht in Rotterdam biedt onderdak en inmeisjes van 17 tot 23 jaar. Het project kent een opvallend brede, daardoor interessante insteek. Naast een woon-

Woon- en werkgemeenschap ‘t Groene Sticht met rechts op de foto restaurant De Hoge Weide

voorziening is er veel aandacht voor begeleiding, leren en opdoen van werkervaring om blijvend zelfstandig in de maatschappij te kunnen functioneren. Initiatiefnemer Woonbron-Maasoevers ontving in 2000 een bijdrage voor de opleidingskant van het Maas-Miller restaurant, dat onderdeel uitmaakt van het project. Zwerfjongerenpension Singelzicht, een project gesteund door de SSH in Utrecht zocht in september 2003 ook financiële ondersteuning, maar dan voor de inrichting, kosten van voorzieningen en faciliteiten. Roel Rol, de kwartiermaker van dit pension en de indiener van de aanvraag, is ook de man achter Pension Maaszicht in Rotterdam. Het Fonds heeft ook hier bijgedragen.

�

Drop-outs voorkomen Het WerkHotel is een formule waarin onderdak wordt geboden aan jongeren zonder een startkwalificatie die � een woon-, leer- en werktraject gaan volgen. Het is de bedoeling dat er na een succesvolle afronding van dit traject een garantie is op een arbeidsplaats in een woonvoorziening. Door preventie kunnen drop-outs voorkomen worden. Onder meer de Stichting Leidse Studentenhuisvesting (SLS), het MKB Leiden en het ROC hebben

Millers restaurant van pension Maaszicht

hiervoor een stichting opgericht en zijn het project gestart, waarbij zij een financiële bijdrage van het Fonds kregen. In 2003 ging het WerkHotel van start. Inmiddels is het initiatief beëindigd, omdat de formule niet aan de verwachtingen voldeed.

�

Geef opvang de ruimte

Doorstroom verbeteren De Federatie Opvang is de brancheorganisatie voor maatschappelijke opvang, beschermd & begeleid wonen en vrouwenopvang. Hierbij zijn 75 instellingen aangesloten. Ze staan onder meer voor opvang en ondersteuning van daken thuislozen, slachtoffers van huiselijk en eergerelateerd geweld, tienermoeders, kinderen met traumatische ervaringen, slachtoffers van mensenhandel, ex-gedetineerden en dakloze jongeren. De Federatie Opvang deed samen met Aedes in 2003 een verzoek om een bijdrage van het Fonds voor een aantal vernieuwende projecten gericht op verbetering van de samenwerking tussen corporaties en instellingen die onder de Federatie Opvang vallen. De organisaties willen de doorstroom in de maatschappelijke opvang verbeteren. Het Fonds verwachtte dat deze projecten, die een vorm van ketenintegratie betekenen, Meer dan een dak boven je hoofd

5

terug naar de index

Impuls geven In 2004 volgde het vervolg op de succesvolle samenwerking in diverse projecten tussen de Federatie Opvang en Aedes. Na het honoreren van aanvragen voor vergelijkbare projecten in 2004 en 2005 werd het gezamenlijke project van de Federatie Opvang, Aedes en de SEV onder de titel Geef opvang de ruimte voor 2006 gehonoreerd. In dit gezamenlijke project wilden de initiatiefnemers een duidelijke impuls blijven geven aan de realisatie van geschikte huisvestingsvormen, waardoor doorstroming bij de maatschappelijke opvang wordt gerealiseerd.

Maatschappelijke participatie Aedes faciliteerde ook in 2007 de samenwerking tussen corporaties en opvanginstellingen zoals dat samen met de Federatie Opvang in het project Geef opvang de ruimte gebeurde. Inzet was het Plan van aanpak Maatschappelijke Opvang en de maatschappelijke participatie van de doelgroep van de opvang. Het Fonds besloot, net als in het verleden, zo’n programma van de Federatie Opvang en Aedes te financieren. Daarbij was belangrijk dat afstemming plaatsvond met de activiteiten van de RIBW-alliantie, die eveneens een beroep op het Fonds Werken aan Wonen heeft gedaan.

�

een aantal corporaties in de regio De Herberg, een regi�

De Herberg

Huis uit het project Kamers met kansen

De Herberg in Zwolle

Woningstichting SWZ in Zwolle realiseerde samen met

onale opvang voor daken thuislozen. Omdat dergelijke plannen behoorden tot de speerpunten van het Fonds is in 2004 een substantiële bijdrage toegezegd. Het project heeft met veel startproblemen te maken gehad en werd uiteindelijk in 2009 opgeleverd.

�

Kamers met kansen

start Woningcorporaties stellen zich verantwoordelijk op voor kwetsbare groepen, waaronder kwetsbare jongeren. In vier Nederlandse plaatsen zijn, net als bij het WerkHotel in Leiden, op initiatief van corporaties Werkhotels of Foyers opgericht. In tien andere plaatsen bestonden in 2004 concrete plannen daartoe. Wie de ervaringen met deze initiatieven in Engeland en Frankrijk bekijkt ziet dat er een groot potentieel hiervoor bestaat. Enkele Aedes-leden besloten daarom tot de vorming van de samenwerkingsorganisatie Kamers met Kansen omdat zij behoefte hadden aan bundeling van kennis, uit-

wisseling van ervaringen en een actieve ondersteuning bij initiatieven voor kwetsbare jongeren. In 2004 stelde het bestuur van het Fonds Werken aan Wonen een bijdrage beschikbaar voor de startkosten van Kamers met Kansen. Het initiatief vergde wat langer steun voordat het op eigen benen kon staan. Het plan was om van de tien lopende initiatieven er 40 te maken voordat er sprake zou zijn van voldoende inbedding. Daarom heeft het bestuur in 2006 nogmaals bijgedragen in de vorm van eens garantiebedrag.


een duidelijke vliegwielwerking zouden hebben en besloot tot een bijdrage.

Doorstart Aedes-leden die overwegen samen met lokale partners een Kamers met Kansen-project te starten krijgen support van het door Aedes opgezette werkbureau Kamers met Kansen, dat in 2007 als hét expertisecentrum op dit gebied erkend wordt. De steun voor Kamers met Kansen-projecten, zoals uitgevoerd door het werkbureau, is ondergebracht in een federatie die aangestuurd wordt door bestuurders van corporaties en andere maatschappelijke ondernemingen die samen de keten vormen. Zij stimuleren samen nieuwe projecten en ondersteunen de belangenbehartiging die daarvoor nodig, met steun van Aedes en de andere brancheorganisaties. Voor 2007 en latere jaren werd een bijdrage van de ministeries van VROM, VWS en SZW toegezegd die het mogelijk maakte in drie jaar tijd een zichzelf bedruipende landelijke organisatie te vormen. Voor 2007 stelde het Fonds Werken aan Wonen nog eenmaal een bijdrage beschikbaar om het verschil tussen de begroting en overheidsbijdragen te overbruggen. Praktijksituatie Stichting Huis in Groningen diende voor haar project Kamers met Kansen in 2008 een aanvraag om financiële steun in. Het ging om een voorziening voor een leeftijdscategorie van 18-25 jaar waarvoor weinig beschikbaar was. Nijestee was als corporatie betrokken. Omdat het bestuur van het Fonds Werken aan Wonen dakloosheid tot speerpunt had verklaard kon vanuit die optiek worden bijgedragen. Meer dan een dak boven je hoofd

6

terug naar de index

Zwerfjongeren

De stichting Zwerfjongeren Nederland wilde in 2005 met een zwervend kunstwerk bedrijven en instellingen bezoeken en daarmee aandacht vragen voor de problematiek van zwerfjongeren. Op deze wijze wilde de stichting lokaal en regionaal het debat voeren en stimuleren dat het tot initiatieven op dat terrein komt. Omdat de problematiek rondom daklozen tot speerpunt van het Fonds behoorde en het sympathiek stond tegenover dit project, zegde ze een bedrag toe. Daarnaast ging er financiële steun naar een prijsvraag voor projecten voor huisvesting van zwerfjongeren.

�

De Bakkerij

Dialoog Stichting De Bakkerij is een organisatie die creatieve en verfrissende projecten in Nederlandse

stadswijken realiseert. Ze doet dit op eigen initiatief en in opdracht van partijen als corporaties, gemeenten en welzijn. Onder de titel Geuzen van ’t Koggeschip daagde De Bakkerij in 2004 in de Amsterdamse wijk Geuzenveld kinderen van basisschool ’t Koggeschip uit om hun leefomgeving, zoals zij deze ervaren, te fotograferen. Deze foto’s vormden de basis voor een fototentoonstelling en een kunstwerk. De foto’s waren ook het startpunt van een dialoog tussen de kinderen, hun ouders en instanties. Alle instanties die een rol speelden in het leefbaarheidsvraagstuk in de wijk waren bij het project betrokken – stadsdeelraad, welzijnsorganisaties, politie en leefbaarheidssteunpunt – en enthousiast. Alle corporaties met woningen in die buurt verbonden hun naam aan het project en samen met het Fonds is het plan financieel gesteund. Vervolgens is het project gevat in een format, zodat het repliceerbaar en direct toepasbaar is in andere achterstandswijken.

Leefbaarheid Stichting De Bakkerij startte in 2007 in de Amsterdamse wijk Slotervaart een project waarbij kinderen in de wijk betrokken waren bij verbetering van de leefbaarheid en zij daarvoor zelf medeverantwoordelijkheid kregen. Aedes en de Woonbond namen het initiatief voor het project na een ‘noodkreet’ van deelraadvoorzitter Achmed Marcouch tijdens de conferentie Vitale Wijken. Slotervaart is één van de dertien wijken waarvoor toen een ‘adoptieteam’ van een bewindspersoon, een DG en een wethouder verantwoordelijkheid nam om tot een snelle, effectieve aanpak te komen. Het Fonds kende een bijdrage in de projectkosten toe.


