MEDIAWIJSHEID !!!! Zowel voor leraren als leerlingen van Piter Jelles de Dyk. Inhoudsopgave

NOVEMBER, 2013

BELEIDSPLAN: MEDIAWIJSHEID

MEDIAWIJSHEID

Zowel voor leraren als leerlingen van Piter Jelles de Dyk

! ! ! !

Inhoudsopgave

‘Toen het verkeer drukker werd, zijn we het niet gaan verbieden maar verkeerslessen gaan geven. Nu het mediaverkeer drukker wordt neigen we ernaar om het te gaan verbieden, maar we zouden de jeugd moeten onderwijzen.’   Liesbeth Hop (Stichting Media Rakkers)

Inleiding

2

Doelstelling

3

Doelgroep

4

Activiteiten

5

Planning

7

Budget en Middelen

8

Communicatie en PR

9

Evaluatie

9

Literatuurlijst

10

Bijlagen:

11

1. Alfabet WiFi-generatie 2. Woordenlijst 3. Schetsen Digitale Geletterdheid Game 4. De Dyk Breekt Door Met Haar Educatieve Apps v1.0 5. Vakwerkplan Digitale Geletterdheid 2013-2014 

BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

1

NOVEMBER, 2013

! ! !


MEDIAWIJSHEID

Zowel voor leraren als leerlingen van Piter Jelles de Dyk

Inleiding! Aanleiding

! ! !

Ook Piter Jelles de Dyk is een nieuwe tijdperk ingetreden door de iPad te implementeren in haar onderwijs. De iPad geeft de school de mogelijkheid om de leerlingen voor te bereiden op de maatschappij van de toekomst waarin media niet meer weg te denken zijn. In deze maatschappij zoeken bedrijven geen mensen die feiten kunnen opzeggen, maar mensen die – gezamenlijk – problemen kunnen oplossen. Leerlingen kunnen dat.

In de afgelopen twintig jaar heeft er een digitale invasie plaatsgevonden in onze samenleving. Maatschappij en cultuur raken steeds verder gemedialiseerd. De jeugd groeit op met een smartphone in de linker- en een tablet in de re c h t e r h a n d , l i e f s t b e i d e tegelijk in gebruik. Ziel en De Raad voor Cultuur verstaat onder mediawijsheid: ! zaligheid worden gedeeld. Niet in ‘echte’ ontmoetingen, maar het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee via internet. Kleine broertjes en burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een zusjes hebben de werking van complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde al deze apparaten in een oogwenk begrepen en drukken wereld. en swipen er driftig op los. De huidige generatie wordt daarom de WiFigeneratie genoemd. Kenmerkend voor deze generatie is dat zij technisch vaardig zijn (en in veel gevallen volwassenen voorbij streven), maar nog niet over voldoende sociaal-emotionele vaardigheden beschikken om verantwoord met media om te gaan. Het vaardig kunnen hanteren van communicatiemiddelen is dus onvoldoende. En het goed functioneren in de moderne gemedialiseerde samenleving vereist inzicht in de impact en in de beperkingen van media. De nieuwe communicatietechnologieën (de apparaten en het mobiele internet) hebben effect op de ontwikkelingen van verschillende terreinen. Zij beïnvloeden de inhoud van schoolvakken, veranderen sociale structuren en bieden andere manieren van informatie verzamelen en verwerken. Daarvoor zijn specifieke vaardigheden en een kritische houding nodig. Wie kunnen er allemaal mijn profiel op internet zien en wat zijn daarvan de risico’s? Is het eerste zoekresultaat in Google ook het beste? Hoe betrouwbaar is de gevonden informatie? Mag ik alle informatie op internet zomaar gebruiken? 

En ze zijn een ster in multi-tasken: ze kunnen tegelijk internetten, praten met klasgenootjes en met een half oog de les van de docent volgen. Dat is een eigenschap die in het bedrijfsleven waarin zij later gaan werken goed van pas zal komen. En natúúrlijk is het internet oppervlakkig, zijn er veel gevaren en hebben de leerlingen veel moeite met het zoeken, vinden en het op waarde schatten van de informatie. Maar met de juiste begeleiding kunnen we de leerlingen met media om leren gaan. Het gaat dus niet om het af- of beschermen van de jeugd voor negatieve invloeden, maar om hen te leren hoe met de media om te gaan. Dit beleidsplan moet Piter Jelles de Dyk helpen om de implementatie van de iPad succesvol te laten verlopen, de kansen die de iPad biedt optimaal te benutten en de mogelijke schadelijke effecten van de iPad te voorkomen of op te lossen.

!


2

NOVEMBER, 2013

Definities Om dit plan goed leesbaar te maken is ervoor gekozen om in de bijlage een woordenlijst toe te voegen. Hierin worden belangrijke begrippen voorzien van definitie. Toch volgen hier twee definities. Ten eerste het begrip mediawijsheid, dat al meerdere malen is aangehaald. De Raad voor cultuur schreef de definitie van dit woord voor het eerst in haar rapport Mediawijsheid, de ontwikkeling van nieuw burgerschap in 2005.   Zij verstaat onder mediawijsheid: het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld. Dit plan is er echter voornamelijk gericht op het verbeteren van mediawijsheid van de jeugd (en op korte termijn alleen de leerlingen van Piter Jelles de Dyk). Ten tweede het begrip mediacoach. Een mediacoach is deskundig, inspirerend, niet (be- of ver)oordelend. Hij/zij biedt begeleiding en inspiratie bij mediaonderwijs of media-opvoeding en draagt zorg voor de continuïteit en ontwikkeling van dit mediaonderwijs. Dit alles heeft een mediacoach geleerd tijdens de Nationale Opleiding MediaCoach. De Nationale Opleiding MediaCoach is een initiatief van Stichting Media Rakkers en Stichting De Kinderconsument, experts op het gebied van jeugd en media in Nederland. Zij zijn allebei al jaren actief in het verbeteren van mediawijsheid van kinderen, jongeren en hun (professionele) opvoeders. De Nationale Opleiding MediaCoach is opgericht in 2006, na twee expertbijeenkomsten die georganiseerd waren door Stichting Media Rakkers. Op de agenda stond de implementatie van het advies van de Raad van Cultuur. Deze adviseerde in haar rapport om ‘media’ een vaste plek te geven in het onderwijs en mediacoaches op te leiden en aan te stellen, zodat het onderwerp op de agenda van scholen komt. De doelstelling van de Nationale Opleiding MediaCoach is het opleiden van MediaCoaches, zodat zij in staat zijn de mediawijsheid van de jeugd, maar ook van ouders en collega’s (professionele opvoeders) te verbeteren. 


Zij leggen daarbij de nadruk op het vergroten van de mediaweerbaarheid en mediabewustzijn, in plaats van het af- of beschermen van de jeugd voor vermeende schadelijke invloeden.

Doelstelling Het doel van dit beleidsplan is de mediawijsheid op Piter Jelles de Dyk te verbeteren en te vergroten. Hierbij ligt de nadruk op de leerlingen van Piter Jelles de Dyk, maar zonder goede begeleiding van de leraren, directie en ondersteunend personeel is dit doel niet haalbaar.

Korte termijn (schooljaar 2013 – 2014): o Mediabewustzijn creëren bij leerlingen en leraren op Piter Jelles de Dyk. o Mediabegrip creëren bij leerlingen en leraren op Piter Jelles de Dyk. o Leerlingen van Piter Jelles de Dyk kennen de gevaren, risico’s en (on)mogelijkheden van (sociale) media en weten hoe ze hier verantwoordelijk mee om moeten gaan. o Leraren van Piter Jelles de Dyk enthousiasmeren over de mogelijkheden en kansen van de iPad/ integratie media in de lessen. o Onwetendheid van ouders met betrekking tot de iPad/media verkleinen, zodat ook zij hun kinderen kunnen begeleiden bij het ontwikkelen van hun mediawijsheid. 

!

Lange termijn (2014 – 2016): o Media-attitude van leerlingen en leraren op Piter Jelles de Dyk verbeteren. o Mediagedrag van leerlingen en leraren op Piter Jelles de Dyk verbeteren. o Leraren van Piter Jelles de Dyk hebben de iPad/media geïntegreerd in hun lessen. o Leraren van Piter Jelles de Dyk weten bij wie ze moeten zijn met hun vragen over de iPad/ media o Lesmateriaal bieden aan verschillende secties binnen Piter Jelles, ter inspiratie van de mogelijkheden die de iPad biedt voor verschillende vakken en lesonderdelen. o Media(wijsheid) krijgt in alle vakwerkplannen (en dus lessen) van alle secties een plek. 

