30 //
vlaams tijdschrift voor sportbeheer / 2015 / n° 245
Meedoen is belangrijker dan … meedoen De 4de Trefdag Sportparticipatie in Mechelen
Tom Van Aken
[email protected] foto’s: Joke Van der maelen
Op 4 december, tijdens de vierde Trefdag Sportparticipatie leerden we al snel dat meedoen belangrijker is dan… meedoen. Maar meedoen aan één van de 17 sessies van die dag was toch vooral ook winnen. Onze verslaggever volgde vier sessies en peilde bij enkele deelnemers wat zij ervan vonden.
Een hart voor G-sport Piet den Boer werd lichtjes wereldberoemd in Mechelen en ver daarbuiten toen hij op 11 mei 1988 in Straatsburg het enige doelpunt scoorde voor KV Mechelen, in de finale van Europacup II tegen Ajax. Na zijn actieve voetballoopbaan verbond hij zijn naam al vaak aan projecten voor kansengroepen. Een uitgelezen gast dus om de trefdag in Mechelen op gang te trappen. “Ik werk al meer dan 10 jaar voor ABN Amro. De meeste van mijn sociale projecten werk ik uit in
mijn vrije tijd, maar ABN Amro was wel de eerste bank die Wielemie (tweevoudig medaillewinnaar op de Paralympische Spelen Marieke Vervoort, nvdr) mee ondersteund heeft. Daar ben ik heel trots op. Dit jaar hebben we ook de ABN Amro Integration Cup opgestart: een hockeytornooi waar mensen met een fysieke of mentale beperking samenspelen met absolute toppers. Met onze personeelsvereniging doen we allerhande activiteiten zoals helpen bij de Football Kick Off, een tornooi voor personen met een handicap. Op die manier haalden we € 16.000 op voor het Kinderkankerfonds.
sportpromotie
Waar ik heel trots op ben, en dat heb ik vooral aan de collega’s te danken, is het geld dat we dit jaar verzameld hebben voor Hachiko, een organisatie die assistentiehonden opleidt voor mensen met een motorische handicap of epilepsie.” Voor gemeenten die acties op poten willen zetten, had hij nog een tip. “Als je iets wil organiseren in de gemeente, kijk dan of je er geen lokale BV kan bij betrekken, of een persoon die veel mensen kennen. Ook zaakvoerders van bedrijven die in de gemeente gevestigd zijn en een warm hart hebben, kunnen interessant zijn. Verzamel een aantal mensen om je heen die geloven in het verhaal. Dat helpt om de bal aan het rollen te krijgen.”
Dirt BMX voor beginners Met een filmpje maakten we kennis met deze spectaculaire sport. Nadien toonde ‘Bike Devil’ Peter Geys live welke kunstjes er allemaal mogelijk zijn met een BMX. Samen met Peter Verhoeven, sporttechnisch coördinator van Wielerbond Vlaanderen (WBV), gaf hij deze sessie over een nieuwe sport die duidelijk aanslaat bij jongeren. “We hebben gemerkt dat we veel degelijker en gerichter advies kunnen geven als we ter plaatse gaan in plaats van te reageren via mail”, licht Verhoeven toe. “Daarom hebben we een lijst gemaakt van specialisten in
BMX-racing en freestyle die gericht kunnen gaan helpen. Binnenkort zitten we bijvoorbeeld samen met de mensen in Balen. Ter plaatse gaan we kijken wat mogelijk is. Op die manier kunnen we projecten van bij de start begeleiden. Dat is vaak nuttiger dan achteraf: we merkten immers dat investeringen die al gebeurd zijn ofwel slecht uitgevoerd ofwel overbodig zijn.”