�

�

�

Samen Wonen Samen Leven Woningcorporatie Ons Doel uit Leiden is mede-initia�

Het project Geuzen van het Koggeschip van De Bakkerij

Zwervend kunstwerk van Zwerfjongeren Nederland

tiefnemer van het project Samen Wonen Samen Leven. Dit project is een initiatief van de Maatschappelijke Alliantie in Leiden, een coalitie waar meerdere corporaties en welzijnsinstellingen bij zijn betrokken. De coalitie wilde in 2005 met een buurtonderzoek inspireren tot inhoudelijke discussie over hoe men met elkaar wil samenleven. Ook wilde ze activiteiten plannen om de informele sociale infrastructuur te stimuleren die aansluit bij de behoeften van onderscheiden bewonersgroepen. Daarnaast wilde ze hiervoor instrumenten ontwikkelen en testen die bij een positief resultaat via Aedes voor alle woningcorporaties beschikbaar moesten komen. Hoewel een dergelijk project behoort tot de reguliere taak van de corporatie, had het een voorbeeldfunctie. Het Fonds heeft bijgedragen aan een door het Verweij-Jonker Instituut ontwikkeld onderzoek onder de voorwaarde dat dit vervolgens beschikbaar zou zijn voor andere corporaties. Hieruit is de burenhulpcentrale ontwikkeld. Meer dan een dak boven je hoofd

7


Uniek is dat het initiatief bij de bewoners ligt. Zij worden uitgedaagd met ideeën te komen om het leefklimaat in hun wijk te verbeteren. Kan wél!


8

terug naar de index

Kan wél!

Start Kan wél! is een project van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA), Aedes en SEV en wil het leefklimaat in tien geselecteerde wijken in Nederland verbeteren. Uniek hierbij is dat het initiatief bij de bewoners ligt. Zij worden uitgedaagd met ideeën te komen om het leefklimaat in hun wijk te verbeteren. Het zeer succesvolle Engelse project Can Do diende als voorbeeld. De corporaties die in de tien wijken bezit hebben, ondersteunden de initiatieven van de bewoners, ook financieel. Het Fonds heeft de deelnemende corporaties in 2005 een stimuleringspremie van 10 procent in de uitvoeringskosten toegezegd. Kan wél! sloot aan bij het verzoek van het kabinet aan maatschappelijke organisaties om activiteiten te ontplooien die de maatschappelijke binding in wijken verbeteren. Omdat er landelijk nog geen tien initiatieven waren te vinden die al zo werkten, was stimulering vanuit het Fonds gewenst. Dat paste want Kan wél! is dienstbaar aan de onderkant van de samenleving en stimuleert empowerment van mensen.

stellingen in te willen stappen. In dat laatste geval was dat meestal het begin van een langdurig proces. Wat wél goed ging was Kan wél! jong. Omdat er in 2010 interessante projecten op stapel stonden in onder andere Spijkenisse en Delft, waar wel kansen in zitten, besloot het Fonds de toegezegde bijdrage om te zetten naar projecten van Kan wél! jong.

�

� menwerking met Stichting Beschermd Wonen Utrecht, Het Leidsche Rijnhof

De Stichting De Tussenvoorziening realiseerde in sa-

de zorgaanbieders in de Vinex-wijk Leidsche Rijn en de corporaties in Utrecht, onder de naam Het Leidsche Rijnhof een huisvestings- en zorgproject voor oudere daklozen. Wonen, welzijn, de zorgen buurtfunctie worden hierin gecombineerd. De initiatiefnemers kunnen

putten uit de ervaringen uit het project ’t Groene Sticht, waaraan het Fonds eerder heeft bijgedragen. Het Leidsche Rijnhof kon een bijdrage tegemoet zien. De voorziening is in 2010 gerealiseerd.

�

daken thuisloze jongeren van 18 tot en met 25 jaar in �

Jonahuis


�

Jona, Jongeren Op Weg Naar Anderen, is een project voor

Arnhem. Woningcorporatie Vivare uit Arnhem is de initiatiefnemer. Jona biedt hierbij, samen met stichting Open Huis Don Bosco, dagopvang en ambulante zorg en reïntegratie in de samenleving. Van de benodigde projectkosten is in 2004 door het Fonds een deel toegezegd onder de voorwaarde dat de kennis met betrekking tot deze formule ook voor andere organisaties beschikbaar zou komen.

Jongerenprojecten De eerste tranche van het project Kan wél! werd in mei 2007 succesvol afgesloten en de zestien deelnemende corporaties waren tevreden over het verloop. Daarom startte er een tweede tranche met ten minste vijftien deelnemende leden. Het Fonds heeft de kosten gedragen van de beschrijving van de Kan wél!methode; een publicatie voor corporaties en andere toekomstige gebruikers. Kan wél! jong Om de projecten van de sociale pijler, waaronder Kan wél!, op een hoger plan te brengen en naar 30 à 40 projecten te groeien, heeft het Fonds in 2008 een eenmalige bijdrage toegezegd. Ondanks alle inspanningen om nieuwe Kan wél!-projecten te initiëren, wilde het initiatief daarna niet erg vlotten. Veel corporaties maakten ‘pas op de plaats’ of besloten alleen samen met gemeenten en/of welzijnsin-

Jongeren uit het Jonahuis, een huis voor daken thuisloze jongeren in Arnhem Meer dan een dak boven je hoofd

9

terug naar de index

�

16derlanders initiatieven met elkaar delen. Aedes-leden Portal burgerinitiatieven

16miljoenmensen.nl is een website waar betrokken Nezijn zowel betrokken bij als enthousiast over de steun die Aedes geeft aan deze portal en de afspraken die met Civiq over het beheer en gebruik zijn gemaakt. De portal is een initiatief van meerdere partijen die gezamenlijk de kosten dragen. Het Fonds heeft de website gesponsord.

�

len om de maatschappelijke participatie van psychiatri�

Parels uit de marge

Een prijsvraag en een landelijk evenement zijn midde-

sche cliënten te bevorderen en marginalisering tegen te gaan. De Alliantie RIBW organiseerde dit in samenwerking met VNG, GGZ Nederland, SEV, Aedes en een aantal woningcorporaties. Deze samenwerking kwam in 2006 tot uiting in het gebruik van logo’s in de publiciteit, informatie-uitwisseling over de jury, een programma en de financiële bijdrage aan de opgestelde begroting. Tijdens een landelijk evenement op 1 juni 2006 stond de uitreiking van de RIBW Alliantie-trofee aan een project centraal dat volgens de jury de beste bijdrage leverde aan maatschappelijke participatie van mensen met een psychiatrische handicap.

�

den zich in 2006 ten minste 30 Aedes-leden aan de ‘30 �

30 plannen

Met een programma rond ‘de sociale agenda’ verbonplannen voor een beter Nederland’. Samen met Yvonne Zunderop en Krijn van Beek, de auteurs van de sociale agenda, namen zij de plannen in uitvoering. Aedes verzorgde de externe communicatie.


Daklozen kunnen voortaan met hun huisvestingsproblemen terecht bij het Meldpunt Daklozen

Het Fonds dekte de kosten van het faciliteren van dit proces, waarvoor de auteurs zich hebben ingezet. Daarnaast vergoedde het Fonds de kosten die samenhingen met kennisverspreiding via publicaties en een symposium.

�

� waarbij een groep van vijftien Aedes-leden zich garant Meldpunt Daklozen

Het Meldpunt Daklozen, een in 2005 opgestart initiatief stelt voor de oplossing van huisvestingsproblemen van daklozen, bleef in 2007 operationeel. De intake en opvolging zouden in 2007 bij een op dit gebied professionelere organisatie worden ondergebracht. Uitbouw van het Meldpunt Daklozen was echter alleen goed mogelijk als de oplossing van de vele individuele hulpvragen professioneel werd opgezet. Het Fonds besloot de eerste twee jaar van die aanpak te vergoeden, mits bij succes een structurele financiering haalbaar zou zijn.

�

�

Stages en leerlingbouwplaatsen

�

tie die in samenspraak met Aedes-leden concreet vorm�

Buurtacademie

De ‘buurtacademie’ is een vorm van volwasseneneducagegeven wordt. Het project kon in samenwerking met de Woonbond en Stichting de Bakkerij in 2006 starten met een pilot in Eindhoven. Het Fonds vergoedde 50 procent van de kosten van deze pilot.

�

in 2005 opgestarte project Samen Wonen Samen Leven �

In de maatschappelijke debatten die Aedes samen met haar leden organiseert is het thema van de ketenvorming gericht op sociale stijging een prominent onderwerp. Dit thema komt ook terug in het advies van de VROM-raad. Initiatieven van Aedes-leden op dat terrein, zoals het Munchhausenmanifest en afspraken om een deel van de opdrachtenportefeuille aan leerlingbouwplaatsen te verbinden, krijgen actieve steun. Het Fonds stelde in 2007 een bijdrage beschikbaar voor een programma dat het aantal leerlingbouwplaatsen bij corporaties op 5 procent van de opdrachtenportefeuille moest brengen.

