Medezeggenschap cliënten van Aafje Lokale, regio en centrale cliëntenraden
Inhoudsopgave Bladzijde 1
Inleiding .................................................................................. 1
2
Lokale cliëntenraad .................................................................... 1 2.1 Algemeen ........................................................................ 1 2.2 Juridisch kader .................................................................. 2 2.3. Informatievoorziening .......................................................... 3 2.4 Algemene en formele taakstelling ........................................... 3
3
Regioraden ............................................................................... 4 3.1 Samenstelling en overzicht deelnemers regioraad ......................... 4 3.2 Taakstelling regioraad ......................................................... 4
4
Centrale Cliënten Raad ................................................................ 5
5
De samenhang ........................................................................... 7
6
Ontwikkelingen buiten Aafje m.b.t. de medezeggenschap .................... 8
7
Afsluiting ................................................................................. 8
1
Inleiding
De cliëntenraden van Aafje geven een stem aan de wensen en belangen van de klanten van Aafje. Binnen Aafje zijn er lokale cliëntenraden (waaronder thuiszorg) en een centrale cliëntenraad. De lokale cliëntenraden behartigen de belangen van de cliënten van hun locatie of geografisch gebied. De centrale cliëntenraad heeft de focus op de gemeenschappelijke belangenbehartiging. Cliëntenraden adviseren over allerlei zaken (bijvoorbeeld beleid, jaarplannen, begroting, verbeterplannen). Ook kunnen cliëntenraden ongevraagd advies geven, omdat zij signalen hebben ontvangen (of opgehaald) bij klanten over wensen. Sommige besluiten van Aafje moeten zelfs verzwaard advies hebben van de cliëntenraden. Alle advisering van de cliëntenraden, of het nu gaat om lokale zaken of Aafje brede zaken, heeft het belang en de beleving van de klant als leidraad. Zodoende oefenen de raden belangrijke invloed uit op het beleid van Aafje en op de uitvoering. Aafje gaat een grote organisatieverandering in, die beschreven is in de koers en strategienota ‘Aafje compacter en beter’. Deze organisatieverandering betekent ook een structuurverandering: van buurten naar regio’s. Om medezeggenschap effectief te laten zijn sluit deze aan bij de zeggenschap: medezeggenschap is daar georganiseerd waar besluiten (kunnen) worden genomen. De medezeggenschap van de cliënten van Aafje gaat mee in de transitie. In deze notitie wordt beschreven wat de globale doelstelling, rol en taak verdeling is tussen de lokale, regio- en centrale cliëntenraad. Voor de lokale en de centrale cliëntenraad blijft veel hetzelfde. De bemensing, aanstellingseisen, specifieke taakstelling, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de leden van de cliëntenraden worden benoemd in de reglementen lokale – en centrale cliëntenraad, die in 2015 herschreven worden.
2 2.1
Lokale cliëntenraad Algemeen
De lokale cliëntenraden (hierna te noemen LCR), waaronder begrepen de contactpersonen die zich inzetten voor de thuiszorg, zijn het fundament van de medezeggenschap, omdat zij heel dicht staan bij ‘daar waar de klanten hun zorg en diensten krijgen’.