Er bestaan nog geen veiligheidsnormen voor gewone zandparcours. Een BMXparcours beoordelen, gebeurt dus louter op ervaring van specialisten Een BMX-parcours hoeft niet duur te zijn. Tijdens de sessie kwam de pumptrack in Zolder aan bod. Daar volstond een dolomietlaag van € 7.000 om een trainingsparcours te maken. Verhoeven licht toe: “Ze hebben daar zelf de handen uit de mouwen gestoken. Via via konden ze een kleine graafmachine op de kop tikken. Op die manier is veel mogelijk, maar er moet iemand zijn die het trekt. In Zolder waren die er, onder hen ook bijvoorbeeld Marc Wauters (ex-profrenner en nu cycling manager van Circuit Zolder, nvdr) die op zaterdagen en zondagen mee de schop in de hand nam.”
“Belangrijk, maar moeilijk meetbare return” Staf Willemse van het OCMW in Putte volgde eerder al een opleiding van ISB rond sportparticipatie voor mensen in armoede. Dat resulteerde in een Start to Move-project. Ook in Mechelen volgde hij samen met de sportfunctionaris van zijn gemeente de sessie over armoede. “Uit de sessie en uit onze ervaringen bleek nog eens hoe belangrijk het is dat er vertrouwen en nabijheid is via bijvoorbeeld een buurtwerking bij het doelpubliek”, aldus Willemse. “Uiteraard is zo’n project zeer arbeidsintensief. En dan wordt in deze periode van budgettaire schaarste al snel de vraag gesteld: wat is de meerwaarde? Maar dat laat zich bijvoorbeeld in de gezondheid van de mensen zo moeilijk meten. En bovendien vloeit die return ook eerder terug naar Volksgezondheid, wat dan weer een federale materie is en geen lokale.”
// 31
32 //
vlaams tijdschrift voor sportbeheer / 2015 / n° 245
“Momenteel bestaan er nog geen veiligheidsnormen voor gewone zandparcours. Die zijn er wel voor opbouwparcours, zoals bijvoorbeeld in een speeltuin waar bepaalde toestellen gebruikt worden. Daar kunnen we mensen voor aanduiden. Maar een BMX-parcours beoordelen, gebeurt louter op ervaring van de specialisten.” Verder kan WBV ook instaan voor het lidmaatschap en bijhorende verzekering. “Je hebt natuurlijk altijd je persoonlijke verzekering. Maar ook organisatoren zijn het best verzekerd. Het is niet fijn als mensen hun huis kwijt raken omdat ze een sportevenement organiseren.”
Er stromen nog niet veel mensen door naar een sportclub. Competitie is voor veel mensen in armoede niet meteen een doel Armoede, ook in jouw gemeente realiteit Hoe kan je vanuit sport mee de brug naar kinderen en volwassenen in armoede maken? Onder andere Joke Vermeersch, groepswerker van wijkcentrum De Kring in Eeklo, probeerde daar vanuit de praktijk een antwoord op te geven. Haar verhaal werd nog versterkt door Jacques. Hij vertelde vanuit de dagelijkse realiteit van armoede. “Via intermediairen zoals wij kan je de mensen makkelijker bereiken”, licht Vermeersch toe. “Uiteraard kan niet iedereen dat zoals ik dat
heb gekund. Bij ons was het ook enkel mogelijk omdat hiervoor projectmiddelen voorzien waren. Ondertussen zijn die weggevallen, maar is de sportdienst wel al meer vertrouwd met de doelgroep.” Uit de voorbeelden die Jacques gaf, blijkt dat sommige zaken die vanzelfsprekend lijken, dat allerminst zijn voor mensen in armoede. “Ik geef vaak als voorbeeld de zwemlessen voor volwassenen”, vult Vermeersch aan. “Nog voor je het water in gaat, zijn er heel wat obstakels. Je moet je inschrijven op een plaats waar je niet vertrouwd mee bent. Dan kom je in een gebouw dat je niet goed kent bij mensen die je ook niet goed kent. In het zwembad moet je dan weer weten waar je je schoenen uit trekt, hoe een kleedhokje werkt, dat je een muntje moet meenemen voor het kastje voor de kleren … Heel wat drempels die je over moet. Ik probeer er dan ook voor te zorgen dat ik er de eerste keer van een nieuwe reeks telkens bij ben.” In Eeklo willen ze het subsidiereglement voor sportclubs aanpassen op basis van de opgebouwde ervaring die er is met werken rond armoede. “Via de Kom Uit Pas betaalt de deelnemer 20%, de club 20% en de overige 60% wordt gesubsidieerd. Zo wordt de puur financiële drempel al aangepakt. Ons voorstel vanuit Wijkcentrum De Kring is om clubs extra punten toe te kennen als ze instappen in het systeem van de Kom Uit Pas en/of de vorming volgen rond toegankelijkheid van de sportclub voor mensen in armoede. Ik vind niet dat het enkel moet gaan om financiële stimulansen, maar het helpt wel.”