Burenhulpcentrale

Via een een burenhulpcentrale, een vervolg op het

in Leiden, komen vragers en aanbieders van burenhulp door middel van ICT rechtstreeks met elkaar in contact. De aanvrager van hulp belt een telefoonnummer en wordt doorgeschakeld naar iemand in de buurt die heeft aangegeven bereid te zijn (bepaalde vormen van) burenhulp te willen verlenen. Corporatie Woonpartners startte dit concept in 2007 samen met de Psychosynthese adviesgroep. Het Fonds heeft bijgedragen aan de kosten van de projectleiding. Medio april 2012 gaf wethouder Karsten Klein van Den Haag in de wijk Loosduinen het startschot voor de uitbreiding van de Burenhulpcentrale waarbij het komenMeer dan een dak boven je hoofd

10

terug naar de index

�

gesteld. Op 6 september 2007 opende minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie dit bijzondere opvanghuis in Madurodam.

�

tegreren in de samenleving. Currency Connect ontwierp dit in opdracht van woningcorporatie Portaal. Het project ontving de Zilveren Woonladder in 2006, een aanmoedigingsprijs van VROM en VWS. Het Fonds kende dit concept een bijdrage toe.

Zorgarchitectuur

�

lijk een goed programma van eisen voor huisvesting op te stellen en in de toekomst de architectuur hierop te laten inspelen. Met steun van de Federatie Opvang is Minke Wagenaar gevraagd voor het project Huisvesting voor de vrouwenopvang om onderzoek te doen naar die belevingswereld en concepten te ontwikkelen. Het verschijnen van het boek Van huis en haard van Minke Wagenaar was het startsein voor een serie proeftuinen vrouwenopvang. In acht plaatsen zijn corporaties bereid gevonden om de formule als proeftuinen samen met de instellingen voor vrouwenopvang op te pakken. Voor deze aanpak is ook een ambassadeursnetwerk samengesteld om het enthousiasme voor de aanpak breed over te brengen. Het bestuur heeft zowel in 2009 als in 2010 bijgedragen.

ners. In projecten faciliteren ze bijvoorbeeld leefbaarheid en employability onder andere met risicogroepen, zoals allochtone werkloze jongeren, gehandicapten en anderen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Stichting Brekend Vaatwerk vroeg in 2007 steun voor de doorontwikkeling en opschaling van Web in de wijk. Het Fonds vond dit een initiatief dat grote kansen bood om empowerment te ondersteunen met ICT en internetgebruik. Enkele corporaties hadden die kansen ook al gezien en steunden de lokale projecten. Op deze manier kon het Fonds zich bovendien profileren als steunpilaar en aanjager van succesvolle interventies die beginnen bij de bewoners en gesteund worden door de corporaties en hun partners in de wijk. Interessant was dat met name de Haagse Hogeschool zich al vergaand aan deze

Er was lang weinig tot niets bekend van de belevingsWeb in de wijk wereld van diegenen die langdurig zijn aangewezen op � een verblijf in een zorginstelling. De beschikbare locaWeb in de wijk van de Stichting Brekend Vaatwerk, richt tie is meestal het uitgangspunt. Dit maakte het moeizich op empowerment en de zelforganisatie van bewo�

�Blijf van m’n Lijf Alkmaar werd als toekomstig concept Oranjehuis Alkmaar

Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Stichting het Oranjehuis als ‘visioen’ voor de toekomst gepresenteerd. Het is een nieuwe aanpak van huiselijk geweld: niet meer geheim maar midden in de buurt, gericht op het hele gezin met hulp op maat. Omdat het vernieuwen van concepten van projecten gericht op de kansarmen op de woningmarkt uitdrukkelijk tot de doelstelling van het Fonds behoort, is besloten een bijdrage toe te zeggen. In 2009 opende prinses Maxima deze ‘nieuwe’ vorm van opvang.

�

�

Opvanghuis Madurodam Currency Connect, een organisatie die initiatiefnemers helpt bij het vertalen van beleid naar subsidietrajecten, Om aan een groot publiek zichtbaar te maken wat wo-� � ontwikkelde voor het project Nieuwe Energie in Leiden ningcorporaties en de Federatie Opvang samen doen aan opvang van daklozen is een pand van de Groningse stichting Ons Huis als schaalmodel van een Opvanghuis aan Madurodam geschonken. De Groningse partijen hebben de helft van het benodigde bedrag bijeengebracht. De andere helft is door het Fonds beschikbaar


de jaar alle Haagse wijken aangesloten worden op de burenhulpcentrale. Daarnaast is de burenhulpcentrale 2.0 uitgebreid met de interactieve website www.burenhulpcentrale.nl. Hulpverzoeken kunnen nu geïntegreerd zowel per telefoon als per website worden uitgezet, en geautoriseerde deelnemers en organisaties als de Zonnebloem of een theaterfestival kunnen nu ook zelf verzoeken uitzetten. Verdere uitbreiding met andere sociale media staat op stapel. De bijdrage uit het fonds Werken aan Wonen heeft het mede mogelijk gemaakt om de burenhulpcentrale in verschillende pilots te testen.

Nieuwe Energie Portaal

In Madurodam staat dit pand van de Groningse stichting Ons Huis als schaalmodel van een opvanghuis

een daken thuislozenopvang. Ze combineerde dit met zorg-, leer- en werkfuncties. Het voormalige fabriekspand dat de thuisbasis voor de opvang wordt, biedt ook plek aan tal van bedrijven, waarin ook de daklozen werk kunnen vinden. Deze keten biedt daklozen de kans te in-


11

terug naar de index

�

De Baanbrekeracademie Een jury bestaande uit bestuursleden van de Start Foundation, waaronder Wim Kok, Bert de Vries en Elske � ter Veld, reikte op 15 november 2007 in Rotterdam de Baanbrekerprijs 2007 uit aan zestien ondernemende werkzoekenden. Zij hadden de beste ideeën voor het starten van een eigen bedrijf of een buurtproject. De winnende plannen hadden vooral een relatie met ‘de wijk’, zoals het opzetten van een thuiswerk-/kinderopvangvoorziening voor (allochtone) vrouwen in de Haagse wijk Escamp en een lunch-eetcafé in het Eindhovense Woensel-West, één van de krachtwijken van minister Vogelaar. De prijswinnaars kregen via de zogeheten ‘Baanbrekeracademie’ een op maat gesneden traject aangeboden om van plan naar uitvoering te komen. Ook van cor-

poraties kwam ondersteuning. Het initiatief voor de Baanbrekerprijs en Baanbrekeracademie lag bij de Start Foundation. Het Woonnetwerk en Aedes zijn partners. De Baanbrekeracademie heeft onder meer opleiding, begeleiding, coaching en ondersteuning bij het leggen van contacten geboden. Aangezien veel corporaties volop bezig zijn met werken aan vitale buurten en kansen creëren voor bewoners, ligt een stevige link met de lokaal werkzame corporaties voor de hand. Niet alleen de corporaties uit het Woonnetwerk ondersteunden de winnaars bij de uitwerking van hun plan. Ook corporaties met prijswinnaars in hun werkgebied hebben aangegeven om mee te doen in deze innovatieve uitwerking van de wijkaanpak. De financiering van zestien Baanbrekeracademie-trajecten is gedragen door de Start Foundation en het Fonds.

ken bij het initiatief. Het Fonds heeft voor zowel 2006 als voor 2007 bijgedragen met daarbij aan de Rotterdamse corporaties de opdracht voor continuïteit te zorgen en het initiatief vanaf 2008 financieel sluitend te maken.

�

Microkrediet

Een nieuw op te richten garantiefonds zou startende ondernemers in met name de 40 aandachtswijken kunnen helpen. De Raad voor de Microfinanciering, ingesteld door het ministerie van Economische Zaken, vroeg in 2008 het Fonds Werken aan Wonen te participeren in dit bijzondere project. Woningcorporaties en de Raad voor Microfinanciering hebben een gezamenlijk belang bij het stimuleren van ondernemerschap in de 40 aandachtswijken. Corporaties is gevraagd bij te dragen in de vorm van beschikbaar stellen van ruimten en inzetten van menskracht. Het Fonds vond dat een dergelijk project, waarbij een aantal corporaties zich inmiddels hebben aangesloten, goed paste binnen de speerpunten van het Fonds Werken aan Wonen. Het Fonds verstrekte een bijdrage onder de voorwaarde dat het garantiefonds zich niet zou beperken tot de 40 aandachtswijken, maar in beginsel voor alle wijken in Nederland zou worden ingezet.

�

�

�

Cleo-Patria

Stichting vrouwenstudio Cleo-Patria wilde helpen om wijkcoaches verder te ontwikkelen en training van vrijwilligers op het gebied van communicatie en organisatie in gang te zetten. Het project richtte zich op allochtone vrouwen met nauwelijks of geen opleiding en vaak analfabeet. Daarnaast was het gericht op emancipatie om onder meer specifiek aan de slag te gaan met thema’s als leefbaarheid en veiligheid. De Rotterdamse corporaties De Nieuwe Unie (nu Woonstad), Vestia en ComWonen (nu Havensteder) en de SEV waren betrok-

Helpen om wijkcoaches verder te ontwikkelen en training van vrijwilligers op het gebied van communicatie en organisatie in gang te zetten. Cleo-Patria


aanpak committeerde; Anne Mulder is voorzitter van de stichting Web in de wijk en lector aan de Haagse Hogeschool. De hogeschool begon een steeds belangrijker rol te spelen in onderzoek en opleidingsprogramma’s die voor corporaties en wijkgericht werken van grote betekenis gaan worden. Ook vanuit die optiek werd betrokkenheid van het Fonds zeer waardevol gevonden. Om dezelfde redenen besloot Aedes een actieve rol te gaan spelen in de communicatie over Web in de wijk met haar leden en dat in het programma van Wonen, leren, werken en meedoen op te nemen.