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 1
Met de komst van de regio cliëntenraden verandert er niets in de rol en taakstelling van de LCR. De LCR behartigt de belangen van de klanten van een locatie of geografisch gebied en dan vooral op de beleving. Hoe beleven de klanten de producten en dienstverlening van Aafje? Leven er onder de klanten onuitgesproken wensen? Werkt het beleid van Aafje uit voor de klanten zoals bedoeld? Dit zijn allemaal vragen waar de LCR zich mee bezig houdt. 2.2
Juridisch kader
Naast de belevingsaspecten zijn en blijven ook de door Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen toegekende bevoegdheden onverkort van toepassing. Deze zijn beschreven in artikel 3 van de wet en betreffen: c. de gehele of een gedeeltelijke opheffing van de instelling (NB: alleen indien hier onder ‘instelling’ een locatie wordt verstaan), verhuizing, vervangende nieuwbouw of ingrijpende verbouwing; i. voedingsaangelegenheden van algemene aard en het algemeen beleid op het gebied van de veiligheid, de gezondheid of de hygiëne en de geestelijke verzorging van, maatschappelijke bijstand aan en recreatiemogelijkheden en ontspanningsactiviteiten voor cliënten; (NB: alleen indien er sprake is van lokale betrokkenheid; vandaar dat deze bepaling ook bij de CCR is opgenomen aangezien het een algemene bepaling betreft). m. het belasten van personen met de leiding van een onderdeel van de instelling, waarin gedurende het etmaal zorg wordt verleend aan cliënten die in de regel langdurig in die instelling verblijven. Het punt genoemd onder c betreft het algemeen adviesrecht. De Raad van Bestuur behoeft het advies van de LCR, onder de gestelde voorwaarden, niet op te volgen. Voor de punten i en m is het ‘verzwaard’ adviesrecht van toepassing, hetgeen inhoudt, dat de Raad van Bestuur niet kan afwijken van het advies van de LCR. Men zal met elkaar moeten onderhandelen om tot een oplossing te komen. Lukt dit niet, dan is er een extern rechtscollege, de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden, die nog kan bemiddelen of anders een bindende uitspraak doet. Binnen de medezeggenschap van Aafje zijn er duidelijke afspraken voor wat betreft de toepassing van de wettelijk toegekende bevoegdheden als hierboven omschreven. Vertaald naar de nieuwe regio-organisatie betekent dit, dat als één van de hierboven genoemde punten (c, i en m) alleen van toepassing is voor een LCR, de directeur van de betreffende regio advies vraagt aan die raad. In de praktijk zal ten aanzien van punt m een adviesaanvraag leiden tot het samenstellen van een adviescommissie door de LCR. Het lid van de Centrale Cliënten Raad zal daarvan geen deel uitmaken, maar een adviserende rol hebben. Voor al het beleid dat lokaal- of regio overstijgend is, blijft van toepassing dat de Centrale Cliënten Raad gemandateerd is tot het (ongevraagd)adviseren aan de Raad Van Bestuur. Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 2
Naast bovengenoemd juridisch kader met expliciete adviesrechten, is de LCR het orgaan dat monitort en in het overleg ter sprake brengt hoe algemene regelingen in de praktijk werken. 2.3.
Informatievoorziening
De LCR krijgt informatie van het management, de regio - en centrale cliëntenraad. In ieder geval wordt de LCR geïnformeerd over kwaliteitsonderzoeken (CQ, audits), de resultaten voor het geografische gebied waar de LCR voor verantwoordelijk is, eventuele verbeterplannen en de voortgang van de verbeterplannen. De LCR brengt zelf informatie in, op basis van achterbanraadpleging, in het overleg. De LCR doet deze achterban-raadpleging door bijvoorbeeld eigen contacten met bewoners, ogen- en orengroepen, ronde tafelgesprekken, panels en het bijwonen van huiskamer- overleggen. De LCR richt zich vooral op die zaken die te maken hebben met de beleving van klanten en de uitvoering van beleid. Het aanspreekpunt voor de LCR is de managers Zorg en Behandeling en Diensten en Welzijn. 2.4
Algemene en formele taakstelling
De LCR handelt in principe alle zaken met het lokale management af. Dit zijn de managers Zorg en Behandeling en Diensten en Welzijn. Advieszaken conform de WMCZ, de 3 genoemde punten onder 2.2 (juridisch kader), vallen onder de zeggenschap van de regiodirecteur en vraagt de regiodirecteur advies aan de LCR. Indien zaken niet lokaal kunnen worden opgelost, worden deze geagendeerd voor het overleg met de regiodirecteur. Indien een formeel conflict ontstaat, doordat zaken noch lokaal, noch door de regiodirecteur kunnen worden opgelost, zal het Dagelijks Bestuur van de Centrale Cliënten Raad de LCR verder adviseren en overleg plegen met de Raad van Bestuur. Indien verder noodzakelijk, kan een beroep worden gedaan op de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden om te bemiddelen, dan wel een bindende uitspraak te doen.
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 3
3
Regioraden
3.1
Samenstelling en overzicht deelnemers regioraad
3.2
Taakstelling regioraad
a.