“Enthousiast over de UiTPAS” Bart Mullie is sportfunctionaris in de gemeente Hoeilaart. Samen met collega-sportpromotor Koen Wastiels zakte hij af naar Mechelen. “Freerunning was een thema dat ons interesseerde omdat een turnclub bij ons al speelde met het idee om daar iets mee te doen”, aldus Wastiels. “Daar hebben we geleerd dat het materiaal vrij duur is maar dat er veilige alternatieven zijn door bijvoorbeeld het gebruik van bouwmaterialen. Verder hebben we de sport ook zelf mogen uitproberen. Dat is leuk, zodat we
er ook echt over kunnen meespreken.” Mullie volgde ook de sessie over de UiTPAS, een spaar- en voordeelkaart die iedereen, ook mensen in armoede, wil prikkelen om meer deel te nemen aan het vrijetijdsleven. “Ik ben er zeer enthousiast over, omdat het een kant-en-klare tool is. Maar voorlopig zijn er vooral grotere steden of groeperingen van gemeenten die in het pilootproject meestappen. Bij een volgend overleg in de Druivenstreek kunnen we dat agenderen en kijken of er interesse is.”
sportpromotie
Ook in Eeklo werd er in verschillende fasen gewerkt. “In het begin was ik zo veel mogelijk zelf aanwezig”, vertelt Vermeersch. “Na verloop van tijd veranderde mijn rol in die van toeleider en organiseerde de sportdienst alles. Voor de zwemlessen zien we wel dat dat werkt. Er nemen trouwens ook niet enkel mensen in armoede deel aan het aanbod, maar ook middenklassers”, aldus Vermeersch. “De laatste stap zou dan zijn dat er mensen vanuit die lessen doorstromen naar de sportclub. Dat gebeurt nog niet zo veel, omdat mensen in armoede vaak genieten van samen met anderen bewegen op een recreatief niveau. Meedoen in competitie is voor velen niet meteen een doel.”
Tewerkstelling via sport De cijfers van VDAB liegen niet: de jeugdwerkloosheid in Vlaanderen ligt op 22% en jaarlijks stromen er 10.000 ongekwalificeerde jongeren uit. In deze sessie werd dieper ingezoomd op de rol die tewerkstellingstrajecten met sport kunnen hebben voor kortgeschoolde jongeren.
Heel wat clubs scoren met hun sociale werking. Waarom hen ook niet in de bloemetjes te zetten tijdens de jaarlijkse kampioenenviering? Zeno Nols (Sport and Society, VUB) gaf samen met Jelle Beersmans van het boks- en lasproject (VDAB) en Patrick Lauwerys van het Back on Track Project (Playing for Success), een praktische toelichting over het onderzoek daaromtrent. Op een symposium twee weken later werden alle resultaten voorgesteld (meer info: www.steunpuntsport.be, nvdr). Het onderzoek toont aan dat er vanuit diverse sectoren zoals jeugdwerk, welzijnswerk, onderwijs en arbeidsbemiddeling een duidelijke interesse bestaat om sport te gebruiken om de tewerkstellingskansen van kortgeschoolde jongeren te verhogen. Aan het onderzoek namen 43 respondenten deel uit dertig organisaties.