�

Leerwoningen Lefier

Woningcorporatie Lefier startte in 2009 een project Leerwoning in Hoogezand. De corporatie ontwikkelde dit samen met het Aletta Jacobs College. Ze leren een bijzondere groep jongeren hoe te wonen, om later moeilijkheden op het gebied van woonoverlast en huurbetaling te voorkomen. Lefier diende een aanvraag in voor een bijdrage in de inrichtingskosten. Het is een Dicht bij huis-project, waaraan het Fonds heeft bijgedragen.

�


12


Het bevorderen en beheren van woonprojecten met zorg op maat voor mensen met een psychiatrische aandoening.

Het WOPiT-complex in Hengelo


13

terug naar de index


�

� chiatrie in Twente), namelijk het bevorderen en beheren WOPiT

Een doelstelling van de stichting WOPiT (Wonen en Psy-

van woonprojecten met zorg op maat voor mensen met een psychiatrische aandoening, behoort eigenlijk tot de reguliere taak van corporaties. Een bijdrage van het Fonds zou niet noodzakelijk moeten zijn. Toch is besloten een bijdrage te verstrekken aan het uitdragen van het concept, zodat ook andere corporaties daarmee hun voordeel konden doen. Begin 2008 is, voor een in maart 2008 te houden congres om de formule verder uit te rollen, geld beschikbaar gesteld. In 2011 is het nieuwe WoPiT-complex opgeleverd.

Hobbyhut van de modelbouwvereniging gerealiseerd via WIMBY! Rotterdam

�

WiMBY! Rotterdam WiMBY! (Welcome into My Backyard) was het motto van een nieuwe ontwerpen organisatiecultuur waarin de �

complexiteit juist werd opgezocht om nieuwe mogelijkheden te realiseren. Het stond voor een stedelijke ethiek waarin veranderingen en toevoegingen gezien werden als een potentiële bron van verrijking voor de bewoner. In het Rotterdamse Hoogvliet zijn in dit kader veel initiatieven genomen om de leefbaarheid te verbeteren. Zo zijn er verschillende zogenaamde hobbyhutten ontwikkeld en kwamen er locaties voor verschillende (buurt) verenigingen om hun hobby’s uit te kunnen oefenen. De gedachtegang van ‘Vertrouwen in de buurt’ komt hier goed tot zijn recht: zorg dat burgerinitiatieven de ruimte krijgen, faciliteer ze, zonder over te nemen. Door zijn opvallende vorm was het project ook goed communiceerbaar en daarmee als ‘best practice’ te gebruiken. WiMBY! was een onafhankelijke organisatie waarin de woningcorporaties Woonbron en Vestia deelnamen en die tot doel had de herstructurering van Hoogvliet op een hoger peil te brengen. WiMBY! was met een groep bewoners van Hoogvliet, de deelgemeente Hoogvliet,

Het educatieve paviljoen voor de jeugd Casla Klokhuis in Almere

de gemeente Rotterdam en Vestia partner in de Heerlijkheid Hoogvliet: een vrijetijds- en recreatiepark. De subsidieaanvraag was bestemd voor de eerste van een serie hobbyhutten in dat park, in dit geval voor de Modelboot Vereniging Hoogvliet. Het Fonds heeft in 2008 een bijdrage toegezegd.

ten, evenals de gemeente, de provincie, de Rabobank, AGIS, Vitens, NUON en andere organisaties. Aedes neemt namens de sector in de Programmaraad deel. Experts uit de volkshuisvesting worden betrokken bij zowel de inrichting van de permanente expositieruimte als de jaarlijkse invulling van het programma.

�

�

Casla Klokhuis

Bewonersbedrijven

jeugd. Een schoolklas kan hier sinds september 2011 een �sluiten worden in samenwerking met LSA een zevental � Het Casla Klokhuis is een educatief paviljoen voor de

Om op een goede manier het werk van het Fonds af te

dagdeel spelend leren over thema’s als bouwen, wonen en gezond leven. Het Casla-project is te zien als een breder, grootschaliger en beter uitgewerkt project van De Bakkerij voor de jeugd van Amsterdam, waaraan het Fonds heeft bijgedragen. De corporaties uit Almere droegen bij aan de bouwkos-

kansrijke initiatieven van bewonersbedrijven financieel gesteund. Het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) is een onafhankelijke vereniging van bewoners, die actief zijn in de aandachtswijken van de grote steden. Samen met een kleine professionele staf worden Meer dan een dak boven je hoofd

14

terug naar de index

nersbedrijven samen om van elkaar te leren en worden ze ondersteund door het LSA. Bewonersbedrijven zijn risicodragende ondernemingen die rendabel moeten kunnen functioneren zonder structurele subsidie van de overheid. Om te kunnen beginnen is een startkapitaal nodig, waarmee de basiskosten zoals personeel, huisvesting en organisatie kunnen worden gedekt. In de experimenteerperiode worden projecten en activiteiten ontwikkeld, zodat na uiterlijk drie jaar met een dekkende financiering kan worden gewerkt.

�

Proeftuinen Nederlandse Vereniging voor Autisme

�

De Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) wilde een kenniscentrum opzetten over wonen van en voor

mensen met een storing in het autistisch spectrum. Het kenniscentrum verzamelt en ontwikkelt deze informatie die vervolgens beschikbaar wordt gesteld. De doelgroep bestaat uit circa 200.000 mensen, die in meer of mindere mate te maken hebben met functiebeperkingen. Opvallend is dat deze groep slecht geïdentificeerd wordt in de zorg, waardoor vaak geen indicatie beschikbaar is die toegang tot zorg en/of bijzondere vormen van huisvesting biedt. Toch zijn aangepaste vormen van huisvesting en vaak ook begeleiding nodig om het zelfstandig wonen mogelijk te maken. In de praktijk zijn het meestal ouderinitiatieven die tot vormen van geschikte huisvesting leiden. Bijzonder is dat deze initiatiefnemers vaak niet de weg naar corporaties weten te vinden. Mede daardoor is kennis over woonprojecten voor deze doelgroep versnipperd en niet gemakkelijk toegankelijk voor nieuwe initiatiefnemers. De NVA en Aedes wilden daar door middel van enkele proeftuinprojecten verandering in brengen. Het Fonds stelde een bedrag hiervoor beschikbaar.


activiteiten en projecten ontwikkeld en uitgevoerd voor en door bewoners. Ze werken samen met vele professionele partijen aan het verbeteren van de leefbaarheid van hun wijk. De activiteiten zijn gericht op kennis en ervaringuitwisseling, scholing, beleidsbeïnvloeding en innovatie op het gebied van burgerschap en participatie. Het LSA introduceerde het Engelse concept community enterprises in Nederland bij bewonersgroepen. Community enterprises zijn organisaties van bewoners (particulieren) die in een bepaald gebied (community) actief zijn en diensten en projecten ontwikkelen en uitvoeren die tot doel hebben de inwoners van die gebieden vooruit te helpen op economisch en sociaal gebied. Ze zijn onafhankelijk maar werken samen met de lokale overheid, instellingen en bedrijven, als dat past in hun activiteiten. In 2012 gaan in Nederland tien tot vijftien van deze bewonersbedrijven van start in wijken verspreid over het land. De eerste drie jaar als gezamenlijk experiment. Gedurende deze periode werken de bewo-

�

Proeftuinen NVA

Van Harte Resto Den Helder

corporatie Woontij en met steun van Woningstichting �

Van Harte Resto heeft in samenwerking met woningDen Helder, de gemeente en sociale instellingen in 2008 het initiatief genomen voor het vestigen van een zestiende sociaal cohesierestaurant in Julianadorp, Den Helder. Hier worden op enkele avonden per week door een goedkoop diner (2,50 tot 5 euro) mensen uit een isolement gehaald. De formule wordt over heel Nederland uitgerold. Het Fonds besloot voor drie jaar bij te dragen aan de mooie succesvolle formule. Van Harte Resto in Den Helder opende haar deuren in mei 2009.

Van Harte Resto Den Helder Meer dan een dak boven je hoofd

15

terug naar de index

Suriname en de Nederlandse Antillen


16

terug naar de index

Suriname en Nederlandse Antillen

�

raties betrokken zijn, leverde vanuit Nederland specialis�

Plannen in Suriname

Stichting Brasa, waarbij een aantal Amsterdamse corpotische kennis over volkshuisvesting en de ontwikkeling van woningen aan de Surinaamse woningcorporatie Sekrepatu. De corporaties het Oosten en AWV vroegen een bijdrage in de kosten hiervan. In 2005 diende Brasa een aanvraag in voor een bijdrage voor een nieuwbouwproject én de ontwikkeling van een remigratieproduct voor (financieel draagkrachtige) Surinamers in Nederland die willen terugkeren. Hierdoor ontstond tevens een inkomstenbron waarmee de huur van te realiseren woningen voor de lagere inkomensgroepen in Suriname kon worden verlaagd. Het Fonds besloot, als tussenstap, een bedrag beschikbaar te stellen voor de uitwerking van de planopzet. Over de ontwikkeling van het plan was regelmatig overleg tussen Brasa, het Fonds en DIGH. Volgens onderzoek in Nederland bleek dat voor een remigratieproduct voor (financieel draagkrachtige) Surinamers een zekere behoefte bestaat. Het Fonds droeg een derde van de planontwikkelingskosten bij.