Overleg binnen de regioraad De nieuw te vormen regioraad (hierna te noemen RCR) binnen de organisatie van Aafje heeft geen formele bevoegdheden op grond van de WMCZ. De WMCZ heeft immers bepaald, dat medezeggenschap plaatsvindt waar de zorg wordt verleend en dat zijn onze huizen en de thuiszorg. Daar hebben de LCR en de CCR dus een bepalende rol in. De LCR monitort en signaleert zodat zij deze onderwerpen in het regio overleg kunnen bespreken.
b.
Wederzijdse informatie en communicatie Om goed op regioniveau te kunnen opereren moeten de deelnemende cliëntenraadsleden zowel op de hoogte zijn van specifieke kenmerken van locaties en klantgroepen (bijvoorbeeld thuiszorgklanten, klanten van de dagactiviteiten) als van het Aafje breed beleid.
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 4
Hiervoor wordt onder andere door de samenstelling van de RCR zorg gedragen. In de RCR zit de directeur van de betreffende regio, een lid van de CCR, de voorzitter(s) van de LCR en contactpersoon van de thuiszorg, die onder de betreffende regio valt. In 3.1 is weergegeven hoe dit eruit kan zien. Door de overlap in leden van de verschillende raden zal de communicatie en informatievoorziening intensiveren, wat een goede zaak is. De RCR vergadert minimaal één keer per kwartaal met de regiodirecteur. In de RCR worden tenminste besproken: a. relevante informatie vanuit de lokale raden en vanuit de directie; b. alle deelplannen, die gemaakt worden op regioniveau, zowel intramurale als extramurale onderwerpen; c. uitkomsten van kwaliteitsonderzoeken op regioniveau en eventuele regioverbeterplannen; d. Zaken die zijn opgeschaald vanuit de lokale raden of de thuiszorg, die wel besproken zijn met het lokale management, maar niet samen tot een oplossing gekomen zijn. Ten aanzien van punt d is dan van toepassing hetgeen al in de slotzin van punt 2.4 is verwoord, te weten: ‘Indien een formeel conflict ontstaat, doordat zaken noch lokaal, noch door de regiodirecteur kunnen worden opgelost, zal het Dagelijks Bestuur van de Centrale Cliënten Raad de lokale raad verder adviseren en overleg plegen met de Raad van Bestuur. Indien verder noodzakelijk, kan een beroep worden gedaan op de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden om te bemiddelen, dan wel een bindende uitspraak te doen’ De directeur van de betreffende regio neemt de regie voor het instellen van de regioraad. Hij/zij is tevens voorzitter van de raad.
4
Centrale Cliënten Raad
De centrale cliëntenraad (hierna te noemen CCR) vergadert ongeveer eens in de twee maanden met de Raad van Bestuur en is er naar wederzijdse behoefte voortgangsoverleg. De werkzaamheden van de CCR zullen door het instellen van de RCR niet veranderen. De CCR brengt formele adviezen uit over voorgenomen besluit tot wijziging van bestaand beleid of nieuw beleid van Aafje. CCR leden hebben portefeuilles en participeren in commissies en doen dit natuurlijk in het klantbelang. Naast de belevingsaspecten zijn en blijven ook de door Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen toegekende bevoegdheden onverkort van toepassing. Deze zijn beschreven in artikel 3 van de wet en betreffen:
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 5
a. een wijziging van de doelstelling of de grondslag; b. het overdragen van de zeggenschap of fusie of het aangaan of verbreken van een duurzame samenwerking met een andere instelling; c. de gehele of een gedeeltelijke opheffing van de instelling, verhuizing, vervangende nieuwbouw of ingrijpende verbouwing; d. een belangrijke wijziging in de organisatie; e. een belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden; f. het benoemen van personen die rechtstreeks de hoogste zeggenschap zullen uitoefenen bij de leiding van arbeid in de instelling; g. de begroting en de jaarrekening; h. het algemeen beleid inzake de toelating van cliënten en de beëindiging van deze zorgverlening aan cliënten; i. voedingsaangelegenheden van algemene aard en het algemeen beleid op het gebied van de veiligheid, de gezondheid of de hygiëne en de geestelijke verzorging van, maatschappelijke bijstand aan en recreatiemogelijkheden en ontspanningsactiviteiten voor cliënten; j. de systematische bewaking, beheersing of verbetering van de kwaliteit van de aan cliënten te verlenen zorg; k. de vaststelling of wijziging van een regeling inzake de behandeling van klachten van cliënten en het aanwijzen van personen die belast worden met de behandeling van klachten van cliënten, of het aanwijzen van personen die betrokken zijn bij het bemiddelen van klachten en de ondersteuning of de advisering van cliënten bij klachten; l. wijziging van de regeling, bedoeld in artikel 2, tweede lid en derde lid, en de vaststelling of wijziging van andere voor cliënten geldende regelingen; m. het belasten van personen met de leiding van een onderdeel van de instelling, waarin gedurende het etmaal zorg wordt verleend aan cliënten die in de regel langdurig in die instelling verblijven. De CCR blijft voor de vertegenwoordiging van eventuele klantgroepen zorgdragen, die niet door een LCR worden vertegenwoordigd. Daarom blijven ook de punten c, i en m van toepassing op de generale taakstelling van de CCR (met de bijzonderheden zoals hiervoor onder 2.2. genoemd). De CCR draagt verder zorg voor de belangenbehartiging van alle klantgroepen, die er binnen Aafje zijn en adviseert over beleidsplannen op Aafje breed niveau. De Raad van Bestuur neemt de regie voor het instellen van de CCR en stelt de leden aan.