!


3

NOVEMBER, 2013

Doelgroep De primaire doelgroep waar dit plan zich op richt zijn de leerlingen van Piter Jelles de Dyk, maar secundaire doelgroepen – leraren en ouders van de primaire doelgroep – mogen zeker niet vergeten worden. Deze secundaire doelgroep helpt om de primaire doelgroep te begeleiden. Dit betekent dat dit plan zich richt op drie doelgroepen, die hieronder verder worden belicht:


hebben over het mediagebruik en een minderheid zegt dat zij met hun ouders afspraken hebben gemaakt, maar weet deze niet te benoemen.

2a. Leraren van Piter Jelles de Dyk Uit gesprekken met leraren van Piter Jelles de Dyk is gebleken dat veel leraren slechte prestaties en ordeproblemen (indirect) wijten aan de komst van de iPad. Uitspraken die vaak voorbij kwamen waren:

1. Leerlingen van Piter Jelles de Dyk

o

Piter Jelles de Dyk is een school voor leerlingen met een mavo-advies. Leerlingen zijn tussen de 11 en 18 jaar oud. Tijdens schooljaar 2012 – 2013 is de iPad geïntroduceerd en sindsdien hebben de leerlingen een eigen (of leen-) iPad.

‘Ik ben nu meer aan het managen wat leerlingen op de iPad doen, dan dat ik met mijn klassenmanagement bezig ben.’

o

‘Ze zijn constant met die iPad bezig in plaats van mijn lesstof.’

o

‘Ik weet gewoon niet hoe ik die iPad goed kan inzetten en het kost mij te veel tijd om mij erin te verdiepen.’

Leerlingen geven aan hun iPad zowel thuis als op school veel te gebruiken voor games en sociale media. De meerderheid geeft zelfs toe tijdens de lessen spelletjes te spelen, sociale media te gebruiken en berichtjes naar klasgenoten te sturen. Een deel denkt verslaafd te zijn aan internet. Als zij hun iPad niet nodig hebben voor lesactiviteiten dan gaan ze ‘een beetje surfen’. Veel leerlingen weten niet wat de schoolregels zijn omtrent mediagebruik tijdens de lessen. ‘Sommige leraren hebben hele strenge regels, daar mag je de iPad alleen maar gebruiken voor de les. Dat is niet erg als je hem dan ook echt kunt gebruiken. Eén docent zoekt altijd gratis apps om de leerstof te oefenen. Dat is cool. Dan hoef ik ook niet per se op internet. Dan heb je nog docenten daar moet je iPad de hele les op de kop liggen en andere docenten hebben geen regels. Daar kun je gewoon spelletjes spelen tijdens de les.’, zegt een derdejaars leerling.

Er zijn ook leraren die de mogelijkheden en kansen zien die de iPad biedt. Deze leraren integreren de iPad steeds meer in hun lessen. Zij starten lessen met interactieve presentaties of quizzen (om de voorkennis te testen), of hebben de lesmethode digitaal en laten leerlingen met elkaar overleggen via sociale media. Toch geven zij nog wel aan meer handvatten te willen om deze integratie verder uit te breiden. Slechts twee docenten gaven aan dat ze niet met de iPad willen werken en dit alleen maar doen omdat het ze is opgedragen. Opvallend is de tweedeling. Maar zowel de leraren die positief tegenover de iPad staan als de leraren die er negatief tegenover staan geven aan niet genoeg te weten over de iPad en zijn mogelijkheden om hem goed te kunnen inzetten.

2b. Ouders van leerlingen Soms legt de docent zo slecht uit dat ik zelf op internet wel even opzoek wat de docent nu eigenlijk wil vertellen – Wille, 13 jaar. De gesproken leerlingen vinden zelf dat ze teveel aan het internetten zijn, maar zien dat niet als probleem. Het mediagebruik tijdens lessen is afhankelijk van de leraar die voor de klas staat. Verder geven ze aan de lessen leuker te vinden als ze met de iPad de leerstof mogen oefenen. Over het mediagebruik in de thuissituatie zijn de reacties heel verschillend. Een aantal leerlingen geeft aan dat ze thuis de iPad niet mogen gebruiken voor andere dingen dan schoolwerk. Een andere groep geeft aan geen regels te

De ouders waarmee gesproken is willen allemaal handvatten om het mediagebruik van hun ‘pubers’ in goede banen te leiden. Zij gaan allemaal op hun eigen manier om met het mediagebruik van hun kinderen. Een aantal ouders gaven aan dat hun kind bij thuiskomst de iPad gelijk moet inleveren. De autoritaire ouders handelen veelal uit onzekerheid. Zij snappen niet waarom hun kinderen niet gewoon wat leuks met hun vrienden gaan doen. Een andere groep gaf aan geen regels te hebben omtrent het mediagebruik. Als argument hiervoor zeiden ze dat hun kind wel met vragen komt als het ergens tegenaan loopt op het internet. BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

4

NOVEMBER, 2013

Ik heb slechts een kleine groep ouders kunnen spreken, maar geen van de ouders gaf aan met hun kinderen te overleggen over de regels omtrent hun mediagebruik. Geen van de gesproken ouders maakte gebruik van de autoritatieve aanpak.

Activiteiten Om de doelen uit dit plan te verwezenlijken wil ik inspirerende activiteiten organiseren. De directie van Piter Jelles de Dyk geeft aan dat het geven van een ouderavond over mediawijsheid enige urgentie vereist. Het maken van een interactieve leerlijn voor het vak digitale geletterdheid kan pas vanaf volgend schooljaar worden ingevoerd, dus dat is een lange termijn activiteit. Hieronder een lijst met korte en lange termijn activiteiten die ik als MediaCoach wil ontwikkelen en organiseren:!

Korte termijn (schooljaar 2013 – 2014): o Organiseren ouderavond mediawijsheid, mediagebruik en de iPad. o Mediabewustwordingsproject ‘De Dyk unplugged’ o Start kwaliteitsonderzoek ‘iPad en de leraren van Piter Jelles de Dyk’ o Informatiemarkt Mediawijsheid voor en door leerlingen, leraren en ouders o Organiseren ‘De Dyk breekt door met educatieve apps’ voor eerstejaars leerlingen.!

Lange termijn (2014 – 2016): o Ontwikkelen ‘Hoe overleef ik de iPad?’-app voor leraren. o Ontwikkelen ‘Hoe overleef ik mijn kind met iPad?’-app voor ouders. o Ontwikkelen ‘Digitale geletterdheid the game’ lesmateriaal voor leerlingen. o iBook ‘Digitale geletterdheid op de Dyk’ lesmateriaal voor de leerlingen. o Scholing/ workshops ontwikkelen voor leraren over het gebruik van media en iPad. o Onderzoek ‘Mediagebruik van de leerlingen van Piter Jelles de Dyk’

!

De activiteiten die hierboven zijn opgesomd worden hieronder verder uitgelegd:


Ouderavond mediawijsheid, mediagebruik en de iPad (mediabewust, mediabegrip) Door de implementatie van de iPad in het onderwijs worden ouders extra gewezen op de digitale kloof tussen hen en hun kinderen. De invloed van hun thuisomgeving maakt steeds minder indruk op de jongeren en de invloed van media wordt steeds groter. Ouders weten vaak niet waar hun kinderen op de iPad allemaal mee bezig zijn en kunnen hun kinderen daarom niet begeleiden. Hierdoor hebben ouders veel vragen aan school, omdat ze bang zijn dat ze de grip op de situatie kwijtraken. Op de ouderavond worden de ouders geïnformeerd over de nieuwste trends op mediagebied, veilig internetten, cyberpesten en het mediagebruik van jongeren. Daarnaast krijgen ze tijdens deze avond een voorbeeldles om te ervaren hoe de leerlingen/hun kinderen les krijgen. Mediabewustwordingsproject ‘De Dyk unplugged’ (mediabewust) De leerlingen geven aan niet door te hebben dat ze te veel internetten tot hun ouders of leraren hen erop wijzen. Sommige leerlingen vinden het ’s avonds wel eens vervelend dat ze zoveel tijd hebben verspild aan internetten, dit voelen ze vaak als ze hun huiswerk niet af hebben. Dit project moet de mediabewustwording van de leerlingen vergroten. De hele school gaat 1 hele week offline. Computers en WiFi worden afgesloten en de leerlingen en docenten gaan een week unplugged. Het doel is om leerlingen en leraren bewust te maken van media om hen heen. Leerlingen merken hoeveel tijd ze overhouden als ze niet steeds online zijn. Leraren daarentegen merken hoeveel gemakken media met zich meebrengt. iPad en de leraren van Piter Jelles de Dyk (analyse) In de docentenkamer klinken verschillende geluiden over de implementatie van de iPad. In de doelgroepomschrijving heb ik enkele veel gehoorde uitspraken opgeschreven om te illustreren hoe de leraren van Piter Jelles de Dyk tegenover de iPad staan. Toch is dit slechts een oppervlakkig beeld van de situatie. Een goede uitgebreide analyse van de situatie is nodig om te kijken wat er nodig is om de leraren te enthousiasmeren. Hiervoor zal er een onderzoek plaatsvinden onder de leraren van Piter Jelles de Dyk. Dit zal gebeuren aan de hand van een kanten-klaar onderzoek assessment.onderwijstools.nl aangeboden op Kennisnet. BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

5

NOVEMBER, 2013

Informatiemarkt Mediawijsheid voor en door leerlingen, leraren en ouders (evaluatie) Aan het eind van het schooljaar organiseer ik een mediawijsheid informatiemarkt voor en door leerlingen, leraren en ouders. Tijdens deze informatiemarkt laten de verschillende doelgroepen elkaar zien wat zij dit schooljaar hebben geleerd over Mediawijsheid. Met deze informatiemarkt hoop ik dat de doelgroepen vanuit elkaars oogpunt naar de media kijken en van elkaar leren. Dat ze open staan voor elkaars benaderingswijze en gesprekken met elkaar aangaan. De informatiemarkt wordt afgesloten met een strijd tussen de doelgroepen, waarin er wordt gekeken wie het meest heeft geleerd. De Dyk breekt door met educatieve Apps (mediabewust, mediabegrip, media attitude) Vorig jaar organiseerde ik voor het eerst een grote Appwedstrijd op de Piter Jelles de Dyk. Dit jaar volgt de tweede editie alweer. De leerlingen worden uitgedaagd om een lastig leeronderdeel om te zetten in een educatieve App. Eerst zoeken ze naar een leeronderdeel waar ze veel moeite mee hebben. (Sommige leerlingen kiezen een lastig leeronderdeel uit een lijst met leeronderdelen die door de leraren is samengesteld.) Daarna moeten ze bedenken hoe ze dit onderdeel door middel van een App gemakkelijker kunnen maken. Die App moeten ze vervolgens ontwerpen. De leerlingen met de beste educatieve App winnen de wedstrijd en hun App is door een professionele App-ontwikkelaar gemaakt en verspreid via de AppStore. Het doel van dit project is om de leerlingen bewust te maken van het doel van hun mediagebruik. ‘Hoe overleef ik de iPad?’ app voor leraren (mediabegrip, -attitude en mediagebruik) Omdat veel leraren van Piter Jelles de Dyk aangeven wel meer met de iPad in de les te willen werken, maar gewoon geen idee hebben wat er allemaal mogelijk is, ga ik in de zomer van 2014 een app ontwikkelen speciaal voor leraren. Deze app geeft per lesonderdeel aan welke app gebruikt kan worden en legt de app ook kort en bondig uit (aan de hand van een instructiefilmpje). In een tweede of derde update is het zelfs mogelijk om een les te ontwerpen in de app. Als de docent dan lesgeeft krijgt hij een bericht met een kant-en-klaar draaiboek. 

!


‘Hoe overleef ik mijn kind met iPad?’-app voor ouders (mediabegrip, -attitude) In deze app worden ouders op de hoogte gehouden van de nieuwste trends op gebied van media (met name nieuwe apps). Ze kunnen informatie vinden over thema’s zoals online internetten, gamen en cyberpesten, met bijbehorende instanties voor meer informatie. Er is zelfs een optie om ervaring met andere ouders te delen. ‘Digitale geletterdheid the game’ en iBook – lesmateriaal voor leerlingen. Sinds dit schooljaar doceer ik het vak Digitale geletterdheid. Hierin behandel ik onderwerpen zoals online privacy, veilig internetten, cyberpesten en gedragscodes op sociale media. Verder leer ik de leerlingen hoe ze informatie van het internet moeten verzamelen, beoordelen en verwerken. We bespreken actualiteiten omtrent media en lossen samen iPadproblemen op. Dit jaar maak ik werkbladen bij ieder onderdeel, deze kunnen ze invullen op de iPad. Ik ben op dit moment met een gamedeveloper van Bell Pepper Edutainment een game aan het ontwikkelen die de leerlingen spelenderwijs langs al deze thema’s leidt. Bij deze game hoort een iBook en docentenhandleiding voor de leerlijn Digitale Geletterdheid. De manier waarop de leerstof wordt aangeboden past daardoor beter bij de belevingswereld van de leerlingen en maakt het beter mogelijk om te differentiëren in de klas. Scholing/ workshops ontwikkelen voor leraren over het gebruik van media en iPad. Naast de verschillende hulp-apps ontwikkel ik de komende jaren meerdere workshops voor leraren van Piter Jelles de Dyk. De leraren leren hoe zij de iPad kunnen inzetten, welke mediatrends er zijn en wat populair is bij de leerlingen. Zo kunnen de leraren beter inspelen op de belevingswereld van hun leerlingen. En weten ze welke apps voor hun allemaal belangrijk zijn. Onderzoek ‘Mediabesef van de leerlingen van Piter Jelles de Dyk’ (analyse) Vanaf schooljaar 2014 – 2015 krijgen de leerlingen aan het begin van het jaar een nulmetingstoets om te kijken welke mediacompetenties zij al bezitten. Rond de kerstvakantie wordt er aan de hand van een ontwikkelingstest gekeken of de leerlingen daadwerkelijk mediawijzer zijn geworden. Helemaal aan het eind van het jaar vindt er dan een onderzoek plaats om te kijken hoe het mediabesef van de leerlingen er op dat moment uitziet. BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

6

NOVEMBER, 2013


Planning Het ontwikkelen en organiseren van sommige activiteiten kost meer tijd dan van andere. Daarnaast is er bij sommige activiteiten ook enige haast geboden. Zo zit mijn werkgever te springen om een ouderavond over mediawijsheid. Hieronder de activiteiten in chronologische volgorde:

Korte termijn! Januari 2014 – ouderavond mediawijsheid, mediagebruik en de iPad Februari 2014 – kwaliteitsonderzoek ‘iPad en de leraren van Piter Jelles de Dyk’ Maart 2014 – mediabewustwordingsproject ‘De Dyk unplugged’ Mei 2014 – ‘De Dyk breekt door met educatieve apps’ Juni/ juli 2014 – informatiemarkt Mediawijsheid

Lange termijn September 2014 – Hoe overleef ik de iPad?’app September 2014 – ‘Digitale geletterdheid the game’ September 2014 – iBook ‘Digitale geletterdheid op de Dyk’ Maart 2015 – Hoe overleef ik mijn kind met iPad?’-app voor ouders. Schooljaar 2014 - 2015 – Scholing / workshops leraren over het gebruik van media en iPad. September 2016 – onderzoek ‘Mediagebruik van de leerlingen van Piter Jelles de Dyk’ 


7

NOVEMBER, 2013


Budget en middelen Het enige dat nodig is om de geplande activiteiten te realiseren is tijd. Ik ontwikkel en organiseer de activiteiten zelf. Voor een deel van de activiteiten zijn taakuren gepland, andere activiteiten zie ik als investering in mijn toekomst als MediaCoach. In het schema hieronder heb ik een schatting gemaakt van het aantal uren die ik denk nodig te hebben. In de kolom ernaast staat welke middelen ik in ieder geval nodig heb.   Activiteit

Benodigde tijd

!

10 uur!

Ouderavond mediawijsheid, mediagebruik en de iPad

Kwaliteitsonderzoek – iPad! en leraren! assessment.onderwijstools.nl

De Dyk unplugged

(naarmate ik vaker ouderavonden organiseer kan zal de benodigde tijd afnemen, omdat ik dan materiaal kan hergebruiken.)!