�

Fonds Sociale Actie Suriname

�Jan de Vletter het Brasa-project in Suriname. Tijdens zijn

In 2008 bezocht vertrekkend bestuurslid van het Fonds werkbezoek legt Vletter contact voor een nieuw kleinschalig maar daardoor wel kansrijk project waarmee een aantal gezinnen in huisvestingsproblemen erg zijn geholpen. Het ging om een combinatie van volkshuisvesting via woningcorporatie Sekrepatu en hulpverlening in knelsituaties via het Fonds Sociale Actie (FOSA). Het bestuur van FOSA bestaat uit de echtgenoten van (ex-)presidenten en (ex-)ministers en de doelstelling is om schrijnende (onder andere huisvestings)problemen

Remigrantenwoningen Suriname

Volkshuisvesting Sint Maarten

onder de bevolking te helpen oplossen. Het FOSA heeft, behalve het secretariaat van het kabinet, geen medewerkers. Door met Sekrepatu te gaan samenwerken, kan ze gebruikmaken van het werkapparaat van deze corporatie. Het FOSA doet de intake en eerste beoordeling van de aanvragen en draagt dit met een advies voor uitvoering over aan Sekrepatu. De procedures, criteria en verantwoording zijn opgenomen in een convenant. Voor een eerste experimentele fase is een bedrag beschikbaar gesteld door het Fonds, de stichting Brasa en de Stichting Garantiefonds Habitat Internationaal (SGHI). De gemeente Amsterdam heeft ook bijgedragen. Toen bleek dat dit project goed verliep, is begin 2010 een tweede bijdrage door het Fonds uitbetaald.

�

Volkshuisvesting Sint Maarten

een project op Sint Maarten om daar de sociale huisves�

LievendeKey wilde een structurele samenwerking voor

ting op een hoger plan te krijgen. De samenwerkingsovereenkomst, het opstarten en het implementeren van de samenwerking vergden de nodige financiële inspanningen. LievendeKey ontving een startsubsidie waarmee de corporatie ook een hypotheekgarantiefonds operationeel kon maken.

�

Nederland, weer in beeld voor de Nederlandse corpora�

Caneye

De Antillen zijn, door de veranderende verhouding met

ties. Mitros heeft er contacten gelegd. Wat Caneye nodig had was een goede voorstudie met overzicht van de lokale woningmarkt als basis voor verder beleid. De middelen voor een dergelijke studie waren niet voorhanden. Caneye is de koepel van woningcorporaties op de Nederlandse Antillen en is in 1998 opgericht met steun van de toenmalige NWR (waarvoor destijds middelen van het Fonds Werken aan Wonen beschikbaar zijn gesteld). Ze is lid van Aedes en krijgt ondersteuning van DIGH en Aedes. De voorstudie verscheen in 2008. Meer dan een dak boven je hoofd

17

terug naar de index


Projecten elders in de wereld Meer dan een dak boven je hoofd

18

terug naar de index


�

Albanië en Kosovo kapotgeschoten daken De landen Albanië en Kosovo zaten in 1999, na een hevige onderlinge strijd, met veel kapotgeschoten daken �

die aan herstel toe waren. Aedes kon, dankzij steun van corporaties, materialen regelen en de lokale logistieke kosten voor de herstelwerkzaamheden bekostigen. De steun bleek toereikend voor meer herstel dan alleen die van kapotgeschoten daken. Met de bijdrage van het Fonds zijn de projecten door projectleiding vanuit Nederlandse woningcorporaties begeleidt.

Sociale woningbouw Zuid-Afrika

�

� aan een eigen woonplek. De stichting Farkas, waarin Hongarije, Farkas

Ook oudere inwoners van Hongarije hebben behoefte zich een aantal Drentse corporaties heeft verenigd, zag tijdens een studiereis in 2000 naar Székesfehérvár in Hongarije dat er weliswaar concrete projecten waren voor ouderen, maar dat de financiële eindjes niet altijd aan elkaar geknoopt konden worden. De stichting vroeg het Fonds om een bijdrage voor een concreet (voorbeeld) project voor ouderen, waarvoor de gronden al waren aangekocht, de schetsontwerpen op de tekentafel lagen en de aanvraag voor de bouwvergunning in de routing zat, om het begrote tekort te verminderen. Het Fonds heeft het project financieel geholpen.

�

Zuid-Afrika stedenbanden, the movie Hoe organiseren mensen hun leven vanuit hun woning en hun leefomgeving in Zuid-Afrika? En op welke ma� nier geven lokale medewerkers en bewoners, maar ook

medewerkers van Nederlandse corporaties ter plekke ondersteuning? De Stichting Habitat Platform heeft dit in een film vastgelegd, waarbij is ingegaan op de stedenbanden Rotterdam-Durban en Leiden-East London. De Stichting Habitat Platform heeft voor de realisatie van de film een bijdrage ontvangen.

�

Sociale huisvesting Zuid-Afrika

Sociale huisvesting Het Fonds heeft vanaf haar start bijgedragen aan de opbouw van de volkshuisvesting in Zuid-Afrika. Zowel de ontwikkeling van een wettelijk kader als de opbouw van woningcorporaties behoorden tot de speerpunten. Hiervoor zijn twee huisvestingsadviseurs, een trainer en een organisatieadviseur, sinds 2000 uitgezonden naar Zuid-Afrika. De koepelorganisatie Een sterke koepelorganisatie van woningcorporaties in Zuid-Afrika kan zich inzetten voor verbetering van regelgeving waaronder woningcorporaties succesvoller kunnen functioneren. Via Aedes is bij het Fonds een aanvraag ingediend voor een bijdrage om

deze nieuwe koepelorganisatie voor woningcorporaties genaamd Nasho in Zuid-Afrika te ondersteunen. De aanvraag is gedaan in het kader van de meerjarenafspraak (MoU) tussen VROM-Aedes-VNG enerzijds en DoH-SHF en Salga in Zuid-Afrika anderzijds. Nasho is sinds haar ontstaan in 2002 tot aan het einde van de werkzaamheden van het Fonds meerdere keren financieel gesteund. In 2011 en 2012 ondersteunt het Fonds Nasho wederom, om hen in staat te stellen zich na afloop van de meerjarenafspraak zonder vaste inzet van Nederlandse adviseurs verder te kunnen ontwikkelen. SHiFT SHiFT, de Social Housing Focus Trust, is een organisatie die zich inzet voor verbetering van de kwaliteit van de gebouwde omgeving in Zuid-Afrika. Harmen Oostra, bestuurslid van ShiFT, is ook één van de door Aedes in het kader van de samenwerking met ZuidAfrika uitgezonden volkshuisvestingsspecialisten. In 2005 is door het Fonds bijgedragen aan een project in de wijk Brixton in Johannesburg, dat zich richtte op grootstedelijke vernieuwing. Het project staat niet op zichzelf maar is uitrolbaar als voorbeeld voor anderen. Projectleiding en stimulering bouwproductie Projecten van corporaties in aangewezen herstructureMeer dan een dak boven je hoofd

19

terug naar de index

�

Polen, Poolse Unie van Coöperaties

huisvestingsorganisaties in Midden- en Oost-Europa � Het opbouwen van democratisch gecontroleerde volks-

Voor het opzetten van een financiële infrastructuur voor internationale huisvestingsprojecten waar een hefboomwerking van uit kan gaan, kon wat financiële ondersteuning van het Fonds gebruiken. DIGH

was een belangrijk speerpunt van de stichting Hal Ondersteuning. Deze stichting zonder winstoogmerk wilde hieraan een maatschappelijke bijdrage leveren. Om het opleidingsplan voor de Poolse Unie van Coöperaties op te stellen ontving de stichting in 2001 een bijdrage. Na een aantal opleidingsprojecten heeft de stichting haar werk beëindigd.

�

contacten gelegd met de Futuragroep. Voor de uitwerking van het plan is zowel voor fact finding als voor het project zelf een bedrag beschikbaar gesteld.

�

gelijk voor mensen met een laag inkomen in ontwikke�

DIGH

De stichting DIGH maakt betaalbare woningbouw molingslanden en landen in een economische overgangsfase. Dat doet ze door het afsluiten van leningen in landen als Zuid-Afrika, Suriname en de regio Middenen Oost-Europa. DIGH is gestart op initiatief van een aantal corporaties. Het opzetten van deze financiële infrastructuur voor internationale huisvestingsprojecten kan een hefboomwerking hebben. Voor het opzetten van deze infrastructuur was echter wel financiële ondersteuning van het Fonds nodig. Het Fonds heeft bijgedragen in het exploitatietekort in de eerste jaren.


ringsgebieden in Zuid-Afrika komen door gebrek aan projectleiding soms niet van de grond. Om dit vlot te trekken is een aantal Nederlandse projectleiders uit de corporatiewereld uitgezonden. Dit werd mogelijk dankzij een bijdrage vanuit het Fonds.

�

Rusland, VSOP Texolite, Zuid-Afrika Het bestuur van de Vereniging Volkshuisvestelijke Stimulering Organisatie St.Petersburg (VSOP), een initiBij een huisvestingsproject in het noord-westen van� atief van tien Nederlandse corporaties, ondersteunde Zuid-Afrika kwamen idealistische en commerciële idee� ën samen. Het ging om een relatief goedkope bouwmethode, een stukje overheidssubsidie en een betaalbaar krediet via een speciaal financieringsplan. Het doel was om met een eenmalige financiering een continu en duurzaam proces tot stand te brengen. Het project is een samenwerking tussen de gemeente Potchefstroom, de Wereldbank, de Rebangwe Housing Foundation en Texolite International, een bouwplatenfabrikant. Texolite kwam in 2005 met het plan bij het Fonds. Deze besluit niet bij te dragen aan het woningbouwproject zelf, maar aan de ondersteuning en verbetering van het management van de Rebangwe Housing Foundation. Er werden

een woningproject in St. Petersburg. Voor de eerste fase van de realisatie hiervan, de opzet van een trainingsprogramma, ontving VSOP in 2001 een stimuleringssubsidie.