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 6
5
De samenhang
In het plaatje hieronder is te zien hoe de medezeggenschap met de instelling van de LCR er uit gaat zien. Locatie
Regio
Aafje -
De Nieuwe Plantage
Rotterdam Noord
Centrale cliëntenraad
Hoppesteyn De Vijf Havens Schiehoven/Wilgenplas Thuiszorg Smeetsland
Rotterdam zuid
Meerweide Endeldijk De Twee Bruggen Slinge/ Zuidwijk Burgsluissingel Thuiszorg Reyerheem
BAR/ Drechtsteden
‘t Ronde Sant Drechtsteden Thuiszorg
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 7
De LCR kan over de in punt 2.2 (juridisch kader) genoemde punten adviseren. Dus zowel over het plan, de uitvoering, de resultaten als de bijsturing. En natuurlijk kan een LCR aangeven als zij iets missen in de zorg en dienstverlening waar het beleid van Aafje niet in voorziet. Zij hebben hun eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden om te adviseren. De RCR is het overlegorgaan waar alle regioaangelegenheden worden besproken, zoals de effecten van de vertaling van beleid in concrete zorgplannen en de uitvoering daarvan in de regio. De CCR adviseert vooral in het lokale- en regio-overstijgend beleid. Dezelfde onderwerpen kunnen op verschillende aspecten in de verschillende raden worden besproken. Stel bijvoorbeeld dat er Aafje breed beleid over activiteiten in de huizen wordt vastgesteld. Hierover adviseert de CCR. De RCR kan nagaan of dit beleid ook wordt teruggevonden in de regioplannen. De LCR kijkt hoe de beleidsuitvoering uitpakt voor klanten. Zijn de klanten blij met de uitvoering? Heeft het beleid onbedoelde bijeffecten? Er zijn afspraken gemaakt tussen Aafje en de raden1. Met het instellen van de RCR zullen deze afspraken hierop moeten worden aangepast.
6
Ontwikkelingen buiten Aafje m.b.t. de medezeggenschap
Naast de organisatieverandering van Aafje is er nog een vijftal ontwikkelingen, die mogelijk wijzigingen voor de medezeggenschap met zich meebrengen: 1. de wetswijziging Wet Maatschappelijke Ondersteuning. 2. de overlegwet waar Aafje aan moet voldoen nu zij direct aan bewoners verhuurd (Hoppesteyn en Slinge). 3. de totstandkoming van de Wet goed bestuur in de zorg. 4. de Wet Langdurige Zorg. 5. de Zorg Verzekerings Wet.
7
Afsluiting
De instelling van de RCR zal de medezeggenschap van de klanten van Aafje versterken, zodat we samen met het management van Aafje continu blijven verbeteren aan de zorg en dienstverlening voor de klanten van Aafje! Of de wijze van organiseren van de medezeggenschap goed aansluit bij de praktijk blijft continu aandacht behoeven. Het streven moet er op gericht blijven om alle klantgroepen goed te vertegenwoordigen.
Reglement Centrale Cliëntenraad, Reglement voor de lokale cliëntenraden, Samen spelregels. 1
Medezeggenschap van cliënten van Aafje V1.0 Pagina 8