4 uur

40 uur

Middelen

Extra

" " " " " " " "

" Vragenlijst naar de ouders sturen om de hulpvragen te inventariseren. ! " Leerlingen vragen om hun ervaringen met de iPad te vertellen.!

Vragenlijst ouders! Informatie hulpvragen! Cijfers onderzoek! Filmpjes en plaatjes! Prezi! Voorbeeldles! Digiboard/ beamer! Voldoende iPads (ouders kunnen de iPad van hun kinderen lenen)! " Koffie en thee! " Evaluatieformulieren " Computers met internet! " Uitnodiging leraren! " Analyse vertalen en verwerken in een uitkomstenrapport " Registratielijsten leerlingen.! " Vervangend lesmateriaal voor digitaal lesmateriaal! " Papierenagenda ipv SOM (digitale agenda)! " Schriften en pennen voor alle leerlingen.! " Prikbord om berichtjes te plaatsen (vervanging twitter)

" Goede communicatie naar de ouders.! " Leraren enthousiasmeren! " Bart von Monfoort de offlineweek laten openen.!

20 uur! Informatiemarkt Mediawijsheid

!

" Kraampjes! " Een patatkraam! " Ouders die bij een kraampje informatie willen geven over een aspect van de media! " Leraren die informatie willen geven over een aspect van de media! " Leerlingen die presenteren wat ze hebben geleerd bij digitale geletterdheid

Hoe overleef ik de iPad?

60 uur

" Computer met internet! " Lijst van functionele requirements

Bell Pepper Edutainment


Digitale geletterdheid the game

300 uur

" " " " "

iBook digitale geletterdheid

100 uur

" Lesmateriaal! " iBook Author


Hoe overleef ik mijn kind met iPad?

" Computer met internet! " Lijst van functionele requirements! " Lijst met contactgegevens instanties.


50 uur

Scholing / workshops over het gebruik van media en iPad

90 uur

" Actuele informatie over handige educatie apps.! " Voorbeelden van geïntegreerde apps in het onderwijs.! " lesmateriaal

Onderzoek ‘Mediagebruik van de leerlingen van Piter Jelles de Dyk’

20 uur

" Vragenlijsten (liefst digitaal)! " Informatieve mail voor de mentoren

Lesmateriaal! Verhaal (Transmedia storytelling)! Divers software! Gamedesigner! Storyboard


8

NOVEMBER, 2013

Communicatie en PR Om de activiteiten onder de aandacht te brengen is het belangrijk dat de PR voldoende aandacht geniet en de communicatie naar de verschillende doelgroepen duidelijk is. Hiervoor wordt gebruikt gemaakt van de bestaande communicatiekanalen:


Tot slot is Bell Pepper Edutainment betrokken bij de ontwikkeling van het software voor onder andere de Steve Jobsschool ‘De Master’ in Sneek. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de inhoud van de website o4nt.nl. Op het moment dat ik te horen krijg dat ik mijn certificaat heb gehaald wil ik mij graag als MediaCoach voorstellen op deze website.

o

Ouders krijgen wekelijks een informatiebulletin via de mail.

Evaluatie

o

Scholengemeenschap Piter Jelles heeft een eigen PR-afdeling die contacten heeft met regionale kranten en omroepen.

o

De website van Piter Jelles de Dyk  

Om te toetsen of de doelen voor schooljaar 2013 – 2014 zij gehaald gaan de leerlingen, leraren en ouders aan het einde van het schooljaar hun kennis delen tijdens een Mediawijsheid informatiemarkt.

!

Overige communicatiekanalen: o

De veelbezochte website van Bell Pepper Edutainment

o

De tevens veelbezochte website faystornnovels.nl

o

De website van ‘Onderwijs voor een nieuwe tijd’ (o4nt.nl)

o

Apple licht nieuwe apps uit in een speciaal gedeelte op de AppStore

De bestaande communicatiekanalen hebben al bewezen succesvol te zijn. Daarom worden de activiteiten zoveel mogelijk via deze kanalen gecommuniceerd met de doelgroepen. Omdat ik al een aantal jaar educatieve apps maak voor tablets en smartphones heb ik al een heel netwerk opgebouwd. Dit wil ik ook inzetten om mijn activiteiten als MediaCoach te promoten. Zo staat er sinds kort op onze bedrijfswebsite dat wij verschillende activiteiten, lespakketten en apps aanbieden om de mediawijsheid van de jeugd te vergroten en verbeteren. Daarnaast gaat Bell Pepper Edutainment (mijn bedrijf) in december en januari één van onze apps gratis aanbieden met een doorverwijzing naar MediaCoaching. Zo kan ik als MediaCoach meer naamsbekendheid verwerven.

Vanaf schooljaar 2014 – 2015 begin ik bij digitale geletterdheid met nulmeting. De nulmeting staat gelijk aan een analyse van de beginsituatie. Aan de hand van deze beginanalyse kan het programma worden aangepast aan de behoefte van de doelgroepen. Gedurende het jaar maken de leerlingen toetsen en opdrachten om de ontwikkelingen van de mediacompetenties in beeld te brengen. Op zulke momenten kunnen activiteiten worden bijgesteld om de leerbehoeftes van de doelgroepen goed aan bod te laten komen. Het schooljaar wordt afgerond met een Mediawijsheid informatiemarkt, waar de verschillende doelgroepen met elkaar in contact kunnen komen om elkaar bijvoorbeeld te kunnen adviseren. De eindstrijd tussen de doelgroepen heeft een tweeledig doel. Ten eerste zorgt competitie voor meer leerrendement, ten tweede geeft het een goed beeld van de kennis die de verschillende doelgroepen tijdens een periode hebben opgedaan. Aan de hand van deze drie peilmomenten kunnen toekomstige activiteiten worden bijgeschaafd, of eventueel worden vervangen als ze niet de juiste resultaten opleveren. 

Via faystornnovels.nl communiceer ik met mijn leerlingen. Ze vinden hier uitleg, opdrachten, werkbladen en de laatste nieuwtjes. Deze website wordt gemiddeld 500 keer per dag bekeken en biedt dus een ideale mogelijkheid om mijn activiteiten als MediaCoach in het licht te zetten. BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

9

NOVEMBER, 2013


Literatuurlijst Voor het schrijven van dit plan heb ik voornamelijk gebruik gemaakt van de Syllabus NOMC. Toch heb ik ook veel gehad aan onder andere de onderstaande literatuur:! Kisjes, H. & Mijland, E., It’s all in the game. Middelbeers: Innodoks Uitgeverij, 2009. Valkenburg P., Beeldschermkinderen. Tweede druk, Amsterdam: Boom Lemma Uitgevers, 2008. Delver, B. & Hop, L., De WiFi-generatie: de jeugd op het mobiele internet. Tweede druk, Amsterdam: Nationale Academie Voor Media & Maatschappij, 2012.

Bezochte Websites o

www.betergamen.nl

o

www.futurecheck.nl

o

www.kennisnet.nl/themas/mediawijsheid/

o

www.dekinderconsument.nl

o

www.mediarakkers.nl

o

www.mediawijzer.net

o

www.nomc.nl

o

www.wifiwijs.nl

!


10

NOVEMBER, 2013


Bijlage 1 - Alfabet WiFi-generatie bedacht door de eerstejaars leerlingen van Piter Jelles de Dyk

! ! A - Apple ! ! F - Facebook ! ! !

K - Kaarten

! ! P - Playstation ! ! U - USB ! ! ! !

B - Bluetooth

C - Clash of Clans

D - Download

E - E-mail

G - Google

H - Hyves

I - iPhone

J - Java

L - Linkedin

M - MSN

N - Nu.nl

O - Offline

Q - Quicktime

R - Ruzzle

S - Snapchat

T - Twitter

V - Vine

W - WhatsApp

X - Xbox

Y - YouTube

Z - Zombieville


11

NOVEMBER, 2013

Bijlage 2 - Woordenlijst


Mediabewustzijn Hieronder vallen de volgende aspecten:

Competenties Mediawijsheid

o

Om mediawijsheid van de jeugd te verbeteren en vergroten doorlopen zij vier fases. Deze fases (competenties) zijn: mediabewustzijn, mediabegrip, media-attitude, mediagedrag.

kennis van mediadefinities en van verschillende mediavormen;

o

het bewustmaken van de jeugd van de aanwezigheid en werking van media;

o

het geven van inzicht in de rol van media in het leven van mensen en het hebben van bewustzijn over het huidige mediagedrag;

o

het zoeken naar en het kunnen vinden van mediabronnen en mediaboodschappen.