// 33
sportpromotie
Sport is in eerste instantie een aantrekkingspool om deelnemers verder te oriënteren en te begeleiden, in een traject waarbinnen ook andere zaken worden aangeboden zoals oriëntatie, opleiding, stage, tewerkstelling, randactiviteiten en arbeidsmarktbegeleiding. “Sport vormt dan één aspect, binnen een ruimer geheel”, stelt Nols. “Daarnaast kan sport versterking bieden van de eigenwaarde, verbetering van de fysieke en mentale gezondheid en het opdoen van sociale, organisatorische en sportieve vaardigheden. Op die manier kan sport de kansen op werk voor kortgeschoolde jongeren vergroten. Belangrijke randvoorwaarde is wel dat de organisaties die hierbij sport willen inzetten aan bepaalde voorwaarden voldoen, zoals samenwerking met partners uit deze diverse sectoren en aangepaste en professionele begeleiding.”
Sociale voetbalclubondersteuning, ook in 4de provinciale Sociaal engagement als surplus boven het puur sportieve. Als amateurvoetbalclubs en de lokale sportdienst hun handen in elkaar slaan, dan kan er magie ontstaan! “Football+ Foundation wil als kennisloket zowel openstaan naar clubs als naar lokale overheden”, vertelt Jeroen Vanderputte van Football+ Foundation.
// 35
“Ouderen elektrisch leren fietsen” Jan Verbist wordt binnenkort schepen van Sport in Olen en kwam samen met sportfunctionaris Jeroen Belmans al eens kennis maken met zijn nieuwe beleidsdomein. Hij volgde onder andere de sessie ‘Iedereen de fiets op: fietslessen voor jong en oud’. “Wat me vooral bijbleef, was het idee om ouderen elektrisch te leren fietsen. Mogelijk gaan we daar samen met het OCMW wel rond werken. Bij kinderen was vooral belangrijk om de ouders erbij te betrekken”, aldus Verbist. Verder volgde hij de sessies over armoede en sociale voetbalclubondersteuning. “Beide sessies hadden gemeen dat kansarmen meer betrokken kunnen worden in sport. Wij zijn zelf een plattelandsgemeente en die problematiek speelt bij ons iets minder dan in grote steden. Maar dankzij de studiedag vernam ik wel dat wij al een project hebben lopen bij het OCMW waar kansarmen ondersteund worden voor sportparticipatie.” “De kampioenenviering is iets wat in de meeste steden en gemeenten georganiseerd wordt. Er zijn heel wat clubs, niet enkel in het voetbal, die ook scoren met hun sociale werking. Het zou een goed idee zijn om hen bij die viering in de bloemetjes te zetten, net zoals dat nu het geval is voor uitschieters louter op sportief vlak. Toevallig zag ik net een artikel in het magazine Rondom waarin een oproep stond om de ‘tofste sportclub van Leuven’ te kiezen. De nieuwe app Best of Belgian Football speelt hier ook op in. Naast het sportieve klassement, wordt een klassement
opgemaakt op basis van wedstrijdbeleving en fair play.” Verder is er natuurlijk ook de mogelijkheid om goede praktijken op sociaal vlak te belonen via het subsidiereglement. “Ik denk dat gemeenten voor het behalen van beleidsdoelstellingen ook een beroep kunnen doen op sportclubs. Vele doen dat onbewust al, iedere amateursportclub is al een sociale vereniging op zich waar gewerkt wordt rond bijvoorbeeld integratie en gezondheid. Mogelijk kan daar nog explicieter op ingezet worden.” //
Bedankt! … aan de stad Mechelen voor het ter beschikking stellen van de prachtige accommodatie, sportdienst Mechelen voor het aanslepen van sportmateriaal, Libraplay voor de freerunning-toestellen, de leden van de ISBwerkgroep Sportparticipatie voor de stevige inhoudelijke en praktische inbreng en alle (praktijk)sprekers voor de interessante keuzesessies. Met steun van de Vlaamse overheid.
KENN i n f o r m e r e n d
Lees de presentaties en conclusies van elke sessie nog eens na. Surf naar www.isbvzw.be > Sportpromotie > Trefdag Sportparticipatie
•
ANK
i n s p i r e r e n d
Meer lezen over dit onderwerp? Zoek in de ISB-Kennisbank met de trefwoorden Trefdag Sportparticipatie, BMX, personen in armoede
