Medische Ethiek • •
Ethiek Wilsbeschikkingen en verklaringen
2
Medische ethiek in het St. Anna Ziekenhuis Iedereen kan in een situatie terecht komen waarin een ingrijpende beslissing genomen moet worden. Om hierover goed met elkaar te kunnen praten is het belangrijk dat hulpvrager (patiënt) en hulpverlener (bijvoorbeeld arts, verpleegkundige) elkaar begrijpen; dus dat men "dezelfde taal spreekt". Omdat niet iedereen bekend is met bepaalde begrippen die in de gezondheidszorg gebruikt worden, heeft de Medisch Ethische Commissie verschillende folders opgesteld waarin uitgelegd wordt wat de diverse begrippen betekenen en wat zij inhouden. Daarnaast wordt informatie gegeven over de verschillende verklaringen die een patiënt kan opstellen. Het betreft de volgende folders: • Ethiek en wilsbeschikkingen en -verklaringen • Euthanasie • Niet reanimeren • Obductie U kunt deze folders op aanvraag krijgen op de verpleegafdeling of bij de afdeling patiëntenvoorlichting, route 13. Ook kunt u ze vinden op onze website via: www.st-anna.nl/algemeen-folders. Mocht u na het lezen van deze folder behoefte hebben aan een gesprek, dan kunt u daarvoor terecht bij een aantal hulpverleners van het ziekenhuis, zoals uw behandelend arts, een verpleegkundige, een maatschappelijk werker of een geestelijk verzorger, alsmede bij uw huisarts. Geldrop, mei 2014 Medisch Ethische Commissie
3
In deze folder krijgt u meer informatie over de volgende begrippen: 1. “Ethiek” 2. “Wilsbeschikkingen en -verklaringen”
Overal in deze folder waar "hij" staat, kan "zij" gelezen worden.
1. Ethiek Ethiek kan omschreven worden als "nadenken over de moraal". Met "moraal" worden onze normen en waarden, afspraken en gewoontes bedoeld die een leefbare, rechtvaardige en aangename samenleving mogelijk maken. Voorbeeld van zo'n afspraak en gewoonte is dat men elkaar niet iets onrechtmatig dient af te pakken (stelen is verboden). Afspraken en zeker gewoontes kunnen aan verandering onderhevig zijn. De begrippen (ethiek en moraal) zijn dan ook veranderlijk in de tijd.
2. Wilsbeschikkingen en -verklaringen Onderstaand een overzicht van verklaringen die een patiënt kan opstellen om daarmee zijn wil uit te drukken en vast te leggen. Donorcodicil. Een codicil is een wilsverklaring waarin de patiënt vastlegt dat hij na zijn overlijden zijn organen en/of weefsels beschikbaar stelt voor orgaan- of weefseltransplantatie. Ook is het mogelijk om met een codicil het lichaam ter beschikking te stellen van de wetenschap. Na invoering van de Wet op de Orgaandonatie heeft vanaf medio 1998 iedere Nederlander vanaf de daarvoor gerechtigde leeftijd via een daartoe
4
ontvangen formulier zijn wensen kenbaar kunnen maken hoe hij het donorschap bij zijn overlijden geregeld wenst te zien. Het is belangrijk dat iedereen zijn wensen kenbaar heeft gemaakt. Ook al heeft de patiënt middels het donorcodicil aangegeven zijn organen beschikbaar te willen stellen, dan nog zal altijd aan de nabestaanden van de patiënt gevraagd worden hun mening kenbaar te maken. Een genomen beslissing kan door de patiënt op ieder moment veranderd of herroepen worden. Codicil voor het ter beschikking stellen van de wetenschap. Het lichaam ter beschikking stellen van de wetenschap wil zeggen dat het lichaam na overlijden naar een universitair laboratorium wordt gebracht en kan dienen voor onderzoek- of opleidingsdoeleinden. Levenstestament. Een aantal verklaringen wordt wel samengevat onder de term: levenstestament. Hieronder vallen wilsbeschikkingen waarin de patiënt verklaart tot hoever de medische behandeling dient te gaan. Voorbeelden hiervan zijn: • Niet-reanimeren verklaring. In een wilsbeschikking “niet-reanimeren” legt de patiënt vast onder welke omstandigheden hij reanimatie ongewenst acht. • Euthanasieverklaring/weigering behandeling. Een voorbeeld van een levenstestament is de Euthanasieverklaring/ Weigering behandeling van de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE). In deze verklaring kan de patiënt vastleggen onder welke omstandigheden, handelingen die het leven of lijden verlengen, ongewenst zijn en/of aangeven wanneer euthanasie gewenst is.
5
Behoefte aan een gesprek Mocht u na het lezen van deze folder behoefte hebben aan een gesprek, dan kunt u daarvoor terecht bij een aantal hulpverleners van het ziekenhuis, zoals uw behandelend arts, een verpleegkundige, een maatschappelijk werker of een geestelijk verzorger, alsmede bij uw huisarts.
6
Notities Hebt u na het lezen van deze folder vragen? Wij raden u aan ze hier op te schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet. ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— 7