�

Tsjechië, Spolu International Foundation Spolu, een private internationale stichting met de basis in Nederland, wilde de woon- en leefomstandigheden � Meer dan een dak boven je hoofd

20

terug naar de index

�

Beweging van daklozen De overstroming van de rivieren de Salado en de Parana in Argentinië in 2003, trof veel huizen. Ook de wonin�

gen van de Movimiento los Sin Techo (Beweging van de Daklozen) in Santa Fe zijn getroffen. In totaal moesten 5.200 woningen worden hersteld, bewoond door zo’n 25.000 mensen. De Movimiento los Sin Techo is onderdeel van het Colegio Mayor Universitario in Santa Fe, een door de Argentijnse overheid erkende Non-Gouvernementele Organi-

satie. De Movimiento los Sin Techo is destijds opgericht om duurzaam verbetering te brengen in de levensomstandigheden van grote groepen daklozen (marginados) die zich hadden gevestigd in krottenwijken aan de rand van de stad Santa Fe. Het project van de Movimiento kent een integrale aanpak, waarin verbetering van de huisvesting hand in hand gaat met activiteiten op het gebied van onder meer gezondheidszorg, werkgelegenheid, onderwijs en opleiding. De kern van het huisvestingsprogramma is de zelfbouw door bewoners van stenen woninkjes (casita’s) ter vervanging van de krotten waardoor de levensomstandigheden verbeteren. Sinds de periode van de oprichting zijn er in totaal 7.000 casita’s gebouwd. Het project heeft geleid tot een soortgelijke aanpak in andere steden in Argentinië. Voor de financiering van de kosten van de bouw van de woningen heeft de Movimiento destijds onder meer een beroep gedaan op het NCIV. Het Fonds besloot bij te dragen voor

het eerste herstel van 1.800 woningen in Santa Fe die destijds met hulp van NCIV-leden zijn gerealiseerd.

�

Rusland, ouderen in Dmitrov

�woonproject van 60 eenheden voor ouderen gerealiseerd

In het in Rusland gelegen Dmitrov is een kleinschalig dat aanhaakt bij een dagopvangcentrum. Het is een project in het kader van Wonen en zorg voor ouderen dat zich vooral richt op de onderkant van de samenleving. Het Fonds heeft samen met en onder begeleiding van de provincie Flevoland, die sinds 1991 een samenwerkingsverband met Dmitrov heeft, in 2002 bijgedragen.


van de Roma’s in Ostrava Tsjechië verbeteren en daarvoor een huisvestingsproject realiseren. Aan de bouw van het project is door een aantal woningcorporaties samen met het Fonds bijgedragen.

�

Via leerlingwerkplaats naar huiseigenaar Woningstichting Baninoe (nu Tablis) startte een huisvestingsproject in Goiana te Brazilië. In dit project zet �

ze samen met lokale partijen een voorbeeldproject op, waarbij deenemers die werken op de leerlingbouwplaats op termijn eigenaar van een woning konden worden. De bijdragen van corporaties, bouwbedrijven, banken, andere organisaties en particulieren maakten het mogelijk met 130 woningen te starten. Ook de gemeente Goiana levert een bijdrage door grond, aanleg elektra en riolering voor haar rekening te nemen. Het Fonds besloot in 2003 tot een bijdrage om de realisatie van een gemeenschapsgebouw, medische wijkpost, school en crèche mogelijk te maken. Dat in het land zelf door de betrokkenen een grote inspanning wordt geleverd om het project te realiseren speelde mee in de beslissing om

Rusland, ouderen in Dmitrov Meer dan een dak boven je hoofd

21

terug naar de index

Aedes-actie Azië onder dak

bijna 1.000 woningen gerealiseerd, voor een groot deel op het eiland Simeulue in Indonesië. Als afronding van dit project is door Frank Vellenga een film over Simeulue gemaakt ter verantwoording van de besteding van de middelen. Als sluitstuk is met middelen vanuit het Fonds een klein beheerfonds gevormd, dat in geval van calamiteiten voor woningherstel kan zorgen en waaruit inmiddels een schilderbeurt heeft plaatsgevonden.

�

�

Roemenië, Odorhelu

Noodhulp voor Chili

(SHBOB) nam het initiatief om in Roemenië een be- � Eerste Kamerlid van de PvdA, vroeg de Nederlandse am� De Stichting Help Bejaardenhuis Odorheiu Bouwen

In een brief aan Margriet Meindertsma, tot juni 2011

jaardenhuis te bouwen. Hieraan is ook door het Fonds financieel bijgedragen. Op aangeven van het Fonds hebben de initiatiefnemers voor de exploitatie en het vliegwieleffect ook initiatieven genomen richting een betrokken corporatie.

bassadeur in Chili bij te dragen voor de huisvesting van 60 gezinnen vanuit een illegaal kamp naar permanente huisvesting. Om deze gezinnen te huisvesten is een bedrag van 15.000 euro nodig, waarbij door de ambassade 1.500 euro wordt bijgedragen voor het menswaardig huisvesten van de gezinnen in Toma Peñalolén. In december 2003 richtte Meindertsma zich met positief gevolg tot het Fonds voor deze noodhulp.

�

Aedes-actie Azië onder dak

�Azië. Aedes nam direct het initiatief enkele projecten te Op Tweede Kerstdag 2004 trof een Tsunami delen van

starten in Sri Lanka en Indonesië om naast de inmiddels landelijk goed op gang gekomen noodhulp met name voor de langere termijn aan de slachtoffers van de zeebeving goede, nieuwe huisvesting te bieden. In een ambitieus programma verzocht zij corporaties bij te dragen. Het bestuur van het Fonds bepaalde dat, vergelijkbaar met de eerder gekozen lijn in Kosovo (het dakenherstelproject), elke euro van de corporaties aan de woningen besteed moest worden en stelde voor de organisatiekosten een substantieel bedrag beschikbaar. Er zijn in totaal


Op Tweede Kerstdag 2004 trof een Tsunami delen van Azië. Aedes nam het initiatief enkele projecten te starten in Sri Lanka en Indonesië om met name voor de langere termijn aan de slachtoffers van de zeebeving goede, nieuwe huisvesting te bieden.

bij te dragen. Na de nodige strubbelingen is er uiteindelijk een goed plan van 48 woningen met een multifunctioneel centrum gerealiseerd. De initiatiefnemers hebben in 2008 een vervolgplan ingediend om dit project af te ronden en daarnaast op een nieuwe locatie woningen te realiseren ter vervanging van weinig duurzame klei (taipa)-woningen. Het Fonds besloot opnieuw bij te dragen.

�

Solid house Bolivia en Kenia

jecten voor arme bevolkingsgroepen op en begeleidt en �

De Solid House Foundation (SHF) zet huisvestingsprofaciliteert deze. Het gaat vooral om de bouw van duurzame en solide betonnen huizen in bolvorm, zogenaamde Solid Houses. Deze lijken een beetje op een iglo en de constructiemethode van deze woningen maakt het eenvoudig om tegen relatief lage kosten en in korte tijd te realiseren. Door de doelgroep actief bij het project te betrekken kon de SHF zowel haar praktische (onderdak)


22

terug naar de index

�

Financieringsstructuur Zuid-Afrika TUHF, Trust for Urban Housing Finance, benaderde DIGH in 2011 met de vraag om een studie naar een goede � financieringsstructuur van huurwoningen in Zuid-Afrika financieel en inhoudelijk te ondersteunen. Een goede structuur ontbreekt er op dat moment nog steeds en is wel noodzakelijk om de uitvoering van volkshuisvestingsplannen te doen slagen. Het Fonds stelde een bedrag beschikbaar.

�

was voor Hongarije uniek. De stichting Etelka, waarin �

Hongarije, Etelka

Een woon- en werkplaats voor jong volwassen autisten de Drentse woningcorporaties participeren, heeft hiervoor een plan gemaakt. Ze bundelden de Nederlandse expertise en stelden deze ter beschikking aan Hongarije. Het Fonds zegde in 2004 een bijdrage toe. In 2005 zijn de eerste ontwerpen gemaakt en het project is in 2009 opgeleverd.

voor een huisvestingsproject voor blinden en slechtzienden in Moldavië. Huisvesting is echter niet een specialisme van Visio. Na een door het Fonds gefinancierde succesvolle ‘fact finding mission’ om het plan en het beheer daarvan verder uit te werken, lag er een kansrijk project en kreeg Visio financiële ondersteuning.