Invloedsfactoren (onderdeel mediabegrip) De factoren die een rol spelen bij het tot stand komen van mediaboodschappen: o

Professionele factoren – keuzes mediaproducent

o

Sociaal-culturele factoren – culturele verschillen

o

Economische factoren – economische doelen van de boodschap

o

Politieke factoren – invloed van de overheid en regelgeving

Mediacoach Een mediacoach is deskundig, inspirerend, niet (be- of ver)oordelend. Hij/ zij biedt begeleiding en inspiratie bij mediaonderwijs of media-opvoeding en draagt zorg voor de continuïteit en ontwikkeling van dit mediaonderwijs. Mediagedrag

Media

Hieronder vallen de volgende aspecten:

Media is het meervoud van medium en is een manier waarop informatie kan worden uitgedragen. Enkele voorbeelden van deze informatiedragers zijn kranten, televisie en radio. Het internet is de laatste jaren een opkomende informatiedrager en wordt naast bovenstaande voorbeelden steeds vaker gebruikt.

o

het verantwoord kunnen consumeren en produceren van media-inhoud;

o

kennis over hoe media kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een verantwoorde realiteitsperceptie;

o

kennis over consequenties van eigen mediagedrag.

Media-attitude Hieronder vallen de volgende aspecten:

Mediawijsheid

o

kunnen reflecteren over de invloed die de media op jouzelf hebben;

o

bewustzijn van je eigen cognitieve, affectieve en conatieve reacties op media(inhoud);

Het herkennen, begrijpen, zien en gebruiken van de kansen die media bieden en de manier waarop mensen daarmee omgaan op een bewuste, kritische en actieve manier.

o

kunnen beoordelen van mediabronnen en mediaboodschappen op basis van bewustzijn van eigen waarden en normen en die van de maatschappij.

Medium Een medium is een middel om een bericht te versturen. Het is een transportmiddel van informatie, communicatie en entertainment.

Mediabegrip

Wifi-generatie

Hieronder vallen de volgende aspecten:

Deze generatie heeft veel privacy, legt alles in het leven vast en wisselt deze beelden uit met hun online vrienden. Zij zijn technisch goed ontwikkeld (vaak beter dan hun (professionele) opvoeders), maar beschikken nog niet over voldoende sociaalemotionele vaardigheden om verantwoord met media om te gaan. Het vaardig kunnen hanteren van communicatiemiddelen is dus onvoldoende.

o

begrip van de invloedsfactoren bij het tot stand komen van een mediaboodschap;

o

kennis over de effecten van deze invloedsfactoren;

o

kennis over de doelstelling van mediapartijen en het bedrijfsleven;

o

begrip van het onderscheid tussen publieke en commerciële media.

! BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

12

NOVEMBER, 2013


Bijlage 3 - Schetsen Digitale Geletterdheid Game

!


13

NOVEMBER, 2013


!


14

NOVEMBER, 2013

Bijlage 4 - De Dyk Breekt Door Met Haar Educatieve Apps v1.0 ‘Met de aanschaf van tablets verandert het onderwijs nog niet!’ Om ‘mee te gaan met de tijd’ schaft de ene na de andere school een iPad of tablet aan. Als ze hun tablet uit de verpakking hebben gehaald verwachten ze wonderen. Maar een tablet is slechts een hulpmiddel en wordt pas een wondermiddel als je hem goed inzet.


alleen de knowhow om deze tablets goed in te zetten in het onderwijs. Ze gebruiken de tablet als laptop en dan zien ze (en de ouders) alleen maar de beperkingen van een tablet. Ouders gaan klagen over de hoge aanschafprijs van de tablet en de beperkingen en uiteindelijk zal de tablet aan de kant worden gezet zonder een eerlijke ‘kans’ te hebben gehad.

Als school willen wij laten zien dat wij het wel begrepen hebben. De iPad is geen laptop, maar kan gezien worden als interactief boek. Met dit interactieve boek kunnen wij het leren voor onze leerlingen laten leven. De leerlingen Idee gaan op deze manier Het idee is zelf met de leerstof ontstaan om een aan het werk en App-wedstrijd te gaan aan de hand organiseren op daarvan nadenken, Piter Jelles De argumenteren en Dyk. De discussiëren. We leerlingen gaan de theorie dus worden inkleuren met uitgedaagd om technische tools (de een lastig iPad) om de De Dyk breekt door met haar educatieve Apps leeronderdeel leerlingen in om te zetten in leerstand te zetten. een educatieve App. Ze bedenken een 2. Onze leerlingen leven in een snelle leeronderdeel waar ze veel moeite mee hebben dynamische wereld, waarin ze 24/7 verbonden (of kiezen een lastig leeronderdeel uit de lijst). Ze zijn met de rest van de wereld door middel van bedenken hoe dit onderdeel door middel van een internet (voornamelijk sociale media). Als ze App makkelijker gemaakt kan worden (concept) thuis komen gaat de televisie aan, de en ontwerpen vervolgens een App. computer en wordt hun smartphone aan het De leerlingen met de beste Educatieve App stroom gehangen. Aan het ‘zapgedrag’ van de winnen de wedstrijd en hun App wordt gemaakt leerlingen kun je zien dat zij in korte tijd in staat en via de AppStore verspreid onder de leerlingen zijn om een heleboel keuzes te maken. Ze met een iPad. weten precies waarop ze een televisieprogramma moeten beoordelen om het succes te bepalen. Deze wetenschap Doel moeten we het klaslokaal in brengen. De 1. Als school onderscheiden van alle andere docent moet veel afwisseling aanbrengen in scholen met een tablet. zijn/ haar lessen om de aandacht van de leerlingen vast te houden. Lukt dit niet dan 2. Docenten laten kennismaken met een nieuwe ‘zapt’ de leerling door naar het volgende benadering van hun leerstof. ‘programma’. (En bij gebrek aan andere docenten om uit te kiezen is het volgende 3. Leerlingen laten ervaren wat de mogelijkheden ‘programma’ vaak lol trappen met andere zijn van de iPad op educatief vlak. leerlingen.) De iPad maakt het de docenten 4. Een actieve werkvorm creëren met de iPad. mogelijk om makkelijker over te schakelen van het ene ‘programma’ naar het andere. (Zolang Toelichting doelen: de uitgeverijen de lesmethodes niet omzetten 1. Zoals hierboven al is beschreven zijn er dit jaar naar een iBook is het nog steeds mogelijk om een heleboel scholen die een tablet hebben via iTunes U de leerlingen extra of andere aangeschaft (of laten aanschaffen door en opdrachten en theorie aan te bieden. De voor hun leerlingen). Daarin zijn wij als school mogelijkheden om zo het onderwijs af te dus niet uniek. Op veel scholen ontbreekt stellen op de behoefte van de leerlingen is zo BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

15

NOVEMBER, 2013

veel makkelijker, evenals het differentiëren.) Met de iPad kunnen de leerlingen zelf op zoek gaan naar hun antwoorden en hoeft de docent hen daarbij alleen nog maar te coachen/ adviseren/sturen. Doordat leerlingen Apps maken en daarin hun lastige leeronderdelen op een eigen wijze benaderen krijgen de docenten meer inzicht in de leerstijlen van hun leerlingen en komen ze zelf misschien ook op ideeën om hun leerstof anders aan te bieden. 3. De negativiteit rondom het woord ‘leren’ wordt opgeheven als je de leerlingen laat zien dat leren niet meer is dan een zoektocht naar het juiste antwoord. Met de iPad is het mogelijk om die zoektocht leuker aan te bieden. (Het is alleen wel belangrijk om voor ogen te blijven houden dat de iPad slechts een (wonder)middel is om de lesstof aan te bieden. De leerstof/lesstof verandert hierdoor niet of nauwelijks, alleen de manier waarop het wordt aangeboden.) Deze App-wedstrijd laat zien dat de iPad meer is dan een mogelijkheid om tijdens de les sociale media te updaten. Door deze wedstrijd zien de leerlingen ook welke andere mogelijkheden er zijn met de iPad en hoe ze deze kunnen inzetten tijdens hun leerproces. Daarnaast laat je de leerlingen op een actieve manier ervaren hoe ze hun eigen lastige leeronderdelen kunnen oplossen met de iPad. Ze worden beloond voor hun vindingrijkheid met een prijs en hun eigen App wordt op de markt gebracht (GRATIS verkrijgbaar). Dus kunnen zij aan de uploadcijfers zien hoeveel andere mensen gecharmeerd zijn van hun App. 4. De iPad maakt het niet alleen mogelijk voor de leerlingen om zelf een zoektocht uit te zetten naar het antwoord op hun vragen. Ook is het voor de docent mogelijk om een speurtocht voor de leerlingen uit te zetten naar het juiste antwoord. Zo kan de leerling op een actieve manier de kennis tot zich nemen, waardoor de kennis beter blijft hangen dan wanneer zij op een passieve manier de kennis benaderen (waardoor de kennis hen wordt aangeboden zonder dat zij hier iets voor moeten doen). Een simpele queeste is zo uitgezet en via de iPad te doen.