�

Homeplan

Allerarmste Mexicanen Jan Tebbe, voormalig directeur van een textielfabriek, naderhand bouwondernemer, zag op één van zijn vakanties in Mexico de erbarmelijke toestand waarin de allerarmsten verkeerden en besloot daar iets aan te gaan doen. Hij richtte in 1997 Stichting Homeplan op dat huisvesting realiseert voor de allerarmsten in Mexico. Later kwam daar Zuid-Afrika bij. De groep mensen waar Homeplan zich voor inzet kan niet zelf in behoorlijke huisvesting voorzien. Ook de volkshuistingsorganisaties in deze ontwikkelingslanden kunnen geen oplossing bieden. Tebbe wilde voor deze groep ‘weggeefhuizen’ realiseren. Homeplan klopte in 2001 bij het Fonds aan voor een bijdrage voor een pro-

ject in Hildalgo, Mexico. Inmiddels is Homeplan vaker zowel door corporaties als door het Fonds gesteund bij diverse projecten. Homeplan bouwde in totaal al meer dan 2.000 huizen waaronder het project voor weeskinderen in Zuid-Afrika. Zuid-Afrikaanse aidsweeskinderen Homeplan heeft in 2004 het project Low cost housing voor aidsweeskinderen in Kwazulu-Natal in Zuid-Afrika van de grond gekregen. Daarbij zijn in totaal 203 familiewoningen gerealiseerd, met hulp van het Fonds. Sister Priscilla Dlamini van Holy Cross Hospice zwaait bij de opvang van weeskinderen in Kwazulu Nata de scepter. Met veel waardering voor de eenvoudige maar effectieve opzet heeft het Fonds voor het vervolgplan voor huisvesting van de allerarmsten in Zuid-Afrika in 2007 opnieuw een bijdrage toegezegd. De formule voorziet in toenemende mate in de eerder vanuit het bestuur gestelde wensen met betrekking tot inbedding in de lokale samenleving. Hier is tegen relatief lage kosten een hoog rendement bereikt.


en sociale doelstelling bereiken als vaardigheden vergroten en gemeenschapsfuncties stimuleren. Voor een tweetal projecten in Bolivia en Kenia diende SHF in 2004 een aanvraag in om een bijdrage van het Fonds.

Weer in Mexico Homeplan blijft een low profile organisatie, een kleine staf en grotendeels draaiend op vrijwil-

Een opvanghuis voor weeskinderen in Zuid-Afrika, mede mogelijk gemaakt door Homeplan

Woningbouw in Mexico

�

Blinden en slechtzienden in Moldavië Visio, een stichting voor blinden en slechtzienden op het gebied van onderwijs, zorg en revalidatie klopte in 2004 �

aan met een aanvraag voor financiële ondersteuning Meer dan een dak boven je hoofd

23


ligers. De organisatie is inmiddels dusdanig gevorderd dat ze samenwerkt met lokale organisaties die mensen ter plekke ondersteunen om zelf huizen te bouwen. Dit is een ontwikkelingsrichting die het Fonds altijd voor ogen stond en waarover met Homeplan is overlegd. Voor een vervolgproject in Mexico deed Homeplan in 2007 weer een beroep op het Fonds.

�

� Corporaties uit Almere hebben voor een huisvestingsJablanica Bosnië-Herzegovina

project in Jablanica in Bosnië-Herzegovina een aanvraag om een bijdrage ingediend die gehonoreerd is. Naast het realiseren van een concreet bouwproject ging het om het opzetten van een woningcorporatie. Een bijdrage is verstrekt voor de periode 2005-2007 voor de organisatie van een woningcorporatie, waarbij de projectformule voor het eerste complex tussen huur en koop in zit.

�

� Woningcorporatie Ymere had in 2004 het plan om een Woningcorporatie in Osijek

woningcorporatie naar Nederlands voorbeeld te introduceren in Osijek in Noordoost-Kroatië. Het ging daarbij om het stimuleren van werkbare en ingebedde structuren en uitrollen van goede ervaringen. Het plan had naar het oordeel van het Fonds die intentie en goede potentie. Bovendien was het de beleidslijn van het Fonds om projecten te steunen die de volkshuisvesting in het betreffende gebied verder helpen. Ook het gegeven dat uitdrukkelijk financiële verantwoording wordt genomen door lokale partijen als kostendragers zou lokale inbedding gestalte geven. Dit project kon model staan voor verdere ontwikkeling van woningcorporaties in dit land. Meer dan een dak boven je hoofd

24

terug naar de index

�periode 2005-2007 medefinanciering nodig van de techSGHI in Montenegro

In Podgorica, de hoofdstad van Montenegra, was in de

nische ondersteuning van de gemeente voor het opzetten van een volkshuisvestingsbeleidsplan en het ontwikkelen van een woningcorporatie. SGHI, een stichting voor sociale huisvestingsprojecten in het buitenland, waarin onder andere corporaties samenwerken, diende hiervoor bij het Fonds een aanvraag in die gehonoreerd is.

�

Vereniging van Eigenaren in het Oostblok Het management oftewel de VvE’s in de bestaande ge� stapelde woningvoorraad in het voormalig Oostblok

was voor verbetering vatbaar. HUMAN (Housing and Urban Management Advisory Network) stelde in samenwerking met een afdeling van de VN, de UNECE (United Nations Economic Commissions for Europe) hiervoor in 2005 een programma op. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een voorstel dat in 2006 positief is ontvangen op de Europese ministerconferentie rond Housing. HUMAN mocht het programma verder uitwerken en ging voor deze voorbereiding ook funding zoeken. Daarvoor is ook bij het Fonds aangeklopt.

HUMAN werkte op haar beurt nauw samen met Cecodhas, koepel van nationale verenigingen van woningcorporaties met ook Aedes als lid, en de Europese instanties verantwoordelijk voor de Housing-agenda, zoals de ontwikkelbanken. In HUMAN zelf zitten leden uit diverse landen en deze zijn afkomstig uit zowel overheid, ngo, universiteit als consultancybureaus met een lange staat van dienst rond het thema Housing. Van de totale kosten voor de voorbereiding van het meerjarenprogramma werd twee derde gedragen door de diverse leden van het HUMAN network. Een derde kwam van het Fonds Werken aan Wonen.

�

Stability Pact voor de Balkan

ontwikkelingsmaatschappij, �

Het Stability Pact, in 2004 gesloten door een Zwitserse de Raad van Europese ontwikkelingsbanken en het ministerie van Buitenlandse Zaken van Luxemburg, is een gevolg van de Vienna Declaration van september 2004. In het pact hebben de betreffende Balkanlanden op grond van een aantal Europese grondrechten en regels een aantal basisprincipes vastgelegd. Het pact richtte zich voor de uitwerking van de volkshuisvestingsaspecten op een

In het pact hebben de betreffende Balkanlanden op grond van een aantal Europese grondrechten en regels een aantal basisprincipes vastgelegd. Stability Pact voor de Balkan

regionaal capacity building programme voor de Balkanlanden Albanië, Bosnië Herzegowina, Kroatië, Macedonië en Montenegro. De initiatiefnemers hadden een bijdrage nodig voor het afronden van het definitieve rapport en een workshop en deden een beroep op het Fonds. Dit reageerde positief omdat de plannen als vliegwiel konden werken voor andere initiatieven.

�


�

Housing Financial Agency Centraal- en Oost Europa Gelet op de relatie met andere plannen in Oost- en Mid� den-Europa heeft DIGH in 2005 voor een haalbaarheids-

studie voor het opzetten van een Housing Finance Agency voor Centraal- en Zuidoost-Europa een bijdrage van het Fonds ontvangen. Het plan werd gedragen door zes deelnemers, waarvan er twee Oostenrijkse partners zijn.

�

Pearl Foundation Libanon

�tank en communicatiekanaal voor dialoog tussen de In Beiroet is ‘Studio Beirut’, een ontmoetingsplek, denk-

verschillende bevolkingsgroepen gerealiseerd. Eén van de eerste activiteiten van het centrum was het uitschrijven van een architectuurprijsvraag. Woningcorporatie Ymere heeft als ondersteuner van dit project van Pearl Foundation een verzoek om een bijdrage ingediend. Het Fonds heeft voor dit initiatief een startbijdrage toegekend. Studio Beirut opende in 2007 haar deuren.


25

terug naar de index


�

�nanciële hulp van het Fonds en van corporaties een jourBoek Het nieuwe oosten

Journalist Willem Kwekkeboom schreef in 2007 met fi-

nalistiek hoogwaardig boek over de volkshuisvesting in Midden- en Oost-Europa. Met name de situatie in een achttal nieuwe lidstaten komen daarin uitgebreid aan bod. Doel was het verhogen van kennis over hetgeen in deze lidstaten speelt. Dit is voor iedereen die daar initiatieven wil nemen een must. Bij het boek zijn enkele relevante partijen, waaronder woningcorporaties, betrokken en zij steunden het initiatief ook financieel.

�

Singelveste steunfonds in Kenia Het behalen van het KWH-label in 2004 was voor woningcorporatie Singelveste uit Breda aanleiding het per�

soneel te belonen met 25.000 euro. Het personeel heeft dit bedrag besteed aan een project van Stichting Steunfonds Kenia voor een werkgelegenheids-/woonproject. Daarop heeft het Fonds eveneens een vergelijkbare bijdrage verstrekt.