!


Opdracht De leerlingen worden verdeeld in groepen van drie of vier leerlingen. (Ze mogen voor een bepaalde datum een voorkeur voor groepssamenstellingen doorgeven, maar de groepen worden gemaakt door de mentoren). De groep krijgt de opdracht om een lastig leeronderdeel te bedenken of uit te zoeken uit een lijst (samengesteld door de docenten) met lastige leeronderdelen. Daarna volgen ze enkele workshops van mensen uit het werkveld. Vervolgens zetten zij hun lastige leeronderdelen om in een concept voor een App. Dit doen ze op de eerste dag, zodat de experts hun concepten nog van commentaar kunnen voorzien. De laatste dagdelen van DDW II zijn de leerlingen bezig met het bedenken en ontwerpen van hun App en het verzamelen van inhoud voor de App. (Zijn er aan het einde van de week groepen die al klaar zijn met hun App-ontwerp dan kunnen die zich bezig houden met de marketing van de App.)

Lastige leeronderdelen Bij alle vakken heb je wel van die leeronderdelen die maar niet willen doordringen tot een meerderheid van de leerlingen. In veel gevallen zijn dit onderdelen die je leert door ze ‘te doen’. Maar wat is er nu vervelender dan je te blijven verdiepen in theorie die je eigenlijk niet echt snapt? De docenten verzamelen van hun vak de leeronderdelen die de leerlingen moeilijk vinden en geven hier een korte omschrijving van. Deze lijst met lastige leeronderdelen per vak (en per leerjaar als we dit in zowel leerjaar 1 en 2 gaan doen) komt in het werkboekje voor DDW II, ter inspiratie. (De praktijk zal uitwijzen dat de leerlingen juist deze lastige leersituaties ook als lastig ervaren en deze lastige leeronderdelen zullen gebruiken voor hun App) Bijvoorbeeld Nederlands – grammatica De leerlingen vinden het erg moeilijk om de vindproef voor het onderwerp (wie/wat + gezegde?) en die van het lijdend voorwerp (wie/ wat + onderwerp + gezegde?) uit elkaar te houden. Wanneer leerlingen veel grammaticazinnetjes oefenen dan zien zij na een tijdje wel een patroon in de zinnen en kunnen zij het onderwerp en het lijdend voorwerp goed van elkaar onderscheiden. Dit oefenen is natuurlijk niet leuk als je het gevoel hebt dat je het niet snapt. (De leerling stapt uit de comfortzone, slaat de BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

16

NOVEMBER, 2013

zone van naaste ontwikkeling over, omdat hij/zij het verschil niet ziet tussen het onderwerp en het lijdend voorwerp en komt gelijk in de paniekzone. Dit levert geen positieve bijdrage aan het leerproces van de leerling volgens de Russische leerpsycholoog Lev Vygotsky.) Dit is dus een goed voorbeeld van een lastig leeronderdeel voor Nederlands.

Workshops Op het eerste dagdeel van DDW II komen er enkele experts naar Piter Jelles de Dyk om de leerlingen te laten zien vertellen wat er allemaal komt kijken bij het maken van een App. Op dit moment staan er 4 workshops in de planning, namelijk: "

Van idee naar App

"

Gamedesign

"

Grafische vormgeving

"

Muziek en geluiden bij een App

Er hebben twee experts toegezegd.


Het zou het leukste zijn als er aan het einde van de DDW II een prijsuitreiking is, maar of dit haalbaar is, is een tweede. Vaak kun je tijdens de conceptfase al zien welke ideeën het meeste potentie hebben. Dan zou het einde van de DDW II haalbaar zijn, zeker als iedere groep zich minimaal 1 keer voor de tussentijdse beoordeling bij het projectbureau moet melden. Anders is er ook nog altijd een mogelijkheid om een selectie te maken van de beste ideeën en deze op een website zetten, zodat de leerlingen kunnen stemmen.

Eisen Educatieve App Er moeten vooraf duidelijke eisen aan de Apps worden gesteld. Belangrijkste eis is dat je met de App iets kunt leren.

Media Eerste doel is het onderscheiden van andere scholen met een tablet. Wij laten iedereen zien dat wij de eerste school zijn die de iPad op een goede manier gebruiken. Dat wij weten waar we mee bezig zijn en de leerlingen stimuleren met onze moderne aanpak.

Planning Het eerste dagdeel van DDW II wordt gebruikt voor de conceptfase van de App. De leerlingen zijn al in groepen verdeeld en krijgen op de eerste dag een werkboekje. Hierin staat stap voor stap wat de leerlingen moeten doen. Aan het begin van de dag moeten ze even met hun groepje samen komen om het werkboekje door te nemen en te kijken of ze op één lijn zitten qua ideeën voor een App. Na het eerste dagdeel kunnen de leerlingen zelf aan het werk. De begeleidende docenten zorgen ervoor dat het geen chaotische bende wordt in het lokaal waar de leerlingen zitten, maar laten hen zoveel mogelijk in de flow waarin zij zich bevinden. Er is een projectbureau waar de leerlingen voor advies heen kunnen of voor een korte tussenbeoordeling. Vanaf het derde dagdeel gaan de leerlingen op zoek naar data voor hun App (inhoud). Dit moet worden aangeleverd aan de ‘werkvloer’, zodat de App gemaakt kan worden. Hierbij is een heleboel inbreng van de vakdocenten nodig. (Ik stel mij voor dat de leerlingen dan ook in het lokaal zitten van het vak waaronder hun lastig leeronderdeel zich bevindt.

! BELEIDSPLAN | YVONNE PROCEE | MEDIAWIJSHEID

17

Digitale geletterdheid

vak werkplan 2013 - 2014 Yvonne Procée

Karakteristiek van het vak In onze huidige samenleving is media – oude en nieuwe – steeds nadrukkelijker aanwezig in onze levens. Onze dagelijkse levens worden daardoor meer en meer bepaald door de media. Ook Piter Jelles de Dyk is een nieuw tijdperk ingetreden door de implementatie van de iPad in het onderwijs. Hierdoor maken we als school grote stappen in de mediawereld. Dit vraagt om ‘nieuw onderwijs’ om de leerlingen bewust te leren deelnemen aan de mediasamenleving. De medialisering van onze samenleving werkt door in onze school. De leerlingen worden de hele dag door geconfronteerd met media in de breedste zin van het woord. Of het nu gaat om het maken van een internetzoekopdracht of het lezen van de roosterwijzigingen op twitter, Een wereld zonder internet is voor onze leerlingen ondenkbaar. Wederom moet hier worden herhaald dat de komst van de iPad op de Dyk deze ontwikkelingen heeft versneld. Om het nut van het vak uit te leggen is het belangrijk om eerst een beeld te schetsen van de situatie zoals deze op dit moment is rondom mediawijsheid in het onderwijs. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) deed onderzoek naar de mediawijsheid in het onderwijs en opende haar rapport met de volgende tekst: In de afgelopen decennia heeft zich in onze samenleving een geleidelijke, maar absolute digitale omwenteling voltrokken. ‘Geleidelijk’ is daarbij een zeer relatief begrip, als men de ICT revolutie vergelijkt met de industriële revolutie. Onze puberkinderen groeien op met de smartphone in de linker- en de iPad / computer in de rechterhand, beide liefst gelijktijdig in gebruik. Ziel en zaligheid worden niet zozeer gedeeld in ‘echte’ ontmoetingen, maar via internet. Hun kleine broertjes en zusjes hebben de werking van al deze apparaten in een oogwenk begrepen en drukken er driftig op los, terwijl hun opa’s en oma’s vertwijfeld staren naar beeldscherm en toetsenbord. Deze laatste constatering maakt het verleidelijk te denken dat begeleiding van jonge mensen overbodig is geworden, maar niets is minder waar. Het vaardig kunnen hanteren van communicatiemiddelen is volstrekt onvoldoende. Goed functioneren in de moderne samenleving vereist inzicht in de impact en in de beperkingen van ICT. Nieuwe communicatietechnologieën hebben een enorm effect op de ontwikkeling van tal van terreinen – zij beïnvloeden de inhoud van schoolvakken, veranderen sociale structuren en scheppen andere manieren van informatie verzamelen en verwerken. Daarvoor zijn specifieke vaardigheden en een kritische attitude nodig. Is het eerste zoekresultaat in Google ook het beste? Hoe betrouwbaar is de gevonden informatie? Mag ik alle informatie op internet zomaar gebruiken? Wie kunnen er allemaal mijn profiel op internet zien en wat zijn daarvan de risico’s? De wijze waarop het informaticaonderwijs op de middelbare scholen is ingericht voldoet niet meer. Sinds de invoering ervan in 1995 – een periode van zeventien jaar, wat in ICT land grenst aan de eeuwigheid – is het vak informatica niet noemenswaardig aangepast. Niet aan de technologische ontwikkelingen en niet aan de invloed daarvan op de maatschappij. Steeds minder scholen bieden het vak nog aan, ook al omdat de vakdocenten met pensioen gaan en er te weinig nieuwe docenten voor in de plaats komen. Het voortgezet onderwijs moet jongeren voorbereiden op vervolgopleidingen en hen in staat stellen goed te functioneren in de maatschappij. Dat onderwijs moet afgestemd zijn op eisen van deze tijd. Vanaf schooljaar 2013 – 2014 voert Piter Jelles de Dyk daarom het nieuwe vak Digitale Geletterdheid aan aan de leerlingen van het eerste leerjaar. Het wordt een één uurvak, geven door Yvonne Procée.

2

| Vakwerkplan Digitale geletterdheid

Inhoud op hoofdlijnen Een nieuw vak vormgeven brengt een heleboel voordelen met zich mee, je kunt het helemaal inrichten zoals je zelf wil. Houvast is er gevonden aan de hand van een aantal illustraties uit diverse rapporten over mediawijsheid in het onderwijs. Deze punten en competenties zijn de basis waarop het lesmateriaal wordt gebaseerd.

In het rapport ’10 mediawijsheid competenties’ van mediawijs.net staat de bovenstaande tabel. Hierin is mediawijsheid verdeeld in vier deelgebieden; begrip, gebruik, communicatie en strategie. Ook het lesprogramma voor schooljaar 2013 – 2014 wordt verdeeld in deze aandachtsgebieden. De eerste twee aandachtsgebieden worden behandeld in periode 1, als de leerlingen kennismaken met hun nieuwe iPad. Kenmerkend voor deze eerste periode is dat de leerlingen naast de basiskennis over begrip en gebruik ook onderwerpen krijgen aangeboden die op dat moment spelen (in de klas of in de media). Dit betekent dat er een aantal onderdelen uit deelgebied communicatie naar voren worden gehaald. Onderwerpen zoals online privacy en cyberpesten moeten gelijk aan de orde komen. In periode 2 en 3 staat ‘communicatie’ centraal. Met extra aandacht voor het zoeken en selecteren van apps die het leerproces bij andere vakken kunnen vergemakkelijken. In deze twee periodes is er ook ruimte voor ad hoc onderwerpen, die ontstaan door het gebruik van de iPad. En maken de leerlingen een online portfolio in de vorm van een website. In periode 4 sluiten we het jaar af met het onderdeel ‘Strategie’ en een groepsopdracht, waarin de leerlingen alle informatie die zij hebben geleerd op een creatieve manier verwerken. Er is een duidelijke opbouw in het lesprogramma, zoals het schema hieronder illustreert:

Bij deze deelgebieden zijn een aantal competenties beschreven, zoals hieronder te zien is. Deze competenties zijn onderverdeeld in niveaus. De leerlingen beginnen vanaf periode twee met een instaptoets om te kijken op welk niveau iedere afzonderlijke leerling zicht bevindt. Zij volgen dan allemaal een eigen lesprogramma op hun eigen niveau. Tijdens de afsluitende toets of opdracht wordt de ontwikkeling getoetst.

4


Bij het onderdeel ‘Gebruik’ wordt er ook aandacht besteed aan de gebruiksregels (gedragscode) op Piter Jelles de Dyk. Dit omdat meerdere docenten hebben aangegeven dat ze zich storen aan de manier waarop de leerlingen al spelletjes spelend het lokaal binnen komen. Daarnaast leren de leerlingen tijdens dit onderdeel ook dat er verschil is tussen het gebruik van de iPad op school (voor educatieve doeleinden) en het gebruik van de iPad in hun vrije tijd. Het moet het vanaf het begin duidelijk gemaakt worden dat de iPad tijdens schooluren niet wordt gebruikt voor games of sociale media (behalve in de pauzes). De leerlingen stellen klassikaal de gedragscode hiervoor op.

5


6


7


Leerlijn / methode Er is geen kant-en-klare lesmethode beschikbaar voor het vak Digitale Geletterdheid. Het materiaal (werkbladen die op de iPad kunnen worden ingevuld) voor dit vak wordt gemaakt en digitaal (natuurlijk) verspreid onder de eerstejaars leerlingen. Naast het digitale lesmateriaal is er een website (http://faystornnovels.nl), waar de leerlingen extra materiaal/ gebruiksaanwijzingen/ instructiefilmpjes kunnen vinden. Aan het einde van het schooljaar wordt al het gebruikte lesmateriaal verwerkt tot een iBook, die verspreid wordt via iTunes. Belangrijk is dat er in de planning voldoende ruimte is om onderwerpen te wisselen. Op het moment dat blijkt dat er iets speelt. Zo wordt het onderdeel ‘cyberpesten’ in de eerste periode al geïntroduceerd, zodat de leerlingen zich bewust worden van de gevolgen van cyberpesten en de rol die zij kunnen innemen. Omdat de ontwikkelingen op het gebied van media niet stilstaan, is het belangrijk dat de geleerde vaardigheden op het gebied van Mediawijsheid niet stoppen na de eerste klas. Daarom zullen de leerlingen in het 2de en 3de leerjaar nog mediaprojecten krijgen met als doel het updaten van kennis en het uitwisselen van ervaringen.

Samenwerking Omdat het de bedoeling is dat de iPad vanaf schooljaar 2013-2014 meer wordt ingezet in de lessen op Piter Jelles de Dyk streven wij naar een samenwerking tussen andere vakken en Digitale Geletterdheid. Vooral in periode 2 en 3 als de leerlingen leren hoe ze de iPad kunnen inzetten bij het maken van opdrachten voor vakken, ontstaan er hopelijk veel samenwerkingsverbanden. In eerste instantie is er een samenwerkingsverband tussen Digitale Geletterdheid en Nederlands, omdat het inzetten van de iPad het oefenen van veel vaardigheden veel makkelijker maakt. (En omdat er een korte lijntje is tussen de vaksectie Nederlands en de vaksectie Digitale Geletterdheid.) Zo is het mogelijk om spreekvaardigheidsoefeningen met de iPad te laten opnemen en hier een ‘spreekontwikkelingsdossier’ van te maken. Ook fictieopdrachten kunnen heel anders worden aangeboden door de iPad en de verschillende apps die verkrijgbaar zijn om dit op een creatievere (maar niet minder leerzame) manier te doen. Omdat de leerlingen in periode 2 en 3 een online portfolio (website) maken, waarop ze zich zelf presenteren is er voor andere vakken een mogelijkheid om deze website te gebruiken om opdrachten op te laten inleveren.