�

Stichting Leven in Guatemala

verbetering van de huisvesting van de allerarmsten op � Woningcorporatie Laurentius uit Breda zet zich in voor

verschillende plaatsen in Guatemala. Hiervoor heeft ze de Stichting Leven in Guatemala opgericht en organiseert ze diverse inzamelacties. Het project Constru Casa, waarmee Laurentius bij het Fonds heeft aangeklopt, heeft tot doel in 2006 ten minste 96 woningen gereed te hebben die worden gebouwd met de betreffende fa-

Families in Guatemala bouwden samen met de Stichting Leven in Guatemala hun woning

milies. De projectcoördinatie is in handen van een ervaren Nederlandse projectleider die in opdracht van de stichting projecten selecteert, toezicht houdt op de bouw en op de besteding van de middelen, zaken contractueel vastlegt en resultaten evalueert. Constru Casa moet een zelfstandig opererende organisatie worden, die zelf in staat is woningen te bouwen samen met vrijwilligers, bedrijven en de bevolking. Het Fonds verstrekte in 2006 een bijdrage voor de realisatie van 60 woningen

�

Hoogbouw in Hongarije DIGH en KOVET (Hongaarse vereniging voor duurzame economie) werken samen aan een financieringsstruc�

tuur voor het beheer van de gestapelde woningen in het voormalige Oostblok. Het vraagstuk rond energy saving programma’s in woningblokken nam een centrale plaats in. Het was het resultaat van gesprekken die in 2006 zijn gestart op een conferentie in Sofia, georganiseerd door onder andere de corporaties De Nieuwe Unie (nu Woonstad) en Woonbron. Deze conferentie was het vervolg op het door deze corporaties ondersteunde en via DIGH (Dutch International Guarantees for Housing) gefinancierde, project Zaharna Fabrika. Het Fonds draagt bij aan de financiering van de kosten voor het uitwerken van het concept. Nederland nam op initiatief van minister Dekker tijdens een EU-conferentie over Housing in Praag mede het initiatief om dit huisvestingsvraagstuk op de Europese agenda te zetten. Bij de uitwerking waren meerdere Nederlandse partijen betrokken; woningcorporaties Meer dan een dak boven je hoofd

26

terug naar de index

�

�

Voorfinancieren in het Oostblok

In vervolg op de financiering van de voorfase in Bulgarije en Slowakije werd voor de voorfinanciering van projecten in Midden- en Oost-Europa is een bijzondere constructie met DIGH uitgewerkt. Het Fonds besloot in 2008 de voorgestane constructie toe te passen voor alle landen van het voormalige Oostblok. In eerste instantie zijn bijdragen verstrekt aan Bulgarije, Slowakije, Mon-

World Granny

tenegro en Hongarije. Tussentijds is gerapporteerd om te bekijken hoe dit systeem werkte. In de praktijk bleek een dergelijke bijdrage maar zeer beperkt in de exploitatie terug te komen om weer voor een nieuw project als revolving fund te worden ingezet. Hierdoor werd de bijdrage meer gezien als startbijdrage.

�

betering van de leefsituatie van ouderen in ontwikke�

World Granny

De stichting World Granny werkt aan projecten ter verlingslanden. Voor een plan in Laos is in 2009 een verzoek om een bijdrage ingediend. De inbedding verliep via Lao Red Cross. De bijdrage van het Fonds richtte zich in het bijzonder op de verbetering van de sanitaire voorziening als specifiek onderdeel van de woonsituatie.

De aidsepidemie heeft in Oeganda veel familiebanden ontwricht. Ouderen leven vaak in schrijnende armoede en hun afnemende fysieke kracht maakt het zorgen voor de kleinkinderen een moeilijke opgave. Een organisatie die daar sinds 2003 iets aan probeert te doen is PEFO. Het programma van PEFO, het Phoebe (naam van de grondlegger) Education Fund for Aids Orphans in Oeganda wordt uitgevoerd in een ruraal gebied van Oeganda. PEFO werkt met Granny Groups, waardoor de ouderen zelfvertrouwen winnen en er niet alleen voor staan. Daarnaast tracht PEFO op innovatieve manieren de sociaal-economische positie van ouderen in zes gemeenschappen te verbeteren. De gezondheidssituatie van de ouderen is erg slecht als gevolg van de slechte lemen huizen. PEFO is daarom begonnen met het bouwen van huizen voor de ouderen en hun families. Het Fonds heeft hiervoor een bijdrage toegezegd.


op projectbasis, het ministerie van VROM met een programmavoorstel op landenniveau, consultancybureaus die deze projecten ondersteunden en DIGH waar het ging om het ontwikkelen van financieringsoplossingen, zoals de Housing Finance Agency.

�

Model Odessa bejaardenhuisvesting Woningcorporatie ZVH diende mede namens een aantal andere corporaties in 2011 een aanvraag in voor het �

ontwikkelen van een model voor bejaardenhuisvesting in Odessa Oekraïne. De afgelopen tien jaar is met Matra financiering (ministerie van Buitenlandse Zaken) en in nauwe samenwerking met de stedelijke overheid en de Odessa State Medical University (OSMU) een basisgezondheidszorgproject gerealiseerd in Odessa stad en provincie. Beroepsopleidingen, integrale praktijkpilots en stedelijk beleid met betrekking tot huisarts, wijkverpleging en maatschappelijk werkteams zijn opgebouwd en tegelijkertijd is hun werk toegespitst op de meest urgente doelgroepen: bejaarden, chronisch zieken en gehandicapten. Dit project is voor de nationale Oekraïense overheid één van de meest aansprekende voorbeelden geworden voor het op gang komende lanMeer dan een dak boven je hoofd

27

terug naar de index

�

Financiering voorfase Bulgarije en Slowakije DIGH en het PCBouwcentrum kaartten in 2007 de problematiek van voorfinanciering van de voorfase van �

projecten voor hoogbouw (energiebesparing) in OostEuropa bij het Fonds aan. Zowel in Slowakije (Martinproject) als in Bulgarije (Greenmax) is een situatie ontstaan waarbij een patstelling dreigde en waarbij naar het Fonds wordt gekeken om een en ander vlot te trekken. In feite was de vraag om voor de energieplannen in de hoogbouw in Bulgarije een revolving fund te vormen. Het Fonds besloot geen nieuw fonds te stichten en per Midden- of Oost-Europees land voor een voorfase van dergelijke projecten een bijdrage ‘a fonds perdu’ beschikbaar te stellen.

�

PrivaServe Foundation voor Zambia

corporaties. PrivaServe Foundation verzocht het Fonds de lokale organisatie Ubuntu Building Society (UBS) in Macha Zambia financieel te ondersteunen. De aanpak van PrivaServe bestond uit drie stappen: – Zij sluiten een geïsoleerde gemeenschap aan op het internet. – Zij inspireren enkele talenten uit het dorp in een leiderschapsprogramma om de ontwikkeling van hun dorp in eigen hand te nemen. – Staan deze talenten specifiek voor deze taak, dan ondersteunen zij hen met schaalbare oplossingen in gezondheid, educatie, landbouw en ondernemerschap die werken in de context van het platteland. De weg ernaartoe bleek in vele opzichten onduidelijk en voor de exploitatiefase nog niet duurzaam. Daarom is alleen voor de uitwerking in 2009 een bijdrage toegezegd.

�

Opzet corporatie in Marokko

� menwerkingsverband dat de woon- en leefsituatie van De Stichting Dary is een Nederlands-Marokkaans sa-

mensen in Marokko wil verbeteren door het realiseren en beheren van collectieve huisvestingsprojecten. De stichting onderzoekt de mogelijkheid om een profes-

sionele woningcorporatie – waarvan de leden zowel kunnen kopen als huren – te introduceren in Marokko. In Marokko is grote behoefte aan de realisatie van kwalitatief goede woningen voor een betaalbare prijs, aan integrale ontwikkeling van woonbuurten en aan een decentrale en vraaggestuurde ontwikkeling van sociale huisvesting. De stichting wil als proef een eerste nieuwbouwproject realiseren in de stad Tétouan. Op basis van een samen met DIGH uitgewerkt plan is in januari 2011 een bijdrage toegekend.

�


delijke beleid voor herstructurering van eerstelijnszorg. In de loop van het project is corporatie Carint intensief – en vervolgens ook partner Evean – betrokken bij Nederlandse professionele support. Het Fonds heeft dit initiatief financieel gesteund.

Verbetering VvE, Bulgarije

�tementencomplexen die vaak in slechte staat verkeren. In Bulgarije zijn veel huishoudens gehuisvest in appar-

Om hier iets aan te doen namen Woonbron en Housing+ het initiatief om bij Bulgaarse en Roemeense partners structuur aan te brengen in verbetering, beheer en onderhoud. Gelet op de eigendomsverhoudingen kan dit in het voormalige Oostblok het beste worden gerealiseerd in een VvE-constructie. Ervaringen in Roemenië, waar de opgerichte koepelorganisatie al wat verder ontwikkeld is, konden goed worden meegenomen. Het Fonds besloot in 2011 bij te dragen onder de voorwaarde dat het model beschikbaar komt voor anderen.

� die zich specifiek richt op het ondersteunen van platte-

PrivaServe Foundation is een Nederlandse stichting landsprojecten in Zambia. De stichting is eind 2003 begonnen met kleinschalige projecten in het dorpje Macha op het platteland van Zambia. Betrokken zijn Woonvisie Ridderkerk en First Metro Durban Zuid-Afrika, die op haar beurt weer ondersteund wordt door Rotterdamse


28


Bestuur Stichting Fonds Werken aan Wonen Het laatste bestuur van het Fonds werd gevormd door: • de heer mr. L.H.J. Kokhuis, voorzitter • mevrouw A.J. van de Ven-de Jong, directeur-bestuurder van AlleeWonen, Roosendaal • de heer A.W.M. Selten, voormalig bestuursvoorzitter van Lefier, Hoogezand • de heer P.F.Th. Sponselee, directeur-bestuurder van Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland te Alkmaar. • de heer mr. M. van der Hiel van Aedes trad op als ambtelijk secretaris.

Colofon

Uitgave Stichting Fonds Werken aan Wonen © 2012 Tekst: Marja Theunissen Coördinatie: Mark van der Hiel, Aedes Productiebegeleiding: Carolien van der Ploeg, Aedes Vormgeving: Buro IK Fotografie: Chris Pennarts (omslag en pagina 4) en Guido Koppes / Nationale beeldbank (pagina 10)


29

Meer dan een dak boven je hoofd Ruim tien jaar bijdragen aan bijzondere projecten


Meer dan een dak boven je hoofd

Recommend Documents