Toetsing Vanaf periode twee maken de leerlingen een instaptoets om te kijken wat de beginsituatie is van de leerlingen (wat weten ze allemaal al wel en wat is helemaal nieuw voor ze?). Aan het einde van periode 1 krijgen alle leerlingen een digitaal rijbewijs als ze hun toets, in de vorm van een theorie-examen zoals ze dat ook krijgen als ze een scootercertificaat willen halen, halen. Halen ze deze toets niet dan moeten de leerlingen dit net zo lang herhalen tot ze de toets voldoende afronden. Alleen dan zijn ze in staat om de iPad op een goede manier in te zetten tijdens de lessen. Op dit moment wordt nog in de LMB-werkgroep nog gebrainstormd over de praktische uitvoering hiervan en de consequenties als je de toets niet gelijk voldoende afsluit. Er wordt gedacht over een speciaal ‘pleisterpakket’ waarin alle theorie nogmaals wordt aangeboden en de mogelijkheid om tijdens een ‘inloopspreekuur’ langs te komen met vragen. Vooralsnog is alleen het pleisterpakket gerealiseerd.

Aan het begin van periode 2 krijgen de leerlingen een instaptoets. De leerlingen krijgen hier geen cijfer op, maar worden aan de hand van deze toets ingedeeld in groepen/ niveaus. Aan het einde van periode 2 krijgen de leerlingen doorstroomtoets (eindtoets periode 2 en begintoets periode 3) hier krijgen ze wel een cijfer op. Tijdens deze periodes krijgen de leerlingen opdrachten die ze voldoende moeten afronden (en anders krijgen ze vervangende opdrachten) en aan het einde van periode 3 is er weer een toets (eindtoets). Periode 4 begint weer met een instaptoets, maar deze periode wordt afgerond met een opdracht.

Werkvormen / Omgaan met verschillen Aan het begin van een periode wordt een instaptoets gedaan om te kijken op welk niveau de leerling zit. Naar aanleiding van deze uitslagen worden de leerlingen in groepen ingedeeld. Ze krijgen opdrachten voor het niveau waar zij in ingedeeld zijn. Door de iPad is het mogelijk om meer leerlinggestuurde werkvormen te gebruiken. Ik wil de leerlingen zelf hun ‘leerweg’ laten bepalen door de opdrachten op verschillende niveaus aan te bieden. Hierbij is niveau 0 het beginnersniveau, waar de leerlingen voornamelijk volgens het principe van modelleren (door uitleg in de vorm van videomateriaal) leren om met de iPad te werken. Tijdens de lessen zitten deze leerlingen in groepjes, zodat ik extra uitleg kan geven als ze vastlopen met de opdrachten die ze krijgen. Niveau 1 en 2 zitten bijelkaar en maken de opdrachten die hen worden aangeboden. Niveau 3 en 4 mogen aan de hand van vooraf opgestelde eisen zelf een opdracht verzinnen, om te laten zien of zij een vaardigheid onder de knie hebben, of de informatie begrepen hebben. (Er is voor deze leerlingen een lijst met mogelijke opdrachten, om hen op weg te helpen.) De uitblinkers mogen helpen om de leerlingen met niveau 0 te ondersteunen bij hun opdrachten. Deze leerlingen ronden hun opdrachten af, door een verslag (geschreven/ gefilmd/ gesproken/ geanimeerd) te maken waarin ze uitleggen wat de moeilijkheden waren die zij hebben opgelost met de leerlingen niveau 0. Op de website staat de uitleg in videovorm, het is dus mogelijk voor de leerlingen om thuis de uitleg te bekijken en in de les aan het werk te gaan.

Jaarplanning In het begin van dit vakwerkplan is al aangegeven dat het lesprogramma voor 2013 – 2014 is gebaseerd op de aandachtgebieden die in het rapport ’10 mediawijsheid competenties’ van mediawijs.net staan beschreven. Qua opbouw in lesmateriaal betekent dit de leerlingen eerst achtergrondinformatie en gebruiksregels leren, dan gaan ze met de iPad aan de slag en leren ze hoe de iPad werkt, tot slot leren ze in het laatste deel van het schooljaar hoe ze met de iPad moeten werken. Door de opdrachten die ze krijgen worden verschillende apps (en hoe ze deze kunnen inzetten tijdens de les) gebruikt die ze vervolgens tijdens andere lessen ook kunnen inzetten. In de jaarplanning is globaal aangegeven welke onderwerpen de revue passeren. Afhankelijk van de snelheid waarmee de leerlingen tijdens de eerste periode door het lesmateriaal heen gaan wordt de studiewijzer voor periode 2 en 3 ontwikkeld. Omdat het vak nieuw is en het lesmateriaal ook, is het vooral in de eerste periode zoeken naar een goede werkflow, waarbij alle leerlingen mee kunnen komen.

9 | Vakwerkplan Digitale geletterdheid

Globaal komt dit op het volgende neer:

Schooljaar 2013 - 2014 Periode

Aandachtsgebied Begrip, gebruik

Periode 1

lesonderwerpen -

Periode 2

-

Communicatie

Periode 3

Communicatie

Periode 4

Mediagebruik (bewustwording)

Introductie in de geschiedenis van de Media Mediagebruik (bewustwording) Onwisbaarheid van persoonsgegevens op het internet/ zichtbaarheid persoonsgegevens Online privacy Gebruiksregels iPad op school Cyberpesten iPad gebruiksklaar maken Apps downloaden, agenda in gebruik, SOM, e-mailinstellingen Instaptoets (geen cijfer) Website maken/ digitale portfolio Apps – inzetten op school Media in je leven (vertekende beelden) Het beoordelen van informatie op internet Nieuwste trends in media/ nieuwe apps Website afmaken en vullen Online privacy Cyberpesten Seksualisering in de media Website maken/ digitale portfolio Creatieve kijk op opdrachten Apps – inzetten op school Begintoets (geen cijfer) Herhaling van alle bovenstaande onderwerpen Leren geluid opnemen met de iPad Leren film bewerken met de iPad Website afmaken en vullen

Afsluiting Digitaal rijbewijs

instaptoets webplan doorstroomtoets

website stop motion film app ontwerpen eindtoets plan eindopdracht presentatie plan eindopdracht

Programma van toetsing onderbouw Code Dg.1.1 Dg.1.2 Dg.1.3 Dg.1.4 Dg.1.5 Dg.1.6 Dg.1.7 Dg.1.8 Dg.1.9 Dg.1.10

Omschrijving Digitaal rijbewijs Webplan Doorstroomtoets Website Stop Motion Film App ontwerpen Eindtoets Plan eindopdracht Presentatie eindopdracht Eindopdracht

Herkansing

Soort

+

S S S PO PO PO S S M PO

Weging 15% 5% 10% 15% 5% 5% 10% 5% 10% 20%

november december januari februari maart maart april mei mei juni

PO = Praktische opdracht

S=Schriftelijk

Toelichting

vak.jaar.toetsnummer (ook terug te vinden op toets) kort maar helder + betekent herkansbaar zie afkorting: 4 mogelijkheden in % van het eindcijfer (HD altijd 0 %) de maand waarin de toets gepland is tijdsduur in minuten

code omschrijving herkansing soort weging maand duur

HD=Handelingsdeel

Maand


Duur 55 nvt 55 nvt nvt nvt 55 nvt 55 nvt

M=Mondeling

Studiewijzers Vak: Digitale geletterdheid

Klas 1

Naam leerling:

Periode 1 WEEK

JAAR INSTRUCTIE

OPDRACHTEN TOETS OF

WEEK

1

35

Introductie DiG

2

36

Maken werkblad 1 Mediagebruik

Maak het werkblad in Adobe Reader

Download It’s up to you (deel 1) 3

37

Bekijk het filmpje & maak werkblad 2 – It’s up to you (deel 1)

1,2,3,4

De link voor het filmpje staat op de website


38

Bekijk het filmpje & maak werkblad 2 – It’s up to you (deel 2)

hele werkblad


39

Herhalen werkblad 1&2 vragen stellen Download Je eigen databaas

6

40

AFTEKENEN OPMERKINGEN

INLEVEREN

Je eigen databaas Samen met ouders online privacy opdrachten maken

Les 1en les 3

7

41

Je eigen databaas & Herhalen theorie

Les 4

8

42

Wifiwijs in Duckstad

Lezen Donald duck

Herfstvakantie

43 9

44

DDW I

10

45

Digitaal rijbewijs

Toets Werkbladen 1,2,3 +Donald Duck

Aanvullende eisen of opmerkingen


MEDIAWIJSHEID !!!! Zowel voor leraren als leerlingen van Piter Jelles de Dyk. Inhoudsopgave

Recommend Documents